HAYVAN SEVGİSİ Benneth Roth da 2005 yılında yayımladığı ‘’Evcil

Hayvanlar ve Psikanaliz’’ adlı makalesinde evde beslenen

Literatürde
‘’İnsan ruhunun
hayvanlarla
bir parçası
temasın,
hayvan
bireyin
sevgisini
stres seviyesini
tadana Yalnızlık duygusunun azalmasında ve bireyin huzurlu
evcil hayvanın aile sistemi içerisinde canlı aktarımlar
düşürmede
kadar uyanmaz’’.
etkili olduğunu gösteren çalışmalar da yer hissetmesinde hayvan varlığının ciddi bir katkısı olduğu
yaratarak aile içindeki etkileşimi değiştirdiğinden
almaktadır. Bir evcil hayvana dokunmanın ya da onunla bilinmektedir (Sable, 2013). Tedavisi uzun süren ve
Anatole FRANCE bahsetmiştir. Hayvanlarıyla olumlu yaşadıkları olumlu
konuşmanın, bir insana dokunmak veya konuşmaya göre hastanede kalan hastalarda hayvan destekli tedavinin
bağlanma yaşantıları terapötik bir etki göstererek insanın
bireye daha
İnsanlar az stres
geçmiş yaşattığı görülmüştür
dönemlerden (Erika
bu yana hayatlarını yalnızlık duygusuna etkisini değerlendirmek amacıyla
yaşamında birçok işlevsel deneyimi kazandırabilir. Güvenli
Friedmann ve ark., 1983; Erika Friedmann,
hayvanlarla paylaşıyorlar. Bu paylaşım birçok Son, alt& Tsai, birçok deneysel çalışma yapılmıştır. Uzun süren
bağlanabilmek ve diğerleriyle sağlıklı ilişki kurma
2010; Wilson,
kategoriyi 1987).barındırmakta. Yediğimiz hayvanlar,
de içinde tedavilerde hayvan desteğinin hastanın yalnızlık
biçimlerini geliştirmek için de katkı sağlayabilir.
sevdiğimiz hayvanlar, şov amaçlı kullandığımız duygusunu azaltmada önemli bir model olduğu tespit
Tedavilerde Hayvan Desteği
hayvanlar, iş gücü olarak kullandığımız hayvanlar, kobay İnsan-Hayvan
edilmiştir (Banks
Etkileşimine
& Banks,Dair2002;Çalışmalar
Sable, 1995). Benzer
Freud
olarak danışma
kullandığımız
odasında
hayvanlar…
köpeği olan ilk analistti. Bu şekilde hem hastaların hem de görevli sağlık
Sağlık sisteminde hayvanların insanlar üzerindeki pozitif
açıdan bakıldığında Freud’un sadece psikanalizin değil personellerinin, hayvan destekli tedavi uygulamalarında,
Masallarda ve mitolojideki sembolik varlıklarının etkisini irdeleyen ilk araştırmacı olarak literatürde yer alan
‘’Hayvan Destekli Terapinin (AAT-Animal Assisted stres seviyelerinin azaldığı ve yaşam doyumlarının arttığı
yanında ilk çağlardan bu yana insan hayatında somut Florence Nightingale, yazılarında kronik hastalıklarda bir
Therapy) de babası olduğu söylenebilir. tespit edilmiştir (Gagnon ve ark., 2004).
olarak var olmuşlardır. Modernleşmeyle birlikte hayvan refakatinin hastaya fayda sağladığından bahsetmiştir
günümüzde
Sağlık alanında,
hayvanların
hayvanların
hayatımızdaki
desteğininyerinin
insanlara (Hooker,
YalnızlıkHolbrook
ve stres Freeman
dışında birçok
& Stewart,
fiziksel2002;
ve duygusal
Morrison,
sağladığı
dönüştüğünü,
olumlugenişlediğini,
etkiler uzunyaşamımızın
yıllardır tedavilerde
vazgeçilmez 2007;
rahatsızlıkta
Serpell, hayvan
2006). destekli tedavinin psikosomatik
destekleyici
nesneleri haline
nitelikte
geldiğini
kullanılmaktadır.
görüyoruz. İnsanın
Kişiye hayvanla
ve hastalığa etkileri ve iyileşmeye katkısı görülmektedir. Hayvan
Hayvan destekli uygulamaların terapi sürecine dahil
bağlı
kurduğu
olmak
ilişki
üzere
öteden
hayvan
beri destekli
yakın-uzak
tedavilerin
ama birniteliği
şekilde destekli tedavinin psikiyatri ve tıbbi müdahalelerde
edilmesinde öncü olan Boris Levinson da köpeğinin terapi
değişmekte
yıllardır sürüp
olupgitmiş
etki mekanizması
olsa da şimdilerde
benzerinsanların
şekilde farklılık kullanıldığı hastalıklar şunlardır; stres, anksiyete,
sürecinde faydalarını gözlemleyerek insan hayvan
göstermektedir
hayvanlara duygusal(Gagnonolarak
ve ark.,
daha2004;
fazla ihtiyaç
Morrison, duyduğu
2007). depresyon, şizofreni, otizm ve Down sendromu gibi
etkileşiminin sağlık sitemine dahil olmasında önemli bir rol
Evcil
gözlemlenebilir.
hayvan desteğinin
Eskideninsana
hayvanlar
sağladığı
insanlar
yararı
içindaavlanma
alan gelişimsel bozukluklar, afazi ve benzeri konuşma
oynamıştır (Chandler, 2017; Hooker ve ark., 2002).
uygulamalar
arkadaşı, geçimliteratürde
kaynağı,hayvan
beslenme
destekli
aracı,terapi,
koruyucu
hayvanunsur bozuklukları, demans, psikolojik travmalar, çocukluk
destekli
ya da dini
tedavi,
sembolken
hayvanşimdilerde
destekli uygulamalar,
ruhsal anlampet barındıran nevrozları,
İnsanların davranış
hayvan bozuklukları,başlıca
sahiplenmesinin iletişimsebeplerinden
bozukluğu,
psikoterapi,
bir alana doğru
pet terapi
da evrildi.
gibi birçok isimle karşımıza iyileşme
birinin dönemi, kanserde
de yalnızlık hissi olduğuve kemoterapide
düşünülmektedir. psikolojik
Yalnızlık
çıkmaktadır. destek,
hissi kronik besleme
ve hayvan yorgunluk sendromu,
arasındaki yalnızlık,
ilişkiyi özgüven
incelemek
Literatürde bu konuda yapılan araştırmalarda insan-
amacıyla yapılan çalışmalarda, evcil hayvan sahibi uyum
eksikliği, sosyalleşmede yaşanan sorunlar, çevre olmayan
Hayvan
hayvan arasındaki
destekli tedavinin
bağın nasıl
temel
kurulduğunu
amacı bireyin anlamak
benlikiçin
vesorunları ve yaşam kalitesini
yalnız yaşayanların, bozan sahibi
evcil hayvan bazı kronik hastalıklar
olan ve yalnız
algısında
psikoloji gerçekleşen
biliminin bilgisinden
olumlu yönde
yararlanılmış
değişim ileolduğunu
bireyin (Bouchard,göre
Landry,
yaşayanlara dahaBelles-Isles, & Gagnon,
yalnız hissettikleri 2004;
ve sosyal
davranışlarında
görüyoruz. İnsanın olumlu
insana
değişiklikler
nasıl bağlandığını
sağlamaktırele alan
(Kruger & Clements, Benasutti, & Carmone, 2008; R. A. Johnson &
etkileşimden kaçınma davranışı gösterdikleri raporlanmıştır
Serpell,
Bowbly’in2010).
‘’Bağlanma Kuramı’’ aslında bağlandığımız Meadows,
(Sable, 1995;2002; Laun,
Zasloff 2003).
& Kidd, 1994).
tüm ötekilerle olan ilişkilerimizi yapılandırması açısından
Tedavi sürecinde insan ve hayvan arasındaki bağlanmanın Literatürdeki çalışmalar incelendiğinde, ortaya bir
çıkan
son derece önemlidir. Bowbly kuramında temel bakım Hayvanların bireyin duygudurumuna etkilerinden
bu değişime farklı yollarla zemin hazırladığı bilinmektedir. bulgular insan yaşamında
verenin bebeğin ihtiyaçlarına duyarlı olduğunda bakım diğeri de rahatlık seviyesidir.hayvanların
Hayvanlarıvarlığının
gözleme vene denli
İnsan hayvan etkileşiminde en etkili mekanizmanın önemli olduğunu vurgulamaktadır.
veren ve çocuk arasında güvenli bağlanma oluştuğunu ve izlemenin insan üzerinde dinlendirici Hayvanlar
etkisi olduğuile güçlü
affektif-duygusal mekanizma olduğu düşünülmektedir. bağ kuranların da fiziksel ve ruhsal yakınmalarında
bu bağın çocuğun ileriki yaşantısını etkilediğini düşünülmektedir. Yapılan araştırmalar, diş kliniklerine
İnsanlar ve hayvanlar arasındaki güvenli duygusal azalma görüldüğü, iyi oluşun da aynırahatlamasını
oranda arttığı
belirtmekted. Levinson da (1969) evcil hayvanın yerleştirilen akvaryumların hastaların
bağlanmanın; stres hormonu epinefrin ve kortikosteroid belirlenmiştir. Hayvanlarlaazalmasına
yaşayanlarda sosyalleşme
ulaşılmaya hazır halde, aktif, sevecen olmasından dolayı sağladığını ve anksiyetenin yardımcı olduğunu
salınımının azalmasına, nabzın yavaşlamasına, kan basıncı isteğinde, öz bakım becerilerinde, konsantre olma veaynı
doğal bir bağlanma nesnesi olduğunu söyler. İnsanların belirtirmiştir. Akvaryumda yüzen bir balığı izlemenin
ve solunum hızının düşmesine neden olduğu işlevsellikte artış görülürken; depresif semptomlarda,
hayvanlardan beklentileri (koşulsuz sadakat, sevgi, zamanda kan basıncını düşürdüğü de gözlemlenmiştir
görülmektedir. Hayvanların insanlar üzerinde psikolojik
şefkat, arkadaşlık, ilgi) bize insanın ilk bağlanma nesnesi (Miller & Fowler, 2011). Benzer şekilde çocuklarla evda
stres, anksiyete, sosyal izolasyon gibi yakınmalarda
uyaran etkisi olduğu ve bilişsel yönlerini de geliştirdiği azalma tespit edilmiştir (Garrity, Stallones, Marx, &
olan ‘’annesiyle’’ kurduğu sembiyotik ilişkideki (2-5 ay) ortamında yapılan araştırmada, köpek eşliğinde yapılan
düşünülmektedir. Hayvanlar ile oyun oynamanın bireyin Johnson, 1989;çocukların
Krause-Parello, 2012; Morrison, 2007;
ihtiyaçlarını hatırlatır. araştırmalardaki diğer çocuklara göre kan
aktivitesini artırarak iyileşme hızına etki ettiği Sable, 1995). İnsan ve hayvan etkileşiminin bu denli
basınçları daha düşük seviyede tespit edilmiştir (Friedmann
görülmektedir.
veolumlu sonuçlar vermesi hayvanların tedavilerde de
ark., 1983).
destek niteliğinde kullanılmasını gündemde önemli bir
başlık haline getirmiştir (Ballarina, 2003).

Hayvan dostlarımızla daha fazla zaman geçirmeniz

dileğiyle…

Klinik Psikolog Elif Nur AKIN