TÜRK STANDARDI

-++-
TURKISH STANDARD − Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
TS EN ISO 15609-1 şükranla anarız.
Şubat 2007

ICS 25.160.10 Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

METALİK MALZEMELER İÇİN KAYNAK

PROSEDÜRLERİNİN ŞARTNAMESİ VE
Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)
VASIFLANDIRILMASI - KAYNAK PROSEDÜRÜ TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
ŞARTNAMESİ - BÖLÜM 1: ARK KAYNAĞI olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

Specification and qualification of welding procedures for

metallic materials - Welding procedure specification -
Part 1: Arc welding TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Ön söz
Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15609-1/Şubat 2007
Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 15609-1: 2004 standardı esas alınarak, TSE Metalurji
İhtisas Grubu’nca hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 27 Şubat 2007 tarihli toplantısında Türk
Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
∗ Bu standardın kabulü ile TS TS EN 288-2: 1997 iptal edilmiştir.
- Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15609-1/Şubat 2007
İçindekiler
1 Kapsam ................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar.......................................................................................... 1
3 Terimler ve tarifler.................................................................................................................................. 1
4 Kaynak prosedürü şartnamesinin (WPS) teknik kapsamı ................................................................. 2
4.1 Genel ................................................................................................................................................ 2
4.2 İmalâtçı ile ilgili hususlar................................................................................................................... 2
4.3 Esas metaller ile ilgili hususlar ......................................................................................................... 2
4.4 Bütün kaynak prosedürleri için ortak hususlar ................................................................................ 2
4.5 Kaynak işlemlerinin bir grubuna özgü hususlar ............................................................................... 3
Ek A - Kaynak prosedürü şartnamesi (WPS) ............................................................................................. 5
Ek ZA - (BiIgi için) Atıf yapılan uluslar arası standardlar ile bu standardlara karşıIık gelen Avrupa
standardları ...................................................................................................................................................... 6
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15609-1/Şubat 2007 ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15609-1/Şubat 2007

Metalik malzemeler için kaynak prosedürlerinin şartnamesi ve 4 Kaynak prosedürü şartnamesinin (WPS) teknik kapsamı
vasıflandırılması - Kaynak prosedürü şartnamesi - Bölüm 1: Ark kaynağı
4.1 Genel
Bir ilk kaynak prosedürü şartnamesi/Kaynak prosedürü şartnamesi (pWPS/WPS), bir kaynağın yapımı için
gerekli bütün bilgiyi kapsamalıdır. Bir pWPS/WPS’de istenen bilgi Madde 4.2, Madde 4.3, Madde 4.4 ve
1 Kapsam Madde 4.5’te verilmiştir.
Bu standard, ark kaynak işlemlerinde kaynak prosedürü şartnamelerinin kapsamı için şartları belirtir.
Not - Bazı uygulamalar için, listeye ekleme veya azaltma yapmak gerekli olabilir.
Bu standard, EN ISO 15607:2003, Ek A’da ayrıntıları verilen bir seri standardın parçasıdır.
Kaynak prosedürü şartnameleri, belirli bir kalınlık aralığını ve esas metallerin ve hatta ilâve metallerin
Bu standardda verilen değişkenler, kaynaklı birleştirmenin kalitesini etkileyen değişkenlerdir. aralığını da kapsayabilir. Bazı imalâtçılar ilâve olarak her bir özel iş için ayrıntılı imalât plânlamasının bir
bölümü olarak iş talimatları hazırlamayı tercih ederler.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. İlgili standard serisine (EN ISO 15607) ve imalâtçının tecrübesine göre, uygun olduğu takdirde aralıklar ve
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen toleranslar belirtilmelidir.
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı WPS formatının bir örneği Ek A’da verilmiştir.
kullanılır.
4.2 İmalâtçı ile ilgili hususlar
EN, ISO No Adı TS No 1) Adı - İmalâtçının tanıtımı,
(İngilizce) (Türkçe) - WPS’in tanıtımı,
EN 439 Welding consumables - Shielding TS EN 439 Kaynak sarf malzemeleri - Ark kaynağı - Kaynak prosedürü vasıflandırma kaydı (WPQR) veya gerektiğinde diğer dokümanlara (EN ISO 15607:
gases for arc welding and cutting. ve kesme için koruyucu gazlar 2003 Ek C) atıf.
EN 26848 Tungsten electrodes for inert gas TS EN Koruyucu asal gaz ark kaynağı, plâzma
shielded arc welding and for 6848 kesme ve kaynağı için tungsten 4.3 Esas malzeme ile ilgili hususlar
plasma cutting and welding - elektrotlar - Kodlandırma
Codification. 4.3.1 Esas malzeme tipi
EN ISO 4063 Welding and allied processes - TS 7307 Kaynak ve kaynakla ilgili işlemler - - Malzemenin/malzemelerin ve atıf yapılan standardın/standardların kısa gösterilişi,
Nomenclature of process and EN ISO İşlemlerin adlandırılması ve referans - CR ISO 15608’de verildiği gibi grup/grupların numarası/numaraları.
reference numbers (ISO 4063 : 4063 numaralar
1998) Bir WPS bir grup malzemeyi kapsayabilir.
EN ISO 6947 Welds - Working positions - TS EN ISO Kaynaklar - Çalışma konumları - Eğim
Definitions of angles of slope and 6947 ve döndürme açılarının tarifleri 4.3.2 Malzeme boyutları
rotation (ISO 6947: 1993) - Birleştirmenin kalınlık aralıkları,
EN ISO Welding - Guidance on the TS EN ISO Kaynak - Ön ısıtma sıcaklığı, pasolar - Borular için dış çap aralıkları.
13916 measurement of preheating 13916 arası geçiş sıcaklığı ve kaynak
temperature, interpass esnasındaki ön ısıtma idame 4.4 Bütün kaynak prosedürleri için ortak hususlar
temperature sıcaklığının ölçme kılavuzu
and preheat maintenance 4.4.1 Kaynak işlemi
temperature. (ISO 13916:1996) EN ISO 4063’e göre kullanılan kaynak işlemi/işlemleri.
EN ISO Specification and qualification of TS EN ISO Metalik malzemeler için kaynak
15607 : 2003 welding procedures for metallic 15607 prosedürü şartnamesi ve 4.4.2 Birleştirme tasarımı
materials - General rules (ISO vasıflandırılması - Genel kurallar - Birleştirme tasarımı/konfigürasyonu ve boyutları gösteren bir şema veya bu bilgiyi sağlayacak diğer bir
15607: 2003) standardlara atıf,
CR ISO Welding - Guidelines for a TS CR ISO Kaynak - Metalik malzemeleri - Kaynak özellikleri için gerekli olduğunda şemada verilen kaynak paso sırası.
15608 metallic material grouping system 15608 gruplandırma sistemi için kılavuz
(ISO/TR 15608:2000). 4.4.3 Kaynak konumu
EN ISO 6947’ye göre uygulanabilir kaynak konumları.
3 Terimler ve tarifleri
Bu standardın amacı için, EN ISO 15607:2003’te verilen terimler ve tarifler uygulanır. 4.4.4 Birleştirme hazırlığı
- Birleştirme hazırlık metotları, temizleme, yağ giderme dahil kullanılan metotlar,
- Bağlama (jigging), aparatlar ve punta kaynağı.

4.4.5 Kaynak tekniği

- Salınım uygulandığında:
a) Elle kaynak için en büyük paso genişliği,
1)
TSE Notu : Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. *işaretli b) Mekanize ve otomatik kaynak için en çok salınım (elektrot hareketi) veya genlik, frekans ve salınım
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır. (dalga) devam süresi
- Torç elektrot ve/veya tel açısı.

1 2
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15609-1/Şubat 2007 ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15609-1/Şubat 2007

4.4.6 Kök oyma 4.5.2 İşlem 12 (Tozaltı ark kaynağı)

- Kullanılacak metot, - Çoklu elektrot sistemleri için tel elektrot sayısı ve şekli ve kutuplama,
- Derinlik ve biçim. - Temas ucu/iş parçası mesafesi: Nozul temas ucundan iş parçası yüzeyine kadar olan mesafe,
- Toz: Kısa gösteriliş, imalâtçı ve ticarî isim,
4.4.7 Altlık - Ek ilâve malzeme,
- Metot ve altlık tipi, altlık malzemesi ve boyutları, - Ark gerilim aralığı.
- Gaz altlık için, EN 439’a göre gaz.
4.5.3 İşlem 13 (Koruyucu gaz metal ark kaynağı)
- Koruyucu gaz akış hızı ve nozul çapı,
4.4.8 Kaynak sarf malzemeleri - Tel elektrotların numarası,
- Kısa gösteriliş, yapım (imalâtçı ve ticari isim), - Ek ilâve malzeme,
- Boyutlar (ölçü), - Temas ucu/temas borusundan iş parçası yüzeyine kadar olan mesafe,
- Taşıma (fırınlama, atmosfer şartlarına maruz kalma, tekrar kurutma, vb). - Ark gerilim aralığı,
- Metal geçiş şekli.
4.4.9 Elektriksel parametreler
- Akım tipi [alternatif akım(a.a) veya doğru akım (d.a)] ve kutuplama, 4.5.4 İşlem 14 (Sarf edilmeyen elektrotla koruyucu gaz kaynağı)
- Uygulanabildiğinde, darbeli kaynak ayrıntıları (makina ayarları, program seçimi), - Tungsten elektrot: çap ve EN 26848’e göre kodlama.
- Akım aralığı. - Koruyucu gaz akış hızı ve nozul çapı,
- Ek ilâve malzemeler.
4.4.10 Mekanize ve otomatik kaynak
- İlerleme hız aralığı, 4.5.5 İşlem 15 (Plâzma ark kaynağı)
- Tel/şerit besleme hızı aralığı, - Bileşim, nozul çapı, akış hızı gibi plâzma gaz parametreleri,
- Koruyucu gaz akış hızı ve nozul çapı,
Şayet teçhizat, iki değişkenden birinin kontroluna izin vermiyorsa yerine, makina ayarları belirtilmelidir. - Torç tipi,
Böylece, WPS için uygulama aralığı, özel teçhizat tipi için sınırlandırılmış olmalıdır. Bu, Madde 4.4.9 ve - Temas ucu/iş parçası mesafesi: Nozuldan iş parçası yüzeyine kadar olan mesafe.
Madde 4.4.10’a uygulanır.

4.4.11 Ön ısıtma sıcaklığı

- Kaynak başlangıcında ve kaynak boyunca uygulanan en düşük sıcaklık,
- Ön ısıtma istenmediğinde kaynak öncesi en düşük iş parçası sıcaklığı.

4.4.12 Pasolar arası sıcaklık

En yüksek ve gerekliyse en düşük pasolar arası sıcaklık.

4.4.13 Ön ısıtma muhafaza sıcaklığı

Kaynağa ara verildiğinde kaynak bölgesinde muhafaza edilecek en düşük sıcaklık.

Madde 4.4.11, Madde 4.4.12 ve Madde 4.4.13’ün uygulanması için EN ISO 13916’ya bakınız.

4.4.14 Hidrojen yayınımı için son ısıtma

- Sıcaklık aralığı,
- En az tutma süresi.

4.4.15 Kaynak sonrası ısıl işlem

Kaynak sonrası ısıl işlemi veya yaşlandırma için en düşük süre ve sıcaklık belirtilmeli veya bu bilginin
belirtildiği diğer standardlara atıfta bulunulmalıdır.

4.4.16 Koruyucu gaz

EN 439’a göre kısa gösteriliş ve uygulanabildiğinde, bileşim, imalâtçı ve ticarî ismi.

4.4.17 Isı girdisi

Isı girdisi aralığı (belirtildiğinde).

4.5 Kaynak işlemlerinin bir grubuna özgü hususlar

4.5.1 İşlem 111 (Elle metal ark kaynağı)

İşlem 111 için sarf edilen elektrotun bir seferde yığdığı paso veya ilerleme hızı.

3 4
ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15609-1/Şubat 2007 ICS 25.160.10 TÜRK STANDARDI TS EN ISO 15609-1/Şubat 2007

Ek A Ek ZA
(Bilgi için) (BiIgi için)

Kaynak prosedürü şartnamesi (WPS) Atıf yapılan uluslar arası standardlar ile bu standardlara karşıIık gelen
Avrupa standardları
Kaynak prosedürü şartnamesi:

WPQR No : Hazırlama ve temizleme metodu : Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin
içerisinde uygun yerlerde beIirtiImiş ve aşağıda Iiste halinde veriImiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra
İmalâtçı : Esas malzemenin kısa gösterilişi : yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf
yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde iIgiIi standardın en son baskısı kullanılır.
Metal geçiş şekli : Malzeme kaIınlığı (mm) :
Not - Bir uluslararası yayının (mod.) şeklinde gösterilen bir değişikliğinin olduğu durumlarda ilgili EN/HD
Birleştirme tipi ve kaynak tipi : Dış çap (mm) : uygulanır.

Kaynak ağzı (hazırIığı) ayrıntıları (Şema)* : Kaynak konumu :

Standard YıIı Adı EN/HD YıI
numarası
ISO 14175 Welding consumables – Shielding gases for arc welding and EN 439
Birleştirme tasarımı Kaynak sırası cutting

ISO 6848 Tungsten electrodes for inert gas shielded arc welding and EN 26848
for plasma cutting and welding – Codification

Kaynak ayrıntıları

Paso Kaynak İlâve Akım Gerilim Akım tipi / Tel Tek seferde Isı
işlemi metal A V Kutuplama sürme yığma girdisi *
boyutu hızı uzunluğu /
İlerleme hızı *

İlâve metalin kısa gösterilişi ve yapımı :

Herhangi bir özel fırınlama veya kurutma:
Gaz/toz kısa gösterilişi: - Koruyucu : Diğer bilgiler* Örneğin:
- Altlık : SaIınım (en büyük paso genişIiği) :
Gaz akış hızı - Koruyucu : Salınım: genlik, frekans, toplam süre:
- Altlık : Darbeli kaynak ayrıntıları :
Tungsten elektrot tipi/boyutu : Temas ucu/iş parçası mesafesi :
Kök açma/altlık ayrıntıları : Plâzma kaynak ayrıntıları :
Ön ısıtma sıcaklığı : Torç açısı :
Pasolar arası sıcaklık:
Son ısıtma
Ön ısıtma muhafaza sıcaklığı
Kaynak sonrası ısıl işlem ve/veya yaşlandırma
(Süre, sıcaklık, metot ,
ısıtma ve soğutma hızları*):

……………………………………
İmalâtçı
İsim, imza, tarih)

___________________________________________________________________________________
*Gerektiğinde

5 6