T.C.

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ

DEDE KORKUT EĞİTİM FAKÜLTESİ İLKÖĞRETİM

MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ

KARŞILAŞTIRMALI EĞİTİM DERSİ BÜTÜNLEME ÖDEVİ

ÖDEV KONUSU
Türkmenistan ve Türkiye Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması

Hazırlayan
Ad –Soyad: Havva Nur BERDİBEK
Numara: 200444047
Sınıfı : 3.Sınıf

Dersin Öğretim Üyesi: Dr. Serkan COŞTU

Ocak,2023
Kars

1
Türkiye ve Türkmenistan Eğitim
Sisteminin Karşılaştırılması

Havva Nur BERDİBEK

ÖZET

Eğitim başarılarının kıyaslanması günümüzde birçok ülkenin, bu ülkelerdeki eğitimcilerin merak

ettiği ve üzerinde durduğu önemli bir konudur. Çünkü her ülke eğitim konusunda kendini nasıl
geliştireceğini, eksikliklerinin ne olduğunu öğrenmek ister. Bu araştırmada Türkmenistan ve
Türkiye arasındaki eğitim sisteminin farklılıkları, benzerlikleri, avantajları ve dezavantajları ele
alınmıştır. Bu çalışma sonucunda Türkmenistan eğitim sisteminin Türkiye eğitim sisteminden
birçok yönden geride kaldığı ve imkanların Türkiye ile kıyaslandığında yetersiz olduğu
görülmüştür. Gerek maddi imkanların gerekse eğitim öğretim için gerekli şartların ülkemize göre
daha geride olduğu kanısına varılmıştır. Aynı zamanda ilkokul ortaokul ve lise eğitim sürelerinin
de ülkemizden farklı olduğu görülmüştür.

Anahtar kelimeler; Karşılaştırma, Eğitim sistemi, Türkmenistan ve Türkiye

2
1.Giriş

Eğitim öğretim her ülkenin geleceğini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Çünkü eğitimli,
bilgili , ne istediğini bilen geçmişini bilen bireyler ancak bir toplumu ileriye götürebilir. Geçmişini
bilmeyen, eğitime, ,araştırmaya önem vermeyen bir toplumun refaha ulaşması mümkün değildir.
Bunun farkında olan ülkeler kendi eğitim sistemini araştırıp eksikliklerinin varlığı hakkında bilgi
sahibi olmakta ve hatta kendi ülkesi ile diğer ülkelerin eğitim sistemini karşılaştırmaktadır ancak
farkında olmayan hatta eğitime önem vermeyen ülkeler geride kalmaya mahkum olmuşlar ve
olacaklardır. Eğitim sistemlerinin karşılaştırılması için her ülke belli bir komisyon oluşturmakta ve
bu komisyon tarafından eğitim sisteminin yeterlilikleri tartışılmakta, eğitim siteminin
iyileştirilmesi için yapılması gerekenler hakkında bazı kararlar alınmaktadır.

Eğitim sistemlerinin karşılaştırılması ve en doğru, en etkili eğitim sisteminin belirlenmesi için

kurulmuş olan Uluslararası eğitimsel başarıları değerlendirme kurulu eğitimin kıyaslanması ve
değerlendirilmesi açısından birçok çalışmaya imza atmıştır. Ancak kıyaslama yapılırken ülkelerin
eğitim sistemlerinin farklı olması, öğrencilerin okula farklı yaşlarda başlamış olması, Öğretmen
yetiştirme tarzlarının farklı olması, öğrencilerin farklı kültürlerden gelmiş olmaları,yaşam
tarzlarının farklı olması, ekonomik imkanların farklı olması gibi faktörlerden dolayı karşılaştırma
yapmak ne denli doğru olur tartışma konusudur. Örneğin bazı ülkelerde okula başlama yaşı 5 iken
bazı ülkelerde bu yaş 9’u bulmaktadır. Dolayısıyla bu çocuklar aynı sınıf düzeyine geldiğinde
ikisini kıyaslamak doğru olmayacaktır. Veya ekonomik olarak refaha ulaşmış, refah seviyesi
yüksek bir ülke ile ekonomik sıkıntı çeken yoksul bir ülkeyi kıyaslamak ve buna göre eğitim
siteminde değişime gitmek doğru değildir. Çünkü bu iki ülke ekonomik anlamda eşit değildir.

Eğitim sistemlerini karşılaştırırken dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de ülkelerin

gelişmişlik düzeyidir. Gelişmiş ülkeler eğitim açısından daha fazla imkana sahiptir. Dolayısıyla bu
imkana sahip olmayan ülkeler sadece eğitim açısından değil başka alanlarda da gelişmiş
ülkelerden geride kalmaktadır. Örneğin savaş mağduru ülkeler veya gelişmekte olan ülkeler, nüfus
yoğunluğu fazla olan ülkelerin eğitim konusunda geride kalması olağandır.

3
 1.1.Araştırmanın amacı ve önemi

Bu araştırmanın amacı Türkiye ve Türkmenistan eğitim sistemi arasındaki benzerlikler,

farklılıklar, avantajlar ve dezavantajlarını tespit etmek ve bu iki sistemi kıyaslamaktır.
Türkiye’deki eğitim sisteminin yeterlilikleri ve Türkmenistan eğitim sisteminin sınırlılıkları,
öğretmen yetiştirme tarzı, hangi sistemin daha iyi olduğu veya hangi eğitim sisteminin daha etkili
ve faydalı olduğu yapılan çalışmalar neticesinde ortaya konmuştur.

2.Yöntem
Türkiye ve Türkmenistan eğitim sisteminin kıyaslanmasında bizzat Türkmenistan’da yaşamış ve
İlkokul, ortaokul, liseyi Türkmenistan’da tamamlamış bir bireyle yapılan ropörtaj kullanılmıştır.
Bu ropörtaj bulgular kısmında belirtilmiştir. Daha sonra Türkmenistan eğitim sistemi hakkında
yayımlanan makalelerde bu ülkenin eğitim sistemi hakkında yapılan araştırmalar, Bu eğitim
sisteminin yeterlilikleri, özellikleri ve Türkiye’deki eğitim sistemi ile arasındaki farklar tüm
ayrıntılarıyla belirtilmiş olup, bu makaleden de yararlanılmıştır. Bunun yanında Türkmenistan ile
ilgili yayınlanan eğitim sistemini içeren haberler ve alınan yeni kararlar da göz önünde
bulundurulup araştırma sonucuna eklenmiştir.

2.1.Veri Toplama ve Veri Analizi

Araştırmaya konu olan Türkiye ve Türkmenistan eğitim sistemi ile ilgili veriler Türkmenistan’da
eğitim görmüş, ve orada bulunmuş olan birey tarafından değerlendirilmiştir. Bu kişi hem
Türkmenistanda bulunmuş olup hem de halihazırda Türkiye’de eğitim gördüğü için iki ülke
arasında kıyaslama yapmış ve veriler bulgular kısmına eklenmiştir.Bunun yanı sıra Türkmenistan
eğitim sistemi ile ilgili araştırmalar yapılıp aynı şekilde bulgular kısmına eklenmiştir.

4
3.Bulgular
Türkmenistan vatandaşı olan ve Türkmenistan’ da ilkokul, ortaokul, lise eğitimi görmüş, Türkiye’de
ise üniversite eğitimini tamamlamak üzere olan Mergen Arazkılıcov ile yapılan ropörtaj sonucu iki
ülkenin eğitim sistemi karşılaştırılmıştır. Sorulan sorular ve Mergen Arazkılıcov’un verdiği cevaplar
şu şekildedir;

-Türkmenistan’daki Eğitim sistemini anlatır mısınız?

-Merhaba ben Mergen Arazkılıcov. Türkmenistanlıyım. Kafkas Üniversitesi Dede korkut Eğitim Fakültesi
Sınıf Öğretmenliği 4.sınıf öğrencisiyim. Türkmenistan Eğitim sistemi hemen hemen buraya benziyor. Bizde
ortaokul eğitimi 6-18 yaşlarını kapsamaktadır.2013’ten önce ilkokul ortaokul ve lise dönemi 10 yıldı.2013’ten
sonra 12 yıla çıkarıldı.6 yaşında kreşi tamamladıktan sonra ilkokula başlanıyor. İlkokul ortaokul ve lise aynı
yerde bulunmakta.1-4 ilkokul 5-7. Sınıf ortaokul olarak geçmektedir. Not sistemi 1’den 5 ‘e kadardır. Sınav
sistemimizde test yok sadece sözlü ve yazılı sınavlar var. Dersler 45 dakika teneffüs 15 dakika olmak üzere
ayarlanmıştır.

-Türkmenistan’daki eğitim sisteminden memnun musunuz?

-Evet memnunum.

Türkmenistan’da okula başlama yaşı kaçtır?

İlkokula başlama yaşı 6. 6 yaşında ilkokula kayıt yapmak zorunlu.

Türkmenistan’daki matematik eğitimi hakkında neler düşünüyorsunuz

Matematik işleyiş tarzı hemen hemen buradaki eğitimle aynı. Ancak buraya göre yetersiz. Çünkü siz
öğrenmeyi sağlamak amacıyla materyallerden ve internetten oldukça fazla faydalanıyorsunuz. Bizde normal
tahtada sözlü olarak anlatılıyor.

Matematik eğitimi ilkokul ortaokul ve lisede nasıl olmaktadır?

-Basitten zora doğru matematik eğitimi veriliyor. Ancak akıllı tahta ve internet imkanı olmadığı için öğretim
buraya göre daha zayıf kalmaktadır. Eğitsel oyunlar ve materyal kullanımı olmadığından klasik ve sıkıcı bir
anlatım söz konusudur.

Matematik sınavı nasıl yapılmakta ve öğrencilerin matematik becerisi nasıl değerlendirilmektedir?

-Matematik sınavlarının hepsi klasik yapılır. Ve notlar 5 üzerinden değerlendiriliyor.

5
Liseye geçiş ve Üniversiteye geçiş sınavı nasıl olmaktadır?

-Bir tane sınav yapılıyor 4-5 aralığında not alınırsa liseye geçilebiliyor. Üniversiteye geçiş sınavı lise
diplomasında 4-5 aralığında diploma notu alınırsa 2 veya 4 yıllık bir bölüme geçilebilir. İstediğiniz bölüm
hangisiyse o bölümün sınavına girmeniz gerekiyor. Sınavlar ücretli olmaktadır.35 yaş altı olmak gerekiyor.
Türkmenistan’daki üniversitelerde eğitim çok masraflı olduğu için Türkiye’yi tercih ediyoruz.

Türkmenistan eğitim sisteminde kitap okumaya ne kadar önem veriliyor?

-Kitap okumaya çok fazla önem verilmiyor. Kitap okumaya verilen önem çok yetersizdi. Çünkü kitap sayısı
sınırlıydı imkanlar yetersizdi.

Türkmenistan’da Devlet ve özel okullar arasındaki farklar nelerdir?

Devlet okullarının bütçeleri bakanlık tarafından karşılanıyor. Lisans eğitimi 5 yıl sürmektedir. Başarı
seviyesine göre her ay belli miktarda burs veriliyor.

Maddi durum eğitimi ne ölçüde etkilemektedir?

Okul kıyafetleri konusunda maddi sıkıntı yaşayabiliyoruz. Ancak kitaplar ve eğiti ücretsiz.

Türkiye’deki eğitim sistemi ile kıyasladığımızda avantaj ve dezavantajları nelerdir?

-Ekonomik sıkıntı olduğundan çoğu öğrenci yurtdışında okuyor. Burda eğitim ücreti az olduğu için okumak
daha kolay. Alışma süreci biraz zorlamakta.

Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?

-Kendi memleketimde okumadığıma pişman değilim. Burada kendimi geliştirdim. Her konuda yardımcı
oluyorlar. Ancak sevdiğim bölümü ülkemde okumak isterim. Çünkü son dönemde eğitim şartları daha çok
iyileşti.

Yukarıda verilen bilgilere göre Türkmenistan eğitim sistemi birçok açıdan Türkiye eğitim sisteminden
ayrılmaktadır. Bunun yanında Eğitim şartları, maddi imkanlar, öğrenci ve öğretmen yetiştirme tarzları
birbirinden tamamen farklıdır.

6
3.1.Türkiye ve Türkmenistan Eğitim Sistemi
TÜRKİYE
-Türkiye’de ilkokul eğitimi 4 yıl,ortaokul eğitimi 4
yıl ve lise eğitimi 4 yıl olmak üzere toplamda 12 yıl
zorunlu olarak verilmektedir.
-Türkiye’de 4+4+4 sistemi uygulanmaktadır.
-Aynı zamanda 4+4+4 sistemi uygulanırken ilkokul,
ortaokul ve lise eğitimi farklı kurumlarda,
ortamlarda verilmektedir
-Eğitim ücretsizdir.
-İlkokul eğitimi için 69 ayını dolduran çocukların
kaydı yapılır.
- Türkiye’de ilkokul sınıf mevcudu ortalama 23,
Ortaokul sınıf mevcudu ortalama 26 olarak
belirlenmiştir.
- İlkokul öğretmenleri eğitim fakültelerinin
Sınıf öğretmenliği lisans programı mezunlarından
oluşmaktadır.
- 1-2-3- 4.sınıflar ilkokul olarak kabul edilir.
- 5-6-7-8.sınıflar ortaokul olarak kabul edilir.
9-10-11-12. sınıflar lise olarak kabul edilir.
7
TÜRKMENİSTAN
-Türkmenistan’da ilkokul eğitimi 4 yıl, ortaokul
eğitimi 6 yıl, genel lise eğitimi 2 yıl süreyle
verilmektedir
- Orta mektep eğitimi 6-18 yaşlarını kapsar ve bu
eğitim zorunludur.
Orta mektep eğitimi adı verilen ilkokul, ortaokul
ve lise eğitimi tek bir binada verilir.
-Eğitim ücretsizdir.
- Kreş eğitimini tamamlayan veya 6 yaşını dolduran
her çocuk zorunlu olarak orta mektebe kaydolmaktadır.
- Orta mektepte sınıf mevcutları 33 öğrenci ile
sınırlandırılmıştır.
- İlkokul öğretmenleri 3 yıllık öğretmen meslek lisesi
mezunlarından oluşmaktadır.
- 1-2-3-4. sınıflar ilkokul olarak kabul edilmektedir.
- 5-6-7-8-9-10.sınıflar ortaokul olarak kabul
edilmektedir.
11-12. sınıflar lise olarak kabul edilmektedir.
4.Tartışma ve Sonuç

Türkiye ve Türkmenistan eğitim sisteminin karşılaştırılması sonucunda Türkiye eğitim sisteminin

Türkmenistan eğitim sisteminden birçok yönden ayrıldığı görülmektedir. İlkokul, ortaokul lise eğitimi
sürelerinin farklı olması, öğretmen yetiştirme sistemlerinin, Sınav sistemlerinin, maddi imkanların,
okula başlama yaşının farklı olması bunlardan bazılarıdır. Bunun yanında not sistemi de Türkiye’deki
not sisteminden farklıdır. Örneğin Türkiye’de sınav notları yüzlük sistem üzerinden
değerlendirilmektedir. Ortaokul dönem ortalaması 70-84.99 olan öğrenciler teşekkür belgesi
almaya,85 ve üzeri olanlar takdir belgesi almaya hak kazanırlar. Türkmenistan’daki eğitim sisteminde
beşlik sistem üzerinden değerlendirme yapılmaktadır. Notu 3 olan öğrenciler sorumlu olarak, 4 ve 5
olan öğrenciler başarılı sayılarak derslerinden geçerler. Bunun yanında Türkiye’de Farklı sınav
sistemlerine tabi tutularak öğrenciler farklı kurumlarda ilkokul, ortaokul ve lise eğitimini tamamlarlar.
Ancak Türkmenistan’da ilkokul, ortaokul ve lise eğitimi tek bir binada yapılır. İki ülke arasındaki
matematik eğitim sistemini karşılaştıracak olursak yapılan röportaja göre Türkmenistan’da matematik
eğitiminin tamamen geleneksel yollarla yapıldığı, herhangi bir materyal kullanılmadığı ,eğitsel
oyunlardan faydalanılmadığı, klasik matematik işlendiği ve teknolojik imkanların az olmasından
dolayı teknolojiden az yararlanıldığından bahsedilmiştir. Bunun yanında Türkiye’de matematiği
öğretme, pekiştirme, canlandırma adına daha fazla çalışma yapıldığı, öğrencilerin öğrenmesini
kolaylaştırmak için materyal kullanıldığı, teknolojik imkanlardan sonuna kadar faydalanıldığından
bahsedilmiştir. Yanı matematik öğretimi ve diğer derslerin öğretimi için imkan yetersizliğinden
dolayı geride kalmıştır. Aynı zamanda ekonomik yetersizliklerden dolayı birçok alanda geride
kalmaktadır. Sonuç olarak Türkiye ile Türkmenistan eğitim sisteminin benzer ve farklı birçok yanı
bulunmaktadır ancak eğitim kalitesi açısından Türkiye eğitim sistemi Türkmenistan eğitim
sisteminden birçok açıdan önde sayılmaktadır.

8
Kaynakça

Aydın,Serhat.Karşılaştırmalı Eğitim Araştırma Yaklaşımları ve Metodları.Ankara:Pegem Akademi

Yayıncılık,2022.

Balcı,Ali.Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri.Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık,2020.

https://askabat.meb.gov.tr>0...PDFÖğretmenleriçintürkmenistanklavuzu

Çelebi,E(2020).”Sovyet Türkmenistan’daki Eğitimin Genel Durumu”.Cilt1