KOLOKWIUM III – 09.06.2016r.

Topografia kończyny piersiowej (membrum thoracicum)

Punkty topograficzne na kończynie:
 guzek większy kości ramiennej (tuberculum majus humeri)
 guzowatość naramienna (tuberositas deltoidea)
 kłykieć boczny kości ramiennej (trochlea humeri)
 główka kości promieniowej (caput radii)
 kąt doczaszkowy łopatki (angulus scapulae cranialis)
 kąt doogonowy łopatki (angulus scapulae caudalis)
 grzebień łopatki (spina scapulae)
 przedramię:
o guz łokciowy (wyrostek łokciowy) (olecranon)
o wyrostek rylcowy boczny kości promieniowej (processus styloideus radii)
o kość dodatkowa (os carpi accessorium)
o główka kości rysikowej (os metacacarpale II et IV)

Okolice kończyny piersiowej:

 okolica stawu ramiennego (regio articulationis humeri):
o wyznaczają ją linie poziome:
 linia przechodzą przez szyjkę łopatki
 linia przechodząca przez guzek większy kości ramiennej
 okolica pachowa (regio axillaris)
 okolica ramienna (regio brachii):
o granicą górną jest płaszczyzna pozioma przechodząca przez guzek większy kości ramiennej
o granicą dolną jest płaszczyzna przebiegająca przez wyrostek łokciowy
 okolica mięśnia trójgłowego (regio tricipitalis): między tylnym brzegiem łopatki a kością ramienną
 okolica łokciowa (regio cubiti):
o zajmuje powierzchnię wyrostka łokciowego
o granicą górną jest płaszczyzna pozioma przechodząca przez guz wyrostka łokciowego
o granicą dolną jest płaszczyzna przechodząca przez guzki więzadłowe kości promieniowej
o okolica guza łokciowego (regio olecrani)
 okolica przedramienia (regio antebrachii):
o granica górna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez guzki więzadłowe kości promieniowej
o granica dolna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez wyrostki rylcowate kości promieniowej i
łokciowej
o dzieli się na cztery okolice:
 okolicę doczaszkową (regio antebrachii cranialis)
 okolicę doogonową (regio antebrachii caudalis)
 okolicę boczną (regio antebrachii lateralis)
 okolicę przyśrodkową (regio antebrachii medialis)
 okolice nadgarstka (regiones carpi):
o granica górna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez wyrostki rylcowate kości promieniowej
o granica dolna: płaszczyzna położona na wysokości guzowatości kości śródręcza III
o dzieli się na:
 okolicę nadgarstka grzbietową (regio carpi dorsalis)
 okolicę nadgarstka dłoniową (regio carpi palmaris)
 okolicę nadgarstka boczną (regio carpi lateralis)
  okolicę nadgarstka przyśrodkową (regio carpi medialis)
o staw nadgarstka (articulatio carpi) z 3 części:
 staw przedramienno-nadgarstkowy (articulatio antebrachiocarpea)
 staw śródnadgarstkowy (articulatio mediocarpea)
 staw nadgarstkowo-śródręczny (articulatio carpometacarpea)
 okolice śródręcza (regiones metacarpi):
o granica górna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez guzowatość kości śródręcza III
o granica dolna: płaszczyzna przechodząca przez guzki więzadłowe dalsze kości śródręcza
o dzieli się na:
 okolicę śródręcza grzbietową (regio metacarpi dorsalis)
 okolicę śródręcza dłoniową (regio metacarpi palmaris)
 okolicę śródręcza boczną (regio metacarpi lateralis)
 okolicę śródręcza przyśrodkową (regio metacarpi medialis)
 okolica śródręczno-palcowa (regio metacarpophalangea), u konia okolica stawu pęcinowego:
o granica górna: płaszczyzna poprzeczna przechodząca przez guzki więzadłowe dalsze kości śródręcza
o granica dolna: płaszczyzna poprzeczna przechodząca przez guzki więzadłowe bliższe kości pęcinowej
 okolica pęcinowa (regio compedis) = okolica członu palcowego bliższego (regio phalangis proximalis):
o granica górna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez guzki więzadłowe bliższe kości pęcinowej
o granica dolna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez guzki więzadłowe dalsze kości pęcinowej
 okolica międzyczłonowa bliższa (regio interphalangea proximalis) (okolica stawu koronowego u konia):
o granica górna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez guzki więzadłowe dalsze kości pęcinowej
o granica dolna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez guzki więzadłowe bliższe kości koronowej
 okolica koronowa (regio coronalis) = okolica członu palcowego środkowego (regio phalangis mediae):
o granica górna: płaszczyzna pozioma przechodząca przez guzki więzadłowe bliższe kości koronowej
o granica dolna: płaszczyzna przechodząca przez połowę wysokości kości koronowej
 okolica kopyta (regio ungularis):
o granica górna: płaszczyzna przechodząca przez połowę wysokości kości koronowej
o w kierunku dolnym okolica ta obejmuje kopyto

Dostęp do nerwów:
 nerw promieniowy (nervus radialis):
Dostęp do nerwu znajduje się na stronie bocznej okolicy ramienia między 1/3 środkową a dalszą częścią kości
ramiennej. Nerw leży w połowie głębokości tkanek między powierzchnią skóry a trzonem kości ramiennej.
Przykryty jest głową boczną mięśnia trójgłowego ramienia.
 nerw łokciowy (nervus ulnaris):
Dostęp do nerwu znajduje się ok. 10 cm (na około szerokość dłoni nad kością nadgarstka dodatkową),
przebiega pod skórą w bruździe łokciowej między mięśniami prostownikiem a zginaczem łokciowym
nadgarstka.
 nerw pośrodkowy (nervus medianus):
Znajduje się pod skórą około 10 cm poniżej stawu łokciowego na przyśrodkowej powierzchni przedramienia,
między brzegiem kości promieniowej a mięśniem zginaczem promieniowym nadgarstka.
 nerw skórny przedramienia doczaszkowy (nervus cutaneus antebrachii carnialis):
Jest dostępny pod skórą na głowie bocznej mięśnia trójgłowego ramienia, w połowie linii łączącej część tylną
guzka większego z nadkłykciem bocznym kości ramiennej
 nerw skórny przedramienia boczny (nervus cutaneus antebrachii lateralis):
Miejsce dostępu znajduje się na przedniej powierzchni przedramienia na szerokość dłoni nad nadgarstkiem.
 nerw skórny przedramienia doogonowy (nervus cutaneus antebrachii caudalis):
Jest dostępny na tylnej powierzchni przedramienia 10 cm poniżej wyrostka łokciowego. Leży pod skórą, przy
bocznym brzegu mięśnia zginacza łokciowego nadgarstka
 nerw skórny przedramienia przyśrodkowy (nervus cutaneus antebrachii medialis):
Jest dostępny w połowie długości przednio-przyśrodkowej powierzchni przedramienia, przyśrodkowo od żyły
odpromieniowej dodatkowej.
  nerwy dłoniowe przyśrodkowy i boczny (nervi palmares medialis et lateralis):
Są dostępne na dłoniowej stronie śródręcza przy brzegach ścięgien mięśni zginaczy palców albo 2-3 cm
poniżej nadgarstka lub 2-3 cm powyżej stawu pęcinowego

Kaletki podskórne kończyny piersiowej:

 kaletka podskórna przedłopatkowa
 kaletka podskórna wyrostka łokciowego
 kaletka podskórna nad bocznym guzkiem więzadłowym kości promieniowej
 kaletka podskórna nad ścięgnem mięśnia prostownika palców wspólnego
 kaletka podskórna nad kością śródręcza III
 kaletka podskórna na bocznej powierzchni stawu pęcinowego
 kaletka podskórna na dłoniowej powierzchni stawu pęcinowego

Topografia kończyny miednicznej (membrum pelvinum)

Granice
 Granicą oddzielającą kończynę od miednicy jest linia poprowadzona od guza biodrowego do krętarza
większego, a następnie do guza kulszowego.
 Od brzucha oddziela kończynę linia łącząca guz biodrowy z rzepką (linia ta pokrywa się z przednim brzegiem
mięśnia napinacza powięzi szerokiej).
 Od tułowia przyśrodkowo kończyna oddzielona jest przez pachwinę
 Tylny zasięg wyznacza krawędź tylna mięśnia półścięgnistego

Okolice kończyny miednicznej:

 okolica stawu biodrowego (regio articulationis coxae): powierzchowną warstwą okolicy stawu biodrowego
stanowi okolica krętarzowa. Jej podstawą kostną jest krętarz większy.
 okolice uda (regiones femoris): od brzucha oddziela je linia łącząca guz biodrowy z rzepką, od miednicy linia
przechodząca przez guz biodrowy, krętarz większy i guz kulszowy, dolna granica okolic uda znajduje się na
wysokości brzegu rzepki i kłykci kości piszczelowej. Okolica uda dzieli się na:
o doczaszkową (regio femoris cranialis): zarys tej okolicy tworzy mięsień napinacz powięzi szerokiej
o doogonową (regio femoris caudalis): wyznaczają ją brzuśce mięśni półścięgnistego, półbłoniastego.
Pomiędzy tymi mięśniami znajduje się bruzda uda doogonowa
o boczną (regio femoris lateralis): zarys tej okolicy stanowią mięśnie pośladkowy i dwugłowy
o przyśrodkową (regio femoris medialis): wyznaczają ją brzuśce mięśni najdłuższego uda oraz
smukłego (pomiędzy tymi mięśniami można wyczuć palcami kanał udowy)
Kanał udowy: od przodu ograniczony jest przez mięsień najdłuższy uda, od tyłu przez mięśnie
grzebieniowy i smukły. Dno kanału udowego stanowią mięśnie biodrowo-lędźwiowy i obszerny
przyśrodkowy. W kanale leżą: tętnica i żyła udowa, nerw udowo-goleniowy oraz węzły chłonne
pachwinowe głębokie.
 okolice kolana (regiones genus):
o granicę górną okolicy kolana jest płaszczyzna pozioma przechodząca przez bliższy brzeg rzepki
o granicą dolną jest płaszczyzna przechodząca przez brzegi kłykci kości piszczelowej
o okolicę kolana dzieli się na:
 doczaszkową (regio genus cranialis)
 boczną (regio genus lateralis)
 przyśrodkową (regio genus medialis)
  podkolanową (regio genus poplitea): węzły chłonne podkolanowe
 okolice podudzia (regiones cruris):
o granicę górną stanowi linia przechodząca przez kłykcie kości piszczelowej
o granicę dolną stanowi płaszczyzna styczna do guza piętowego
o okolice podudzia dzieli się na:
 doczaszkową (regio cruris cranialis)
 doogonową (regio cruris caudalis)- do guza piętowego przyczepia się powrózek piętowy
 boczną (regio cruris lateralis)
 przyśrodkową (regio cruris medialis)
 okolice stępu (regiones tarsi):
o granicą górną jest płaszczyzna przechodząca przez guz piętowy
o granicą dolną jest płaszczyzna przechodząca przez bliższy koniec kości śródstopia
o okolice stępu dzielimy na:
 grzbietową (regio tarsi dorsalis)
 podeszwową (regio tarsi plantaris)
 piętową (regio calcanea)
 boczną (regio tarsi lateralis)
 przyśrodkową (regio tarsi medialis)
o staw stępu (articulatio tarsi)
 okolice śródstopia (regiones metatarsi):
o granicą górną jest płaszczyzna pozioma przechodząca przez bliższy koniec kości śródstopia
o granicą dolną jest płaszczyzna przechodząca przez guzki więzadłowe dalsze kości śródstopia
o okolice śródstopia dzieli się na:
 grzbietową (regio metatarsi dorsalis)
 podeszwową (regio metatarsi plantaris)
 boczną (regio metatarsi lateralis)
 przyśrodkową (regio metatarsi medialis)
 okolica śródstopowo-palcowa (regio metatarsophalangea) = okolica stawu pęcinowego u konia
 okolica pęcinowa (regio compedis) = okolica członu palcowego bliższego (regio phalangis proximalis)
 okolica międzyczłonowa bliższa (regio interphalangea proximalis) (okolica stawu koronowego u konia)
 okolica koronowa (regio coronalis) = okolica członu palcowego środkowego (regio phalangis mediae)
 okolica kopyta (regio ungularis)

Dostęp do nerwów
 nerw strzałkowy wspólny: dostęp do tego nerwu uzyskujemy w 1/3 górnej części podudzia, na powierzchni
mięśnia prostownika bocznego palców i w bruździe strzałkowej
 nerw piszczelowy: dostęp do nerwu piszczelowego znajduje się na przyśrodkowej powierzchni podudzia, na
wysokości połowy długości ścięgna piętowego wspólnego, w bruździe podudzia przyśrodkowej doogonowej.

Kaletki podskórne kończyny miednicznej:

 kaletka maziowa podskórna nad wyrostkiem kolczystym I kręgu krzyżowego
 kaletka podskórna nad guzem biodrowym
 kaletka skórna krętarzowa mięśnia pośladkowego powierzchownego
 kaletka podskórna guza kulszowego
 kaletka podskórna nad rzepką
 kaletka podskórna guzowatości kości piszczelowej
 kaletka podskórna nad guzem piętowym
 kaletka podskórna na kostce bocznej
 kaletka podskórna nad kością stępu IV
 kaletka podskórna na kostce przyśrodkowej
Unaczynienie kończyny miednicznej
 vena saphena medialis – żyła odpiszczelowa
o vena saphena medialis ramus cranialis
o vena saphena medialis ramus caudalis
 vena saphena lateralis – żyła odstrzałkowa

Unaczynienie miednicy:
 tętnica biodrowa wewnętrzna – doprowadza krew do narządów jamy miednicznej, odchodzi od aorty
brzusznej, na terenie j.m rozgałęzia się na t. pępkową, t. sromową wewnętrzną, t. pępkową
 tętnica biodrowa zewnętrzna – odchodzi od aorty brzusznej, unaczynia kończynę miedniczną; opuszczając
jamę miedniczną przechodzi w tętnicę udową (kanał udowy)

Gruczoł mlekowy
Krowa
 wymię (uber mastos s. uber mamma)
 ściana jamy brzusznej: mięśnie proste, linia biała (linea alba; cześć ścięgnista), mięśnie skośne zewnętrzne i
wewnętrzne
 2 połowy: blaszka pośrodkowa aparatu podwieszającego wymienia dzieli wymię na część lewą i prawą
 blaszki boczne aparatu podwieszającego – wzmocnienia wymienia
 miąższ
 zatoka mleczna/mlekonośna, która się rozgałęzia
 dołek mleczny w okolicy 8 chrząstki żebrowej
 przewód brodawkowy pojedynczy
 unaczynienie:
o żylne: żyła główna doogonowa (vena cava caudalis)- od niej odchodzą żyła sromowa zewnętrzna i
sromowa wewnętrzna, żyła mleczna (inaczej żyła podskórna brzucha, nabrzuszna; na zewnątrz,
bardzo dobrze widoczna na wierzchu)
o tętnicze: tętnica sromowa zewnętrzna i wewnętrzna (kontynuacja aorty), tętnica nabrzuszna (nie jest
tak dobrze widoczna jak żyła),
 unerwienie:
o nerw udowo-płciowy (nervus genitofemoralis) 2, 3, 4 gałąź lędźwiowa
o nerw biodrowo-pachwinowy (nervus ilioinguinalis)
o nerw biodrowo-podbrzuszny (nervus iliohypogastricus)
o miąższ unerwiony wydzielniczo przez nerwy autonomiczne przywspółczulne z odcinka krzyżowego i
przywspółczulne z odcinka lędźwiowego
 ćwiartka (nie jest to nazwa anatomiczna ale używa się jej)
 trzon
 otwór brodawkowy
 ujście przewodu brodawkowego otacza mięsień zwieracz (musculus sphincter papillae)
 węzły chłonne:
o nawymieniowe: pachwinowe powierzchowne – dostępne przy nasadzie wymienia
o podbiodrowe

Klacz
 wymię (uber masiss)
 2 brodawki
  wymię podzielone na 2 lub nawet 3 płaty- miąższ się układa w kilka elementów

Suka
 sutek (mamma), gruczoł mlekowy(glandula mammaria)
 węzły chłonne: powierzchowne pachwinowe (4-5 brodawki), pachowe (do 4 brodawki), mostkowy

Locha:
 sutek (mamma, glandula mammaria)

liczba płatów po liczba brodawek po liczba przewodów w

gatunek położenie topograficzne
jednej stronie jednej stronie brodawce
krowa 2 2 1 pachwinowe
klacz 2-3 1 2-3 pachwinowe
owca/koza 1 1 1 pachwinowe
locha 6 (5-8) 6 (5-8) 2-3 piersiowo-brzuszno-
pachwinowe
suka 4-5 4-5 6-12 (do 20) piersiowo-brzuszno-
pachwinowe
kotka 4 4 4-6 piersiowo-brzuszne!
królik 3-5 3-5 10-15 piersiowo-brzuszno-
pachwinowe
świnka morska 1 1 1 pachwinowe
szczur 2 2 ? nie ma info. pachwinowe
szynszyla 1 1 ? nie ma info. pachwinowe

Układ nerwowy
Zasięg stożka rdzeniowego:
 VI kręg lędźwiowy u psa
 VI lędźwiowy – I krzyżowy u małych przeżuwaczy i świni
 I krzyżowy u bydła
 I- II krzyżowy u konia
 II-III u kota

Unerwienie w jamie miednicznej, okolicach brzucha i zewnętrznych narządów płciowych:

 Splot lędźwiowy (plexus lumbalis): mięśnie brzucha, część zewnętrznych narządów płciowych szczególnie u
samców, skóra wymienia
o nerw biodrowo-podbrzuszny (nervus iliohypogastricus) – unerwienie skóry ściany miękkiej brzucha
o nerw biodrowo-pachwinoy (nervus ilioinguinalis) – unerwia mosznę u samców i napletek
o nerw płciowo-udowy (nervus genitofemoralis): moszna, napletek, skóra i miąższ wymienia
o nerw udowy (nervus femoralis) – mięśnie kończyny miednicznej
o nerw zasłonowy (nervus obturatorius)
 splot krzyżowy (plexus sacralis):
o nerw pośladkowy doczaszkowy (nervus gluteus cranialis) – mięsnie pośladkowe, napinacz powięzi
szerokiej
o nerw pośladkowy doogonowy (nervus gluteus caudalis) – mięśnie pośladkowe, m. dwugłowy uda
o nerw sromowy (nervus pudendus) – skóra krocza, srom, moszn, napletek, odbyt; okolica doogonowa
mięśni
  u samic odchodzi do niego nerw sromowy łechtaczki
 u samców i odchodzi od niego nerw grzbietowy prącia
 znieczulenie powoduje całkowite znieczulenie moszny, odbytu, krocza oraz prącie u samców,
u samic również zwieracza sromu i zwieracza przedsionka pochwy
 aby znieczulić nerw sromowy należy dostać się do wnętrza jamy miednicznej, wkłucie w
połowie długości tylnej krawędzi więzadła krzyżowo-guzowego szerokiego
o nerw kulszowy (nervus ischiadicus)- znieczulenia nerwu strzałkowego i piszczelowego
o nerwy odbytnicze doogonowe (nervi rectales caudalis)
 znieczulenie powoduje całkowite znieczulenie moszny, odbytu, krocza oraz prącie u samów,
u samic również zwieracza sromu i zwieracza przedsionka pochwy

Więzadło krzyżowo-guzowe szerokie u kopytnych łączy kość krzyżową i biodrową w stawie krzyżowo-biodrowym.

Okolica ogonowa – znieczulenie nadoponowe = nadtwardówkowe (do przestrzeni nadtwardówkowej) między

kością krzyżową a I kręgiem ogonowym. Może być znieczulenie przednie (jak wyżej) lub tylne (między kręgami
ogonowymi (I a II). Znieczulenie u bydła, owcy, kozy i konia. U pozostałych znieczula się za ostatnim kręgiem
lędźwiowym. Znieczulenie: okolice odbytu, prącie, pochwa, krocze itd.

Centralny układ nerwowy (systema nervosum centrale)

Mózgowie (encephalon)
 kresomózgowie (telencephalon)
o półkule mózgu (hemispheria cerebrii s. telencephalon lateralis)
o kresomózgowie środkowe (telencephalon medium)
 międzymózgowie (diencephalon)
o nadwzgórze (epithalamus)
o wzgórze (thalamus)
o niskowzgórze (subthalamus)
o zawzgórze (metathalamus)
o podwzgórze (hypothalamus)
 śródmózgowie (mesencephalon)
 tyłomózgowie (metencephalon)
 rdzeń przedłużony (medulla oblongata)/rdzeniomózgowie (myelencephalon)

Jamy czaszki (cavum cranii):

Sklepienie i podstawa czaszki (calvaria et basis cranii):
 Bydło (Bos taurus): kąty boczne oka (anguli oculi lateralis), guzowatość międzyrożna (tuberositas
intercornualis)
 Koń (Equus caballus): kąty boczne oka (anguli oculi lateralis), grzebień karkowy (crista nuchae)

Jamy wtórne:
 cavum cerebrale
 cavum cerebellare
Granice pomiędzy obiema jamami stanowi:
 koń (Equus caballus), mięsożerne (carnivores):
o namiot kostny (tentiorum osseum),
o grzebień skroniowy (crista petrosa),
o grzbiet siodła tureckiego (dorsum sellae turcicae)
o namiot móżdżku (tentorium cerebelli membranaceum)
 przeżuwacze (Ruminantia), świnia (Sus scrofa domestica):
 o wyniosłość krzyżowa grzebienia łuski (eminentia cruciformis crista squamosa)
o grzbiet siodła (dorsum sellae)

Na wewnętrznej powierzchni podstawy czaszki wyróżniamy trzy doły czaszkowe:

 donosowy (fossa cranii rostalis) - bruzda skrzyżowania wzrokowego (sulcus chiasmatis)
 środkowy (fossa cranii media) – grzebień klinowo-potyliczny (crista sphenooccipitalis)
 doogonowy (fossa cranii caudalis) – otwór potyliczny (foramen magnum)

Topografia mózgowia (topography encephalon):

 dół czaszkowy donosowy (fossa cranii rostralis): kresomózgowie (telencephalon)
 dół czaszkowy środkowy (fossa cranii media): międzymózgowie (diencephalon), śródmózgowie
(mesencephalon)
 dół czaszkowy doogonowy (fossa cranii caudalis): tyłomózgowie (metencephalon), rdzeń przedłużony
(medulla oblongata)

Opony mózgowe (meninges)

 opona twarda mózgowia (dura mater encephali)
o zrasta się z okostną jamy czaszki
o jej wytworami są:
 sierp mózgu w szczelinie podłużnej mózgu (falx cerebri in fissura longitudinalis)
 namiot móżdżku w szczelinie poprzecznej mózgu (tentorium cerebelli membranaceum in
fisura transversa cerebri)
o w fałdach opony twardej znajdują się zatoki żylne:
 sierp mózgu (falx cerebrii) – zatoka strzałkowa dogrzbietowa (sinus sagittalis dorsalis)
 namiot móżdżku (tentorium cerebelli membranaceum) – zatoka poprzeczna (sinus
transversus)
łączą się one z innymi zatokami podstawy czaszki
o jama podtwardówkowa widoczna tylko pośmiertnie; przyżyciowo przylega do pajęczynówki
 pajęczynówka mózgowia (arachnoidea encephali):
o zrasta się nad zakrętami z opony miękkiej mózgowia (pia mater encephali)
o natomiast nad szczelinami i bruzdami występuje jama podpajęczynówkowa (cavum
subarachnoideale)
o w podstawnej części mózgowia jama podpajęczynówkowa tworzy rozszerzenie nazywane
zbiornikami podpajęczynówkowymi (cisternae subarachnoidales)
 zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy (cisterna cerebellomedullaris)
 cisterna valleculae lateralis cerebri
 cisterna chiasmatis
 cisterna intercruralis
 opona miękka mózgowia (pia mater encephali)
o łączy się ściśle z powierzchnią mózgowia
o bogato unaczyniona

Zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy (cisterna cerebellomedullaris):

 Znajduje się w kącie pomiędzy tylną powierzchnią móżdżku a rdzeniem przedłużonym i kręgowym, na
wysokości przedniej części stawu szczytowo-potylicznego
 dostęp: w płaszczyźnie pośrodkowej
 kierunek ustawienia igły:
o przeżuwacze: prostopadły do powierzchni skóry
o świnia, pies: równoległy do łuski kości potylicznej
o koń: w kierunku przednio- dolnym
 odległość zbiornika od powierzchni skóry:
 o bydło: ok. 8,5 cm
o świnia: 5 cm
o koń: 6,5 cm

Kresomózgowie – płaty
 czołowy (lobus frontalis)
 ciemieniowy (lobus parietalis)
 potyliczny (lobus occipitalis)
 skroniowy (lobus temporalis)

Hipokamp
 Element układu limbicznego, odpowiedzialny głównie za pamięć;
 nieduża struktura umieszczona w płacie skroniowym kory mózgowej kresomózgowia.
 Hipokamp odgrywa ważną rolę w przenoszeniu informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej
oraz orientacji przestrzennej.
 Człowiek i inne ssaki posiadają dwa hipokampy, po jednym na każdą połowę mózgu.

System komorowy (systema ventricularis):

4 przestrzenie wewnątrz mózgowia, w których wytwarzany jest płyn mózgowo-rdzeniowy i z których następnie
wydostaje się do przestrzeni podpajęczynówkowej, gdzie krąży otaczając OUN.
 Dwie komory boczne (ventriculi lateralis). Wyróżnia się:
o rogi przednie (cornu anterius ventriuculis lateralis) siegąjące do płatów czołowych;
o rogi tylne (cornu posterius) w płatach potylicznych oraz części środkowej.
 Komory przez (foramina interventricularia) łączą się ze znajdującą się nieco niżej, ale położoną centralnie
komorą III (znajduje się częściowo w obrębie międzymózgowia)
W tylnej części III komory rozpoczyna się wąski kanał Sylwiusza (aqueductus cerebri)
 Ostatnia z komór (IV) znajduje się pomiędzy tylną częścią pnia mózgu a móżdzkiem. Komora IV posiada
otwory boczne hushki oraz 1 nieparzysty otwór Magendiego

Podział układu nerwowego

 Ośrodkowy
o Mózgowie – Encephalon
o Rdzeń przedłużony – Medulla oblongata
o Tyłomózgowie – Metencephalon
o Śródmózgowie – Mesencephalon
o Międzymózgowie – Diencephalon
o Kresomózgowie – Telencephalon
 Obwodowy
o 12 par nerwów czaszkowych
o 31 par nerwów rdzeniowych

***
(dodatkowe informacje, które mogą obowiązywać)
***

Rdzeń kręgowy (medulla spinata)

 część OUN, mieści się w kanale kręgowym
 istota szara leży ośrodkowo, a biała obwodowo
  osłaniają go: kręgi, okostna kanału kręgowego oraz błony łącznotkankowe- opony rdzenia kręgowego
 sięga od kręgu szczytowego do ostatniego kręgu lędźwiowego u psa lub do kręgów krzyżowych u pozostałych
gatunków

Opony rdzenia kręgowego:

1. opona twarda rdzenia (…):
 sąsiaduje z okostną kręgów
 przyczepia się do łuku dobrzusznego atlasu i zęba axis, a doogonowo przechodzi w nić opony twardej
rdzenia (…)
 jama nadtwardówkowa (…)
 ograniczona jest przez okostna kręgów i oponę twardą
 zawiera tkankę łączną luźną, tkankę tłuszczową, naczynia krwionośne i chłonne
2. pajęczynówka rdzenia (…):
 z tkanki łącznej włóknistej
 bez naczyń krwionośnych
 wraz z oponą twardą ogranicza jamę podtwardówkową (…), w niej znajduje się płyn mózgowo-
rdzeniowy
3. opona miękka rdzenia (…):
 tkanka łączna włóknista, bogato unaczyniona
 wraz z pajęczynówką ogranicza jamę podpajęczynówkową (…) z płynem mózgowo rdzeniowym.

Zgrubienie szyjne (…) tworzą je końcowe neurony szyjne i początkowe piersiowe

Zgrubienie lędźwiowe (…) tworzą je wszystkie neurony lędźwiowe i początkowe krzyżowe.

Końcowa, zwężona część rdzenia to stożek rdzeniowy (…), doogonowo przedłuża się w nić końcową (…), która w
części początkowej utworzona jest z komórek glejowych, a w doogonowej z opony twardej rdzenia.

Segmenty rdzenia kręgowego (neuromery) (…) – fragmenty rdzenia kręgowego z przynależną parą nerwów
rdzeniowych
Szczelina pośrodkowa dobrzuszna (…) – na dobrzusznej powierzchni rdzenia, leży w niej tętnica i żyła rdzeniowa
dobrzuszna.

Istota biała (substantia alba medullae spinalis):

 tworzy parzyste sznury: dobrzuszny, boczny i dogrzbietowy (funiculus ventralis, lateralis et dorsalis)

Istota szara (substantia grisea medullae spinalis):

 rogi dogrzbietowe (…) – leżą w nich jądra czuciowe
 rogi dobrzuszne (…) – leżą w nich jądra ruchowe

***