POLITECHNIKA GDAŃSKA

WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI

Przetwornica DC-DC z dzielonym dławikiem na wyjściu

AUTOR: OPIEKUN PRACY:

Arkadiusz Adolph prof. dr hab. inż.
Zbigniew Krzemiński

Gdańsk 2003
 POLITECHNIKA GDAŃSKA
WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI

Studium: Dzienne
Kierunek: Elektrotechnika
Specjalność: NEiE

PRACA DYPLOMOWA MAGISTERSKA

Dyplomant: Arkadiusz Adolph

Obrona pracy: data ..................................... ocena: ......................................

Egzamin dyplomowy: data ..................................... ocena: ......................................

TEMAT: Przetwornica DC-DC z dzielonym dławikiem na wyjściu

ZAKRES:
1. Klasyfikacja impulsowych przekształtników napięcia stałego;
2. Analiza topologii układów przetwornic;
3. Właściwości wybranej topologii;
4. Badania symulacyjne oraz eksperymentalne.

Opiekun pracy Kierownik Katedry

prof. dr hab. inż. Zbigniew Krzemiński dr hab. inż. Piotr Chrzan

.............................................. ........................................

GDAŃSK, 2003

2
Praca dyplomowa może przyjmować różne formy w zależności od typu studiów i kraju, w którym
są realizowane. Najczęściej spotykanymi rodzajami prac dyplomowych są:
Praca licencjacka: Jest to praca napisana na zakończenie studiów licencjackich. Zazwyczaj skupia
się na prezentacji podstawowej wiedzy w wybranym obszarze naukowym lub zawodowym.
Praca magisterska: Praca magisterska jest pisana przez studentów na zakończenie studiów
magisterskich. Często ma charakter bardziej pogłębiony niż praca licencjacka i wymaga wykonania
własnych badań lub analizy konkretnego problemu.
Praca inżynierska: Jest to praca napisana przez studentów studiów inżynierskich. Skupia się na
praktycznym zastosowaniu wiedzy inżynierskiej w rozwiązaniu konkretnego problemu
technicznego.
Zarządzanie, marketing, ekonomia i administracja to obszary, w których prace dyplomowe mogą
przynieść wiele interesujących wniosków. W zarządzaniu można badać strategie firmy,
zachowania liderów, czy wpływ kultury organizacyjnej na wyniki. W pracach z marketingu
tematyka może obejmować analizę rynku, badanie zachowań konsumentów czy ocenę
skuteczności kampanii marketingowych. Prace z ekonomii mogą badać wpływ polityki
gospodarczej na gospodarkę, analizować zmiany na rynkach finansowych, czy badać przyczyny i
skutki ubóstwa. W pracach z administracji natomiast można skupić się na strukturach
administracyjnych, procesach decyzyjnych czy wpływie polityki publicznej na społeczeństwo.
Prace z politologii to kolejny szeroki obszar, w którym student może zająć się badaniem procesów
politycznych, systemów wyborczych, czy wpływu mediów na politykę. Niezależnie od obszaru,
każda praca dyplomowa zawsze wymaga pisanie analiz. To proces, który obejmuje interpretację
zebranych danych, identyfikację wzorców, wnioskowanie i tworzenie argumentów. Z kolei prace
z rolnictwa wymagają przeprowadzanie badań. Często podobne badania zawierają prace z ekologii.
Prace z filozofii z kolei, to obszar, w którym studenci mogą badać różne filozoficzne koncepcje,
teorie i idee, zastanawiać się nad pytaniem o sens życia, wolną wolę, prawdę, moralność, a także
analizować dzieła różnych filozofów.
W sumie, prace dyplomowe są wyrazem umiejętności, wiedzy i zrozumienia studenta dla danego
obszaru nauki. Są one ważne nie tylko jako końcowy produkt edukacyjny, ale także jako dowód
na zdolność studenta do samodzielnego myślenia, badania, analizy i argumentacji. Bez względu na
to, czy dotyczą one teologii, bankowości, prawa, zarządzania, marketingu, ekonomii, administracji,
politologii czy filozofii - są one nieodłączną częścią edukacji akademickiej.
SPIS TREŚCI
WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ ................................................................................. 5
1. Wstęp..................................................................................................................................... 6
2. Ogólna klasyfikacja przekształtników .................................................................................. 7
3. Klasyfikacja impulsowych przekształtników napięcia stałego na napięcie stałe.................. 9
3.1. Przekształtnik DC/DC obniżający napięcie ................................................................. 9
3.2. Przekształtnik DC/DC podwyższający napięcie ........................................................ 11
3.3. Przekształtnik DC/DC obniżająco-podwyższający napięcie...................................... 12
3.4. Przekształtniki DC/DC wielokwadrantowe ............................................................... 13
3.5. Izolowane przekształtniki DC/DC asymetryczne ...................................................... 13
3.5.1. Przetwornica jednotaktowa (typu forward)........................................................ 13
3.5.2. Przekształtnik typu flyback ................................................................................ 15
3.6. Izolowane przekształtniki DC/DC symetryczne ........................................................ 18
3.6.1. Przekształtnik typu PUSH-PULL....................................................................... 18
3.6.2. Przekształtnik półmostkowy .............................................................................. 19
3.6.3. Przekształtnik mostkowy.................................................................................... 21
4. Analiza topologii układów przetwornic .............................................................................. 22
4.1. Porównanie poszczególnych topologii....................................................................... 22
4.2. Wybór topologii układu ............................................................................................. 25
5. Właściwości wybranej topologii ......................................................................................... 26
5.1. Układ klasycznego przekształtnika mostkowego....................................................... 26
5.2. Układ przekształtnika mostkowego z dzielonym dławikiem..................................... 29
5.3. Układ ogranicznika przepięć...................................................................................... 30
6. Badania symulacyjne........................................................................................................... 35
6.1. Symulacja klasycznego układu przekształtnika mostkowego.................................... 36
6.2. Symulacja układu ze zmodyfikowanym dławikiem................................................... 40
7. Badania eksperymentalne.................................................................................................... 45
7.1. Realizacja praktyczna układu przetwornicy............................................................... 45
7.1.1. Transformator planarny...................................................................................... 46
7.1.2. Układ sterowania i regulacji przetwornicy......................................................... 48
7.2. Stanowisko badawcze ................................................................................................ 49
7.3. Wyniki badań eksperymentalnych ............................................................................. 51
7.3.1. Klasyczny układ przekształtnika mostkowego z kondensatorem
symetryzującym ................................................................................................................. 51
8. Podsumowanie .................................................................................................................... 56
Literatura .................................................................................................................................... 57
Załącznik A: Schemat układu symulacyjnego przetwornicy mostkowej................................... 58
Załącznik B: Schemat układu symulacyjnego przetwornicy mostkowej z dzielonym dławikiem
i obwodem snubber’owym ......................................................................................................... 59
Załącznik C: Obliczenia transformatora, Listing z programu MATHCAD.............................. 60
Załącznik D: Obliczenia dławika. Listing z programu MATHCAD ......................................... 64

3
Załącznik E: Schemat przetwornicy. Tor mocy. Płytka części wysokonapięciowej. ................ 66
Załącznik F: Schemat przetwornicy. Tor mocy. Płytka filtru pojemnościowego. ..................... 67
Załącznik G: Schemat przetwornicy. Tor mocy. Płytka tyrystorowego ogranicznika prądu
ładowania kondensatorów. ......................................................................................................... 68
Załącznik H: Schemat przetwornicy. Układ sterowania. ........................................................... 69

4
WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ
GATE1...4 - sygnał sterujący łącznikiem S1,...,S4
Io - prąd w obciążeniu
ID1, ... ,ID7 - prąd w diodzie D1,...,D7
IL1, IL2 - prąd w cewce L1, L2 dławika
IS1, IS2, IS3, IS4 - prąd przewodzenia łącznika S1, S2, S3, S4
ITr1 - prąd uzwojenia pierwotnego transformatora
n1, n2 - ilości zwojów uzwojenia pierwotnego i wtórnego
tp - czas trwania impulsu sterującego łącznikiem
Ti - okres impulsowania
Uo - napięcie wyjściowe przekształtnika (na obciążeniu)
Ud - napięcie wejściowe DC
US1, ... ,US4 - spadek napięcia na łączniku S1,...,S4

5
1. Wstęp

W ostatnich latach projektanci układów zasilających wyraźnie odchodzą od układów

zasilaczy liniowych w kierunku znacznie praktyczniejszych układów impulsowych. Zasilacze
liniowe ze względu na pracę przy częstotliwości 50/60Hz posiadają transformator sieciowy
o znacznych rozmiarach i ciężarze. W układach impulsowych transformator pracuje przy
częstotliwościach do 20kHz do nawet 1MHz, przez co jego wymiary mogą być znacznie
zredukowane. Dodatkowo w zasilaczach liniowych regulator szeregowy powoduje znaczne
straty mocy, przez co uzyskiwana sprawność jest rzędu 30%. Dla porównania sprawność
uzyskiwana w układach impulsowych sięga 70 do 90%. Pozwala to na ograniczenie
wymiarów poprzez stosowanie mniejszych radiatorów.
Celem pracy jest sprawdzenie koncepcji, wybór struktury oraz realizacja
tranzystorowego impulsowego zasilacza o mocy wyjściowej 1000W. Jako dodatkowe
wymaganie stawiane przetwornicy przyjęto konieczność izolacji galwanicznej między
wejściem a wyjściem układu, a także zabezpieczenie zwarciowe i przeciążeniowe.
W ramach niniejszej pracy przedstawiono układ przekształtnika mostkowego oraz
przeanalizowano wpływ zastosowania dławika dzielonego na jego parametry. Pomimo, że
podstawowe topologie układów impulsowych są dość dobrze znane, często poprzez
niewielkie ich modyfikacje można poprawić jeszcze ich parametry. Jedną z takich możliwych
modyfikacji jest analizowane w tej pracy zastosowanie w układzie przekształtnika
mostkowego specjalnej konstrukcji dławika wyjściowego, która zmniejsza narażenie
elementów przełączających, a także obniża straty w transformatorze.
W zbudowanym modelu zastosowano transformator planarny. Technologia planarna
pozwala na uzyskanie małych rozmiarów transformatora, niskiej indukcyjności rozproszenia a
także powtarzalnych parametrów. Możliwość wykonywania uzwojeń w postaci obwodów
drukowanych jest wyjątkowo korzystna szczególnie przy wykonaniach małoseryjnych, gdzie
pozwala na eliminację błędów powodowanych nieprawidłowym nawinięciem uzwojenia na
rdzeniu toroidalnym. W prototypie uzwojenia transformatora wykonano z taśmy miedzianej.
Takie wykonanie w transformatorach dużej mocy i częstotliwości jest rozwiązaniem znacznie
tańszym, oraz pozwala w razie potrzeby na łatwą korektę ilości uzwojeń.
Do sterowania przekształtnikiem użyto układu SG3525A, będącego modulatorem
PWM. Zaimplementowano zabezpieczenia nadprądowe przekształtnika oraz kontrolę napięcia
pośredniczącego DC. Przetwornica jest zabezpieczona przed zwarciem na jej wyjściu.
Dodatkowo wprowadzono kontrolę temperatury radiatora. Przetwornica posiada pełną
izolację galwaniczną pomiędzy siecią zasilającą a jej wyjściem.
Jako elementy przełączające zastosowano tranzystory IGBT o małej wartości napięcia
UCE sat zapewniające niskie straty mocy w stanie ich przewodzenia. Do ich sterowania użyto
driverów zbudowanych w oparciu o transformatory sterujące nawijane na rdzeniach
toroidalnych.
Rozważania teoretyczne, przedstawione w niniejszej pracy, poparto wynikami
symulacji cyfrowych otrzymanych w programie symulacyjnym Linear Technology LTC
SwitcherCAD™ III. Wyniki symulacyjne zostały skonfrontowane z danymi pomiarowymi,
otrzymanymi podczas badań eksperymentalnych działania modelu przetwornicy.

6
2. Ogólna klasyfikacja przekształtników

Przekształtnik jest to urządzenie energoelektroniczne, którego zadaniem jest

dopasowanie czasowo-przestrzenne wartości i kształtu przebiegów wielkości elektrycznych
źródła energii elektrycznej do optymalnej realizacji procesu jej użytkowania. Zadanie to
realizuje przekształtnik poprzez regulację przepływu energii oraz jej przekształcenie. Na
Rys. 2.1 przedstawiono ogólny schemat działania przekształtnika.

U1,f1,m1 U2,f2,m2

Rys. 2.1 Rola przekształtnika energoelektronicznego

W zależności od aplikacji energoelektronika dostarcza różnorodnych topologii

układów, które można podzielić na cztery kategorie: DC/DC, DC/AC, AC/DC, AC/AC.
Oznaczenia tych kategorii pochodzą od skrótów z języka angielskiego DC = direct current,
AC = alternating current i oznaczają jaki rodzaj przekształcenia energii następuje
w przekształtniku. Odpowiadające tym kategoriom bloki funkcjonalne przedstawiono na
Rys. 2.2.

a) b) c) d)

Rys. 2.2 Symbole bloków funkcjonalnych przekształtników:

a) przekształtnik prądu stałego na prąd stały [DC/DC converter]
b) przekształtnik prądu stałego na prąd przemienny – falownik [DC/AC converter]
c) przekształtnik prądu przemiennego na prąd stały – prostownik [AC/DC converter]
d) przekształtnik prądu przemiennego na prąd przemienny – przemiennik częstotliwości, cyklokonwerter
[AC/AC converter]

Możliwe jest tworzenie przekształtników złożonych poprzez połączenie kilku

podstawowych układów. Na przykład przekształtnik AC/DC można wykonać jako połączenie
przekształtnika AC/DC (prostownik) z regulowaną przetwornicą DC/DC dla dopasowania
poziomu napięcia wyjściowego (Rys. 2.3). Taką koncepcje wykorzystano w niniejszej pracy.

7
Rys. 2.3 Przekształtnik AC/DC z regulacją napięcia wyjściowego złożony z nieregulowanego bloku AC/DC
i z regulowanego bloku DC/DC

Zaletą przyjętej koncepcji jest brak synchronizacji z siecią dzięki zastosowaniu

prostownika niesterowanego, a także dokładniejsza regulacja napięcia wyjściowego.
Koncepcja ta jest również korzystna ze względu na spełnienie wymogu izolacji galwanicznej
pomiędzy stroną pierwotną a wtórną przetwornicy. Uzyskanie separacji przy układzie
jednostopniowego przekształtnika AC/DC wymagałoby zastosowania transformatora
sieciowego, który przy mocy 1000VA miałby znaczące rozmiary i dużą masę.

8
3. Klasyfikacja impulsowych przekształtników napięcia
stałego na napięcie stałe

Przekształtniki DC/DC można podzielić na podstawowe dwie grupy w zależności od

występowania lub braku izolacji galwanicznej pomiędzy wejściem a wyjściem przetwornicy.
Pierwszą grupę stanowią przekształtniki nieizolowane (non-isolated switching regulators) bez
transformatora pośredniczącego, wśród których wyróżniamy podgrupy:
• przekształtniki obniżające napięcie;
• przekształtniki podwyższające napięcie;
• przekształtniki obniżająco-podwyższające napięcie;
• przekształtniki wielokwadrantowe.
Podział przekształtników prądu stałego na prąd stały przedstawiono schematycznie na
diagramie poniżej (Rys. 3.1).

Przekształtniki DC/DC

Nieizolowane Izolowane

Obniżające
Wielokwadrantowe
napięcie
mult-quadrant
down converters, converters
buck converters
Asymetryczne Symetryczne

Obniżająco-
Podwyższające
podwyższające
napięcie
napięcie
up converters
boost converters up/down converters
buck-boost converters
Przetwornice Przetwornice Przetwornice Przetwornice Przetwornice
jednotaktowe dwutaktowe typu półmostkowe mostkowe
forward converters flyback converters
PUSH-PULL half-bridge full-bridge

Z jednym Z dwoma Z jednym Z dwoma

kluczem kluczami kluczem kluczami

Rys. 3.1 Klasyfikacja przekształtników DC/DC

3.1. Przekształtnik DC/DC obniżający napięcie

Najliczniejszą podgrupę spośród przekształtników nieizolowanych stanowią

przekształtniki obniżające napięcie zwane też okresowymi przerywaczami napięcia stałego
(z ang. down converters, buck converters). Przekształcają one napięcie stałe na napięcie
jednokierunkowe o regulowanej wartości średniej mniejszej lub co najwyżej równej wartości
napięcia wejściowego. Na Rys. 3.2 przedstawiono schemat klasycznego układu
przekształtnika „BUCK”. Podstawowe przebiegi dla tego układu przedstawia rysunek
Rys. 3.3

9
 S1
L1

D1
C1

Rys. 3.2 Przekształtnik obniżający napięcie (buck converter)

Ud

Rys. 3.3 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia.

Wartość średnią napięcia odbiornika określa się ze wzoru (3.1).

tp
Uo = Ud = Udtp f (3.1)
Ti
Natomiast prąd odbiornika RLE (przy założeniu że jest to prąd ciągły) oblicza się ze
wzoru (3.2), a tętnienia ze wzoru (3.3).
tp
Ud − Eo
Ti
Io = (3.2)
Ro
U d t p tw
∆I o = (3.3)
Lo Ti

10
3.2. Przekształtnik DC/DC podwyższający napięcie
Kolejną podgrupę przekształtników jaką należy wyróżnić stanowią przekształtniki
podwyższające napięcie stałe (z ang. up converters, boost converters). Przekształcają one
napięcie stałe na napięcie jednokierunkowe o regulowanej wartości średniej większej lub co
najmniej równej wartości napięcia wejściowego. Rysunek Rys. 3.4 przedstawia schemat
układu przekształtnika „BOOST”. Podstawowe przebiegi dla tego układu przedstawia
rysunek Rys. 3.5.

L1

D1

C1
S1

Rys. 3.4 Przekształtnik podwyższający napięcie (boost converter)

Uo

Rys. 3.5 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia

Wartość średnią napięcia odbiornika określa się ze wzoru (3.4).

 tp 
U o = U d 1 −  (3.4)
 Ti 

Natomiast wartości graniczne prądu odbiornika RLE z uwzględnieniem tętnień

oblicza się ze wzoru (3.5) i (3.6)
tw
−
E U 1− e τ
I o1 = o − d T
(3.5)
Ro Ro − i
1− e τ

11
 tw
Eo U d e τ − 1
Io2 = − (3.6)
Ro Ro Tτi
e −1

3.3. Przekształtnik DC/DC obniżająco-podwyższający napięcie

Na Rys. 3.6 przedstawiono przekształtnik którego wartość średnia napięcia

wyjściowego może osiągać wartości zarówno mniejsze, jak i większe od napięcia
wejściowego, bez konieczności zmiany konfiguracji układu. Przekształtnik taki nazywamy
obniżająco-podwyższajacym (z ang. up/down converter, buck-boost converter).
S1

D1

L1 C1

Rys. 3.6 Przekształtnik obniżająco-podwyższający napięcie (buck-boost converter)

Podstawowym elementem pośredniczącym w przekazywaniu energii między

obwodem wejściowym a wyjściowym jest dławik L1. Przy załączonym łączniku S1 dławik
jest podłączony do zacisków źródła zasilania Ud. Prąd zwiększa się liniowo w czasie,
wywołując zwiększenie energii zmagazynowanej w dławiku. Dioda D1w tym czasie nie
przewodzi zapobiegając rozładowywaniu się kondensatora C1. Po wyłączeniu łącznika S1
prąd wymuszany przez dławik płynie w obwodzie zawierającym diodę D1 i odbiornik.
Podstawowe przebiegi dla tego układu przedstawia rysunek Rys. 3.7

Ud + Uo

Rys. 3.7 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia.

12
 Wartość średnią napięcia odbiornika określa się ze wzoru (3.7).
tp
tp Ti
U o = −U d = −U d (3.7)
tw t
1− p
Ti
Dla tp<0.5Ti układ obniża napięcie Uo<Ud a dla tp>0.5Ti napięcie jest podnoszone
Uo>Ud.

3.4. Przekształtniki DC/DC wielokwadrantowe

Przedstawione powyżej przekształtniki charakteryzowały się tym, że energia w nich

była przekazywana tylko w jedną stronę, czyli pomiędzy źródłem zasilania a odbiornikiem.
Jednak często zachodzi konieczność przekazywania energii w obie strony bez dokonywania
zmian połączeń w obwodzie głównym przekształtnika. Przekształtnik taki musi być zdolny
także do przyjmowania energii. Wyróżniamy następujące rozwiązania przekształtników
wielokwadrantowych (z ang. multi-quadrant converters):
- układy umożliwiające zmianę kierunku prądu odbiornika przy zachowaniu stałej
polaryzacji napięcia - praca w I i II kwadrancie płaszczyzny (Io, Uo).
- układy umożliwiające zmianę polaryzacji napięcia przy niezmieniającym się kierunku
prądu w odbiorniku - praca w I i IV kwadrancie płaszczyzny (Io, Uo).
- układy umożliwiające zmianę zarówno kierunku prądu odbiornika jak i polaryzacji
napięcia - praca we wszystkich czterech kwadrantach płaszczyzny (Io, Uo).

Druga istotna grupa przekształtników to przekształtniki z izolacją pomiędzy wejściem

a wyjściem, zrealizowaną poprzez zastosowanie transformatorów pośredniczących.

3.5. Izolowane przekształtniki DC/DC asymetryczne

3.5.1. Przetwornica jednotaktowa (typu forward)

Asymetryczny przekształtnik (typu forward) z pojedynczym łącznikiem

przedstawiony został na Rys. 3.8. Natomiast na Rys. 3.10 przedstawiono przekształtnik z
dwoma łącznikami. Są to układy przetwornic jednotaktowych z transformatorem nie
magazynującym energii. Przebiegi dla przetwornicy typu forward z pojedynczym łącznikiem
przedstawiano na Rys. 3.9 a z podwójnym łącznikiem na Rys. 3.11.

13
 D3
D1
L1

D2 C1

Tr1

S1

Rys. 3.8 Przekształtnik typu forward z pojedynczym łącznikiem

W przetwornicach jednotaktowych w czasie przewodzenia łącznika energia jest
pobierana ze źródła i poprzez transformator przekazywana do obciążenia. W układzie na
Rys. 3.8 przy załączonym łączniku S1, dioda D1 przewodzi a dioda D2 jest spolaryzowana
zaporowo. Energia jest przekazywana przez transformator do obciążenia. Jest ona
magazynowana w dławiku, którego prąd rośnie liniowo. Po wyłączeniu tranzystora prąd
magnesujący transformatora i strumień zmniejszają się indukując w uzwojeniu
rozmagnesowującym napięcie polaryzujące diodę D3 w kierunku przewodzenia.
Przepływający prąd magnesujący zwraca energię do źródła. Prąd odbiornika w tym czasie
zamyka się poprzez diodę D2. Energia zmagazynowana w dławiku jest przekazywana do
obciążenia.

Imag

Rys. 3.9 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia (przekształtnik typu forward z jednym łącznikiem)

W każdym cyklu pracy przekształtnika musi nastąpić całkowite rozmagnesowanie

rdzenia transformatora, gdyż w przeciwnym wypadku rdzeń uległby nasyceniu.
Wartość średnią napięcia odbiornika określa się ze wzoru (3.8).
tp
U o = n ⋅U d (3.8)
Ti

14
 Poniższy rysunek przedstawia schemat przetwornicy jednotaktowej obniżającej
napięcie z dwoma łącznikami sterującymi.

D3
S2 D1
L1

D2 C1

Tr1
D4

S1

Rys. 3.10 Przekształtnik typu forward z dwoma łącznikami

Działanie tego przekształtnika jest identyczne z działaniem układu z jednym

łącznikiem. Zawory S1 i S2 są włączane i wyłączane jednocześnie , a funkcję
rozmagnesowującą pełnią diody D3 i D4.

Imag

Rys. 3.11 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia (przekształtnik forward z dwoma łącznikami)

3.5.2. Przekształtnik typu flyback

Asymetryczny przekształtnik typu flyback z pojedynczym łącznikiem przedstawiony
został na Rys. 3.12. Natomiast na Rys. 3.15 przedstawiono przekształtnik typu flyback
z dwoma łącznikami. Są to układy przetwornic dwutaktowych z transformatorem
magazynującym energię. Układy te posiadają dwa tryby pracy w których transformator jest
całkowicie odmagnetyzowany (z ang. discontinuous mode) lub niecałkowicie (z ang.
continuous mode). Przebiegi dla obu trybów pracy przedstawiano na Rys. 3.13 i Rys. 3.14.

15
 D1
L1

C1

Tr1

S1

Rys. 3.12 Przekształtnik typu flyback z pojedynczym łącznikiem

W układzie przetwornicy dwutaktowej z jednym łącznikiem, podczas przewodzenia

tego łącznika energia pobierana jest ze źródła Ud i magazynowana w rdzeniu transformatora.
W tym czasie dioda D1 jest spolaryzowana zaporowo. Prąd uzwojenia wtórnego
transformatora jest równy zeru, a odbiornik pobiera energię z kondensatora C1. W chwili
wyłączenia łącznika S1 następuje przerwanie prądu pierwotnego transformatora i
zaindukowanie w uzwojeniu wtórnym napięcia polaryzującego diodę D1 w kierunku
przewodzenia. Energia zgromadzona w transformatorze jest przekazywana do kondensatora
C1 i odbiornika.

n1
Ud + Uo
n2

a n2
Uo = Ud
1 - a n1

Rys. 3.13 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia dla trybu przerywanego

16
 n1
Ud + U o
n2

a n2
Uo = Ud
1 - a n1

Rys. 3.14 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia dla trybu ciągłego

Wartość średnią napięcia odbiornika określa się ze wzoru (3.9), zatem jest to układ
obniżająco-podwyższający napięcie.
tp
Ti
U o = n ⋅U d (3.9)
tp
1−
Ti
Indukcyjność rozproszenia uzwojeń transformatora ma w tym układzie niekorzystny
wpływ na warunki pracy łącznika tranzystorowego przy jego wyłączaniu. W chwili
przerwania prądu pierwotnego transformatora indukuje się przepięcie przekraczające 2Ud.
Na Rys. 3.15 przedstawiono schemat przetwornicy dwutaktowej z dwoma łącznikami.

D3

S2
D1

C1

Tr1
D4

S1

Rys. 3.15 Przekształtnik flyback z dwoma łącznikami

Działanie układu jest identyczne do przetwornicy z jednym łącznikiem. Diody D3 i
D4 pełnią funkcję rozmagnesowującą, jednocześnie ograniczając wartość napięcia
tranzystorów do wartości Ud. W układzie tym oba łączniki są włączane i wyłączane
równocześnie. Odpowiednie przebiegi pokazano na Rys. 3.16 Podstawowe przebiegi w
układzie z dwoma tranzystorami
W obu przypadkach rdzeń transformatora jest magnesowany jednokierunkowo. Stąd
też, w celu uniknięcia nasycenia, rdzeń musi mieć odpowiednio duży przekrój. Niezbędna jest
także szczelina powietrzna.

17
 n1
- Ud
n2

Rys. 3.16 Podstawowe przebiegi w układzie z dwoma tranzystorami

3.6. Izolowane przekształtniki DC/DC symetryczne

Przekształtniki symetryczne wykorzystujące zawsze parzystą ilość łączników
charakteryzują się lepszym wykorzystaniem magnetycznym transformatora. Porównanie
wykorzystania rdzenia przedstawiono na Rys. 4.2. Dzięki lepszemu wykorzystaniu
magnetycznemu transformatory w tych przekształtnikach są mniejsze i lżejsze od tych
stosowanych w przekształtników asymetrycznych tej samej mocy. Najczęściej stosowane są
trzy struktury symetryczne:
- push-pull
- układ półmostkowy
- układ mostkowy

3.6.1. Przekształtnik typu PUSH-PULL

Konwerter przeciwsobny typu PUSH-PULL, którego transformator posiada
dwusekcyjne uzwojenie pierwotne, przedstawiono na Rys. 3.17. Podstawowe przebiegi dla
tego układu przedstawia Rys. 3.18.
D2

S1

Tr1 D5
L1
Ud
D6

S2
C1

D1

Rys. 3.17 Przekształtnik typu push-pull

18
 Każda z sekcji tego transformatora jest dołączana za pomocą łączników S1 i S2 do
zacisków napięcia zasilającego. W tym czasie energia jest przekazywana za pośrednictwem
transformatora i diody prostowniczej D5 lub D6 do obwodu odbiornika. Prąd płynący przez tą
diodę zwiększa energię dławika L1, która po wyłączeniu tranzystorów jest przekazywana do
obciążenia. Zatem zadaniem dławika jest chwilowe magazynowanie energii oraz filtrowanie
napięcia i prądu odbiornika.

Rys. 3.18 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia

W czasie wyłączenie łączników prąd płynie przez obie sekcje uzwojenia wtórnego
transformatora oraz obie diody D5 i D6. Wartość średnia napięcia wyjściowego jest określona
wzorem (3.10), zatem jest to układ obniżający napięcie.
tp
U o = 2n ⋅ U d (3.10)
Ti

3.6.2. Przekształtnik półmostkowy

Kolejny przekształtnik półmostkowy (z ang. half-bridge), którego układ tworzą:
transformator posiadający pojedyncze uzwojenie pierwotne i dzielone uzwojenie wtórne, dwa
łączniki tworzące połowę mostka oraz dwa kondensatory spełniające role dwóch pozostałych
gałęzi mostka, przedstawiono na Rys. 3.19.

19
 T1
D1
C2

Tr1 D5
L1
Ud

D6

T2
D2 C1
C3

Rys. 3.19 Przekształtnik półmostkowy (half-bridge)

Przedstawiony na Rys. 3.19 przekształtnik półmostkowy należy do układów
jednotaktowych, gdyż energia poprzez transformator przekazywana jest podczas
przewodzenia jednego z łączników T1 lub T2. Kondensatory elektrolityczne C2 i C3 dzielą
napięcie zasilania Ud na dwa równe napięcia Ud/2, które w stanach przewodzenia
poszczególnych łączników jest doprowadzane do uzwojenia pierwotnego transformatora.
Wymusza to po stronie wtórnej zwiększenie prądu dławika L1. W stanie wyłączenia
łączników prąd płynie w obwodzie zawierającym oba uzwojenia wtórne transformatora oraz
diody prostownicze D5 i D6, zmniejszając energie dławika. Podstawowe przebiegi dla tego
układu przedstawia Rys. 3.20.

Rys. 3.20 Podstawowe przebiegi prądów i napięcia

20
 Wartość średnia napięcia wyjściowego jest określona wzorem , zatem jest to również
układ obniżający napięcie.

tp
U o = n ⋅U d (3.11)
Ti

3.6.3. Przekształtnik mostkowy

Na Rys. 3.21 przedstawiono układ przekształtnika mostkowego. Transformator w tym
układzie również posiada tylko pojedyncze uzwojenie pierwotne ale sterowane poprzez cztery
łączniki w gałęziach pełnego mostka (z ang. full-bridge).

T1 T3
D1 D3

Tr1 D5
L1
Ud

D6

T2 T4
D2 D4 C1

Rys. 3.21 Przekształtnik mostkowy (full-bridge)

Układ mostkowy zostanie dokładnie omówiony w rozdziale 5. Również tam znajdą się
odpowiednie przebiegi (Rys. 5.1). Działanie układu jest analogiczne do układu
półmostkowego z tą różnicą, że mostek tworzą cztery łączniki. Z uwagi na fakt, że energia
jest doprowadzana do obwodu odbiornika w czasie przewodzenia łączników, przekształtnik
mostkowy zalicza się również do układów jednotaktowych, umożliwiających regulację
napięcia od zera do nUd (układ obniżający napięcie).

21
4. Analiza topologii układów przetwornic

4.1. Porównanie poszczególnych topologii

Każdy z układów omówionych w rozdziale 3 charakteryzuje się pewnymi stratami
występującymi w aktywnych łącznikach, diodach prostownika oraz stratami magnetycznymi
i w układach sterowania. W tabeli Tabela 4.1 przedstawiono zestawienie estymowanej
sprawności oraz strat, natomiast w tabeli Tabela 4.2 zebrano istotne parametry napięć
i prądów elementów mocy.

Rodzaj Ogólna Procentowy udział w ogólnych stratach

Topologia
łączników sprawność Łączniki Prostownik Magnetyczne Inne
układu
IGBT MOS % % % % %
Buck X 72 42 48 5 5
X 76 35 55 5 5
Boost X 74 55 35 5 5
X 77 48 42 5 5
Buck-boost X 74 55 35 5 5
X 77 48 42 5 5
Flyback X 75 44 46 5 5
X 78 33 57 5 5
Forward X 74 44 46 5 5
X 77 33 57 5 5
Push-pull X 69 50 40 5 5
X 72 40 50 5 5
Half-bridge X 69 48 42 5 5
X 72 40 50 5 5
Full-bridge X 65 50 40 5 5
X 70 40 50 5 5

Tabela 4.1 Estymowana sprawność i straty dla poszczególnych topologii

22
 W przekształtnikach w zależności od topologii układu występują różne narażenia dla
aktywnych elementów mocy. Najwyższe wartości napięć kolektor-emiter lub dren-źródło
występują w układach typu forward i push-pull. W związku z tym konieczne jest stosowanie
w tych układach drogich tranzystorów wysokonapięciowych. Wadą układów typu half-bridge
jest konieczność stosowania w gałęziach mostka dużych, drogich kondensatorów nisko-
impedancyjnych ze względu na płynące przez nie duże prądy.

Topologia IGBT MOS Prostownik

układu VCE0 IC VDSS ID VR IF

Buck Vin I out Vin I out Vin I out

( 2.0 Pout ) ( 2.0 Pout )

Boost Vout Vout Vout I out
Vin( min ) Vin( min )

( 2.0 Pout ) ( 2.0 Pout )

Buck-boost Vin − Vout Vin − Vout Vin − Vout I out
Vin( min ) Vin( min )

( 2.0 Pout ) ( 2.0 Pout )

Flyback 1.7Vin( max ) 1.5Vin( max ) 5.0Vout I out
Vin( min ) Vin( min )

(1.5Pout ) (1.5Pout )
Forward 2.0Vin 2.0Vin 3.0Vout I out
Vin( min ) Vin( min )

(1.2 Pout ) (1.2 Pout )

Push-pull 2.0Vin 2.0Vin 2.0Vout I out
Vin( min ) Vin( min )

( 2.0 Pout ) ( 2.0 Pout )

Half-bridge Vin Vin 2.0Vout I out
Vin( min ) Vin( min )

(1.2 Pout ) ( 2.0 Pout )

Full-bridge Vin Vin 2.0Vout I out
Vin( min ) Vin( min )

Tabela 4.2 Parametry graniczne napięć i prądów elementów mocy

Ze względów ekonomiczno-technicznych zastosowanie odpowiedniej topologii układu

jest zależne od wymaganej obciążalności przekształtnika oraz od napięcia wejściowego
przetwornicy. Obszary zastosowania poszczególnych topologii w zależności od wymaganej
mocy wyjściowej, zakresu napięcia wejściowego oraz wymogu izolacji pomiędzy wejściem
a wyjściem przedstawiono w tabeli Tabela 4.3.

23
 Topologia Zakres mocy VIN(DC) Izolacja
układu W V In/Out
Buck 0-1000 5.0-1000 NIE
Boost 0-150 5.0-600 NIE
Buck-boost 0-150 5.0-600 NIE
Flyback 0-250 5.0-500 TAK
Forward 0-150 5.0-600 TAK
Push-pull 100-1000 50-1000 TAK
Half-bridge 100-500 50-1000 TAK
Full-bridge 400-2000+ 50-1000 TAK

Tabela 4.3 Zestawienie zakresu mocy i napięcia wejściowego

Zakres stosowalności poszczególnych topologii można przedstawić na diagramie

zamieszczonym poniżej (Rys. 4.1).

1000
Przekształtniki półmostkowe
Przekształtniki
mostkowe
Napięcie wejściowe DC [V]

Przetwornice
100 jedno-
i
dwutaktowe

Zbyt wysoka
10 wartość szczytowa
impulsów
prądowych

10 1000
Moc wyjściowa [W]
Rys. 4.1 Obszar zastosowania poszczególnych topologii

24
 Duże znaczenie przy wyborze topologii układu przekształtnika ma również
wykorzystanie magnetyczne rdzenia transformatora. Stąd też znacznie korzystniejsze jest
stosowanie w układach dużych mocy struktur symetrycznych typu push-pull, half-bridge lub
full-bridge. Na Rys. 4.2 przedstawiono krzywe magnesowania transformatora dla różnych
topologii przekształtnika.

forward
przekształtniki przekształtniki Bs
symetryczne asymetryczne
flyback
2Bs
H

push-pull, half-bridge, full-bridge

Rys. 4.2 Porównanie wykorzystania magnetycznego rdzenia transformatora

4.2. Wybór topologii układu

Ze względu na wymaganą moc przetwornicy oraz wymagane parametry takie jak

izolacja pomiędzy wejściem a wyjściem zastosowane mogły być tylko układy typu push-pull,
half-bridge oraz full-bridge. Ponieważ przetwornica będzie zasilana z sieci elektrycznej 230V
zastosowanie układu push-pull byłoby związane z koniecznością stosowania
wysokonapięciowych tranzystorów. Przy mocy 1kVA również kłopotliwe byłoby
zastosowanie układu pół-mostkowego ze względu na konieczność dobrania kondensatorów na
wysokie napięcie i duży prąd o niskim. Powyższe względy zadecydowały o przyjęciu
topologii pełno-mostkowej, którą następnie zmodyfikowano dodając specjalny dławik
wyjściowy.

25
5. Właściwości wybranej topologii

5.1. Układ klasycznego przekształtnika mostkowego

Przekształtnik mostkowy, którego schemat pokazano na Rys. 5.1 składa się z czterech
łączników, transformatora z dzielonym uzwojeniem wtórnym oraz dwupołówkowego
prostownika i filtru wyjściowego LC. Konwerter jest sterowany trójstanowym sygnałem
PWM. Najważniejsze przebiegi napięć i prądów przedstawione są na Rys. 5.2. Przekształtnik
mostkowy należy do układów, w których transformator przekazuje energię do obwodu
obciążenia w przedziałach czasu gdy przewodzą tranzystory, jest więc układem
jednotaktowym.

T1 T3
D1 D3

Tr1 D5
Ud
L1
D6

T2 T4 C1
D2 D4 Robc

Rys. 5.1 Schemat klasycznego układu przekształtnika mostkowego.

Konwerter posiada cztery cykle pracy. W cyklu pierwszym przewodzi para
tranzystorów T1 i T4. W tym czasie dioda D6 jest spolaryzowana w kierunku przewodzenia
i płynie przez nią prąd io zwiększający energię dławika L1, która po wyłączeniu tranzystorów
jest przekazywana do odbiornika. Natomiast dioda D5 pozostaje w tym czasie spolaryzowana
w kierunku zaporowym i nie przewodzi. Zadaniem dławika jest chwilowe magazynowanie
energii oraz filtrowanie napięcia i prądu odbiornika. W drugim cyklu wszystkie łączniki są
wyłączone, a prąd odbiornika płynie w obwodzie zawierającym dwie sekcje uzwojenia
wtórnego transformatora oraz diody D5 i D6, przez które płynie również zanikający prąd
magnesujący rdzeń transformatora. W trakcie trzeciego cyklu, gdy przewodzą tranzystory T2
i T3, dioda D5 zostaje spolaryzowana w kierunku przewodzenia i płynie przez nią prąd
obciążenia. Cykl ostatni jest identyczny jak cykl drugi. W trakcie tego cyklu wszystkie
łączniki są wyłączone, a prąd płynie przez diody D5 i D6 oraz dwie sekcje uzwojenia
wtórnego transformatora. Prądy płynące przez diody D5 i D6 są proporcjonalne do liczby
amperozwojów uzwojeń wtórnych transformatora. Asymetria prądów płynących przez diody
powoduje asymetrię prądu magnesującego rdzeń i prowadzi do nasycenia rdzenia
transformatora.

26
 Podstawowe przebiegi napięć i prądów w przekształtniku przedstawiono na Rys. 5.2.

Rys. 5.2 Podstawowe przebiegi napięć i prądów w przekształtniku mostkowym.

W celu uniknięcia przepięć powstających na indukcyjności rozproszenia uzwojenia

pierwotnego, stosuje się diody D1 do D4, włączone odwrotnie równolegle do tranzystorów.

Na Rys. 5.3 przedstawiono charakterystyki magnesowania rdzenia dla warunku

optymalnego a) oraz przy nasyceniu dodatnim b) i ujemnym c).

27
 Rys. 5.3 Charakterystyki magnesowania (B-H)
a) charakterystyka idealna
b) dodatnie nasycenie rdzenia
c) ujemne nasycenie rdzenia.

Kolejną przyczyną nasycania się rdzenia jest pojawienie się składowej stałej prądu
magnesującego transformatora lub strumienia transformatora. Mogą się one pojawić
w wyniku braku symetrii sterowania tranzystorów, przy różnicach w czasach przełączania
tranzystorów lub też różnych spadkach napięć przewodzenia tranzystorów. Skutecznym
sposobem eliminacji składowej stałej jest zastosowanie kondensatora symetryzującego C2,
włączonego szeregowo z uzwojeniem pierwotnym transformatora jak na Rys. 5.4. Pojemność
kondensatora powinna być tak dobrana, aby napięcie na nim było zawarte w granicach (0.05
÷ 0.1) Ud .

T1 T3
D1 D3

C2 Tr1 D5
Ud
L1
D6

T2 T4 C1
D2 D4 Robc

Rys. 5.4 Układ przekształtnika mostkowego z kondensatorem symetryzującym.

28
5.2. Układ przekształtnika mostkowego z dzielonym dławikiem

W klasycznym przekształtniku mostkowym, gdy wszystkie tranzystory są wyłączone

na skutek asymetrii prądów płynących przez diody D5 i D6 (a tym samym przez obie części
uzwojenia wtórnego transformatora Tr1) może dochodzić do zjawiska nasycania rdzenia
opisanego w podrozdziale 5.1. Aby tego uniknąć można stosować układy kompensacji tych
prądów, jednak jest to bardzo skomplikowane i nie efektywne. Innym rozwiązaniem jest
wprowadzenie zmiany w dławiku wyjściowym poprzez zwiększenie ilości zwojów i
wyprowadzenie odpowiedniego zaczepu. Wymagana ilość zwojów cewki L2 jest zależna
bezpośrednio od indukcyjności rozproszenia strony wtórnej transformatora oraz od napięcia
wyjściowego. Zastosowanie opisanego wyżej dławika dzielonego zapobiega nasycaniu
transformatora, nawet przy niesymetriach w układzie lub/i sterowaniu. Dzieje się tak dlatego,
że po zastosowaniu takiego rozwiązania dławika, prąd w uzwojeniu wtórnym transformatora
spada do zera za każdym razem gdy są wyłączone wszystkie tranzystory.

T1 T3
D1 D3

C2 Tr1 D5
Ud
L2 L1
D6

T2 T4 C1
D2 D4 Robc

D7

Rys. 5.5 Układ przekształtnika mostkowego z dławikiem dzielonym (tapped inductor).

Dioda D7 przechodząc w stan przewodzenia tworzy alternatywną drogę dla prądu

komutacyjnego dławika, podczas gdy w tym samym czasie diody D5 i D6 zostają
spolaryzowane zaporowo. Dzięki temu diody przewodzą tylko podczas załączenia
odpowiedniej pary kluczy, a nie tak jak to ma miejsce w układzie klasycznym, gdzie prąd
przez te diody płynie również w czasie wyłączenia wszystkich tranzystorów. Kolejna korzyść
ze stosowania dzielonego dławika jest taka, że dodatkowo przy zastosowaniu dławika
dzielonego, w momencie gdy prąd przepływa przez diodę D7, odpowiednio dioda D5 lub D6
ma wystarczającą ilość czasu na odzyskanie własności zaworowych. Anody obu tych diod
(D5 i D6) są podłączone do środkowego odczepu dławika (lewy zacisk cewki L1 na Rys. 5.5).
Gdy wszystkie łączniki są wyłączone dławik złożony z cewek L1,L2 staje się dzielnikiem
napięcia i polaryzuje diody D5 i D6 w kierunku zaporowym. Zapobiega to przepływowi
prądów komutacyjnych przez uzwojenia wtórne transformatora i polaryzacji jego rdzenia.
Dzięki pełnemu odzyskiwaniu zdolności zaworowych przez diody D5 i D6 następuje redukcja
narażenia łączników tranzystorowych T1,...,T4.
Porównując przebieg prądu ID5 lub ID6 na Rys. 5.2 i na Rys. 5.6 można zauważyć prąd
ten w układzie z dławikiem dzielonym w czasie gdy nie przewodzą klucze jest równy zero

29
(przy pominięciu wpływu indukcyjności rozproszenia w przeciwnym razie szybko spada do
zera).

Rys. 5.6 Podstawowe przebiegi napięć i prądów w przekształtniku mostkowym z dławikiem dzielonym.

5.3. Układ ogranicznika przepięć

Dalsze udoskonalenie układu z podrozdziału 5.2 osiągnięto przez dodanie do niego
obwodu ogranicznika przepięć (z ang. clamp circuit, snubber) przedstawionego na Rys. 5.7.

Tr1 D5

L2 L1
D6
D8

C1
Robc
C3
D7 D9

Rys. 5.7 Układ ograniczający przepięcia.

30
 Działanie układu ograniczającego przepięcia z kondensatorem C3 i diodami D8 i D9
może być opisane w sposób podany poniżej. Na rysunkach Rys. 5.8 doRys. 5.13
przedstawione zostały schematy odpowiadające pierwszym sześciu cyklom pracy
przekształtnika.
CYKL1: Gdy tranzystory T1 i T4 są jednocześnie włączane w czasie t0, napięcie wejściowe
Ud jest przyłączone do uzwojenia pierwotnego transformatora Tr1. Prąd pierwotny tego
transformatora ITr1 narasta z nachyleniem Ud/L1Tr. W przedziale czasu (t0~t1) dzięki temu, że
prąd wtórny transformatora ITr2 jest mniejszy od prądu obciążenia I0, prąd obciążenia jest
sumą prądu płynącego przez diodę D7 i uzwojenie główne (L1) dławika oraz prądu wtórnego
transformatora. Polaryzacje napięć uzwojeń dławika (głównego L1 i pomocniczego L2)
pozostają niezmienione, ponieważ prąd wyjściowy jest podtrzymywany przez obydwa
uzwojenia dławika.

T1 T3
D1 D3

Tr1 D5
Ud - + - +
L2 L1
D6
D8

T2 T4
D2 D4 Robc
C3
D7 D9

Rys. 5.8 Cykl pierwszy pracy układu

CYKL2: Kiedy prąd wtórny transformatora osiąga wartość większą od I0, indukuje się
napięcie wtórne transformatora. Równocześnie prąd diody D7 przepływający przez uzwojenie
dodatkowe dławika spada do zera. Dioda D7 zostaje wyłączona, a polaryzacja pierwotnego i
wtórnego uzwojenia dławika zostaje odwrócona. W tym czasie prąd wtórny ITr2 zapewnia
prąd wyjściowy I0 oraz prąd ładowania IC3 przepływający przez kondensator C3 i uzwojenie
dodatkowe dławika L2. Gdy kondensator C3 zostanie naładowany do napięcia 2UL2, napięcie
uzwojenia wtórnego transformatora można wyznaczyć jako sumę następujących napięć:
napięcia blokowania na uzwojeniu pomocniczym dławika (-Ud), napięcia kondensatora (Uc3 =
2Ud) oraz napięcia wyjściowego U0. Tak więc zastosowany układ ogranicza przepięcia na
uzwojeniu wtórnym transformatora do wartości (Ud + U0).

31
 T1 T3
D1 D3

Tr1 D5
Ud + - + -
L2 L1
D6
D8

T2 T4 + -
D2 D4 Robc
C3
D7 D9

Rys. 5.9 Cykl drugi pracy układu

CYKL3: W przedziale czasu od t2 do t3 po całkowitym naładowaniu kondensatora C3

przekształtnik transferuje tylko moc z wejścia do obciążenia, ponieważ prąd wtórny
transformatora ITr2 dostarczany jest bezpośrednio do obciążenia.

T1 T3
D1 D3

Tr1 D5
Ud + - + -
L2 L1
D6
D8

T2 T4 + -
D2 D4 Robc
C3
D7 D9

Rys. 5.10 Cykl trzeci pracy układu

CYKL4: Gdy w czasie t3 zostają wyłączone tranzystory T1 i T4, prąd pierwotny

transformatora płynący przez diody zwrotne tranzystorów spada poniżej I0/n. Zmienia się
polaryzacja uzwojeń dławika. Zanika napięcie pierwotne i wtórne transformatora. W tym
czasie suma napięć uzwojenia pomocniczego dławika i kondensatora polaryzuje wstecznie
uzwojenie wtórne transformatora oraz diody prostownicze D5 i D6. Przy takiej polaryzacji
energia rozproszenia transformatora spada, co powoduje obniżenie prądu wtórnego
transformatora do zera. Zanika również szczątkowy prąd magnesujący transformatora ITr1.
W tym czasie energia zgromadzona w kondensatorze C3 zostaje rozładowana przez
uzwojenia dławika do obciążenia!

32
 T1 T3
D1 D3

Tr1 D5
Ud - + - +
L2 L1
D6
D8

T2 T4 + -
D2 D4 Robc
C3
D7 D9

Rys. 5.11 Cykl czwarty pracy układu

CYKL5: Na skutek spadku prądu transformatora do zera, zostaje wyłączona dioda D5, a prąd
wyjściowy zaczyna płynąć przez diodę D7 i uzwojenia dławika podtrzymując przepływ prądu
odbiornika do czasu załączenia tranzystorów T2 i T3. Jednocześnie na skutek braku
przepływu prądu, odzyskują zdolności zaworowe diody D2 i D3.

Tr1 D5
- + - +
L2 L1
D6
D8

Robc
C3
D7 D9

Rys. 5.12 Cykl piąty pracy układu

CYKL6: Po załączeniu tranzystorów w przeciwnej przekątnej (T2 i T3) następuje stan

analogiczny do cyklu 1.

33
 T1 T3
D1 D3

Tr1 D5
Ud - + - +
L2 L1
D6
D8

T2 T4
D2 D4 Robc
C3
D7 D9

Rys. 5.13 Cykl szósty pracy układu

Opis dalszych cykli pracy przekształtnika został pominięty ze względu na analogię do

przytoczonych powyżej.

34
6. Badania symulacyjne

Badania symulacyjne działania układu przeprowadzono za pomocą programu

symulacyjnego Linear Technology LTC SwitcherCAD™ III. Jest to program opracowany
specjalnie z myślą o projektantach układów impulsowych. SwitcherCAD został opracowany
na bazie programu symulacyjnego SPICE. Ten wysoce wydajny symulator obwodów
elektrycznych został zintegrowany z nakładką graficzną do rysowania schematów, a także
procesorem graficznym pozwalającym na przedstawienie wyników w postaci wykresów
dowolnych napięć i prądów w symulowanym układzie. Pozwala to w szybki sposób
przetestować różne koncepcje układu, a także dobrać optymalne parametry. W niniejszym
rozdziale zamieszczono wyniki symulacji układu klasycznego przekształtnika mostkowego
oraz układu z dławikiem dzielonym i układem snubber’owym. W rozdziale 7 zamieszczono
wyniki eksperymentalne dla obu tych konfiguracji. Na Rys. 6.1 pokazano widok interfejsu
programu SwitcherCAD.

Rys. 6.1 Interfejs programu symulacyjnego LTC SwitcherCAD™ III

35
6.1. Symulacja klasycznego układu przekształtnika mostkowego

W programie symulacyjnym został narysowany schemat układu przetwornicy

opisanego w rozdziale 5.1. Na Rys. 6.2 przedstawiono przykładowy schemat symulowanego
układu. Dzięki bogatej bibliotece elementów symulacje można było przeprowadzić na
modelach podzespołów o parametrach zbliżonych do rzeczywistych. Pełny schemat
symulowanego układu zamieszczono w Załączniku A. Oznaczenia elementów zgodne ze
schematem zamieszczonym w tym załączniku oraz schematem poniżej.

Rys. 6.2 Schemat układu przekształtnika mostkowego w programie symulacyjnym.

Układ klasycznego przekształtnika mostkowego jest bardzo wrażliwy na niesymetrię

sterowania, jak również na różnicę parametrów tranzystorów. Aby zabezpieczyć układ przed
nasyceniem transformatora, co byłoby jednoznaczne ze zniszczeniem przetwornicy stosuje się
kondensator włączony szeregowo z uzwojeniem pierwotnym transformatora (Rys. 5.4).

36
 Na Rys. 6.3 przedstawiono przebiegi napięcia i prądu pierwotnego transformatora
przy prawidłowym sterowaniu, a na Rys. 6.4 w przypadku niesymetrii sterowania.

Rys. 6.3 Przebieg napięcia i prądu pierwotnego przetwornicy w układzie symetrycznym

V(2)-V(1) - napięcie na uzwojeniu pierwotnym transformatora
I(L1) – prąd pierwotny transformatora

Rys. 6.4 Przebieg napięcia i prądu pierwotnego przetwornicy przy braku symetrii sterowania
V(2)-V(1) - napięcie na uzwojeniu pierwotnym transformatora
I(L1) – prąd pierwotny transformatora

37
 Dalsze wyniki badań symulacyjnych przedstawione w tym podrozdziale otrzymane
zostały dla układu mostkowego przy sterowaniu symetrycznym. Na Rys. 6.5 przedstawiono
następujące wykresy: napięcie sterujące bramki dolnego tranzystora mostka, spadek napięcia
na tym tranzystorze oraz prąd jego drenu.

Rys. 6.5 Przebieg prądu i napięcia na dolnym tranzystorze mostka

V(g2) - napięcie sterujące bramki tranzystora
V(1) - spadek napięcia na tranzystorze
Id(M2) - prąd drenu tranzystor
Na Rys. 6.6 przedstawiono analogiczne przebiegi dla tranzystora górnego.

Rys. 6.6 Przebieg prądu i napięcia na górnym tranzystorze mostka

V(g1)-V(1) - napięcie sterujące bramki tranzystora
V(n001)-V(1) - spadek napięcia na tranzystorze
Id(M1) - prąd drenu tranzystora

38
 Widoczne na przebiegach z Rys. 6.5 i Rys. 6.6 przepięcia pojawiające się w momencie
wyłączania tranzystora w układzie rzeczywistym są tłumione przez układy snubber’owe.

Na Rys. 6.7 umieszczono przebieg prądu pobieranego z szyny DC (którą w badanym

układzie stanowi źródło napięciowe V5) z odniesieniem do sygnałów bramkowych.

Rys. 6.7 Przebieg impulsów sterujących i prądu pobieranego z zasilania DC

V(g1)-V(1), V(g3)-V(2) – napięcia sterujące bramek tranzystorów
-I(V5) – prąd pobierany z szyny DC
Kolejne przebiegi z Rys. 6.8 przedstawiają napięcie i prąd wyjściowy przetwornicy
zarejestrowane podczas symulacji jej rozruchu.

Rys. 6.8 Przebieg napięcia i prądu w obciążeniu podczas rozruchu przetwornicy

I(R1) – prąd w obciążeniu
V(wy) – napięcie wyjściowe przetwornicy
Rys. 6.9 przedstawia przebiegi prądu i napięcia na uzwojeniu pierwotnym
transformatora oraz prądu i napięcia na diodzie D1 prostownika wyjściowego.

39
 Rys. 6.9 Przebieg prądu i napięcia na diodzie D1 prostownika wyjściowego
oraz prąd i napięcie strony pierwotnej transformatora
V(2)-V(1) – napięcie transformatora
I(L1) – prąd pierwotny transformatora
V(out1)-V(out) – spadek napięcia na diodzie D1
I(D1) – prąd w diodzie D1
Prąd płynący przez diodę prostowniczą przepływa również w momencie wyłączenia
wszystkich tranzystorów sterujących. Ponieważ przepływa równocześnie przez obie diody to
wartość tego prądu jest równa połowie prądu odbiornika.

6.2. Symulacja układu ze zmodyfikowanym dławikiem

W tym podrozdziałem zostały zamieszczone wyniki badań symulacyjnych
przeprowadzonych na układzie z Rys. 5.5, czyli dla układu mostkowego z dławikiem
dzielonym i układem ograniczającym przepięcia. Na Rys. 6.10 przedstawiono prąd i napięcie
na uzwojeniu pierwotnym transformatora. Pełny schemat symulowanego układu
zamieszczono w załączniku.

Rys. 6.10 Przebieg napięcia i prądu pierwotnego przetwornicy

V(2)-V(1) - napięcie na uzwojeniu pierwotnym transformatora
I(L1) – prąd pierwotny transformatora

40
 Kolejne przebiegi zamieszczone na Rys. 6.11 i Rys. 6.12 przedstawiają prądy i spadki
napięć na dolnym i górnym tranzystorze mostka.

Rys. 6.11 Przebieg prądu i napięcia na dolnym tranzystorze mostka

V(g2) - napięcie sterujące bramki tranzystora
V(1) - spadek napięcia na tranzystorze
Id(M2) - prąd drenu tranzystora

Rys. 6.12 Przebieg prądu i napięcia na górnym tranzystorze mostka

V(g1)-V(1) - napięcie sterujące bramki tranzystora
V(n001)-V(1) - spadek napięcia na tranzystorze
Id(M1) - prąd drenu tranzystora

41
 Na Rys. 6.13 umieszczono przebieg prądu pobieranego ze źródła DC z odniesieniem
do sygnałów bramkowych.

Rys. 6.13 Przebieg impulsów sterujących i prądu pobieranego z zasilania DC

V(g1)-V(1), V(g3)-V(2) – napięcia sterujące bramek tranzystorów
-I(V5) – prąd pobierany z szyny DC

Przebiegi z Rys. 6.14 przedstawiają napięcie i prąd wyjściowy przetwornicy

zarejestrowane podczas symulacji jej rozruchu.

Rys. 6.14 Przebieg napięcia i prądu w obciążeniu podczas rozruchu przetwornicy

I(R1) – prąd w obciążeniu
V(wy) – napięcie wyjściowe przetwornicy

42
 Przebiegi zamieszczone na Rys. 6.15 przedstawiają przebiegi prądu i napięcia na
diodzie prostowniczej. Dla odniesienia na tym rysunku umieszczono również przebiegi prądu
i napięcia na uzwojeniu pierwotnym transformatora.

Rys. 6.15 Przebieg napięcia i prądu na diodzie D1 prostownika wyjściowego

oraz prąd i napięcie strony pierwotnej transformatora
V(2)-V(1) – napięcie transformatora
I(L1) – prąd pierwotny transformatora
V(out1)-V(out) – spadek napięcia na diodzie prostowniczej
I(D1) – prąd w diodzie prostowniczej

W odróżnieniu od układu klasycznego (przebieg I(D1) z Rys. 6.9) zastosowanie

dzielonego dławika powoduje, że prąd przez diodę D1 płynie, tak jak to wynikało z rozważań
teoretycznych w rozdziale 5, tylko w czasie załączenia odpowiedniej pary tranzystorów
sterujących.

43
 Na Rys. 6.16 zamieszczono przebiegi symulacji obwodu tłumienia przepięć dławika
dzielonego. Przebiegi przedstawiają prądy w diodach D3, D4, D5, napięcie na kondensatorze
C3, a także prąd w uzwojeniu dodatkowym dławika (L5) i prąd w przewodzie zerowym
uzwojenia wtórnego transformatora. Oznaczenia elementów zgodne ze schematem
zamieszczonym w Załączniku B.

Rys. 6.16 Przebieg napięć i prądów w układzie snubber’owym

V(2)-V(1) – napięcie transformatora
I(D1) – prąd w diodzie prostowniczej D1
I(L2)-I(L3) – prąd w przewodzie zerowym uzwojenia wtórnego transformatora
I(L5) – prąd w uzwojeniu dodatkowym dławika
V(n002)-V(n003) – napięcie na kondensatorze
I(D3), I(D4), I(D5) – prąd w diodach D3, D4, D5

44
7. Badania eksperymentalne
W celu weryfikacji wyników przeprowadzonych badań symulacyjnych został
zaprojektowany i wykonany układ przekształtnika mostkowego pozwalający na pracę
w dwóch konfiguracjach – jako klasyczny układ mostkowy i po przełączeniu odpowiednich
zwór – jako układ przetwornicy mostkowej z dzielonym dławikiem oraz układem
snubber’owym. Parametry zaprojektowanej przetwornicy:
- Układ impulsowy
- Zasilanie 230V ± 15% AC
- Maksymalna moc wyjściowa Po = 1kW
- Maksymalny prąd wyjściowy Io = 20A
- Napięcie wyjściowe Uo = 50V
- Ograniczenie prądowe na wyjściu
- Odporność na zwarcie wyjścia przetwornicy
- Izolacja galwaniczna pomiędzy wejściem a wyjściem układu

7.1. Realizacja praktyczna układu przetwornicy

Zgodnie z wymienionymi powyżej parametrami opracowano układ przekształtnika

mostkowego, którego schemat blokowy przedstawia rysunek Rys.7.1.

Układ
Filtr Prostownik miękkiego Przekształtnik Filtr
Obciążenie
wejściowy niesterowany rozruchu mostkowy wyjściowy
(soft-start)

Układ sterowania Sygnały pomiarowe

Wielkości
zadane

Rys. 7.1 Schemat blokowy układu przekształtnika

Jako elementy przełączające zastosowano tranzystory IGBT o małej wartości napięcia
UCE sat zapewniające niskie straty mocy w stanie ich przewodzenia. Celem ograniczenia strat
mocy związanych z kluczowaniem wybrano stosunkowo niską częstotliwość przełączania
wynoszącą 30kHz. Schematy ideowe poszczególnych bloków zamieszczono w załączniku.
Separację galwaniczną obwodu sieciowego układu mocy od obwodu obciążenia
zrealizowano za pomocą transformatora Tr1 wykonanego w technologii planarnej.

45
7.1.1. Transformator planarny

Zasilacze zawierające duże transformatory stanowiły pewien czynnik ograniczający

możliwości miniaturyzacji systemów elektronicznych. Transformatory planarne pozwalają
projektantom pokonać to ograniczenie i uzyskać mniejsze rozmiary zasilaczy dzięki dużej
gęstości mocy, możliwości pracy z większymi częstotliwościami i większej sprawności, przy
jednocześnie niższym koszcie w porównaniu z rdzeniami toroidalnymi a nawet klasycznymi.
Koszt ten może być taki korzystny ze względu na prostą konstrukcję, możliwość
wyeliminowania karkasu lub konieczności skomplikowanego nawijania uzwojeń na rdzeniu
toroidalnym. Ponadto sposób konstrukcji transformatorów planarnych zapewnia dużą
powtarzalność produkcji.

Rys. 7.2 Konstrukcja transformatora planarnego

Transformatory planarne zapewniają pracę z dużą sprawnością, rzędu 97%, przy

wielkich częstotliwościach, sięgających zazwyczaj 500kHz. Ich maksymalna częstotliwość
pracy sięga 1MHz (przy zmniejsz. gęstości strumienia magnetycznego). Parametry takie
osiągają dzięki płaskim uzwojeniom, pozwalającym na duże gęstości mocy. Materiał
przewodzący uzwojeń transformatorów tradycyjnych nie jest w pełni wykorzystany, co
wynika ze zjawiska naskórkowości – koncentracji przepływu prądu w pobliżu powierzchni
przewodnika. Ma to miejsce zwłaszcza przy większych częstotliwościach. W efekcie obszar
przewodzący jest mniejszy od przekroju przewodu, czemu towarzyszy wzrost rezystancji
zmiennoprądowej w stopniu zależnym od wymiarów obszaru przewodzącego.
W transformatorze planarnym „uzwojeniami” są płaskie ścieżki miedzi naniesione na materiał
izolacyjny druku. Przy większych mocach uzwojenia mogą być też wykonywane z cienkich
folii miedzianych. Następuje tu koncentracja przepływu prądu przy brzegach ścieżek,
niemniej jednak prąd płynie w całym ich przekroju, a gęstość prądu jest większa, niż
w przypadku przewodnika o przekroju kołowym. W efekcie sprawność transformatora
planarnego może być znacznie większa od transformatora tradycyjnego i to przy znacznie
mniejszych rozmiarach.

Konstrukcja planarna zapewnia także redukcję pasożytniczych reaktancji, takich jak

pojemność między uzwojeniami czy indukcyjność rozproszenia (zazwyczaj poniżej 0,5%).
Mała indukcyjność rozproszenia jest wynikiem podzielenia uzwojenia pierwotnego na części
i równego rozmieszczenia uzwojeń wtórnych po obu stronach uzwojenia pierwotnego.

Istnieje kilka możliwych technologii wykonania uzwojeń transformatora planarnego.

W opracowanym układzie przetwornicy wykorzystano uzwojenia wykonane z cienkiej blachy
miedzianej. Takie rozwiązanie jest dużo tańsze od wielowarstwowych obwodów

46
drukowanych, aczkolwiek okupione wyższą indukcyjnością rozproszenia. Na Rys. 7.3
przedstawiono uzwojenie wykonane w formie płytek drukowanych, natomiast na Rys. 7.4
przedstawione jest zdjęcie wykonanego uzwojenia z taśmy miedzianej.

Rys. 7.3 Uzwojenie transformatora planarnego w postaci obwodu drukowanego

Rys. 7.4 Uzwojenie transformatora planarnego w postaci taśmy miedzianej

Na Rys. 7.5 przedstawiono widok wykonanego uzwojenia wraz z połówką rdzenia

planarnego. Stosowne obliczenia transformatora zamieszczono w załączniku.

Rys. 7.5 Uzwojenie pierwotne transformatora wraz z połówką rdzenia

Parametry wykonanego transformatora :

- indukcyjność uzwojenia pierwotnego: 3.12mH,

- indukcyjność uzwojeń wtórnych: 2 x 448µH.

47
7.1.2. Układ sterowania i regulacji przetwornicy

Problematyka układów sterujących jest nieodłącznie związana z funkcjonowaniem

całego urządzenia. W opracowanym układzie przetwornicy zadania i funkcje układu
sterującego to:
- generacja częstotliwości roboczej układu,
- pomiary i filtracja prądów i napięć podlegających stabilizacji,
- formowanie i separacja sygnałów bramkowych dla tranzystorów,
- zabezpieczenia w układzie.

Z szerokiej gamy modulatorów PWM przeznaczonych do sterowania przetwornicy

wybrano obwód scalony typu SG3525A oznaczony na schemacie jako U1000. Częstotliwość
jego pracy ustalono przy pomocy zewnętrznych elementów RC na poziomie 30kHz. Schemat
układu sterowania znajduje się w załączniku H.
Wyjścia impulsowe sterownika (wyprowadzenia 11 i 14 układu U1000) odseparowano
od obwodów bramkowych tranzystorów mostka wzmacniaczami mocy w postaci układów
wtórnikowych T1014, T1016 oraz T1015, T1017, dodatkowo zwiększających wydajność
prądową oraz transformatorami izolacyjnymi TR1002 i TR 1003 spełniającymi rolę
„driverów”. Na Rys.7.6. przedstawiono schemat blokowy układu SG3525A.

Rys. 7.6 Schemat blokowy układu SG3525A

Do wyjścia odpowiedzialnego za miękki start (z ang. soft-start) w sterowniku U1000

dołączono równolegle trzy łączniki zwierające T1018, T1019 i T1020 w postaci tranzystorów
IRLL014N. Dwa z nich, sterowane są sygnałami z przekładników prądowych umieszczonych
odpowiednio w „dodatnim” przewodzie zasilającym przetwornicę oraz w przekątnej mostka,
szeregowo z uzwojeniem pierwotnym transformatora głównego. Zadaniem ich jest
„śledzenie” poziomu występujących tam impulsów prądowych i w przypadku jego
przekroczenia, natychmiastowe zwieranie do masy wyprowadzenia miękkiego startu
przetwornicy. Zastosowane potencjometry RP1000 oraz RP1001, obciążające przekładniki,
umożliwiają precyzyjną nastawę wielkości ograniczenia prądu. Trzeci klucz T1018
współpracujący z dodatkowym tranzystorem T1006 oraz dzielnikami rezystancyjnymi R1, R5
i R1003 uniemożliwiają pracę przetwornicy przy nadmiernym obniżeniu napięcia sieciowego.
W przypadku ustąpienia przyczyny zadziałania ograniczenia, sterownik powraca do pracy
z zachowaniem procedury miękkiego startu.

48
 Obwody sprzężenia zwrotnego przetwornicy odseparowane są galwanicznie od jej za
pomocą transoptora OPTO1017 typu SPH620A. Sprzężenie zwrotne zawiera dwa tory:
napięciowy oraz prądowy. Tor napięciowy wyposażony w zadajnik RP 1010 realizuje funkcję
regulacji oraz stabilizacji napięcia wyjściowego przetwornicy. Tor prądowy umożliwia pracę
przetwornicy w ograniczeniu prądowym o regulowanym poziomie zadziałania.
Zabezpieczenie zwarciowe przekształtnika zrealizowano wykorzystując omówione
wcześniej szybkie przekładniki prądowe oraz za pomocą pętli prądowego sprzężenia
zwrotnego.
Dodatkowo wyposażono przetwornicę w czujnik chroniący ją przed przegrzaniem
(kontrola temperatury radiatora) współpracujący z komparatorem U1003. Po ostygnięciu
powrót przetwornicy do normalnej pracy odbywa się również z zachowaniem procedury
miękkiego startu.

7.2. Stanowisko badawcze

Układ przetwornicy wraz z towarzyszącymi przyrządami pomiarowymi zestawiono

w laboratorium badawczym. Widok na stanowisko badawcze pokazano na Rys. 7.7.

Rys. 7.7 Widok stanowiska badawczego podczas uruchamiania i pomiarów przetwornicy

49
 Na kolejnych rysunkach przedstawiono układ przetwornicy od strony sterowania
Rys. 7.8 i od strony obwodów komutacji Rys. 7.9.

Rys. 7.8 Widok przetwornicy 1kW od strony sterowania

z transformatorem planarnym (w centrum) i dławikiem dzielonym (po prawej)

Rys. 7.9 Widok przetwornicy 1kW od strony obwodów komutacji

50
7.3. Wyniki badań eksperymentalnych
W tym podrozdziale przedstawione zostały wyniki badań eksperymentalnych
przeprowadzonych na stanowisku doświadczalnym opisanym w poprzednim podrozdziale..

7.3.1. Klasyczny układ przekształtnika mostkowego z kondensatorem

symetryzującym
Na rysunkach Rys. 7.10 i Rys. 7.11 przedstawiono przebiegi napięcia i prądu
pierwotnego transformatora.

Rys. 7.10 Prąd uzwojenia pierwotnego transformatora

10A/działkę.

Rys. 7.11 Napięcie pierwotne transformatora

200V/działkę

51
 Wyniki pomiaru spadku napięcia na dolnym tranzystorze mostka w zależności od
sygnału sterującego bramki przedstawiono na Rys. 7.12.

Rys. 7.12 Spadek napięcia na dolnym tranzystorze mostka (1)

i odpowiadający mu sygnał sterujący bramki tego tranzystora(2)
100V/działkę (1)
20V/działkę (2)

Na kolejnym zamieszczono wyniki pomiaru prądu pobieranego przez przetwornice

z sieci elektrycznej.

Rys. 7.13 Prąd pobierany z sieci

5A/działkę

52
 W celu porównania przetwornicy z dławikiem dzielonym i bez niego wykonano
pomiary napięć i prądów diody prostownika wyjściowego (dioda D6 na Rys. 5.4) dla układu
klasycznego i z podłączonym uzwojeniem dodatkowym dzielonym dławika dzielonego
(Rys. 5.7). Wyniki pomiarów przedstawione zostały na Rys. 7.14 i Rys. 7.15 zamieszczonych
poniżej.

Rys. 7.14 Układ klasyczny przetwornicy

Spadek napięcia na diodzie prostownika wyjściowego (1)
Prąd przewodzenia diody prostownika wyjściowego (2)
100V/działkę (1); 10A/działkę (2)

Rys. 7.15 Układ przetwornicy z dławikiem dzielonym i układem snubber’owym

Spadek napięcia na diodzie prostownika wyjściowego (1)
Prąd przewodzenia diody prostownika wyjściowego (2)
100V/działkę (1); 10A/działkę (2)
Przebieg prądu w diodzie prostownika wyjściowego, uzyskany podczas badań
eksperymentalnych w układzie z dzielonym dławikiem, tak jak to było wcześniej pokazane na
symulacji, płynie tylko w momencie przewodzenia pary tranzystorów mostka, a nie tak jak to
ma miejsce w układzie klasycznym, również podczas gdy są wyłączone wszystkie
tranzystory.

53
 Rys. 7.16 Tętnienia napięcia i prądu wyjściowego przetwornicy mostkowej
w warunkach znamionowego obciążenia.
Układ przetwornicy z dławikiem dzielonym i układem nubber’owym.
Składowa zmienna napięcia wyjściowego (1)
Składowa zmienna prądu wyjściowego (2)
500mV/działkę (1)
50mA/działkę (2)

Na Rys. 7.17 i Rys. 7.18 przedstawiono wyniki badania odpowiedzi układu na

skokową zmianę obciążenia. Rys. 7.17 ilustruje zachowanie układu gdy zmiana obciążenia
nie powoduje wejścia układu w stan ograniczenia prądowego. Natomiast na Rys. 7.18
przedstawiono odpowiedź układu przy zadziałaniu ograniczenia prądowego

Rys. 7.17 Skokowa zmiana obciążenia nie powodująca wejścia w stan ograniczenia prądowego
20V/działkę (1)
5A/działkę (2)

54
 Rys. 7.18 Skokowa zmiana obciążenia powodująca wejście w stan ograniczenia prądowego
20V/działkę (1)
5A/działkę (2)

Na Rys. 7.19 przedstawiono charakterystykę obciążenia otrzymaną na podstawie

pomiarów dla różnych wartości obciążenia.

Charakterystyka obciążenia
Uo[V]
60,0

50,0

40,0

30,0

20,0

10,0

0,0
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0
Io[A]

Rys. 7.19 Charakterystyka obciążenia przetwornicy

Charakterystykę obciążenia pomierzono przy ustawionym ograniczeniu prądowym na

poziomie 15A. Uzyskana charakterystyka jest typowa dla ograniczenia prądowego

55
8. Podsumowanie
Niniejsza praca stanowi swego rodzaju kompendium wiedzy na temat przekształtników
napięcia stałego, w sposób szczególny traktując układ przetwornicy mostkowej.
Przedstawione w pierwszych rozdziałach opisy topologii układów przekształtnikowych
stanowią podstawę teoretyczną do zaprojektowania i szczegółowych badań symulacyjnych
oraz opracowania modelu przetwornicy mostkowej.
Projektując przetwornicę założono, że ma być to urządzenie możliwie tanie,
zaprojektowane przy wykorzystaniu ogólnie dostępnych podzespołów. Stąd też
w zaprojektowanym przekształtniku nie zastosowano miękkiej komutacji, która wymagałaby
specjalistycznego sterowania, niemożliwego do zrealizowania przy pomocy
ogólnodostępnych układów scalonych. Skupiono się na optymalizacji układu poprzez
modyfikacje dławika wyjściowego.
Celem niniejszej pracy było przebadanie wpływu jaki ma na działanie przetwornicy
zastosowanie specyficznej konstrukcji dławika wyjściowego. Badania symulacyjne,
przeprowadzone przy pomocy programu symulacyjnego SwitcherCAD, dowiodły słuszności
stosowania dławika dzielonego. Konstrukcja taka powoduje ograniczenie strat w diodach
prostowniczych, a także mniejsze narażenia dla łączników półprzewodnikowych mostka.
Podczas badań symulacyjnych stwierdzono również, że korzystny wpływ na pracę
przetwornicy ma zastosowanie układu subber’owego w obwodzie dzielonego dławika.
Zapobiega on powstawaniu przepięć w tym obwodzie a także pozwala na częściowe
odzyskanie strat komutacyjnych poprzez oddawanie energii z kondensatora snubber’owego
do obciążenia.
Wyniki badań symulacyjnych zweryfikowano budując model przekształtnika o mocy
1kW o przyjętej topologii. Badania eksperymentalne przeprowadzone na tym modelu
potwierdziły prawidłowość przeprowadzonych wcześniej badań symulacyjnych.
Zastosowanie przy konstrukcji modelu niezależnego układu sterowania w oparciu
o scalony modulator PWM, pozwoliło na uzyskanie autonomicznej pracy przetwornicy przy
zachowaniu wymaganych zabezpieczeń przeciwzwarciowych i przeciążeniowych. Drobne
modyfikacje układu sterowania pozwoliłyby też na zastosowanie cyfrowego sterowania, które
jednak nie było tematem tej pracy.
W modelu wykonano główny transformator w technologii planarnej. Dowiodło to
możliwości wykorzystywania tego typu transformatorów nie tylko w układach małej mocy,
ale także w układach większych mocy. Zastosowane w modelu tranzystory IGBT mimo
swoich niewątpliwych zalet, powodowały konieczność ograniczenia częstotliwości
impulsowania do 30kHz. Aby było możliwe pełniejsze wykorzystanie właściwości
transformatorów planarnych, należałoby zastosować szybsze tranzystory, tak aby
częstotliwość impulsowania zwiększyć do ok. 100kHz. Przy takiej wysokiej częstotliwości,
jak wynika z danych producenta rdzeni ferrytowych, można by uzyskać moce rzędu 4-5kW
przy zachowaniu tych samych wymiarów układu.
W wykonaniu przemysłowym korzystne byłoby też wykonanie uzwojeń zarówno
transformatora jak i dławika w postaci obwodów drukowanych wielowarstwowych. Takie
rozwiązanie, które przy konstrukcji prototypu jest znacznie droższe i nie pozwala na
jakiekolwiek zmiany w doborze przekładni, jest jednak korzystne ze względu na uzyskanie
bardzo dużej powtarzalności i znaczne uproszczenie montażu. Pozwala też na uniknięcie
błędów podczas wykonywania uzwojeń, co ma często miejsce, szczególnie przy uzwojeniach
nawijanych ręcznie na rdzenie toroidalne.

56
Prace dyplomowe są końcowym etapem edukacji na studiach wyższych. Są one znaczącym
przejawem umiejętności badawczych, analizy i krytycznego myślenia studenta. W zależności od
dyscypliny naukowej, prace dyplomowe przybierają różne formy i poruszają różnorodne tematy,
od praktycznych do teoretycznych, od konkretnych do abstrakcyjnych. Wybór tematu, zebranie i
analiza danych, tworzenie wniosków - wszystko to jest nieodzowną częścią procesu tworzenia
pracy dyplomowej.
Pierwszym przykładem, który warto rozważyć, są prace z teologii. W takich pracach student może
badać wpływ wiary na społeczeństwo, relacje między religią a nauką, lub analizować interpretacje
i znaczenia konkretnych tekstów religijnych.
Kolejnym obszarem zainteresowania mogą być prace o prawach człowieka. Tutaj studenci mogą
zająć się badaniem historii praw człowieka, analizować różne przypadki naruszeń tych praw, lub
zbadać jak prawa człowieka są przestrzegane w różnych częściach świata.
Prace z negocjacji to z kolei prace, które koncentrują się na strategiach negocjacyjnych, procesach
decyzyjnych, czy wpływie kultury na negocjacje. W praktyce mogą one obejmować studia
przypadków, symulacje, czy analizę transkryptów rzeczywistych negocjacji. Warto też zauważyć,
że polskie prace dyplomowe nie ustępują jakością tym tworzonym za granicą. Niezależnie od tego,
czy dotyczą one kampanii społecznych, zagadnień związanych z prawem czy bankowością, są one
z reguły dobrze napisane i gruntownie zbadane. Prace o kampaniach społecznych mogą obejmować
analizę skuteczności konkretnej kampanii, badać wpływ mediów społecznościowych na kampanie
społeczne, czy porównać różne strategie używane w kampaniach społecznych.
Śląsk to wyjątkowy region, o bogatej historii i kulturze, więc prace o Śląsku mogą dotyczyć
różnych aspektów, od historii gospodarczej regionu, przez analizę dialektów śląskich, do badań
społeczno-kulturowych. W dziedzinie bankowości, prace dyplomowe mogą obejmować analizę
ryzyka kredytowego, badanie innowacji w usługach bankowych, lub analizowanie skutków
kryzysów finansowych na sektor bankowy. Prace z prawa to z kolei obszar, który może obejmować
szerokie spektrum tematów, od badań konkretnych przypadków, przez analizę ustaw, po badanie
wpływu prawa na społeczeństwo.
Praca dyplomowa jest oceniana przez opiekuna pracy oraz komisję egzaminacyjną na podstawie
jej treści, jakości wykonania, oryginalności, umiejętności analizy i wnioskowania oraz sposobu
prezentacji. Praca dyplomowa ma duże znaczenie dla studentów, ponieważ może mieć wpływ na
ocenę końcową oraz być podstawą do dalszej kariery zawodowej lub podjęcia dalszych studiów.
Literatura
[1] Colonel Wm. T. McLyman: The Elusive Tapped Output Inductor, Coremaster
International Inc.
[2] Eun-Soo Kim, Young-Bok Byun, Yoon-Ho Kim: An Improved Three Level ZVZCS
DC/DC Converter Using A Tapped Inductor And A Snubber Capacitor, PCC-Osaka
2002
[3] Byeong-Mun Song, Robert McDowell, Andy Bushnell: A Thre-Level DC-DC
Converter With Wide Input Voltage Operations For Ship-electric-power Distribution
Systems, IEEE Pulsed Power Conference, 2003
[4] Jong-Hu Park and B.H.Cho: The Zero Voltage Switching (ZVS) Critical Condition
Mode (CRM) Buck Converter With Tapped-inductor, IEEE, 2003
[5] Miguel Rascon: Electrical Specification And Top Level Design Of DC/DC Converter
Definition Of Building Blocks, Alcatel, Universidad Politecnica de Madrid, 1997
[6] G.Spazzi, S. Buso: Power Factor Preregulator Based On Modified Tapped Inductor
Buck Converter
[7] Huai Wei: Comparasion Of Basic Converter Topologies For Power Factor Correction,
IEEE, 1998
[8] Jerrold Fontz: Switching-Mode Power Supply Design. A Tutorial On Switching-Mode
Power Supply design. Simple Topologies. SMPSTECH, 1999-2001
[9] Marty Brown: What Everyone Should Know About Switching Power Supplies,
SMPSRM
[10] Laszlo Balogh: 100W, 400kHz DC/DC Converter With Current Doubler Synchronous
Rectification Achieves 92% Efficiency, Texas Instruments, Design Review.
[11] L. Wuidart: Topologies For Switched Mode Power Supplies. Application Note,
STMicroelectronics
[12] Topologies For Power Converters, Granger Center For Electric Machinery And
Electromechanics, University Of Illinois, USA
[13] Filter Inductor Design, ECEN
[14] F.Rahman: Introduction To Power Electronics, ELEC 4240/9240
[15] Mieczysław Nowak, Roman Barlik: Poradnik Inżyniera Energoelektronika, WNT,
1998
[16] Praca Zbiorowa: Poradnik Inżyniera Elektryka, Tom 2, WNT 1997
[17] U.Tietze, Ch.Schenk: Układy Półprzewodnikowe, WNT, 1997

57
Załącznik A: Schemat układu symulacyjnego przetwornicy mostkowej

58
Załącznik B: Schemat układu symulacyjnego przetwornicy mostkowej z dzielonym dławikiem i obwodem snubber’owym

59
Załącznik C: Obliczenia transformatora, Listing z programu MATHCAD

Projekt przetwornicy 1kW ( 50V , 20A )

- zasilanie 1-fazowe , prostownik niesterowany mostkowy
- transformator planarny na rdzeniu E-102
- uzwojenie z blachy miedzianej
Parametry przetwornicy:
Wejście :
Wyjście :
2 2
UDC := 230⋅ 2⋅ ⋅V UDC = 293V
π Uo := 50V
UDC.min := 90% UDC UDC.min = 264V
Io := 20A
UDC.max := 110% UDC UDC.max = 322V 3
Po := Uo⋅ Io Po = 1 × 10 W

Prostownik niesterowany 1 fazowy mostkowy

Maksymalne napięcie wsteczne diody :

π
URWMd := ⋅ UDC.max URWMd = 506V
2
Spadek napięcia na diodach prostownika i na uzwojeniu transformatora:

UDpr := 2.0V

Wymagane napięcie wtórne transformatora:

U'o := Uo + UDpr U'o = 52V

____________________________________________________________________________________

Sterowanie:
Maksymalny współczynnik wypełnienia napięcia pierwotnego Dmax := 0.8
( podczas pracy ustalonej )
Dopuszczalny współczynnik wypełnienia (wynikający z czasów martwych ) Dlim := 0.9

Częstotliwość przełączania kluczy :

1
fs := 30kHz Ts.i := Ts.i = 33.333µs
fs
Częstotliwość pracy transformatora:
1
f := 30kHz Ti := Ti = 33.333µs
f

60
 Założone parametry pracy :

Tempertura otoczenia: Tamb := ( 50 + 273)K

Dopuszczalny przyrost temperatury transformatora: Trise := 40K

Dobór transformatora planarnego

Typ rdzenia : 2 x 0P-49938-EC (E-102) Magnetics w układzie E-E

lA := 102mm lB := 20.3mm lC := 37.5mm lD := 13.1mm lE := 85mm lF := 14.1mm

lL := 8mm lM := 35.9mm

Wielkości charakterystyczne :

2 3
A e := 5.40cm Ve := 79.8cm le := 14.8cm

A w := ( lE − lF) ⋅ lB
Window Area : 2
A w = 14.393cm

Bobbin Window Area : 2 2

A'w := 5.25cm A'w = 5.25cm

A L := 6880nH

Rezystancja termiczna transformator - otoczenie (Planar E-E 102)

- chłodzenie konwekcyjne

−3

Ve K⋅ cm 2 K Ve = 79.8cm
3
RT := ⋅ RT = 0.744
12 W W

Maksymalna moc strat rozpraszana w transformatorze :

Trise
Plim :=
RT Plim = 53.733W

61
Podział mocy strat na moc rozpraszaną w rdzeniu i w uzwojeniach (ok. 50% / 50%)

Straty w rdzeniu: Pcore := round ( 0.5⋅ Plim) Pcore = 27W

Straty w uzwojeniach: Pwinding := Plim − Pcore Pwinding = 26.733W

Moc strat przypadająca na jednostkę objętości materiału rdzenia:

Pcore kW mW
PV := PV = 338.346 PV = 338.346
Ve 3 3
m cm
Maksymalna amplituda indukcji dla określonej mocy strat i częstotliwości pracy
( określona na podstawie charakterystyki "CORE LOSS vs FLUX DENSITY"
katalog firmy Magnetics dla materiału P )

Bpeak := 3000G Bpeak = 300mT

Liczba zwojów uzwojenia pierwotnego ( z prawa Faradaya ):

UDC.min⋅ Dmax
N'p :=
2⋅ f ⋅ Bpeak⋅ A e N'p = 21.692

Przyjęta liczba uzwojeń:

Np := 22

Indukcyjność własna uzwojenia pierwotnego:

2
Lp := A L⋅ Np Lp = 3330µH Lp = 3.33mH

Liczba zwojów uzwojenia wtórnego:

Np ⋅ U'o
N's := N's = 7.892
UDC.min⋅ Dmax

Przyjęta liczba uzwojeń:

Ns := 8

Uzwojenie wtórne składa się z dwóch sekcji Ns.1 i Ns.2

Ns1 := Ns Ns2 := Ns

Indukcyjności własne uzwojeń wtórnych:

2 2
Ls1 := A L⋅ Ns Ls2 := A L⋅ Ns2

Ls1 = 440.32µH Ls2 = 440.32µH

62
Rzeczywista przekładnia transformatora:

Np
n := n=4
Ns

Amplituda indukcji w rdzeniu dla skorygowanej liczby uzwojeń:

N'p
Bpeak := Bpeak⋅ Bpeak = 203.365mT Bpeak = 2034G
Np

Moc strat przypadająca na jednostkę objętości materiału rdzenia dla nowej wartości Bpeak:

mW
PV := 100⋅
3
cm

Moc tracona w rdzeniu:

Pcore := PV⋅ Ve Pcore = 7.98W

Moc tracona w uzwojeniach jest mniejsza od zakładanej

63
Załącznik D: Obliczenia dławika. Listing z programu MATHCAD

Projekt dławika

Parametry dławika:

Uo := 48V Io := 20A

Założone parametry pracy :

Tempertura otoczenia: Tamb := ( 50 + 273)K

Dopuszczalny przyrost temperatury transformatora: Trise := 30K

Częstotliwość pracy przetwornicy: f := 30kHz

Dobór rdzenia planarnego

Typ rdzenia : 2 x E55/28/21 EPCOS w układzie E-E

lA := 55mm lB := 27.8mm lC := 21.0mm lD := 18.5mm lE := 37.5mm lF := 17.2mm

lL := 0.5( lA − lE) lL = 8.75mm lM := 0.5( lE − lF) lM = 10.15mm

Wielkości charakterystyczne :

2 3
A e := 354mm Ve := 43900mm le := 124mm

A w := ( lE − lF) ⋅ lB
Window Area : 2
A w = 5.643cm

Bobbin Window Area : 2 2

A'w := 351mm A'w = 3.51cm

A L := 5800nH

64
UZWOJENIA

A
Założona gęstość prądu S := 3.5
2
mm
____________________________________________________________________________________
UZWOJENIE 1 i 2 prowadzone w jednej wiązce

Przy założonej gęstości prądu S

wymagana średnica przewodu d:

I := 20A

Dla pojedyńczego uzwojenia

I 4
d := ⋅ d = 2.697mm
S π

2
π⋅ d
Stp := 2
4 Stp = 5.714mm

Głębokość wnikania:

− 0.5
6.62⋅ sec ⋅ cm
Dpen :=
f Dpen = 0.382mm

Maksymalna średnica jednostkowa w przewodzie Litz'a:

d 1 := Dpen ⋅ 2
d 1 = 0.764mm

d 1 := 0.6mm

2
π⋅ d 1
Stp1 := 2
4 Stp1 = 0.283mm

Ilość przewodów w licy:

 Stp 
n := ceil
n = 21
 Stp1 

65
Załącznik E: Schemat przetwornicy. Tor mocy. Płytka części wysokonapięciowej.
1 2 3 4

J13 Tr1
1
Płytka CON1
D VR2 D
filtra J12

4
pojemnościowego K275
1
CON1 T1 C17 C18 T3
CAP CAP

J1 J3
IRG4PC50UD R3 R9 R10 R4 IRG4PC50UD
22k 1 2W 2W 1 22k
2 2

1
2
D3 D4
J16 CON2 CON2
UF5408 UF5408
CON2
C13

J14 J15 C12

Tr2 470n/630V
1 1
C10
CON1 CON1 470n/630V
C9
C C

3
C15 470n/630V
R6
C8 470n/630V
2W
CAP

470n/630V

470n/630V
3
2
1
C11
J17
CON3

T4 C14 C16 T2
CAP CAP

J4 J2
IRG4PC50UD R1 R5 R8 R2 IRG4PC50UD
22k 1 2W 2W 1 22k
2 2
D1 D2
CON2 CON2
UF5408 UF5408

B B

Title
A Przetwornica 1kW A
Tor mocy przetwornicy - płytka części wysokonapięciowej
Size Number Revision
1.0
A4
Date: 5-Oct-2003 Sheet 1 of 1
File: D:\Protel\Zasilacz.ddb Drawn By:
1 2 3 4

66
Załącznik F: Schemat przetwornicy. Tor mocy. Płytka filtru pojemnościowego.
1 2 3 4

D D

J1 J13
1 1
CON1 CON1

C3 C4 C5 C6
Płytka ogranicznika

470u/400V

470u/400V

470u/400V

470u/400V
tyrystorowego

+ J2 J12
1 1
C ~ ~ C
CON1 CON1

J9
N1
- 1
CON1
J8
L1
1
CON1
5

4
F1
O1

O2
FN405-10 SCHAFFNER
I1

I2
G
1

B B
VR1

K250
C1 C2

2n2/3kV 2n2/3kV
PE
N
L
1

J5 J6 J7 J18
CON1 CON1 CON1 CON1
Title
A Przetwornica 1kW A
Tor mocy przetwornicy - płytka filtru pojemnościowego
Size Number Revision
1.0
A4
Date: 5-Oct-2003 Sheet 1 of 1
File: D:\Protel\Zasilacz.ddb Drawn By:
1 2 3 4

67
Załącznik G: Schemat przetwornicy. Tor mocy. Płytka tyrystorowego ogranicznika prądu ładowania kondensatorów.
1 2 3 4

D D

Rezystor na radiatorze
68R/50W
(TME)

CON1

CON1
C C

1
J2

J3
Ty1
2n6504 J4
OUT
1
CON1

J5
R1
150/2W 2
1
D1 CON2

UF4007
B B

J1
IN
1
CON1

Title
A Przetwornica 1kW A
Tor mocy przetwornicy - płytka tyrystorowego ogranicznika prądu rozruchowego
Size Number Revision
1.0
A4
Date: 5-Oct-2003 Sheet 1 of 1
File: D:\Protel\Zasilacz.ddb Drawn By:
1 2 3 4

68
Załącznik H: Schemat przetwornicy. Układ sterowania.
1 2 3 4 5 6 7 8

V16 Obwód na potencjale napięcia wyściowego przetwornicy (SGND)!

IGBT1_B

IGBT2_B
IGBT1_E

IGBT2_E
V16 V16 V12
Obwód na potencjale sieci (PGND)! (TME / MS)
T1001 V12
C1095 C1101 BCP56-16 TR1000
R1074 R1075 C1103 R1079
PGND 220 220 PGND R1082
3 47 (MS / TME) D1017
100u/25V 220u/25V 1 R1080 T1003 R1046 3k Termistor KTY81-210
V16 V16

Separacja galwaniczna
C1097 C1098 470n/63V 47 BC817-40 10k
C1070 TERM1
4 LL4148
PGND PGND PGND T1000 C1105 D1019 R1081 220n
D 5 D

15

13
220n 220n BCP53-16 LL4148
1M5 TERM2
U1017 TEST1000 8 2u2/16V U1019B
PGND PAD 6 T1002 LM358DSMD 5

Vc
Vi
3 PGND SIRIO TI/109 214 R1097 BC807-40 7
PGND SYNC 100

1
PGND SGND 6
4
OSC. OUTPUT
OUTPUT A
11 V16 Obwód na potencjale sieci!
C1092 SGND R1047 C1011
5 10k R1083 R1084
PGND Ct 3k 3k
2n2 (TME / MS)
C1093 14 T1013 D1016 V12 470n
R1073 OUTPUT B BCP56-16 R1077 LL4148 R1043
7 D1018
PGND DISCHARGE Tr1001 SGND SGND
2n2 22 C1091 47 C1062 47k V12
3 LL4148
R1038 R1078

1
6 1 T1007 SGND SGND
PGND Rt
5k6 TEST1002 470n/63V 47 10u/16V BC817-40
PAD 4 C1013 R1024
T1012 V12 1k
C1048 C1096 5
BCP53-16 SGND
16 8
PGND Vref SOFT-START PGND R1087
8 SGND 470n OPTO1000

8
100n 100u/25V 6 U1019A 1k5 R1049 1 6
10k C1014 A B
9 PGND SIRIO TI/109 214 LM358DSMD 3
COMP. R1085 470n
10 PGND 1 5
SHUTDOWN R1048 C OVER_T#
1 3k9 2
INV. INPUT C1063
C1049 BC817-40 2 4

470n
R1022 R1055 10k C E OT_COM

10u/16V
2 T1004 C1073
GND

PGND N.I. INPUT V16

CNY17-3

5
4
1
8
1k 22k

4
C 100n C1012 C
SG3525-SMD 10n <-- Nie montować, jeśli układ cyfrowego zadawania!

A REF
A NC
A NC
K
TEST1001
12

PGND D1020 RP1003 V-12 C1051 U1021 R1050

1 R1023 100k

A
TL431CDSMD 10k
PAD PGND 1k V-12 V-12
C1068 OPTO1017 C1077 LL4148 100n

7
6
3
2
6 1 (MS / TME)
B A V12 V12
OPTO1015
8 V16 TEST1003 2n2 5 330n SGND
Vcc V16 C SGND
2 PAD
SHDN_A A C1050
7 4 2
Vb 100n E C
1

C1099
6 CNY17-3 SGND
Vo R1056
3
SHDN_C C 33k RP1006
5 PGND SGND 220n
GND R1096 25k R1099
T1009
C1069 2k2 U_PRZETW
6N139 PGND IRLL014N 3k9
47n
SGND
V12
U_POSR
T1005 R1051 SGND
BC817-40 10k C1100 SGND SGND
R1094 220n
R1088 C1015 R1053
510
1k5 10k
470n
B PGND PGND PGND PGND PGND <-- Nie montować, jeśli układ cyfrowego zadawania! B
D1021
LL4148 V12

RP1007 C1064

5
4
1
8
50k
SGND

A REF
K
A NC
A NC
T1010 10u/16V
IRLL014N R1025 R1052 C1084 R1104 C1016

A
1k U1022 10k
PP2 10k 1n TL431CDSMD
RP1008 D1024 RP1004 C1052 470n
D1028 D1029

7
6
3
2
100k
BZV55C6.8SMD

R1089 R1090 100 C1094 R1100

300 300 UF4007 UF4007 56k
2n2 100n SGND SGND

8
U1020A SGND
(MS)

U1020B D1022 LM358DSMD 3 R1026

PP1 R1054 BOCZ1(+)
LM358DSMD 5 1
PGND PGND PGND 7 2 R11031k
D1030 D1031 10k BOCZ1(-)
6 LL4148 C1065 1k
UF4007 UF4007

4
C108810u/16V
SGND
PGND PGND PGND
470n
T1011 V-12
IRLL014N R1101
D1025
PG1 56k
A C1086 A
UF4007 RP1005
R1091 R1106
(TME / MS) 1k C1085 D1033
BZV55C6.8SMD

300 300 1n
1n Title
Przetwornica 1kW
NAST_U

NAST_I
(MS)

PG2 Sterownik przetwornicy

Size Number Revision
A3
PGND PGND PGND PGND PGND PGND PGND
Date: 5-Oct-2003 Sheet of
File: D:\Protel\Zasilacz.ddb Drawn By:
1 2 3 4 5 6 7 8

69