YUMURTA TOKUŞTURMACA OYUNU

GİRİŞ

Oyun, mutlu ve sağlıklı çocuk gelişiminin önemli bir parçasıdır. Çocuğun büyümesi sağlıklı
büyüyebilmesi için beslenme, barınma, sevgi ne kadar önemliyse oyun da aynı suretle önemlidir
( Çankaya, 2014.) Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 31. Maddesi’nde “Taraf devletler çocuğun dinlenme,
boş vakitlerini değerlendirme, oynama ve yaşına göre eğlence faaliyetlerinde bulunma , kültürel ve
sanatsal hayata özgürce katılma hakkı sağlar.” (UNICEF , 2020) anlatımlarıyla oyunun önemi ve
çocuk için bir hak olduğu söylenmiştir.

Oyun; belirli bir hedefe yönelik ya da hedefsiz olarak, düzenli ya da düzensiz çocuğun isteyerek ve
hoşlanarak araçlı ya da araçsız olarak gerçekleştirilebilen doğal öğrenme amacı olarak tanımlanır
( Çankaya,2014). Sözlük anlamı kabiliyet ve zeka geliştirici, belli kuralları olan, iyi zaman
geçirebilmeye yarayan eğlence olarak yer almaktadır. (TDK,2020) Oyunun maddeleri yaş grubuna ,
kültüre , cinsiyete göre değişkenlik gösterebilmektedir. Ama oyunun çocuğun hayatının güçlü bir
faktörü olması ve doğal öğrenme aracı olması tüm yaş branşları ve oyun çeşitleri için geçerli
olmaktadır.

Freud’a göre oyun , çocuğun içgüdülerinin farkında olmadığı ve duygularını yansıtabildiği

deneyimleridir. Oyun çocukta arzularını gerçekleştirebileceği bir olanak sağlar. Travmatik durumda
olan yaşantılarını oyuna yansıtabilme fırsatı bulur ve her canlandırmada üstesinden gelir.

Oyunun bir ego fonksiyonu olduğundan bahseden kişi Eriksondur. Çocuk psikososyal gelişim
safhalarındaki krizleri sağlıklı bir biçimde atlatmak için oyun oynar.

Piaget’göre oyun gerçeğe uymak için uyum özelliğinin pek üstünde durulmadığı davranış biçimleridir.
Çocuk oyun oynadığı zaman sorumluluk alabilmeyi öğrenir sorumluluklarının bilincinde olur . günlük
hayattaki yetişkin rollerine hazırlanmaya başlar. Karşıtlıklardan çatışmalardan kaçınma eğiliminde
bulunur.

Oyun aracılığıyla çocuklar oyun üzerinde bir kontrol davranışı geliştirebilir bu durumu belirten
Melaine Kleine’dir. Yetişkinlerdeki serbest çağrışım ne anlam ifade ediyorsa çocuklar için de oyun
böyle bir anlam ifade etmektedir. Minyatür oyuncaklar söylemi onun söylemidir.

Vygostky ise kuramında oyunlarda , kültürel öğelerin , sosyalleşmenin ve öğrenmenin etkisini dile
getirmiştir. Oyun oynadığı zaman çocuk gizil olan güçlerini farkeder ve bunları yetişkin dönemlerinde
de kullanabilir.
Pestalozzi , oyunun hedefli ve topluma yarar sağlayacak etkinlikler içermesi gerektiğini söylemiştir.
Pestalozzi oyunu amaçlı , topluma yararlı şekilde ele almıştır.

John Dewey’e göre , oyun çocuğa ezber yapmanın yerine yaparak yaşayarak öğrenme fırsatını
sağladığı için önemli olduğunu dile getirir.

Montessori , çocuğun yetişkin olanla birlikte oyun oynamasına önem vermiştir. Montessori oyunun bir
hedefi olması gerektiğini dile getirmiş ve dolayısıyla hayali olan oyunların üzerinde pek durmamıştır.

YUMURTA TOKUŞTURMACA OYUNUNUN TARİHÇESİ

Paskalya yumurtalarını tokuşturmak İsa’nın yeniden dirilişini simgelemektedir. Yumurtanın kabuğu

kırıldığı zaman , yeni bir yaşam ortaya çıkıyor, bu nedenle paskalya yumurtası İsa’nın yeniden
dirilişinin ve mezarının kırılmasının sembolü oluyor. Yumurta genellikle tüm antik toplumlarda yeni
bir hayatın ve dünyanın ortaya çıkışını sembolize etmekteydi. Orfeus destanı bu sembolü örnekleyen
en iyi örnektir. Bir yılan bu destanda yaratıcı ruhlar tarafından kuşatılmış dünyayı sembolize eden bir
yumurtanın etrafını sarmıştır. Felsefe çerçevesinden baktığımız zaman yılan yumurtanın kabuğunu
kırarak yeni bir insanı meydana getirmiştir. Bu durum da İsa’nın tekrardan doğuşuna tekabül
etmektedir.

Yumurta Tokuşturmaca oyununun kökeni ve oynandığı yöreler :

Yumurta Tokuşturmaca oyununun kökeni Siirt iline dayanmaktadır. Siirt iline özgü bir oyundur.
Yumurta Tokuşturmaca oyunu hemen hemen her yörede herkesin bildiği ve zaman zaman özellikle
kahvaltılarda oynanan bir oyundur. Kolay bir oyun olması sebebiyle tercih edilen bir oyundur.

Oyuna İlişkin Bilgiler :

Güzel bir sabah kahvaltısında her daim yapılan güzel ve keyifli bir eylemdir. Hedef en sağlam olan
yumurtanın kimde olduğunu bulmaktır. Çoğunlukla kazananların vuran değil de altta bekleyen
kişilerden olması bir tesadüf değildir. Her işin bir taktiği olduğu gibi bu işin de bir taktiği vardır.
Alttaki yumurtanın sahibi, yumurtanın en aşağı kısmına parmağı ile destek verdiği zaman üst ucuna
gelen darbe yumurtayı kırmakta başarılı olmayacaktır. Bu durumda üstteki kişinin yumurtası kırılır.
Üstteki kişi içinse bunun savunması şöyledir, alttaki yumurtanın en yükseğine değil de biraz yan
tarafına vurmak gerekir. Bu nedenle yumurtanın en uçlarındaki basınç kazanımı atlanmış olur ve
alttaki yumurta çattadarak kırılır. Bir yarış türüdür bir nevi. Benim yumurtam senin yumurtanı döver
anlayışı güdülerek başlanır yarışa ve kaybeden kaybettiği için çok üzülür. Vuruş biçimi önemlidir.
Çatlayan yumurta kiminse , o diğerinin yumurtasını soyar.

Oyunda Kullanılan Materyaller : Yumurta tokuşturmaca oyununun oynanabilmesi için en az 2 adet

yumurtaya ihtiyaç vardır.

Oynanış ve Kurallar :
Yumurtanın iki tarafı da kullanılarak oynanan bir strateji oyunudur. Yumurtanın soğuması beklenir ki
vuruşlara karşı daha dayanıklı olsun. Daha fazla soğutmak için iki taraf da kahvaltı esnasında soğuk
bir savaşa girerler. Kahvaltı sonunda ise yumurtalarını bilmek için iki tarafta yumurtayı inceler. Sivri
tarafı mı yoksa küt tarafı mı daha sert diye. Çoğunlukla sivri alan daha serttir çünkü küt tarafın altında
bir hava boşluğu mevcuttur. Sivri kısmına güvenen sivriye sivri gösterir. Ama sivrisine güvenmeyen
sivriye karşı kütünü gösterir ki onun kütüne de sivriyle girişsin belki kütü bir sürpriz yapar görüldüğü
üzere tam bir taktik savaşı şeklinde geçen bir oyundur. Yumurtanın iyi pişmesi temel kuraldır.

İcra Ortamları :

Yumurta tokuşturma oyununun icrasında kadın veya erkek oyuncu şartı olmamakla birlikte daha çok
erkekler tarafından oynanan bir oyundur. Bir takım eğlencelerde yumurta tokuşturmaca oyununun
erkekler ve kadınlar tarafından oynandığı bilinen bir gerçektir. Yumurta tokuşturmaca oyunu
genellikle sabah kahvaltısında oynanan bir oyundur. Açık veya kapalı alan fark etmeksizin oynanan
bir oyundur. Oyunu zevkli hale getirebilmek için kazanan taraf ödül alabilir kaybeden taraf ise ceza
olarak yumurta yemeyebilir. Hemen hemen her ortamda oynanabilen bir oyundur zaman ve mekan
fark etmeksizin.

Oyunun termiyolojisi : Uzun yıllardır halk tarafında bilinen ve severek oynanan geleneksel bir
oyundur.

Yumurta Tokuşturmaca oyunu işlevleri :

Yumurta Tokuşturmaca oyunu zihinsel ve bilişsel becerileri geliştirebilen bir oyundur. Oyunu oynayan
kişi oyun oynadığı zaman dikkatini ve gücünü ön plana almalıdır. Rakibin nasıl vuracağına
bakmasından dolayı konsantrasyonu , motivasyonu ve dikkati artış göstermektedir. Yumurta
tokuşturmaca oyunu bireyi her açıdan geliştirebilecek olan bir oyundur. Çocuğun okul hayatında
olumlu bir etkisi vardır. Oyun bir yandan risk alma becerisini de geliştirmektedir. Oyunu kaybettiği
zaman sinirlenmeme , kural dışı hamle yapıldığı zaman karşıdaki kişiyi uyarma gibi durumlar
hoşgörü ve etik kavramlarının gelişmesinde rol oynayacaktır. Yani oyunun her açıdan bireylere bir çok
faydası vardır.

Yumurta tokuşturmaca oyunu özellikle öğretmenlerin bilişsel ve zihinsel becerilerini kazandırabilmek

amacıyla başvurduğu yöntemlerden biri olmuştur. Bu açıdan baktığımızda özellikle okullarda yapılan
etkinlik ve eğlencelerde yumurta tokuşturmaca oyunu çok oynanmaktadır. Oyunlar her zaman
insanları ortak bir paydada buluşturan etkinlikler olmuştur bu yüzden yumurta tokuşturmaca oyununun
etkisi bireyleri ortak bir paydada buluşturma açısından önemli bir işleve sahiptir.

Yumurta Tokuşturmaca Oyununu Yaygınlaştırma Faaliyetleri :

Günümüzde özellikle kitle iletişim araçları ve sosyal medya aracılığıyla çocuklar eskisi gibi oyun
oynamamaktadırlar. Çocuklar bizim geleneksel olarak gördüğümüz oyunlardan bir nevi uzaklaşmaya
başladılar telefon ve tabletlerden oyun oynamaya başladılar oyunların her zaman çocuk üzerinde
geliştirici bir etkisi vardır ama geleneksel oyunlarımızın etkisi her zaman daha fazla olabilmektedir.
Bu bağlamda çocuklara geleneksel olarak gördüğümüz oyunları oynamaları hususunda öğütlerde
bulunmalıyız ki çocuklar zihinsel ve bilişsel beceriler açısından gelişebilsin. Son yıllarda özellikle
belediyelerin ve okulların yaptıkları etkinliklerde yumurta tokuşturmaca oyununa yer verilmiştir.
Yumurta Tokuşturmaca oyununun yaygınlaşabilmesi için yapılan etkinliklerde oyuna bolca yer
verilmelidir.

Yumurta Tokuşturmaca oyunu ağırlıklı Siirt olmak üzere hemen hemen her yörede bilinen ve
oynanan bir oyundur. Oyun ile ilgili öneriler verecek olursam internetten araştırma yaptığım zaman
Yumurta Tokuşturmaca oyunu ile ilgili yeterli bir bilgi ve makale göremedim oyunun yaygınlaşması
ve her kesimin öğrenebilmesi açısından oyunla ilgili araştırmaları arttırabiliriz. Sonuç olarak Yumurta
Tokuşturmaca oyunu eğlendirici faydalı bir oyundur böyle bir oyunun yaygınlaşabilmesi yapılan
etkinliklerin vazgeçilmez oyunu olmalıdır.

Yumurta Tokuşturmaca Oyununun Matematik ile ilişkisi :

İki öğrenci gelip sepetten birer yumurta seçer. Kimin elindeki sayı büyükse rakibin yumurtalarına
vurma hakkı elde eder. Yumurtası kırılan elindeki sayının (-) eksilisi puanını alır. Yumurtayı kıranda
elindeki sayının (+) artılı puanını alır. Bu şekilde tekrarlarsak öğrenciler toplama , çıkarma işlemini
daha iyi ve eğlenceli kavrar.
 KAYNAKÇA

Çankaya, G. ( 2014 ). Çocukların oynadıkları oyunlara göre empati ve saldırganlık düzeylerinin

incelenmesi ( Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Elektronik Kaynaklar :

https://www.uludagsozluk.com/k/yumurta-toku%C5%9Fturmak/

https://www.hurriyet.com.tr/aile/cocukla-hangi-donemde-nasil-oyunlar-oynamali-424550

https://tr.instela.com/yumurta-tokusturmak—179339

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/31587

https://www.ozelturkkoleji.com/Adminitk1950/Content/Photos/Yayinlar/25022019172105-cocuk-ve-
oyun_aralik-makale_4.pdf

HAZIRLAYAN : HÜSEYİN ÖZARPACI

ÖĞRENCİ NO : 200444060