MỞ ĐẦU

Quy luật phủ định của phủ định là quy luật về khuynh hướng cơ bản, phổ biến của mọi vận
động, phát triển diễn ra trong các lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy; đó là khuynh hướng
vận động, phát triển của sự vật thông qua những lần phủ định biện chứng, tạo thành hình
thức mang tính chu kỳ “phủ định của phủ định”1. Quy luật này đã được vận dụng nhiều
trong các lĩnh vực ở Việt Nam hiện nay, đặc biệt là trong lĩnh vực thời trang. Để hiểu rõ hơn
về quy luật phủ định của phủ định và sự phát triển trong lĩnh vực thời trang ở Việt Nam hiện
nay, em xin chọn đề tài: “Vận dụng nội dung và ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
phủ định của phủ định để lý giải sự phát triển trong lĩnh vực thời trang ở Việt Nam
hiện nay”.

NỘI DUNG
I, Khái niệm, nội dung và ý nghĩa của quy luật phủ định của phủ định.
1. Khái niệm phủ định, phủ định biện chứng.
-Sự vật, hiện tượng sinh ra, tồn tại, phát triển rồi mất đi, được thay thế bằng sự vật, hiện
tượng khác; thay thế hình thái tồn tại này bằng hình thế tồn tại khác của cùng một sự vật
trong quá trình vận động, phát triển của nó. Sự thay thế đó gọi là sự phủ định.

-Phủ định siêu hình: để hiểu phủ định biện chứng trước hết cần phủ định siêu hình là gì.
Phủ định siêu hình là sự phủ định sạch trơn, sự phủ định không tạo tiền đề cho sự phát triển
tiếp theo, không tạo cho cái mới ra đời, lực lượng phủ định là ở bên ngoài sự vật.

-Phủ định biện chứng là phạm trù triết học dùng để chỉ sự phủ định tự thân, sự phát triển tự
thân, là mắt khâu quan trọng trong quá trình dẫn tới sự ra đời sự vật mới, tiến bộ hơn sự vật
cũ. Phủ định biện chứng có các đặc trưng cơ bản sau: tính khách quan và tính kế thừa.

1 Giáo trình những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, Nxb. Chính trị quốc gia,
2009, tr.101

+ Khách quan: tự thân sự vật phủ định, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con
người, ngay cả hình thức (cách thức) phủ định của sự vật cũng không phụ thuộc vào ý muốn
chủ quan của con người. Đó là kết quả giải quyết mâu thuẫn bên trong sự vật quy định.

+ Có tính kế thừa: có sự liên hệ giữa cái cũ và cái mới, không phủ định sạch trơn hoàn toàn
cái cũ, mà kế thừa có lọc bỏ những cái cũ không còn phù hợp.

2. Nội dung quy luật phủ định của phủ định

+Thứ nhất, phủ định của phủ định là khái niệm nói lên rằng sự vận động, phát triển của sự
vật thông qua hai lần phủ định biện chứng, dường như quay trở lại điểm xuất phát ban đầu
nhưng cao hơn.

+Thứ hai, phủ định lần thứ nhất làm cho sự vật cũ trở thành cái đối lập của mình. Sau những
lần phủ định tiếp theo, đến một lúc nào đó sẽ ra đời sự vật mới mang nhiều đặc trưng giống
với sự vật ban đầu (xuất phát) song không phải giống nguyên như cũ, dường như lặp lại cái
cũ nhưng cao hơn.
+Thứ ba, sự phủ định của phủ định là giai đoạn kết thúc một chu kỳ phát triển, đồng thời lại
là điểm xuất phát của một chu kỳ phát triển tiếp theo, tạo ra đường xoáy ốc của sự phát triển.
Mỗi đường mới của đường xoáy ốc thể hiển một trình độ cao hơn của sự phát triển. Sự nối
tiếp nhau của các vòng xoáy ốc thể hiển tính vô tận của sự phát triển.

+Thứ tư, phủ định của phủ định, ngoài hai đặc trưng như ở phủ định biện chứng còn có
thêm đặc trưng – có tính chu kỳ.
+Thứ năm, trong hiện thực, một chu kỳ phát triển của sự vật có thể bao gồm
nhiều lần phủ định biện chứng.

3. Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật phủ định của phủ định
Quy luật phủ định của phủ định cho ta cơ sở để hiểu sự ra đời cái mới, mối
liên hệ giữa cái cũ và cái mới.

-Trong nhận thức và hoạt động thực tiễn cần chống thái độ phủ định sạch
trơn. Đồng thời phải biết sàng lọc những gì tích cực của cái cũ.
-Chống thái độ hư vô chủ nghĩa, đồng thời chống thái độ bảo thủ, khư khư ôm
lấy những gì đã lạc hậu, lỗi thời không còn phù hợp, không chịu đổi mới.
-Phải hiểu phát triển không phải là đường thẳng mà theo đường xoắn ốc đi
lên. Nghĩa là, có nhiều khó khăn, phức tạp trong quá trình vận động, phát
triển. Phát triển không phải là đường thẳng.

II. Vận dụng nội dung và ý nghĩa của quy luật phủ định của phủ định để lý giải sự phát
triển trong lĩnh vực thời trang ở Việt Nam hiện nay.
1. Tình hình thời trang ở Việt Nam hiện nay.
Trong vài năm trở lại đây, thời trang Việt Nam đã có rất nhiều thay đổi. Có thể thấy nước ta
bước vào thời kỳ hội nhập thế giới, hàng loạt các hiệp định được ký kết, các nền văn hóa lớn
du nhập vào nước ta, có ảnh hưởng không ít đến mọi mặt của đời sống. Sự du nhập của nhiều
nền văn hóa đã tạo ra sự đa dạng cho văn hóa Việt Nam, trong lĩnh vực thời trang cũng vậy.
Ngày nay người ta biết đến Việt Namkhông chỉ qua các bộ áo dài truyền thống nữa mà cũng
là những xu hướng thời trang mới, sự trẻ trung, năng động trong cách ăn mặc. Thị trường
thời trang Việt Nam có một nhu cầu được định hình và phát triển nên những người làm thời
trang ở nước ta đang gắng sức sáng tạo và cần mẫn sáng tạo. Vận dụng quy luật phủ định
của phủ định những nhà thiết kế đã tạo ra những bộ trang phục vừa hiện đại vừa mang vẻ
đẹp truyền thống Việt Nam.

2. Sự vận dụng quy luật phủ định của phủ định vào việc lý giải sự phát triển trong lĩnh
vực thời trang Việt Nam hiện nay.Cũng có thể nói thời trang là một vòng lặp lại khi chúng
ta đang sống ở thế kỷ XXI nhưng đang mặc những bộ trang phục mang hơi hướng của nhiều
thế kỷ trước,chỉ là chúng đã được cách tân một cách hiện đại hơn, phù hợp hơn. Những bộ
trang phục của thời đại ngày nay là những kế thừa từ những trang phục của thời xưa nhưng
đã được sáng tạo, cải tiến để sao cho chúng hiện đại hơn, trẻ trung hơn.Áo dài – bộ trang
phục truyền thống của người Việt Nam, nhìn lại cả quá trình lịch sử phát triển của bộ áo dài
chúng ta có thể thấy nó đã được cách tân rất nhiều để phù hợp với thời đại hơn. Quy luật phủ
định của phủ định đã giúp nhìn rõ hơn về quá trình phát triển áo dài của nước ta. Thế kỷ
XVII, kiểu dáng sơ khai của chiếc áo dài là chiếc áo giao lãnh bốn vạt, tiền thân của áo tứ
thân. Áo giao lãnh khoác ngoài yếm lót, mặc cùng váy đen và thắt lưng màu tương tự như áo
tứ thân, chỉ khác là hai vạt trước buông thả chứ không buộc trước bụng. Trong suốt thế kỷ
XVIII – đầu thế kỷ XX, để tiện hơn cho việc đồng án, buôn bán vất vả, người xưa đã chế ra
kiểu áo tứ thân gọn ghẽ với hai vạt trước rời nhau, có thể buộc lại, và hai vạt sau may liền
thành một tà áo. Người xưa phải ghép hai vạt áo sau để tạo tà vì thời đó khổ vải chỉ rộng
chừng 35 – 40cm. Là trang phục của tầng lớp bình dân, áo tứ thân thường được may từ vải
tối màu để tiện cho công việc. Phụ nữ thành thị ít phảilao động thường mặc áo ngũ thân để
phân biệt mình với tầng lớp lao động nghèo. Áo ngũ thân có bốn vạt như áo tứ thân, được
may liền nhau thành hai tà trước và sau như áo dài. Vạt con thứ năm được may dưới tà trước
như một mảnh áo lót kín đáo. Áo có cổ và phom rộng, được mặc rộng rãi đến đầu thế kỷ XX.
Trong những năm 1939 – 1943, bước đột phá táo bạo, góp phần hình thành kiểu dáng của áo
dài ngày nay chính là kiểu áo dài “Le Mur” do họa sĩ Cát Tường sáng tạo vào năm 1939.
Khác với phom dáng rộng truyền thống, áo dài Le Mur ôm sát đường cong cơ thể với nhiều
chi tiết Âu hóa như tay phồng, cổ khoét hình trái tim, đính nơ… Chiếc áo “lai căng” này bị
dư luận thời đó lên án mạnh mẽ, cho là không đứng đắn nên chỉ có giới nghệ sĩ phong cách
tân thời mới dám mặc. Đến năm 1943 thì kiểu áo này dần bị lãng quên.

Năm 1960, áo dài với tay raglan, tay áo được nối từ cổ xéoxuống nách. Tà trước nối với
tà sau qua hàng nút bấm từ cổ xuống nách và dọc theo một bên hông. Kiểu ráp này vừa giảm
thiểu nếp nhăn ở nách, cho phép tà áoôm khít theo đường cong người mặc, vừa giúp người
phụ nữ cử động tay thoải mái,linh hoạt. Từ đây, chiếc áo dài Việt Nam đã được định hình.
Đầu những năm 1960, áo dài Bà Nhu đã vấp phải phản ứng mạnh mẽ vì đi ngược với truyền
thống và thuần phong mỹ tục thời đó. Bà đã thiết kế ra kiểu áo dài hở cổ, bỏ đi phần cổ áo
hay còn gọi là cổ thuyền, cổ khoét. Nhưng ngày nay, mẫu áo dài rất được ưa chuộng vì sự
thoải mái và phù hợp với khí hậu nước ta. Những năm 1960, áo dài chít eo thách thức quan
điểm truyền thống trở thành kiểu dáng thời thượng. Lúc này, chiếc áo nịt ngực tiện lợi đã
được sử dụng rộng rãi. Phụ nữ thành thị với tư duy cởi mở muốn tôn lên những đường cong
cơ thể qua kiểu áo dài chít eo rất chặt để tôn ngực. Gần cuối thập kỷ 60, áo dài mini trở nên
thịnh hành trong giới nữ sinh vì sự thoải mái, tiện lợi của nó. Tà áo hẹp và ngắn đến gần đầu
gối, áo rộng và không chít eo nhưng vẫn may theo đường cong cơ thể. Ngày nay, chiếc áo
dài truyền thống đã cách tân tạo ra rất nhiều kiểu dáng, sử dụng rất nhiều chất liệu khácnhau.
Áo dài mặc với quần jeans, áo dài tà ngắn, áo dài tranh vẽ, áo dài cong có thểmặc trong ngày
cưới... Như vậy, qua nhiều lần phủ định biện chứng được kế thừa từáo dài cổ truyền, áo dài
ngày nay đã được cách tân phù hợp hiện đại hơn mà vẫn mang vẻ đẹp truyền thống.

Trong những năm đầu của thập niên 90, quần ống loe có thể gọi là xu hướng thời trang thời
bấy giờ. Nhưng những năm gần đây, quần ống loe lại không còn ưa chuộng vì mang lại cảm
giác “sến” và khó mặc. Tuy nhiên mùa đông năm nay, mốt quần ống loe dần trở lại. Không
còn là những chiếc quần như xưa, quần ống loe bây giờ đã được cải tiến và hiện đại hơn xưa.
Những chiếc quần ngày xưa được mặc định “ống càng rộng càng đẹp” thì bây giờ ngược lại.
Ống quần được điều chỉnh sao cho rộng vừa phải sao cho người nhìn nhận ra đây là quần
ống loe nhưng không tạo ra cảm giác lỗi thời. Độ dài quần cũng được điều chỉnh sao cho
ngắn hơn, lửng ở giữa bắp chân hoặc cao hơn mắt cá chân một chút. Quần ống loe sau khi
phủ định biện chứng đã trở thành chiếc quần ống loe hiện đại hơn, phù hợp hơn
với xu hướng thời trang hiện nay.
3. Một số vấn đề trong quá trình phát triển thời trang ở Việt Nam và giải pháp đưa ra.
3.1. Một số vấn đề:
Quá trình hội nhập giúp chúng ta có nhiều cơ hội hơn để học hỏi, tiếp thu tinh hoa từ
những nền văn hóa lớn trên thế giới. Ngược lại điều này cũng đặt ra những thách thức trong
quá trình hội nhập, làm sao để “hội nhập mà không hòa tan”. Nhìn chung, các nhà thiết kế
Việt Nam hiện nay được chia làm 2 nhóm: tôn thờ truyền thống và chạy theo văn hóa
phương Tây. Nhóm đầu tiên mải mê vinh danh văn hóa dân tộc mà quên đi dòng chảy đương
đại không ngừng nghỉ của vòng quay thời trang. Trong khi đó, nhóm thứ hai là “nô lệ” của
văn hóa phương Tây làm mất đi bản sắc dân tộc2. Sự thiếu hụt về tài chính cũng như kinh
nghiệm khiến các nhà thiết kế trẻ gặp khó khắn trong công việc kinh doanh. Chính những
điều này khiến ngành công nghiệp thời trang Việt Nam mới chỉ dừng lại ở mức độ vi mô,
mang tính tự phát theo tư duy “mạnh ai người đấy làm” và chưa thể trở thành một ngành
công nghiệp thời trang đúng nghĩa.

3.2. Một số giải pháp đưa ra

Đầu tiên, chúng ta phải chuẩn bị tâm thế cho mình là một người làm chủ trong cuộc
chơi hội nhập. Luôn giữ cho mình tinh thần cầu tiến, sẵn sàng tiếp thu những tinh hoa văn
hóa của nhân loại, sàng lọc những thứ chưa thực phù hợp văn hóa truyền thống của nước ta
để giúp làm giàu hơn nữa cho thời trang nước nhà vừa hiện đại vừa mang bản sắc văn hóa
dân tộc.

2 http://www.elle.vn/the-gioi-thoi-trang/nganh-cong-nghiep-thoi-trang-viet-nam-hoi-nhap-
hay-hoa-tan

Trong quá trình hội nhập này, các nhà thiết cần nhận thức rõ ràng, cần tự vấn chính
bản thân mình rằng mình là ai, mình phải trở thành thành tố không thể thiếu trong quá trình
hội nhập này. Từ đó mới tạo ra những màu sắc riêng biệt, góp phần phát triển hơn nữa cho
thời trang nước nhà.

KẾT LUẬN
Qua quá trình nhận thức và vận dụng quy luật phủ định của phủ định đã lý giải cho
sự phát triển của thời trang Việt Nam hiện nay. Thời trang Việt Nam hiện nay đang trong
những bước đà phát triển và hội nhập với thế giới. Nhưng làm sao để có thể giữ cho thời
trang nước ta vừa đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc vừa mang xu hướng hội nhập với thế giới.
I. Nội dung quy luật phủ định của phủ định:
Quy luật phủ định của phủ định là quy luật nói lên mối liên hệ, sự kế thừa giữa cái bị phủ
định và cái phủ định; do sự kế thừa đó, phủ định biện chứng không phải là sự phủ định sạch
trơn, bác bỏ tất cả sự phát triển trước đó, mà là điều kiện cho sự phát triển, nó duy trì và gìn
giữ nội dung tích cực của các giai đoạn trước, lặp lại một số đặc điểm cơ bản của cái xuất
phát nhưng trên cơ sở mới cao hơn; do vậy, sự phát triển có tính chất tiến lên không phải
theo đường thẳng mà theo đường xoáy ốc.

II. Phân tích nội dung quy luật phủ định của phủ định:

1. Định nghĩa về phủ định biện chứng:

– Trước khi tìm hiểu phủ định biện chứng là gì, ta cần hiểu thế nào là phủ định.
Phủ định là sự thay thế sự vật, hiện tượng này bằng sự vật, hiện tượng khác trong quá trình
vận động và phát triển.
Bất cứ sự vật, hiện tượng nào trong thế giới đều trải qua quá trình sinh ra, tồn tại, phát triển
và diệt vong. Sự vật cũ mất đi được thay bằng sự vật mới.
Sự thay thế đó là phủ định. Phủ định là tất yếu trong quá trình vận động và phát triển của sự
vật. Không có phủ định, sự vật không phát triển được.

Ví dụ:

+ Trong quá trình phát triển của các phương tiện giao thông, xe máy là sự phủ định đối với
xe đạp. Xê ô tô là sự phủ định đối với xe máy.
+ Trong sự phát triển của gia đình, con giỏi hơn cha tức là con đã phủ định cha. Ông cha ta
thường hay nói “con hơn cha là nhà có phúc” là ý như vậy.
– Phủ định biện chứng là quá trình tự thân phủ định, tự thân phát triển, là mắt khâu trên con
đường dẫn tới sự ra đời của cái mới, tiến bộ hơn so với cái bị phủ định.
Theo quan điểm duy vật biện chứng, sự chuyển hóa từ những thay đổi về lượng dẫn đến
những thay đổi về chất; sự đấu tranh thường xuyên của các mặt đối lập làm cho mâu thuẫn
được giải quyết, từ đó dẫn đến sự vật cũ mất đi, sự vật mới ra đời thay thế.
Sự thay thế diễn ra liên tục tạo nên sự vận động, phát triển không ngừng của sự vật. Sự vật
mới ra đời là kết quả của sự phủ định sự vật cũ. Điều đó có nghĩa là sự phủ định là tiền đề,
điều kiện cho sự phát triển liên tục, cho sự ra đời của cái mới thay thế cái cũ. Đó là phủ định
biện chứng.

Ví dụ:

+ Trong ngành sản xuất điện thoại thông minh, iPhone 11 là sự phủ định đối với iPhone X.
+ Khi gieo trồng, cây lúa là sự phủ định biện chứng đối với hạt thóc.
+ Trong chăn nuôi, con gà đạp trứng ra đời là sự phủ định biện chứng đối với quả trứng.

2. Đặc điểm của phủ định biện chứng:

Phủ định biện chứng có hai đặc điểm cơ bản là tính khách quan và tính kế thừa.

2.1. Tính khách quan:

– Phủ định biện chứng mang tính khách quan do nguyên nhân của sự phủ định nằm ngay
trong bản thân sự vật. Nguyên nhân đó chính là kết quả giải quyết những mâu thuẫn bên
trong sự vật.
– Nhờ việc giải quyết những mâu thuẫn mà sự vật luôn phát triển. Vì thế, phủ định biện
chứng là một tất yếu khách quan trong quá trình vận động, phát triển của sự vật. Đương
nhiên, mỗi sự vật có phương thức phủ định riêng tùy thuộc vào sự giải quyết mâu thuẫn của
bản thân chúng. 
– Phủ định biện chứng không phụ thuộc vào ý muốn, ý chí chủ quan của con người. Con
người chỉ có thể tác động mà cho quá trình phủ định ấy diễn ra nhanh hay chậm trên cơ sở
nắm vững quy luật phát triển của sự vật.

2.2. Tính kế thừa:

– Phủ định biện chứng là kết quả của sự phát triển tự thân của sự vật nên nó không thể là sự
thủ tiêu, sự phá hủy hoàn toàn cái cũ.
– Cái mới chỉ có thể ra đời trên nền tảng cái cũ, chúng không thể từ hư vô. Cái mới ra đời là
sự phát triển tiếp tục của cái cũ trên cơ sở gạt bỏ những mặt tiêu cực, lỗi thời, lạc hậu của cái
cũ và chọn lọc, giữ lại, cải tạo những mặt còn thích hợp, những mặt tích cực, bổ sung những
mặt mới phù hợp với hiện thực.
– Trong quá trình phủ định biện chứng, sự vật khẳng định những mặt tốt, tích cực và chỉ phủ
định những cái lạc hậu, cái tiêu cực.
Có thể nói, sự phát triển chẳng qua chỉ là sự biến đổi trong đó những giai đoạn sau bảo tồn
tất cả những mặt tích cực được tạo ra ở giải đoạn trước và bổ sung thêm những mặt mới phù
hợp với hiện thực.
Phủ định biện chứng không chỉ là sự khắc phục cái cũ, sự vật cũ, mà còn là sự liên kết giữa
cái cũ và cái mới, sự vật cũ với sự vật mới, quá khứ và hiện tại. Phủ định biện chứng là mắt
khâu tất yếu của mối liên hệ và sự phát triển.

Ví dụ:

Trong bất kỳ loài sinh vật nào, các thế hệ con cái đều kế thừa những yếu tố tích cực của cha
mẹ và bỏ qua những yếu tố lạc hậu.
– Tuy vậy, cũng cần lưu ý là, những nhân tố tích cực của sự vật cũ được giữ lại vẫn phải
được cải tạo, phải được biến đổi cho phù hợp với điều kiện mới.

3. Phủ định của phủ định: Hình thức “xoáy ốc” của sự phát triển:

– Sự vật ra đời và tồn tại đã khẳng định chính nó. Trong quá trình vận động của sự vật ấy,
những nhân tố mới xuất hiện sẽ thay thế những nhân tố cũ. Khi đó, sự phủ định biện chứng
lần 1 diễn ra: Sự vật ban đầu không còn nữa mà bị thay thế bằng sự vật mới, trong đó những
nhân tố tích cực của sự vật ban đầu được giữ lại.
– Tuy nhiên, sau một thời gian, sự vật mới ra đời ở trên lại bị phủ định bằng sự vật mới khác.
Đó là sự phủ định lần 2. Cứ thế tiếp tục, tùy vào sự vật sẽ có phủ định lần 3, lần 4…, lần n.
Sau 2 hoặc nhiều lần phủ định, sẽ có một sự vật mới dường như lặp lại (rất giống) với sự vật
ban đầu, song không phải là sự trùng lặp hoàn toàn với sự vật ban đầu đó, mà ở nấc thang
cao hơn; nó được bổ sung những nhân tố mới và chỉ bảo tồn những nhân tố tích cực đối với
sự phát triển tiếp tục của nó.
Sau 2 hoặc nhiều lần phủ định dẫn đến sự xuất hiện sự vật mới mà dường như lặp lại sự vật
ban đầu thì ta có một chu kỳ phát triển. Ở đây có sự phủ định của phủ định.

Ví dụ:

+ Một quả trứng là sự khẳng định ban đầu (trong điều kiện được ấp) => Phủ định lần 1 tạo ra
gà mái con => Phủ định lần 2 (gà mái con lớn lên) sinh ra nhiều quả trứng.
+ Một hạt thóc là sự khẳng định ban đầu (được gieo trồng) => Phủ định lần 1 tạo ra cây lúa
=> Phủ định lần 2, cây lúa sinh ra nhiều hạt thóc.
Ở 2 ví dụ trên ta có một chu kỳ phát triển: Từ một quả trứng ban đầu đến nhiều quả trứng
mới. Từ một hạt thóc ban đầu đến nhiều hạt thóc mới. Từ một đến nhiều tức là có sự phát
triển lên nấc thang cao hơn. Đó là kết quả phủ định của phủ định.
– Sự phát triển biện chứng thông qua những lần phủ định biện chứng là sự thống nhất giữa
loại bỏ, kế thừa và phát triển. Mỗi lần phủ định biện chứng được thực hiện sẽ mang lại
những nhân tố tích cực mới.
Như thế, những lần phủ định biện chứng nối tiếp nhau sẽ tạo ra xu hướng tiến lên không
ngừng, như việc sẽ ngày càng có nhiều quả trứng hơn, ngày càng có nhiều hạt thóc hơn.
– Quy luật phủ định của phủ định biểu hiện sự phát triển do mâu thuẫn.

Mỗi lần phủ định là kết quả đấu tranh và chuyển hóa của các mặt đối lập trong bản thân sự
vật. Các mặt đối lập ở đây là mặt khẳng định và mặt phủ định.
Phủ định lần 1 sẽ làm cho sự vật cũ chuyển thành cái đối lập với mình (như quả trứng ban
đầu đối lập với gà mái con; gà mái con là vật trung gian). Sau một hoặc nhiều lần phủ định
tiếp theo sẽ ra đời một sự vật mới đối lập với cái trung gian (nhiều quả trứng sinh ra đối lập
với gà mái con).
Mà đối lập với cái trung gian nghĩa là dường như tương đồng với sự vật ban đầu, dường như
quay trở lại thời điểm xuất phát (như việc một quả trứng sinh ra nhiều quả trứng, một hạt
thóc sinh ra nhiều hạt thóc).

Như thế ta thấy, đặc điểm quan trọng nhất của sự phát triển biện chứng thông qua phủ
định của phủ định chính là sự phát triển dường như quay trở lại cái cũ, nhưng trên cơ sở
cao hơn. 

– Sự phủ định của phủ định là giai đoạn kết thúc của một chu kỳ phát triển, đồng thời lại là
điểm xuất phát của một chu kỳ phát triển tiếp theo. Cứ thế, các chu kỳ phát triển cứ nối tiếp
nhau tạo thành sự phát triển, sự tiến lên vô cùng tận của thế giới, nhưng không phải theo
đường thẳng mà theo hình xoáy ốc.
– Sở dĩ nói “theo hình xoáy ốc” vì “hình xoáy ốc” đã biểu đạt được các đặc trưng của quá
trình phát triển biện chứng: tính kế thừa, tính lặp lại nhưng không quay trở lại và tính chất
tiến lên của sự phát triển.
Mỗi vòng mới của đường “xoáy ốc” thể hiện trình độ cao hơn của sự phát triển, đồng thời
dường như quay lại cái đã qua, lặp lại vòng trước. Sự nối tiếp nhau của các vòng thể hiện
tính vô tân của sự phát triển, tính vô tận của sự tiến lên từ thấp lên cao.

III. Ý nghĩa phương pháp luận rút ra từ quy luật phủ định của phủ định

Quy luật phủ định của phủ định làm sáng tỏ chiều hướng vận động, phát triển của các sự
vật và có ý nghĩa phương pháp luận trong nhận thức và hoạt động thực tiễn.

1. Cái mới nhất định sẽ xuất hiện từ cái cũ nhưng ta không được phủ sạch cãi cũ.

Trong nhận thức và hoạt động thực tiễn, ta cần lưu ý rằng cái mới nhất định sẽ thay thế cái
cũ, cái tiến bộ nhất định sẽ chiến thắng cái lạc hậu. Cái mới ra đời từ cái cũ, kế thừa tất cả
những gì tích cực của cái cũ. Do đó, ta cần chống thái độ phủ định sạch trơn cái cũ.

2. Chúng ta phải chủ động phát hiện, bồi dưỡng, thúc đẩy cái mới.

Trong thực tiễn, ta phải biết phát hiện và quý trọng cái mới, phải tin tưởng vào tương lai phát
triển của cái mới. Mặc dù cái mới lúc đầu còn yếu ớt, ít ỏi, ta phải ra sức ủng hộ, bồi dưỡng,
phát huy cái mới, tạo điều kiện cho cái mới chiến thắng cái cũ.
Trong khi đấu tranh với cái cũ, chúng ta phải biết sàng lọc, gạn đục khơi trong, giữ lấy
những gì còn tích cực, có giá trị từ cái cũ, cải tạo cái cũ cho phù hợp với những điều kiện
mới. Chúng ta phải chống thái độ “hư vô chủ nghĩa” trong khi nhìn nhận, đánh giá quá khứ.
3. Phải khắc phục thái độ bảo thủ, loại bỏ những hủ tục trong xã hội.

Trong khi chống thái độ hư vô chủ nghĩa, phủ định sạch trơn quá khứ, chúng ta cũng phải
khắc phục thái độ bảo thủ, khư khư giữ lại những cái lỗi thời cản trở sự phát triển của lịch
sử.
Chúng ta phải nhận thức rõ những cái lỗi thời, ví dụ như những hủ tục cũ trong việc cưới xin,
tang lễ, hội hè…, quan niệm “có nếp có tẻ” trong việc sinh con… sẽ gây ra nhiều tốn kém và
nhiễu nhương.

 + Cho mình hỏi: ví dụ bản thân của mình khi bỏ tính xấu, học tính tốt có được gọi là
phủ định của bản thân mình hay không? Với ngày tháng thì, ngày mai có phải là phủ
định của hôm nay hay không?
Xin cảm ơn bạn đã đặt câu hỏi rất hay!
– Khi bạn bỏ tính xấu, học tính tốt, chính là bạn đã thực hiện một sự phủ định rất có ý nghĩa
trong bản thân mình và cho bản thân mình.
Vì bạn đã tự thân vận động để thực hiện một sự thay đổi trong con người mình, cho cuộc
sống của mình.
– Xét về mặt thời gian đơn thuần, ngày mai không phải là phủ định của ngày hôm nay; ngày
hôm nay không phải là phủ định của hôm qua. Đó chỉ là sự tiếp nối về mặt thời gian, giống
như bước đi của ta trên đường, bước đi sau không phải là sự phủ định của bước đi trước.
Tất nhiên, nếu bạn hiểu “ngày mai”, “ngày hôm nay” theo nghĩa bóng thì câu chuyện sẽ hơi
khác và chúng ta sẽ bàn ở dịp khác.

….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………………