STATEK SZKOLNY

„DAR MŁODZIEŻY”

PRZEPISY PORZĄDKOWE
INSTRUKCJE SŁUŻB
PRZEPISY BHP

GDYNIA 2012

1
 SPIS TREŚCI
CZĘŚĆ I........................................................................................................................................................................ 4
PRZEPISY PORZĄDKOWE ................................................................................................................................... 4
1. Podział na wachty. ............................................................................................................................................ 4
2. Starszy wachty. ................................................................................................................................................. 4
3. Nagradzanie i karanie praktykantów. ................................................................................................................ 5
4. Wyjście na ląd. .................................................................................................................................................. 7
5. Wygląd zewnętrzny praktykantów. ................................................................................................................... 8
6. Oddawanie honorów, zwracanie się do przełożonych. ..................................................................................... 8
7. Wachta służbowa. ............................................................................................................................................. 9
8. Dbałość o mienie statkowe. .............................................................................................................................. 9
9. Zagrożenia pożarowe statku. ............................................................................................................................. 9
10. Czas wolny od zajęć. ..................................................................................................................................... 10
11. Alarmy, sygnały gwizdkami. ........................................................................................................................ 11
12.Organizacja dnia ............................................................................................................................................ 13
• Rozkład dnia w morzu ............................................................................................................................. 13
• Rozkład dnia w porcie ............................................................................................................................. 15
CZĘŚĆ II .................................................................................................................................................................... 17
INSTRUKCJE SŁUŻB ........................................................................................................................................... 17
• Służby morskie ........................................................................................................................................ 17
1. Bosmański ....................................................................................................................................................... 19
2. Nawigacyjny. ................................................................................................................................................. 20
3. Sternik. ............................................................................................................................................................ 20
4. Służba na oku. ................................................................................................................................................. 23
5.Wachta kotwiczna. ........................................................................................................................................... 24
6.Służba w siłowni .............................................................................................................................................. 25
• Służby portowe ........................................................................................................................................ 28
1. Bosmański. ...................................................................................................................................................... 29
2. Służba na trapie. .............................................................................................................................................. 30
3. Służby bezpieczeństwa statku. ........................................................................................................................ 32
4. Służba w siłowni ............................................................................................................................................. 33
• Służby gospodarcze ................................................................................................................................. 36
1. Dyżurni kuchni – 3 praktykantów ................................................................................................................... 36
2. Dyżurni mesy praktykanckiej – 3 praktykantów ............................................................................................. 37
3. Dyżurny korytarzy – 2 praktykantów. ............................................................................................................ 38
4. Dyżurny umywalni i WC – 3 praktykantów ................................................................................................... 39
5. Dyżurny mesy załogowej – 1 praktykant ........................................................................................................ 39
CZEŚĆ III ................................................................................................................................................................... 41
PRZEPISY BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ........................................................................................ 41
1. Przepisy ogólne ............................................................................................................................................... 41
2. Prace zaburtowe i na wysokościach. ............................................................................................................... 42
3. Prace przy żaglach. ......................................................................................................................................... 44
4. Prace pokładowe. ............................................................................................................................................ 44
5. Zagrożenia porażeniem i napromieniowaniem. .............................................................................................. 46

2
 Wstęp do wydania z 2012 roku

Niniejsze wydanie zbioru przepisów i instrukcji jest trzecim w historii

statku szkolnego „Dar Młodzieży”. Jest ono w znacznej części oparte na pierwszym wydaniu
z roku 1984. Staraliśmy się umieścić jak najwięcej informacji niezbędnych do utrzymania
dyscypliny, bezpieczeństwa statku i jego załogi oraz dla podtrzymywania tradycji żeglarskich.
Praktykanci zobowiązani są dokładnie znać niniejsze przepisy oraz
instrukcje i stosować się do nich.
Wszyscy członkowie załogi stałej mają obowiązek znać i stosować niniejsze
instrukcje i przepisy w części dotyczącej ich pracy z praktykantami.

Kpt. ż. w. ARTUR KRÓL

KOMENDANT
STATKU SZKOLNEGO „DAR MŁODZIEŻY”

3
 CZĘŚĆ I
PRZEPISY PORZĄDKOWE
1. Podział na wachty.
Studenci Akademii Morskiej (Akademii Morskich) i innych uczelni oraz
uczniowie szkół średnich są okrętowani przez Dział Armatorski A.M., w charakterze
praktykantów w swojej specjalności.
Praktykanci zorganizowani są w system trzech wacht, z których każda
mieszka w pomieszczeniach zwanych kubrykami. Wachta pierwsza, w miarę
możliwości, zajmuje kubryki dziobowe lub kubryki prawej burty, wachta druga
kubryki środkowe lub kubryki lewej burty, natomiast wachta trzecia kubryki rufowe.
Bezpośrednim przełożonym całej wachty jest oficer wachtowy.
Pomocnikami oficera wachtowego są: instruktor oraz bosman wachtowy.
Pomocnikiem oficera i przełożonym kolegów jest również starszy wachty. Wraz z
przydziałem do wachty praktykant otrzymuje numer okrętowy, który jest
jednocześnie numerem koi lub hamaka, pasa ratunkowego i kombinezonu
ratunkowego. Nad koją praktykanta jest umieszczona instrukcja alarmowa,
dotycząca przydzielonego numeru okrętowego. O zmianie wachty, numeru
okrętowego oraz kubryka decyduje Starszy Oficer.

2. Starszy wachty.
Oficer wachtowy, w porozumieniu z wachtą, wyznacza jednego z
praktykantów na stanowisko starszego wachty. Starszego wachty wyznacza się
zazwyczaj na czas trwania podróży. Może on być jednak w każdej chwili zdjęty ze
stanowiska z powodu braku kompetencji, przewinień dyscyplinarnych, choroby itp.
Starszy wachty jest przełożonym wszystkich praktykantów swojej wachty. Starsi
wacht powinni we wszystkich sprawach dyscyplinarnych i bytowych zwracać się
do swojego oficera wachtowego. W wyjątkowych sytuacjach mogą zwracać się
bezpośrednio do starszego oficera.
4
Jeżeli problem wykracza poza kompetencje starszego oficera lub wymaga
interwencji Komendanta obowiązuje droga służbowa tzn. przez oficera wachtowego
do Starszego Oficera, który organizuje spotkanie z Komendantem.
Starszy wachty, w wyjątkowych uzasadnionych wypadkach, może występować z
wnioskiem o karanie lub nagradzanie praktykantów swojej wachty. Taki wniosek
powinien on zgłosić swojemu oficerowi wachtowemu na piśmie.
Starszy wachty jest zwolniony ze służb gospodarczych. Organizuje zbiórki do
zajęć, pomaga oficerowi wachtowemu, bosmanowi i instruktorowi swojej wachty
w utrzymaniu porządku i dyscypliny. Jest łącznikiem pomiędzy biurem starszego
oficera a swoją wachtą. Wyznacza służby morskie, portowe i gospodarcze w
uzgodnieniu z asystentem starszego oficera. Starszy wachty bierze udział w
posiedzeniu Rady Okrętowej swojej wachty. Rozkład służb musi być sporządzony
na piśmie w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach z czego jeden powinien być
wywieszony na tablicy ogłoszeń przy wejściu na mesę studencką, a drugi
znajdować się na mostku do stałej kontroli obsady wachty, wykonany i
wywieszony co najmniej dobę przed objęciem służby przez wachtę.

3. Nagradzanie i karanie praktykantów.

Praktykanci wyróżniający się wzorową postawą, wynikami w pracy i w nauce
mają prawo do nagród. Przewiduje się następujące nagrody:
• pochwała pisemna – może udzielić każdy z członków załogi stałej
• skreślenie poprzednio udzielonej kary – dokonuje Komendant na wniosek
oficera wachtowego
• wyróżnienie na piśmie – udziela jedynie Komendant na wniosek Rady
Okrętowej.
Wnioski o nagrody i kary należy zgłaszać do biura starszego oficera. Nagrody i
kary są podawane do wiadomości studentów na tablicy informacyjnej przed messą
studencką lub na apelu porannym po podniesieniu bandery w czasie nie
przekraczającym 24 godziny.
5
Nagradzać należy wzorowe pełnienie służb morskich, portowych i gospodarczych
oraz pracę w godzinach wolnych od służb.

Łamanie i nieprzestrzeganie przepisów i instrukcji statkowych pociągają za sobą

konsekwencje w postaci kar. Karom podlega również brak solidności i
odpowiedzialności w pełnieniu jakiejkolwiek służby oraz opieszałość w
wykonywaniu poleceń przełożonych. Szczególnie ciężkim wykroczeniem jest
zbiorowe zakłócanie porządku i dyscypliny, obowiązujących na statku. Karane jest
łamanie przepisów BHP, przeciwpożarowych, granicznych, celnych i
dyscyplinarnych. Rodzaje kar:
• upomnienie - może udzielić każdy z członków załogi stałej
• godziny karne do odpracowania na rzecz statku w czasie wolnym –
oficerowie, instruktorzy, bosmani, cieśla, marynarz i pielęgniarz
• zakaz opuszczania statku w dniu wyjścia wachty w porcie – udziela starszy
oficer na wniosek członka załogi stałej
• nagana na piśmie – udziela Komendant na wniosek Starszego Oficera
• wyokrętowanie karne ze statku do dyspozycji władz uczelni – na
wniosek Komendanta.
Od wymienionych kar, za wyjątkiem kary upomnienia i wyokrętowania karnego,
praktykantom przysługuje prawo do odwołania, które składają do Komendanta.
Odwołanie powinno być złożone na piśmie, drogą służbową (przez oficera
wachtowego i Starszego Oficera) w terminie do 24 godzin od orzeczenia kary. Od
kary udzielonej bezpośrednio przez Komendanta praktykant może odwołać się na
piśmie do Rektora AM drogą służbową przez Komendanta.

6
 4. Wyjście na ląd.
Opuszczenie statku w porcie dotyczy tylko praktykantów z wacht wolnych od
służb, którzy wykazali się znajomością olinowania statku. Zaliczenie znajomości
olinowania przeprowadza bosman lub instruktor danej wachty. Do powtórnego
egzaminu zaliczania olinowania można przystąpić po 12 godzinach od pierwszego
terminu. Na burcie pozostaje wachta służbowa oraz praktykanci ukarani zakazem
opuszczania statku. W/w praktykanci pozostają do dyspozycji oficera służbowego.
Godziny wyjścia na ląd zarządza Komendant w porozumieniu z opiekunami
praktyk. Zwyczajowo trwa ono do godziny 2200. Opuszczanie statku odbywa się
w oznaczonych godzinach pod kontrolą oficera wachtowego, bosmana i
instruktora. Kontroli podlega: wygląd zewnętrzny, stan umundurowania, obuwia i
zarostu. Warunkiem wyjścia wachty na ląd jest pozostawienie należytego
porządku w kubrykach. Zabrania się wynoszenia na ląd jakichkolwiek
przedmiotów mogących budzić podejrzenie władz celnych lub granicznych w
danym porcie oraz plecaków. Plecaki można wynosić w wyjątkowych
przypadkach np. zawody sportowe, wyjście na basen lub plaże; lecz tylko za
wyraźną zgodą Starszego Oficera, po ich wcześniejszym skontrolowaniu. Na
statek nie wolno wnosić przedmiotów zabronionych przez regulamin statkowy tj:
alkoholu, narkotyków i artykułów niebezpiecznych. Alkohol zakupiony na lądzie
powinien być zgłoszony i zdany do depozytu w momencie wejścia na statek (jeśli
jest pozwolenie Komendanta na składanie takiego depozytu). Plecaki i zakupy
wnoszone na statek podlegają kontroli przez oficera wachtowego. Podczas pobytu
na lądzie praktykantów obowiązuje zachowanie zgodne z regulaminem studiów.
Przełożonym spotykanym w mieście, należy oddawać honory poprzez
salutowanie. Wchodząc i schodząc ze statku należy oddać honory banderze. Jeżeli
praktykanci wchodzą lub wychodzą zbiorowo salutuje pierwszy i ostatni z grupy.

7
 5. Wygląd zewnętrzny praktykantów.
Podczas pobytu statku na morzu dopuszcza się niejednolity strój praktykantów
za zgodą Starszego Oficera. Strój musi być czysty i niepodarty. Na wachtę
studenci stawiają się w długich spodniach, zasznurowanych butach i nakryciu
głowy. Nie wolno w czasie pełnienia wacht nosić odzieży z kapturem (wyjątkiem
są sztormiaki podczas złej pogody). Praktykantom wolnym od służb i wacht w
morzu zezwala się na noszenie krótkich spodenek i zapinanych sandałów. Zabrania
się przebywania na pokładzie otwartym boso, w klapkach i chodakach. Podczas
wchodzenia do portu, postoju w porcie oraz podczas wyjścia z niego obowiązuje
strój jednolity, który ustala Starszy Oficer, o czym powiadamia praktykantów na
apelu porannym. Na służbach portowych praktykanci występują w pełnym
umundurowaniu i ogoleni.

6. Oddawanie honorów, zwracanie się do przełożonych.

Po zaokrętowaniu praktykantów podczas pierwszego spotkania
organizacyjnego Komendant przedstawia wszystkich członków załogi.
Przełożonymi praktykantów są: Komendant, Kierownicy Działów, oficerowie,
wykładowcy, instruktorzy, bosmani i starsi wacht. W ramach kierowania pracą
oraz w ramach nadzoru pełnienia służb przełożonymi są również inni członkowie
załogi stałej. W stosunku do przełożonych zwracamy się w formie „Pan”, „Pani” i
zgodnie ze stanowiskiem służbowym.
W pomieszczeniach służbowych i dydaktycznych formą oddania honoru
Komendantowi jest komenda „UWAGA”, na którą praktykanci powstają i
przyjmują postawę zasadniczą. W przejściach i na korytarzach obowiązuje zasada
ustąpienia pierwszeństwa przejścia przełożonym. Podczas inspekcji pomieszczeń
statku dyżurni praktykanci, w pełnym umundurowaniu, zobowiązani są do
złożenia Komendantowi, lub innej osobie prowadzącej inspekcję, meldunku.
Przykład meldunku: „Panie Komendancie (lub funkcja innego przełożonego),
dyżurny (nazwisko i imię, numer okrętowy) melduje pomieszczenie (nazwa)
gotowe do przeglądu. Dyżurny przyjmuje wówczas postawę zasadniczą.
W czasie wolnym od zajęć praktykanci odpoczywający, śpiący lub opalający

8
się. na pokładzie górnym nie są zobowiązani do wstawania przed przechodzącymi
przełożonymi bez względu na ich stanowisko. Wstać należy dopiero w przypadku,
gdy przełożony podejdzie do praktykanta i rozpocznie z nim rozmowę. Rozmowa
przełożonego z praktykantem musi być prowadzona w postawie zasadniczej.

7. Wachta służbowa.
W portach służbę pełni się przez 24 godziny. Zmiana służby odbywa się o
godzinie 08.00. Wachta pełni służbę dobową wraz ze swym oficerem,
instruktorem i bosmanem. W zależności od czasu postoju w porcie, przepisów
miejscowych i innych okoliczności Komendant może zarządzić inny system
pełnienia wacht. Wachta służbowa wyznacza służby niezbędne do funkcjonowania
statku. Członkowie wachty służbowej, niewyznaczeni do żadnej ze służb, pracują
pod kierownictwem starszego bosmana i innych członków załogi stałej. Wachta
służbowa nie ma prawa do wyjścia na ląd i może być wezwana do zajęć i pracy o
każdej porze dnia i nocy.

8. Dbałość o mienie statkowe.

Obowiązkiem wszystkich praktykantów, podobnie jak i załogi stałej, jest
dbałość o mienie statku, stan techniczny, wygląd i bezpieczeństwo.
Za braki i zniszczenia spowodowane przez praktykantów odpowiedzialność
materialną ponoszą poszczególni praktykanci, którym udowodniono winę, albo
wszyscy praktykanci, solidarnie, z danej wachty lub kubryka, jeżeli faktyczny
sprawca nie jest znany. Wysokość szkody i sposób jej likwidacji ustala kierownik
działu, w którym szkoda powstała, na podstawie aktualnych cenników lub
szacunku kosztów stoczniowych. Wszelkie niszczenie mienia statkowego oraz brak
dbałości o statek jako całość, podlega karom dyscyplinarnym.

9. Zagrożenia pożarowe statku.

Szkolny statek żaglowy podlega podobnemu zagrożeniu pożarowemu co statki
pasażerskie i specjalne, ze względu na dużą ilość materiałów łatwopalnych oraz
dużą ilość ludzi na pokładzie. W związku z podwyższonym zagrożeniem
pożarowym, dla praktykantów i załogi, miejsce do palenia papierosów wyznacza
9
się na pokładzie wzdłuż nadbudówki dziobowej. W morzu – na burcie zawietrznej,
natomiast w porcie od strony wody. Dla pasażerów i załogi dodatkowo wyznacza
się miejsce do palenia na rufie za nadbudówką rufową. W miejscach
wyznaczonych do palenia muszą znajdować się popielniczki wypełnione wodą do
¼ wysokości popielniczki. Nadzór nad prawidłowym rozmieszczeniem
popielniczek sprawuje praktykant pełniący służbę bosmańskiego.
Zabrania się kategorycznie palenia papierosów pod pokładem. Załoga stała
może palić w swoich pomieszczeniach ponosząc pełną osobistą odpowiedzialność
za bezpieczeństwo pożarowe. Wszelkie używanie otwartego ognia i spawania
muszą odbywać się pod nadzorem oficera wachtowego za wiedzą i zgodą
Starszego Oficera.

10. Czas wolny od zajęć.

W czasie wolnym od służb i wacht praktykanci mogą przebywać w swoich
kubrykach, w mesie studenckiej (między posiłkami), na pokładzie górnym od
nagielbanków szotów kliwrów do forszotu nadbudówki rufowej oraz na pokładzie
nadbudówki dziobowej. Dla oficerów i pasażerów przeznaczony jest pokład
rufowy od forszotu nadbudówki rufowej do rufy oraz pokład nadbudówki rufowej.
Dla załogi przewidziany jest pokład od dziobu do forszotu nagielbanków szotów
kliwrów. W miejscach na pokładzie, przeznaczonych dla załogi i pasażerów, w
kabinach załogi, mesie, świetlicy załogowej, praktykanci mogą przebywać jedynie
służbowo na polecenie przełożonych. W czasie postojów w portach praktykant
może przebywać na pokładzie jedynie w ubiorze kompletnym. W czasie wolnym
praktykanci mogą odpoczywać w kojach, które po użyciu muszą być
doprowadzone do należytego stanu (pościelone).

10
 11. Alarmy, sygnały gwizdkami.
Zgodnie z przepisami Konwencji o Bezpieczeństwie Życia na Morzu na statku
należy przeprowadzać alarmy ćwiczebne w odpowiednich odstępach czasu. Na
każdym statku powinien znajdować się rozkład alarmowy. Każdy praktykant musi
zapoznać się z rozkładem alarmowym, znać swoje obowiązki i zapamiętać sygnały
alarmowe. Ustala się następujące alarmy i sygnały alarmowe dla statku szkolnego
,,Dar Młodzieży”:

alarm ogólny - siedem dźwięków krótkich i jeden długi

sygnał opuszczenia statku - jeden dźwięk długi (około 15 sek.)

alarm pożarowy - dwa dźwięki krótkie, jeden długi

Sygnały alarmowe są nadawane dzwonkami alarmowymi. Dodatkowo alarm jest

ogłaszany przez rozgłośnię statkową. Na sygnał alarmu praktykanci udają się
biegiem na wyznaczone miejsce zbiórki z kamizelkami ratunkowymi, kompletnie
ubrani z nakryciem głowy.
Prócz w/w alarmów ćwiczebnych, przewidzianych przepisami konwencji, dzwonki
są używane do następujących alarmów wewnętrznych:

alarm do żagli - jeden dźwięk długi

Na sygnał tego alarmu praktykanci biegną w pasach bezpieczeństwa pod swoje

maszty. Alarm ten z reguły jest zapowiadany przez rozgłośnie statkową na kilka
minut przed sygnałem dzwonkami. Może on być jednak zarządzony nagle, bez
uprzedzenia w związku z bezpieczeństwem statku. Obowiązuje bezwzględne,
natychmiastowe reagowanie na ten sygnał o każdej porze dnia i nocy.

11
 alarm manewrowy - dwa dźwięki długie

Jest to alarm ogłaszany na manewry związane z wejściem do portu lub wyjściem z

niego. Wyznaczone obsady manewrowe udają się na swoje stanowiska
manewrowe (dziób, śródokręcie, rufa). Natomiast pozostali praktykanci ustawiają
się w szeregu na wyznaczonej burcie do parady burtowej w określonym,
jednolitym umundurowaniu.
Oficerowie wachtowi, instruktorzy i bosmani mają prawo używania sygnałów
gwizdkiem. Przewiduje się następujące sygnały:

zbiórka wachty pod mostkiem - trzy długie gwizdki

zbiórka pod masztami do szkwałowego sprzątania żagli - dwa

długie gwizdki

przywołanie bosmańskiego - jeden krótki gwizdek

„baczność” na prawą burtę - jeden długi i jeden krótki gwizdek

„baczność” na lewą burtę - jeden długi i dwa krótkie gwizdki

„spocznij”, odwołanie komendy ” baczność” - dwa krótkie gwizdki

Trzy ostatnie sygnały gwizdkiem są używane głównie podczas oddawania

honorów banderą, przy wchodzeniu, schodzeniu Komendanta, jego gości i
przełożonych.

12
 12.Organizacja dnia

• Rozkład dnia w morzu

Wachta I :
0000 – 0400 Pełnienie wachty morskiej
jeśli wachta jest wachtą służbową to:

0530 Pobudka służb gospodarczych

0555 Zbiórka służb gospodarczych i
rozprowadzenie na miejsce pełnienia służb
0600 Objęcie służb

0630 Pobudka na gimnastykę poranną dla pozostałych praktykantów

wachty, od poniedziałku do soboty.
0700 Pobudka wachty w niedzielę i święta
0645 – 0700 Gimnastyka poranna - przejście przez saling codziennie od
poniedziałku do piątku. W sobotę, zamiast gimnastyki
porannej, jest trzepanie koców.
0715 Zbiórka wachty na pokładzie w niedzielę i święta.
0700 – 0730 Toaleta poranna.
0730 – 0750 Śniadanie dla wachty
0750 Przygotowanie do podniesienia bandery
0755 Zbiórka do podniesienia bandery. Kontrola porządków w
kubrykach.
0800 Podniesienie bandery.
1130 – 1150 Obiad dla wachty
1150 Zbiórka wachty do objęcia służby
1200 – 1600 Pełnienie wachty
1730 – 1830 Kolacja dla wachty
2130 – 2200 Toaleta wieczorna
2200 Cisza nocna

13
2315 – 2345 Porcje nocne
2350 Zbiórka do objęcia wachty

Wachta II :
0330 Pobudka wachty
0350 Zbiórka do objęcia wachty
0400 – 0800 Pełnienie wachty
jeśli wachta ma służby gospodarcze to:

0530 Pobudka służb gospodarczych

0555 Zbiórka służb gospodarczych i rozprowadzenie na
miejsce pełnienia służb
0600 Objęcie służb

0810 – 0830 Śniadanie dla wachty

1200 – 1230 Obiad
1550 Zbiórka do objęcia wachty
1600 – 2000 Pełnienie wachty
2020 – 2040 Porcje nocne
2130 – 2200 Toaleta wieczorna
2200 Cisza nocna

Wachta III :
0010 – 0040 Porcje nocne
0040 – 0100 Toaleta wieczorna
jeśli wachta ma służby gospodarcze to:

0530 Pobudka służb gospodarczych

0555 Zbiórka służb gospodarczych i
rozprowadzenie na miejsce pełnienia służb
0600 Objęcie służb
14
0630 Pobudka na gimnastykę poranną od poniedziałku do soboty
0700 Pobudka wachty w niedzielę i święta
0645 – 0700 Gimnastyka poranna - przejście przez saling od poniedziałku
do piątku. W sobotę, w ramach gimnastyki porannej odbywa
się trzepanie koców.
0715 Zbiórka wachty na pokładzie w niedzielę i święta.
0700 – 0730 Toaleta poranna.
0730 – 0750 Śniadanie dla wachty
0750 Przygotowanie do podniesienia bandery
0755 Zbiórka do podniesienia bandery. Kontrola porządków w
kubrykach.
0800 Podniesienie bandery. Objęcie wachty
0800 – 1200 Pełnienie wachty
1730 – 1830 Kolacja
1950 Zbiórka do objęcia wachty
2000 – 2400 Pełnienie wachty

• Rozkład dnia w porcie

0000 – 0400 Pełnienie wachty przy trapie - II zmiana

0400 – 0800 III zmiana wachty przy trapie
0530 Pobudka służb gospodarczych i praktykantów wachty
służbowej
0555 Zbiórka służb gospodarczych i rozprowadzenie na służby.
0600 Objęcie służb przez służby gospodarcze. Zbiórka praktykantów
wachty służbowej i przydzielenie do prac porządkowych na
statku
0605 – 0730 Sprzątanie statku
0630 Pobudka wacht wolnych od służb na gimnastykę poranną od
poniedziałku do soboty
0645 Pobudka wacht wolnych od służb w niedzielę i święta
15
0645 – 0700 Gimnastyka poranna - bieganie po nabrzeżu.
0700 Zbiórka wachty na pokładzie w niedzielę i święta. Sprawdzenie
obecności
0700 – 0730 Toaleta poranna.
0730 – 0750 Śniadanie dla wacht
0750 Przygotowanie do podniesienia bandery
0755 Zbiórka do podniesienia bandery. Sprawdzanie porządków w
kubrykach.
0800 Podniesienie bandery. Objęcie służb
0800 – 1200 I zmiana wachty przy trapie
1130 – 1300 Obiad
1200 – 1600 II zmiana wachty przy trapie
1700 – 1800 Kolacja
2130 – 2200 Toaleta wieczorna
2200 Cisza nocna

Zajęcia dydaktyczne i inne związane z praktyką odbywają się wg tygodniowego

planu zajęć ustalonego przez Kierownika Nauk.
Zajęcia dodatkowe odbywają się w czasie wolnym po wcześniejszym
poinformowaniu praktykantów

16
 CZĘŚĆ II
INSTRUKCJE SŁUŻB

• Służby morskie
Służby morskie są wyznaczane przez starszego wachty pod nadzorem asystenta
starszego oficera.

Cel służby morskiej:

Celem wszystkich służb morskich jest zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi
statku oraz zdobycie doświadczenia potrzebnego w wykonywaniu zawodu.

Czas trwania służby:

Służbę pełni się przez okres wachty morskiej tj. przez 4 godziny. Na statku
może być zarządzony inny system pełnienia wacht w zależności od czasu
trwania podróży.

Ubiór:
Czysty drelich, buty sznurowane na twardej podeszwie, szelki asekuracyjne,
nakrycie głowy, kurtka lub ubranie sztormowe, w zależności od pogody.

Nakazy i zakazy:
Praktykant pełniący jakąkolwiek służbę morską nie może opuścić stanowiska
bez zgody oficera wachtowego. Na żadnej ze służb nie wolno siedzieć. Palenie
podczas służby jest zabronione. Nie wolno używać telefonów komórkowych w
żadnym celu ani sprzętu odtwarzającego. Zabrania się prowadzenia rozmów
oprócz służbowych.
17
Objęcie służby:
Na 10 minut przed zmianą wachty morskiej praktykanci wyznaczeni do
pełnienia służb morskich stają na zbiórce po prawej burcie na pokładzie
nadbudówki rufowej. Kolejność w szeregu licząc od dziobu statku jest
następująca: bosmański, nawigacyjny, sternicy, oko. Praktykanci przychodzą na
zmianę służby ogoleni, schludnie ubrani zgodnie z zarządzeniem przełożonych.
Bosmański zdający służbę składa meldunek oficerowi obejmującemu służbę w
następujący sposób: „Panie oficerze, bosmański Jan Kowalski melduje służby
morskie I wachty gotowe do objęcia służby”. Po zameldowaniu oficer sprawdza
stan przygotowania praktykantów do wachty: ubiór, sposób meldowania,
znajomość komend na ster. Następnie daje komendę „objąć służby”. Wtedy
praktykanci podchodzą do praktykantów zdających służbę i przekazują sobie
informacje, uwagi i sprzęt. W trudnych warunkach żeglugi oficera wachtowego
przy objęciu służby może zastąpić instruktor. Należy pamiętać, aby
przekazywanie wachty przez praktykantów było sprawne i dokładne. Ich
rozmowa w żadnym wypadku nie powinna przeszkadzać i rozpraszać oficerów
przekazujących sobie wachtę. Bosmański obejmujący służbę powinien czekać
na dyspozycje oficera i nie sugerować się czasem objęcia lub zdania wachty.

Zdanie służby:
Po przekazaniu służby praktykanci ustawiają się w tym samym miejscu gdzie
służbę obejmowali. Bosmański, który objął służbę melduje oficerowi, który
służbę zdał, że zbiórka po zdaniu służby jest gotowa. Oficer przekazuje
ewentualne uwagi i daje komendę „rozejść się”. Praktykanci schodzą na pokład
przed nadbudówkę rufową i dołączają do swojej wachty gdzie odbywa się
zdanie całej wachty. Również w zależności od warunków żeglugi oficera może
zastąpić instruktor.

18
 1. Bosmański
Bosmański jest pomocnikiem oficera wachtowego. Uczy się kierowania pracą
zespołu ludzkiego poprzez śledzenie pracy oficera wachtowego oraz
przekazywanie swoim kolegom jego poleceń i rozkazów. Ściśle współpracuje z
instruktorem i bosmanem wachtowym.

Obowiązki bosmańskiego:
- znać przydział praktykantów do poszczególnych służb i zajęć
- przeprowadzać zbiórki do zmiany służby i wszystkich innych
- przebywać podczas służby w zasięgu gwizdka oficera wachtowego
- dbać, aby popielniczki na pokładzie były właściwie podwieszone, opróżniać
je systematycznie i napełniać wodą do 1/4 wysokości
- pilnować, aby drzwi strugoszczelne nawietrzne były zamknięte
- jeżeli włączona jest klimatyzacja dopilnować, aby wszystkie drzwi
prowadzące do wnętrza statku z burty nawietrznej były zamknięte natomiast
drzwi na burcie zawietrznej mogą być otwarte wg wskazań załogi
- budzić wachtę, która ma objąć służbę informując o stanie pogody
- budzić służby gospodarcze
- organizować zbiórki wachty do pracy i stawiania żagli.
- wybijać szklanki na dużym dzwonie między 08.00 a 20.00, a w pozostałych
godzinach na małym dzwonie ( podczas alarmów szklanek się nie wybija ).
W godzinach nocnych dokonuje obchodu pomieszczeń ogólnych i łazienek.
Bosmański wykonuje wszelkie inne polecenia przełożonych. Powinien znać
dobrze rozkład statku, aby na polecenie oficera szybko znaleźć miejsce pobytu
poszczególnych członków załogi lub praktykantów.

19
 2. Nawigacyjny.
Nawigacyjny jest pomocnikiem oficera wachtowego i pełni służbę na mostku,
którego nie wolno mu opuścić bez zezwolenia oficera wachtowego. Głównym
zadaniem służby jest asystowanie oficerowi wachtowemu w jego czynnościach
służbowych celem przyswojenia sobie umiejętności potrzebnych w przyszłej
samodzielnej pracy na stanowisku oficera wachtowego. Nawigacyjny wykonuje
wszelkie polecenia oficera wachtowego, prowadzi obserwację, uważa na
przepływające statki, organizuje salutowanie lub oddawanie honorów dla tych
statków, które salutują naszemu statkowi.
- meldować oficerowi o zadziałaniu jakichkolwiek urządzeń alarmujących
(sygnalizacja pożarowa, drzwi wodoszczelne, światła nawigacyjne itp.)
- pilnować, aby zawsze były zamknięte drzwi nawietrzne a otwarte zawietrzne
- prowadzić szkolny dziennik okrętowy.

Uwaga: Nawigacyjnym zabrania się samowolnej obsługi jakichkolwiek

urządzeń nawigacyjnych lub innych znajdujących się na mostku.

3. Sternik.
Zadaniem praktykantów pełniących służbę na sterze jest utrzymanie statku na
nakazanym kursie. Dokładne sterowanie jest podstawowym warunkiem
bezpieczeństwa żeglugi i dlatego od sternika wymaga się dokładnego
wykonywania obowiązków.

Przekazywanie służby:
Sternik zdający, głośno podaje kurs wg kompasu. Sternik obejmujący obowiązki
powtarza dosłownie to, co usłyszał od sternika zdającego, np. „Kurs jeden, dwa,
pięć”. Prócz tego zdający informuje nowego sternika jak zachowuje się statek,
czy jest bardzo nawietrzny, ile stopni trzeba wychylać ster na przeciwną burtę.
Po przekazaniu obowiązków dotychczasowy sternik podchodzi do oficera

20
wachtowego i melduje: „Panie oficerze, zdałem kurs jeden, dwa, pięć”. Nie
wolno dokonywać zmiany służby na sterze w trakcie wykonywania jakiegokolwiek
manewru jak np. zwrotu pod żaglami, zmiany kursu dla wyminięcia innego statku.
Ster należy zdawać, gdy statek jest na zadanym kursie.

Komendy dla sternika:

Oficer wydający komendy sternikowi powinien wyraźnie zaznaczyć czy
komenda dotyczy kąta wychylenia steru czy też kursu wg żyrokompasu. Z
reguły komenda poprzedzona słowem „prawo” lub „lewo” dotyczy wychylenia
steru np.:
„Prawo dziesięć” - wychylić ster w prawo na 10 stopni
„Lewo piętnaście” - wychylić ster 15 stopni na lewą burtę

Przy komendach dotyczących zmiany kursu podajemy kurs w systemie pełnym

trzycyfrowym np.:
„W prawo na jeden, dwa, pięć” - oznacza zmienić kurs w prawo na nowy kurs
125 stopni i sterować tym kursem.
„W lewo na zero, jeden, pięć” - oznacza zmienić kurs w lewo na nowy kurs
015 stopni i sterować tym kursem.

Wykonywanie komend:
Po otrzymaniu komendy od oficera sternik powtarza dosłownie to co usłyszał i
przystępuje do wykonania. Po wykonaniu melduje.

Przykłady:
oficer: „Zmiana kursu w prawo na jeden, dwa, pięć” lub samo „W prawo na
jeden, dwa, pięć” (Starboard, steer one two five)
sternik: „Zmiana kursu w prawo na jeden, dwa, pięć” lub samo „W prawo na
jeden, dwa, pięć” i wykonuje komendę

21
sternik: melduje wykonanie „Jest jeden, dwa, pięć”
oficer: powinien potwierdzić usłyszany meldunek np.: „Tak jeden, dwa, pięć”
lub samo „Dziękuję”, „Zrozumiałem”, „OK”.

oficer: „Prawo / lewo dziesięć” ( Starboard /port ten )

sternik: „Prawo / lewo dziesięć” i wykonuje komendę
sternik: melduje wykonanie „Jest prawo/lewo dziesięć”
oficer: powinien potwierdzić usłyszany meldunek np.: „Tak prawo / lewo
dziesięć” lub samo „Dziękuję”, „Zrozumiałem”, „OK.”.
sternik: w miarę skręcania statku podaje kurs odczytany na kompasie co 10
stopni
np.: „Zero, zero, zero; zero, jeden, zero; zero, dwa, zero...”

oficer: „Prawo / lewo na burtę” (Hard a starboard /port)

sternik: „Prawo / lewo na burtę” i wykonuje komendę wychylając ster
maksymalnie w prawo / lewo
sternik: melduje wykonanie „Jest prawo / lewo na burtę”
oficer: powinien potwierdzić usłyszany meldunek np.: „Tak prawo/lewo na
burtę” lub samo „Dziękuję”, „Zrozumiałem”, „OK.”.

oficer: „Środek ster” (Midships)

sternik: „ Środek ster” i wykonuje komendę ustawiając ster w pozycji zerowej
sternik: melduje wykonanie „Jest środek ster”
oficer: powinien potwierdzić usłyszany meldunek np.: „Tak środek ster” lub
samo „Dziękuję”, „Zrozumiałem”, „OK.”.

oficer: „Tak trzymać” (Steady as she goes)

sternik: „Tak trzymać” natychmiast głośno odczytuje aktualny kurs oraz
utrzymuje

22
statek na odczytanym kursie np.: „ Jeden, dwa, zero”
oficer: powinien potwierdzić usłyszany kurs np.: „Tak jeden, dwa, zero” lub
samo „Dziękuję”, „Zrozumiałem”, „OK.”.

oficer: „Jaki kurs?” lub „Ile leży?” (What is your course?) lub ( What is Her
heading now?)
sternik: Odczytuje kurs, jaki jest w danym momencie np.: „Jeden, dwa, zero”
oficer: powinien potwierdzić usłyszany kurs np.: „Tak jeden, dwa, zero” lub
samo „Dziękuję”, „Zrozumiałem”, „OK”.

Podczas żeglugi w trudnych warunkach lub przy małej prędkości statku, mogą
wystąpić trudność w utrzymywaniu statku na kursie. Wówczas sternik
natychmiast melduje oficerowi: „Nie słucha steru” (Not steering) lub (vessel
does not answer the wheel).

4. Służba na oku.
Praktykant prowadzący obserwację melduje oficerowi o wszelkich obiektach
widocznych w zasięgu jego wzroku. Obowiązkiem praktykanta na tej służbie
jest obserwacja w wyznaczonym dla niego sektorze (od dziobu do rufy na
wyznaczonej dla niego burcie). Meldunek o pojawiających się obiektach składa
się w następujący sposób: „Panie oficerze, statek na kursie” albo „... światło
błyskowe kąt kursowy 40 stopni prawa burta”
albo „...lewo piętnaście kuter rybacki”. Oko melduje obiekty określając je
początkowo w sposób ogólny, a następnie w miarę rozpoznawania, bardziej
dokładnie. W miarę zdobywania praktyki należy meldować oficerowi, jakim
kursem płynie statek widoczny na morzu, jakie pali światła, czym jest zajęty
(statek poławiający, żaglowiec, okręt wojenny podczas ćwiczeń). W czasie mgły
praktykant pełniący służbę na oku uważnie nasłuchuje sygnałów mgłowych
nadawanych przez jednostki pływające, latarnie i inne znaki nawigacyjne. Może

23
także podczas ograniczonej widzialności, na wyraźne polecenie oficera, pełnić
służbę na dziobie i za pomocą radiotelefonu przenośnego meldować oficerowi
zauważone obiekty i usłyszane sygnały mgłowe.

5.Wachta kotwiczna.

Cel służby:
Zapewnienie bezpieczeństwa statku poprzez nadzorowanie pracy łańcucha
kotwicznego oraz nadawanie sygnałów mgłowych podczas złej widzialności,
gdy statek stoi na kotwicy. Dodatkowo celem służby jest zabezpieczenie mienia
statkowego przed kradzieżą lub rabunkiem.

Pełnienie służby:
Praktykant wyznaczony na wachtę kotwiczną przebywa na samym dziobie
statku. W zależności od pogody i wytycznych oficera sprawdza jak pracuje i jak
patrzy łańcuch kotwiczny. Praktykant pełniący obowiązki na wachcie
kotwicznej powinien utrzymywać łączność z oficerem wachtowym na mostku
przez rozgłośnię statkowa. Zwraca szczególną uwagę na krążące wokół statku
łodzie i melduje oficerowi, gdy te zbliżają się do statku. Na redach portów, w
których kradzieże lin, farb i innego mienia statkowego są nagminne służba taka
powinna być wzmocniona i lepiej wyposażona (latarki, lampy, podłączona linia
wodna ppoż.). Służbę na kotwicy obejmuje na polecenie oficera wachtowego
jeden z praktykantów, który miał służbę na oku przed rzuceniem kotwicy
natomiast jeden praktykant pozostaje na służbie na oku i prowadzi dokładną
obserwację.

24
 6.Służba w siłowni

INFORMACJE DLA PRAKTYKANTÓW PEŁNIĄCYCH SŁUŻBĘ W

SIŁOWNI STATKOWEJ

Praktykantów niezależnie od wydziału obowiązują zasady postępowania

określone w Regulaminie Statków Szkolnych. Dodatkowo ze względu na
szczególne zagrożenia w pomieszczeniach siłowni, należy przestrzegać niżej
wymienione normy:
1) Stosowanie odpowiedniego ubioru:
a) Buty sznurowane na podeszwie skórzanej lub olejoodpornej.
b) Drelich roboczy posiadający wszystkie zapięcia, bez wiszących
swobodnych elementów ubioru.
2) Objęcie wachty w siłowni następuje przez przybycie do CMK na pięć minut
przed zmianą wachty oraz zameldowanie swojego przybycia mechanikowi
służbowemu.
3) Praktykant przyjmujący wachtę razem ze zdającym wachtę dokonują
„obchodu” siłowni dzieląc się uwagami i spostrzeżeniami odnośnie stanu
mechanizmów i ich parametrów pracy oraz wykonywanych osobiście przez
wachtowych czynności.
4) Praktykanci dniówkowi daymani przychodzą do CMK po ceremonii
podniesienia bandery.
5) Nazwiska jak i rodzaj służb wachtowych oraz daymanów odnotowane będą
na formularzach poszczególnych wacht.
6) Po przejęciu wachty praktykanci wachtowi i dymani, będący pierwszy raz na
służbie w siłowni, zostają przez oficera mechanika wachtowego zapoznani z
siłownią i przeszkoleni z przepisów BHP oraz zapoznani z położeniem i
rodzajem wszystkich wyjść awaryjnych i pożarowych, a także z położeniem i
przeznaczeniem środków gaśniczych w siłowni. Po przeszkoleniu zgodnie z
F-PS-7/19-2 składają podpis potwierdzający dane przeszkolenie.
7) Starszy mechanik i załoga działu maszynowego mają prawo zgłaszać
wniosek o nagrody i kary dla praktykantów do biura starszego oficera.
8) Praktykanci zobowiązani są do wykonywania na polecenie i pod nadzorem
oficera mechanika wachtowego w ramach szkolenia zawodowego prac
związanych z eksploatacją siłowni takich jak:

25
 a) obsługa systemów i urządzeń w siłowni
b) kontrola i zapisywanie parametrów pracy
c) utrzymanie w czystości pomieszczeń siłowni
d) konserwacja urządzeń i pomieszczeń siłowni
e) uczestniczenie w remontach i naprawach urządzeń
f) przygotowanie siłowni do manewrów i do przekazania wachty.

9) Praktykanci podczas przebywania w siłowni zobowiązani są do używania

ochronników słuchu, a podczas prac warsztatowych okularów ochronnych.
Przed opuszczeniem siłowni należy zawsze umyć ręce w umywalni
siłownianej, odpowiednimi i przeznaczonymi do tego celu środkami
myjącymi.
10) Praktykanci po zakończeniu prac zobowiązani są do wyczyszczenia
używanych narzędzi i schowania ich w odpowiednich przeznaczonych do
tego celu pomieszczeniach i szafach.

W POMIESZCZENICH SIŁOWNI OKRĘTOWEJ ZABRANIA SIĘ:

1) Opuszczania siłowni bez wiedzy i zgody oficera mechanika służbowego.

Każde wyjście i powrót musi być zgłoszone oficerowi mechanikowi
służbowemu.
2) Operowania urządzeniami w siłowni bez wiedzy i polecenia oficera
mechanika służbowego i jego osobistego nadzoru.
3) Palenia tytoniu i używania otwartego ognia.
4) Spania lub czytania innej niż związanej z siłownią literatury.
5) Niszczenia wyposażenia statku.
6) Używania komputerów osobistych, sprzętu odtwarzającego i środków
łączności do rozmów nie związanych z pełnieniem służby.
7) Wyrzucania śmieci i zbędnych elementów do zęz lub innych miejsc niż
kosze na śmieci.
8) Wprowadzania do pomieszczeń siłowni osób postronnych bez wiedzy
mechanika służbowego.

26
OBOWIĄZKI PRAKTYKANTA PRZEBYWAJĄCEGO NA WACHCIE W
SIŁOWNI

1. Co pół godziny:
a) Mierzyć poziom oleju w pracujących silnikach.
b) Sprawdzać wskaźniki zabrudzenia filtrów olejowych w pracujących
silnikach i przekładni.
c) Sprawdzać wskaźnik zabrudzenia wstępnego filtra paliwa.
d) Kontrolować czy nie pojawiają się przecieki wody, oleju, paliwa
oraz gazów spalinowych.
e) Kontrolować temperaturę komór chłodni prowiantowej.
2. Co 1 godzinę:
a) Wykonywać czynności pkt.1 jak wyżej.
b) Spisywać parametry pracy silników i urządzeń na odpowiednich
przeznaczonych do tego celu formularzach.
3. Na koniec wachty:
a) Wykonywać czynności pkt.1i 2 jak wyżej.
b) Sprawdzić stany zbiorników oleju nr 19-20 i zbiorników paliwa nr
25-26.
c) Wytrzeć z zacieków silniki i pracujące urządzenia oraz płyty
podłogowe.
4. Wykonać prace zlecone przez oficera mechanika służbowego.
5. O zauważonych usterkach natychmiast informować oficera mechanika
służbowego.
6. Podczas nieobecności oficera mechanika służbowego w CMK, w
przypadku włączenia się alarmu należy skasować sygnalizację dźwiękową
nie wyłączając sygnalizacji świetlnej i natychmiast poinformować oficera
mechanika służbowego.

27
 OBOWIĄZKI PRAKTYKANTA MAJĄCEGO SŁUŻBĘ DOBOWĄ -
„DEYMANA” W SIŁOWNI

1) Praktykanci zobowiązani są do wykonywania na polecenie i pod nadzorem

oficera mechanika wachtowego w ramach szkolenia zawodowego prac
związanych z eksploatacją siłowni takich jak:
a) obsługa systemów i urządzeń w siłowni
b) utrzymanie w czystości pomieszczeń siłowni
c) konserwacja urządzeń i pomieszczeń siłowni
d) uczestniczenie w remontach i naprawach urządzeń
e) przygotowanie siłowni do manewrów
2) Przed opuszczeniem siłowni zobowiązani są zawsze umyć ręce w umywalce
w siłowni odpowiednimi i przeznaczonymi do tego celu środkami myjącymi.
3) Praktykanci po zakończeniu prac zobowiązani są do wyczyszczenia
używanych narzędzi i schowania ich w odpowiednich przeznaczonych do
tego celu pomieszczeniach i szafach.
4) O zauważonych usterkach zobowiązani są natychmiast informować oficera
mechanika służbowego.

• Służby portowe
Służby portowe podobnie jak morskie są związane z bezpieczeństwem statku i
wyznaczane są przez starszego wachty pod nadzorem asystenta starszego
oficera.
Praktykanci przychodzą na zmianę służby ogoleni oraz schludnie ubrani
zgodnie z zarządzeniem przełożonych. Podczas pełnienia służb portowych nie
wolno czytać książek, używać komputerów osobistych, komórek i sprzętu
odtwarzającego. Służba portowa wymaga po prostu czuwania.

28
 1. Bosmański.
Jest pomocnikiem oficera służbowego. Uczy się kierowania pracą podległego
mu zespołu ludzkiego, współpracuje z instruktorem i bosmanem wachtowym.
Miejscem pełnienia służby jest pokład górny w pobliżu trapu i kabiny szkolnej
nawigacyjnej. Bosmański w żadnym wypadku nie może oddalić się od tego
miejsca bez wiedzy oficera służbowego.
Obowiązki bosmańskiego:
- znać przydział praktykantów do poszczególnych służb i zajęć
- organizowanie zbiórek do zdania służby i do zajęć
- dbać, aby popielniczki na pokładzie były właściwie podwieszone, opróżniać je
systematycznie i napełniać wodą do 1/4 wysokości
- kiedy włączona jest klimatyzacja dopilnować, aby wszystkie drzwi
prowadzące do wnętrza statku z burty nawietrznej były zamknięte natomiast
drzwi na burcie zawietrznej mogą być otwarte wg wskazań załogi
- wybijać szklanki dzwonem okrętowym, co pół godziny
- pilnować aby włazy strugoszczelne prawej i lewej burty do klatek schodowych
A, B i C były zamknięte, właz do klatki schodowej D od strony kei oraz właz do
klatki schodowej E od strony wody podczas zwiedzania statku były zamknięte.
- budzi w odpowiednim czasie praktykantów obejmujących służby portowe i
gospodarcze
- organizuje zbiórki wacht udających się na ląd
- na polecenie oficera służbowego przygotowuje statek do zwiedzania –
sprawdza czystość toalety pokładowej oraz rozwiesza tabliczki informacyjne i
zakazu wstępu
- okresowo przeprowadza obchody statku zwracając uwagę na rozmieszczenie
tabliczek informacyjnych i zakazu
- dba o porządek, bezpieczeństwo i czystość na pokładzie otwartym
- organizuje podmiany praktykantów pełniących służbę przy trapie i na klatkach
schodowych

29
- zwraca szczególną uwagę na osoby zwiedzające statek i w przypadku
podejrzanego zachowania się zwiedzających oraz na pozostawione pakunki na
pokładzie natychmiast melduje oficerowi służbowemu o swoich
spostrzeżeniach.

Bosmański wykonuje wszelkie inne polecenia swych przełożonych. Powinien

dobrze znać rozkład statku, aby na polecenie oficera znaleźć miejsce pobytu
poszczególnych członków załogi lub praktykantów.
Bosmański z racji swej funkcji jest przełożonym wszystkich praktykantów
wachty służbowej. Nadzoruje pracę służb portowych.

2. Służba na trapie.
Służba pełniona jest podczas postoju statku w porcie lub na redzie, gdy statek
ma połączenie z lądem za pomocą szalupy statkowej.

Cel służby:
Celem służby trapowej jest ścisła kontrola wszystkich osób przybywających na
statek i opuszczających go. Trapowi oddają honory świstem trapowym,
utrzymują porządek w rejonie trapu oraz czuwają nad bezpieczeństwem i
ruchem. Osoby w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem narkotyków,
wyglądające podejrzanie powinny zostać zatrzymane przed wejściem na statek.
Trapowi widząc taką osobę, chcącą dostać się na statek, powinni natychmiast
poinformować oficera służbowego. Praktykanci pełniący służbę na trapie
powinni także obserwować całą burtę statku (szczególnie odbijacze i cumy).
Służba na trapie ma na celu wyrobienie w praktykantach poczucia
odpowiedzialności i obowiązkowości.
Służba na trapie jest pełniona w pełnym umundurowaniu wyjściowym, w
przypadku złej pogody dopuszczalne są kurtki mundurowe lub kurtki statkowe.

30
Wyznaczanie, czas trwania służby:
Służbę trapowych pełnią praktykanci z wachty służbowej wyznaczeni przez
starszego wachty pod nadzorem asystenta. Zarówno w dzień jak i w nocy
zmieniają się co 4 godziny. Z względu na złe warunki atmosferyczne, za zgodą
Starszego Oficera, oficer służbowy może zarządzić służby 2-godzinne.
Każdorazowo, przy zmianie służby, nowi trapowi meldują się oficerowi
służbowemu, który zarządza zmianę. W jego obecności trapowi przekazują
sobie gwizdki trapowe oraz niezbędne informacje np.: czas wystąpienia niskiej i
wysokiej wody, czas udostępnienia statku dla zwiedzających. Trapowi
obejmujący służbę zwalniają się z pracy u bosmana na 20 minut przed objęciem
służby. Trapowi jedzą kolację na zmianę, meldując swe zejście oficerowi
służbowemu. Podczas zwiedzania statku bosmański zastępuje trapowego, który
udaje się na posiłek.

Pełnienie służby:
Przez cały czas pełnienia służby trapowi muszą znajdować się przy trapie.
Powinni stać w pozycji swobodnej w rozkroku, przyjmując postawę zasadniczą
podczas oddawania honorów gwizdkiem. Nie wolno opierać się o nadburcie,
nagielbanki, reling. Każda osoba nienależąca do załogi stałej, a chcąca wejść na
statek poza godzinami zwiedzania musi być przez trapowych zatrzymana i
doprowadzona do oficera służbowego. Praktykanci, którzy jeszcze nie poznali
całej załogi stałej mają prawo zatrzymać członka załogi dla potwierdzenia jego
tożsamości przez oficera służbowego. Bez pozwolenia oficera służbowego
nikogo nie wolno wpuszczać na statek. Wyjątek stanowią goście wchodzący na
statek w towarzystwie członków załogi stałej. Trapowi winni zwracać uwagę na
zamocowanie trapu szczególnie w portach pływowych i nie dopuszczać do jego
uszkodzenia. Muszą także pilnować, aby na trapie były maksymalnie 4 osoby,
dlatego podczas zwiedzania statku jeden trapowy powinien stać na pokładzie

31
statku a drugi na kei w celu regulowania ruchem na trapie. W przypadku braku
specjalnej służby na rufie, do obowiązków trapowych należy, na polecenie
oficera służbowego, oddawanie honorów banderom przepływających okrętów i
statków. W czynności tej bierze udział jeden z trapowych i bosmański. W
godzinach nocnych, gdy bosmańskiego nie ma już na służbie, trapowi wybijają
szklanki dzwonem okrętowym. Trapowi pilnują, aby bez wiedzy oficera
służbowego, na statek nic nie było wnoszone ani znoszone. O każdorazowym
zbliżaniu się do statku Komendanta lub jego przełożonych trapowi jak
najszybciej meldują oficerowi służbowemu. Każdemu oficerowi, który jest w
mundurze trapowi oddają honor świstem trapowym. Honory te oddaje się od
podniesienia bandery do jej opuszczenia. Komendantowi i jego przełożonym
oddaje się honory gwizdkiem oficerskim i świstem trapowym. Trapowi
zaczynają swój świst dopiero po pierwszym gwizdku oficera a kończą po
drugim.

3. Służby bezpieczeństwa statku.

• Służba na klatkach schodowych

Praktykanci wyznaczeni do służby na klatkach schodowych mają za zadanie
pilnowanie wejść do klatek wyznaczonych podczas zwiedzania statku. Dyżurny
klatki „E” pełniący służbę na zewnątrz przy drzwiach wejściowych dodatkowo
kontroluje pracę cum rufowych. Czas trwania jego służby ustala oficer
służbowy. Umundurowanie dyżurnego klatki schodowej jest zależne od decyzji
oficera służbowego. Podczas przechodzenia przełożonych lub gości przyjmuje
postawę stojącą i bez wiedzy oficera służbowego nie wolno mu opuścić miejsca
pełnienia służby. Na posiłki jest wymieniany przez bosmańskiego lub innego
praktykanta wyznaczonego przez bosmańskiego.

32
 4. Służba w siłowni

INFORMACJE DLA PRAKTYKANTÓW PEŁNIĄCYCH SŁUŻBEĘ W

SIŁOWNI STATKOWEJ

Praktykantów niezależnie od wydziału obowiązują zasady postępowania

określone w Regulaminie Statków Szkolnych. Dodatkowo ze względu na
szczególne zagrożenia w pomieszczeniach siłowni, należy przestrzegać niżej
wymienione normy:
5) Stosowanie odpowiedniego ubioru:
a) Buty sznurowane na podeszwie skórzanej lub olejoodpornej.
b) Drelich roboczy posiadający wszystkie zapięcia, bez wiszących
swobodnych elementów ubioru.
6) Objęcie wachty w siłowni następuje przez przybycie do CMK na pięć minut
przed zmianą wachty oraz zameldowanie swojego przybycia mechanikowi
służbowemu.
7) Praktykant przyjmujący wachtę razem ze zdającym wachtę dokonują
„obchodu” siłowni dzieląc się uwagami i spostrzeżeniami odnośnie stanu
mechanizmów i ich parametrów pracy oraz wykonywanych osobiście przez
wachtowych czynności.
8) Praktykanci dniówkowi daymani przychodzą do CMK po ceremonii
podniesienia bandery.
9) Zarówno nazwiska, jak i rodzaj służby wachtowych oraz daymanów,
odnotowane będą na formularzach poszczególnych wacht.
10) Po przejęciu wachty, praktykanci wachtowi i dymani, będący pierwszy
raz na służbie w siłowni, zostają przez oficera mechanika wachtowego
zapoznani z siłownią i przeszkoleni z przepisów BHP oraz zapoznani z
położeniem i rodzajem wszystkich wyjść awaryjnych i pożarowych, a także z
położeniem i przeznaczeniem środków gaśniczych w siłowni. Po
przeszkoleniu zgodnie z F-PS-7/19-2 składają podpis potwierdzający dane
przeszkolenie.
11) Starszy mechanik i załoga działu maszynowego mają prawo zgłaszać
wniosek o nagrody i kary dla praktykantów do biura starszego oficera.
12) Praktykanci zobowiązani są do wykonywania na polecenie i pod
nadzorem oficera mechanika wachtowego, w ramach szkolenia zawodowego,
prac związanych z eksploatacją siłowni takich jak:

33
 a) obsługa systemów i urządzeń w siłowni
b) kontrola i zapisywanie parametrów pracy
c) utrzymanie w czystości pomieszczeń siłowni
d) konserwacja urządzeń i pomieszczeń siłowni
e) uczestniczenie w remontach i naprawach urządzeń
f) przygotowanie siłowni do manewrów i do przekazania wachty.
13) Praktykanci podczas przebywania w siłowni zobowiązani są do używania
słuchawek, a podczas prac warsztatowych okularów ochronnych. Przed
opuszczeniem siłowni należy zawsze umyć ręce w umywalni na miejscu,
używając przeznaczonych do tego celu środków myjących.
14) Praktykanci po zakończeniu prac zobowiązani są do wyczyszczenia
używanych narzędzi i schowania ich w odpowiednich, przeznaczonych do
tego celu pomieszczeniach i szafach.

W POMIESZCZENICH SIŁOWNI OKRĘTOWEJ ZABRANIA SIĘ:

9) Opuszczania siłowni bez wiedzy i zgody oficera mechanika służbowego.

Każde wyjście i powrót musi być zgłoszone oficerowi mechanikowi
służbowemu.
10) Operowania urządzeniami w siłowni bez wiedzy i polecenia oficera
mechanika służbowego i jego osobistego nadzoru.
11) Palenia tytoniu i używania otwartego ognia.
12) Spania lub czytania literatury innej niż związanej z siłownią.
13) Niszczenia wyposażenia statku.
14) Używania komputerów osobistych, sprzętu odtwarzającego i środków
łączności do rozmów nie związanych z pełnieniem służby.
15) Wyrzucania śmieci i zbędnych elementów do zęz lub innych miejsc.
Przeznaczone są do tego wyłącznie kosze na śmieci.
16) Wprowadzania do pomieszczeń siłowni osób postronnych bez wiedzy
mechanika służbowego.

34
 OBOWIĄZKI PRAKTYKANTA PRZEBYWAJĄCEGO NA WACHCIE W
SIŁOWNI

7. Co pół godziny:
f) Mierzyć poziom oleju w pracujących silnikach.
g) Sprawdzać wskaźniki zabrudzenia filtrów olejowych w pracujących
silnikach i przekładni.
h) Sprawdzać wskaźnik zabrudzenia wstępnego filtra paliwa.
i) Kontrolować czy nie pojawiają się przecieki wody, oleju, paliwa
oraz gazów spalinowych.
j) Kontrolować temperaturę komór chłodni prowiantowej.
8. Co 1 godzinę:
c) Wykonywać czynności pkt.1 jak wyżej.
d) Spisywać parametry pracy silników i urządzeń na odpowiednich
przeznaczonych do tego celu formularzach.
9. Na koniec wachty:
d) Wykonywać czynności pkt.1i 2 jak wyżej.
e) Sprawdzić stany zbiorników oleju nr 19-20 i zbiorników paliwa nr
25-26.
f) Wytrzeć z zacieków silniki i pracujące urządzenia oraz płyty
podłogowe.
10. Wykonać prace zlecone przez oficera mechanika służbowego.
11. O zauważonych usterkach natychmiast informować oficera mechanika
służbowego.
12. Podczas nieobecności oficera mechanika służbowego w CMK, gdy
włączy się alarm należy skasować sygnalizację dźwiękową, nie
wyłączając sygnalizacji świetlnej i natychmiast poinformować oficera
mechanika służbowego.

OBOWIĄZKI PRAKTYKANTA MAJĄCEGO SŁUŻBĘ DNIÓWKOWĄ -

DAYMANA W SIŁOWNI

15) Daymani zobowiązani są do wykonywania, na polecenie i pod nadzorem

oficera mechanika wachtowego, w ramach szkolenia zawodowego, prac
związanych z eksploatacją siłowni takich jak:
a) obsługa systemów i urządzeń w siłowni

35
 b) utrzymanie w czystości pomieszczeń siłowni
c) konserwacja urządzeń i pomieszczeń siłowni
d) uczestniczenie w remontach i naprawach urządzeń
e) przygotowanie siłowni do manewrów
16) Przed opuszczeniem siłowni zobowiązani są zawsze umyć ręce w
umywalni na miejscu, odpowiednimi, przeznaczonymi do tego celu środkami
myjącymi.
17) Praktykanci po zakończeniu prac zobowiązani są do wyczyszczenia
używanych narzędzi i schowania ich w odpowiednich przeznaczonych do
tego celu pomieszczeniach i szafach.

O zauważonych usterkach zobowiązani są natychmiast informować oficera

mechanika służbowego.

• Służby gospodarcze
Służby gospodarcze i porządkowe są wyznaczane przez starszego wachty pod
nadzorem asystenta starszego oficera. Praktykanci wyznaczeni do służb
gospodarczych, po podniesieniu bandery, ustawiają się w poprzek, przed
nadbudówką rufową obok całej swojej wachty, dokładnie w wyznaczonych
przez bosmana lub instruktora miejscach. Na polecenie bosmana lub
instruktora udają się w swoje rejony i przejmują obowiązki od praktykantów
wachty zdającej służbę. Czas trwania służby wynosi 24 godziny. Za całokształt
pełnionej służby praktykant jest oceniany przez bezpośrednich przełożonych.
Jeśli w trakcie pełnionej służby jest dokonywany obchód praktykant dyżurny
powinien zameldować się Komendantowi np.: „Panie Komendancie, praktykant
Jan Kowalski melduje się podczas pełnienia służby dyżurnego korytarzy.

1. Dyżurni kuchni – 3 praktykantów

Dyżurni kuchni stawiają się do pracy w godzinach wyznaczonych przez szefa
kuchni. Do ich obowiązków należy:

36
  pomoc w pobieraniu prowiantu z chłodni oraz dostarczanie go do kuchni
 obróbka wstępna warzyw
 usuwanie odpadów surowców, utrzymanie w czystości pojemników na
śmieci
 mycie naczyń kuchennych i narzędzi
 pomoc w przygotowaniu posiłków oraz napojów, stosownie do zaleceń
kucharzy
 dbałość o czystość kuchni
 codzienne, dwukrotne - popołudniowe i wieczorne - mycie podłogi.
Wszystkie prace są zlecane przez kucharzy i winne być wykonywane pod ich
nadzorem. Za dobrą organizację pracy dyżurnych praktykantów oraz za
przestrzeganie przepisów BHP i sanitarnych odpowiedzialny jest szef kuchni,
który ma prawo zgłaszać nagrody i kary w biurze Starszego Oficera. Dyżurni
kuchni stawiają się na pokładzie na wszystkie alarmy, a po ich odwołaniu udają
się do miejsca pełnienia służby, po zwolnieniu przez oficera.

2. Dyżurni mesy praktykanckiej – 3 praktykantów

Dyżurni mesy z wachty kończącej służbę zgłaszają się do stewarda o godz.
06.15. Praktykanci wyznaczeni na dyżurnych w mesie studenckiej, po przejęciu
służby, zgłaszają się do odpowiedzialnego za mesę stewarda, który ustala
godziny ich pracy oraz przerw na odpoczynek oraz zaznajamia z przepisami
sanitarnymi i BHP. Podstawowe obowiązki to:
 odbiór naczyń z posiłkami z kuchni i obsługa windy na polecenie
stewarda
 nakrywanie stołów w sposób ustalony przez stewarda
 pomoc w wydawaniu posiłków
 sprzątanie brudnej zastawy ze stołów oraz jej mycie
 stałe utrzymywanie czystości w mesie oraz w pentrze.
Dyżurni mesy praktykanckiej obowiązani są do ścisłego wykonywania poleceń

37
stewarda. Ma on prawo zgłoszenia praktykantów dyżurnych do nagród lub kar,
do biura Starszego Oficera. Dyżurni messy stawiają się na pokładzie na
wszystkie alarmy, a po ich odwołaniu, udają się do miejsca pełnienia służby po
zwolnieniu przez oficera.

3. Dyżurny korytarzy – 2 praktykantów.

Cel służby:
Utrzymanie porządku na korytarzach, w suszarniach, w mundurowniach oraz w
sali wykładowej.

Pełnienie służby:
Służba dyżurnego korytarzy i klatek schodowych trwa 24 godziny od 08.00 do
08.00 dnia następnego. Dyżurny zaczyna od przygotowania sali wykładowej do
zajęć. W dalszej kolejności ściera kurze z szafek praktykanckich i zamiata
korytarze. Następnie dokonuje dokładnego mycia w/w rejonów wraz z szotami i
sufitami. Opróżnia pojemniki na śmieci znajdujące się na „Placu Kaszubskim”.
Okresowo czyści mosiężne elementy na swoich rejonach. Pod koniec dnia sprząta
dokładnie salę wykładową i sprawdza czy wszystkie okna są dokręcone. Pracę
dyżurnych korytarzy kontroluje i nadzoruje pielęgniarz, który posiada prawo do
występowania o nagrody i kary do biura Starszego Oficera. Dyżurni messy
stawiają się na pokładzie na wszystkie alarmy, a po ich odwołaniu udają się do
miejsca pełnienia służby. Klatki schodowe są sprzątane przez praktykantów
wyznaczonych przez bosmana II wachty w godzinach od 06.00 do 06.30. Prace
nadzoruje bosman II wachty.

38
 4. Dyżurny umywalni i WC – 3 praktykantów

Cel służby:
Celem służby jest utrzymanie czystości i dbanie o stan techniczny w
pomieszczeniach sanitarnych i pralni, przeznaczonych dla praktykantów.

Pełnienie służby:
Służba dyżurnych łazienek, WC i pralni, wyznaczonych przez starszego
wachty, pod nadzorem asystenta starszego oficera trwa 24 godziny od 08.00 do
08.00 dnia następnego.
Dyżurem objęte są następujące rejony:
 łazienki i WC na prawej i lewej burcie
 pralnia i suszarnia dla praktykantów
 korytarz przyległy do pomieszczeń sanitarnych, ograniczony z obu
stron przez drzwi wodoszczelne.
Praca praktykanta jest kontrolowana przez pielęgniarza, który udziela mu
wskazówek dotyczących zarówno godzin pracy jak i sposobu utrzymania
czystości, kolejności sprzątania, używanych środków czystości. Pielęgniarz ma
prawo do występowania o nagrody i kary dla praktykantów do biura Starszego
Oficera. Dyżurni wychodzą na zmianę swojej wachty i na wszystkie alarmy. Po
zakończeniu alarmów udają się na miejsce pełnienia służb po zwolnieniu przez
oficera.

5. Dyżurny mesy załogowej – 1 praktykant

Celem służby jest pomoc stewardowi w przynoszeniu posiłków z kuchni do
pentry, nakrywanie stołów do posiłków, zmywanie naczyń stołowych oraz
zastawy. Sprzątanie pentry i pomoc przy sprzątaniu messy. Wynoszenie
odpadów i śmieci oraz okresowe czyszczenie elementów mosiężnych. Służba
dyżurnego mesy załogowej trwa 24 godziny od 08.00 do 08.00 dnia następnego.

39
Dalsze szczegółowe godziny pracy, przerwy na odpoczynek oraz zapoznanie z
przepisami BHP i środkami czystości są ustalane przez stewarda. Za pracę
dyżurnego messy załogowej jest odpowiedzialny starszy steward, który ma
prawo do występowania o nagrody i kary do Starszego Oficera. Praktykant
dyżurny messy załogowej, wraz ze swoją wachtą, staje na pokładzie do
przekazania służby. Na pokładzie stawia się również podczas wszystkich
alarmów. Po zakończeniu alarmów udaje się do miejsca pełnienia służby.
Ubiór praktykantów pełniących służby gospodarcze ustalają ich bezpośredni
przełożeni.

40
 CZEŚĆ III

PRZEPISY BEZPIECZEŃSTWA I
HIGIENY PRACY
1. Przepisy ogólne

 Praktykantom nie wolno obsługiwać żadnych urządzeń technicznych i

sprzętu gospodarczego bez nadzoru. Przez nadzór rozumie się członka załogi
stałej wyznaczonego przez oficera.
 Narzędzia ręczne powinny być sprawdzone przed użyciem.
 Transport poziomy i pionowy materiałów niebezpiecznych oraz
przedmiotów, których ciężar przekracza 100 kg, powinien odbywać się pod
nadzorem załogi stałej.
 Zabrania się używania lin uszkodzonych, skręconych i mających węzły.
 Zabrania się siadania i stawania na relingach, urządzeniach pokładowych,
nagielbankach i ławach metalowych pod szalupami
 Nie wolno wychylać się za burtę ani wychylać głowy przez otwarty bulaj.
 Zabrania się poruszania biegiem pod pokładem statku ani stawania na
zrębnicach grodzi.
 W czasie pogody sztormowej należy zwracać szczególną uwagę na
zagrożenie, jakie mogą stanowić drzwi gwałtownie zamykające się.
 Podczas rozbrajania i uzbrajania statku oraz w czasie pobytu na terenie
stoczni obowiązuje noszenie kasków ochronnych.

41
Zabrania się bez uzyskania zgody osób uprawnionych:
 Otwierania bulajów
 Wchodzenia na maszty i schodzenia za burtę
 Przetrzymywania żywności w kubrykach
 Zamawiania żywności z zewnątrz z dostawą na statek
 Przebywania praktykantów w kubrykach żeńskich, praktykantek w
kubrykach męskich bez polecenia służbowego.

Każdy członek załogi i praktykant, który znalazł zgubę na statku zobowiązany

jest oddać ją na mostek do oficera wachtowego lub służbowego.
Każdy członek załogi i praktykant, po zauważeniu wypadnięcia człowieka za
burtę lub zaprószenia ognia, zobowiązany jest do natychmiastowego wszczęcia
alarmu zgodnie z instrukcjami alarmowymi.

2. Prace zaburtowe i na wysokościach.

 Prace zaburtowe powinny być kierowane i nadzorowane przez bosmana lub

osobę przez niego wyznaczoną z załogi stałej.
 Prace na masztach i rejach powinny być wykonywane w pasach
bezpieczeństwa i nadzorowane. Na czas pracy powinien być wyznaczony
specjalny obserwator, który utrzymuje wzrokowy i głosowy kontakt z
pracującym na wysokości, na czas pracy na wysokości pokład w tym rejonie
musi być zamknięty.
 Narzędzia można zabierać na maszty i reje jedynie w specjalnych
pojemnikach lub torbach.
 Zabrania się wykonywania jakichkolwiek prac zaburtowych podczas ruchu
statku.
 Członkowie załogi i praktykanci wykonujący w czasie postoju prace
zaburtowe nad powierzchnią wody powinni mieć założone pasy

42
 bezpieczeństwa, wpięte w linki asekuracyjne, przymocowane do konstrukcji
statku oraz kamizelki ratunkowe.
 Wykonując prace zaburtowe nad nabrzeżem, pomostem lub pontonem
należy mieć założone pasy bezpieczeństwa z linką asekuracyjną,
przymocowaną do konstrukcji statku.
 W miejscu wykonywania prac zaburtowych nad wodą należy umieścić koła
ratunkowe z rzutką, z których przynajmniej jedno powinno znajdować się w
wodzie.
 Przed posłaniem praktykantów do pracy na masztach i rejach oficer,
instruktor lub bosman wachtowy musi sprawdzić czy są zdrowi i wypoczęci,
czy mają dobrze założony i sprawny pas bezpieczeństwa, właściwą odzież i
właściwe obuwie.
 Właściwym obuwiem jest obuwie dobrze przylegające do nogi,
zasznurowane z twardą podeszwą i niezniszczone. Zabrania się wchodzenia
na reje w innym obuwiu.
 Podczas wchodzenia na maszt praktykant musi trzymać się za wanty
 Przy wchodzeniu na reje obowiązuje zahaczenie pasa bezpieczeństwa o
linkę asekuracyjną rozpiętą wzdłuż rei. Po zahaczeniu pasa należy sprawdzić
czy czynność ta została skutecznie wykonana i czy karabińczyk jest
zamknięty. Dopiero po tym sprawdzeniu można przesuwać się po pertach w
stronę noku rei zwracając uwagę by nie stawać na gejtawę.
 Nie wolno stawać lub siadać na rejach.
 Zabrania się naciągania sejzingów oburącz, całym ciężarem ciała. Należy
to robić jedną ręką, drugą trzymając się jaksztagu.
 Zabrania się naciągania oburącz i cały ciężarem ciała jakichkolwiek lin na
wysokościach. Należy pamiętać, że urwanie się liny lub nagłe wybranie jej
nadmiernego luzu może spowodować upadek z wysokości.
 Nie wolno wchodzić na reje w rękawicach roboczych i ubraniu krępującym
ruchy, ubiór powinien przylegać do ciała nie posiadać elementów

43
 odstających
 Przed wysłaniem ludzi na reje należy wybrać luzy na wszystkich brasach
oraz topenantach dolnych rej i bombramrei. Wyłączyć radar.
 Zabronione jest opuszczanie się z masztów po padunach lub innych linach.

3. Prace przy żaglach.

 Wszelkie manewrowanie żaglami bez wiedzy oficera, instruktora lub

bosmana jest zabronione.
 Przy stawianiu lub sprzątaniu żagli praktykanci ściśle wykonują polecenia
wydawane przez przełożonych.
 Prace na bukszprycie traktowane są jak prace na wysokościach i wymagają
nadzoru załogi stałej.
 Liny silnie obciążone, jak brasy, fały lub szoty, muszą być zamocowane na
naglach metalowych.
 Podczas stawiania żagli skośnych nie wolno przebywać po ich zawietrznej
stronie.
 Nie wolno stać w buchcie luzowanego brasu, szotu lub fału.
 Podczas stawiania sztaksli grota i stermasztu na nadbudówce powinien być
obecny członek załogi stałej, w celu zabezpieczenia szotów i samego żagla
przed zahaczeniem się o windy, nawietrzniki i łodzie.

4. Prace pokładowe.

 Otwory powstałe przez zdjęcie płyt podłogowych, pokryw włazów i inne

otwory należy bezzwłocznie zabezpieczyć i oznaczyć.
W wypadku braku takich możliwości należy postawić obserwatora, który
będzie pilnował włazu i ostrzegał zbliżające się osoby o

44
 niebezpieczeństwie. .
 W warunkach sztormowych należy poruszać się po pokładzie trzymając się
rozciągniętych lin sztormowych. Nie wolno biegać lub ślizgać się po
mokrym pokładzie.
 Prace pokładowe w warunkach sztormowych mogą odbywać się jedynie za
zgodą Starszego Oficera.
 Ruchome wyposażenie statku, po każdorazowym użyciu, należy składać w
miejscu do tego przeznaczonym oraz zabezpieczyć przed zmianą położenia.
 Oficer wachtowy, instruktor lub bosman nadzorujący prace praktykantów po
zachodzie słońca powinien być wyposażony w latarkę elektryczną.
 Obciążenie trapów powyżej ustalonej nośności jest zabronione.
 Nośność trapów na „Darze Młodzieży” wynosi 4 osoby.
 Przy korzystaniu z trapu pilotowego (sztormtrapu) należy stosować pasy
bezpieczeństwa lub szelki bezpieczeństwa z linką asekuracyjną. Osoba
korzystająca z sztormtrapu powinna być asekurowana i obserwowana z
pokładu.
 Osoby wchodzące na trap pilotowy powinny mieć obie ręce wolne.
 Podawanie cum bez rzutki dozwolone jest tylko na odległość do 2 metrów.
 Liny cumownicze powinny być przed rozpoczęciem prac rozciągnięte na
dostateczną długość i rozłożone na pokładzie.
 Stopery mogą być zakładane tylko przez przeszkolonych członków załogi
stałej.
 Podczas ostukiwania rdzy obowiązują okulary ochronne, słuchawki
ochronne oraz rękawice robocze.
 Nie wolno przebywać pod masztem, na którym odbywają się prace z
użyciem narzędzi.
 Nie wolno przebywać pod jakimkolwiek podnoszonym lub zawieszonym
ciężarem.
 Nie wolno stawać w pobliżu pracującego holu.

45
 Zabrania się posiadania i korzystania z telefonów komórkowych, kamer,
aparatów fotograficznych, odtwarzaczy CD podczas wachty a w
szczególności podczas prac na masztach.
 Zabrania się oglądania telewizji w mesie studenckiej podczas ciszy nocnej.

5. Zagrożenia porażeniem i napromieniowaniem.

 Praktykantom zabrania się dotykania urządzeń elektrycznych i anten.

 W kubrykach zabronione jest podłączanie jakichkolwiek urządzeń
elektrycznych bez zgody elektryka.
 Nie wolno przebywać na wysokości anteny radarowej na krojcmaszcie i
fokmaszcie, podczas ich pracy. W pozycji pogotowia (standby) radary są
całkowicie bezpieczne mimo obracającej się anteny.

46