DEEL I INLEIDING: ALGEMENE KENMERKEN VAN HET INTERNATIONAAL RECHT........................................

3
HOOFDSTUK 1 WAT INS INTERNATIONAAL RECHT?..................................................................................................3
Achtergrond en rol...........................................................................................................................................3
Definitie – functioneel: regels die betrekking tussen staten regelen?.............................................................3
Definitie – formeel: bronnen internationaal recht...........................................................................................3
Primaire en secundaire regels..........................................................................................................................3
HISTORISCHE EVOLUTIE............................................................................................................................................3
HOOFDSTUK 2 INTERNATIONAAL RECHT ALS EEN HORIZONTAAL EN ONVOLMAAKT SYSTEEM.............................................4
HOOFDSTUK 3 RELEVANTIE VAN HET INTERNATIONAAL RECHT....................................................................................4
DEEL II DE BRONNEN VAN HET INTERNATIONAAL RECHT...........................................................................5
HOOFDSTUK 1 ALGEMEEN..................................................................................................................................5
HOOFSTUK 2 VERDRAGEN.................................................................................................................................5
Afdeling 1 Algemeen...................................................................................................................................5
Afdeling 2 Wat is een verdrag?...................................................................................................................5
Afdeling 3 Types verdragen.........................................................................................................................5
Afdeling 4 Registratie en bekendmaking van verdragen............................................................................5
HOOFDSTUK 3 INTERNATIONAAL GEWOONTERECHT.................................................................................................6
Afdeling 1 Algemeen...................................................................................................................................6
Afdeling 2 Het materiële element: statenpraktijk.......................................................................................6
Afdeling 3 Het subjectieve element: opinio juris (sive necessitatis)............................................................6
Afdeling 4 Voortdurend verzet (‘persistend objector’)................................................................................6
Afdeling 5 Regionaal en lokaal gewoonterecht..........................................................................................6
Afdeling 6 De identificatie van internationaal gewoonterecht...................................................................7
HOOFDSTUK 4 DE VERHOUDING TUSSEN VERDRAGSRECHT EN INTERNATIONAAL GEWOONTERECHT...................................7
HOOFDSTUK 5 OVERIGE BRONNEN.......................................................................................................................7
Afdeling 1 Algemene beginselen van internationaal recht.........................................................................7
Afdeling 2 Internationale rechtspraak en rechtsleer...................................................................................7
Afdeling 3 Besluitvorming van internationale organisaties........................................................................7
Afdeling 4 Eenzijdige handelingen en verklaringen....................................................................................8
Afdeling 5 Soft law – informeel recht..........................................................................................................8
HOOFDSTUK 6 HIËRARCHIE.................................................................................................................................8
DEEL III VERDRAGENRECHT........................................................................................................................ 8
HOOFDSTUK 1 BRONNEN...................................................................................................................................8
HOOFDSTUK 2 TOTSTANDKOMING EN INWERKINGTREDING VAN VERDRAGEN................................................................9
Afdeling 1 Het sluiten van verdragen..........................................................................................................9
Afdeling 2 Instemming om door het verdrag gebonden te zijn..................................................................9
Afdeling 3 Voorbehouden............................................................................................................................9
Afdeling 4 Inwerkingtreding en voorlopige toepassing............................................................................10
HOOFDSTUK 3 NALEVING, TOEPASSING EN UITLEGGING VAN VERDRAGEN..................................................................10
Afdeling 1 Toepassing...............................................................................................................................10
Afdeling 2 Interpretatie.............................................................................................................................10
HOOFDSTUK 4 AMENDERING EN WIJZIGINGEN VAN VERDRAGEN...............................................................................11
HOOFDSTUK 5 ONGELDIGHEID, BEËINDIGING EN OPSCHORTING VAN DE WERKING VAN VERDRAGEN................................11
Afdeling 1 Nietigheid.................................................................................................................................11
Afdeling 2 Beëindiging en schorsing – algemeen......................................................................................11
Afdeling 3 Focus op België.........................................................................................................................12
DEEL V STATEN....................................................................................................................................... 12
HOOFDSTUK 1 INLEIDING – SUBJECTEN VAN INTERNATIONAAL RECHT........................................................................12
HOOFDSTUK 2 STATEN EN HUN TOTSTANDKOMING...............................................................................................12
 Afdeling 1 Wat is een staat?.....................................................................................................................12
Afdeling 2 Hoe komen nieuwe staten tot stand?......................................................................................13
Afdeling 3 De rol van erkenning................................................................................................................14
Afdeling 4 Verwerving van grondgebied...................................................................................................15
Afdeling 5 Statenopvolging.......................................................................................................................15
HOOFDSTUK 6 POSITIE VAN STATEN IN HET INTERNATIONAAL RECHT.........................................................................16
Afdeling 1 Algemeen.................................................................................................................................16
Afdeling 2 Jurisdictie..................................................................................................................................16
§1 Algemeen.........................................................................................................................................................16
§2 Territoriale jurisdictie......................................................................................................................................17
§3 Extraterritoriale jurisdictie...............................................................................................................................17
§4 Functionele jurisdictie en globale rechtsgebieden...........................................................................................17
Afdeling 3 Staatsaansprakelijkheid...........................................................................................................18
§1 constitutieve bestanddelen van staatsaansprakelijkheid.................................................................................18
§2 Omstandigheden die onrechtmatigheid uitsluiten..........................................................................................19
§3 Gevolgen van staatsaansprakelijkheid.............................................................................................................19
Afdeling 4 Immuniteiten............................................................................................................................19
§1 Algemeen.........................................................................................................................................................19
§2 Staatsimmuniteit.............................................................................................................................................19
§3 Immuniteit van vreemde overheidsfunctionarissen........................................................................................19

DEEL VI INTERNATIONALE ORGANISATIES................................................................................................20

HOOFDSTUK 1 KENMERKEN..............................................................................................................................20
HOOFDSTUK 2 POSITIE VAN INTERNATIONALE ORGANISATIES IN HET INTERNATIONAAL RECHT.........................................20
Afdeling 1 Rechtspersoonlijkheid..............................................................................................................20
Afdeling 2 Draagwijdte internationale rechtspersoonlijkheid..................................................................21
HOOFDSTUK 3 DE VERENIGDE NATIES EN HAAR HOOFDORGANEN.............................................................................21
Afdeling 1 Algemeen.................................................................................................................................21
Afdeling 2 De algemene vergadering........................................................................................................21
Afdeling 3 De veiligheidsraad....................................................................................................................21
Afdeling 4 De economische en sociale raad..............................................................................................22
Afdeling 5 De voogdijraad.........................................................................................................................22
Afdeling 6 Internationaal gerechtshof......................................................................................................22
Afdeling 7 Het VN-Secretariaat.................................................................................................................23
HOOFDSTUK 4 DE GESPECIALISEERDE VN-ORGANISATIES EN DE OVERIGE ORGANISATIES DIE DEEL UITMAKEN VAN DE VN-
FAMILIE 23
Afdeling 1 De gespecialiseerde organisaties.............................................................................................23
Afdeling 2 Overige organisaties binnen de VN-familie.............................................................................24
DEEL VII ANDERE SUBJECTEN VAN INTERNATIONAAL RECHT.................................................................25
HOOFSTUK 1 INDIVIDUEN EN ONDERNEMINGEN..................................................................................................25
Afdeling 1 Individuen en ondernemingen als rechtsobjecten...................................................................25
Afdeling 2 Individuen en ondernemingen als rechtssubjecten..................................................................26
§1 Algemeen.........................................................................................................................................................26
§2 Opkomst van de mensenrechten – individuen als dragers van internationale rechten...................................26
§3 Toegang tot internationale rechtscolleges?.....................................................................................................26
§4 Internationaal strafrecht..................................................................................................................................27
§5 Plichten voor ondernemingen?........................................................................................................................27

DEEL VIII BIJLAGEN................................................................................................................................ 28

GLOSSARIUM.......................................................................................................................................................28
ACTUA!........................................................................................................................................................ 37
Deel I Inleiding: algemene kenmerken van het internationaal recht
Hoofdstuk 1 Wat ins internationaal recht?
Achtergrond en rol
- Vreedzame co-existentie + samenwerking
- Politiek project
o Agenda-setting – cf. MDG’s + SDG’s
o Conflicterende belangen + ideologieën tov solidariteit (cf. beheer global plublic
goods) + gedeelde waarde
- Voortdurende groei – impact globalisering
- Heterogeen + gefragmenteerd – cf. T.Franck (1995): ‘’the time when any one scholar could
give a definitive overview of the whole of Public International Law is past’’

Definitie – functioneel: regels die betrekking tussen staten regelen?

- Verschil met nationaal recht
- Int. Publiekrecht <-> int. Privaatrecht
- Vroeger: ‘volkenrecht’/’droit des gens’/’law of nations’
- Bruikbare def?

Definitie – formeel: bronnen internationaal recht

- Art. 38 Statuut IGH
- Minpunt? -> ‘informeel recht’/’soft law’

Primaire en secundaire regels

- Primair
o Inhoudelijke rechtsregels
- Secundair
o Regels vh spel (welke wijze primaire regels tot stand
komen/geïnterpreteerd/afgedwongen)

Historische evolutie
- Oudheid
o Bv. Verdrag 1259 v.Chr. Egypte - Hittieten
- Middeleeuwen
o Tijdperk vh natuurrecht/jus naturale
o Rol katholieke kerk
o Cf. theorie vd rechtvaardige oorlog
e
- 17 E: oorsprong moderne int. recht
o Creatie ve int. Gemeenschap gebaseerd op onafhankelijkheid + soevereine staten
zonder hoger gezag
o Geestelijke vaders modern int. Recht (Grotius)
o Overgang v natuurrecht – positief recht
- 18 – 19e E: doorbraak positief recht
e

o 18e E
 1758: E.de Vattel, ‘droit des gens’
 Term ‘int. Law’ (J.Bentham, 1789U)
o 19e E
 Professionalisering
 Cf. oprichting ILA + IDl (1873)
  Eerste IO’s
 Opkomst multilaterale verdragen
 1e ervaringen int. juridische geschillenbeslechting
e
- 20 E: exponentiële groei
o Verspreiding int. + regionale organisaties, incl. 1e echte collectieve
veiligheidsorganisaties (Volkenbond (1919) + VN (1945))
o Naar een mondiale club
o Codificatie diverse sub-domeinen
o Opkomst nieuwe domeinen
o Verspreiding int. + regionale hoven + RB’n
o Diversificatie rechtssubjecten
o Blijvende ontw. <-> int. Rechtsorde onder druk?
 Populisme, nationalisme, ‘backlash’
 Toegenomen geopolitieke spanning + unilateralisme

Hoofdstuk 2 Internationaal recht als een horizontaal en onvolmaakt systeem

- Instemming v staten is cruciaal
o Soevereine gelijkheid als uitgangspunt
o Geen centrale wetgever
o Geen centrale rechter
o Geen centrale afdwinging

Hoofdstuk 3 Relevantie van het internationaal recht

- Reden tot twijfel?
o D.Acheson (1963): ‘law simply doesn’t deal with questions of ultimate power’.
o M.Albright: ‘Robin, get new lawyers’
- Is het recht?
o Austin: ‘command backed by sanction’, zoniet -> slechts ‘positive morality’
o Zwakte v int. recht, MAAR:
 Analogie met nationaal recht misplaatst?
 Zekere mate v afdwinging
 Rol sanctie?
 ‘’law is not law because it is enforced. It is enforced because it’s law
and enforcement would otherwise be illegal’’
o Staten beschouwen de regels als juridisch bindend + eigen systeem v rechtsbronnen
- Is het relevant?
o Verschillende visies ih leer int. Betrekkingen
 Realisme
 Institutionalisme
 Constructivisme
o RL
 L.Henkin: ‘’it’s probably the case that almost all nations observe almost all of
their int. obligations almost all of the time’’
 Impact int. recht op besluitvorming (compliance pull)
 Rationeel/normatief; diverse factoren
 Int. Recht als referentiekader; inbreuken nooit helemaal ‘kosteloos’
 Wereld zonder int. Recht ondenkbaar
Deel II De bronnen van het internationaal recht
Hoofdstuk 1 Algemeen
- Beperkt aantal formele rechtsbronnen
- Vetrekpunt
o Art. 38 Stat. IGH-> maar nt exhaustief

Hoofstuk 2 Verdragen
Afdeling 1 Algemeen
- Belangrijkste bron
- Enorme toename
o United nations treaty series (UNTS), diplomatie, BS
- Consensueel instrument bij uitstek
o Pacta sunt servanda (afspraken moeten nageleefd worden)
o Pacta tertiis nocent nec prosunt (geen bindende gevolgen voor derden) – art. 35 – 36
WVV
o Nagaan wie de partij is!
- Meest uiteenlopende vorm/inhoud
- Illustraties
o Verdrag v gent (1814)
o Nieuwe sluis kanaal gent-terneuzen
o Benelux-politieverdrag

Afdeling 2 Wat is een verdrag?

- Art. 2(1)(a) WVV
- Wilsovereenstemming met bedoeling bindende gevolgen te creëren
o Hoe bepalen? Belang titel?
o Wat met MoU’s? -> rol + betekenis
o Illustraties
 Kernakkoord met Iran (2015), klimaatakkoord Parijs, migratiepact (2018)
- Tussen 2 of meer subjecten v int. Recht
o Staten
o Andere? Cf. IO’s (EEAS treaties database)
o Deelstaten -> cf. Be.: ‘in foro interno, in foro externo’
- Beheerst door volkenrecht
- Vorm irrelevant

Afdeling 3 Types verdragen

- Traités-lois; traits-contrats; traits-constitutions
- Bilateraal/multilateraal/regionaal
- Open/gesloten
- Plechtig/vereenvoudigde vorm/ (traité simplifé; executive agreement)
- Verdragen aangenomen ikv IO
- Kaderakkoorden + protocollen

Afdeling 4 Registratie en bekendmaking van verdragen

- Registratie
o Art. 102(1) HVN -> UNTS
- Publictaie op nationaal niveau -> kijken nr nationale regels
Hoofdstuk 3 Internationaal gewoonterecht
Afdeling 1 Algemeen
- Een als recht aanvaarde algemene praktijk
- 2 elementen: statenpraktijk + opinio juris
- Vb’n
o SCOTUS: paquete habana 1900
o Natuurlijke rijkdommen continentaal plat
o Andere? -> quid immuniteiten, milieu-impact assessment, zelfverdediging, eco.
Sancties…

Afdeling 2 Het materiële element: statenpraktijk

- Quid
o Vb’n?
o Ook verbaal (bv. UK lega position 2018 mbt interventie in Syrië)
o Onthoudingen (cf. Nottebohm-zaak)
- Densiteit
o Uniformiteit – gn absolute consistentie
o Algemeenheid -> ‘specialy affected states’
o Duur
o Communicerende vaten
- Wiens praktijk?
o STATENpraktijk: uitv., wetg., rechterlijk (cf. IGH, Nottebohm, Yerodia)
o Andere?
- Resoluties AVVN
- Rol verdragen?
o Multilateraal: cf. IGH, North Sea Continental Shelf Case 1969 -> 3 mogelijkheden
o Bilateraal

Afdeling 3 Het subjectieve element: opinio juris (sive necessitatis)

- Aanvaarding/erkenning vh rechtskarakter vd praktijk
o ‘’the states concerned must therefore feel that they are conforming to what amounts
to a legal obligation’’
- Afzonderlijk bewijs nodig?
o PIGH, lotus-zaak 1927
 ‘’abstention from exercising criminal jurisdiction over aliens for certain
crimes on the high seas could only result in a customary rule IF… based on
their being conscious of having a duty to abstain’’
o Andere zaken IGH? (bv. Legaliteit kernwapens)

Afdeling 4 Voortdurend verzet (‘persistend objector’)

- Cf. Brits-Noorse Visserijzaak 1951 (ivm rechte basislijn)
- Cf. houding AT nav Migratiepact

Afdeling 5 Regionaal en lokaal gewoonterecht

- Regionaal -> cf. IGH, Asielzaak 1950
- Lokaal -> 1960: recht v doorgang over indisch grondgebied
o There existed… a constant and uniform practice allowing free passage between
Daman and the enclaves… long continued practice between 2 states accepted by
them…
Afdeling 6 De identificatie van internationaal gewoonterecht
- Vaak nt eenvoudig – methode soms curciaal
o Cf. recht of zelfverdediging
- Aanwijzingen: RS IGH, conclusies ILC
- Uitspraken hoven/ rechtbanken
o Cf. EHRM, Jones t UK 2014
 However, it’s not necessary for the court to examine all of these
developments in detail since the recent judgement of the int. Court of justice
in Germany v Italy… - which must be considered by this court as authoritative
as regards the content of customary int. Law – clearly establishes that… no
jus cogens exception to state immunity had yet crystallised
- Interessante oefening: ICRC Cusutomary Study
- Overzichten statenpraktijk (bv. Tijdschriften, VS)

Hoofdstuk 4 De verhouding tussen verdragsrecht en internationaal gewoonterecht

- Beide primaire bronnen
o Toepassing voorrangsregels lex posterior derogat priori; lex specialis derogat generali
- Belang codificatie
o Nadeel gewoonte
o Codificatie
 Vb’n
 Rol VN-commissie voor int. Rehct (ILC)
o Gewoonterecht blijft niettemin belangrijk

Hoofdstuk 5 Overige bronnen

Afdeling 1 Algemene beginselen van internationaal recht
- Quid?
- Belang
- Vb’n
- Bijzonder geval: billijkheid (equity)
o Cf. art. 38(2) Stat. IGH
o Beginselen v rechtvaardigheid/redelijkheid

Afdeling 2 Internationale rechtspraak en rechtsleer

- Subsidiaire bron
- RS
o IGH
o Andere (proliferatie/multicplicatie)
- RL
o Vroeger/nu
o Cf. IDI/ILA

Afdeling 3 Besluitvorming van internationale organisaties

- Kijken naar oprichtingsverdrag
o Vaak beperkt tot interne functioneren + secundaire regelgeving (soms louter nt
bindend)
o Uitzonderlijk supranationale bevoegdheid
o Vgl. EU, VN-Veiligheidsraad (cf. UNSC Res. 2178 (2014)); AVVN
- Bijdrage gewoonterecht?
 - Periodieke vergaderingen verdragspartijen?
o Cf. art. 2.9 Montreal Protocol bij Ozonverdrag

Afdeling 4 Eenzijdige handelingen en verklaringen

- Volgt uit goede trouw + estoppel
- Vb’n: Egyptische verklaring Suez-kanaal 1957
- Kenmerken
- Cf. ILC Guidiing Principles (2006)

Afdeling 5 Soft law – informeel recht

- Cf. UNGA, G-20, G-7…
- Nt bindende verklaringen, richtsnoeren…
o Cf. Rio-Verklaring 1992, UVRM 1948…
o Global Compact on Migration?
- Regels die grote mate v flexibiliteit toelaten
o Cf. art. VI non-proliferatieverdrag
- Belang?
o Kan geleidelijk weg vrijmaken voor bindende regels en/of bijdragen tot vorming
gewoonterecht
o Interpretatie bindend recht?
o Bindend karakter v compliance pull?

Hoofdstuk 6 Hiërarchie
- Art. 38 Stat. IGH
o Primaire + secundaire bronnen
o Rol algemene rechtsbeginselen
o Verhouding gewoonte verdrag
- Bijzondere gevallen
o Art. 103 HVN -> voorrang andere verdragen
o Jus cogens
 Fundamentele regels int. Recht: a norm accepted and recognized by the int.
Community of States as a whole as a norm from which no derogation is
permitted and which can be modified only by a subsequent norm of general
int. Law having the same character (art. 53 WVV)
 Rol?
 Vb’n?
 Nt hetzelfde als erga omnes regels
 Verplichtingen jegens int. Gemeenschap in haar geheel
 Cf. IGH, Be. – Senegal (2012), Gambia – Myanmar

Deel III Verdragenrecht

Hoofdstuk 1 Bronnen
- WVV (1969)
- Weens Verdrag inzake Verdragen tussen Staten en IO’s of tussen IO’s onderling (1986)
- Weens Verdrag inzake statenopvolging met betrekking tot verdragen (1978)
Hoofdstuk 2 Totstandkoming en inwerkingtreding van verdragen
Afdeling 1 Het sluiten van verdragen
- Onderhandelingen
- Aanneming tekst
o Normaal bij unanimiteit <-> int. Conferenties
o Gevolgen
- Authenticatie

Afdeling 2 Instemming om door het verdrag gebonden te zijn

- Ondertekening (akkoord in vereenvoudigde vorm)
- Ratificatie/bekrachtiging
o Reden?
o Nationale praktijk? -> Be., Ne. VS…
- Aanvaarding + goedkeuring
- Toetreding
- Verplichting voorwerp + doel ve verdrag nt ongedaan te maken voor inwerkingtreding (art.
18)

Afdeling 3 Voorbehouden
- Art. 19 -23 WVV
- Eenzijdige verklaring, ongeacht bewoording/benaming, afgelegd door een staat bij
instemming waarbij hij te kennen geeft het rechtsgevolg v zekere bepalingen in hun
toepassing mbt deze staat uit te sluiten of te wijzigen
- Voorbehouden v interpretatieve verdragen
o Bv. Australische Verklaring mbt Statuut v Rome
- Achtergrond
o Integriteit verdrag <-> deelname
- IGH-Advies 1951 ivm Genocideverdrag
- Inspiratie voor WVV
o Basisregel (art. 19): vermoeden dat voorbehouden toegelaten zijn, TENZIJ verdrag
het uitsluit, verdrag alleen bep. voorbehouden toelaat, onverenigbaar met voorwerp
+ doel vh verdrag
- ILC Guiding Principles 2011 + Commentary
- Uitdrukkelijk toegestaan voorbehoud moet nt door anderen worden aanvaard, TENZIJ
verdrag dit voorschrijft
- Aanvaarding alle partijen vereist indien dit volgt uit beperkte aantal staten bij
onderhandelingen + voorwerp en doel vh verdrag
- Voorbehouden bij oprichtingsakte IO moet door bevoegde orgaan IO worden aanvaard
TENZIJ anders bepaald
- Indien gn bezwaar binnen 12m na kennisgeving -> geacht te zijn aanvaard
- Art. 21 WVV
o Voorbehoud wijzigt de bepaling waarop het voorbehoud betrekking heeft in relatie
tussen de partij die het voorbehoud maakt en andere partijen (wederzijdse basis)
o Verdrag onveranderd tussen andere partijen onderling
o Als bezwarende staat zich nt heeft verzet tegen de inwerkingtreding verdrag in
relatie met staat die voorbehoud heeft gemaakt, blijven de overige bepalingen van
toepassing
- Intrekken voorbehouden + bezwaren
 o Bv. Voorbehouden CEDAW
- Vb
oA formuleert voorbehoud, B aanvaardt, C formuleert bezwaar, D verzet zicht tegen
inwerkingtreding…
- Controverse
o Compatibiliteit met voorwerp en doel verdrag?
 Tal van voorbehouden bij mensenrechtenverdragen – cf. CEDAW, CRC
 Human Rights Committee General Comment No. 24 1994
 Toegepast in Rawle Kennedy t Trinidad + Tobago 1999
 Reacties staten - verdeeld
 ILC Guiding Principles?

Afdeling 4 Inwerkingtreding en voorlopige toepassing

- Inwerkingtreding
o Zoals overeengekomen
o Als nts bepaald?
o Contracting state/ verdragsluitende staat <-> state party/verdragspartij
- Voorlopige toepassing
o Indien overeengekomen (art. 25 WVV)
o Nationaal recht?

Hoofdstuk 3 Naleving, toepassing en uitlegging van verdragen

Afdeling 1 Toepassing
- Pacta sunt servanda – goede trouw
- Nationaal recht kan nt ingeroepen om nt naleving te rechtvaardigen (art. 27 WVV)
- Territoriale toepassing (bv. UK)
- Opeenvolgende verdragen met overlap
o Conflictbepaling in verdrag? -> cf. HVN, NAVO-Verdrag…
o Anders: gemene deler (art. 30 WVV)
- Impact tav 3e staten (art. 34 -35 WVV)

Afdeling 2 Interpretatie
- 3 benaderingen
o Subjectief
o Objectief/tekstueel
o Teleologisch
- Primair interpretatiemiddel – art. 31
o Een verdrag moet te goeder trouw worden uitgelegd overeenkomstig de gewone
betekenis vd termen vh verdrag in hun context en in het licht vh voorwerp en doel vh
verdrag
o Goede trouw + texte clair, context, latere akkoorden + praktijken, overige regels,
bijzondere betekenis
- Subsidiaire middelen – art. 32
o Bv. Voorbereidende werkzaamheden
o Diverse interpretatieregels – bv. A contrario, per analogie, effet utile, contra
proferentem…
- Belang authentieke versie
Hoofdstuk 4 Amendering en wijzigingen van verdragen
- Belang om verdragen up-to-date te houden
- Bilateraal -> partijen moeten het eens zijn
- Multilateraal
o Vaak in verdrag zelf
 Cf. art. 108 -109 HVN
 Art. 121 Stat. V Rome
o Anders: procedure art. 40 WVV
o Wijzigingen tussen bepaalde partijen: art. 41 WVV

Hoofdstuk 5 Ongeldigheid, beëindiging en opschorting van de werking van verdragen

Afdeling 1 Nietigheid
- Art. 46 -53 WVV
- Relatieve nietigheid
o Kan geremedieerd, scheidbaarheid, moet worden ingeroepen
o Onmiskenbare schending v fundamentele regels v nationaal recht ivm bevoegdheid
o Vertegenwoordiger leeft (gekendei) restricties op bevoegdheid nt na
o Daling, bedrog, corruptie
- Absolute nietigheid
o Dwang, geweld
o Schending jus cogens

Afdeling 2 Beëindiging en schorsing – algemeen

- Art. 54, 56, 57 WVV
- Collectief -> altijd mogelijk door overeenstemming alle partijen (mogelijk impliciet)
- Unilateraal
o In overeenstemming met bepalingen verdrag
o Indien nts in verdrag: opzegging (bilateraal) of terugtrekking (multilateraal) nt
mogelijk TENZIJ dit volgt uit de wil vd partijen of de aard van het verdrag
 12m opzeg vereist
- Gevolgen?
- Illustraties
o VN-Handvest?
o Art. 58 EVRM
o Art. 50 VEU
o Art. 127 Stat. V Rome
o Non-proliferatieverdrag?
o Klimaatakkoord parijs?
- Bijzondere situaties
o Terugval aantal partijen? (quid klimaattak?)
o Opschorting bij overeenkomst tussen bepaalde partijen (art. 58 WVV)
o Alle betrokken partijen sluiten nieuw verdrag
o Materiële schending vh verdrag (art. 60)
 Verwerping vh verdrag nt toegestaan door het verdrag, schending bepaling
die van wezenlijk belang is (soms uitdrukkelijk)
 Gevolgen: verschil bilateraal of multilateraal
 Nt van toepassing om verdragen v humanitaire aard
 o Force majeure (overmacht)
o Wezenlijke verandering der omstandigheden (rebus sic stantibus)
o Verbreken diplomatieke of consulaire betrekkingen?
o Nieuw jus cogens norm
o Gewapende conflicten? -> ILC-Richtsnoeren (2011)

Afdeling 3 Focus op België

- Bevoegdheid tot het sluiten van verdragen
o In foro interno, in foro externo
- Controle WG
o Instemming betrokken parlement(en) vereist
 Via instemmingswetten/decreten/ordonnanties
o Impact
 Bij gebrek aan instemming -> gn gevolgen in interne rechtsorde
 Oplossing?
 RvS: uitz. Tav uitvoeringsakkoorden
- Bekendmaking in BS -> HvC: pas dan bindend tav rechtsonderhorigen (maar…)

Deel V Staten
Hoofdstuk 1 Inleiding – subjecten van internationaal recht
- Int. Rechtspersoonlijkheid
o Drager int. Rechten + plichten
o Mogelijkheid zich hierop te beroepen + verantwoordelijk te worden gehouden voor
inbreukmakend gedrag
o Verder?
- Traditioneel: alleen staten (cf. HVN, Stat. IGH)
- IGH reparations for injuries (1949)
o The subjects of law in any legal system are not necessarily identical in their nature or
in the extent of their rights, and their nature depends upon the needs of the
community

Hoofdstuk 2 Staten en hun totstandkoming

Afdeling 1 Wat is een staat?
- Politiek zeer gevoelig
o VN-lidmaatschap?
o Art. 1 1933, monevidio-verdrag inzake rechten en plichten v staten
 The state as a person of int. Law should possess the following qualifications:
a permanent population, a defined territory, government, capacity to enter
into relations with the other states
- Grondgebied
o Geografische ruimte miv bodem, ondergrond, territoriale zee, interne wateren,
luchtruim
o Link met jurisdictie
o Omvang zonder belang
o Moet nt aaneengesloten zijn
o Identificeerbare kern vereist
  Cf. North Sea Cont. Shelf: no rule that the land frontiers of a state must be
fully delimited and defined, and often in various places and for lang periods
they are not
 Cf. België
- Permanente bevolking
o Groep pers. Met een duurzame nationaliteitslink met staat
o Verwerving/verlies nationaliteit -> nationaal recht
o Aantal irrelevant (cf. Nauru: 10 000; Tuvalu: 12 000; Andorra: 60 000 <-> Pitcairn?)
o Kwalitatieve homogeniteit irrelevant
- Regering die effectief gezag uitoefent
o Waar moet men de lijn trekken?
 Cf. Aaland Eilanden-kwestie 1921 <-> ex-Joegoslavië
o Tijdelijke verstoring doet gn afbreuk
- Onafhankelijkheid
o Capaciteit om int. Betrekkingen aan te gaan met andere staten + zonder daarbij
onderworpen te zijn ah soevereine gezag ve andere staat
o Onderscheid staat – irrelevante onderdelen
 Art. 2 Montevideo-Verdrag
 Overzeese gebieden
 Confederatie?
o De jure onafhankelijkheid telt
 Cf. protectoraten uit het verleden (IGH, Rights of nationals of the USA in
Morocco (1952))
o Vraag: hoe verwerft men onafhankelijkheid?

Afdeling 2 Hoe komen nieuwe staten tot stand?

- Algemeen
o Verleden
 Organische totstandkoming nieuwe staat binnen eigen grondgebied
o Vnd
 Terra nullius? -> eerder door opdeling bestaande staten
o Overeenstemming of nt
- Zelfbeschikking in de koloniale context
o Scheiding kolonie v ‘moederland’
o Uit hoofde vd recht bepalen volken in alle vrijheid hun politieke status en streven zijn
vrijelijk hun eco., sociale en culturele ontw. Na
 Verdragsrecht/gewoonterecht, erga omnes, jus cogens
o Recht om politiek systeem te kiezen zonder buitenlandse inmenging
 Verschillende opties (cf. Gibraltar)
o Belangrijke beperking: uti possidetis-principe
o Mandaatgebieden Volkenbond + Trustgebieden onder art. 75, 77 HVN
o Andere nt-zelfbesturende gebieden
 Art. 73 HVN
 1946: lijst met 72 entiteiten
o Huidig belang
 Resterende entiteiten?
 Cf. problematiek verdragen EU-Marokko
  Cf. Chagos-zaak IGH
- Secessie buiten koloniale context
o Externe zelfbeschikking
 Traditioneel erkent voor nt-zelfbesturende gebieden en volkeren
onderworpen aan vreemde onderwerpingen, overheersing en uitbuiting
o Buiten deze hypothese
 Art. 7 Friendly Relations Declaration
 Nothing in the foregoing paragraphs shall be construed as
authorizing or encouraging any action which would dismember or
impari, totally or in part, the territorial integrity or political unity of
sovereign and independent states conducting themselves in
compliance with the principle of equal rights and self-determintion of
peoples…
 Canadees hooggerechtshof 1998, Re. Secession of Quebec
o IGH-advies 2010 ivm Kosovo
 Achtergrond
 IGH: erkent recht op onafhankelijkheid in klassieke gevallen <-> quid
remedial secession?
 Anderzijds: in principe gn verbod in int. Recht
o Besluit: int. Recht spreekt zich nt uitdrukkelijk uit omtrent wettigheid v secessie,
maar biedt kader om claims te beoordelen – factoren?
- Dismembratio
- Fusie (<-> personele unie)

Afdeling 3 De rol van erkenning

- Eenzijdige handeling waarbij een staat een nieuwe staat als lid vd int. Gemeenschap erkent
en aangeeft bereid te zijn als dusdanig met de staat om te gaan
- Impliciet/expliciet
- In principe v vrije keuze (uitz. Beperkingen)
o Premature erkenning secessie <-> non-interventiebeginsel?
o Ontstaan ingevolge inbreuk jus cogens?
o Optreden VN-V?
- Gevolgen
o Constitutieve benadering
o Declaratoire benadering
 Cf. montevideo-verdrag, handvest OAS (political existence of the state is
sindependent of recognition by other states)
o Waarheid is genuanceerder
 Praktische gevolgen, bewijswaarde…
 Waarde v collectieve (nt-)erkenning en lidmaatschap IO’s
 Cf. erkenning Palestina als waarnemerSTAAT – res. 67/19 (2012), politiek
zeer gevoelig
- Cf. positie Palestina
o Prequel: poging om rechtsmacht ISH te erkennen <-> reactie openbaar aanklager ISH
o AVVN: erkenning als waarnemerSTAAT - res. 67/19 (2012), politiek
o Vervolg
 Ratificatie uiteenlopende verdragen
 Palestina opnieuw naar ISH
  Erkenning door diverse landen
 Procedure tegen VS voor IGH
- Erkenning regering/staatshoofd
o Identificatie bevoegde regering
 Nt altijd evident
 Belang?
o Traditioneel -> effectieve controle
 Premature erkenning <-> non-interventie?
o Evolutie?
 Recente praktijk? (bv. Libië, Syrië, Venezuela…)
 Legitimiteit/constitutioneel aspect?
 Rol VN-V?

Afdeling 4 Verwerving van grondgebied

- Tal v territoriale conflicten -> verwerving grondgebied?
o Uitgangspunt: intertemporeel recht
o Gn int. Kadaster
- Oorspronkelijke verwerving
o Effectieve bezetting (occupatio) v terra nullius
 Animus occupendi + corpus occupendi
o Vnd gn terra nullius
 Quid Antarctica?
 Accretie/avulsie?
 Quid artificiële eilanden/ land reclamation?
- Afgeleide verwerving
o Vroeger
 Verovering/effectieve controle <-> HVN
o Via verdrag (cessie/fusie)
 Vb’n? (Be.?)
 MAAR: nemo da quod non habet – cf. island of palmas-arbitrage (Ne. Vs VS)
o Secessie erkent door oorspronkelijke staat
o Usucapio/prescriptie
o Indicatoren bij twijfel?

Afdeling 5 Statenopvolging
- Art. 2, §1 (b) Weens Verdrag 1978
o Replacement of one state by another in the responsibility for int. Relations fo
territory
- Interne + int. Gevolgen v veranderingen in soevereiniteit over grondgebied?
o 2 benaderingen
 Continuïteit
 Tabula rasa
o Verschillende scenario’s
 Fusie, dismembratio, annexatie, secessie…
 Universeel of partieel!
- Bronnen
o Vaak ad hoc en geregeld in verdrag
o Int. Gewoonterecht
 o 3 doc ILC
 1978: Weens verdrag inzake statenopvolging met betrekking tot verdragen
 1983: weens verdrag inzake statenopvolging met betrekking tot
staatseigendom, archieven, schulden (nt in werking)
 1999: draf articles on nationality of natural persons in relation to state
succession
 Under construction: impact op AH
 Nuttig vertrekpunt, maar beperkt gezag…
- Wat gebeurt er met
o Nationaliteit?
o Staatsschuld? -> art. 36 ev Verdrag 1983
o Verdragen
 Grensverdragen et al -> continuïteit
 Personele/ politieke verdragen nt
 Mensenrechtenverdragen -> voorkeur continuïteit
 Andere verdragen -> onderscheid naargelang vorm
o Lidmaatschap IO’s?
 Voorgangerstaat blijft bestaan -> blijft in principe lid
 Bij dekolonisatie, dismembratio en afscheiding moeten de nieuwe staten
opnieuw aanvraag doen
o AH -> lopend ILC-project

Hoofdstuk 6 Positie van staten in het internationaal recht

Afdeling 1 Algemeen
- Oorspronkelijke en volle int. Rechtspersoonlijkheid
- Bijdrage vorming int. Recht
- Aantal fundamentele rechten + plichten
o Cf. ontwerpverklaring inzake rechten en plichten van staten 1949
o Soevereine gelijkheid
o Territoriale integriteit + politieke onafhankelijkheid – geweldverbod art. 2(4) HVN
o Non-interventiebeginsel: verbod op interventie in de interne of externe betrekkingen
v andere staten
 Cf. Nicaragua-zaak
- Jurisdictie in eigen grondgebied, MAAR:
o Diverse restricties (verder)
o Keerzijde
 Middelverbintenis om te zorgen dat grondgebied nt wordt gebruikt op wijze
die schade berokkent aan andere staten
 Plicht om int. Standaarden inzake behandeling van vreemde onderdanen te
respecteren
o Int. Verplichtingen te goeder trouw uitvoeren -> zoniet int. AH
 Let wel: afdwinging int. AH
 Op int. Niveau? Op nationaal niveau?

Afdeling 2 Jurisdictie
§1 Algemeen
- Jurisdictie of rechtsmacht = bevoegdheid die volkenrechtelijke subjecten ihb staten, kunnen
uitoefenen over personen, zaken of gebeurtenissen
 - 3 types
o Wetgevend
o Rechterlijk
o Handhavings- of afdwingingsjurisdictie
- Onderscheid
o Territoriale - extraterritoriale
o Functionele (maritieme zones) - globale rechtsgebieden/sui generis- stelsels

§2 Territoriale jurisdictie
- Grondgebied?
- In principe volle en exclusieve bevoegdheid, MAAR uitz.

§3 Extraterritoriale jurisdictie
- Handhavingsjurisdictie in principe uitgesloten
o Lotus-zaak PIGH 1927
 The first and foremost restriction imposed by int. Law upon a state is that –
failiing the existence of a persmissive rule tot he contrary – it may not
exercise its power in any form in the territory of another state. In this sense
jurisdiction is certainly territorial; it cannot be exercised by a state outside its
territory except by virtue of a permissive rule derived from int. Custom or a
convertion
o Belang uitleveringsverdragen (MLA)
- Wetgevend/rechterlijk
o Benadering PIGH lotus-zaak <-> gewoonterecht: nood aan link met permissief
beginsel
- In strafzaken
o Territoriale jurisdictie als vertrekpunt
o Extraterritoriale jurisdictie als uitz. -> permissieve rechtsmachtbeginselen
 Actief personaliteitbeginsel
 Beschermingsbeginsel
 Passief personaliteitsbeginsel
 Controversieel – soms bijkomende vw’n
 Bv. Art. 5(1)(b) VN-Anti-Folterverdag
o Universaliteitsbeginsel
 Aanknopingspunt
 Moet in principe berusten op een volkenrechtelijke machtiging of
verplichting
 Band met aut dedere, aut judicare
 Cf. Be. T Senegal, arrest IGH 2012
 Zeer gevoelig – bezwaren!
 Cf. Be. Genocidewet (93, 99, 03)
 Veelal bijzondere vw’n
o Verdachte op grondgebied; initiatie door openbare
aanklager
o In andere materies

§4 Functionele jurisdictie en globale rechtsgebieden

- Maritieme zones
o Aansluitende zone
 o Exclusief eco. Zone
o Continentaal plat
- Globale rechtsgebieden/sui generis-regimes
o Volle zee (res commune)
o Diepzeebodem/ het Gebied
o Ruimte
 Res commune
 Maan als gemeenschappelijk erfgoed
o Antarctica

Afdeling 3 Staatsaansprakelijkheid
§1 constitutieve bestanddelen van staatsaansprakelijkheid
- Secundaire regels mbt juridische gevolgen v int. Onrechtmatig gedrag v staten
o Principe v gewoonterecht
 Cf. PIGH in Chorzow Factory
 It’s a principle of int. Law that the breach of an engagement involves
an obligation to make reparation in an adequate form
- DASR 2001: codificatie + progressieve ontw.
o IO’s -> DARIO 2011
- 2 constitutieve bestanddelen
o Cf. IGH in Tehran-zaak
 First, the court must determine how far, legally, the acts in question may be
regarded as imputable tot he Iranian state
 Secondly, it must consider their compatibility or incompatibility with the
obligation of Iran under treaties in force or under any other rules of int. Law
may be applicable
- Int. Onrechtmatig gedrag
o Middelen- of resultaatverbintenis
o Nationaal recht irrelevant (art. 3 DASR/ art. 27 WVV)
- Toerekenbaarheid
o Uitgangspunt: alleen handelingen staatsorganen
 Volgens intern recht (art. 4(2))
 Zelfs indien ultra vires (art. 7)
 Cf. caire case: it’s necessary that they should have acted, at least
apparently , as competent officials or organs, or that, in acting, they
should have used powers or measures proper tot heir offcial
character
 Ook wnr gemachtigd om vorm v overheidsgezag uit te oefenen (art. 5)
o Handelingen v private personen nt, TENZIJ:
 Groep volledig afhankelijk vd staat (IGH)
 Personen die handelen in opdracht of onder controle vd staat (art. 8)
 IGH (Nicaragua + Bosnische genocide) <-> ICTY (Tadic) -> effectieve
controle vs overall control
 ILC – DARIO 2011
 Afwezigheid v overheidsgezag (art. 9)
 Staat erkent en aanvaardt handelingen als staatsoptreden (cf. Tehran-zaak
IGH)
- Noot
 o Feit dat handelingen private actoren nt toerekenbaar zijn in bep. geval, belet nt dat
staat zelf een autonome inbreuk heeft begaan (cf. Teheran-zaak, Bosnische
genocide)

§2 Omstandigheden die onrechtmatigheid uitsluiten

- Instemming – art. 20
- Zelfverdediging – art. 21
- Tegenmaatregelen – art. 22
- Force majeure – art. 23
- Noodtoestand – art. 24
- Noodzaak – art. 25

§3 Gevolgen van staatsaansprakelijkheid

- Stopzetting/garantie nt-herhaling
- Herstelplicht -> 3 vormen
- Wie kan staatsAH inroepen?
o Slachtoffer v inbreukmakend gedrag (art. 42)
o Andere staten? (art. 48) -> erga omnes normen
 Cf. Ne. – Syrië?

Afdeling 4 Immuniteiten
§1 Algemeen
- Beperking op territoriale jurisdictie staten
- <-> nationaalrechtelijke immuniteiten
- 2 soorten
o Immuniteit v rechtsmacht
o Jurisdictie + uitoeringsimmuniteiten
- Diverse categorieën begunstigden
- Bronnen
- Begrenzingen
o Procedureel
o Beperkt tot nationaal RB’n
o Mogelijkheid v afstand
- <-> voorrechten

§2 Staatsimmuniteit
- Immuniteit v rechtsmacht
o Bronnen
o Vroeger
 Absolute immuniteit <-> kritiek
o Opkomst restrictieve staatsimmuniteit
 Basis: acta jure imperii <-> jure gestonis
o Int. Recht is passief
o Schending int. Recht?
 IGH, Du. Vs It. 2012
- Uitvoeringsimmuniteit
o Ook geleidelijk ingeperkt
 Bv. VN-Verdrag
§3 Immuniteit van vreemde overheidsfunctionarissen
- Afgeleid v staatsimmuniteit
- In hoofdzaak gewoonterecht (werk ILC)
- Strafrechtelijk
o Personele immuniteit
 Grondslag + draagwijdte? (cf. IGH, Yerodia-zaak)
 Wie?
o Materiële immuniteit
 Regel
 Uitz.?
- Burgerlijk

Deel VI Internationale organisaties

Hoofdstuk 1 Kenmerken
- Achtergrond
- Gemeenschappelijke kenmerken
o Associatief verband v volkenrechtelijke subjecten
o Gemeenschappelijke doelstellingen
o In beginsel opgericht bij verdrag
o 1 (+) organen
- Onderverdelingen
o Open <-> gesloten
o Algemeen <-> functioneel
o Universeel <-> regionaal
o Intergouvernementeel <-> supranationaal
- Bevoegdheden
o Toegewezen bevoegdheden (attributiebeginsel) (cf. art. 5(2) VEU)
o Impliciete bevoegdheden?
 IGH, Reparation for injuries 1949: under int. Law, the organization must be
deemed to have those powers which, though not expressly provided for in
the charter, are conferred upon it by necessary implication as being essential
to the performance of its duties
- Lidmaatschap
o Toetredingsprocedure normaal in basisakte
o Andere modaliteiten: geassocieerd lidmaatschap, waarnemersstatus/bevoorrechte
waarnemersstatus
o Opschorting/beëindiging
 Soms expliciet voorzien
 Verschillende vormen v beëindiging
- Klassiek 3 eigen organen
o Algemene raad, conferentie, raad
o Raad v bestuur, uitvoerende raad
o Secretariaat olv secretaris-/directeur-/generaal
o Uitzonderlijk rechterlijk en/of parlementair orgaan
- Besluitvorming
o Evolutie, gn algemene regel, ni praktijk vaak obv consensus
- Financiën: ledenbijdrage + andere
Hoofdstuk 2 Positie van internationale organisaties in het internationaal recht
Afdeling 1 Rechtspersoonlijkheid
- Privaatrechtelijk (bv. Art. 104 HVN)
- (Afgeleide) int. Rechtspersoonlijkheid
o Uitzonderlijk in Statuut (bv. EU, ISH <-> VN)
o IGH, reparation for injuries: functionele rechtspersoonlijkheid

Afdeling 2 Draagwijdte internationale rechtspersoonlijkheid

- Afsluiten verdragen + lidmaatschap IGO’s
o Cf. art. 6 Weens Verdrag 1986
 The capacity of an int. Organization to conclude treaties is governed by the
rules of that organization
- Mogelijkheid claims te brengen + int. AH (zie DARIO 2011)
o Int. Niveau: bevoegdheid int. Geschillenbeslechtingsmechanisme? (Cf. IGH <-> WTO)
o Nat. Niveau: immuniteitenleer…

Hoofdstuk 3 De verenigde naties en haar hoofdorganen

Afdeling 1 Algemeen
- Opvolger Volkenbond
- Evolutie lidmaatschap
- Doel
- Dynamische invulling bevoegdheden
- Organigram

Afdeling 2 De algemene vergadering

- Structuur
o 6 grote comités
- Besluitvorming
- Bevoegdheden
o Ruime politieke bevoegdheden – beperkingen
 Art. 2(7) HVN
 Art. 11(2), 12(1) HVN
 <-> uniting for peace
o Specifieke bevoegdheden
 Met V-Raad
 Exclusief
o In regel nt-bindend
- Diverse subsidiaire organen
o Noot vooraf: Oprichting subsidiaire organen
 Kern – onderscheid met gespecialiseerde VN-organisaties
o Vb’n
 Mensenrechtenraad
 UPR
 Bijzondere procedures + onafh. Experten
 ILC
 Commissie voor de vredesopbrouw (met V-Raad)
 Tal van fondsen + programma’s (met ECOSOC)
Afdeling 3 De veiligheidsraad
- Structuur – werking
- Besluitvorming
o Bijzondere meerderheid
o Reikwijdte vetorecht + het hidden veto
- Bevoegdheden
o Chapter VI
o Chapter VII
 Jurisdictie -> art. 39 HVN
 Bevoegdheden
 Art. 39 – 42 HVN
- Concrete invulling
o Machtiging militaire operaties
o Peacekeeping
o Sancties -> algemeen + gericht
o Andere maatregelen -> ruime invulling
- Grenzen
- Nood aan hervorming
- Subsidiaire organen

Afdeling 4 De economische en sociale raad

- Centrale forum voor eco./sociale werkzaamheden
o Oa coördinatie VN
o Band met NGO’s
- Structuur + werking
- Subsidiaire organen
o Oa UNECE

Afdeling 5 De voogdijraad
- Hfst XIII HVN
- Technisch werkloos sinds 1994

Afdeling 6 Internationaal gerechtshof

- Algemeen
o Voornaamste rechterlijke orgaan vd VN
o IGH-Statuut + lidmaatschap
- Samenstelling
o 15 onafhankelijke rechters – ad hoc rechters
o Verkiezing
o Meerderheid vd stemmen
o Afzonderlijke meningen
- Bevoegdheid in contentieuze zaken
- Alleen staten -> compétence de la compétence
- 4 opties
o Compromis/ special agreement (bv. North Sea Cont. Shelf)
o Compromissoire clausule (bv. Art. IX Genocideverdrag)
o Facultatieve clausule v verplichte rechtsmacht (art. 36(2) Stat. IGH (thans 73 staten))
 Bv. DRC – Be.
  Voorbehouden mogelijk + geldig wederkerig (cf. VK – Mauritius -> aanpassing
verklaring)
 Automatisch voorbehoud?
 Intrekking verklaring? (cf. Nicaragua + Nuclear Tests)
o Forum prorogatum (uitz.)
- Procedure in contentieuze zaken
o Preliminaire bezwaren
o Voorlopige maatregelen (cf. la grand…)
o Uitspraak is bindend tav partijen; individuele opinies; rol V-Raad nt naleving (art. 94
HVN)
- Adviesbevoegdheid
o Welke IO’s?
o Rol staten?
o Impact?
- Hangende zaken? (Vaak maritiem/ territoriale afbakening)

Afdeling 7 Het VN-Secretariaat

- > 35 000 medewerkers in Ny, Genève en elders (vlg. EU)
- Onafhankelijk v lidstaten
- Olv secretaris-generaal
o Verkiezing
o Administratieve rol
o Sterk toegenomen politieke rol
- Structuur
o Diverse departementen + neven-secretariaten
o Bv. DPA, DPKO… (rol special representatives)

Hoofdstuk 4 De gespecialiseerde VN-organisaties en de overige organisaties die deel

uitmaken van de VN-familie
Afdeling 1 De gespecialiseerde organisaties
- Quid -> autonome int. Organisaties die werken rond specifieke thema’s
o Afzonderlijke oprichtingsverdrag
o Met VN verbonden door overeenkomsten met ECOSOC + goedgekeurd door AV
 Cf. art. 69 WHO Const. Art. XII FAO const.
o ECOSOC coördinerende rol
- Voor het overige zeer divers
o Tijdstip oprichting (cf. ITU, WPU)
o Mandaat
o Lidmaatschap
o Samenstelling/organen (cf. tripartiete IAO)
o Besluitvorming (cf. 1 stem/lid <-> quotasysteem IMF + Wereldbank
- IAO
o Oorsprong + raison d’être
o Structuur
 3 organen, tripartiete samenstelling
o Verplichtingen
 Algemeen: overwegen ratificatie + rapportage
  Specifiek
o Naleving
 Cheap talk + voluntarisme <-> peer pressure + publieke verantwoording
o Afdwinging: klacht – onderzoek – opvolging
o Illustratie: dwangarbeid in Myanmar
- IMF + Wereldbank
o Algemeen
 Oorsprong – articles of agreement
 Doel + evolutie
o IMF
 Structuur + stemverhouding
 Dubbele rol
 Toezicht monetair beleid: jaarlijkse screening
 Toekenning leningen uit reserves (> USD 300 bln) –> uitbetaling in
schijven; gekoppeld aan vw’n! (controvers)
 Afdwinging?
o Wereldbank
 Organen + quota/aandeelhoudersstructuur
 Afzonderlijke entiteiten: IBRD, IFC, IDA…
 Goedkope leningen – hoe?
 Toekenning leningen IBRD – keuze projecten
 Afdwinging
 Stopzetting leningen/reputatie <-> praktijk?
 Strijd tegen corruptie als aandachtspunt
 Illustratie: Argentinië, Griekenland

Afdeling 2 Overige organisaties binnen de VN-familie

- Wereldhandelsorganisatie
o Doel -> geleidelijke vrijmaking wereldhandel; onderliggende principe v specialisatie
o Achtergrond: 1947 -> 1994
o Verdragsstructuur
o Organen
 Ministeriële conferentie
 Algemene raad
 3 raden GATT/GATS/TRIPS
 Secretariaat
 Besluitvorming
 Lidmaatschap
o Verplichtingen
 Algemeen
 Boud tariffs – schedules of concessions
 MFN-treatment
 Nt alleen tarieven zelf; wel afwijking mogelijk via regionale
vrijhandelsakkoorden
 Beginsel nationale behandeling
 Uitz. Mbt volksgezondheid, nationale veiligheid… -> controverse
o Afdwinging
 Naleving: eigenbelang staten?
  Geschillenbeslechtingsmechanisme
 Consultatie
 Panels
 Beroep
 Kan weg bereiden voor handelssancties
 WTO in woelige wateren?
 Doha-ronde (2001) geblokkeerd
 Globalisering <-> toenemende protectionisme
 Druk VS: national security exception; blokkering vaste
beroepsinstantie (-> MPIA)
 Too important to fail? <-> focus verlegd naar regionale en bilaterale
akkoorden?

Organisatie gespecialiseerd (S)/ overig (O) Doel

ILO (S) Rechtvaardige arbeidsomstandigheden
WHO (S) Technische samenwerking op gebied v
gezondheid
UNESCO (S) Ondersteuning voor verbetering v onderwijs,
behoud cultureel en natuurlijk erfgoed,
bestrijding, v discriminatie
FAO (S) Uitroeien v honger, voedselschaarste,
ondervoeding en armoede
IMF (S) Promoten v monetaire samenwerking, eco.
Groei en stabiliteit
WORLD BANK (S) Armoedebestrijding, verhoging levensstandaard
en verantwoorde eco. Groei
OPCW (O) Zit toe op naleving Chemische Wapenverdrag
(oa elimineren bestaande stocks v chemische
wapens)
IAEA (O) Wetenschappelijke en technische
samenwerking ter bewerkstelliging vh
vreedzaam gebruik v nucleaire technologie
WTO (O) Toezicht houden op de naleving v
handelsafspraken; verder wegwerken
handelsbelemmeringen

Deel VII Andere subjecten van internationaal recht

Hoofstuk 1 Individuen en ondernemingen
Afdeling 1 Individuen en ondernemingen als rechtsobjecten
- Oorsprong: louter rechtsobjecten
o Gewoonterechtelijke regels inzake de behandeling v vreemde onderdanen/
ondernemingen
o Procedureel: diplomatieke bescherming via staat
 Nt gelijk aan consulaire bijstand
 PCIJ (1924):
 it’s an elementary principle of int. Law that a state is entitled to
protect its subject, when injured by acts contrary to int. Law
committed by another state, from whom they have been unable to
obtain statisfaction through the ordinary channels.
  by taking up the case of one of its subjects and by resorting to
diplomatic action or int. Judicial proceedings on his behalf, a state is
in reality asserting its own rights
 2 vereisten
o Hedendaagse relevantie?

Afdeling 2 Individuen en ondernemingen als rechtssubjecten

§1 Algemeen
- Radicale veranderingen in 20e E
o Maar blijft afgeleide rechtspersoonlijkheid

§2 Opkomst van de mensenrechten – individuen als dragers van internationale rechten

- Oorsprong – doorbraak na WWII
- Onvervreemdbare rechten die individu beschermen tegen staat
- VN-mensenrechtenverdragen
o 2 grote verdragen v 1966 + diverse andere
o Rol expertencomités (bv. Human Rights Committee)
- Regionale mensenrechtenverdragen
o Vaak met eigen afdwingingsmechanisme
- Onderscheid
o 3 generaties mensenrechten
o Derogeerbare en nt-derogeerbare rechten
 Welke rechten?
 Wnr? Quid COVID?

§3 Toegang tot internationale rechtscolleges?

- Vooraf
o Vroeger -> via diplomatieke bescherming
o Inroepbaarheid int. Recht voor de nationale rechter
- Algemeen
o Toegang tot int. Geschillenbeslechting toegenomen
- Mensenrechtenprocedures
o Klachtenprocedures
o Regionale mensenrechtenhoven
 Eu.?
 Amerika?
 Afrika?
 Andere?

 
 - Investeringsarbitrage
o Voorzien in tal v BIT’s, ETC… (>600 zaken)
o Waar/hoe? (Bv. ICSID-panels)
o Kritiek – nr. multilateral investment court?
- Overige?
o Toegang (soms beperkt) tot ITLOS, Iran-US claims tribunal, Benelux-gerechtshof, HvJ
EU
o Gn rechtstreekse toegang tot IGH en WTO

§4 Internationaal strafrecht
- Volkenrechtelijke misdrijven
o Piraterij als oudste
o Na WWII: 4 core crimes
o Andere
 Bv. Bep. terroristische misdrijven, corruptie, foltering, witwassen,
apartheid… (quid CAH?)
- Vervolging
o Vervolging in principe op nationaal niveau
 Meest logisch: staat waar feiten plaatsvonden
 Derde landen (cf. extraterritoriale jurisdictie + link met aut dedere, aut
judicare
o Subsidiair: vervolging op int. Niveau
 Ad hoc-tribunalen (bv. ICTY)
 ISH
- Int. Strafhof
o Jurisdictie ISH
 Materieel
 Temporeel
 Complementariteit
o Hoe zaken aanhangig maken?
o Opschorting V-Raad
o Structuur
o Evaluatie?
 Politieke tegenkanting
 Resultaten?

§5 Plichten voor ondernemingen?

- (Transnationale) ondernemingen als drager v plichten?
o Cf. grootste eco. Entiteiten
- Uitzonderlijk bindende plichten (art. 137(1) UNCLOS)
- Tal van soft law- initiatieven mbt CSR
o Private codes, labels
o Bv. OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen (2011) -> NCP’s
o IAO declaration of principles concerning multinational enterprises and social policy
(1977)
o Global compact: 10 principes (> 10 000 deelnemers)
o UN guiding principles on business and human rights
- Bindend verdrag?
 - EU-initiatief – corporate sustainability due diligence

Deel VIII Bijlagen

Glossarium
Aansluitende zone Strook van max. 12 zeemijl breed die zich
uitstrekt buiten de territoriale zee ve kuststaat.
Het gaat om een zone waarbinnen de kuststaat
uitvoeringsmaatregelen mag nemen tav
schepen die in of uit haar territoriale wateren
varen teneinde de wetten + regels v toepassing
id territoriale zee af te dwingen
Aanvaarding 1 vd wijzen waarop staten hun instemming
kunnen geven om door een verdrag gebonden
te zijn. Variant op de ‘bekrachtiging’ (art. 14(2)
WVV), die doorgaans een minder plechtige
vorm van ‘instemming’ impliceert
Actief personaliteitsbeginsel Hierbij dient de nationaliteit vd dader als
aanknopingspunt om rechtsmacht te verkrijgen
voor de strafvervolging voor de nationale
rechter
Akkoorden in vereenvoudigde vorm Verdrag waarbij ondertekening zowel geldt als
‘authentificatie’ en als ‘instemming’ om door
het verdrag gebonden te zijn
Amicus curiae Letterlijk ‘vrienden vh hof’. Verwijst nr 3 e
partijen (bv. NGO’s) die schriftelijk opmerkingen
neerleggen ikv een juridische procedure
Authentificatie Formele stap waarbij een verdragstekst in zijn
def. Vorm wordt vastgelegd (ihb door
ondertekening of parafering)
Bekrachtiging/ ratificatie Formele rechtshandeling waarbij een staat haar
instemming betuigt om door een verdrag
gebonden te zijn (art. 14 WVV)
Billijkheid Dit concept – dat soms als afzonderlijke
(formele) rechtsbron worden gezien – verwijst
nr de toepassing v beginselen v
rechtvaardigheid + redelijkheid (ex aequo et
bono) ikv een juridische procedure
Cessie Verwijst om naar de situatie waarbij een staat
via een akkoord afstand doet v haar rechten tav
een bep. gebied
Compétence de la competence Principe dat een rechter in een zaak het laatste
woord heeft over de eigen bevoegdheid (en nt
de partijen)
Conference of the parties (COP) Term die verwijst nr de ‘vergadering v
verdragspartijen’, ie, het periodieke overleg
waarin diverse multilaterale verdragen (om in
het milieurecht) voorzien + dat alle
verdragspartijen samenbrengt (moo controle
over de tenuitvoerlegging vh verdrag, mogelijke
voorstellen tot wijziging…)
Consensualisme Beginsel dat rechten + plichten tot stand komen
obv de wilsovereenstemming vd betrokken
partijen
Constitutionele verdragen Dit zijn verdragen waarbij een internationale
organisatie ih leven worden geroepen. Men
spreekt hier ook wel eens ve ‘handvest’,
‘charter’ of ‘statuut’
Continentaal plat Dit is, in geologische termen, de natuurlijke
verlenging vd landmassa onder het
wateroppervlak vooraleer de zeebodem
aanzienlijk verdiept

In het int. Zeerecht verwijst de term naar het

Contractuele verdragen
Daadwerkelijke band
Derogeerbare en nt-derogeerbare rechten
gedeelte nr het gedeelte vd zeebodem +
ondergrond waarover een kuststaat exclusieve
exploitatierechten heeft (min. 200 zeemijl vanaf
de kust; maar kan oplopen tot max. 350 zeemijl
indien het geologisch continentaal plat zich
verder uitstrekt)
Verdragen waarbij de betrokken partijen
wederzijdse verbintenissen aangaan tov elkaar
Verwijst naar een aantoonbare, echte, band
tussen onderdaan en een staat. Kan relevant
zijn ikv de uitoefening vd diplomatieke
bescherming (cf. het Nottebohm-arrest vh IGH)
Derogeerbare rechten zijn mensenrechten
waarvan onder bep. vw'n kan worden
'afgeweken’ igv een algemene noodtoestand
die een bedreiging vormt voor het voortbestaan
ve land

Van nt-derogeerbare rechten (zoals het verbod

op foltering) daarentegen kan in gn enkel geval
worden afgeweken
Diepzeebodem/ het Gebied Dit is de (zeer diep gelegen) zeebodem die gn
deel uitmaakt vd EEZ of het continentaal plat.
Wordt gezien als gemeenschappelijk erfgoed vd
mensheid. Exploitatie + exploratie wordt
gecoördineerd door de int. Zeebodemautoriteit
Dismembratio Hierbij valt de bestaande staat uiteen in 2 (+)
nieuwe staten waarvan er gn enkele wordt
geacht de identiteit vd voorgangerstaat over te
nemen behoudens indien hierover een akkoord
bestaat tussen de opvolgerstaten
Dissenting opinion Dit is een mening ve rechter bij een rechtszaak
die bij het beslissende meerderheidsverdict
wordt aangehecht, en waarin deze uiteenzet
waarom hij/zij het nt eens is met een bep.
beslissing vd meerderheid
Domaine réservé Verwijst nr de zaken/materies die binnen de
exclusieve regelgevende bevoegdheid vallen v
 staten en waarop het int. Recht/ int.
Organisaties gn vat hebben. Aanzienlijk
geslonken door de gestage opkomst vh int.
Recht
Dualisme Dualisme beschouwt int. Recht + nationaal
recht als onderscheiden rechtsorden. Int. Recht
moet in principe omgezet in nationaal recht
teneinde inroepbaar te zijn voor de nationale
rechter
Erga omnes Letterlijk betekent dit ‘naar/ voor iedereen’. Dit
kan geplaatst worden tegenover ‘inter partes’,
waarbij iets enkel geldt tussen partijen, en nt
voor iedereen
Erkenning (ve staat) De erkenning v staten betreft de unilaterale
handelingen waarbij een staat een nieuwe staat
als lid vd int. Gemeenschap erkent en waarin
men aangeeft bereid te zijn als dusdanig met
deze staat om te gaan. Staten hebben in
beginsel gn juridische plicht een nieuwe staat te
erkennen, het is een politieke keuze

Nt te verwarren met erkenning ve regering of

met erkenning v oorlogvoering
Etsoppel Beginsel dat een persoon nt op een gedane
toezegging kan terugkomen (ook al is er gn
wederprestatie), als de wederpartij obv
verwachting en gerechtvaardigd vertrouwen
erop mocht rekenen dat het engagement zou
worden nagekomen. Wordt ook toegepast tav
staten in het int. Recht
Exclusieve eco. zone Dit is de zone v max. 200 zeemijl vanaf de
kustlijn waarbinnen de kuststaten om
exclusieve rechten heeft op de exploratie en
exploitatie vd levende en nt-levende natuurlijke
rijkdommen
Force majeure/overmacht Verwijst nr een onvoorziene gebeurtenis of een
onweerstaanbare kracht die het materieel
onmogelijk maakt om de toepasselijke
rechtsregels te respecteren. Kan desgevallend
worden ingeroepen om een verdrag te
beëindigen of als rechtvaardigheidsgrond om
aan int. AH te ontsnappen
Forum porogatum Dit houdt in dat de staat tegen wie een geding
werd ingeleid voor het IGH gaandeweg de
rechtsmacht vh hof erkent, hetzij expliciet,
hetzij impliciet (door zich ten gronde te
verweren)
Forum shopping Term die verwijst nr praktijk waarbij de partij
die een rechtszaak wil aanspannen kiest uit
verschillende mogelijke rechtscolleges en
daarbij opteert voor het rechtscollege dat het
 meeste kansen biedt op een gunstige uitspraak
Fusie Dit houdt in dat 2(+) staten een enkele staat
vormen en ophouden te bestaan als
afzonderlijke entiteiten, dan wel dat een staat
opgaat in een andere, bestaande staat
Gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid Die is een status die kan worden toegekend aan
een gebied/zaken die een zekere waarde
hebben zodanig dat ze toebehoren aan alle,
inclusief toekomstige generaties, en om die
reden ook beschermd moeten worden. De
vruchten/voordelen vd zaken moeten ten
goede komen vd gehele mensheid
Genoegdoening 1 vd mogelijke vormen v rechtsherstel bij int.
AH. Genoegdoening kan bv. Bestaan in
erkenning vd inbreuk of een formele
verontschuldiging
Goedkeuring 1 vd wijzen waarop staten hun instemming
kunnen geven om door een verdrag gebonden
te zijn. Variant op de ‘bekrachtiging’ (art. 14(2)
WVV), die doorgaans en minder plechtige vorm
v ‘instemming’ impliceert
Immuniteit Het woord ‘immuniteiten’ dekt eig. een dubbele
lading. Het begrip verwijst enerzijds naar
immuniteit v rechtsmacht of jurisdictie, hetgeen
impliceert dat een pers. Of entiteit nt voor de
nationale rechtscolleges (id ruime zin) ve derde
staat kan worden gedaagd. Anderzijds kan het
verwijzen naar ‘uitvoeringsimmuniteiten’ of
‘immuniteit v executie’, hetgeen uitsluit dat
wordt ook overgegaan tot het ten uitvoer
leggen ve verkregen uitspraak tav de
begunstigde pers./entiteit/goederen of tot
enige andere uitvoerende of bewarende
maatregel
Impliciete bevoegdheden Dit zijn bevoegdheden die – hoewel nt expliciet
toegekend – niettemin noodzakelijk worden
geacht om de toegekende taken uit te oefenen
Injunctierecht Dit recht geeft de macht een rechtszaak te
initiëren (positief) of te stoppen/op te schorten
(negatief)
Instant custom Term die verwijst nr nieuwe
gewoonterechtelijke regels die zeer plots
zouden ontstaan ingevolge een enkele of
beperkte vorm v statenpraktijk. De mogelijkheid
v dergelijke plotse totstandkoming v
gewoonterecht blijft controversieel
Inter partes Iets wat geldt in de verhouding tussen de
betrokken partijen (in tegenstelling tot erga
omnes, waarbij iets geldt tegenover iedereen)
Int. gewoonterecht 1 vd primaire bronnen vh int. Recht.
Veronderstelt 2 elementen: statenpraktijk +
 opinio juris
Inwerkingtreding Verwijst nr het moment waarop een verdrag (in
principe volledig) uitwerking kent en bindend is
tav de verdragspartijen
Jurisdictie/rechtsmacht Het begrip ‘jurisdictie’ of ‘rechtsmacht’ verwijst
nr de bevoegdheid die volkenrechtelijke
subjecten, en igh staten, kunnen uitoefenen
over pers., zaken of gebeurtenissen. Men kan
hierbij een onderscheid maken tussen 3 soorten
jurisdictie, mn wetgevende, rechterlijke en
handhavingsjurisdictie
Jus cogens Verwijst nr normen die aanvaard en erkent zijn
door de int. Gemeenschap v staten in haar
geheel als een norm, waarvan gn afwijking is
toegestaan en die slechts kan worden gewijzigd
door een latere norm vn algemeen volkenrecht
v dezelfde aard. Het gaat om bepaalde regels,
zoals het verbod op genocide, het verbod op
foltering, slavernij, rassendiscriminatie of het
verbod op gebruik v geweld/agressie, die als
dermate fundamenteel waarden beschouwd
dat zij een hogere plaats innemen id hiërarchie
v rechtsbronnen
Jus ad bellum Deeldomein vh int. Recht dat betrekking heeft
op het gebruik v geweld tussen staten.
Verankerd id bepalingen vh VN-Handvest (ihb
het geweldverbod)
Jus in bello Tak vh int. Recht die v toepassing is tijdens een
(int. Of nt-int. Gewapend conflict). Ook: int.
Humanitair recht, oorlogsrecht, recht der
gewapende conflicten
Kaderakkoord Kaderakkoorden creëren een forum voor
overleg en/of een aantal algemene
verbintenissen, waarbij vaak later meer
specifieke verbintenissen worden uitgewerkt
dmv afzonderlijke protocollen
Memoranda van overeenstemming Dit zijn afspraken tussen partijen met het oog
op praktische of technische samenwerking in
bep. domeinen (bv. Militaire samenwerking),
en/of om concrete uitvoering te geven aan
meer algemeen opgestelde verdragen. De
afspraken zijn vaak nt als dusdanig juridisch
bindend
Mensenrechtenraad Voornaamste (politieke) mensenrechtenorgaan
vd VN. Subsidiair orgaan vd AV dat toezicht
houdt op de naleving vd mensenrechten, om ikv
de universele periodieke controle (universal
periodic review, UPR). Nt te verwarren met het
mensenrechtencomité (human rights
committee), ie, het expertencomité dat toezicht
houdt op de tenuitvoerlegging vh BUPO-verdrag
Minderheid Dit is een identificeerbare groep die obv
etniciteit, of religieuze of taalkundige
kenmerken te onderscheiden valt vd rest vd
bevolking binnen een staat
Monisme Hierbij worden nationaal en int. Recht als 1
rechtsorde beschouwd binnen de nationale
context
Nationale bevrijdingsbewegingen Groepen die strijden tegen koloniale en
racistische regimes en tegen vreemde
overheersing en die als spreekbuis v hun volk
worden beschouwd
Nt-gouvernementele organisaties (NGO’s) Organisaties die een doelstelling hebben v int.
Nut zonder winstoogmerk; opgericht zijn bij een
akte die onder het nationaal recht ve partij valt;
activiteiten verrichten met gevolgen in ten
minste 22 staten, en; hun statutaire zetel
hebben op het grondgebied ve partij en hun
hoofdbestuur op het grondgebied vd partij of
van een andere partij
Nt-zelfbesturende gebieden Deze term verwijst nr een lijst v gebieden die
(veelal om politieke redenen) nt onder het
vroegere VN-trustschapssysteem werden
ondergebracht, maar eveneens worden geacht
aanspraak te kunnen maken op zelfbestuur
Noodtoestand Omstandigheid die kan worden ingeroepen om
aan int. AH te ontsnappen wnr een inbreuk de
enige manier is om een fundamenteel belang vd
staat te vrijwaren tegen een ernstige en
imminente dreiging de toepassing is onderhevig
aan strikte vw’n
Occupatio Vorm v gebiedsverwerving v terra nullius die
berust op de effectieve bezetting vh gebied in
kwestie. Vooral historisch relevant
Onschuldige doorvaart Obv dit beginsel kunnen schepen (private of
overheidsschepen) nt zomaar de toegang tot de
territoriale zee worden ontzegd
Opinio juris Aanvaarding of erkenning dat een bep. praktijk
een rechtsnorm weerspiegelt. Constitutief
bestanddeel v int. Gewoonterecht
Passief personaliteitsbeginsel Hierbij dient de nationaliteit vh slachtoffer als
aanknopingspunt om rechtsmacht te verkrijgen
voor de strafvervolging voor de nationale
rechter
Herenakkoord Overeenkomst waarin de betrokken partijen
bep. engagementen aangaan, zonder dat deze
als dusdanig juridisch bindend kunnen worden
beschouwd
Protocol Protocollen zijn id regel verdragen die aan een
bestaand (kader)akkoord worden toegevoegd
om meer concrete regels vast te leggen
Rebus sic stantibus Dit beginsel houdt in dat verdragen gelden
 zolang de omstandigheden waarin het verdrag
werd gemaakt essentieel dezelfde blijven. Een
wezenlijke verandering vd omstandigheden kan
uitzonderlijk een grond zijn om een verdrag op
te schorten of te beëindigen (mits aan bep.
vw’n is voldaan)
Recht op zelfbeschikking Dit recht stelt dat volken in alle vrijheid hun
politieke status bepalen en vrijelijk hun eco.,
sociale en culturele ontw. Nastreven
Rechtscheppende verdragen Verdragen die normen met een algemene
draagwijdte bevatten
Res communis Dit betreft de zaken die toebehoren aan allen
(bv. De volle zee) en die bijgevolg in principe vrij
door iedereen mogen worden gebruikt, mits
daarbij de belangen v andere staten (en
eventuele beperkingen uit het int. Recht)
worden gerespecteerd
Restitio ad integrum 1 vd mogelijke vormen v rechtsherstel bij int.
AH. Verwijst naar herstel id oorspronkelijke
staat – maw een terugkeer naar de situatie
zoals zij bestond voor de inbreuk
Schadevergoeding 1 vd mogelijke vormen v rechtsherstel bij int.
AH. Het betreft een financieel herstel voor
geleden schade en gederfde winst,
vermeerderd met interesten
Secessie Verwijst nr de situatie waarin een sub-nationale
groep/ beweging zich wil afscheiden vd staat
waar zij toe behoort
Seperate opinion Een mening ve rechter die aan een rechtszaak
gehecht wordt waarin de rechter zijn redenen
uitdrukt waarom hij het nt (volledig) eens is met
de redenering waarop een beslissing vd
meerderheid is gestoeld
Soft law Verzamelterm voor diverse verklaringen,
gedragscodes, richtsnoeren… aangenomen door
een groep staten, veelal ikv het
besluitvormingsproces v int. Organisaties (bv.
Resoluties vd AV vd VN), en welke als dusdanig
gn direct jurisdictie bindende gevolgen
ressorteren
Soft power Term die verwijst nr de capaciteit v staten om
andere staten aan te zetten op een bep. wijze
te handelen zonder daarbij dwang of druk uit te
oefenen, maar ogv bv. Hun reputatie,
geloofwaardigheid of overtuigingskracht
Specialiteitsbeginsel of attributiebeginsel IO’s zijn afgeleide subjecten v int. Recht.
Daarom hebben zij obv dit beginsel in principe
slechts die bevoegdheden die hen door de
opgerichtende staten zijn toegewezen
Statenopvolging Dit doet zich voor wnr er een verandering
plaatsvind in soevereiniteit over grondgebied
Statenpraktijk Ieder gedrag v staten dat de bewuste houding
vd staat weerspiegelt tav een internationale
juridische situatie. Constitutief bestanddeel v
int. gewoonterecht
Supranationaal Een supranationale organisatie (zoals de EU)
kan op zelfstandige wijze bep. overgedragen
bevoegdheden uitoefenen en daarbij
verplichtingen creëren voor de leden, zonder
dat ieder individueel lid telkens met elke
beslissing moet instemmen
<-> intergouvernementeel
Tegenmaatregelen Bewuste inbreuken op het int. Recht die een
staat begaat in reactie op voorafgaande
inbreuken vanwege een andere staat en die tot
doel hebben om de inbreuk vanwege deze
laatste een halt toe te roepen

Verschillen v retorsies (retorsions) in die zin dat

deze laatste maatregelen betreffen die sowieso
gn afbreuk doen aan de int. Verplichting vd
handelende staat
Terra nullius Verwijst naar het gebied dat aan niemand
toebehoort en/of door niemand wordt
geclaimd (bv. voorheen onontdekt gebied).
Vooral historisch relevant
Territoriale zee Strook die zich max. 12 zeemijl uitstrekt langs
de kustlijn en waarin de kuststaat haar
soevereine machten kan uitoefenen, mits
naleving vd beperkingen waarin het zeerecht
voorziet (bv. Onschuldige doorvaart)
Toetreding Dit is de situatie waarin een staat het verdrag nt
initieel mee heeft ondertekend, maar
naderhand alsnog haar instemming betuigt om
gebonden te zijn
Trustschap/ voogdijgebied Verwijst naar gebieden die na WWII onder het
bestuur ve andere staat (de voogd) werden
ondergebracht, die het gebied in kwestie moest
klaarstomen voor onafhankelijkheid en daarbij
verantwoording diende af te leggen aan de
Voogdijraad vd VN (art. 75, 77 HVN)
Uitputting vd lokale rechtsmiddelen Hierbij moeten, vooraleer nr een andere (int.
Procedure) kan gestapt worden, vooraf alle
lokale beschikbare en afdoende rechtsmiddelen
binnen de relevante (gast) staat uitgeoefend
worden
Ultra vires Letterlijk buiten de bevoegdheid tredend.
Verwijst nr optreden v overheidsorganen die
hun bevoegdheden te buiten gaan
Universaliteitsbeginsel Hierbij wordt het buitengewoon ernstige
karakter v bep. feiten aangegrepen om
rechtsmacht te verkrijgen voor de
 strafvervolging voor de nationale rechter, ook
wnr er gn territoriaal of nationaliteit gebonden
aanknopingspunt voorhanden is. Toepassing
ervan leidde ih verleden meermaals tot
controverse
Usucapio Vorm v gebiedsverwerving. Dit mechanisme
veronderstelt dat een staat effectief autoriteit
uitoefent (animus occupendi + corpus
occupendi) over gebied dat aan een andere
staat toebehoort, en dat deze laatste staat
afstand doet van haar aanspraken door de
situatie te erkennen of erin te berusten
Uti possidetis Dit principe impliceert dat bestaande (buiten)
grenzen – ook wnr zij op kunstmatige wijze
werden afgebakend door vroegere koloniale
overheersers – nt ter discussie mogen worden
gesteld
Verdragspartij Staat die partij is bij een verdrag dat in werking
is getreden (en bijgevolg door het verdrag
gebonden is). Voor inwerkingtreding spreekt
men ve verdragsluitende staat of contracting
state
Vluchteling Elke pers. Die zich buiten zijn land van herkomst
bevindt en die nt kan rekenen op bescherming
vd land uit vrees voor vervolging omdat die
pers. Behoort tot een bepaalde sociale groep, of
omwille van zijn ras, religie, nationaliteit,
politieke overtuiging. Gedefinieerd in het int.
Verdrag betreffende de status v vluchtelingen
uit 1951
Volkenrecht/ ius gentium Geheel v rechtsnormen die de betrekkingen
tussen volkeren regelt in de ruime zin.
Veelgebruikt synoniem voor int. Publiekrecht
Volle zee Int. Wateren gelegen buiten de EEZ, de
aansluitende zone en de territoriale zee.
Schepen zijn er in principe exclusief
onderworpen aan de jurisdictie vd vlaggestaat
Voorbehoud Eenzijdige verklaring waarbij een staat te
kennen geeft een rechtsgevolg v
verdragsbepalingen te willen uitsluiten of
wijzigen. Verschilt ve interpretatieve verklaring
waarbij een staat louter uitlegt hoe zij bepaalde
verdragsbepalingen interpreteert (zonder de
draagwijdte ervan te wijzigen)
Voorlopige toepassing (in principe) gedeeltelijke toepassing ve verdrag
voorafgaand aan de eigenlijke inwerking ervan
Voorrechten Diverse inhoudelijke voordelen, zoals
vrijstellingen v bepaalde fiscale verplichtingen
voor bepaalde pers. Nt te verwarren met
immuniteiten
Voortdurend verzet Staten zullen maar aan de bindende werking ve
 gewoonterechtelijke regel ontsnappen wnr zij
zich van bij aanvang op voortdurende wijze
hebben verzet tegen de totstandkoming vd
nieuwe regel. louter stilzwijgen volstaat nt.
Evenmin volstaat het wnr men zich pas na
verloop van tijd gaat uitspreken tegen de regel

Actua!
1

- Annexatie 4 gebieden (Poetin)

- Speech!
- VN-veiligheidsraad  veroordeling
- Resolutie verworpen (vetorecht Ru.)
o Vetorecht wegnemen van Ru.  Politiek enorm moeilijk maar juridisch onmogelijk
 Amendementen VN-Handvest  ratificatie alle permanente leden (met
vetorecht) nodig MAAR wordt Sovjet-Unie genoemd (gn Ru.)  ?
- Nieuwe resolutie: vetorecht  Verantwoording nodig bij algemene raad (binnen 10 dagen)
- Eerdere resoluties: annexatie krim (2014), agressie tegen Oe. (2022)
o 5 landen stemden tegen
o Aantal onthoudingen

- Be. Zetelt in VN-mensenrechtenraad (voor de volgende 3 jaar)

o Verschil met mensenrechtencomité
 Politiek orgaan (vertegenwoordigers van de VN-lidstaten)
 Repercussie: er werd een resolutie voorgelegd die ging over een
onderzoek van de oeigoeren ==> wegstemming …?
 Hoogste politieke orgaan dat zich bezighoudt met alles die draait om
mensenrechten
 Leden van die mensenrechtenraad (47) worden verkozen binnen de
algemene vergadering (om de 3 jaar)
 Publieke stemming ==> give-and-take systeem (men gaat dingen
doen voor andere staten zodat zij zouden stemmen voor hun)
 Geheim --> landen met een kwade reputatie op basis van
mensenrechten kunnen zo ook verkozen worden
 Samenkomst in Genève
o Bekentste procedure: …? Periodieke periode

- COP 27 (online)