6/20/2016

1 Modeli i Ofertës dhe Kërkesës

Ligji i
Ofertës

Ekuilibri i
Ligji i
çmimit
Kërkesës
dhe sasisë

MOK

Kërkesa

Raporti i funksionit
Çmimi

të kurbës/lakorës
paraqet sasinë e
mallit/produktit ose
shërbimit që
konsumatorët
kanë mundësi
dhe dëshirojnë të
Sasia blejnë në çmim të
caktuar në një
periudhë/kohë
2 specifike.

1
 6/20/2016

+
Ndryshimi në sasinë e kërkuar

Çmimi

Lëvizje përgjatë kurbës

Movement along the
së kërkesës
demand curve

Sasia

4 Ligji i Kërkesës

Çmimi
rritet • Kërkesa
• Kërkesa rritet
bie Çmimi
bie

2
 6/20/2016

5 Pse rritet kërkesa kur çmimi bie?

Produkti/ Jam më i
shërbimi pasur !
është më lirë!
Ndikim në
zëvendësim
Ndikim në
të ardhura
Blerës më
shumë Unë do të kaloj
tek ky produkt
ose shërbim !

6 Përcaktuesit e kërkesës: çmimi

Çmimi Rritje ose zvoglim në

• Rritje ose zvoglim sasinë e kërkuar:
në nivelin e çmimit Lëvizje përgjatë lakorës
së çmimit

3
 6/20/2016

7 Përcaktuesit e kërkesës: jo-çmimi

Jo-çmimi Rritje ose zvogëlim

• Ndryshimi në faktorë në Kërkesë
tjerë që ndikon • Zhvendosje djathëtas
kërkesën ose majtas e Kurbës së
Kërkesës

Përcaktuesit e kërkesës

T – Shija dhe preferenca e konsumatorëve

O – Produktet tjera (komplementare ose zëvendësuese)
E – pritëshmëria e çmimit ose të të hyrave në të adhëmen
I – të ardhurat
S – madhësia e tregut (numri i frimave)
8 S – evenimentet ose rrethana speciale

4
 6/20/2016

+
Ndryshimi në Kërkesë

Çmimi Zhvendoja djathtasë = rritje në kërkesë

Zhvendoja majtas = ulje në kërkesë

Sasia

10 Lëvizjet kundrejt zhvendosjesë

Ndryshimi në sasinë e kërkuar Ndryshimi në Kërkesë
Çmimi

Çmimi

Zhvendoja djathtasë = rritje në kërkesë

Lëvizje përgjatë Zhvendoja majtas = ulje në kërkesë
kurbës së kërkesës

Sasia Sasia

5
 6/20/2016

11 Produktet ‘Veblen’

Produkti
“show-off”
Çmimi rritet Kërkesa rritet
tregon anë e
mirë

12 Produktet ‘Giffen’

Produktet
inferiore Çmimi rritet Kërkesa rritet
esencial

6
 6/20/2016

13 Pritjet (në të ardhmën)

Pritjet e
Blerja Rënie në
konsumatorëve,
Çmimi bie frenohet/me sasinë e
edhe më çmimet vonesë kërkesës
të bien

14 Përjashtimet nga ligji i Kërkesës

Çmimi

Sasia

7
 6/20/2016

Oferta

Raporti i funksionit të
kurbës/lakorës
Çmimi
paraqet se sa shumë
produkte
prodhuesi/oferëtuesi
mund t Raporti i
funksionit të
kurbës/lakorës ofertoj
në secilin nga seri të
Sasia
çmimit gjatë
një periudhë/kohë
15 specifike.

16 Ligji i Ofertës

Çmimi
bie • Oferta
• Oferta rritet
bie Çmimi
rritet

8
 6/20/2016

17 Pse Oferta rritet kur rritet çmimi?

Unë mundë
Unë mund të të krijoj fitime!
arrij më
shumë fitime!
Furnizues të rinjë
futen në tregë
Furnizuesit
dëshirojnë të
shesin më shumë

18 Përcaktuesit e Ofertës: çmimi

Çmimi Rritje ose zvogëlim

• Rritja ose ulja e nivelit në sasinë e ofertës
të çmimit • Lëvizjet përgjtë kurbës
së Ofertës

9
 6/20/2016

+
Ndryshimi në sasinë e Ofruar

19 Çmimi

Sasia

20 Përcaktuesit e Ofertës: jo-çmimi

Jo-çmimi Rritje ose zvogëlim

• Ndryshimi I faktorëve në ofertë
tjetër se çmimi që • Zhvendosja djathëtas
ndikojn në ofertë ose majtas në kurben e
Ofertës

10
 6/20/2016

Përcaktuesit e Ofertës

S – subvencionet dhe taksat

T – teknologjia
O – produktet tjera relevante
R – burimet/resurset
E – pritshmëria
21 S - evenimentet ose rrethana speciale

+
Ndryshimi në Ofertë
Çmimi

Zhvendoja djathtasë = rritje në ofertë

Zhvendoja majtas = ulje në ofertë

Sasia

22

11
 6/20/2016

23 Lëvizjet kundrejt zhvendosjesë

Ndryshimi në sasinë e Ofruar Ndryshimi në Ofertë

Çmimi

Çmimi
Sasia Sasia

24 Ekuilibëri i çmimit dhe sasisë

Kërkesa
kërkon
çmimet më Të gjitha
të ulëta mallrat janë
shitur

Ekuilibëri
Ofertuesit i çmimit Sasia e
ofrojn dhe Ofruar =
çmimet më sasisë Sasinë e
të larta kërkuar

12
 6/20/2016

+
Equilibrium-Ekuilibëri

Çmimi
Tepricë

Ekuilibri i Çmimit dhe Sasisë

Mungesë

Sasia

25

Funksionet e bashkëveprimi të
Ofertës dhe Kërkesës

Nxitje për
Furnizuesit

Çmimet
Funksioni i
Sinjalizesëve Ofron një
pë Ofertuesë funksioni
racional
26

13
 6/20/2016

+
Tepricat e Konsumatorit dhe Prodhuesit

Tepricë e konsumatorit
është kur njerëzit janë në
gjendje për të blerë një të
mirë për më pak se ata do
të ishin të gatshëm të
paguajnë.
Tepricë e prodhuesit është
diferenca ndërmjet çmimit
minimal që një prodhues do të
pranonte që të ofrojë një sasi
të caktuar të një të mirë dhe
çmimin në të vërtetë.

27

Efektet në treg të ndryshimeve në ofertë dhe kërkesë

Ndryshimi në kërkesë ose

Ndryshimi në çmim Ndryshimi në sasi
ofertë
i.) Rritja në kërkesë Rritje Rritje

Zvogëlimi në
ii.) Zvogëlim Zvogëlim
kërkesë

iii.) Rritje në ofertë Zvogëlim Rritje

iv.) Zvogëlim në ofertë Rritje Zvogëlim

28

14
 6/20/2016

+
Tepricat e Konsumatorit

Çmimi
Price Tepricat Surplus
e Konsumatorëve
Consumer

A + AB += BMaximum Willingness
= Maksimumin to Pay
e dëshirës forpaguar
pë të Qo fër Q0

B
Po
What is paidpaguar
Çka është

A
D

Qo
Sasia
Quantity

+
Tepricat e Prodhuesit
Çmimi

Price

ProducerTepricat
Surpluse Prodhuesit

Po
What is paid
Çka është paguar

Minimum Amount
Minimum shuma që nevojitet
Needed to
për të ofruar Q0
Supply Qo

Qo
Sasia
Quantity

15
 6/20/2016

+
Tepricat e Konsumatorit dhe Prodhuesit

Çmimi
Price

Consumer S
Tepricat e
Surplus
Konsumatorëve

Po Producer Surplus
Tepricat e Prodhuesit

Qo
Sasia
Quantity

+ Ndryshimi në Tepricat e Konsumatorit: Rritja e

çmimit
Çmimi

Price
New Consumer
Tepricat Surplus të ri
e Konsumatorit

Origjinal Teprica e Loss in Surplus: Consumers payingpaguajn

more më shumë
Humbja në tepricë: Konsumatorët
Konsumatorit
P1

Po Loss in Surplus:
Humbja në Consumers buying
tepricë: Konsumatorët
less blejnë më pak

Qo
Q1 Sasia
Quantity

16
 6/20/2016

Çmimi tavan
33

Çmimi tavan Kërkesa e tepërt Mungesat

• Maksimumi • Ofertuesit nuk • Tregjet

(ulët) çmimi e barazon informale
për të mbrojtur • kërkesën (tregu i zi))
konsumatorët Nën-alokimin • Reshtime dhe
• Shumë e burimeve racionalizime
furnizuesit të
zgjedhin nga
tregu

34 Çmim dyshemeje
Çmim Furnizimi i Tepricë
dyshemeje tepruar

• Çmimi • Oferta nuk • Joefikasiteti

minimum (I barazohet • Mbi-alokimi
lartë) për të me i burimeve
mbrojtur Kërkesën
prodhuesit • Papunësia
dhe nga
njerëzit me
të ardhura
të ulëta

17
 6/20/2016

+
Çmimi tavan & dyshemeje

Çmimi

Çmimi dyshemeje
Çmimi nuk bënë të bie më poshtë PF

Çmimi tavan
Çmimi nuk bënë të rritet më shumë se PC

Sasia

35

+
Zgjidhje e
Pasojat negative mundshme Disavantazhet
të ÇmimitTavan
Rritja e Ofertës

I shtrenjtë
Të sigurojë
stoqe
Kosto
Oportune

Mungesë Jo rezerva
Të lëshoj
rezervat Kostot
Oportune të
Provizionet shtrenjta
Qeveritare

36

18
 6/20/2016

+ Zgjidhje e
Pasojat
negative të mundshme
Disavantazhet
Çmimit Rritja e
dyshemeje Kërkesës

Shtrenjtë /
Shkatërrojë humbje
ose të
grumbullojnë
stoqe Kostoja
Oportune

Tepricë Eksporton
tepricën dhe /
ose të
imponojë I shqetëson
tarifat Partnerët
tregtare

Reklamojnë

37

Çmimi mbështet
/ Skemat e
Menaxheri i
stoqeve
stoqeve
përcakton
çmimin më të Qeveritë ndërhyjë
lartë dhe më kur ka luhatjet të
të ulët
çmimeve ekstreme
që janë shkaktuar
nga faktorët sezonal
Blen stoqe në Shet stoqe
kohën e në kohën e (produkte
tepricës mungesës bujqësore) dhe /
ose faktorët
ekonomikë
38 (mallrave).

19
 6/20/2016

+ Humbja në Efikasitet? Shumë i lartë

çmim (çmimet dyshemeje)
Çmimi
Price
Humbjet nga
Teprica e
teprica e S
konsumit
konsumit të ri

PH
Çmimet dyshemeje
Po Humbjet nga teprica e
Prodhuesit
Teprica e
prodhuesit të ri
D

QL Qo
Sasia
Quantity

+ Humbja në Efikasiteti? Shumë i ulët

Çmimi (Çmimi tavan)

Çmimi
Humbjet nga
teprica e S
konsumit
Teprica e
konsumit të ri

Po Humbjet nga teprica e

Prodhuesit
PL
Teprica e Çmimet tavan
prodhuesit të ri
D

QL Qo
Sasia

20
 6/20/2016

Mikroekonomia
Elasticiteti

41

Elasticiteti

Sa i ndjeshëm është një blerës për një ndryshim në çmim?

Sa i ndjeshëm është një blerës, kur një produkt tjetër ndryshon çmimi?
Sa i ndjeshëm është një blerës për ndryshimet në të ardhurat e tyre?
Sa i ndjeshëm është një furnizues për një ndryshim në çmim?
42

21
 6/20/2016

Elasticiteti
Elasticiteti i Elasticiteti i Elasticiteti i Elasticiteti i
Çmimit të kryqëzimit të hyrave Çmimit të
kërkesës të kërkesës të kërkesës Ofertës
Price Cross Income Price
elasticity of elasticity of elasticity of elasticity of
demand demand demand supply
PED XED YED PES

43

Elasticiteti i Çmimit të kërkesës

44 Price elasticity of demand PED

22
 6/20/2016

45 Gama e vlerave PED

• Kërkesa jo sensitive
PED < 1 ose e përgjegjshme
për ndryshimet në
Kërkesa Inelastike çmim

• Një ndjeshmëri proporcional apo

PED =1 reagimi në një ndryshim në
çmim
Elasticiteti Unitar

PED > 1 • Kërkesa e ndjeshme apo e përgjegjshëm për të

ndryshuar në çmim
Kërkesa Elastike

46 Elasticiteti i Çmimit të Kërkesës

Çmimi

Sasia

23
 6/20/2016

47 Elasticiteti i Çmimit të Kërkesës

Çmimi

Sasia

48 Gama e PED
Çmimi

Kërkesa Elastike

Kërkesa Jo-Elastike (Inelastike)

Sasia

24
 6/20/2016

49 Raste Ekstreme

PED = 0
Inelasitke Perfekte PED = ∞
Elasitke Perfekte

50 Elasticiteti Perfekt i Kërkesës

Çmimi

Sasia

25
 6/20/2016

51 Inelasticiteti Perfekt i Kërkesës

Çmimi

Sasia

52 Elasticiteti Unitar i Kërkesës

Çmimi

Sasia

26
 6/20/2016

Përcaktuesit e PED

P – raporti i shpenzimeve të të hyrave mallëra

A – disponueshmëria e zëvendësuesve

C– afërsina e zëvendësuesve

T – koha në dispozicion për rregullim

53 T – lloj i mallërave: i domosdoshmë apo luks

Përcaktuesit e PED
Të hyrat
54

• Kërkesa
Pjesa e madhe e të ardhurave inelastike

Pjesa e
vogël e të • Kërkesa inelastike
ardhurave

27
 6/20/2016

Përcaktuesit e PED
Zëvendësuesit
55

• Kërkesa
Zëvendësues të përafërt
inelastike

Jo
Zëvendësues • Kërkesa elastike
të përafërt

Përcaktuesit e PED
Zëvendësuesit
56

• Kërkesa
Zëvendësues në dispozicion
inelastike

JO
Zëvendësues • Kërkesa elastike
në dispozicion

28
 6/20/2016

Përcaktuesit e PES
Zëvendësuesit
57

Afat shkurt = të
gjithë, por një • Oferta
‘input’ mund të inelastike
ndryshohet

Afat gjatë = të gjithë • Oferta

‘inputs’ mund të
ndryshohet elastike

Përcaktuesit e PES
Kapaciteti rezervë
58

Jo Kapacitet • Oferta
rezervë inelastike

Kapaciteti rezervë në • Oferta

dispozicion elastike

29
 6/20/2016

Të ardhurat totale
dhe Elasticiteti i
Çmimit të Kërkesës

59

Të ardhurat totale dhe Elasticiteti i

60 Çmimit të Kërkesës
Çmimi
Çmimi

Sasia Sasia

30
 6/20/2016

Të ardhurat totale dhe inelasticiteti i

61 Çmimit të Kërkesës

Çmimi
Çmimi

Sasia Sasia

62 Disa aplikime praktike të PED

 Një kurbë e kërkesës elastike, një rritje në

çmimin e çon në një rënie në sasi të kërkuar që
është proporcionalisht më i madh.

Kështu, të ardhurat totale ulen.

31
 6/20/2016

Elasticiteti

 Matja e elasticitetit: elasticitet pikë

 formula e elasticitetit për çmimin e kërkesës: dQ/dP x P/Q

 elasticitetin e "kurbë" një kërkesë të drejtë-line (konstante dQ/dP)

 elasticiteti i kërkesës së një kurbë të lakuar: dQ/dP është tangjent me kurbë

Afat-shkurtur TEORIA E PRODHIMIT

 Profits and the aims of the firm

 Fitimet dhe qëllimet e firmës
 Prodhim afatgjatë dhe afatshkurtër:
 faktorët fikse dhe variabile
 Ligji për zvogëlimin e kthimit
 Funksioni i prodhimit afatshkurtër:
 produktit total fizike (TPP)
 produkt mesatar fizik (APP)
 produktit margjinal fizike (MPP)

32
 6/20/2016

Prodhimin e grurit në vit nga ferma (ton)

Numri i
TPP APP MPP
punetoreve
(=TPP/Lb) (=TPP/Lb)
(Lb)

(a) 0 0 -
3
1 3 3
7
2 10 5
(b) 14
3 24 8
12
(c) 4 36 9
4
5 40 8
2
6 42 7
(d) 0
7 42 6
-2
8 40 5

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

Nr i
punëtorv TPP
e 0
0 3
1 10
2 24
Ton grurë të prodhuar në vit

3 36
4 40
5 42
6 42
7 40
8

Numri i punëtorëve në fermë

33
 6/20/2016

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

40
TPP
Ton grurë të prodhuar në vit

30

20

10

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Numri i punëtorëve në fermë

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

40
TPP
Ton grurë të prodhuar në vit

30

Zvogëlimi i khtimit i
vendosur në këtu
20
b

10

a
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Numri i punëtorëve në fermë

34
 6/20/2016

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

d
40
TPP
Ton grurë të prodhuar në vit

30 Prodhimi maksimal

20
b

10

a
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Numri i punëtorëve në fermë

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

Ton grurë të prodhuar në vit

40
TPP
30

20

10
TPP = 7
Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8

L = 1
Ton grurë të prodhuar në vit

14

12

10

8
MPP = TPP / L = 7
6

2
Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
-2

35
 6/20/2016

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

Ton grurë të prodhuar në vit

40
TPP
30

20

10

Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Ton grurë të prodhuar në vit

14

12

10

2
Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
-2
MPP

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

Ton grurë të prodhuar në vit

40
TPP
30

20

10

Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Ton grurë të prodhuar në vit

14

12 APP = TPP / L
10

4 APP
2
Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
-2
MPP

36
 6/20/2016

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

Ton grurë të prodhuar në vit

40
TPP
30

20
b
Zvogëlimi i khtimit i
10 vendosur në këtu
Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8

b
Ton grurë të prodhuar në vit

14

12

10

4 APP
2
Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
-2
MPP

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

d
Ton grurë të prodhuar në vit

40
TPP
30

20
Prodhimi
b maksimal
10

Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8

b
Ton grurë të prodhuar në vit

14

12

10

4 APP
2
d Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
-2
MPP

37
 6/20/2016

Prodhimin e grurit në vit nga ferma

d

Ton grurë të prodhuar në vit

40
Kurba = TPP / L c TPP
30
= APP

20
b
10

Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8

b
Ton grurë të prodhuar në vit

14

12

10
c
8

4 APP
2
d Numri i punëtorëve
0
në fermë (L)
0 1 2 3 4 5 6 7 8
-2
MPP

Afat-gjatë TEORIA E PRODHIMIT

 Të gjithë faktorët janë të ndryshueshme në afat të gjatë

 Shkalla e prodhimit:
 kthimeve konstante i kurbës

 rritjen e kthimit të kurbës

 rënie në kthimin e kurbës

38
 6/20/2016

Shpenzimet afat-shkurtër

 Shpenzimet fikse dhe variabile

 Kostot totale
 Kostoja totale fikse (TFC)
 Kostoja totale variabile (TVC)
 Kostoja totale (TC = TFC + TVC)

Shpenzimet totale për kompanin X

prodhim TFC
(Q) (€)
100
0 12
1 12
80
2 12
3 12
4 12
5 12
60 6 12
7 12

40

20
TFC

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8

39
 6/20/2016

Shpenzimet totale për kompanin X

Prodhim TFC TVC
(Q) (€) (€)

0 12 0 TVC
1 12 10
2 12 16
3 12 21
4 12 28
5 12 40
6 12 60
7 12 91

TFC

Shpenzimet totale për kompanin X

prodhim TFC TVC TC
(Q) (€) (€) (€) TC
100
0 12 0 12 TVC
1 12 10 22
80 2 12 16 28
3 12 21 33
4 12 28 40
5 12 40 52
60 6 12 60 72
7 12 91 103

40

20
TFC

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8

40
 6/20/2016

Shpenzimet totale për kompanin X

TC
100
TVC

80

Kthimit margjinal
vendosur në këtu
60

40

20
TFC

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8

Një tipik afatgjatë kurbë të kostos mesatare

Kurba Ekonomike Shpenzimet Kurba LRAC

Shpenzimet

Konstante Jo-Ekonomike

O Prodhimi

41
 6/20/2016

Shpenzimet afat-gjata

 Shpenzimet afat-gjata
 Forma e kurbës LRAC
 supozimet ndaj kurbës

 Shpenzimet margjinale afat-gjate

Shpenzimet afat-gjatë, mesatare dhe marxhinale

Shpenzimet

LRAC
LRMC

O Prodhimi
(a) Kurba Ekonomike

42
 6/20/2016

Shpenzimet afat-gjatë, mesatare dhe marxhinale

LRMC

LRAC
Shpenzimet

O Prodhimi
(b) Kurba Jo-Ekonomike

Shpenzimet afat-gjatë, mesatare dhe marxhinale

Shpenzimet

LRAC = LRMC

O Prodhimi
(c) Shpenzimet konstante

43
 6/20/2016

Shpenzimet afat-gjatë, mesatare dhe marxhinale

LRMC
Shpenzimet

LRAC

O Prodhimet
(d) Fillimisht kurba ekonomike, pastaj kurba jo-ekonomike

Shpenzimet afat-gjata
 Shpenzimet afat-gjata
 Forma e kurbës LRAC
 supozimet ndaj kurbës

 Shpenzimet margjinale afat-gjate

 Marrëdhëniet në mes të shpenzimeve afat-gjata dhe afatshkurtër
mesatare
 Kurba e zarfyar/mbyllur

44
 6/20/2016

Rrjedhja mesatare afatgjatë e kurbës mesatare: fabrika e madhësisë fikse

SRAC1
Shpenzimet

1 fabrika

O
Prodhimi

Rrjedhja mesatare afatgjatë e kurbës mesatare: fabrika e madhësisë fikse

SRAC1
SRAC2
Shpenzimet

2 fabrika

O
Prodhimi

45
 6/20/2016

Rrjedhja mesatare afatgjatë e kurbës mesatare: fabrika e madhësisë fikse

SRAC1
SRAC3
SRAC2
Shpenzimet

3 fabrika

O
Prodhimi

Rrjedhja mesatare afatgjatë e kurbës mesatare: fabrika e madhësisë fikse

SRAC1 SRAC5
SRAC4
SRAC3
SRAC2
Shpenzimet

5 fabrika

4 fabrika

O
Prodhimi

46
 6/20/2016

Rrjedhja mesatare afatgjatë e kurbës mesatare: fabrika e madhësisë fikse

SRAC1 SRAC5
SRAC4
SRAC3
SRAC2

LRAC
Shpenzimet

O
Prodhimi

Rrjedhja mesatare afatgjatë e kurbës mesatare: fabrika e madhësisë së

ndryshme
Shpenzimet

Shembuj për kurbën afat-shkurtër

me shpenzime mesatare

O
Prodhimi

47
 6/20/2016

Rrjedhja mesatare afatgjatë e kurbës mesatare: fabrika e madhësisë së

ndryshme

LRAC
Shpenzimet

O
Prodhimi

Dështimi i Tregut

96

48
 6/20/2016

Dështimi i Tregut

 Çfarë është dështim i tregut dhe pse

ndodhë?

 Në ç’mënyrë efektive qeveritë mund

të ndërhyjnë për të korrigjuar
dështimin e tregut?

97

98 Çfarë është dështim i tregut?

Alokojn burimet në
mënyrë efikase

sigurojë të mira të
Në disa raste
dobishme për
tregjet dështojnë të
shoqërinë

ndalojë prodhimin
dhe konsumin e
mallrave të
dëmshme

49
 6/20/2016

Burimet e Dështimi Tregut

Mallrat me Shpërdorimi i
Eksternalitetet
Meritës ose Mallrat publike fuqisë së
(të jashtme)
me të meta monopolit

99

Pozitive Negative
Eksternalitetet Eksternalitetet
(të jashtme) (të jashtme)

Palët e treta mbajnë

Palët e treta
shpenzimet e
përfitojnë nga
tepërta të prodhimit
prodhimi i mallrave
të mallrave dhe
dhe shërbimeve
shërbimeve

Palët e treta mbajnë

Palët e treta
shpenzimet e
përfitojnë nga
tepërta të konsumit
konsumi i mallrave
të mallrave dhe
dhe shërbimeve
shërbimeve
100

50
 6/20/2016

Eksternaliteti i Prodhimit Negativ

101

Çmimi
S= MPC = Shumën e të gjitha
Shpenzimeve private

Eksternaliteti Negativ

humbja e mirëqenies

D = Pëfitimi Margjinal Privat

Sasia

102 Eksternaliteti i Konsumit Negativ

Çmimi

S= MPC = Shumën e të gjitha

Shpenzimeve private

Eksternaliteti Negativ

D = Pëfitimi Margjinal Privat

MSB - Përfitim margjinale shoqërore

Sasia

51
 6/20/2016

Reklamim zhvendosë Kërkesës dhe Ulja

Negative e eksternaliteti të Konsumit
103

Çmimi
S= MPC = Shumën e të gjitha
Shpenzimeve private

Eksternaliteti Negativ

D = Pëfitimi Margjinal Privat

Sasia

Legjislacioni
dhe
Rregulloret

Korrigjimi i
(Eksternaliteti)
jashtme
negative i
prodhimit

Tregëtimi i
Tatimi
lejueshëm

104

52
 6/20/2016

Legjislacioni
dhe
Rregulloret

Korrigjimi i
(Eksternaliteti)
jashtme
negative i
konsumit

Taksat e
Reklamat
Firmës
105

106 Positive Production Externality

Çmimi

Eksternaliteti Pozitiv

fitim në mirëqenie

Sasia

53
 6/20/2016

107 Positive Consumption Externality

Çmimi
fitim në mirëqenie
Eksternaliteti Pozitiv

MSB - Përfitim margjinale

shoqërore dhe private

Sasia

Legjislacion

Korrigjimi i
eksternalitete
t pozitive të
konsumit

Subvencionet Reklamat

108

54
 6/20/2016

Subvencion

Korrigjimi
pozitive i
eksternalitetet të
Prodhimit

109

Ankesa bazuar
në treg

Ofendim ndaj
firmavedhe
Përvetësoj
eksternaliteti palëve të treta
që monitorojn
progresin
Zgjerimi i të
drejtave
pronësore për
të korrigjuar
eksternalitetet
negative

110

55
 6/20/2016

Mjedisi dhe Zhvillimi i

Qëndrueshëm

111

112 Çka është Zhvillimi i Qëndrueshëm?

Përdorimi aktual i burimeve në kënaqjen e nevojave të

ekonomisë nuk duhet të zvogëlohet ose të kufizojë

përdorimin e burimeve të gjeneratave të ardhshme në

plotësimin e nevojave.

56
 6/20/2016

+ Bashkëpunimi ndërkombëtar në çështjet e

mjedisit

Reduktimi i ndotjes
globale

Tregtimi
Ekuilibër të Llogaridhënia
mahnitshëm në mes
caktimi i fajin
rritjes dhe ndikimit
mjedisor

Vlerësimi i kostos
Metoda
Vendosja e
Debati mbi metodat
shpenzimeve të
më efikase
duhura
113

Tregëtimi i lejueshëm
114
Qeveria e Lejet e lëshuara
vendosur një dhe firmat
tavan për gjobitet nëse ata
emetimet totale kalojnë kufirin

Lejet mund të
rishiten tek firmat
të tjera

57
 6/20/2016

Përparësitë eTregëtimi të
lejueshëm
• Dekurajim për firmat joefikase
• Nxitjet për firmat për të zvogëluar
ndotjen

Mangësitë eTregëtimi të
lejueshëm
• Ndotësit e rënda mund të thjesht
të blejnë leje dhe përjetësojnë
problemin
• Nivelet e ndotjes nuk reduktohen

115

Publike, Mallrat
Meritor & me të meta

116

58
 6/20/2016

117

Mallrat me të
Mallrat Publike Mallrat Meritor
meta

• Jo-përjashtuese • Mallrat meritor • Mallrat me të

• Jo-rivalizuese janë nën- meta janë mbi

• Kalorësit pa konsumim dhe konsumuar dhe

pagesë nën kusht mbi me kusht

118 Zgjidhje
• Eksternalitetet
pozitive
• Mungesa e të • subvencionet
ardhurave • dispozitat
• Mungesa e dijes qeveritare
• reklamat
Mallrat • rregulloret
Meritor

59
 6/20/2016

119 Zgjidhje
• Eksternaliteti
Negativ
• tatimet
• Mungesa e
njohurive dhe / • reklamat
ose apati • rregulloret

Mallrat jo-
meritor

120 Zgjidhje
• joefikasiteti
• çmime të larta
• Legjislacioni dhe
rregulloret
• pronësia
shtetërore
Fuqia
Monopolistike

60
 6/20/2016

Ju faleminderit!

61