Professional Documents
Culture Documents
1576-Nihat Yalçın (Haz.) - Osmanlı'dan Karikatürler
1576-Nihat Yalçın (Haz.) - Osmanlı'dan Karikatürler
Karikatürler
e
HAZIRLAYAN: NİHAT YALÇIN 3. BASKI Rumuz·
YAYINEVİ
e
Rumuz
YAYINBVİ
OSMANLI'DAN KARİKATÜRLER
Nihat YALÇIN
Geri
. eJIYayın Yönetmeni ISBN
Nihat YALÇIN 978-605-5112-00-4
Editör
3. Baskı
Büşra YILDIZ
İstanbul, Mayıs 2016
Çeviriler
Baskı - Cilt
www.osmanlicaceviri.com. tr
Umut Kağıtçılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
Fatih cad. Yüksek sok. Başakhan Merter
No. 11/l Güngören İstanbul
Redaksiyon
Matbaa Sertifika No: 22826
KİTAP EDİTÖRÜ
www.kitapeditoru.com
Grafık Tasarım
İbrahim AKDA G
Rumuz Yayınevi
Muratreis Mah. Nuhkuyusu cad. No: 295/2 Üsküdar/ İstanbul
1
DEGERLENDİRME
Mizah, insanların dönemler boyunca yöneticilerini; sosyal
yen duygu ve düşünceler, mizah ile üstü kap·aıı fakat etkili bir
\
1
fırsatı bulmuştur. Basınla mizahın birleşmesi karikatürü doğur
muş, karikatüristler de mizah dünyasında yer edinmişlerdir.
Kartal, Kelebek, Lak Lak, Latife, Nasrettin Hoca, Vay Vay, Yeni
.
Eğlence, Yuha ve Züğürt bu kitaba ilham kaynağı veren dergilerdir.
6
Akbaba/No.512, s.3
Gelecek Nesil
Öğretmen - İnsanın ağzında en son hangi dişler çıkar?
Öğrenci - Takma dişler! .. 7
1
Kelebek/No.42, s.1 3
8
Akbaba/No.535, s.2
1
Kelebek/No.49, s.5
10
Aydede/No.2, s.4
� c.1-.f� .);_,)Y.
• -.
1
Akbaba/No.505, s.3
12
Kelebek/No.14, s.7
•
Kelebek/No.5, s.ı6
Lokantada
- Kuzum, yemek listeleri de sansüre mi tabi?
- Neden efendim?
- Baksana, en güzel yemekler silinmiş!
15
-
... ,
, ., .. ;.,lJ.
..,.
.:. •."
.
Kelebek/No.2, s. 1 1
Seçim Mücadelesi
Köylü - (Rey istemeye gelen mebus adayına)
Çalışmamızı seyrederken siz yorulmuyorsunuz ya?
ı6
Akbaba/No.508, s.2
1
.. i �1.:ı!\:- .,;\WI .)\.j .; .;, - ,:�
•. ! .{Jli,Jô. E,J.)JI � � ..;.._._�\:- •JIWJ ,s- - �
ı8
Kelebek/No. 14, s.5
. � j\l_,t
19
1
Aydede/No.l 1, s.4
Hesapcı Bir Eş
Kadın - Beni bu yeni kostümle nasıl buluyorsun?
Erkek - Bütcemiz kadar açık!
20
Akbaba/No.5 10, s.2
Kelebek/No.8, s. 1 2
Zurnada Peşrev
- Bin kere tembih ettim, yine öküz eti almışsın?
- Ne yapayım bey efendi; hanım alışmış, öküzden haz ediyor...
22
�� '.n
�
,l�����
{" �
�\- \
��
" ,� \�
y 1
Kelebek/No.24, s.4
1
Curcuna/No.l , s.4
Eski Türkiye - Cepte beş para kalmayınca böyle içi dışına çevrilir...
Kelebek/No.7 1 , s.4,5
•
Akbaba/No. 1 4, s.3
Kuluçka Mevsiminde .
Of... Garson, yumurtanın içinden civciv çıktı!..
Ya... Hesabınıza onu da yazayım efendim!..
il
1
Kelebek/No.75, s.2
28
Akbaba/No.51 7, s.2
Arabacılar
- Otomobiller çoğaldı, bize iş kalmadı, beygirler açlıktan ölecek.
Ne yapacağız?
- Merak etme, götürür köftecilere satarız! .. 29
1
Akbaba/No.520, s.2
f J(. .. "1�'- -
. . . ı !t-.!.L:.I
31
•
Akbaba/No.521, s.4
�» ..._.\;.,. !l\
En münasip hediye
Kadın - Yarın, evliliğimizin yıldönümü. Bana ne vereceksin?
Erkek - Fazla masraf etmemek için, nasihat! ..
32
Kartal/No.4, s.4
• .J,....;)JI .;.Ü t_U. .:.r '-�JI .;.Ü d:... ..:,JJ; .;,,�--.;>� _,:.J.l ıJ .;.l JJ�
• •-l.J-' <S�I -
1
Akbaba/No.316, s.4
34
Akbaba/No. 1 3 , s.2
Gönül Bu ya ...
Kadın - O kadar dikkatli ne bakıyorsun?
Erkek - Eski eser meraklısıyım...
35
1
Kelebek/No.42, s.7
Fen Kurbanları
- Bu toplantı acaba Harp Yaralıları Cemiyetinin mi!
- Hayır. Tramvay, otomobil kazaları malülleri de bir cemiyet teşkil ediyorlar.
Akbaba/No.29, s.2
1
Dertli ile Garip/No.4, s. l
·rJ.J•.A:.:' J:l-icSfaTt�ıı
' rl...J.""':.� • .J .. fi - ı..r,ı... -..4.
• rf.� ,:,..f .ıl� � .!11�..'Y,ı ·r� '�-'-". Jt>', • f•.J.J�·.ı� cS�'�' - �.... � �ı.;.
'C'-'-'=':-'-°"·\ -11.._,,
· f�'
j,- •.&.:... r''\l:r- "�.._.. .:ı,... - •.hl..;
'F-'.,;_,., �.ı� ,)�\ · : • • ��ı._,�.�l..j -". '.,r.ı J.r":".; �J'-; -". ır-..ı:� �� ..slJ - J.>;.>
ı ... �.1. � t!J. •.J � S:�ı .!l,:... • • ı � �·.;.ı; ,:,,.; • ..,rc.'hı.r!'.'' .... ;ı, .!lM_J>- - t_
••
.,� c...i- '(J-':.°'!.I :} ..'ı
• � ,_ ' J� r,J �' ��
! � � - ·� J_-.:·.;r ��
•
Akbaba/No.29, s.4
Merhamet
Bizim eve uğra da sana pantolonlarımdan birini vereyim.
1
Akbaba/No.31, s.l
En Heyecanlı Eser
Kadın - Öyle bir eser okumak istiyorum ki okuyunca heyec.andan çıldırayım, bayılayım! ..
Erkek - Öyle ise bakkalın hesap pusulasını oku!..
Akbaba/No.32, s. 1
Zenginlerimiz
Zafer abidesini yapmak için kendi abidelerini bozamıyorlar!..
43
1
Kelebek/No.52, s.10
• r.J'; j-· ,,Aı_J, 'r�' o.�:/"J� ·�f 0J> __. .f_ J..e
44
Akbaba/No. 1 41, s.4
! J:l.�U. �'
45
1
.. ı v=s.' Jj,ı. .!il �u. .!il
•• ı� .s'J.Ji�!;:"-r.$.�
Akbaba/No.l 4 1 , s.4
Hesap İmtihanında
Muallim: 1300 tarihinde doğan bir insan bugün kaç yaşındadır?
Talebe: Erkek ise kırk, kadın ise yirmi beş, yirmi altı.
47
1
Akbaba/No.322, s.2
49
1
� ı..�'>'JI.: �ı.. "'-)-ı:_IT 1.5..§.J..J (,; •.>J );r.:Jİ �.l.J �� .... ' Ji.J T
• • -
• • r�VJI.: ti. f. 4-J�T 1.5-f.1_ı .;ıJ.;f .,J. �, ..f., �.1.JI
• _
- Artık, her şeyden vergi alıyorlar. Bir de zeka vergisi alırlarsa halim ne olacak?
- O bir şey değil, ya bir de güzellik vergisi alırlarsa benim halim ne olacak?
50
Davul/No.6, s.6
51
1
Akbaba/No.5 1 1 , s.3
52
Kelebek/No.2, s. 1 1
İntiharlar
- Yine birisi bir kadın için kendini öldürmüş ...
- Sen ona değil kadınlara tahammül edip de kendini öldürmeyenlere
hayret et!
53
1
4ı
�
©J
�
�
� ---
•• � .>\.;İ\ fa a.>/J.c'ı.;.. .
•• ! ).c....:f �\ J:\i J�l �.' �J·�' i.J'!'_ - r_Ji
Akbaba/No.540, s.2
54
.. t•-4"�l.� .s�la
.s.PiJI dl;.T .J.l;!.� JT .JJI, ��I, jl1,I -
-
.)l.�
.. ı ��.��' J,.;
Akbaba/No.3 1 8, s.3
55
1
Kelebek/No.74, s.6
56
Akbaba/No.530, s.3
Öğretmen: Mesela, elli sene evvel dünyada mevcut olmayan bir şey söyle! ..
Öğrenci: Mesela ... Mesela ... Mesela: Ben!
57
1
Kelebek/No.70, s. 8
58
Akbaba/No.28, s.3
Kabahat Müşteride
- Dün akşam verdiğiniz balıklar çok bayatmış!
- Kabahat bende değil ki beyim ... Bir haftadır size alınız diyorum!
59
1
Aydede/No.35, s.3
60
J 1,,� ı: / '.ı.
,. J <.J .. ,v
,,
� .J
Kelebek/No.2, s. 7
61
1
Akbaba/No.7, s.3
Olsa da Yakışmaz!
- Saçlarınızı nasıl keseyim?
- Şu beyin saçları gibi! ..
Kelebek/No. 14, s.4
1
Kelebek/No.l, s.7
1
Aydede/No.35, s.4
Doğru ya!
Hakim: Senin sanık olarak buraya gelmen dört oldu!
Sabıkalı: Ben sizin on dört senedir bu hakimlik koltuğunda oturduğunuzu
görüyorum ama böyle bir ihtarda bulunmadım...
66
Kelebek/No.1 5, s.8
1
Curcuna/No.3, s.4
.l..u •r.Jl':';. *· Jlr,.:.I ..{ .:..ı; h (i• .J.u :,f,ı çı,,:JJ.> rıP-.,_'%"T -:- �
·r)�'J� .,r � .$)�
1 ''.JiJI �I .,i,': ���.I �iV""' �J.:: �\ .f. •.>J. ;�('�q'� :,.. ·- .J,:JJ.>
68
Akbaba/No.3 14, s.3
69
1
Aydede/No.6, s.4
Hanım - Evvelce oturduğun evden bir iyi hal kağıdın var mı?
Hizmetçi - Onu da almaya vakit olmadı. Gece çıktım.
71
1
Yazma Usulü İmtihanında
Mümeyyiz - Yazı yazmak isteyen bir kimse ne gibi şeyler bilmeye mecburdur?
Talebe - Her şeyden evvel ezber olmak şartıyla "Hıyanet-i Vataniyye" kanunu.
72
Akbaba/No.212, s.3
73
1
Kelebek/No. 1 6, s.3
Mebuslar Arasında
- Geçen mecliste bir kere ağzını açmadın.
- Amma yaptın ha! Sen nutuk veriken az mı esnedim!
74
. J) Jl o.J.:..-o lb 5 ı;: l:-: � b:- o.J >:.."- .-\ J
75
1
Akbaba/No.209, s.3
77
1
Kelebek/No.16, s.7
Çocuk Mantığı
- Tavuklara taş atma. Günahtır!
-Ya sen kafalarını kesip yiyorsun ya!
Aydede/No.9, s.4
''5j��} ":"J:!'. '� y:-� t5.°;i t§.Ji jlJ'. �·, cd:i:-. �� - L(Jı.
! .)�,,, ($j.A?-�l!._,; ":">--!::..<
! lrJJ:::lS" �i::. �- "::.,, (.��·�JJ '5)� �I - �I
Hakkı var!
- Yıkıla yıkıla geleceğine biraz evini, karını, çocuğunu; yiyip içeceğimizi,
giyinip kuşanacağımızı düşün!
- İşte bunları düşünmeyeyim diye yıkıla yıkıla geliyorum a! 79
1
Kelebek/No.20, s. 1 2
Satılık Eşya
Babam bu konsolu ben doğduğum gün satın almış.
O halde asar-ı atlkadandır (eski eser). Daha fazla fiyatla müzeye satarsınız.
80
Lak Lak/No.3, s.2
• ••• 1 }� J-'!"ıt!}� • .ır..J.' •.J: •Y.1 ı.J'"<� J� 1 _,.. ("\...� JJ.. .J.ro -
1
Kelebek/No.22, s.9
Reis - (Şahide) Bu adam Ahmet Efendi'ye ahlaksız, yalancı, hayırsız demiş öyle mi?
Şahit - Doğrudur, tasdik ederim.
Lak Lak/No.8, s.3
- Babalık ! Haberin var mı? Sultan Reşat Ertuğrul ile Burusa'ya geliyor.
- Ya... Öyle mi? Çok memnun oldum. Hem kendisini göreceğiz, hem de
büyük dedesini.
- Fakat Ertuğrul Burusa'ya gelmeyecek. Meydanda kalacak.
- Vah vah vah ... İşte buna çok teessüf ettim. Altıyüz elli senedir kendisi-
ne hasret idik. Demek yine hasretimiz devam edecek!..
1
Lak Lak/No.3, s.3
. ..!L;J'.'-'.� �.,... /. •-' .-;ı-h ... JJ!/. .:ı..ı.:-=-.>� .J.1. .:ı..1.:.:--� . ..:ı:l:,..\ ,J-. !/. )"� -
. (.•�.ı ...;:_.; ...,\- · ._;- • ..ı.:-1;1 ..JIJ:> ;\;'�!/. -
85
1
Kelebek/No.65, s .7
86
Latife/No.4, s.2
1
Lak Lak/No.l 1, s.3
� fJ' ��
��
c �· J J. ç,(,ı � c _,,J J .(.�1 ��4_,, �.,.......:. rU..ti
, ·
88
Kelebek/No.44, s.3
89
1
Nasrettin Hoca/No. l , s.3
• ) , ... .:ı�;-ıJI
_,,
,, ·�
!J }i J;• ı ,:�...
.ı Jıl .J�ı.ıı :J);�'Y,:�..•
90
Aydede/No.35, s.3
1
Kelebek/No.45, s.5
• (..�\�·��\ o�;_,}-� -
92
Yuha/No.l , s.4
93
1
Kelebek/No.59, s. 1 3
94
Züğürdün Eşeği Zenginin Otomobilini Geçer!
1 - Ha gayret ha ...
2 - Tam fırsat... Hele bir adım daha!
3 - Kuyruğuna bağlayalım mı?
95
1
Kelebek/No.50, s. 1 1
Sağlam Borçlu
Bakkalın çırağı - Ustam alacağını istiyor: "Parayı almadan gelirsen
dükkana sokmam." dedi.
Borçlu - Oğlum, ustan seni kovmak için bahane arıyormuş.
96
LI
Kelebek/No.47, s.3
1
:�L-f-_L---- -
. : ___ i
Züğürt/No.2, s.4
Bakansız Bakanlık
- Yahu, dilekçe elimizde on gündür bu kapıda bekliyoruz, ne yapacağız böyle?
Odacı - On gün beklemişiniz de bir şey mi olmuş? Biz senelerden beri bekliyoruz.
98
Tramvay Kazaları Devam Ediyor
Reji - Tramvaylar adam öldürmekte benimle rekabete başladılar.
99
1
Kelebek/No.4 7, s.l
İntihar Modası
- Fakirliğe tahammülüm kalmadı. Bari kömür yakıp da kendimi öldüreyim...
100
- Artık patladım! .. Mademki hürriyet var, ben de
yuları senin eline vermeyeceğim vesselam!. .
101
1
Yeni Eğlence/No.2, s.4-5
102
Kelebek/No.45, s. 13
Telefonda
- Otelde unuttuğun şemsiye bu mudur?
103
1
Latife/No.6-2, s.44
ı o4
(
i�
i:!l. l!ı!
�iii. �
� !!� :::- � 1; ı : t' •
-- - ---� ,__......___..
Züğürt/No.7, s.4
! �-'}L:i.� ili , � �ı u ;-; ı J !l.r r.ı..lo.ı J<:..; r..ı.:.:1 4-<:.bl ./'......S ı .:.ıt.ı - .:.ı.ıf, j
• • •
1
Aydede/No.36, s.3
ı o6
Kelebek/No.48, s.5
1
Akbaba/No.502, s.3
Kadın - Zavallı anneciğim, bir haftacık daha kal diye o kadar yalvardı,
o kadar ağladı ki...
Erkek - İhtiyar kadıncağızı üzmemeliydin doğrusu!..
ı o8
� ).lı ( ! )
Kelebek/No.55, s.6
• •
v''� . '-'.JJ' ..:.il.- o.J'!' :>.f. ı..S JJ,. � 0_,.il; - J_,. \..
� ,;,.C .ı r.-..ı i. i.
1
1.
Akbaba/No.503, s.2
110
Kelebek/No.59, s. 1 1
ü. l J
.J '(' V:- ; i �_,.... ı.>JJ\ 'Jı.;� u·,_
-
J;..t._, _
111
1
Aydede/No.37, s.4
112
Akbaba/No.504, s.2
1
Kelebek/No.56, s. 1 5
11 4
Resimli Dünya/No. l , s.2
-
�
.�
cl....ı. r.
r.J':�' �),-. ' ;�_,!-.il
'
_µ� ,. r.ı>:'.� &:'_, _
�
- Ne yapıyorsun?
- İyilik yapıyorum, balıklar üşümüştür, sularını ısıtıyorum!
11 5
1
Akbaba/No.5, s.2
Miras
- Kayınvaliden vefat etmiş ... Bari iyi bir miras bıraktı mı?
- Bıraktı, kızını!..
116
Kelebek/No.57, s. 13
Veli Nimetler !
Mahkeme reisi - Hiç bir iş tutma, yılın on iki ayı mahkemelerde sürün.
Utanmıyor musun?
Maznun - Bana dua edeceğin yerde kızıyorsun, ayıp değil mi reis bey? Ben
olmasam sana ne iş kalır? Benim sayemde ekmek yiyorsun.
ı1 7
1
KAYNAKÇA
Akbaba, No; 5, 6, 7, 9, 13, 14, 28, 29, 3 1, 32, 140, 141, 2 09, 2 1 2,
Curcuna, No; 1, 3
Çekirge, No; 5
Davul, No; 6
Eşek, No; 17
Kartal, No; 4
Kelebek No; 1, 2 , 5, 8, 14, 15, 1 6, 20, 2 1, 22, 24, 41, 42, 44, 45, 47,
48, 49, 50, 5 1, 52, 55, 5 6, 5 7, 59, 62, 65, 68, 70, 7 1, 74, 75
Lak Lak, No; 3, 8, 1 1
La tife, N o ; 4 , 6
Yuha, No; 1
Züğürt, No; 2, 3, 6, 7
Karikatür, bir kişi, tip ya da eylemin çizgiyle çarpıtılmış, abartılmış sunuluşudur.
•
r<umuı
YAY I N E V i