AYT fasikül 1

Tandem Yayınları

Kimya
Modern Atom Teorisi
Kazanımlar
• 11.1.1.Atomun Kuantum Modeliyle açıklar.
• 11.1.1.1.b.Tek elektronlu atomları / iyonlar için
orbital kavramı elektronların bulunma olasılığı
ile ilişkilendirilir.
ıralnıyaY mednaT

• 11.1.1.1.c. Yörünge ve orbital kavramları karşı-

laştırılır.
• 11.1.1.1.ç. Kuantum sayıları orbitallerle ilişki-
lendirilir.
• 11.1.1.2.a. Çok elektronlu orbitallerin enerji
seviyeleri açıklanır.
• 11.1.1.2.b. Hund Kuralı, Pauli İlkesi ve Aufbau
Prensibi açıklanır.
• 11.1.1.2.c. Değerlik orbital ve değerlik elektro-
nu kavramları açıklanır.
• 11.1.1.2.ç. Elekron dizilimleriyle elementin ait
olduğu blok ve periyot belirlenir.
 1. ÜNİTE AYT FASİKÜL 1
Modern Atom Teorisi

MODERN ATOM TEORİSİ KUANTUM SAYILARI

ÂÂ Bohr Atom Modeli; atom ( H) ve iyonları ( He , Li + +2 ÂÂ Kuantum mekaniğinde orbital bir dalga fonksiyonudur.
1 2 3
) gi-
bi tek elektronlu taneciklerin spektrumlarını başarıyla açık-
ÂÂ Dalga fonsiyonları da kuantum sayıları ile gösterilir.
lamıştır.
ÂÂ Hidrojen ve diğer atomlardaki elektron dağılımlarını açık-
ÂÂ Çok elektronlu taneciklerin spektrumlarını açıklamada ye-
lamak için 4 kuantum sayısı vardır.
tersiz kalmıştır.
1) Baş Kuantum Sayısı (n)
ÂÂ Bu nedenle Heisenberg Belirsizlik İlkesi ile modern atom
2) Açısal Momentum Kuantum sayısı (M)
teorisi geliştirilmiştir.
3) Manyetik Kuantum Sayısı (mM)
ÂÂ Belirsizlik ilkesi, bir taneciğin hem konum hemde hızı ay- 4) Spin Kuantum Sayısı (ms)
nı anda kesin olarak bilinemez.

ÂÂ Schrödinger’e göre elektronun yeri kesin olarak bilinme- 1) Baş Kuantum Sayısı
se de bulunma olasılığının maksimum olduğu bölgelere
ÂÂ Elektronun enerji düzeyini ve elektronun çekirdeğe olan
“orbital (elektron bulutu)” denir.
ortalama uzaklığını verir.
ÂÂ s, p, d, f olmak üzere 4 farklı tür orbital vardır.
ÂÂ Enerji düzeyi; kabuk, yörünge, katman olarak da ifade edi-
s Orbitali p Orbitali lebilir.
sharp (keskin) principal (asıl, baş)
ÂÂ Enerji düzeyleri harflerle (n = K, L, M, N, .....) ifade edilir.
sayılarla (n = 1, 2, 3, 4, .....)
Tandem Yayınları

2) Açısal Momentum (İkincil, Yan) Kuantum Sayısı (M)

d Orbitali f Orbitali ÂÂ Orbitalin şeklini veya türünü verir.
diffuse (yayılmış) fundamental (temel)
ÂÂ n değeri için M 'nin alabileceği değerler 0 ile (n - 1) arasın-
daki tam sayılardır.

n (n – 1) = æ Orbital adı s p d f
1 0
Yörünge ve Orbital Kavramları æ 0 1 2 3
2 0, 1
ÂÂ Bohr atom modeline göre elektronlar belirli yörüngelerde
3 0, 1, 2
bulunur.
4 0, 1, 2, 3
ÂÂ Modern atom modeline göre elektronlar orbitallerde bulunur.

Yörünge Orbital ÂÂ 1 enerji düzeyinde; 1s

ÂÂ 2 enerji düzeyinde; 2s, 2p

ÂÂ 3 enerji düzeyinde; 3s, 3p, 3d

ÂÂ 4 enerji düzeyinde; 4s, 4p, 4d, 4f orbitalleri

ÂÂ Elektronun izlediği varsa- ÂÂ Elektronun bulunma ola- yer alır.

yılan yoldur. sılığının yüksek olduğu
ÂÂ Elektronun d üzlemsel bölgedir.
hareketini temsil eder. ÂÂ Elektronun üç boyutlu 3) Manyetik Kuantum Sayısı (mæ)
ÂÂ Şekli daireseldir. hareketini temsil eder.
ÂÂ Her yörünge bir enerji ÂÂ Orbitalin uzaydaki yönelmesini gösterir.
ÂÂ Farklı şekillere sahiptir.
düzeyi ile temsil edilir.
ÂÂ Her enerji düzeyinde
ÂÂ Her yörünge belirli kapa- ÂÂ Orbital sayısı verir.
siteye sahiptir ve her yö- farklı orbitaller bulunur.
rüngede yalnızca belli sa- ÂÂ Her bir orbitalde en fazla ÂÂ Değerleri -M ile +M arasındadır.
yıda elektron bulunur. 2 elektron bulunur.
mM = 2M + 1 eşitliği ile orbital sayısı bulunur.

Kimya 3
 Modern Atom Teorisi FASİKÜL 1
4) Spin Kuantum Sayısı (ms)
Orbital
M mM = 2M + 1 Uzaydaki yönelimi ÂÂ Elektronun dönme yönünü verir.
adı
+1
ÂÂ Elektronun saat yönünde dönmesi (m = (ª).
s 2
2.0 + 1 = 1 1
s 0 s ÂÂ Elektronun saat yönünün tersi dönmesi (m = – (¯)
(0) s 2
ile gösterilen kuantum sayılarıdır.
2.1+1=3
p 1 px, py, pz
(-1,0,+1)

2.2+1=5 dxy, dxz, dyz, dx2 – y2

d 2
(-2, -1, 0, +1, +2) dz2

2.3+1=7
f 3 (.....)
(-3, -2, ..... +2, +3)

Etkinlik - 1
Tabloyu doldurunuz.
Orbital Baş Kuantum Sayısı (n) Açısal Manyetik Kuantum Sayısı(æ) Manyetik Kuantum Sayısı(mæ) Orbital sayısı

1s

2p

3d

4f

Etkinlik - 2
Aşağıda verilen orbitaller için soruları cevaplayınız.

1. Orbital 2. Orbital

z z
y y

x x

(2s) (3p)

1. En büyük başkuantum sayısı (n) .................................................. ..................................................

2. Açısal Momentum Kuantum Sayısı (M) .................................................. ..................................................

3. Manyetik Kuantum Sayısı (mM) .................................................. ..................................................

4. Spin Kuantum Sayısı (ms) .................................................. ..................................................

4 Kimya
 Modern Atom Teorisi FASİKÜL 1

ÖRNEK: 1 ÖRNEK: 3

Kuantum sayılarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış- n = 4, mæ = – 2 kuantum sayılarına sahip bir elektronla il-
tır? gili,
I. Elektronun baş kuantum sayısı 4 tür.
A) Baş kuantum sayısı (n) sıfırdan büyük tam sayılardır.
II. Elektron d orbitalinde bulunabilir.
B) Açısal momentum kuantum sayısının (æ) alabileceği en kü- III. Elektron, p orbitalinde bulunabilir.
çük sayısal değer 1'dir. 1 1
IV. Elektron için ms = + veya olabilir.
2 2
C) Açısal momentum kuantum sayısı (æ) orbital tipini verir.
yargılarından hangileri doğrudur?
D) Manyetik kuantum sayısı (mæ), açısal momentum kuan-
tum sayısına (æ) bağlı olup orbital sayısını verir. A) I ve II  B) II ve III  C) III ve IV

E) Spin kuantum sayısı (ms) + 1/2 ve –1/2 değerlerini alır. D) I, II ve III  E) I, II ve IV
ÖSYM SORUSU ÖSYM SORUSU

Çözüm Tandem Yayınları Çözüm

Elektron Dizilimi
ÂÂ Çekirdeğin çevresinde K, L, M ..... katmanları bulunur. Kat-
man (yörünge) 1, 2, 3 ..... şeklinde de gösterilebilir.

ÂÂ Elektron dizilimine göre; n yörünge sayı ise; maksimum

elektron sayısı 2n2 orbital sayısı n2 formülü ile bulunur.

ÖRNEK: 2
Etkinlik - 3
Bir element atomununun baş kuantum sayısı n = 3, açı- Maksimum Orbital Orbital
sal momentum kuantum sayısı æ = 2 olan orbitalinin türü elektron sayısı sayısı türü
ve manyetik kuantum sayısı (mæ), aşağıdakilerden hangi- n = 1 yörüngede; 2 1 s
sinde doğru olarak verilmiştir?

n = 2 yörüngede;
Orbital türü m(æ)
A) s 0
n = 3 yörüngede;
B) p 0
C) p –2, –1, 0, +1, +2
n = 4 yörüngede;
D) d –2, –1, 0, +1, +2
E) f –3, –2, –1, 0, +1, +2, +3

ÖSYM SORUSU Pauli Dışlama Prensibi

ÂÂ Bir atomun herhangi iki elektronu, aynı (n, M, mM, m ) dört
s
Çözüm
kuantum sayısına sahip olamaz.

ÂÂ Bir orbital en fazla iki elektron alabilir ve bu iki elektron zıt

yönlüdür.

Örneğin; 2He : 1s2 He: 1s2

2
ªª­ (Yanlış) ª­¯­ (Doğru)

Kimya 5
 Modern Atom Teorisi FASİKÜL 1
Hund Kuralı
Etkinlik - 4
ÂÂ Elektronlar eş enerjili orbitallere doldurulurken önce boş
Aşağıdaki orbitallerin n ve M değerlerini bulunuz. Or-
orbitallere aynı spinli olacak şekilde birer birer yerleştirilir.
bital enerjilerini büyükten küçüğe doğru sıralayınız.
Daha sonra elektron sayısı zıt spinli olacak şekilde ikiye ta-
mamlanır. Orbital n M n+M

Örneğin; 7N: 1s2 2s2 2p3 2s

ª­¯ ª­¯ ª­ ª­ ª­ (Doğru) 3p

7
N: 1s2 2s2 2p3 4s
ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­ (Yanlış)
3d

4f
ÖRNEK: 4
6s
Hund kuralına göre;
6p
I. ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­ ª­ ª­

II. ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ¯ ª­ ­ Sıralaması;

III. ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯

elektron dağılımlarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız III  B) I ve III  C) II ve III Nötr Atomların Elektron Dizilimleri

D) Yalnız II  E) I, II ve III
Tandem Yayınları

2 Orbitaldeki elektron

Çözüm
ÖSYM SORUSU Atom
numarası 2
He: 1s sayısı = (2)

Orbital türü
Başkuantum sayısı (açısal momentum
(n) = 1 kuantum sayısı)(æ)=0

Örneğin;

1s2 2s2 2p4

O
8 ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­ ª­
Aufbau Kuralı
ÂÂ Temel halde elektronların çekirdeğe en yakın olan en dü- 1s2 2s2 2p6 3s2
şük enerjili orbitalden başlanarak sıra ile en yüksek ener- Mg
12 ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯
ji orbitale doğru yerleşmesidir.

ÂÂ (n + M) değeri büyük olan orbitalin enerjisi daha büyüktür.

1s2 2s2 2p6 3s2 3p5
ÂÂ (n + M) toplamı aynı ise; n sayısı büyük olanın orbital ener- Cl
17 ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­
jisi daha büyüktür.

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1

Sc
21 ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­¯ ª­

1s<2s<2p<3s<3p<4s<3d<4p<5s<4d<5p<6s<4f<5d

n 1 2 2 3 3 4 3 4 5 4 5 6 4 5
ÂÂ Elektron dağılımı soygazlardan yararlanılarakta yazılabilir.
æ 0 0 1 0 1 0 2 1 0 2 1 0 3 2
22
Ti: [18Ar]4s2 3d2
n+æ 1 2 3 3 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7

6 Kimya
 Modern Atom Teorisi FASİKÜL 1
Etkinlik - 5
Elementlerin temel haldeki elektron dizilişlerini yazınız. Absorbsiyon (uyarılma)
Element Elektron Dizilimi
e– Emisyon (yayınma)
a) 9
F

b) 18
Ar

c) 28
Ni

d) 35
Br
11
Na: 1s2 2s2 2p6 3s1 (Temel Hal)

11
Na*: 1s2 2s2 2p6 4s1 (Uyarılmış hal)
İyonların Elektron Dizilimi
ÂÂ Nötr atom elektron verirken katyon haline, elektron alırken
anyon haline dönüşerek iyona dönüşürler. Küresel Simetri:
Örneğin; 12
Mg: 1s2 2s2 2p6 3s2 ÂÂ Bir atomun elektron dizilişinde son orbitalin tam dolu ve-
+2 2 2 6 ya yarı dolu olmasıdır.
12
Mg : 1s 2s 2p

O: 1s2 2s2 2p4 ÂÂ Kararlı yapılı ve düşük enerjilidir.

8

8
O-2: 1s2 2s2 2p6
ÂÂ s1, s2
21
Sc: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1
p3, p6
21
Sc+: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d1 ile biten orbitaller "küresel simetri" yapılıdır.
d5, d10
Tandem Yayınları

f7, f14
TANDEM NOT

Sc atomundan Sc+ iyonu oluşurken elektron nötr

İstisna:
atomun 3d orbitalinden değil, 4s orbitalinden ko-
par. Çünkü; 4s orbitali çekirdeğe daha uzaktır. ÂÂ
24
Cr: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d4
24
Cr: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d5 (Temel Hal)
(Küresel Simetri)

ÂÂ
29
Cu: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d9
29
Cu: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d10 (Temel Hal)
Orbitaller ve orbitallerdeki elektronlar şema ile gös-
Biliyor Musunuz?

(Küresel simetri)
terilir.
Örneğin;
Boş orbitaller veya
ÂÂ
11
Na: 1s2 2s2 2p6 3s2 (Küresel simetri)
↑ ↑
Yar dolu orbital veya
↓ ↓
veya
13
Al: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 (Küresel simetri değil)
↑↓ ↑↓
Tam dolu orbital veya

Uyarılmış Hal:
Değerlik Orbitali ve Değerlik Elektron Sayısı:
Temel haldeki bir atoma dışarıdan enerji verildiğinde elekt-
ronların üst enerji seviyelerine geçmesi olayına "uyarılma" Atomun en yüksek enerji düzeyindeki orbitallere "değerlik
denir. Uyarılmış hâl; orbitalleri", değerlik orbitallerindeki elektronlara "değerlik
elektronları" denir.
ÂÂ Kararsız yapılı ve yüksek enerjilidir.

Kimya 7
 Modern Atom Teorisi FASİKÜL 1
Etkinlik - 6
Aşağıdaki elementlerin elektron dizilimi, başkuantum sayısı (n) değerlik elektron sayısı (DES) ve değerlik orbital türünü
bulunuz?
Element Elektron Dizilimi n DES Değerlik Orbital Türü

11
Na : 1s2 2s2 2p6 3s1 3 1 s

13
Al : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1

17
Cl :

21
Sc : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1

24
Cr :

35
Br .

ÖRNEK: 6
TANDEM NOT

Paramanyetik: Yarı dolu orbitali olan tanecik Temel hâldeki bir atomun enerji seviyesi en yüksek orbitalin-
2 2 4 de 1 elektron vardır ve bu elektronun kuantum sayıları aşağı-
O: 1s 2s 2p
8
da verilmiştir.
Diyamanyetik: Orbitalleri tam dolu olan tanecik
12Mg: 1s2 2s2 2p6 3s2 • Baş kuantum sayısı (n) = 4
• Açısal momentum kuantum sayısı (æ) = 0
Tandem Yayınları

Bu atomda manyetik kuantum sayısı (mæ) = 0 olan toplam

kaç elektron vardır?

A)7 B)9 C)10 D)11 E)12

2020 - ÖSYM

Çözüm
ÖRNEK: 5

7
N element atomunun elektron dizilimi ve elektronların or-
bitallere dağılımıyla ilgili,
I. 1s ve 2s orbitallerinde ikişer elektron bulunur.
II. 2px, 2py, 2pz orbitallerinde birer elektron bulunur. ÖRNEK: 7

III. 2s ve 2p orbitallerinin enerji düzeyleri aynıdır. Modern atom modeli ile ilgili olarak aşağıdakilerden han-
IV. Enerji düzeyi en düşük olan orbital 1s orbitalidir. gisi yanlıştır?

yargılarından hangileri doğrudur?

A) 3. enerji düzeyindeki (n=3) orbital türleri s, p, d dir.
A) I ve II  B) II ve III  C) III ve IV B) 2px, 2py, 2pz orbitallerinin enerji değerleri aynıdır.
D) I, II ve III  E) I, II ve IV
C) 4. enerji düzeyindeki (n=4) d orbital sayısı 5 tir.
ÖSYM SORUSU
D) 4. enerji düzeyindeki (n = 4) toplam orbital sayısı 32 dir.
Çözüm
E) 4f orbitallerine en çok 14 elektron girebilir.
ÖSYM SORUSU

Çözüm

8 Kimya
 Modern Atom Teorisi FASİKÜL 1

ÖRNEK: 8 ÖRNEK: 9

Temel hâlde bir atomun orbital dağılımı 3d4 ve 3d9 ile bite- Kuantum sayıları, elektronların bulunma olasılığının yüksek
mez. Küresel simetri özelliği kazanmak için 4s orbitalinden olduğu bölgeleri tanımlamamıza yardımcı olur.
bir elektron kendiliğinden 3d orbitaline geçer.
• Baş kuantum sayısı (n), elektronun bulunduğu katmanı
Grafik X atomunun 3. ve 4. katman ve alt katmanlarının ener- belirtir.
ji düzeyleri gösterilmiştir. • Açısal momentum sayısı (æ), elektronun bulunduğu or-
Enerji bital türünü belirtir.

• Manyetik kuantum sayısı (mæ), elektronun manyetik alan-
da yönelişini belirtir.
n=4
3d
I II III

4s n=1 n=3 n=3

3p
n=3 æ=0 æ=1 æ=2

mæ = 0 mæ = 0 mæ = 1
3s
I, II, III olarak numaralandırılmış ve kuantum sayıları veril-
miş elektronların olasılıklarının yüksek olduğu bölgeler
Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak gösterilmiştir?

I. X atomu uyarılmıştır.
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d
II. X atomunun temel hâl elektron diziliminde mæ = 0 olan
Tandem Yayınları

toplam 12 tane elektron vardır. A) I II III

III. æ = 2 kuantum sayısına sahip toplam 5 tane elektron var- B) II I III

dır.
C) I II III
yargılarından hangileri yanlıştır?
D) I II III

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) I II III

D) II ve III E) I, II ve III

Çözüm Çözüm

Kimya 9
 Modern Atom Teorisi FASİKÜL 1

ÖRNEK: 10 ÖRNEK: 12

n = 4 ve mæ= –1 kuantuam sayılarına sahip bir elektron
ile ilgili;
I. Elektronun baş kuantum sayısı 4'tür.
II. Elektron s orbitalinde bulunabilir.
III. Elektron f orbitalinde bulunabilir.
1 1
IV. Elektron için ms = + veya –
2 2
yargılarından hangileri doğrudur?
Temel hâldeki elektron dizilimi,
[Ne] 3s1
şeklinde olan Na atomunun değerlik elektronu ile ilgili ola-
rak,
I. Açısal momentum kuantum sayısı (æ) 0 dır.
olabilir.
II. Manyetik kuantum sayısı (mæ) 0 dır.
III. Spin kuantum sayısı +1/2 veya –1/2 dir.

A) I ve II  B) I ve III  C) II ve III yargılarından hangileri doğrudur? (10Ne)

D) I, II ve III  E) I, III ve IV A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) Yalnız III

D) I ve III  E) I, II ve III

Çözüm

Çözüm
Tandem Yayınları

ÖRNEK: 11 ÖRNEK: 13

21
Sc elementinin elektron dizilimi ve elektronların orbital- Temel hâldeki 22Ti atomunun elektron dizilimiyle ilgili aşa-
lere dağılımı ile ilgili; ğıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
2 1
I. [18Ar] 4s 3d dizilimi ile biter
A) p orbitallerinde toplam 14 elektron bulunur.
II. Enerji düzeyi en yüksek olan orbital 4s orbitalidir.
III. 3p ve 4s orbitallerinin enerji düzeyleri aynıdır. B) d orbitallerinde toplam 4 elektron bulunur.

yargılarından hangileri doğrudur? C) Baş kuantum sayısı (n) 4 olan toplam 4 elektron vardır.

D) s orbitallerinde toplam 8 elektron bulunur.

A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II
E) Açısal momentum kuantum sayısı (æ) 3 olan toplam 2 elekt-
D) I ve III  E) I, II ve III
ron vardır.
2020 - ÖSYM
Çözüm Çözüm

10 Kimya
 Öğreten Test
1. Kuantum sayıları için aşağıdaki ifadelerden hangisi 3. Aşağıdaki orbitaller için verilen baş kuantum sayısı
yanlıştır? (n), açısal momentum (æ) ve manyetik kuantum (mæ)
sayılarından hangisi yanlıştır?
A) Baş kuantum sayısı (n) elektron hangi katmanda (yö-
rünge) yer aldığını gösterir.
Orbital n æ mæ
B) Açısal momentum kuantum sayısı (æ) orbital türünü A) 2p 2 1 -1
verir. B) 3s 3 0 0
C) Manyetik kuantum sayısı (mæ) orbital sayısını verir. C) 3d 3 2 0
D) Spin kuantum sayısı (ms) orbitaldeki elektronun dön- D) 4p 4 1 2
me yönünü (+1/2, -1/2) verir. E) 5f 5 3 -3

E) Manyetik kuantum sayısının (mæ) 1 değerini alması

elektronun s orbitalinde yer aldığını gösterir. Tandem Yayınları

2. d orbitalleri için, 4. Orbital enerjileri (n + æ) değerinin toplamı ile hesaplanır.

(n + æ) değerlerleri büyük olanın enerjisi büyüktür.
I. Baş kuantum sayısı 4 ile başlar.
(n + æ) değerinin eşit olması durumunda n değeri büyük
II. Açısal momentum kuantum sayısı (æ) = 2 değerine olan orbitalin enerjisi daha büyüktür.
sahiptir.
Buna göre, 4s, 3d, 4p ve 5s orbitallerinin enerjisinin
III. Manyetik kuantum sayıları (mæ) (-1, 0, +1) değerle- karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru
rini alabilir. verilmiştir?

ifadelerinden hangileri yanlıştır?

A) 4s > 3d > 4p > 5s

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II B) 5s > 4p > 4s > 3d

D) I ve III E) II ve III C) 5s > 4p > 3d > 4s

D) 3d > 4s > 4p > 5s
E) 5s > 4s > 4p > 3d

Kimya 11
 Öğreten Test
5. - Bir orbitalde zıt spinli en fazla 2 elektron bulunur. 7. 1s 2s 2p
Elektronlardan biri saat yönünde dönüyorsa, diğeri
K: ↑↓ ↑↓ ↑
buna zıt yönde döner. Bu kurala .................... denir.
L: ↑↓ ↑↓ ↑ ↑ ↑
- Aynı enerjili orbitallere elektronlar önce tek tek yer-
leşirken sonra gelen ikinci elektronlar zıt spinle yer- M: ↑↓ ↑↓ ↑
leşir. Bu kurala .................... denir.

– Temel hâlde elektronların dizilişi çekirdeğe en yakın Yukarıda orbital şemaları verilen K, L ve M atomları ile ilgili,
olan en düşük enerjili orbitalden başlanarak yapılır. I. K ve M uyarılmıştır.
Bu kurala .......... denir.
II. L küresel simetri özelliği gösterir.
Yukarıda I, II ve III. nolu boşluklara sırasıyla aşağı-
III. L'nin temel haldeki 2p orbitallerindeki elektronların ener-
dakilerden hangisi getirilmelidir?
jileri eşittir.

I II III yargılarından hangileri doğrudur?

A) Pauli Aufbau Hund
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
B) Aufbau Hund Pauli
C) Pauli Hund Aufbau D) II ve III E) I, II ve III
D) Hund Paull Aufbau
E) Aufbau Pauli Hund
Tandem Yayınları

8. 24
X: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d5

16
Y: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4
6. X, Y ve Z atomlarının temel halleri için
19
Z: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1
1s 2s 2p 3s 3p

X: ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑ ↓ ↑ Temel halde elektron dağılımları verilen X, Y ve Z atom-

ları ile ilgili;
Y: ↑↓ ↑↓ ↑ ↑↓ ↑
I. X ile Z'nin değerlik orbital türü aynıdır.
Z: ↑↓ ↑↓ ↓ ↓ ↓
II. Y'nin bir tane yarı dolu orbitalleri vardır.
orbital şemaları yukarıda verilmiştir. III. X atomu, paramanyetik özelliğe sahiptir.
Buna göre, bu elektron dağılımlardan hangisi Hund
yargılarından hangileri yanlıştır?
kuralına uygun değildir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
D) I ve II E) I ve III

1-E 2-D 3-D 4-C 5-C 6-A 7-D 8-D

12 Kimya
 Pratik Test
1. Hund kuralına göre 8O atomunun temel hal katman elekt- 3. İnşaatta temelden başlanarak üst katlara çıkıldığı gibi bir
ron dağılımı; atomun elektronları da düşük enerjili orbitallerden baş-
layarak yüksek enerjili orbitallere doğru yerleşir.
I. ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑ ↑


II. ↑↓ ↑↓ ↑ ↑ ↑↓ 4p
4s 3d

Enerji seviyesi
III. ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↓ ↑ 3p
3s
IV. ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑ ↑
2p
2s
gösterimlerinden hangileri olabilir?
1s

A) I ve II B) I ve III C) I, II ve IV
Bir orbitale en fazla iki tane elektron yerleşebilece-
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
ğine göre;
I. 9F atomunun 2. enerji düzeyindeki orbitallerine 7 ta-
ne elektron yerleşir.

II. 24
Cr atomunun 3. enerji düzeyindeki orbitallerine 5
tane elektron yerleşir.

III. Br atomunun 4. enerji düzeyindeki orbitallerine 5

Tandem Yayınları

35
tane elektron yerleşir.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I ve III

2. Temel hal elektron dağılımında 9 tam dolu, 6 yarı dolu orbi-

4. y
tali bulunan atom ile ilgili, z

I. En yüksek enerjili orbitalinin baş kuantum sayısı

x
(n) = 3'tür.

II. Küresel simetri özelliğine sahip değildir.

Temel halde elektron içeren en yüksek enerjili orbitalin
III. Açısal momentum kuantum sayısı (æ) 0 olan 7 tane sınır yüzey diyagramı yukarıdaki gibi olan X elementinin
elektron vardır. en büyük baş kuantum sayısı 4'tür.

yapılardan hangileri yanlıştır? Buna göre, X elementinin çekirdek yükü en az kaç

olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III A) 39 B) 30 C) 31 D) 32 E) 33

Kimya 13
 Pratik Test
5. X: 1s2 2s2 2p1 7. 1s 2s 2p 3s

Y: 1s2 2s2 2p6 3s1 X:

Y:
Z: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1
Z:
temel haldeki elektron dizilimleri yukarıda verilmiştir.

Buna göre; Yukarıdaki elektron orbital dizilimleri verilen X, Y ve Z

atomları ile ilgili;
I. X, Y ve Z atomlarının yarı dolu orbital sayıları eşittir.

II. Değerlik elektron sayısı en büyük olan Z'dir. I. X uyarılmış bir atomdur.

III. X, Y ve Z'nin son orbitallerinin manyetik kuantum sa- II. X ve Y'nin yarı dolu orbital sayıları aynıdır.

yısı (mæ) değeri 0 olabilir. III. X ve Z'nin temel halde değerlik orbital türleri aynıdır.

yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) I, II ve III D) I ve II E) II ve III
Tandem Yayınları

6. 29
X+ taneciği ile ilgili, 8. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

I. Elektron dağılımında M = 0 olan toplam 6 elektron A) (n + æ) toplamı büyük olan orbitalin enerjisi daha bü-
bulunur. yüktür.
II. En son orbitalinin baş kuantum sayısı (n) 4'tür. B) 6C'nin elektron dizilimi ↑↓ ↑↓ ↑ ↑ şeklin-
dedir.
III. Küresel simetri özelliğe sahiptir.
C) 24
Cr: ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑ ↑
yargılarından hangileri yanlıştır?
↑ ↑ ↑ ↑ elektron diziliminde son orbitalin açı-
sal momentum kuantum sayısı 1'dir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) Açısal momentum kuantum sayısı 3 olan orbitalde
D) I ve II E) II ve III
en fazla 7 tane +1/2 spin kuantum sayısına sahip
elektron vardır.
E) 7N'nin elektron dizilimi ↑↓ ↑↓ ↑ ↑ ↑ şeklin-
dedir.

1-C 2-B 3-A 4-C 5-D 6-B 7-C 8-C

14 Kimya

1. Bir atomda baş kuantum sayısı 3 olan bir elektronla ilgili;
Buna göre;
I. Açısal momentum kuantum sayısı (M) değerleri, 0,1
veya 2 olabilir.
II. Manyetik kuantum sayısı (mM) değeri -3 olabilir.
III. Spin kuantum sayısı (ms) +1/2 veya –1/2 değerini
alabilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II
D) I ve III E) I, II ve III
2. V atomunda
23
— Baş kuantum sayısı (n) = 3
— Açısal momentum kuantum sayısı (M) = 2
olan bir elektron ile ilgili,
I. 4s orbitalinden daha büyük orbital enerjisine sahiptir.
II. Değerlik orbitallerinde yer alır.
III. Spin kuantum sayısı (ms) = -1/2 olabilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
Kimya
Sınav Tadında
3. 29
Cu element atomu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
A) Elektron dizilimi küresel simetri özelliği gösterir.
B) Elektron dağılımında enerjisi en büyük olan orbita-
lin açısal momentum kuantum sayısı (M) 0'dır.
C) p orbitallerinde toplam 12 elektron bulunur.
D) Açısal momentum kuantum sayısı (M) 2 olan toplam
10 elektron vardır.
E) Başkuantum sayısı (n) 3 olan toplam 18 elektron var-
C) I ve II dır.
Tandem Yayınları
4. X atomu için aşağıdaki verilen ifadelerinden hangi-
33
si yanlıştır?
A) En büyük baş kuantum sayısı 4'tür.
B) Açısal momentum kuantum sayısı (M) 1 değişenine
sahip 15 tane elektron bulunur.
C) Manyetik kuantum sayısı (mM) 0 değerine sahip en
fazla 15 tane elektron bulunur.
D) Spin kuantum sayısı (ms) +1/2 değerine sahip en az
15 tane elektron bulunur.
E) Küresel simetri özelliğine sahip değildir.
15
 Sınav Tadında
5. Bir tane XO43– iyonunda toplam 50 elektron bulunmak- 7. X– ve Y+2 iyonlarının elektron dizilimi 3p6 ile bitmekte-
tadır. dir.

Buna göre; temel haldeki X atomu ile ilgili, Buna göre; X ve Y element atomları için
I. Değerlik orbital türleri s ve p'dir. I. izoelektroniktir.

II. Son orbital elektron dizilimi ↓ ↓ ↓ şeklindedir. II. Elektron dizilimindeki en son orbitallerin (n + M) de-
-1 0 +1
ğeri eşittir.
III. En büyük baş kuantum sayısı 4'tür.
III. M = 1 değerine sahip toplam elektron sayısı aynıdır..
ifadelerinden hangileri doğrudur?(8O)
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III

Tandem Yayınları

8. 1s 2s 2p

X:

Y:

Z:
5
6. Temel halde elektron dizilimi 3d ile biten nötr X elemen-
ti ile ilgili; Temel hâlde elektron dizilimleri verilen X, Y ve Z element-
leri ile ilgili,
I. Atom numarası 25'dir.
I. Değerlik orbital türleri aynıdır.
II. Açısal momentum kuantum sayısı (æ = 2) 12 olan 5
tane elektron vardır. II. Küresel simetri özelliği gösterirler.

III. Küresel simetri özelliği gösterir. III. M = 0 olan toplam elektron sayıları aynıdır.

ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur? yargılarından hangileri ortak değildir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) II ve III D) I ve II E) II ve III

1-D 2-E 3-B 4-E 5-D 6-E 7-B 8-B

16 Kimya