SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THÀNH PHỐ

HẢI PHÒNG CẤP THCS, NĂM HỌC 2022 - 2023

ĐỀ CHÍNH THỨC ĐỀ THI MÔN: TOÁN

Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề thi gồm 01 trang) Ngày thi: 28/03/2023
Bài 1. (2,0 điểm)
 a − a 2 − b 2 a + a 2 − b 2  4 a 4 − a 2b 2
biểu thức A 
a) Rút gọn= − : (với a > b > 0 ).
 a + a 2 − b2 a − a 2 − b2  b 2
 

1 3 − 6 + 6 + 6 + ... + 6 5
b) Chứng minh rằng < < (trong đó biểu thức chứa căn có
6 27
3 − 6 + 6 + ... + 6
2023 dấu căn ở tử số và 2022 dấu căn ở mẫu số).
Bài 2. (2,0 điểm)
( )
a) Cho phương trình x 2 − 4m + 1 x + 4m 2 − 1 =0 (với m là tham số ).
Tìm m để phương trình có hai nghiệm x 1, x 2 thoả mãn điều kiện x 1 < 0 và x 1 < x 2 .
  1 
2 x  1 + =3
  x + y 
b) Giải hệ phương trình  .

2 y  1 − 1 
 =1
 x + y 
Bài 3. (2,0 điểm)
a) Tìm x nguyên dương để 4x 3 + 14x 2 + 9x − 6 là số chính phương.
b) Cho x , y, z là các số thực dương thỏa mãn x ≥ z . Chứng minh rằng

xz y2 x + 2z 5
+ + ≥
y + yz xz + yz x + z
2
2
Bài 4. (3,0 điểm)
Cho ∆ABC nhọn không cân tại đỉnh A, nội tiếp đường tròn O . Kẻ đường cao AH của ( )
( )
∆ABC H ∈ BC . Gọi P,Q lần lượt là chân đường vuông góc kẻ từ H đến các đường thẳng
AB , AC .
a) Chứng minh tứ giác BCQP nội tiếp.
b) Hai đường thẳng PQ và BC cắt nhau tại M , đường thẳng AM cắt đường tròn O tại ( )
điểm thứ hai là K ( K khác A ). Chứng minh rằng MH 2 = MK .MA.
c) Gọi I là tâm đường tròn ngoại tiếp tứ giác BCQP . Chứng minh ba điểm I , H , K thẳng
hàng.
Bài 5. (1,0 điểm)
Tìm độ dài nhỏ nhất của cạnh một hình vuông sao cho có thể đặt vào trong nó 5 hình
tròn có bán kính bằng 1, biết rằng các hình tròn này đôi một không có quá một điểm chung.
---------Hết---------
(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)
Họ và tên thí sinh: ............................................... Số báo danh: ...............................................
Cán bộ coi thi 1: ................................................. Cán bộ coi thi 2: ..........................................
 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI THÀNH PHỐ
HẢI PHÒNG CẤP THCS NĂM HỌC 2022 - 2023

ĐỀ CHÍNH THỨC HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN TOÁN

Ngày thi: 28/03/2023
(Hướng dẫn chấm gồm 05 trang)

Bài Đáp án Điểm

1a. (1,0 điểm)
 a - a 2 - b 2 a  a 2 - b 2  4 a 4 - a 2b 2
  :
Với a > b > 0 ta có A   -
a  a 2 - b 2 a - a 2 - b 2  b2

( ) ( ).
2 2
a − a 2 − b2 − a + a 2 − b2 b2
=
(a − a2 − b )(a +
2
a 2 − b2 ) 4 a 4 − a 2b 2 0,25

−4a a 2 − b 2 b2
= . . 0,25
b2 4 a a −b
2 2

a
= − 0,25
a
− 1 khi a > 0
= 0,25
 1 khi a < 0
1b. (1,0 điểm)
Bài 1
(2 điểm) 3 − 6 + 6 + 6 + ... + 6
Đặt A =
3 − 6 + 6 + ... + 6
0,25
và a = 6 + 6 + ... + 6 (Với 2023 dấu căn).

suy ra a 2 − 6 = 6 + 6 + ... + 6 (Với 2022 dấu căn)

3 −a 1
Và A
= = (1 ) 0,25
(
3 − a2 − 6 )
3 +a

Ta có a < 6 + 6 + ... + 6 + 3 (Với 2023 dấu căn)

1 1
⇒ a <3 ⇒ <
6 3 +a
(2 ) 0,25

1 1 5
Ta có 2, 4 < 6 < a ⇒ < =
3 + a 3 + 2, 4 27
(3)
1 5
() ()
Từ 2 và 3 suy ra
6
<A< .
27
0,25

Bài 2 2 a. (1,0 điểm)

(2 điểm) Giả sử x 1, x 2 là các nghiệm của phương trình đã cho. 0,25

-Trang 1-
 Bài Đáp án Điểm
x < 0 x < 0 < x 2 x x < 0
Ta có  1 ⇔ 1 ⇔ 1 2
x < x2
 1 −x 2 < x 1 < x 2 x 1 + x 2 > 0
 2 1
4m 2 − 1 < 0 m < 4
⇔ ⇔
4m + 1 > 0 m > − 1
 0,25
 4
 1 1
− < m <
⇔ 2 2
m > − 1
 4 0,25
1 1 1 1
⇔ − < m < . Vậy − < m < . 0,25
4 2 4 2
b. ( 1,0 điểm)
Giải hệ phương trình
  1 
2 x  1 + =3
 x +y 


 1 
I ()
2 y 1 − =1
  x +y 
ĐKXĐ: x ≥ 0, y ≥ 0, x + y ≠ 0.

()
Với x = 0 , y = 0 không thoả mãn hệ phương trình I ⇒ x > 0, y > 0 0,25
Do đó:
  1   1 3  3 1
2 x  1 + =3 1 + = = 2 +
  x +y   x +y 2 x  2 x 2 y
 ⇔ ⇒ 
 2 y  1 − 1  1 1 2 3 1
=1 1 − =  = − 0,25
  x +y   x +y 2 y x + y 2 x 2 y

4 9 1
⇒ = −
x + y 4x 4y
(
⇒ x 2 + 8xy − 9y 2 =0 ⇔ x − y x + 9y =0 )( )
x = y
⇔
x = −9y
Vì x > 0, y > 0 nên x = −9y (không thoả mãn). 0,25

3 1 2
Với x = y ta có 2 = + ⇔2= ⇔ x =1 ⇒ y =1.
2 x 2 x x
( ) ( )
Ta thấy x ; y = 1;1 thoả mãn hệ phương trình I . () 0,25

( ) ( )
Vậy hệ phương trình có nghiệm duy nhất x ; y = 1;1 .
3a. (1,0 điểm)
Vì 4x 3 + 14x 2 + 9x − 6 là số chính phương, nên ta có
Bài 3
(2 điểm) 4x 3 + 14x 2 + 9x − 6 = k 2 với k ∈ N * 0,25
( )(
Ta có 4x 3 + 14x 2 + 9x − 6 = ... = x + 2 4x 2 + 6x − 3 )
-Trang 2-
Bài Đáp án Điểm
( )(
Đặt x + 2 4x + 6x − 3 =
k 2
) 2

Gọi ( x + 2, 4x + 6x − 3 ) =
2
d với d ∈  *

Ta có ( x + 2, 4x + 6x − 3 ) =
2
d
⇒ x + 2 d ⇒ ( x + 2 )( 4x − 2 ) d ⇒ 4x 2
+ 6x − 4 d 0,25
Ta lại có
( ) (
4x 2 + 6x − 3 d ⇒ 4x 2 + 6x − 3 − 4x 2 + 6x − 4 d ⇒ 1d ⇒ d =
1. )
(
Vậy x + 2, 4x 2 1 mà ( x + 2 ) ( 4x
+ 6x − 3 ) = 2
)
k 2 nên ta có
+ 6x − 3 =
x + 2 và 4x 2 + 6x − 3 là số chính phương
Đặt x + 2 = a 2 và 4x 2 + 6x − 3 = b 2 với a, b ∈ N * . 0,25
Vì x nguyên dương nên ta có
( ) ( )
2 2
4x 2 < b 2 < 4x 2 + 12x + 9 ⇔ 2x < b 2 < 2x + 3 .

(2x + 1)
2
Vì b lẻ nên b 2= ⇔ 4x 2 + 6x − 3= 4x 2 + 4x + 1 ⇔ x= 2.
0,25
Với x = 2 ta có 4x + 14x + 9x − 6= 100= 10 là số chính phương.
3 2 2

3b. (1,0 điểm)

Với x > 0, y > 0, z > 0 ta có

xz y2 x + 2z
+ +
y 2 + yz xz + yz x + z
xz y2 2z x y 2z
1+ 1+
yz yz x = y + z + x
= 2 + +
y xz z y x z
+1 +1 1+ +1 +1 1+
yz yz x z y x
a2 b2 1 + 2c 2 x 2 y z
= 2 + 2 + trong đó=a2 = ;b =; c2 và
b +1 a +1 1+c 2
y z x
0,25
a > 0, b > 0, c > 0, c ≤ 1 do x ≥ z .
Ta có
a2 b2 2ab
+ 2 −
b + 1 a + 1 ab + 1
2

=
( )( ) ( )(
a 2 a 2 + 1 ab + 1 + b 2 b 2 + 1 ab + 1 − 2ab a 2 + 1 b 2 + 1 ) ( )( )
(a 2
)(
+ 1 b 2 + 1 ab + 1 )( )
( ) + (a − b ) (a ) ( )
2 2 2
ab a 2 − b 2 2
+ ab + b 2 + a − b
≥0
(a 2
)(
+ 1 b 2 + 1 ab + 1 )( ) 0,25

2
a2 b2 2ab 2
Do đó 2 + 2 ≥
b + 1 a + 1 ab + 1 1
= c =
1 +c
(1 )
+1 0,25
c
Đẳng thức xảy ra khi a = b.
Khi đó
-Trang 3-
 Bài Đáp án Điểm
2 1 + 2c
+ 2
5 2.2 1 + c
− =
2
( ) + 2. (1 + c )(1 + 2c ) − 5 (1 + c )(1 + c )
2 2 2

1 +c c +1 2 2 (1 + c )(1 + c ) 2

(1 − c ) ≥ 0 0 < c ≤ 1 ( 2 )
3
1 − 3c + 3c − c
2 3

= =
2 (1 + c )(1 + c ) 2 (1 + c )(1 + c )
2
( 2
)
() ()
Từ 1 và 2 suy ra điều phải chứng minh. Dấu “=” xảy ra khi x= y= z 0,25
A

J
K
O Q

B C
M H
I
D

4a. (1,0 điểm)

  = 900 + 900 = 1800 HP ⊥ AB, HQ ⊥ AC
APH + AQH ( ) 0,25

⇒ Tứ giác APHQ nội tiếp. 0,25

 = PHA
⇒ PQA  mà PHA  (cùng phụ BAH
 = PBC ) 0,25
Bài 4  = PBC ⇒ Tứ giác
Do đó PQA BPQC nội tiếp. 0,25
(3 điểm)
4b. (1,0 điểm)
MP MB
∆MPB ∆MCQ (g.g) ⇒ =
MC MQ
⇒ MP .MQ = MB.MC (1) 0,25

MK MB
∆MBK ∆MAC (g.g) ⇒
MC MA
= ⇒ MK .MA = MB.MC (2 ) 0,25
 = BAH
Ta có BHP  (cùng phụ AHP )
 = PQH
BAH  (hai góc nội tiếp cùng chắn HP
)
 = PQH
⇒ BHP  0,25
MH MP
⇒ ∆MHP ∆MQH (g.g) ⇒ =
MQ MH
⇒ MH 2 =
MP .MQ ( 3)
()() ()
Từ 1 , 2 và 3 suy ra MH 2 = MK .MA. 0,25
4c. (1,0 điểm)
 = 900.
Vẽ đường kính AD của đường tròn O ⇒ ABD ( ) 0,25
 + AQP
Ta có DAC  = DBC + ABC = ABD
 = 900 ⇒ AD ⊥ PQ .

∆MKH

∆MHA (c.g.c) ⇒ MKH 
= MHA
= 900. 0,25
-Trang 4-
 Bài Đáp án Điểm
⇒ K thuộc đường tròn đường kính AH và HK ⊥ AM (4)
Gọi J là trung điểm của AH . Ta có J là tâm của đường tròn đi qua 5
điểm A, K , P, H ,Q.

() ( )
Có I và J cắt nhau tại P,Q ⇒ IJ ⊥ PQ (tính chất đường nối tâm )
mà AD ⊥ PQ ⇒ AD //IJ . 0,25
Ta có AO //IJ và AJ //OI ⇒ Tứ giác AJOI là hình bình hành
⇒ AJ= JH = OI mà AH //OI ⇒ Tứ giác JOIH là hình bình hành
⇒ IH //OJ .
mà OJ ⊥ AK ( tính chất đường nối tâm ) ⇒ IH ⊥ AM (5)
0,25
( )()
Từ 4 , 5 ⇒ I , H , K thẳng hàng.
Bài 5. (1,0 điểm)
Gọi độ dài nhỏ nhất của cạnh một hình vuông ABCD thoả mãn
yêu cầu đề bài là x .
Từ đây suy ra các tâm của 5 hình tròn này nằm trong hoặc trên
cạnh của hình vuông MNPQ có cạnh bằng x − 2 (như hình vẽ) 0,25
Chia hình vuông MNPQ thành 4 hình vuông nhỏ có độ dài mỗi
x −2
cạnh là .
2
Theo nguyên lí Dirichlet có ít nhất hai tâm hình tròn nằm trong
hoặc trên cạnh của một hình vuông nhỏ. Giả sử hai tâm đó là I và J . 0,25
A x B
M x-2 N
I

Bài 5
J
(1 điểm)

1
Q P
1
D C
Vì hai hình tròn này có không quá 1 điểm chung trong nên IJ không nhỏ
hơn hai lần bán kính và không lớn hơn độ dài đường chéo của hình vuông
0,25
cạnh
x −2
. Suy ra 2 ≤ IJ ≤
x −2 ( ) 2
2 2

⇒
(x − 2 ) 2
≥ 2 ⇒ x −2 ≥ 2 2 ⇒ x ≥ 2+2 2
2
Vậy độ dài nhỏ nhất của cạnh hình vuông cần tìm là 2 + 2 2 . 0,25
Chú ý:
- Thí sinh làm theo cách khác nếu đúng thì cho điểm tối đa.
- Tổng điểm bài thi: 10 điểm .
--------------- Hết ------------------

-Trang 5-