ซุุนนะฮ์์และบทซิิกิิรต่่างๆ ในชีีวิิตประจำำวัันของท่่านนบี ี

ซุุนนะฮ์์ และบทซิิกิริ ต่่ างๆ
ในชีีวิติ ประจำำ�วัันของท่่ านนบีี

ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
อััลลอฮ์์ อััซซะวะญััล ได้้ ตรััสในฮะดีีษกุุดซีีย์์ว่า่ :
“และบ่่าวของข้้ ายัังคงแสวงหาความใกล้้ ชิิดกับข้

ั ้า
ด้้ วยการปฏิิบัติั ิสิ่่ง� ที่่�เป็็ นซุุนนะฮ์์จนข้้ ารัักเขา”
ผู้้�แต่่ ง
ดร.อัับดุุลลอฮ์์ บิิน ฮะมููด อััลฟุุร็็อยห์์
คำำ�นิิยม
ศาสตราจารย์์ ดร.คอลิิด บิิน อะลีีย์์ อััลมุุชััยกิิฮ์์
อนุุญาตให้้ ใช้้ ประโยชน์์ในการอ้้ างอิิงจากหนัังสืือ (แจกจ่่าย เผยแพร่่
แปลสู่่ภ� าษาอื่่�น) โดยไม่่บิดิ เบืือนหรืื อเปลี่่�ยนแปลงเนื้้ �อหาเดิิม
หนัังสืือเล่่มนี้้ �ได้้ รัับการแปลมาแล้้ วมากกว่่าสิิบภาษา

สารบััญ
บทนำำ�
เรื่� ่ อง หน้้า
บทนำำ� 21
อารััมภบท 22
ความหมายของ “อััซซุุนนะฮ์์ ” 22
การเอาใจใส่่ ของชาวสะลััฟต่่ ออััซซุุนนะฮ์์ 23
ผลที่่�ได้้รัั บจากการปฏิิบัติั ติ ามซุุนนะฮ์์ 24
ซุุนนะฮ์์ ที่่�กำ�ห
ำ นดเวลา
หนึ่่�ง: เวลาก่่ อนรุ่่�งอรุุ ณ 28
ส่่ วนที่่�หนึ่�ง่ 28
1 การแปรงฟัั นด้้วยไม้้ซิิวาก 28
2 อ่่ านบทซิิกิริ ขณะตื่่�นนอน 29
3 เอามืือลููบใบหน้้า 29
4
4 มองขึ้้�นไปยัังท้้องฟ้้ า 29
5 อ่่ านสิิบอายะฮ์์ สุุดท้้ายของซููเราะฮ์์ อาละอิิมรอน 29
6 ล้้างมืือสามครั้้�ง 30
7 สููดน้ำำ�� เข้้าจมููกแล้้วสั่่�งออก ทำำ�ซ้ำ�ำ � สามครั้้�ง 30
8 อาบน้ำำ�� ละหมาด 30
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในการอาบน้ำำ�� ละหมาด 31
1 แปรงฟัั น หรืือถููไม้้ซิิวาก 31
2 กล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์ 32
3 ล้้างมืือทั้้�งสองสามครั้้�ง 32
4 ล้้างมืือและเท้้าจากข้้างขวาก่่ อน 32
5 บ้้วนปากและสููดน้ำำ�� เข้้าจมููก 32
6 การกลั้้�วคอและสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกลึึกๆ สำำ�หรัับผู้้�ไม่่ ถืือศีีลอด 33
7 การบ้้วนปากกัับการสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกจากน้ำำ�� ฝ่่ามืือเดีียวกััน 33
8 วิิธีีการการเช็็ดศีีรษะตามซุุนนะฮ์์ 33
9 ล้้างอวััยวะแต่่ ละอย่่ างจำำ�นวนสามครั้้�ง 34
10 อ่่ านดุุอาอ์์ หลัังอาบน้ำำ�� ละหมาดเสร็็จ 34
5
ส่่ วนที่่�สอง: การละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ และละหมาดวิิตร์์ มีีแบบ
36
อย่่างของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม อยู่่�หลายประการ
1 ซุุนนะฮ์์ ให้้ละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ในเวลาที่่�ประเสริิฐที่่�สุุด 36
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้ละหมาดสิิบเอ็็ดร็็อกอะฮ์์ 38
3 ซุุนนะฮ์์ ให้้เริ่่�มละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ด้้วยสองร็็อกอะฮ์์ สั้้น� ๆ 38
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านดุุอาอ์์ อิสิ ติิฟตาห์์ ในละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ตามที่่�มีี

39
หลัักฐานปรากฏดัังต่่ อไปนี้้�
5 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยืืนนานๆ รุุ กููอ์์นานๆ ซุุญููดนานๆ และในทุุกๆอิิริิยา
40
บทให้้มีีความนานเท่่ ากััน
6 การอ่่ านอััลกุุรอานในละหมาดมีีซุุนนะฮ์์ ดังั นี้้� 40
7 ซุุนนะฮ์์ ให้้สลามทุุกๆ สองร็็อกอะฮ์์ 41
8 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านซููเราะฮ์์ ที่่�กำ�ห

ำ นดในสามร็็อกอะฮ์์ สุุดท้้าย 41
9 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านกุุนููตบางครั้้�งในละหมาดวิิตร์์ 42
10 ขอดุุอาอ์์ ในช่่ วงหนึ่่�งส่่ วนสามสุุดท้้ายของคืืน 43

11 เมื่่�อให้้สลามออกจากละหมาดวิิตร์์เสร็็จแล้้ว ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวว่่ า
“ซุุบฮานััล มะลิิกิลิ กุุดดููซ” สามครั้้�ง และครั้้�งที่่�สามกล่่ าวดัังกว่่ า 43
สองครั้้�งแรก
12 ซุุนนะฮ์์ ให้้ปลุุกครอบครัั วมาละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ 44
13 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ปฏิิบัติั อิ ย่่ างผ่่ อนคลาย เพื่่�อ

44
รัั กษาความคุุชููอฺ(ฺ การมีีสมาธิิ)ในละหมาด
14 ผู้้�ใดพลาดจากการละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ในตอนกลางคืืน มีีซุุน
45
นะฮ์์ ให้้ละหมาดทดแทนในตอนกลางวัันเป็็ นจำำ�นวนคู่่�
6
เวลารุ่่�งอรุุณ 46
การอะซาน 46
1 กล่่ าวตามผู้้�อะซาน 46
2 กล่่ าวบทซิิกิริ นี้้�หลังั ชะฮาดะฮ์์ ทั้้ง� สองในอะซาน 47
3 การกล่่ าวเศาะละวาตแก่่ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม หลััง

47
เสร็็จสิ้้น� การอะซาน
4 อ่่ านดุุอาอ์์ หลังั เสร็็จสิ้้น� การอะซาน 48
5 ดุุอาอ์์ อื่�น่ ๆ หลัังอะซาน 48
ละหมาดซุุนนะฮ์์ของละหมาดศุุบห์์ 49
1 การละหมาดซุุนนะฮ์์รอวาติิบที่่�บ้้านประเสริิฐที่่�สุดุ 49
2 ซุุนนะฮ์์รอวาติิบที่่�เน้้นหนัักที่่�สุดุ 49
การไปมััสญิิด 51
1 ซุุนนะฮ์์ให้้ไปมััสญิิดตั้้�งแต่่เนิ่่�นๆ 51
2 ออกจากบ้้านโดยมีีน้ำ�ำ � ละหมาด เพื่่�อให้้ทุุกก้้าวเดิินถููกบัันทึึกความดีี 51
3 จะต้้องออกไปสู่่�การละหมาดด้้วยความสงบนิ่่�งและสุุขุมุ 52
4 ก้้าวเข้้ามััสญิิดด้้วยเท้้าขวา และออกจากมััสญิิดด้้วยเท้้าซ้้าย 52
5 กล่่ าวดุุอาอ์์ ตอนเข้้าและออกจากมััสญิิด 52
6 ละหมาดสองร็็อกอะฮ์์ให้้เกีียรติิมัสั ญิิดก่่อนนั่่�ง 53
7
7 แถวที่่� ประเสริิฐที่่�สุุดสำำ�หรัับผู้้�ชายคืือแถวแรก และแถวที่่� ดีที่่ี � สุุด
53
สำำ�หรัับผู้้�หญิิงคืือแถวสุุดท้้าย
8 ซุุนนะฮ์์ ให้้มะอ์์ มููมใกล้้อิิมามมากที่่� สุุด 54
ซุุนนะฮ์์ต่่างๆ ในละหมาด: 55
เขตกั้้�น มีีซุนุ นะฮ์์ดังั ต่่อไปนี้้�: 55
1 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้กั้้�นเขต 55
2 ซุุนนะฮ์์ ต้้ องยืืนใกล้้เขตกั้้�น 56
3 ซุุนนะฮ์์ ให้้ขวางผู้้�ที่่�จะเดิินผ่่ านหน้้าผู้้�ละหมาด 56
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้ถููฟัั นด้้วยซิิวากทุุกเวลาละหมาด 57
ระหว่่ างยืืนในละหมาดมีีซุนุ นะฮ์์ต่่อไปนี้้�: 57
1 ยกมืือทั้้�งสองข้้างขณะตัักบีเี ราะตุุลอิิห์์รอม 57
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยืืดนิ้้�วขณะยกมืือทั้้�งสอง 58
3 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยกมืือทั้้�งสองถึึงจุุดที่่�มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ยก 58
4 ซุุนนะฮ์์ สำ�หรั
ำ ั บผู้้�ละหมาดที่่�จะต้้องวางมืือข้้างขวาบนมืือข้้างซ้้าย
59
หลัังการตัักบีรี อััลอิิห์์รอม
5 ซุุนนะฮ์์ ให้้เอามืือข้้างขวาจัับมืือข้้างซ้้าย 59
6 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวดุุอาอ์์ อิสิ ติิฟตาฮ์์ 60
8
7 กล่่ าว “อิิสติิอาซะฮ์์ ” 61
8 กล่่ าว “บิิสมิิลลาฮิิรเราะห์์ มานิิรเราะฮีีม” 61
9 กล่่ าว “อามีีน” พร้้อมกัับอิิมาม 62
10 อ่่ านซููเราะฮ์์ อื่� ่นหลัังจากอ่่ านซููเราะฮ์์ ฟาติิฮะฮ์์ 62
ขณะรุุกููอ์์มีซุี นุ นะฮ์์ดังั นี้้�: 62
1 ซุุนนะฮ์์ ให้้เอามืือทั้้�งสองจัับเข่่ าทั้้�งสองโดยกางนิ้้�วออกด้้วย 62
2 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�รุุกููอ์์ยืืดหลัังตรง 63
3 สำำ�หรัับผู้้�ละหมาดขณะรุุ กููอ์์มีีซุุนนะฮ์์ ให้้กางข้้อศอกทั้้�งสองออก

63
จากลำำ�ตัวั
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ขณะรุุ กููอ์์ 64
การเงยขึ้้�นจากรุุกููอ์์ มีีซุนุ นะฮ์์ดังั นี้้�: 64
1 ให้้ยืืนนิ่่�งนานๆ 64
2 กล่่ าวบทซิิกิริ สำำ�นวนต่่ างๆ 65
3 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ต่่ อไปนี้้�หลัังจากเงยขึ้้�นจากรุุ กููอ์์ 66
การซุุญูดู มีีซุนุ นะฮ์์ดังั นี้้�: 67

1 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ซุุญููดกางแขนให้้ห่่ างจากสีีข้้ างของเขา และให้้หน้้า
67
ท้้องห่่ างจากต้้นขาทั้้�งสองข้้าง
2 สำำ�หรัับผู้้�ซุุญููดมีีซุุนนะฮ์์ ให้้ปลายนิ้้�วเท้้าหัันไปทางกิิบละฮ์์ 67
9
3 ในขณะซุุญููดมีีซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ต่่ อไปนี้้� 68
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้ขอดุุอาอ์์ เยอะๆ ในขณะซุุญููด 69
ซุุนนะฮ์์ของการนั่่�งระหว่่ างสองซุุญูดู : 70
1 าขวาชัันขึ้้�น 70
2 อยู่่�ในท่่ านั่่�งนี้้�นานๆ 70
3 เมื่่�อจะลุุกขึ้้น� สู่่�ร็็อกอะฮ์์ ที่่�สอง หรืือสี่่� จะต้้องนั่่�งสงบนิ่่�งครู่่�หนึ่่�ง

70
ก่่ อน
ซุุนนะฮ์์ในการตะชะฮ์์ฮุดุ : 71
1 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ละหมาดนั่่�งตะชะฮ์์ ฮุุดบนเท้้าซ้้ายที่่�แบออก และเท้้า
71
ขวาชัันขึ้้�น
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้วางมืือทั้้�งสองข้้างในขณะนั่่�งตะชะฮ์์ ฮุุดด้้วยวิิธีีที่่�หลาก
71
หลาย
3 ซุุนนะฮ์์ การวางนิ้้�วในขณะนั่่�งตะชะฮ์์ ฮุุดด้้วยวิิธีีที่่�หลากหลาย 72
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ละหมาดกล่่ าวบทซิิกิริ ในตะชะฮ์์ ฮุุดด้้วยสำำ�นวนที่่�
72
หลากหลาย
5 ซุุนนะฮ์์ ให้้นั่่�งแบบตะวััรรุุ กในตะชะฮ์์ ฮุุดครั้้�งสุุดท้้ายของละหมาด
73
ที่่�มีีสามและสี่่�ร็็อกอะฮ์์
6 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวเศาะละวาตแก่่ ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะ
74
ซััลลััม ด้้วยสำำ�นวนที่่�หลากหลาย
7 ซุุนนะฮ์์ ให้้ขอความคุ้้�มครองต่่ ออััลลอฮ์์ จากสี่่� อย่่ างก่่ อนให้้สลา
75
มออกจากละหมาด
10
บทซิิกิริ หลัังจากให้้สลามเสร็็จในละหมาดฟัั รฎููถืือเป็็ นซุุนนะฮ์์ 77
หลัังละหมาดศุุบห์์หรืือฟัั จญ์์รเสร็็จ การนั่่�งอยู่่�ในสถานที่่�ละหมาด

80
จนกระทั่่�งดวงอาทิิตย์์ขึ้้น� ถืือเป็็ นอีีกซุุนนะฮ์์หนึ่�ง่
บทซิิกิริ ยามเช้้า 82
บทซิิกิริ ในยามเช้้า และยามเย็็นมีีดังั นี้้� 82
สาม: เวลาสาย 88
เวลาของละหมาดฎุฮา
ุ 89
เวลาละหมาดฎุฮาที่่
ุ �ประเสริิฐที่่�สุดุ 89
สี่่�: เวลาซุุฮร์์ 91
ซุุนนะฮ์์ที่่�หนึ่�ง่ : ละหมาดซุุนนะฮ์์ก่่อนและหลัังละหมาดซุุฮร์์ 91
ซุุนนะฮ์์ที่่�สอง: ในละหมาดซุุฮร์์ให้้ละหมาดร็็อกอะฮ์์แรกยาวกว่่ า 91
เรื่� ่องที่่�สาม: ช่่ วงที่่�มีอี ากาศร้้อนจััด มีีซุนุ นะฮ์์ให้้รอคอยจนความ

92
ร้้อนลดลงก่่อน แล้้วจึึงค่่อยละหมาดซุุฮร์์
ห้้า: เวลาอััศร์์ 94
บทซิิกิริ ในตอนเช้้าและตอนเย็็น 95
เวลาของการกล่่ าวบทซิิกิริ ตอนเช้้า 95
เวลาของการกล่่ าวบทซิิกิริ ตอนเย็็น 95
11
หก: เวลามััฆริิบ 96
หนึ่่�ง: ให้้เด็็กอยู่่�ในบ้้านในช่่ วงแรกของเวลามััฆริิบ 96
สอง: ปิิ ดประตููบ้้านในช่่ วงแรกของมััฆริิบและกล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์ 96
สาม: ละหมาดสองร็็อกอะฮ์์ก่่อนละหมาดมััฆริิบ 97
สี่่�: การนอนก่่อนอิิชาอ์์เป็็ นที่่�สิ่่�งน่่ ารัังเกีียจ 98
เจ็็ด: เวลาอิิชาอ์์ 99
หนึ่่�ง: การพููดคุุย และการจัับกลุ่่�มสนทนาหลัังละหมาดอิิชาอ์์เป็็ น

99
เรื่� ่องน่่ ารัังเกีียจ
สอง: เวลาที่่�ประเสริิฐที่่�สุดุ ของการละหมาดอิิชาอ์์ คืือให้้ล่่ าช้้า
100
หากไม่่ สร้้างความลำำ�บากให้้แก่่บรรดามะอ์์ มููม
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้อ่่านซููเราะฮ์์อัลั อิิคลาศทุุกคืืน 100
ซุุนนะฮ์์ของการนอน 101
1 ปิิ ดประตููทั้้�งหมดขณะเข้้านอน 101
2 ดัับไฟก่่ อนนอน 101
3 อาบน้ำำ�� ละหมาดก่่ อนนอน 102
4 ปัั ดที่่�นอนก่่ อนนอน 102
12
5 นอนบนสีีข้้ างด้้านขวา 102
6 วางมืือขวาใต้้แก้้มข้้างขวา 103
7 กล่่ าวบทซิิกิริ ก่่ อนนอน 103
จากอััลกุุรอาน 103
ในซุุนนะฮ์์ มีีดุอุ าอ์์มากมาย เช่่ น 105
ซุุนนะฮ์์เมื่่�อฝัั น 109
ผู้้�ใดตื่่�นขึ้้�นมาในยามค่ำำ��คืืน มีีซุนุ นะฮ์์ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ต่่อไปนี้้� 111
13
ซุุนนะฮ์์ ที่่�ไม่่ กำ�ห

หนึ่่�ง: ซุุนนะฮ์์ในการรัับประทานอาหาร 114
1 กล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์ ตอนเริ่่�มรัั บประทานอาหาร 114
2 รัั บประทานสิ่่�งที่่�อยู่่�ใกล้้ตััวก่่อน 115
3 หยิิบชิ้้�นอาหารที่่�ตกพื้้น� เช็็ดฝุ่่� นออก และรัั บประทานมััน 115
4 การเลีียนิ้้�ว 116
5 รัั บประทานอาหารจนหมดเกลี้้�ยงภาชนะ 116
6 รัั บประทานโดยใช้้นิ้้�วสามนิ้้�ว 117
7 หายใจนอกภาชนะสามครั้้�ง 117
8 กล่่ าว อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ หลัังจากรัั บประทานอาหารเสร็็จ 118
9 รัั บประทานอาหารพร้้อมหน้้ากััน 118
10 ชมอาหารเมื่่�อชอบอาหารนั้้�น 119
11 ขอดุุอาอ์์ ให้้แก่่ เจ้้าของอาหาร 119
12 ริินน้ำำ�� ให้้คนที่่�อยู่่�ทางขวามืือก่่ อนคนที่่�อยู่่�ทางซ้้ายมืือ 120
13 ผู้้�ริินน้ำำ�ต้้
� องเป็็ นคนสุุดท้้ายที่่�ดื่� ม่ 120
14 ปิิ ดฝาภาชนะในตอนกลางคืืน และกล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์ 121
14
สอง:ซุุนนะฮ์์ในการสลาม การพบกััน และนั่่�งชุุมนุุม 122
1 ซุุนนะฮ์์ ในการให้้สลาม 122
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวสลามซ้ำำ�� สามครั้้�ง หากมีีความจำำ�เป็็ น 123
3 ให้้สลามทั้้�งคนที่่�รู้� ้ จักั และไม่่ รู้� ้ จักั 124
4 ให้้เริ่่�มกล่่ าวสลามแก่่ ผู้� ที่่้ �มีรี ะบุุในซุุนนะฮ์์ ว่่าให้้กล่่ าวแก่่ เขาก่่ อน 124
5 การให้้สลามแก่่ เด็็กๆ 124
6 ให้้สลามขณะเข้้าบ้้าน 125
7 ให้้กล่่ าวสลามเสีียงค่่ อยๆ หากมีีคนหลัับอยู่่�ด้้วย 126
8 การฝากสลาม 126
9 กล่่ าวสลามเมื่่�อเข้้าไปยัังสถานที่่�ประชุุมและขณะเสร็็จสิ้้น� การ

126
ประชุุม
10 ซุุนนะฮ์์ ให้้จัับมืือขณะสลามตอนพบกััน 127
11 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยิ้้�ม และหน้้าตาเบิิกบานขณะพบกััน 127
12 ซุุนนะฮ์์ ให้้พููดจาด้้วยคำำ�พููดที่่�ดีี 127
13 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้รำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ ขณะนั่่�งชุุมนุุมสนทนา 128
14 ซุุนนะฮ์์ ให้้ปิิดการนั่่�งพููดคุุยด้้วยการกล่่ าวดุุอาอ์์ ลบล้้างความผิิด 128
15
สาม:ซุุนนะฮ์์ในการสวมใส่่ เสื้้�อผ้้าและเครื่่�องประดัับ 129
1 ซุุนนะฮ์์ ให้้สวมใส่่ รองเท้้าข้้างขวาก่่ อน 129
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้สวมเสื้้�อผ้้าสีีขาว 130
3 มีีซุนุ นะฮ์์ ให้้ใช้้น้ำำ�ห

� อม 130
4 การปฏิิเสธรัับน้ำำ�ห
� อมเป็็ นสิ่่�งที่่�น่่ารัังเกีียจ 131
5 ซุุนนะฮ์์ ให้้หวีีผมจากข้้างขวาก่่ อน 131
สี่่�:ซุุนนะฮ์์ในการจามและการหาว 132
ในการจามมีีซุุนนะฮ์์ ดังั นี้้�: 132
1 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�จามกล่่ าวคำำ�ว่่า “อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ ” 132
2 หากผู้้�ที่่�จามไม่่ กล่่าว อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ ผู้้�ที่่�ได้้ยิินก็็ไม่่ ต้้ องกล่่ าว

133
ยััรฮะมุุกััลลอฮ์์
ซุุุน� นะฮ์์� ์ในการหาว: 134
มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ระงัับการหาว หรืือใช้้มืือปิิ ดปากไว้้ 134
ห้้า:ซุุนนะฮ์์ อื่� ่นๆ 136
กล่่ าวดุุอาอ์์ ขณะเข้้าและออกจากห้้องน้ำำ�� 136
ซุุนนะฮ์์ ให้้เขีียนพิินััยกรรม 137
ใช้้ความเอื้้�อเฟื้้� อและอ่่ อนโยนต่่ อกัันในการซื้้�อขาย 137
16
ละหมาดสองร็็อกอะฮ์์ หลัังจากการอาบน้ำำ�� ละหมาดทุุกครั้้ ง� 138
การรอละหมาด 138
การแปรงฟัั น 139
อาบน้ำำ�� ละหมาดใหม่่ ทุุกครั้้ ง� ที่่�ละหมาด 140
การขอดุุอาอ์์ 140
เกร็็ ด : บางคนอาจจะถามว่่ า ฉัันจะขออะไรในดุุอาอ์์ ของฉััน? 143
ซุุนนะฮ์์ ในชีีวิต
ิ ประจำำ�วัันอีีกอย่่ างหนึ่่�งคืือ การซิิกรุุลลอฮ์์ หรืือ
144
การรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์
การรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ เป็็ นการให้้ชีีวิต
ิ แก่่ หัวั ใจ 146
อััลลอฮ์์ ส่่งเสริิมให้้มีีการรำำ�ลึึกถึึงพระองค์์ ในอััลกุุรอานไว้้หลาย

146
แห่่ ง เช่่ น
ในจำำ�นวนรููปแบบการรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ ที่่�มีีในซุุนนะฮ์์ ของท่่ าน
147
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม มีีดังั นี้้�
17
บทนำำ�
18
บทนำำ�
คำำ�นิิยม
ศาสตราจารย์์ ดร.คอลิิด บิิน อะลีีย์์ อััลมุุชััยกิิห์์
การสรรเสริิ ญทั้้ �งมวลเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ ความจำำ�เริิ ญและความสัันติิจงมีีแด่่นบีีท่า่ น
สุุดท้้ายที่่�ไม่่มีีนบีีคนใดอีีกหลัังจากท่่าน
อนึ่่ง� ข้้ าพเจ้้ าได้้ อ่า่ นผลงานของ ชััยค์์อับดุ
ั ลุ ลอฮ์์ บิิน ฮะมููด อััลฟุุร็็อยห์์ ที่่�ชื่่�อว่า่
(‫“ )املنح العلية يف بيان السنن اليومية‬อัลมินะห์ อัลอะลิยะฮ์ ฟี บะยาน อัซซุนนั อัลเยามียะฮ์”
ซึ่่ง� ข้้ าพเจ้้ าพบว่่าเป็็ นงานเขีียนที่ทร

่� งคุุณค่่ายิ่่�ง ในการพยายามรวบรวมซุุนนะฮ์์หรืือแบบอย่่าง
ด้้ านต่่างๆ ในการดำำ�เนิินชีีวิิตของท่่านนบีี ทั้้�งที่่�เป็็ นคำำ�พููดและการกระทำำ�ของท่่าน ตลอดกลาง
วัันและกลางคืืน ทั้้�งที่่�เป็็ นซุุนนะฮ์์โดยตััวเองหรืื อเป็็ นซุุนนะฮ์์เสริิ มที่่�ผููกโยงกัับซุุนนะฮ์์อื่่�น โดย
ยืืนยัันด้้ วยหลัักฐานเป็็ นหลััก
ขออััลลอฮ์์ทรงตอบแทนความดีีให้้ แก่่ผู้้� เขีียน และขอให้้ ผลงานชิ้้ �นนี้้ �เป็็ นประโยชน์์แก่่ทุกท่
ุ า่ น
ด้้ วย อามีีน ขออััลลอฮ์์ทรงอำำ�นวยความสำำ�เร็็จอย่่างง่่ายดาย
เขีียนโดย ดร.คอลิิด บิิน อะลีีย์์ อััลมุุชััยกิิห์์

ศาตราจารย์์ประจำำ�มหาวิิทยาลััยอััลเกาะศีีม
อาจารย์์ประจำำ�มัสั ยิิดอััลฮะรอมเมืืองมัักกะฮ์์และมะดีีนะฮ์์
19
บทนำำ�
20
บทนำำ�
คำำ�นำำ�
การสรรเสริิ ญทั้้ �งมวลเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ พระองค์์ตรััสว่่า:
َّ ‫اللَ َوالْيـَْوَم ْال ِخ َر َوذَ َك َر‬
:{21:‫اللَ َكثِرياً}[األحزاب‬ َّ ‫سنَةٌ لِّ َمن َكا َن يـَْر ُجو‬
َ ‫ُس َوةٌ َح‬
َِّ ‫ول‬
ْ ‫الل أ‬ ِ ‫]لََق ْد َكا َن لَ ُكم ِف ر ُس‬
َ ْ
ความว่่า “แน่่แท้้ ในตััวศาสนทููตของอััลลอฮ์์นั้้ �นมีีแบบฉบัับอัันดีีงามสำำ�หรัับพวกเจ้้ าแล้้ ว สำำ�หรัับ
ผู้้�ที่ห่� วัังในอััลลอฮ์์และวัันปรโลก และได้้ รำ��ลึึกถึงึ อััลลอฮ์์อย่า่ งมากมาย” (อััล-อะห์์ซาบ : 21)
พระองค์์ผู้้�ทรงบััญญััติใิ ห้้ ปฏิิบัติั ติ ามแบบอย่่างของท่่านเราะซููล ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม
ขอความจำำ�เริิ ญและความสัันติิจงมีีแด่่ผู้้� ที่่�ดีีที่่�สุดุ ในการแนะนำำ�ประชาชาติิสู่�ก่ ารเชื่่�อฟัังและ
ปฏิิบัติั ติ ามซุุนนะฮ์์
อนึ่่ง� สิ่่�งที่่�อยู่�ต่่ อ่ หน้้ าผู้้�อ่่านทุุกท่า่ นตอนนี้้ � คืือ ซุุนนะฮ์์ต่า่ งๆ ของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััย
ฮิิวะซััลลััม ในชีีวิิตประจำำ�วันั ของท่่าน ตั้้�งแต่่ตื่่�นนอนจนถึึงเข้้ านอนเรีี ยงตามลำำ�ดับั เวลา ตาม
ด้้ วยซุุนนะฮ์์อื่่�นๆ ที่่�ไม่่ได้้ เจาะจงเวลาเฉพาะ ซุุนนะฮ์์ที่่�ข้้าพเจ้้ าหมายถึงึ ณ ที่่�นี้้ �คืือศาสนกิิจที่่�เป็็ น
มุุสตะฮัับ หมายถึงึ สิ่่�งที่บั่� ญ ั ญััติทิ างศาสนาสั่่�งใช้้ ให้้ ปฏิิบัติั ไิ ม่่ถึงึ ขั้้�นบัังคัับ แต่่เพื่่�อเป็็ นการเพิ่่�มพููน
ความดีให้ ถึงระดับที่สมบูรณ์ในการปฏิบตั ิตนตามศาสนา หนังสือเล่มนี ้เป็ นการสรุ ปมาจาก
ต้ นฉบับเดิม (‫ )املنح العلية يف بيان السنن اليومية‬ซึ่งข้ าพเจ้ าได้ ตดั ประเด็นต่างๆ ทางวิชาการ รวม
ถึึงข้้ อคิิดที่่�ได้้ รัับจากซุุนนะฮ์์เหล่่านั้้�น แต่่จะระบุุเหลืือไว้้ เฉพาะซุุนนะฮ์์ต่่างๆ พร้้อมหลัักฐาน
เท่่านั้้�น ตามข้้ อเสนอแนะของพี่่�น้้องบางท่่าน และเพื่่�อให้้ ง่า่ ยแก่่ผู้้� ไม่่มีีเวลาอ่่านจากต้้ นฉบัับเดิิม
รวมถึึงให้้ องค์์กรเผยแพร่่ศาสนาจากที่่�ต่า่ ง ๆ สามารถตีีพิิมพ์์แจกจ่่ายได้้ จำำ�นวนมากขึ้้ �น แรง
ผลัักดันั สำำ�คัญ ั ในการรวบรวมซุุนนะฮ์์ต่า่ งๆ ของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ในหนัังสืือ
เล่่มนี้้ �ก็็คืือ เพื่่�อเผยแพร่่ ให้้ แบบอย่่างของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ปรากฏเป็็ นที่่�
ประจัักษ์์ตามที่่�คู่ค�่ วร เพราะที่่�ผ่า่ นมามัันถููกบิิดเบืือนโดยตะวัันตกมาพอสมควร บวกกัับความ
บกพร่่องของสัังคมมุุสลิิมเองในการปฏิิบัติั ติ ามซุุนนะฮ์์ โดยอ้้ างว่่าผู้้�ที่่�ละทิ้้ �งสิ่่�งที่่�เป็็ นซุุนนะฮ์์จะ
ไม่่ถููกลงโทษ เป็็ นเหตุุให้้ พวกเขาพลาดที่่�จะได้้ รัับความดีีงามที่่�ยิ่่�งใหญ่่ ข้้ าพเจ้้ าพยายามอย่่าง
มากในการคััดกรองซุุนนะฮ์์ในชีีวิิตประจำำ�วันั ที่่�มีีหลัักฐานถููกต้้ องประกอบไว้้ ด้้วยเท่่านั้้�น
ขอวิิ ง วอนต่่ อ อััล ลอฮ์์ โ ปรดทำำ� ให้้ พวกเราเป็็ นผู้้� ที่่� ป ฏิิ บััติิ ต ามแบบอย่่ า งของท่่ า นนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม เป็็ นผู้้�เจริิ ญรอยตามท่่าน และถููกนำำ�ไปรวมอยู่่ใ� นกลุ่่�มของท่่านใน
วัันแห่่งการชุุมนุุม
เขีียนโดย บ่่าวผู้้�ปรารถนาการอภััยโทษจากพระเจ้้ า
ดร.อัับดุุลลอฮ์์ บิิน ฮะมููด อััลฟุุร็็อยห์์
ติิดต่อท
่ างอีีเมล eqtidaa@gmail.com
21
บทนำำ�
อารัั มภบท
ความหมายของ “อััซซุุนนะฮ์์ ”
อััซซุุนนะฮ์์ คืือ สิ่่�งที่่�ชอบให้้ กระทำำ� (มุุสตะฮัับ) สิ่่�งที่่�ส่ง่ เสริิ มให้้ กระทำำ� (มัันดููบ)
อััซซุุนนะฮ์์ คืือ สิ่่�งที่่�ผู้้�บัญ
ั ญััติศิ าสนาได้้ สั่่ง� ใช้้ ให้้ ปฏิิบัติั แิ ต่่ไม่่ถึงึ ขั้้�นบัังคัับ
ผลของมััน คืือ ผู้้�ปฏิิบัติั จิ ะได้้ รัับผลบุุญ ผู้้�ที่่�ละทิ้้ �งจะไม่่ถููกลงโทษ
22
บทนำำ�
การเอาใจใส่่ ของชาวสะลััฟต่่ ออััซซุุนนะฮ์์

1 อิิมามมุุสลิิมได้้ บันั ทึึกไว้้ ในตำำ�ราเศาะฮีีห์์ของท่่าน เป็็ นฮะดีีษจากอัันนุุอฺฺมาน บิิน ซาลิิม
รายงานจากท่่านอััมร์์ บิิน เอาส์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า ท่่านอัันบะซะฮ์์ บิิน อบูู
ซุุฟยาน กล่่าวว่่า: ฉัันได้้ ยินิ ท่่านหญิิงอุุมมุุ ฮะบีีบะฮ์์ กล่่าวว่่า ฉัันได้้ ยินิ ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ใครที่่�ละหมาดวัันหนึ่่�งกัับคืืนหนึ่่�งจำำ�นวนสิิบสอง
ร็็อกอะฮ์์ บ้้านหนึ่่�งหลัังในสวรรค์์ จะถููกสร้้างให้้แก่่ เขา” (บัันทึึกโดยอิิมามมุุสลิิม ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 1727) ท่่านหญิิงอุุมมุุ ฮะบีีบะฮ์์ กล่่าวว่่า:ฉัันไม่่เคยทิ้้ �งการละหมาดนี้้ �เลยนัับตั้้ �งแต่่
ได้้ ยินิ จากท่่านเราะซููล ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม และท่่านอัันบะซะฮ์์กล่า่ วว่่า: ฉัันไม่่เคย
ทิ้้ �งการละหมาดนี้้ �เลยนัับตั้้ �งแต่่ได้้ ยินิ จากท่่านหญิิงอุุมมุุ ฮะบีีบะฮ์์
ท่่านอััมร์์ บิิน เอาส์์ กล่่าวว่่า: ฉัันไม่่เคยทิ้้ง� การละหมาดนี้้เ� ลยนัับตั้้ �งแต่่ได้้ ยิินจากท่่าน
อัันบะซะฮ์์
ท่่านอัันนุุอฺฺมาน บิิน ซาลิิม กล่่าวว่่า: ฉัันไม่่เคยทิ้้ �งการละหมาดนี้้ �เลยนัับตั้้ �งแต่่ได้้ ยิินจาก
ท่่านอััมร์์ บิิน เอาส์์
2 ฮะดีีษจากท่่านอะลีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: แท้้ จริิ งท่่านหญิิงฟาฏิิมะฮ์์มีอี าการปวด
มืือเนื่่�องจากการโม่่แป้้ง ขณะนั้้�นได้้ มีีเชลยศึึกถููกนำำ�มายัังท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะ
ซััลลััม นางจึึงไปหาท่่านนบีีแต่่ไม่่พบ พบแต่่ท่า่ นหญิิงอาอิิชะฮ์์แล้้ วก็็บอกเรื่่�องนั้้�นแก่่นาง เมื่่�อ
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กลัับมา ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ก็็ได้้ บอกว่า่ ท่่านหญิิง
ฟาฏิิมะฮ์์มาหา ท่่านอะลีีย์กล่ ์ า่ วว่่าแล้้วท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ก็็มาหาพวกเราซึ่่ง�
ตอนนั้้�นพวกเรานอนแล้้ ว เราจะลุุกขึ้้ �น แต่่ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม พููดว่่า “ไม่่
ต้้องลุุก” จนท่่านนบีีนั่่ง� ลงและสอดเท้้ าเข้้ ามาระหว่่างเราสองคนจนพบว่่าเท้้ าที่่เ� ย็็นของท่่าน
อยู่่�ระดัับอกของฉััน แล้้ วกล่่าวว่่า “เอาไหมฉัันจะสอนถึึงสิ่่�งที่่�ดีกว่ ี ่ าของที่่�เธอทั้้�งสองได้้
ขอ? เมื่่�อเธอทั้้�งสองนอนก็็จงกล่่ าวว่่ า อััลลอฮุุอักบั ั รั สามสิิบสี่่�ครั้้ง� ซุุบฮานััลลอฮ์์
สามสิิบสามครั้้�ง อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ สามสิิบสามครั้้�ง ดีีกว่่าที่่�เธอทั้้�งสองมีีคนใช้้เสีียอีีก
” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3705 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2727)
ในอีีกสายรายงานหนึ่่ง� ท่่านอะลีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: ฉัันไม่่เคยทิ้้ �งการกล่่าวบท
ซิิกิิรนี้้ �เลย นัับตั้้ �งแต่่ได้้ ยิินมาจากท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม มีีคนถามว่่า: แม้้ แต่่คืืน
ที่่�สงครามศิิฟฟีีนด้้ วยหรืื อ? ท่่านตอบว่่า:ใช่่ แม้้ แต่่คืืนที่่�ศิิฟฟีีนด้้ วยก็็ตาม (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�5362 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2727)
23
บทนำำ�
เป็็ นที่่�ทราบโดยทั่่�วกัันว่่า คืืนที่่�ศิิฟฟีีนคืือคืืนที่่�เกิิดสงคราม และท่่านอะลีีย์์ก็็เป็็ นแม่่ทัพั แต่่ก็็

ไม่่ทำำ�ให้้ ท่า่ นยุ่่�งยากจนลืืมที่่�จะรัักษาซุุนนะฮ์์นี้้ �
3 ครั้้�งหนึ่่ง� เมื่่�อท่า่ นอัับดุลุ ลอฮ์์ อิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ละหมาดญะนาซะฮ์์เสร็็ จ ท่่าน
ก็็กลับั โดยไม่่ติดิ ตามญะนาซะฮ์์ไปยัังกุุบููร ท่่านคิิดว่า่ นั่่�นคืือซุนุ นะฮ์์ที่ส่� มบููรณ์์ ท่่านไม่่รู้้� ถึึง
หลัักฐานที่่บอก
� ถึึงความประเสริิฐของการติิดตามญะนาซะฮ์์จนกระทั่่�งฝัังเสร็็จ เมื่่�อท่า่ นทราบ
ฮะดีีษจากท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ท่่านก็็เสีียใจที่่ต้� ้ องพลาดซุุนนะฮ์์นี้้ �ไป ลอง
ไตร่่ตรองดููว่่าท่่านจะทำำ�อย่า่ งไร?!
ท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ได้้ เอาก้้ อนกรวดในมืือขว้้ างลงไปที่่�พื้้ �นแล้้ วพููดว่่า : แท้้ จริิ ง
เราได้้ พลาดความดีีไปหลายกีีรอฏแล้้ ว (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1324 บัันทึึกโดย
มุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 945)
อัันนะวะวีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า: นี่่�ชี้้ �ให้้ เห็็นว่่าบรรดาเศาะฮาบะฮ์์เมื่่�อทราบถึึงซุุนนะฮ์์
ทั้้�งหลายพวกเขาก็็ปรารถนาที่่�จะปฏิิบัติั ใิ ห้้ ได้้ และเมื่่�อพวกเขาพลาดจากการปฏิิบัติั ิก็็จะเสีียใจ
ถึึงแม้้ ว่า่ พวกเขาจะไม่่รู้้� ถึึงเหตุุผลอัันยิ่่�งใหญ่่ของมัันก็็ตาม (ดููใน อััลมิินฮาจญ์์ 7/15)
ผลที่่�ได้้รัั บจากการปฏิิบัติั ติ ามซุุนนะฮ์์

พี่่� น้้ องที่่�รัักครัับ การปฏิิบัติั ติ ามซุุนนะฮ์์ มีีผลตอบแทนมากมาย เช่่ น:
1 ได้้ รับ
ั ความรัักจากอััลลอฮ์์ ดัังนั้้�นการแสวงหาความใกล้้ ชิดต่
ิ อ่ อััลลอฮ์์ด้้วยการปฏิิบัติั ซุิ นุ นะฮ์์
มีีผลทำำ�ให้้ อัลั ลอฮ์์รัักบ่่าวของพระองค์์
ท่่านอิิบนุลุ ก็็อยยิมิ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า: อััลลอฮ์์จะไม่่รัักท่า่ น นอกจากเมื่่�อท่า่ นปฏิิบัติั ิ
ตามท่่านนบีีทั้้ �งในที่่�เปิิ ดเผยและที่่�ลับั และเชื่่�อในสิ่่�งที่่�ท่า่ นบอก ปฏิิบัติั ติ ามสิ่่�งที่่�ท่า่ นสั่่�ง ตอบรัับ
สิ่่�งที่่�ท่า่ นเรีี ยกร้้อง ให้้ ความสำำ�คัญกั
ั บท่
ั า่ นเป็็ นลำำ�ดับั แรกโดยดุุษฎีี หัันออกจากทุุกคำำ�ตัดสิ ั นิ ของ
คนอื่่น� กลัับไปสู่่�คำำ�ตัดสิ ั นิ ของท่่าน จากรัักคนอื่่น� ไปสู่่�การรัักท่า่ น จากการเชื่่�อฟัังผู้้�อื่่น� ไปสู่่�การเชื่่�อ
ฟัั งท่่าน ไม่่เช่่นนั้้�นก็็ไม่่มีีความหมาย จงกลัับไปสู่่�สิ่่ง� ที่่�ต้้องการเองเถิิด จงแสวงหาแสงสว่่างเอา
เองเถิิด เพราะท่่านไม่่มีีอะไรเหลืือแล้้ ว” (ดููใน มะดาริิ จญ์์ อััซซาลิิกีีน 3/37)
2 อััลลอฮ์์ตะอาลาจะอยู่่พ
� ร้้อมกัับบ่่าว จะอำำ�นวยความดีีแก่่เขา จะไม่่มีสิ่่ี ง� ใดประพฤติิออกมา
จากอวััยวะของเขานอกจากสิ่่�งที่อั่� ลั ลอฮ์์พอใจเท่่านั้้�น เพราะเมื่่�อเขาได้้ รับั ความรัักจากอััลลอฮ์์
เขาก็็จะได้้ อยู่�กั่ บั พระองค์์
24
บทนำำ�
3 อััลลอฮ์์จะตอบรัับดุอุ าอ์์เพราะเขาได้้ รับ

ั ความรัักจากอััลลอฮ์์ เมื่่�ออััลลอฮ์์รักั เขาพระองค์์ก็จ็ ะ
ตอบรัับดุอุ าอ์์ของเขา
หลัักฐานที่่�บ่่งชี้้�ถึึงผลตอบแทนทั้้�งสามอย่่ างนี้้�
ฮะดีี ษ จากท่่ า นอบูู ฮุุ ร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุ อััน ฮ์์ กล่่ า วว่่ า : ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “แท้้จริิงอััลลอฮ์์ ได้้กล่่ าวว่่ า ผู้้�ใดที่่�ตั้้ง� ตััวเป็็ นศััตรูู ต่่ อ
คนรัักของข้้า แท้้จริิงข้้าได้้ประกาศสงครามกัับเขาแล้้ว ไม่่ มีีสิ่่�งใดที่่�ข้้ าจะรัั กมากไปกว่่ า
การปฏิิบัติั ฟั ิ ั รฎููของบ่่ าว และบ่่ าวของข้้าก็็ยัังคงปฏิิบัติั สิ่่ิ � งที่่�เป็็ นซุุนนะฮ์์ อยู่่�เรื่� ่ อยอีีก จน
กระทั่่�งข้้ารัั กเขา และเมื่่�อข้้ารัั กเขา ข้้าก็็เป็็ นหููของเขาที่่�เขาใช้้ฟัั ง เป็็ นตาของเขาที่่�เขา
ใช้้มอง เป็็ นมืือของเขาที่่�เขาใช้้สััมผััส เป็็ นเท้้าของเขาที่่�เขาใช้้เดิิน เมื่่�อเขาขอสิ่่�งใดต่่ อ
ข้้า ข้้าก็็จะให้้แก่่ เขา เมื่่�อเขาขอความคุ้้�มครองต่่ อข้้า ข้้าก็็จะคุ้้�มครองเขา และไม่่ มีีสิ่่�ง
ใดที่่�ข้้ าลัังเลมากไปกว่่ าความลัังเลที่่�จะเอาชีีวิติ ของผู้้�ศรััทธาที่่�ไม่่ อยากตาย และข้้าก็็ไม่่
ชอบทำำ�ร้้ ายเขา” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6502)
4 ซุุนนะฮ์์จะเสริิมเติิมเต็็มให้้ ความบกพร่่องที่เ่� กิิดขึ้้ �นกัับอะมััลฟัั รฎููมีคี วามสมบููรณ์์
หลัักฐานคืือ:
ฮะดีีษจากอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิ ยััลลอฮุุอัันฮ์์ กล่่าวว่่า: ฉัันได้้ ยิินท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “การงานแรกที่่� บ่่าวจะถููกสอบสวนในวัันกิิยามะฮ์์
คืือการละหมาด หากการละหมาดของเขาดีีเขาก็็จะประสบความสำำ�เร็็จ และหากการ
ละหมาดของเขาเสีียหายเขาก็็จะล้้มเหลวและขาดทุุน หากฟัั รฎููของเขาบกพร่่ อง
อััลลอฮ์์ อััซซะวะญััลล์์ จะตรัั สว่่ า จงดููว่่ าบ่่ าวของข้้ามีีละหมาดซุุนนะฮ์์ หรืื อเปล่่ า? ถ้้ามีี
ก็็จงเอาไปเติิมละหมาดฟัั รฎููให้้สมบููรณ์์ การงานอื่่�นๆ ก็็ให้้ทำำ�อย่่ างนี้้�เช่่ นกััน” (บัันทึึก
โดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 9494 บัันทึึกโดยอบูู ดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 864 บัันทึึกโดยอััตติิรมิิซีีย์์
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 413 อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ดููใน เศาะฮีีห์์ อััลญามิิอฺฺ 1/405)
25
ซุุนนะฮ์์ ที่่�กำ�ห
ซุุนนะฮ์์ที่กำ่� ำ�หนดเวลาหมายถึงึ : การงานที่มี่� กำี ำ�หนดเวลา
ชััดเจนทั้้�งช่่วงกลางวัันหรืื อกลางคืืน แบ่่งออกเป็็ นเจ็็ด
ช่่วงเวลา ดัังนี้้ � 1. เวลาก่่อนรุ่่�งอรุุณ(ก่่อนศุุบห์์) 2. เวลา
รุ่่�งอรุุณ(ศุุบห์์) 3. เวลาสาย)ฎุฮา) ุ 4. เวลาหลัังเที่่�ยงตรง
(ซุุฮ์์ริิ) 5. เวลาบ่่าย(อััศริิ ) 6. เวลาตะวัันตก(มััฆริิ บ)
7. เวลาค่ำำ�� (อิิชาอ์์)
ซุุนนะฮ์์ ที่� กำ่ �ำ หนดเวลา
หนึ่่�ง: เวลาก่่ อนรุ่่�งอรุุ ณ

ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในเวลาก่่ อนรุ่่�งอรุุ ณ/ฟัั จญ์์ ร
นี่่�คืือเวลาแรกหากนัับจากการตื่่�นนอน ซุุนนะฮ์์ในเวลานี้้ �แบ่่งออกเป็็ นสอง ส่่วน คืือ:

ส่่ วนที่่�หนึ่� ่ง:
การงานที่่�ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ปฏิิบัติั หิ ลัังจากตื่่�นนอน
1 การแปรงฟัั นด้้วยไม้้ซิิวาก
ฮะดีีษจากท่่านฮุุซัยฟ ั ะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าว
ว่่า: “เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ลุุกขึ้้ �น
มาในยามค่ำำ��คืืนท่่านจะถููปากด้้ วยไม้้ ซิิวาก” (บัันทึึก
โดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 245 บัันทึึกโดยมุุสลิิม
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 255)
และอีีกสายรายงานหนึ่่�งในบัันทึึกของมุุสลิิมมีีว่่า:
“เมื่่�อท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
ลุุกขึ้้ �นมาละหมาดตะฮััจญุุด ท่่านจะถููปากของท่่านด้้ วย
ไม้้ ซิวิ าก” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 255)
28
2 อ่่ านบทซิิกิริ ขณะตื่่�นนอน

ฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านฮุุซัยฟ ั ะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม เข้้ านอนท่่านกล่่าวว่่า:
‫َحيَا‬
ْ ‫وت َو أ‬ َ ‫ِب ِْس‬
ُ ‫ك اللَّ ُه َّم أ َُم‬
อ่่านว่่า “บิิสมิิกััลลอฮุุมมะ อะมููตุุ วะ อะฮ์์ ยา”
ความว่่า “โอ้้อััลลอฮ์์ ด้้วยพระนามของพระองค์์ ที่่�ฉัันตายและฉัันเป็็ น”

และเมื่่�อท่า่ นตื่่�นนอนท่่านจะกล่่าวว่่า:
ُ ُّ‫َحيَ َان بـَْع َد َما أ ََماتـَنَا َوإِل َْي ِه الن‬ ِ ِِ
‫ور‬
ُ‫ش‬ ْ ‫ا ْلَ ْم ُد َّل الَّذي أ‬
อ่่านว่่า “อััลฮััมดุุลิิลลา ฮิิลละซีี อะฮ์์ ยานา บะอฺฺดะมา อะมาตะนา วะอิิลััยฮิินนุุชููร”
ความว่่า “การสรรเสริิ ญทั้้�งมวลเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ ผู้� ้ซึ่� ่งให้้พวกเราเป็็ นหลััง
จากให้้พวกเราตาย และยัังท่่ านคืือการกลัับไป”
(บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6324 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2711 จาก
อััลบะรออ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
3 เอามืือลููบใบหน้้า
4 มองขึ้้�นไปยัังท้้องฟ้้ า
5 อ่่ านสิิบอายะฮ์์ สุุดท้้ายของซููเราะฮ์์ อาละอิิมรอน
หลัักฐานสามข้้ อนี้้ �อยู่่�ในฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ อิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮุุมา คืืนหนึ่่ง� ท่่านได้้ นอนที่่�บ้้านของท่่านหญิิงมััยมููนะฮ์์ภรรยาของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม และนางมีีฐานะเป็็ นป้้าของอิิบนุุ อัับบาส ท่่านกล่่าวว่่า ฉัันได้้ นอนบนด้้ านกว้้ างของ
หมอน ส่่วนท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กัับภรรยาของท่่านนอนบนด้้ านยาว
ของมััน ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม นอนจนถึึงครึ่่�งคืืน หรืื อก่่อนหน้้ านั้้�น
หรืื อหลัังจากนั้้�นเล็็กน้้อย แล้้ วท่่านก็็ลุกขึ้้
ุ �นนั่่�งและลููบหน้้ าด้้ วยมืือของท่่าน และอ่่านสิิบอายะฮ์์
สุุดท้้ายของซููเราะฮ์์ อาละอิิมรอน แล้้ วท่่านก็็ลุกุ ไปยัังถุุงหนัังใส่่น้ำำ ��ที่่�แขวนอยู่่� แล้้ วท่่านก็็อาบน้ำำ ��
ละหมาดจากน้ำำ ��นั้้�นอย่่างสมบููรณ์์ จากนั้้�นท่่านก็็ละหมาด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 183 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 763)
และอีีกสายรายงานหนึ่่�งในบัันทึึกของมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 256 “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ ลุกขึ้้
ุ �นมาในช่่วงท้้ ายของกลางคืืน แล้้ วท่่านก็็ออกมามองท้้ องฟ้้าและอ่่าน
อายะฮ์์:
29
ِ َ‫ت ِّل ُْوِل األلْب‬ ِ َ‫ض وا ْختِال‬

ٍ ‫ف اللَّْي ِل والنـََّها ِر آلي‬ ِ َّ ‫] إِ َّن ِف َخل ِْق‬
:{190‫}[آل عمران‬...‫اب‬ َ َ َ ِ ‫الس َم َاوات َواأل َْر‬
ความว่่า: “แท้้จริิงในการสร้้างบรรดาชั้้�นฟ้้ าและแผ่่ นดิิน และการที่่�กลางวัันและกลาง
คืืนตามหลัังกัันนั้้�น แน่่ นอนมีีหลายสััญญาณสำำ�หรัับผู้้�มีปัี ั ญญา…” (ซููเราะฮ์์ อาละอิิมรอน
: 190)
คำำ�ว่า่ “ลููบหน้้ าด้้ วยมืือของท่่าน” คืือขยี้้ �ตาทั้้�งสองด้้ วยมืือเพื่่�อให้้ ขจััดอาการง่่วงนอน
สำำ�นวนในสายรายงานมุุสลิิมอธิิบายสิ่่�งที่ท่่� า่ นอ่่านเพื่่�อความชััดเจนในการนำำ�ไปปฏิิบัติั ิ คืือเริ่่�ม
จากอายะฮ์์ที่่� 190 ซููเราะฮ์์อาละอิิมรอน อ่่านจบจบซููเราะฮ์์

6 ล้้างมืือสามครั้้�ง
ในฮะดีีษที่ร่� ายงานจากท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า:ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่านตื่่�นนอน อย่่าจุ่่�มมืือลงในภาชนะ
จนกว่่ า จะล้้างเสีี ย ก่่ อ นเพราะเขาไม่่ รู้� ้ ว่่ า ตอนหลัั บ มืือวางอยู่่�ตรงไหน” (บััน ทึึกโดย
อััลบุุคอรีีย์์ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 162 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 278)
7 สููดน้ำำ�� เข้้าจมููกแล้้วสั่่�งออก ทำำ�ซ้ำ�ำ � สามครั้้�ง
ในฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า:แท้้ จริิ งท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านตื่่�นจากนอน เขาจง
สููดน้ำำ�� เข้้าจมููกแล้้วสั่่�งออกสามครั้้�ง เพราะแท้้จริิงชััยฏอนนอนในโพรงจมููกของเขา” (บัันทึึก
โดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3295 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 238)
และสำำ�นวนในบัันทึึกของอััลบุุคอรีีย์์: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านตื่่�นนอนแล้้ว เขา
จงอาบน้ำำ�� ละหมาดและสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกแล้้วสั่่�งออกสามครั้้�ง...” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 3295)
8 อาบน้ำำ�� ละหมาด
ในฮะดีีษที่ร่� ายงานจากท่่านอิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ที่่อ้� ้ างมาแล้้ วก่่อนหน้้ านี้้ � เมื่่�อ
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ต้้ องการจะละหมาดท่่านลุุกขึ้้ �นไปยัังถุุงหนัังใส่่น้ำำ ��แล้้ ว
อาบน้ำำ ��ละหมาดด้้ วยน้ำำ ��นั้้�น
30
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในการอาบน้ำำ�� ละหมาด

ในการอาบน้ำำ ��ละหมาดก็็มีีซุุนนะฮ์์อีีกหลายประการ ในที่่�นี้้ �จะขออธิิบายโดยสรุุ ปเท่่านั้้�น
เนื่่�องจากเรื่่� องนี้้ �เป็็ นที่่�ทราบกัันดีีแล้้ ว และเพื่่�อเป็็ นการสะกิิดเตืือนให้้ เติิมเต็็มกัันเท่่านั้้�น
1 แปรงฟัั น หรืือถููไม้้ซิิวาก
ต้้ องแปรงฟัั นก่่ อ นการอาบน้ำำ �� ละหมาดหรืื อก่่ อ นการ
บ้้ วนปาก นี่่�คือกื ารแปรงฟัั นครั้้�งที่่ส� องของซุุนนะฮ์์สำำ�หรัับการ
ซิิวาก (ครั้้�งแรกตอนตื่่�นนอน) สำำ�หรัับผู้้� ที่่ต้� ้ องการจะอาบน้ำำ ��
ละหมาดมีีซุุนนะฮ์์ให้้ แปรงฟัั นก่่อน เนื่่�องจากฮะดีีษที่่�
รายงานจากท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าว
ว่่า:แท้้ จริิงท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม
กล่่าวว่่า: “หากไม่่ เป็็ นการลำำ�บากแก่่ ประชาชาติิของ
ฉัันแล้้วละก็็ ฉัันจะสั่่�งให้้พวกเขาแปรงฟัั นทุุกครั้้ ง� ตอนที่่�
อาบน้ำำ�� ละหมาด” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 9928 บัันทึึก
โดยอิิบนุุ คุุซัยั มะฮ์์ 1/37/140 ท่่านให้้ น้ำำ ��หนัักว่า่ เศาะฮีีห์์ บัันทึึกโดยอััลฮากิิม 1/245 อััลบุุคอรีีย์บั์ นั ทึึก
แบบตะอฺฺลีกี ในสำำ�นวนแบบเน้้ นหนััก บทที่ว่่� า่ ด้้ วยไม้้ ซิวิ ากสดและแห้้ งสำำ�หรัับผู้้�ถือถื ื อศี
ื ลี อด
31
และในฮะดีีษที่่ร� ายงานจากท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า: “เราได้้จััดเตรีียม

ซิิวากและน้ำำ�� ให้้แก่่ ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม แล้้วอััลลอฮ์์ ก็ใ็ ห้้ท่่ านตื่่�นขึ้้�นมา
ในยามค่ำำ��คืืนตามที่่�พระองค์์ ทรงประสงค์์ ท่่ านจะถููฟัั น อาบน้ำำ�� ละหมาดและละหมาด…”
(บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 746)
2 กล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์
ในฮะดีี ษ ที่่� ร ายงานจากท่่ า นอบูู ฮุุร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์ กล่่ า วว่่ า :ท่่ า นนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ไม่่ นัับเป็็ นการอาบน้ำำ�� ละหมาดที่่�สมบููรณ์์ หากไม่่
กล่่ าวนามของอััลลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 11371 บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษ

ลำำ�ดับั ที่่� 101 บัันทึึกโดยอิิบนุมุ าญะฮ์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 397)
3 ล้้างมืือทั้้�งสองสามครั้้�ง
ในฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอุุษมาน เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮ์์ ว่่าด้้ วยเรื่่� องวิิธีีการอาบน้ำำ ��ละหมาดของท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ระบุุว่า่ : ท่่านอุุษมานได้้ ขอ
น้ำำ �� แล้้ วท่่านอาบน้ำำ ��ละหมาดโดยเริ่่� มล้้ างฝ่่ามืือทั้้ �งสอง
ข้้ างสามครั้้�ง... เมื่่�อแล้้ วเสร็็จท่่านก็็กล่า่ วว่่า ฉัันเห็็นท่่าน
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมอาบน้ำำ ��ละหมาดอย่่าง
นี้้ � (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�164 บัันทึึกโดย
4 ล้้างมืือและเท้้าจากข้้างขวาก่่ อน
ในฮะดีีษที่่ร� ายงานจากท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮา กล่่าวว่่า:ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ชอบที่่�
จะเริ่่�มข้้ างขวาก่่อน อาทิิ ในการสวมรองเท้้ า การหวีีผม การ
อาบน้ำำ ��ละหมาด และการงานทั้้ �งหมดของท่่าน” (บัันทึึก
โดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 168 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
5 บ้้วนปากและสููดน้ำำ�� เข้้าจมููก
ในฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอุุษมาน เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ว่่าด้้ วยเรื่่� องวิิธีีการอาบน้ำำ ��ละหมาด
ของท่่านนบีีศ็อ็ ลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมว่่า “…แล้้ วท่่านก็็บ้้วนปากและสููดน้ำำ ��เข้้ าจมููก แล้้ วล้้ าง
หน้้ าสามครั้้�ง…” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 199 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
226) หรืื อถ้้าหากจะล้้ างหน้้ าก่่อนบ้้ วนปากและสููดน้ำำ ��เข้้ าจมููกก็็เป็็ นที่่�อนุญ
ุ าตให้้ ทำำ�ได้้
32
6 การกลั้้�วคอและสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกลึึกๆ สำำ�หรัับผู้้�ไม่่ ถืือศีีลอด

ในฮะดีี ษ ที่่� ร ายงานจากท่่ า นละกีี ฏ บิิ น ศ็็ อบ เราะฮ์์
เราะ ฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: แท้้จริิงท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััล ลััม กล่่า วแก่่ ท่่า นว่่า : “จงอาบน้ำำ�� ละหมาดให้้
สมบููรณ์์ จงถููระหว่่ างนิ้้�ว จงสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกให้้ลึึก
นอกจากเวลาที่่�ท่่านถืือศีี ลอด” (บัันทึึกโดยอะห์์ มััด
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�17846 บัันทึึกโดยอบูู ดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�

142 อิิบนุุ ฮะญััร กล่่าวว่่า เป็็ นฮะดีีษเศาะฮีีห์์ ดูู อััลอิิศอบะฮ์์
9/15) การสููดน้ำำ ��เข้้ าจมููกลึึกๆ เอามาจากคำำ�ที่่�ท่า่ นนบีีกล่า่ ว
ว่่า: “จงอาบน้ำำ�� ละหมาดให้้สมบููรณ์์ ”
7 การบ้้วนปากกัับการสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกจากน้ำำ�� ฝ่่ามืือ
เดีียวกััน
ในฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน ซััยด์์ เราะ
ฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ว่่าด้้วยเรื่่�องวิิธีกี ารอาบน้ำำ ��ละหมาดของท่่า นนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ระบุุว่า่ : “…ท่่ านได้้วัักน้ำำ��
มาหนึ่่�งฝ่่ามืือ แล้้วบ้้วนปากและสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกพร้้อม
กัันด้้วยน้ำำ�หนึ่
� � ่งฝ่่ามืือนั้้�น ท่่ านทำำ�อย่่ างนั้้�นสามครั้้�ง…”
(บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 192 บัันทึึกโดยมุุสลิิม
8 วิิธีีการการเช็็ดศีีรษะตามซุุนนะฮ์์
การเช็็ดศีรี ษะเริ่่�มจากวางฝ่่ามืือทั้้ �งสองบนส่่วนหน้้ าสุุด
ของศีีรษะแล้้ วเช็็ดไปจนถึงึ ส่่วนท้้ ายสุุดของศีีรษะ แล้้ วเช็็ด
ย้้ อนกลัับมาทางเดิิม ผู้้�หญิิงก็็มีีซุุนนะฮ์์ให้้ ทำำ�เช่่นนี้้ �ด้้ วย
ส่่วนเส้้ นผมที่่�เลยต้้ นคอไม่่ต้้องเช็็ด
ฮะดีีษที่ร่� ายงานจากท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน ซััยด์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
ว่่าด้้ วยเรื่่� องวิิธิิการอาบน้ำำ ��ละหมาดของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ว่่า: “ท่่านนบีีเริ่่� ม
จากส่่วนหน้้ าของศีีรษะเช็็ดไปยัังส่่วนท้้ ายของศีีรษะแล้้ วเช็็ดย้้อนกลัับทางเดิิม” (บัันทึึกโดยอััล
บุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 185 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 235)
33
9 ล้้างอวััยวะแต่่ ละอย่่ างจำำ�นวนสามครั้้�ง

การล้้ างครั้้�งแรกเป็็ นวาญิิบ การล้้ างครั้้�งที่่�สองและสามเป็็ นซุุนนะฮ์์ และจะต้้ องไม่่เกิินสาม
ครั้้�ง
ฮะดีีษในบัันทึึกของอััลบุุคอรีี ย์์ที่่�รายงานจากท่่านอิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าว
ว่่า: “แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม อาบน้ำำ ��ละหมาดด้้ วยการล้้ างอวััยวะอย่่างละ
หนึ่่ง� ครั้้�ง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 157)
และในฮะดีีษที่่�รายงานโดยท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน ซััยด์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “แท้้ จริิ ง
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม อาบน้ำำ ��ละหมาดด้้ วยการล้้ างอวััยวะอย่่างละสองครั้้�ง»
(บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 158)
และในเศาะฮีีห์์ของอััลบุุคอรีี ย์์และมุุสลิิม จากฮะดีีษของท่่านอุุษมาน เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
กล่่าวว่่า: “แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม อาบน้ำำ ��ละหมาดด้้ วยการล้้ างอวััยวะ
อย่่างละสามครั้้�ง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 159)
ดัังนั้้�นที่่�ดีีที่่�สุดคื
ุ ือต้้องทำำ�ทั้้ �งสามแบบ อย่่างละหนึ่่ง� ครั้้�งบ้้ าง อย่่างละสองครั้้�งบ้้ าง อย่่างละ
สามครั้้�งบ้้ าน สัับเปลี่่�ยนกัันไป หรืือล้้างหน้้ าสามครั้้�ง ล้้ างมืือสองครั้้�ง ล้้ างเท้้ าหนึ่่ง� ครั้้�ง ก็็สามารถ
ทำำ�ได้้ ดัังปรากฏในฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน ซััยด์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ในอีีกสาย
รายงานหนึ่่ง� (ดููใน ซาดุุลมะอาด 1/192) แต่่ส่ว่ นใหญ่่แล้้ วให้้ ล้้างอย่่างละสามครั้้�งอย่่างสมบููรณ์์
เพราะเป็็ นแนวทางของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
10 อ่่ านดุุอาอ์์ หลัังอาบน้ำำ�� ละหมาดเสร็็ จ
จากท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ไม่่ มีีคนใดในหมู่่�พวกท่่ านที่่�เมื่่�ออาบน้ำำ�� ละหมาดเสร็็จสมบููรณ์์
อย่่ างดีี แล้้วเขากล่่ าวว่่ า:
ِّ ‫َن ُم َّمداً عب ُد‬ ّ َّ‫َن الَ إِلهَ إِال‬
َّ ‫ َوأ‬، ُ‫الل‬ َّ ‫أَ ْش َه ُد أ‬
ُ‫الل َوَر ُسولُه‬ َْ
(อ่่ านว่่ า อััชฮะดุุุ�อัันลา อิิลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์ วะอััชฮะดุุ อัันนะ มุุฮััมมะดััน อัับดุุลลอฮิิ
วะเราะซููลุุฮุุ ความว่่ า ฉัันปฏิิญาณตนว่่ าไม่่ มีพ ี ระเจ้้าอื่่�นใดที่่�ถููกเคารพภัักดีอี ย่่ างแท้้จริิง
นอกจากอััลลอฮ์์ และแท้้จริิงท่่ านนบีีมุุฮััมมััดเป็็ นบ่่ าวและศาสนทููตของอััลลอฮ์์ )
นอกจากว่่ าประตููสวรรค์์ ทั้้ง� แปดจะถููกเปิิ ดสำำ�หรัับเขา เขาจะเข้้าประตููใดก็็ได้้ตาม
ต้้องการ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 234)
หรืื อฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอบูู ซะอีีด เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ว่่าท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดที่่�อาบน้ำำ�� ละหมาดเสร็็จแล้้วกล่่ าวว่่ า:
34
ِ ‫ أ‬،‫ت‬ ِ ِ
‫ك‬
َ ‫وب إل َْي‬ ْ َ ْ‫ أَ ْش َه ُد أَ ْن ال إِلَهَ إالَّ أَن‬،‫ك اللَّ ُه َّم َوبَ ْمد َك‬
ُ ُ‫َستـَغْف ُر َك وأَت‬ َ َ‫ُس ْب َحان‬
(อ่่ านว่่ า ซุุบฮานะกััลลอฮุุมมะ วะบิิฮััมดิิกะ อััชฮะดุุอัันลาอิิลาฮะ อิิลลา อัันตะ
อััซตััฆฟิิ รุุ กะ วะอะตููบุุอิลัิ ัยก์์ ความว่่ า โอ้้อััลลอฮ์์ ด้้วยความบริิสุุทธ์์ และการสรรเสริิญ
ต่่ อพระองค์์ ฉัันปฏิิญานตนว่่ าไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากพระองค์์ ฉัันขออภััยโทษต่่ อ
พระองค์์ ฉัันขอกลัับเนื้้�อกลัับตััวต่่ อพระองค์์ ) อััลลอฮ์์ จะประทัับตราคำำ�พููดนี้้�ให้้แก่่ เขา
แล้้วมัันก็็จะถููกยกขึ้้�นสู่่�เบื้้�องล่่ างของบััลลัังก์์ และมัันจะไม่่ ถููกทำำ�ลายจนกระทั่่�งถึึงวััน กิิ
ยามะฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ในอะมััล อััลเยาม์์ วะ อััลลััยละฮ์์ หน้้ า 147 บัันทึึกโดย อััล

ฮากิิม 1/752 อิิบนุุ ฮะญััรกล่า่ วว่่า สายรายงานเศาะฮีีห์์ ดููใน นะตาอิิจญ์์ อััลอััฟการ 1/246 และ
อธิิบายว่่าหากสายรายงานไม่่เศาะฮีีห์์ถึงึ ท่่านนบีีแต่่ก็็ถึงึ เศาะาบะฮ์์ ซึ่่ง� ไม่่เสีียหายอะไร เพราะ
ฮะดีีษนี้้ �อยู่่ใ� นเกณฑ์์ฮะดีีษมััรฟููอฺถึฺ งึ ท่่านนบีีเนื่่�องจากเนื้้ �อหาเป็็ นประเด็็นที่�่ไม่่อาจจะใช้้ ความคิิด
ตััดสินิ ได้้ เอง
35
ส่่ วนที่่�สอง: การละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ และละหมาดวิิตร์์ มีีแบบอย่่ างของท่่ าน

นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม อยู่่�หลายประการ
1 ซุุนนะฮ์์ ให้้ละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ในเวลาที่่�ประเสริิ ฐที่่�สุุด
หากมีีใครถามว่่ า แล้้วเวลาไหนคืือเวลาที่่�ประเสริิฐที่่�สุุด?
คำำ�ตอบคืือ: เป็็ นที่่�ทราบกัันดีีแล้้ วว่่าเวลาของละหมาดวิิตร์์ เริ่่� มตั้้�งแต่่หลัังละหมาดอิิชาอ์์จน
กระทั่่�งรุ่่�งอรุุณ เวลาของละหมาดวิิตร์์ อยู่�ร่ ะหว่่างละหมาดอิิชาอ์์กับศุ ั บห์ ุ ์
ฮะดีี ษ ที่่� ร ายงานจากท่่ า นหญิิ ง อาอิิ ช ะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮา ที่่� น างกล่่า วว่่ า : “ท่่ า น
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ละหมาดระหว่่างอิิชาอ์์กับศุ ั บห์ ุ สิ์ บิ เอ็็ดร็็อกอะฮ์์ ท่่านให้้
สลามทุุกสองร็็ อกอะฮ์์ และครั้้�งสุุดท้้ายละหมาดร็็อกอะฮ์์เดีียว” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 2031 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 736)
36
ส่่ วนเวลาที่่�ประเสริิฐที่่�สุุดคืือ: หนึ่่�งส่่ วนสามของคืืนหลัังจากเที่่�ยงคืืนไปแล้้ว

หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อััมร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ท่่านกล่่าว
ว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “การถืือศีีลอดที่่�อััลลอฮ์์ ชอบ
มากที่่� สุุดคืือการถืือศีีลอดของนบีีดาวููด (ท่่ านถืือศีีลอดวัันเว้้นวััน) และละหมาดที่่�
อััลลอฮ์์ ชอบมากที่่�สุุดคืือการละหมาดของท่่ านนบีีดาวููด ท่่ านจะนอนครึ่่�งคืืนและลุุกขึ้้น�
มาละหมาดหนึ่่�งส่่ วนสามของคืืน และนอนอีีกครั้้ง� ในหนึ่่�งส่่ วนหกสุุดท้้ายของคืืน” (บัันทึึก
โดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�3420 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1159)

หากต้้องการปฏิิบัติั ติ ามซุุนนะฮ์์ นี้้จ� ะต้้องแบ่่ งกลางคืืนของเขาอย่่ างไร?
ต้้ องนัับรวมเวลาตั้้�งแต่่ดวงอาทิิตย์์ตกจนถึึงรุ่่�งอรุุณ แล้้ วแบ่่งเป็็ นหกส่่วน สามส่่วนแรกอยู่่ใ� น
ครึ่่�งคืืนแรก แล้้ วลุุกขึ้้ �นละหมาดในส่่วนที่สี่่่� แ� ละห้้ า สองส่่วนนี้้ �รวมกัันได้้ เท่่ากัับหนึ่่ง� ส่่วนสามของทั้้ �ง
คืืน แล้้ วนอนอีีกทีใี นส่่วนที่่ห� ก ด้้ วยเหตุุนี้้ �ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา จึึงกล่่าวว่่า: “ช่่วง
ซะฮััร(ก่่อนรุ่่� งอรุุณเล็็กน้้อย)เวลาที่่�ท่า่ นนบีีอยู่�บ้่ ้ านฉััน ฉัันไม่่เคยเห็็นท่่านทำำ�อย่า่ งอื่่�นนอกจาก
ว่่าท่่านจะต้้ องนอนในช่่วงนั้้�น” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1133 บัันทึึกโดยมุุสลิิม
ด้้ วยแนวทางนี้้ �มุุสลิิมจะได้้ ละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ในเวลาที่่�ประเสริิ ฐที่่�สุดุ ตามที่่�ปรากฏใน
ฮะดีีษของท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อััมร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ข้้ างต้้ น
สรุุ ปคืือ เวลาที่่�ประเสริิ ฐสำำ�หรัับละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ แบ่่ งออกเป็็ นสามระดัับ
ดัังนี้้�:
ระดัับที่่�หนึ่่�ง: นอนครึ่่�งคืืนแรกแล้้ วลุุกขึ้้น� ละหมาดหนึ่่�งส่่วนสามของคืืนแล้้ วนอนอีีกหนึ่่�ง
ส่่วนหกของคืืน ดัังที่่�ได้้ อธิิบายมาแล้้ วก่่อนหน้้ านี้้ �
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษของท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อััมร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ที่่กล่
� า่ วไว้้ เมื่่�อสักั ครู่�่
ระดัับที่่�สอง: ลุุกขึ้้ �นละหมาดหนึ่่ง� ส่่วนสามสุุดท้้ายของคืืน

ฮะดีี ษ ของท่่ า นอบูู ฮุุร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์ ที่่� กล่่ า วว่่ า : ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “พระผู้้�อภิิบาลของเรา จะทรงลงมายัังฟากฟ้้ า
ดุุนยาเมื่่�อถึึงหนึ่่�งส่่ วนสามสุุดท้้ายของคืืน และพระองค์์ จะตรัั สว่่ า : ใครขอดุุอาอ์์ ต่่อข้้า
ข้้าจะตอบรัั บดุุอาอ์์ ของเขา ใครขอสิ่่�งใดต่่ อข้้า ข้้าจะให้้สิ่่�งนั้้�นแก่่ เขา ใครขออภััยโทษ
ต่่ อข้้า ข้้าจะให้้อภััยแก่่ เขา” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1145 บัันทึึกโดยมุุสลิิม
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 758) เช่่นเดีียวกัับในฮะดีีษญาบิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�จะได้้ กล่า่ วถึึงต่่อไป
37
หากเกรงว่่าจะไม่่ตื่่�นในช่่วงสุุดท้้ายของกลางคืืน ก็็จงละหมาดช่่วงแรกของคืืน หรืื อช่ว่ งไหน

ของคืืนก็็ได้้ ที่่�สะดวกจะละหมาด และนี่่�คืือระดัับที่่�สาม
ระดัับที่่�สาม: ละหมาดในช่่วงแรกของคืืนหรืื อช่ว่ งอื่่�นที่่�สะดวกจะละหมาด
ฮะดีีษของท่่านญาบิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�กล่า่ วว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ศ็อ็ ลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััมกล่่าวว่่า: “ใครที่่�เกรงว่่ าจะไม่่ ตื่� น่ ในช่่ วงสุุดท้้ายของคืืนก็็จงละหมาดวิิตร์์ในช่่ วง
แรกของคืืน และใครปรารถนาจะละหมาดช่่ วงสุุดท้้ายของคืืนก็็จงละหมาดวิิตร์์ในช่่ วง
สุุดท้้ายของคืืน เพราะการละหมาดช่่ วงสุุดท้้ายของคืืนจะมีีพยานยืืนยััน และนั่่�นคืือสิ่่�ง

ที่่�ประเสริิฐกว่่ า” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�755)
และคำำ�สั่่ง� เสีียของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมแก่่ อบูู ซััรร์์ ก็็มาสนัับสนุุนระดัับที่่�
สามนี้้ �ด้้ วย (บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2712 อััลอััลบานีีย์์กล่่าวว่่า: เศาะฮีีห์์ ดูู
อััศเศาะฮีีหะฮ์์ 2166 และท่่านก็็สั่่ง� เสีียแก่่ท่่านอบูู ดััรดาอ์์ บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
27481 บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1433 อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่า: เศาะฮีีห์์ ใน เศาะฮีีห์์ อบีี
ดาวููด 5/177 และสั่่�งเสีียแก่่อบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 737 ทั้้�งสามคนกล่่าวเหมืือนกัันว่่า: “นบีีที่่�รัักของฉัันได้้ สั่่ง� เสีียฉัันสามอย่่าง” หนึ่่�งในนั้้�นคืือ
“จงละหมาดวิิตร์์ ก่่อนนอน”
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้ละหมาดสิิบเอ็็ดร็็ อกอะฮ์์

นี่่�คืือที่่�สมบููรณ์์ที่่�สุดุ เพราะฮะดีีษที่่�ท่า่ นหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า: “ท่่าน
นบีีไม่่เคยละหมาดซุุนนะฮ์์เกิินสิิบเอ็็ดร็็อกอะฮ์์ไม่่ว่า่ จะในเราะมะฎอนหรืื อเดืือนอื่่�นๆ» (บัันทึึก
โดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1147 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 734)
และมีีสายรายงานที่่�บอกว่่าแท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมละหมาดสิิบสาม
ร็็อกอะฮ์์ บัันทึึกโดยมุุสลิิมในเศาะฮีีห์์ของท่่านจากฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮา เช่่นกััน
นี่่�ก็็เพราะการละหมาดวิิตร์์ มีีหลายแบบ ส่่วนใหญ่่ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
ละหมาดสิิบเอ็็ดร็็อกอะฮ์์ แต่่บางครั้้�งท่่านก็็ละหมาดสิิบสามร็็อกอะฮ์์ นี่่�คืือข้้อสรุุปของการรวม
ฮะดีีษในประเด็็นนี้้ �
3 ซุุนนะฮ์์ ให้้เริ่่� มละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ด้้วยสองร็็ อกอะฮ์์ สั้้น

� ๆ
เนื่่� อ งจากฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นหญิิ ง อาอิิ ช ะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮา ได้้ ร ายงานว่่ า : “เมื่่� อท่่ า น
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ลุุกขึ้้ �นละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ท่่านเริ่่�มละหมาดด้้ วยสอง
ร็็ อกอะฮ์์สั้้ �นๆ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 767)
38
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านดุุอาอ์์ อิิสติิฟตาห์์ ในละหมาด

กิิยามุุลลััยล์์ ตามที่่�มีหลั
ี กั ฐานปรากฏดัังต่่อไปนี้้�:
1 ฮะดีีษที่่�ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา
รายงานว่่า: เมื่่� อท่่า นนบีี ศ็็อ ลลััล ลอฮุุอ ะลััยฮิิ
วะซััลลััม ลุุกขึ้้น� ละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ท่่านเริ่่� ม
ละหมาดของท่่านด้้ วยดุุอาอ์์ว่า่ :
ِ ‫السماو‬ ِ ِ ِ ِ‫ب جبـرائِيل وِمي َكائ‬
‫ات‬ َ َ َّ ‫يل فَاط َر‬ َ ‫يل َوإ ْس َراف‬ َ َ َ َْ َ َّ ‫اللَّ ُه َّم َر‬

ِ ِ
َ ‫ي عبَاد َك ف‬
‫يما‬ ِ
ََْ‫ت َتْ ُك ُم بـ‬
ِ
َ ْ‫ أَن‬،‫ادة‬ َّ ‫ب َو‬
َ ‫الش َه‬ ِ ‫ َع ِالَ الْغَْي‬،‫ض‬ ِ ‫َواأل َْر‬
‫ك‬َ َّ‫ك إِن‬ ِ ِ ِ ِ
َ ‫ف فيه م َن ا ْلَ ِّق بِِ ْذن‬ ِ ِ ِ ِ
َ ‫ ْاهدِن ل َما ا ْختُل‬،‫َكانُوا فِيه َيْتَل ُفو َن‬
ِ
‫اط ُم ْستَ ِقيم‬ٍ ‫صر‬ِ ِ َ َ‫تـ ْه ِدي من ت‬
َ ‫شاءُ إ َل‬ َْ َ
อ่่านว่่า “อััลลอฮุุมมะ ร็็อบบะ ญิิบรออีีล วะมีีกาอีีล วะอิิซรอฟีี ล ฟาฏิิร็็อส สะมา
วาติิ วััลอััรฎิิ อาลิิมััลฆ็็อยบิิ วััชชะฮาดะฮ์์ อัันตะ ตะห์์ กุุมุุ บััยนะ อิิบาดิิกะ ฟีี มา
กานูู ฟีี ฮิิ ยััคตะลิิฟููน อิิฮ์์ดินีิ ี ลิิมััคตุุลิิฟะ ฟีี ฮิิ มิินััลฮัักกิิ บิิอิซนิ
ิ ิก อิินนะกะ ตะฮ์์ ดีี
มัันตะชาอุุ อิิลา ศิิรอฏิิน มุุสตะกีีม”
ความว่่า “โอ้้อััลลอฮ์์ พระเจ้้าของญิิบรีี ล มีีกาอีีล และอิิสรอฟีี ล ผู้้�ทรงสร้้างชั้้�นฟ้้ า
ทั้้�งหลายและแผ่่ นดิิน ผู้้�ทรงรอบรู้� ้ ในสิ่่�งที่่�ซ่่อนเร้้นและเปิิ ดเผย พระองค์์ เป็็ นผู้้�
ตััดสิินระหว่่ างปวงบ่่ าวในสิ่่�งที่่�พวกเขาขััดแย้้งกััน โปรดชี้้�ทางที่่�เที่่�ยงแท้้ให้้แก่่ ฉััน
ด้้วยอนุุ มััติิของพระองค์์ แท้้จริิ งพระองค์์ คืือผู้้�ให้้ทางนำำ�แก่่ ผู้� ้ที่่�ทรงประสงค์์ สู่่�
หนทางที่่�เที่่�ยงตรง” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 770)
2 ท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ อิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า: เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม ละหมาดตะฮััจญุุด ท่่านจะกล่่าวว่่า:
‫ب‬
ُّ ‫ت َر‬َ ْ‫َك ا ْلَ ْم ُد أَن‬َ ‫ َول‬،‫ض‬ ِ ‫ات َو ْال َْر‬ِ ‫السمو‬ ِ َ ْ‫َك ا ْلَ ْم ُد أَن‬ ِ ‫السمو‬
ِ ‫ات َو ْال َْر‬ َ ‫اللَّ ُه َّم ل‬
َ ْ‫َك ا ْلَ ْم ُد أَن‬
َ َ َّ ‫ت قـَيّ ُم‬ َ ‫ َول‬،‫ض‬ َ َ َّ ‫ور‬ ُ ُ‫ت ن‬
ِ َ ْ‫ أَن‬،‫ض َوَم ْن فِي ِه َّن‬ ِ ‫السمو‬
ِ ‫ات َو ْال َْر‬
ُ ‫ َوالن‬،ٌّ‫ َوا ْلَنَّةُ َحق‬،ُّ‫ َول َقا ُؤ َك ا ْلَق‬،ُّ‫ُك ا ْلَق‬
،ٌّ‫َّار َحق‬ َ ‫ َوقـَْول‬،ُّ‫ َوَو ْع ُد َك ا ْلَق‬،ُّ‫ت ا ْلَق‬ َ َ َّ
،‫ت‬ ‫م‬ ‫اص‬ ‫خ‬ ‫ك‬ ِ
‫ب‬‫و‬ ، ‫ت‬ ‫ب‬ ‫ـ‬ ‫ن‬َ‫أ‬ ‫ك‬ ‫َي‬
‫ل‬ ِ
‫إ‬‫و‬ ، ‫ْت‬ ‫ل‬ َّ
‫ك‬
ُ ْ َ َ َ َ ُ َْ َ ْ َ ُ ََ َ َْ َ َ ُ ْ َ َ َ ُ ْ َ ْ َ َّ ُ‫و‬ ‫ـ‬ ‫ت‬ ‫ك‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫ع‬‫و‬ ، ‫ت‬ ‫ن‬‫آم‬ ‫ك‬ ِ
‫ب‬‫و‬ ، ‫ت‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫َس‬ ‫أ‬ ‫َك‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ه‬ َّ
‫ل‬ ‫ال‬ ،ٌّ
‫ق‬ َ ُ َ َّ َ َ َ ُّ‫َوالنَّبِي‬
‫ح‬ ‫ة‬ ‫اع‬ ‫الس‬ ‫و‬ ،ٌّ‫ق‬ ‫ح‬ ‫ن‬ ‫و‬
َ ْ‫ت إِ َلِي َل إِلَهَ إَِّل أَن‬ ِ َ ‫َوإِل َْي‬
‫ت‬ َ ْ‫ت أَن‬ ُ ‫ت َوَما أَ ْعلَْن‬ُ ‫َس َرْر‬
ْ ‫ت َوَما أ‬ ُ ‫ َوَما أَخ َّْر‬،‫ت‬ ْ ‫ فَا ْغف ْر ِل َما قَد‬،‫ت‬
ُ ‫َّم‬ ُ ‫ك َحا َك ْم‬
อ่่านว่่า “อััลลอฮุุมมะ ละกััลฮััมดุุ อัันตะ นููรุุซซะมาวาติิ วััลอััรฎิิ วะละกััลฮััมดุุ อัันตะ
ก็็อยยิิมุุซ ซะมาวาติิ วััลอััรฎิิ วะละกััลฮััมดุุ อัันตะ ร็็อบบุุซ ซะมาวาติิ วััรอััรฎิิ วะ
มััน ฟีี ฮิินนะ อัันตััล ฮัักกุุ วาวะอฺฺดุุ กััล ป์์ ฮัั กกุุ วะเกาลุุ กััลป์์ ฮัั กกุุ วะลิิกออุุ กััล
ฮัักกุุ วััลญัันนะตุุ ฮัักกุุน วัันนารุุ ฮัักกุุน วัันนะบีียููนะ ฮัักกุุน วััซซาอะตุุ ฮัักกุุน
อััลลอฮุุมมะ ละกะ อััซลััมตุุ วะบิิกะ อามัันตุุ วะอะลััยกะ ตะวัักกััลตุุ วะอิิลััย
กะ อะนัับตุุ วะบิิกะ คอศ็็อมตุุ วะอิิลััยกะ ฮากััมตุุ ฟัั ฆฟิิ รลีี มา ก็็อดดััมตุุ วะมา
อััคค็อ็ รตุุ วะมา อััซร็็อรตุุ วะมา อะอฺฺลัันตุุ อัันตะ อิิลาฮีี ลาอิิลาฮะ อิิลลา อัันตะ”
39
ความว่่า “การสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ พระองค์์ เป็็ นแสงสว่่ าง

แห่่ งชั้้�นฟ้้ าทั้้�งหลายและแผ่่ นดิิน การสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของพระองค์์
พระองค์์ เป็็ นผู้้�ทรงจััดการชั้้�นฟ้้ าทั้้�งหลายและแผ่่ นดิิน การสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ น
กรรมสิิทธิ์์�ของพระองค์์ พระองค์์ เป็็ นผู้้�ทรงอภิิบาลแห่่ งชั้้�นฟ้้ าทั้้�งหลายและแผ่่ น
ดิินและสิ่่�งที่่�อยู่่�ในนั้้�น พระองค์์ คืือพระเจ้้าที่่�แท้้จริิง คำำ�สััญญาของพระองค์์ เป็็ น
จริิง คำำ�พููดของพระองค์์ สััจจริิง การพบกัับพระองค์์ มีีจริิง สวรรค์์ มีีจริิง นรกมีีจริิง
บรรดานบีีมีีจริิง วัันกิิยามะฮ์์ เป็็ นความจริิง โอ้้อััลลอฮ์์ ข้้ายอมจำำ�นนต่่ อพระองค์์
ข้้าศรัั ทธาต่่ อพระองค์์ ข้้ามอบหมายต่่ อพระองค์์ ข้้าสำำ�นึึกผิิดต่่ อพระองค์์ ข้้าขอ
คำำ�ตัดั สิินจากพระองค์์ ข้้าขอฟ้้ องร้้องต่่ อพระองค์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ ข้้ าพระองค์์

ในความผิิดในอดีีตและอนาคต ในที่่�ลัับและเปิิ ดเผย พระองค์์ คืือพระเจ้้าของข้้า
ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากพระองค์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 7499
บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 768)
5 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยืืนนานๆ รุุ กููอ์์นานๆ ซุุญููดนานๆ และในทุุกๆอิิริิยาบถให้้มีีความนาน
เท่่ ากััน
6 การอ่่ านอััลกุุรอานในละหมาดมีีซุุนนะฮ์์ ดังั นี้้�
1 อ่่านด้้ วยความชััดถ้้อยชัดคำ ั ำ� ตรึึกตรอง คืือไม่่อ่า่ นอย่่างรีี บร้้อน
2 อ่่านเว้้ นวรรคทีีละอายะฮ์์ ความหมายคืือไม่่อ่า ่ นแบบรวมสองหรืือสามอายะฮ์์โดยไม่่หยุุด
เว้้ นวรรคเลย แต่่ให้้ เว้้ นทีีละอายะฮ์์
3 เมื่่�ออ่า ่ นผ่่านอายะฮ์์ที่่�มีีการตััสบีีห์์ก็็จงกล่่าวว่่า ซุุบฮานััลลอฮ์์ เมื่่�ออ่า่ นผ่่านอายะฮ์์เกี่่�ยว
กัับการขอก็็ จงขอ เมื่่� ออ่่านผ่่านอายะฮ์์ เกี่่� ยวกัับการขอความคุ้้�มครองก็็ จงขอความ
คุ้้�มครอง
ฮะดีีษที่่�ท่า่ นฮุุซัยฟ
ั ะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “คืืนหนึ่่ง� ฉัันได้้ ละหมาดพร้้อมกัับท่า่ น
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ท่่านอ่่านซููเราะฮ์์อัลั บะเกาะเราะฮ์์ ฉัันนึึกว่่าท่่านจะรุุกููอ์์อายะฮ์์
ที่่�หนึ่่ง� ร้้อย แต่่ท่า่ นอ่่านต่่อ ฉัันนึึกต่่อไปอีีกว่่าท่่านอาจจะอ่่านซููเราะฮ์์อัลั บะเกาะเราะฮ์์ในหนึ่่�ง
ร็็อกอะฮ์์จบแล้้ วท่่านก็็คงจะรุุกููอ์์ แต่่ท่า่ นก็็อ่า่ นต่่อ ท่่านเริ่่�มซููเราะฮ์์อาละอิิมรอน อ่่านจบก็็ต่อ่ ด้้ วย
ซููเราะฮ์์อันั นิิซาอ์์ ท่่านอ่่านอย่่างสุุขุมุ เมื่่�อผ่า่ นอายะฮ์์ตัสั บีีห์์ท่า่ นก็็กล่า่ วซุุบฮานััลลอฮ์์ เมื่่�อผ่า่ น
อายะฮ์์เกี่่�ยวกัับการวิิงวอนขอท่่านก็็จะวิิงวอนขอ เมื่่�อผ่่านอายะฮ์์ขอความคุ้้�มครองท่่านก็็จะ
กล่่าวขอความคุ้้�มครอง แล้้ วท่่านจึึงรุุกููอ์์โดยกล่่าวว่่า: “ซุุบฮานะร็็ อบบีียััลอะซีีม” ความว่่า “
มหาบริิสุุทธิ์์�แด่่ พระเจ้้าผู้้�ทรงยิ่่�งใหญ่่ ” ท่่านได้้ รุุกููอ์์นานเหมืือนที่่�ท่่านยืืน แล้้ วกล่่าว “ซะมิิ
อััลลอฮุุ ลิิมััน ฮะมิิดะฮ์์ ” ความว่่า “อััลลอฮ์์ ทรงได้้ยิินคำำ�สรรเสริิ ญของผู้้�สรรเสริิ ญ” แล้้ ว
ท่่านก็็ยืืน นานใกล้้ เ คีี ย งกัับ ตอนรุุ กููอ์์ แล้้ ว ท่่ า นก็็ ซุุ ญููด และกล่่า วว่่า “ซุุ บ ฮานะร็็ อ บบิิ ยัั ล
40
อะอฺฺลา” ความว่่า “มหาบริิสุทุ ธิ์์�ยิ่่�งแด่่ผู้� ท้ รงอภิิบาล ผู้้�ทรงสููงส่่ ง”ท่่านได้้ ซุญููด

ุ นานใกล้้เคีียงกัับ
ตอนยืืน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 772)
ท่่านหญิิงอุุมมุุ ซะละมะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอัันฮา กล่่า วว่่า : นางเคยถููกถามถึึงการอ่่า น
อััลกุุรอานของท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม นางตอบว่่า ท่่านอ่่านเว้้ นวรรคทีีละ
อายะฮ์์ทีีละอายะฮ์์ [บิิสมิิลลาฮิิรเราะห์์ มานิิรเราะฮีีม แล้้วหยุุด อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮิิร็็อบบิิลอา
ละมีีน แล้้วหยุุด อััรเราะห์์ มานิิรเราะฮีีม แล้้วหยุุด มาลิิกิเิ ยามิิดดีีน แล้้วหยุุด] ความว่่ า
“ด้้วยพระนามของอััลลอฮ์์ ผู้� ้ทรงเมตตา ผู้้�ทรงปรานีี ยิ่่�ง การสรรเสริิ ญทั้้�งมวลเป็็ น

กรรมสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ ผู้� ้ทรงอภิิบาลแห่่ งสากลโลก ผู้้�ทรงเมตตา ผู้้�ทรงปรานีียิ่่�ง ผู้้�ทรง
อำำ�นาจเด็็ดขาดในวัันตััดสิิน” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 26583 อััดดาเราะกุุฏนีีย์์
กล่่าวว่่า : สายรายงานเศาะฮีีห์์ เชื่่�อถืือได้้ ทุกุ คน ดููลำำ�ดับั ที่่� 118 อัันนะวะวีีย์์กล่า่ วว่่า:เศาะฮีีห์์ ดูู
อััลมััจญ์์มููอฺฺ 3/333)
7 ซุุนนะฮ์์ ให้้สลามทุุกๆ สองร็็ อกอะฮ์์
ท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า: ชาย
คนหนึ่่� ง ยืื น ขึ้้ น� และพููดว่่ า โอ้้ ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์ ละ
หมาดกิิยามุุลลััยล์์นั้้ �นทำำ�อย่่างไร? ท่่านเราะซููลุุลลอฮ
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ตอบว่่า: “ละหมาด กิิ
ยามุุลลััยล์์ ทำำ�ทีลี ะสองร็็อกอะฮ์์ หากเกรงว่่ าใกล้้
ถึึงเวลาศุุบห์์ ก็จ็ งละหมาดวิิตร์์เสีียก่่อนหนึ่่�งร็็อกอะฮ์์ ”
(บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 990 บัันทึึกโดย
ความหมายของคำำ�ว่่า (ทีีละสอง ทีีละสอง) คืือ ละหมาดสองร็็ อกอะฮ์์แล้้ วให้้ สลาม ไม่่
ละหมาดรวมทีีเดีียวสี่่�ร็็อกอะฮ์์
8 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านซููเราะฮ์์ ที่่�กำ�ห
ำ นดในสามร็็อกอะฮ์์ สุุดท้้าย
ในสามร็็ อกอะฮ์์ สุุดท้้าย ร็็ อกอะฮ์์ แรกให้้ อ่่านซููเราะฮ์์ อััลอะอฺฺลา ร็็ อกอะฮ์์ ที่่�สองให้้ อ่่าน
ซููเราะฮ์์ อััลกาฟิิ รููน ร็็ อกอะฮ์์ที่่�สามให้้ อ่า่ นซููเราะฮ์์ อััลอิิคลาศ เท่่านั้้�น
ฮะดีี ษ ของท่่ า นอุุบััย ย์์ บิิ น กะอฺฺ บ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์ กล่่า วว่่า : “ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ละหมาดวิิตร์์ ด้้วยซููเราะฮ์์ อััลอะอฺฺลา ซููเราะฮ์์ อััลกาฟิิ รููน และ
ซููเราะฮ์์ อััลอิิคลาศ” (บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1423 บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 1733 บัันทึึกโดยอิิบนุุ มาญะฮ์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1171 อัันนะวะวีีย์์วิินิิจฉััยว่่าเศาะฮีีห์์ ดููใน
อััลคุุลาเศาะฮ์์ 1/556 และอััลอััลบานีีย์์ก็กล่ ็ า่ วว่่าเศาะฮีีห์์เช่่นกััน ใน เศาะฮีีห์์ อัันนะซาอีีย์์ 1/273)
41
9 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านกุุนููตบางครั้้�งในละหมาดวิิตร์์

หมายถึึงให้้ อ่า่ นดุุอาอ์์กุนููุ ตในร็็ อกอะฮ์์ที่่�สามที่่�อ่า่ น
ซููเราะฮ์์อัลั อิิคลาศ
ดุุอาอ์์กุนููุ ตในละหมาดวิิตร์์ มีซุี นุ นะฮ์์ให้้ อ่า่ นเป็็ นบาง
ครั้้�ง ด้้ วยหลััก ฐานที่่� ชัั ด เจนจากการปฏิิ บััติิ ข อง บร
รดาเศาะฮาบะฮ์์ในบางครั้้�งและละเว้้ นในบางครั้้�ง ชััย
คุุล อิิ ส ลามอิิ บนุุตััยมีี ย ะฮ์์ ไ ด้้ เ ลืื อกทััศ นะนี้้ � และควร
ละเว้้ นมากกว่่าปฏิิบัติั ิ
ต้้องยกมืือหรืือไม่่ ขณะอ่่ านดุุอาอ์์ กุุนููตในละหมาดวิิตร์์?
ทััศนะที่่�ถููกต้้องคืือ: นัักวิิชาการส่่วนใหญ่่ บอกว่่าต้้ องยกมืือ เพราะฮะดีีษของท่่านอุุมััร
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ในบัันทึึกของอััลบััยฮะกีีย์์และท่่านกล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์
อััลบััยฮะกีีย์์กล่า่ วว่่า: “แท้้ จริิ งเศาะฮาบะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุม จำำ�นวนมากยกมืือในดุุอาอ์์
กุุนููตวิิตร์์ ” (ดููใน อััสซุุนันั อััลกุุบรอ 2/211)
ประเด็็น : ดุุอาอ์์ กุุนููตในละหมาดวิิตร์์เริ่่�มด้้วยอะไร?
ทััศนะที่่�มีีน้ำำ ��หนัักที่่�สุดุ คืือ เริ่่� มด้้ วยการสรรเสริิ ญต่อ่ อััลลอฮ์์ แล้้ วกล่่าวเศาะละวาตแก่่ท่า่ น
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม แล้้ วก็็ดุุอาอ์์ เพราะนี่่�คืือสิ่่�งที่่�ใกล้้ เคีียงที่่�สุุดกัับการที่่�ดุุอาอ์์
จะถููกตอบรัับมากที่่�สุดุ
ฮะดีีษของท่่านฟะฎอละฮ์์ บิิน อุุบัยด์ ั ์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะ
ลััยฮิวิ ะซััลลััม ได้้ ยินิ ชายคนหนึ่่ง� ขอดุุอาอ์์ในละหมาดของเขาโดยไม่่ได้้ กล่า่ วเศาะละวาตแก่่ท่า่ น
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ท่่านจึึงกล่่าวว่่า: “เขาผู้้�นี้้รี� ี บร้้อน” แล้้วท่่ านก็็เรีี ยกเขา พููด
กัับเขาและคนอื่่�นๆ ว่่ า “เมื่่�อผู้้�ใดขอดุุอาอ์์ เขาจงเริ่่�มด้้วยการสรรเสริิญต่่ ออััลลอฮ์์ และ
เศาะละวาตต่่ อฉััน หลัังจากนั้้�นเขาก็็จงขอดุุอาอ์์ ตามต้้องการ” (บัันทึึกโดยอััตติิรมีีซีีย์์
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3477 และท่่านกล่่าวว่่า เป็็ นฮะดีีษ ฮะซััน เศาะฮีีห์์)
ท่่านอิิบนุลุ ก็็อยยิิม เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า: “ซุุนนะฮ์์ให้้ ผู้้� ขอดุุอาอ์์เริ่่� มด้้ วยการสรรเสริิ ญ
ต่่ออััลลอฮ์์ก่่อนที่่�เขาจะขอตามความปรารถนาของเขา ดัังปรากฏในฮะดีีษของท่่านฟะฎอละฮ์์
บิิน อุุบัยด์
ั ์” (ใน อััลวาบิิล อััศศ็็อยยิิบ หน้้ า 110)
42
หลัังดุุอาอ์์ เสร็็จ ต้้องเอามืือทั้้�งสองลููบหน้้าหรืือไม่่ ?

ที่่�ถููกต้้องคืือ: ไม่่มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ลููบหน้้ าหลัังจากดุุอาอ์์เสร็็จ เพราะไม่่มีีหลัักฐานที่่�เศาะฮีีห์์ใดๆ
ยืืนยัันเลย
อิิมามมาลิิก เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ เคยถููกถามถึึงผู้้�ชายคนหนึ่่ง� ที่่�ลููบหน้้ าของเขาด้้ วยฝ่่ ามืือทั้้ �ง
สองขณะดุุอาอ์์ ท่่านไม่่เห็็นด้้ วย แล้้ วกล่่าวว่่า “ฉัันไม่่เคยรู้้�เรื่่� องนี้้ �มาก่่อน” (ดููใน กิิตาบ อััลวิิตร์์
ของ อััลมิิรวะซีีย์์ หน้้ า 236)

ชััยคุลุ อิิสลาม เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า “ส่่วนประเด็็นการลููบหน้้ าด้้ วยมืือทั้้ �งสองนั้้�นไม่่มีี
หลัักฐานใดๆ ยืืนยััน นอกจากหนึ่่ง� ฮะดีีษหรืื อสองฮะดีีษ ซึ่่ง� ทั้้�งสองฮะดีีษไม่่อยู่ใ�่ นสถานะที่่�นำำ�
มาเป็็ นหลัักฐานได้้ ” (ดูู อััลฟาตะวา 22/519)
10 ขอดุุอาอ์์ ในช่่ วงหนึ่่�งส่่ วนสามสุุดท้้ายของคืืน
ซุุนนะฮ์์ที่่�เน้้ นหนัักในช่่วงสุุดท้้ายของคืืนคืือการขอ
ดุุอ าอ์์ หากเขาขอดุุอาอ์์ ใ นกุุนููตช่่วงสุุดท้้ายของคืื น
เรีี ยบร้้อยแล้้ ว ก็็ถืือเป็็ นการเพีียงพอสำำ�หรัับเขา แต่่หาก
ยัังไม่่ขอก็็จงขอดุุอาอ์์ในเวลานี้้ �เพราะเป็็ นเวลาที่ถููก ่� เน้้ น
ถึึงการตอบรัับดุอุ าอ์์ เป็็ นเวลาที่่�อัลั ลอฮ์์ อััซซะวะญััลล์์
ลงมาสู่่�ฟากฟ้้าของโลกดุุนยา ดัังที่่�ถููกบันั ทึึกในหนัังสืือ
เศาะฮีีห์์ทั้้ �งสอง จากท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮ์์ กล่่าวว่่าแท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะ
ลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ในช่่ วงหนึ่่�งส่่ วนสามสุุดท้้าย
ของทุุกๆ คืืน พระผู้้�ทรงอภิิบาลของเราจะลงมาสู่่�
ฟ้้ าดุุนยา และตรัั สว่่ า: ใครขอดุุอาอ์์ ต่่อข้้า ข้้าจะตอบรัั บเขา ใครขอสิ่่�งใดจากข้้า ข้้าจะ
ให้้แก่่ เขา ใครขออภััยโทษต่่ อข้้า ข้้าจะให้้อภััยแก่่ เขา” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั
11 เมื่่�อให้้สลามออกจากละหมาดวิิตร์์เสร็็จแล้้ว ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวว่่ า “ซุุบฮานััล มะลิิกิล
ิ
กุุดดููซ” สามครั้้�ง และครั้้�งที่่�สามกล่่ าวดัังกว่่ าสองครั้้�งแรก
จากท่่านอุุบัยั ย์์ บิิน กะอฺฺบ์์ กล่่าวว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม อ่่าน
“ซัับบิฮิิ ิสมะ ร็็อบบิกัิ ลั อะอฺฺลา และกุุลยา อััยยุฮัุ ลั กาฟิิ รููน และกุุลฮุุวัลั ลอฮุุ อะฮััด ในละหมาด
วิิตร์์ เมื่่� อ ให้้ ส ลามเสร็็ จ ท่่านจึึงกล่่าวว่่า: ซุุบฮ านััล มะลิิกิิล กุุดดููซ สามครั้้�ง» (บัันทึึกโดย
อัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1702 อัันนะวะวีีย์แ์ ละอััลอััลบานีีย์กล่
์ า่ วว่่าเศาะฮีีห์)์ และในฮะดีีษของท่่าน
43
อัับดุรุ เราะห์์มาน บิิน อัับซา เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “ท่่านกล่่าว ซุุบฮานััล มะลิิกิิล กุุดดููซ
ด้้ วยเสีียงดัังมากขึ้้น� ในครั้้�งที่่�สาม” (บัันทึึกโดยอะห์์ มััด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 15354 บัันทึึกโดย
อัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�1734 อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่า:เศาะฮีีห์์ ใน ตะห์์กีีก อััลมะศอบีีห์์ 1/398)
12 ซุุนนะฮ์์ ให้้ปลุุกครอบครััวมาละหมาดกิิยามุุลลััยล์์
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ผู้้�ชายปลุุกครอบครััวขึ้้ �นมาละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ หากผู้้�หญิิงตื่่�นก่่อนก็็มีีซุนุ นะฮ์์
ให้้ เธอปลุุกสามีีของเธอลุุกขึ้้ �นมาละหมาด สมาชิิกคนอื่่�นๆ ในครอบครััวก็็เช่่นกััน นี่่�เป็็ นการร่่วม
มืือช่ว่ ยเหลืือกันั ในสิ่่�งที่่�เป็็ นความดีี
ฮะดีีษที่่�ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า: “ทุุกครั้้�งที่่�ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม ละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ขณะที่่�ฉันั นอนอยู่่�ระหว่่างท่่านและกิิบละฮ์์ เมื่่�อท่า่ นจะ
ละหมาดวิิตร์์เสร็็จท่่านก็็ปลุุกฉันั แล้้ วฉัันก็็ละหมาดวิิตร์์” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 512
ท่่านหญิิงอุุมมุุ ซะละมะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า:»เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม ตื่่�นนอนท่่านกล่่าวว่่า “มหาบริิสุุทธิ์์�แด่่ อััลลอฮ์์ สิ่่�งมีีค่่าใดถููกประทานมาจากขุุม
คลัังบ้้าง การทดสอบใดถููกส่่ งมาบ้้าง ใครจะปลุุกเจ้้าของห้้องเหล่่ านี้้�(ท่่ านหมายถึึง
ภรรยาของท่่ าน)? เพื่่�อให้้พวกนางได้้ละหมาด บางทีีผู้� ้ที่่�สวมเสื้้�อผ้้าในดุุนยา อาจจะ
ต้้องเปลืือยกายในอาคิิเราะฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6218)
13 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ปฏิิบัติ
ั อิ ย่่ างผ่่ อนคลาย เพื่่�อรัักษาความคุุชููอฺ(ฺ การ
มีีสมาธิิ)ในละหมาด
เมื่่�ออ่่ อนล้้าก็็ให้้นั่่�งละหมาด
จากท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม
ได้้ เข้้ ามายัังมััสยิิด พบเชืือกถููกผููกไว้้ กับั เสาสองต้้ น ท่่านกล่่าวว่่า: “นี่่�อะไร?” พวกเขาตอบว่่า:
มัันเป็็ นของซััยนับั นางใช้้ ในตอนละหมาด เมื่่�อนางรู้้�สึึกเหนื่่�อยหรืื ออ่อ่ นเพลีียนางก็็จะจัับเชืือก
ไว้้ ท่่ า นนบีี จึึงกล่่า วว่่ า : “จงแก้้มัั น ออก ให้้ทุุ กค นละหมาดด้้วยการดููสภาพความ
กระฉัับกระเฉงของตััวเอง เมื่่�อขี้้�เกีียจหรืืออ่่ อนเพลีียก็็จงนั่่� งละหมาด” (บัันทึึกโดย
อััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1150 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 784)
44
หากง่่ วงก็็จงไปนอน แล้้วค่่ อยตื่่�นขึ้้�นมาละหมาด

ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า:แท้้ จริิงท่่านนบีีศ็อ็ ลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม
กล่่าวว่่า: “เมื่่�อผู้้�ใดง่่ วงนอนในละหมาด จงไปนอนให้้หายง่่ วงเสีียก่่ อน เพราะแท้้จริิงผู้้�
ใดที่่�ละหมาดตอนง่่ วง บางทีีเขาอาจจะอยากกล่่ าวขออภััยโทษแต่่ กลัับด่่ าตััวเองโดย
ั ไ็ ด้้” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 212 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 786)
ไม่่ รู้� ้ ตัวก็
เช่่ นกัันหากเขาอ่่ านอััลกุุรอานแล้้วเกิิดอาการง่่ วง มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ไปนอนเสีียก่่ อนเพื่่�อ
ให้้มีีแรง

อ้้ างจากฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: แท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อผู้้�ใดลุุกขึ้้น� มาละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ แล้้วเขา
อ่่ านอััลกุุรอานไม่่ เป็็ นภาษา และไม่่ รู้� ้ ว่่าอ่่ านอะไรไป ก็็จงไปนอนเสีียก่่ อน” (บัันทึึกโดย
14 ผู้้�ใดพลาดจากการละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ในตอนกลางคืืน มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ละหมาด
ทดแทนในตอนกลางวัันเป็็ นจำำ�นวนคู่่�
หากปกติิเขาละหมาดวิิตร์์ สามร็็ อกอะฮ์์แต่่คืืนหนึ่่ง� เขาไม่่ได้้ ละหมาดเนื่่�องจากง่่วงนอนหรืื อ
ไม่่สบาย ก็็ให้้ เขาละหมาดตอนกลางวัันสี่่�ร็็อกอะฮ์์ หากปกติิเขาละหมาดวิิตร์์ ห้้าร็็อกอะฮ์์ก็็ต้้อง
ละหมาดทดแทนตอนกลางวัันหกร็็อกอะฮ์์ เป็็ นต้้ น ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม เคย
ปฏิิบัติั เิ ช่่นนั้้�น และโดยปกติิแล้้ ว ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม จะละหมาดวิิตร์์ สิบิ เอ็็ด
ร็็อกอะฮ์์ เพราะท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า: “เมื่่�อท่า่ นง่่วงหรืือไม่่สบายท่่าน
จะละหมาดกิิยามุุลลััยล์ใ์ นตอนกลางวัันสิิบสองร็็อกอะฮ์์” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 764)
45
สอง: เวลารุ่่�งอรุุ ณ
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในเวลารุ่่�งอรุุ ณ/ฟัั จญ์์ ร
แบบอย่่ างของท่่ านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ในช่่ วงเวลานี้้�มีีดังั ต่่ อไปนี้้�:

การอะซาน
มีีซุนุ นะฮ์์ดังั ต่่อไปนี้้ �:
1 กล่่ าวตามผู้้�อะซาน
‫ال حول وال قوة إال ابهلل‬
สำำ�หรัับผู้้� ที่่�ได้้ ยิินเสีียงอะซานมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ กล่า่ วตามผู้้�ทำำ�การอะซานทุุกคำำ� นอกจากประโยค
ที่่�มีีคำำ�ว่า่ “ฮััยยะ อะลา” ให้้ เขากล่่าวแทนว่่า “ลาเฮาละ วะลากููวะตะ อิิลลาบิิลลาฮ์์ ” ความ
ว่่ า “ไม่่ มีีพลัังอำำ�นาจใดนอกจากพลัังอำำ�นาจของอััลลอฮ์์ ”
ท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อััมร์์ บิิน อััลอาศ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่าแท้้ จริิ งเขาได้้ ยิินท่่าน
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อพวกท่่ านได้้ยิินเสีียงอะซานก็็จงกล่่ าวตาม
ผู้้�อะซาน…” (บััน ทึึกโดยมุุส ลิิ ม ฮะดีี ษ ลำำ �ดัับ ที่่� 384) และท่่ า นอุุมััร บิิ น อััล ค็็ อฏฏอบ
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า:ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อใดที่่�ผู้� ้
อะซานกล่่ าวว่่ า:อััลลอฮุุอัักบัรั อััลลอฮุุอัักบัรั ผู้้�ที่่�ฟัังอยู่่�กล่่ าวว่่ า: อััลลอฮุุอัักบัรั อััลลอฮุุ
อัักบัรั เมื่่�อผู้้�อะซานกล่่ าวว่่ า: อััชฮะดุุอััลลาอิิลาฮะอิิลลััลลอฮุุ ผู้้�ฟัังกล่่ าวว่่ า: อััชฮะดุุ
อััลลาอิิลาฮะอิิลลััลลอฮุุ เมื่่�อผู้้�อะซานกล่่ าวว่่ า: อััชฮะดุุอัันนะมุุฮััมมะดััรเราะซููลุุลลอฮ์์
46
ผู้้� ฟัังกล่่ าวว่่ า: อััชฮาดุุอัันนะมุุฮััมมะดััรเราะซููลุุลลอฮ์์ เมื่่�อผู้้�อะซานกล่่ าวว่่ า: ฮััยยะ

อะลััศเศาะลาฮ์์ ผู้้�ฟัังกล่่ าวว่่ า: ลาเฮาละวะลากููวะตะ อิิลลาบิิลลาฮ์์ เมื่่�อผู้้�อะซานกล่่ าวว่่ า:
ฮััยยะอะลััลฟะลาฮ์์ ผู้้�ฟัังกล่่ าวว่่ า: ลาเฮาละวะลากููวะตะ อิิลลาบิิลลาฮ์์ เมื่่�อผู้้�อะซานกล่่ าว
ว่่ า: อััลลอฮุุอักบัั รั อััลลอฮุุอักบั
ั รั ผู้้�ฟัังกล่่ าวว่่ า: อััลลอฮุุอักบั
ั รั อััลลอฮุุอักบั
ั รั เมื่่�อผู้้�อะซาน
กล่่ าวว่่ า: ลาอิิลาฮะอิิลลััลลอฮ์์ ผู้้�ฟัังกล่่ าวว่่ า: ลาอิิลาฮะอิิลลััลลอฮ์์ หากเขากล่่ าวออกมา
จากหััวใจที่่�บริิสุุทธิ์์� เขาจะได้้เข้้าสวรรค์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 385)
‫الصالة خري من النوم‬
ในอะซานละหมาดซุุบฮ์์เมื่่�อผู้้�อะซานกล่่าวว่่า: “อััศเศาะลาตุุ ค็็อยรุุม มิินันั เนาม์์” ให้้ ผู้้� ที่่ไ� ด้้ ยินิ
กล่่าวตามเช่่นนั้้�นด้้ วย

2 กล่่ าวบทซิิกิริ นี้้�หลัังชะฮาดะฮ์์ ทั้้ง� สองในอะซาน
หลัังจากที่่�ผู้้�อะซานกล่่าวว่่า: อััชฮะดุุ อัันนะ มุุฮัมั มะดััร เราะซููลุุลลอฮ์์ ครั้้�งที่่�สอง มีีซุนุ นะฮ์์
ให้้ กล่า่ วซิิกิิรที่ป่� รากฏในฮะดีีษของท่่านซะอฺฺด์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่ร� ายงานว่่าท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดที่่�ได้้ยิินเสีียงอะซาน แล้้วเขาก็็กล่่าวว่่ า
‫ َوِب ِإل ْسالَِم‬،ً‫ َوِبُ َح َّم ٍد َر ُسوال‬،ً‫يت ِبهلل َرَّب‬
ُ ‫ض‬ِ ‫ ر‬،ُ‫َن ُمَ َّمداً َع ْب ُدهُ ورسولُه‬
َ ُ ََ َ ‫أَ ْش َه ُد أَ ْن الَ إِلهَ إِالَّ هللا َو ْح َدهُ الَ َش ِر‬
َّ ‫ َوأ‬،ُ‫يك لَه‬
ً‫ِدينا‬
(อ่่ านว่่ า อััชฮะดุุ อัันลา อิิลาฮา อิิลลััลลอฮ์์ วะห์์ ดะฮูู ลาชะรีี กะละฮุุ วะอัันนะ มุุฮััม
มะดััน อัับดุุฮูู วะเราะซููลุุฮุุ รอฎีีตุุ บิิลลาฮิิ ร็็อบบา วะบิิ มุุฮััมมะดิิน เราะซููลา วะบิิลอิิส
ลามิิ ดีีนา) ความว่่ า ฉัันขอปฏิิญาณตนว่่ าไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ เพีียงผู้้�
เดีียวโดยไม่่ มีภี าคีีใดๆ และมุุฮัมั มััดเป็็ นบ่่ าวและเราะซููลของอััลลอฮ์์ ฉัันพอใจที่่�อัลั ลอฮ์์
เป็็ นผู้้�ทรงอภิิบาล ฉัันพอใจที่่� มุุฮััมมััดเป็็ นศาสนทููต ฉัันพอใจที่่� อิสิ ลามเป็็ นศาสนาของ
ฉััน เมื่่�อกล่่ าวเช่่ นนี้้�ความผิิดของเขาจะถููกอภััยโทษ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 386)
3 การกล่่ าวเศาะละวาตแก่่ ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม หลัังเสร็็ จสิ้้น� การ
อะซาน
ท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อััมร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อพวกท่่านได้้ยิินเสีียงอะซานก็็จงกล่่ าวเช่่ นเดีียวกัับเขา เสร็็จ
แล้้วก็็จงกล่่ าวเศาะละวาตแก่่ ฉััน เพราะผู้้�ใดที่่�เศาะละวาตแก่่ ฉัันหนึ่่�งครั้้�ง อััลลอฮ์์ จะ
เศาะละวาตแก่่ เขาสิิบครั้้�ง หลัังจากนั้้�นก็็จงขอต่่ ออััลลอฮ์์ ให้้มอบตำำ�แหน่่ งวะซีีละฮ์์ ให้้
แก่่ ฉััน เพราะมัันคืือตำำ�แหน่่ งในสวรรค์์ ที่่�บ่่าวคนเดีียวของอััลลอฮ์์ เท่่ านั้้�นที่่�จะได้้รัับ และ
ฉัันหวัังว่่ าบ่่ าวคนนั้้�นคืือฉััน และผู้้�ใดที่่�ขอตำำ�แหน่่ งนี้้�ต่่ออััลลอฮ์์ ให้้แก่่ ฉัันเขาจะได้้รัั บ
ชะฟาอะฮ์์ (การช่่ วยเหลืือ)จากฉัันในวัันกิิยามะฮ์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 384)
47
ِّ ‫اللهم‬
‫ كما صليت على إبراهيم‬، ‫صل على حممد وعلى آل حممد‬
รููปแบบที่่�ดีีที่่�สุุดของการกล่่ าวเศาะละวาตคืือ เศาะละวาต อิิบรอฮีีมีียะฮ์์ ที่่�มีีสำำ�นวน
ว่่า: “อััลอฮุุมมะ ศ็็อลลิิ อะลา มุุฮััมมััด วะอะลา อาลิิ มุุฮััมมััด กะมา ศ็็อลลััยตะ อะลา
อิิบรอฮีีม…” จนจบ
4 อ่่ านดุุอาอ์์ หลัังเสร็็ จสิ้้น� การอะซาน
ُ‫ودا الَّ ِذي َو َع ْدتَه‬ ِ , ‫الص َل ِة الْ َقائِم ِة‬
ِ ‫آت ُمَ َّم ًدا الْو ِسيلَةَ والْ َف‬
ً ‫ َوابـَْعثْهُ َم َق ًاما َْم ُم‬, َ‫ضيلَة‬ َّ ‫الد ْع َوِة الت‬
َّ ‫ َو‬,‫َّام ِة‬ َّ ‫ب َه ِذ ِه‬
َّ ‫اللَّ ُه َّم َر‬
َ َ َ
ท่่านญาบิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดที่่�กล่่าวเมื่่�อได้้ยิินเสีียงอะซานว่่ า:
(อ่่ านว่่ า อััลลอฮุุมมะ ร็็ อบบะ ฮาซีีฮิิด ดะอฺฺวะติิต ตามมะฮ์์ วััศเศาะลาติิล กออิิมะฮ์์
อาติิ มุุฮััมมะดะนิิล วะซีีละฮ์์ วััลฟะดีีละฮ์์ วัับอััซฮุุ มะกอมััน มะฮ์์ มููดะนิิล ละซีี วะอััด
ตะฮ์์ ” ความว่่ า โอ้้อััลลอฮ์์ พระเจ้้าแห่่ งเสีียงการเรีี ยกร้้องเชิิญชวนที่่�สมบููรณ์์ นี้้ � และ
พระเจ้้าแห่่ งการละหมาดที่่�ดำ�ำ รงขึ้้�นมานี้้� โปรดมอบตำำ�แหน่่ งอััลวะซีีละฮ์์ และอััลฟะฎีี
ละฮ์์ ให้้แก่่ ท่่านนบีีมุุฮััมมััด และให้้ท่่ านฟื้้� นคืืนชีีพในตำำ�แหน่่ งที่่�ถููกสรรเสริิ ญตามที่่�
พระองค์์ ได้้สััญญาไว้้ เมื่่�อกล่่ าวเช่่ นนี้้�เขาจะได้้รัั บการชะฟาอะฮ์์ (ช่่ วยเหลืือ)จากฉััน
ในวัันกิิยามะฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 614)
5 ดุุอาอ์์ อื่� ่นๆ หลัังอะซาน
ท่่านอัับดุุลลอฮ์์ บิิน อััมร์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอัันฮุุมา
กล่่าวว่่ า : “มีี ช ายคนหนึ่่� ง กล่่ า วว่่ า โอ้้ ท่่ า นเราะซูู ลุุ
ลลอฮ์์ แท้้ จริิ งบรรดาผู้้�อะซานประเสริิ ฐกว่่าพวกเรา
ท่่ า นเราะซููลุุ ล ลอฮ์์ จึึ งกล่่ า วว่่ า : “ท่่ านจงกล่่ าว
เหมืือนที่่�พวกเขากล่่ าว เมื่่� อกล่่ าวเสร็็ จก็็จงขอ
แล้้วท่่ านจะได้้รัั บสิ่่�งนั้้�น” (บัันทึึกโดยอบูู ดาวููด ฮะ
ดีีษลำำ�ดับั ที่่� 524 อิิบนุฮุ ะญััรกล่า่ วว่่าฮะซััน ใน นะตา
อิิจญ์์ อััลอััฟการ 1/367 และอััลอััลบานีีย์์ใน เศาะฮีีห์์
อััลกะลิิม อััฏฏ็็อยยิิบ หน้้ า 73)
และท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า:แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่าวว่่า: “การขอดุุ อ าอ์์ ร ะหว่่ า งอะซานกัั บ อิิ ก อมะฮ์์ จ ะไม่่ ถููกตีี กลัั บ ” (บััน ทึึกโดย
อัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 9895 และอิิบนุุ คุุซัยั มะฮ์์ กล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์ 1/221/425)
48
ละหมาดซุุนนะฮ์์ ของละหมาดศุุบห์์
มีีซุนุ นะฮ์์ดังั ต่่อไปนี้้ �:
ซุุน นะฮ์์ ข องละหมาดศุุบห์์ คืื อ ละหมาดซุุน นะฮ์์ ข องละหมาดฟัั รฎููครั้้�ง แรกของวััน มีี
ซุุนนะฮ์์มากมายที่่�เกี่่�ยวข้้ องกััน ก่่อนจะอธิิบายเรื่่� องนี้้ �ก็็ขออธิิบายเรื่่� องซุุนนะฮ์์รอติิบะฮ์์(หรืื อ
ซุุ น นะฮ์์ เ ราะวาติิ บ )ก่่ อ นเล็็กน้้ อย ซุุ น นะฮ์์ รอติิ บ ะฮ์์ คืื อ ละหมาดซุุ น นะฮ์์ ก่่ อ นหรืื อ หลััง ละ
หมาดฟัั รฎูู มีีทั้้ง� หมดสิิบสองร็็ อกอะฮ์์
ท่่ า นหญิิ ง อุุ ม มุุ ฮะบีี บ ะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุ อััน ฮา กล่่ า วว่่ า : ฉัั น ได้้ ยิิ น ท่่ า นเราะซูู
ลุุลลอฮ์์ศ็อ็ ลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมกล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดละหมาดในแต่่ ละวัันกัับคืืนสิิบสอง
ร็็อกอะฮ์์ บ้้านหนึ่่�งหลัังจะถููกสร้้างให้้แก่่ เขาในสวรรค์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 728)
และในบััน ทึึกของอััต ติิ รมิิซีี ย์์ มีี สำำ�นวนเพิ่่� ม เติิม ว่่า “สี่่� ร็็ อกอะฮ์์ ก่่ อนละหมาดซุุ ฮร์์ สอง

ร็็อกอะฮ์์ หลัังละหมาดซุุฮร์์ สองร็็อกอะฮ์์ หลัังละหมาดมััฆริิบ สองร็็อกอะฮ์์ หลัังละหมาด
อิิชาอ์์ และสองร็็อกอะฮ์์ ก่่อนละหมาดศุุบห์์ ” (ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 415 และท่่านกล่่าวว่่า ฮะซััน
เศาะฮีีห์์)
การละหมาดซุุนนะฮ์์ รอวาติิบที่่�บ้้ านประเสริิฐที่่�สุุด
จากท่่านซััยด์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่าวว่่า: “โอ้้ผู้้�คนทั้้�งหลาย จงละหมาดที่่�บ้้ านของพวกท่่ าน เพราะการละหมาดที่่�
บ้้านนั้้�นประเสริิ ฐที่่�สุุด ยกเว้้นละหมาดฟัั รฎูู” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 7290
ซุุนนะฮ์์ รอวาติิบที่่�เน้้นหนัักที่่�สุุด
ซุุ น นะฮ์์ รอ วาติิ บ ที่่� เ น้้ นหนัั ก ที่่� สุุ ดคืื อ ละหมาด
ซุุนนะฮ์์ ก่่อนศุุบห์์ หลัักฐานคืือ:
1 ฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นหญิิ ง อาอิิ ช ะฮ์์ เราะฎิิ ยัั ล ลอฮุุ
อัันฮา กล่่าวว่่า: “ไม่่ มีีละหมาดซุุนนะฮ์์ ใดที่่�
ท่่ านนบีี ศ็็ อ ลลัั ล ลอฮุุ อ ะลัั ย ฮิิ ว ะซัั ล ลัั ม
รัั กษามัันอย่่ างเหนีียวแน่่ นมากไปกว่่ าสอง
ร็็ อ กอะฮ์์ ก่่ อ นละหมาดศุุ บ ห์์ ” (บััน ทึึกโดย
อััล บุุค อรีี ย์์ ฮะดีี ษ ลำำ�ดัับ ที่่� 1196 บััน ทึึกโดย
2 ฮะดีีษที่่�ท่่านหญิิ งอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััมกล่่าวว่่า “สองร็็ อกอะฮ์์ ก่่อนละหมาดศุุ บห์์ ดีีกว่่าดุุนยาและสิ่่�งที่่�อยู่่�ใน
นั้้�นทั้้�งหมด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 725)
49
ละหมาดซุุนนะฮ์์ ศุุบห์์ มีีความพิิเศษหลายประการ:

1. มีีบทบัญ ั ญััติิให้้ ละหมาดซุุนนะฮ์์ก่่อนศุุบห์์ทั้้ �งตอนเดิินทางและไม่่เดิินทาง ดัังปรากฏใน
หนัังสืือเศาะฮีีห์์ทั้้ �งสองเล่่ม ส่่วนละหมาดซุุนนะฮ์์ก่่อนหรืื อหลัังของละหมาดฟัั รฎููเวลาอื่่�นๆ มีี
ซุุนนะฮ์์ให้้ ไม่่ต้้องละหมาดเวลาเดิินทาง เช่่น ละหมาดซุุนนะฮ์์ก่่อนและหลัังละหมาดซุุฮร์์ หลััง
มััฆริิ บและอิิชาอ์์
2. ดีีกว่่าดุุนยาและสิ่่�งที่่�อยู่�ใ่ นนั้้�นทั้้�งหมด ดัังที่่�กล่่าวมาแล้้ วข้้ างต้้ น
3. ซุุนนะฮ์์ให้้ ละหมาดสั้้�นๆ ดัังที่่�เคยกล่่าวมาแล้้ ว
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ละหมาดซุุนนะฮ์์ศุบห์ ุ ์สองร็็ อกอะฮ์์สั้้ �นๆ จนกระทั่่�งฉัันนึึกอยู่่�ว่่า

ท่่านได้้ อ่่านซููเราะฮ์์ฟาติิฮะฮ์์หรืื อเปล่่า?” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1171 บัันทึึก
โดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 724)
แต่่ มีีเงื่่�อนไขว่่ า: เพีียงแต่่การละหมาดแบบสั้้ �นๆ นี้้ �ต้้ องระวัังไม่่ตัดสิ่่
ั ง� ที่่�เป็็ นวาญิิบออก หรืื อ
เป็็ นเหตุุทำำ�ให้้ ละหมาดแบบลวกๆ เหมืือนไก่่จิิก กลายเป็็ นว่่าเขากระทำำ�สิ่่ง� ต้้ องห้้ ามแทน
4. ในละหมาดซุุนนะฮ์์ศุบห์ ุ ์มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ อ่า่ นซููเราะฮ์์(กุุล ยาอััยยุฮัุ ลั กาฟิิ รููน(ในร็็ อกอะฮ์์แรก
และอ่่านซููเราะฮ์์(กุุล ฮุุวัลั ลอฮุุ อะฮััด)ในร็็อกอะฮ์์ที่่�สอง หลัังจากอ่่านซููเราะฮ์์ฟาติิฮะฮ์์ ดัังฮะดีีษ
ที่่�ายงานจากท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ในบัันทึึกของมุุสลิิม
หรืื ออ่า่ นอายะฮ์์ที่่� 136 ของซููเราะฮ์์อัลั บะเกาะเราะฮ์์ ในร็็อกอะฮ์์แรก
ِ ِ
ِ ‫اعيل وإِسحا َق ويـع ُقوب واألسب‬ ِ ِ ِ ِ ِ
‫يسى‬
َ ‫وسى َوع‬ ِ ‫اط َوَما أ‬
َ ‫ُوتَ ُم‬ َ ْ َ َ َْ َ َ ْ َ َ َ‫يم َوإِ ْس‬ ِ
َ ‫آمنَّا ب ّلل َوَما أُن ِز َل إلَيـْنَا َوَما أُن ِز َل إ َل إبـَْراه‬
َ ْ‫{قُولُوا‬
ِ ِ ٍ ِِ ِ
َ‫يأ‬
]136: ‫َحد ّمنـْ ُه ْم َوَْن ُن لَهُ ُم ْسل ُمو َن}[البقرة‬ ََْ‫ُوتَ النَّبِيُّو َن من َّرّب ْم الَ نـَُف ِّر ُق بـ‬
ِ ‫َوَما أ‬
และในร็็ อกอะฮ์์ที่่�สองให้้ อ่า่ นอายะฮ์์ที่่� 52 ของซููเราะฮ์์อาละอิิมรอน

ِ ‫الل والَ نُ ْش ِر َك بِ ِه َشيئاً والَ يـت‬ ٍ ِ ‫{قُل ي أ َْهل ال‬
ً‫ضنَا بـَْعضا‬
ُ ‫َّخ َذ بـَْع‬َ َ ْ َ َّ َّ‫اب تـََعال َْواْ إِ َل َكلَ َمة َس َواء بـَيـْنـَنَا َوبـَيـْنَ ُك ْم أَالَّ نـَْعبُ َد إِال‬
ِ َ‫ْكت‬
َ َْ
ِ
]52 :‫الل فَِإن تـََول ْواْ فـَُقولُواْ ا ْش َه ُدواْ ب ََّن ُم ْسل ُمو َن}[آل عمران‬
ِ َّ ِّ ‫ون‬ ِ ‫أَربابً ِمن ُد‬
ّ َْ
ดัังฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอิิบนุุ อัับบาสในบัันทึึกของมุุสลิิม
นี่่�คืือซุนุ นะฮ์์ที่่�มีีรายงานหลากหลาย บางครั้้�งก็็ให้้ ปฏิิบัติั ิอย่า่ งแรก และบางครั้้�งก็็ให้้ ปฏิิบัติั ิ
อย่่างที่่�สอง
5. มีีซุุนนะฮ์์ให้้ นอนพัักเล็็กน้้อยด้้ วยการตะแคงขวาหลัังละหมาดซุุนนะฮ์์ศุบห์
ุ ์
50
ฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา ที่่�กล่่าวว่่า “เมื่่�อท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม ละหมาดซุุนนะฮ์์ศุบห์ ุ ์เสร็็ จ ท่่านจะนอนตะแคงขวา” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1160 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 736)
การไปมััสญิิด
ซึ่่ง� มีีซุนุ นะฮ์์ดังั นี้้ �:
การละหมาดศุุบห์์เป็็ นละหมาดฟัั รฎููครั้้�งแรกของวััน การไปละหมาดที่่�มััสญิิ ดเป็็ นสิ่่�งที่่�
จำำ�เป็็ นสำำ�หรัับผู้้�ชาย และในการไปมััสญิิดก็็มีีซุุนนะฮ์์อยู่�ห่ ลายประการ:
1 ซุุนนะฮ์์ ให้้ไปมััสญิิดตั้้�งแต่่ เนิ่่�นๆ

ในฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นอบูู ฮุุ ร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยัั ล ลอฮุุ อััน ฮ์์ กล่่ า วว่่ า ท่่ า นเราะซููลุุ ล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “หากพวกเขารู้� ้ ความดีีที่่�ได้้รัั บจากการไปละหมาด
แต่่ เนิ่่�นๆ พวกเขาย่่ อ มจะต้้องรีี บ เร่่ งไปก่่ อ นอย่่ า งแน่่ น อน” (บััน ทึึกโดยอััล บุุค อรีี ย์์
2 ออกจากบ้้านโดยมีีน้ำำ�� ละหมาด เพื่่�อให้้ทุุก
ก้้าวเดิินถููกบัันทึึกความดีี
ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าว
ว่่า: “การละหมาดญะมาอะฮ์์ ของคนหนึ่่�งได้้ผลบุุญ
มากกว่่ าการละหมาดคนเดีียวที่่� บ้้ านและที่่�ร้้ าน
ของเขายี่่�สิิบกว่่ าเท่่ า นั่่� นก็็ด้้วยการที่่�เขา อาบน้ำำ��
ละหมาดอย่่ างสมบููรณ์์ แล้้วเขามายัังมััสญิิดมีี เป้้ า
หมายเพื่่�อละหมาด ทุุกก้้ าวที่่� เขาเดิินจะเพิ่่�มระดัับ
ให้้เขาหนึ่่�งระดัับ และลบล้้างความผิิดหนึ่่�งความ
ผิิด จนกระทั่่�งเขาเข้้ามััสญิิด เมื่่�อเข้้ามััสญิิดเขาก็็
จะได้้รัั บผลบุุญเปรีี ยบเสมืือนอยู่่�ในการละหมาด
ตลอดเวลา ตราบที่่�เขารอคอยจะละหมาดเสมืือนว่่ ามัันได้้รั้้�งเขาไว้้ มะลาอิิกะฮ์์ จะดุุ
อาอ์์ ให้้แก่่ เขาตราบเท่่ าที่่�เขาอยู่่�ในที่่�ละหมาดของเขาว่่ า :โอ้้อััลลอฮ์์ ฮ์์โปรดเมตตาเขา
โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ เขา โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดรัั บการสำำ�นึึกผิิดของเขาเถิิด ตราบ
ใดที่่�เขาไม่่ เสีียน้ำำ�� ละหมาด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 649)
51
3 จะต้้องออกไปสู่่�การละหมาดด้้วยความสงบนิ่่�งและสุุขุุม
ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่าวว่่า: “เมื่่�อพวกท่่ านได้้ยิินเสีียงอิิกอมะฮ์์ ก็็จงเดิินไปละหมาดด้้วยความสงบนิ่่�งและ
นอบน้้อม ไม่่ ต้้ องรีี บร้้อน ส่่ วนใดที่่�พวกท่่านทัันก็็จงละหมาดตาม และส่่ วนใดที่่�พวก
ท่่ านไม่่ ทันั ก็็จงเพิ่่�มให้้สมบููรณ์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 636 บัันทึึกโดยมุุสลิิม
อัันนะวะวีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า “ซะกีีนะฮ์์ หรืื อความสงบนิ่่�งคืือการเคลื่่�อนไหวช้้ าๆ
และหลีีกห่่างจากสิ่่�งที่่�ไร้้ประโยชน์์ และ วะกอร ความสุุขุมุ คืือการมีีท่่าทางที่่�นอบน้้ อมเช่่นพููด
ค่่อยๆ ไม่่หันั ซ้้ ายหัันขวาเกิินความจำำ�เป็็ น เป็็ นต้้ น» (ดูู ชััรห์์ เศาะฮีีห์์ มุุสลิิม ของอัันนะวะวีีย์์
ฮะดีีษที่่�602 บทว่่าด้้ วยเรื่่� องการละหมาดด้้ วยความสุุขุมุ สงบนิ่่�ง และห้้ ามวิ่่�งไปละหมาด)
4 ก้้าวเข้้ามััสญิิดด้้วยเท้้าขวา และออกจา
กมััสญิิดด้้วยเท้้าซ้้าย
ท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ซุุนนะฮ์์ขณะ
ที่่�ท่่านเข้้ ามััสญิิดให้้ เริ่่� มด้้ วยเท้้ าข้้ างขวาก่่อน และเมื่่�อ
ท่่านออกจากมััสญิิ ดจงเริ่่� มด้้ วยเท้้ าข้้ างซ้้ าย” (บัันทึึก
โดย อััลฮากิิม 1/338 ท่่านกล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์ตามเงื่่�อนไข
ของมุุสลิิม)
5 กล่่ าวดุุอาอ์์ ตอนเข้้าและออกจากมััสญิิด
จากท่่านอบูู ฮุุมััยด์์ หรืื ออบูู อุุซััยด์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อผู้้�ใดเข้้ามััสยิิดเขาจงกล่่ าวว่่ า
َ ِ‫اب َر ْحَت‬
‫ك‬ َ ‫الل ُّه َّم افـْتَ ْح ِل أَبـَْو‬
(อ่่ านว่่ า อััลลอฮุุมมััฟตะฮ์์ ลีี อัับวาบะ เราะห์์ มะติิกะ) ความว่่ า โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดเปิิ ด
ประตููแห่่ งความเมตตาของท่่ านแก่่ ฉัันด้้วยเถิิด และเมื่่�อออกจากมััสญิิดเขาจงกล่่ าวว่่ า
‫ك‬ ْ َ‫ُك ِم ْن ف‬
َ ِ‫ضل‬ ْ ‫الل ُّه َّم إِِّن أ‬
َ ‫َسأَل‬
(อ่่ านว่่ า อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััซอะลุุกะมิินฟัั ฏลิิก) ความว่่ า โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิ งฉัันขอ
ความประเสริิ ฐจากท่่ าน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 713)
52
6 ละหมาดสองร็็ อกอะฮ์์ ให้้เกีียรติิมััสญิิดก่่ อน

นั่่�ง
หากเขามาถึึ ง มััส ญิิ ด แต่่ เ นิ่่� น ๆ มีี ซุุ น นะฮ์์ ใ ห้้ ละ
หมาดสองร็็ อกอะฮ์์ก่่อนที่่�จะนั่่�ง เรีี ยกว่่าละหมาดตะฮีี
ยะตุุลมััสญิิ ด ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู เกาะตาดะฮ์์ เราะ
ฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อผู้้�ใดเข้้ามััสญิิด เขาจงอย่่ า
นั่่�งจนกว่่ าจะละหมาดสองร็็ อกอะฮ์์ ก่่อน” (บัันทึึก
การละหมาดซุุนนะฮ์์ก่่อนฟัั รฎููถืือว่่าเพีียงพอที่่�จะทดแทนละหมาดตะฮีียะตุุลมััสญิิดแล้้ ว

เช่่น ละหมาดซุุนนะฮ์์ ศุุบห์์และซุุฮร์์ หรืื อละหมาดฎุุฮาหรืื อละหมาดวิิตร์์ ถ้้าเขาละหมาดใน
มััสญิิด หรืื อละหมาดฟัั รฎููก็็ ทด แทนได้้ เช่่ น กัั น เนื่่� อ งจากเป้้ าหมายของละหมาด ตะ
ฮีียะตุุลมััสญิิดคือห้ ื ้ ามนั่่�งก่่อนละหมาด เพราะนี่่�รวมอยู่่ใ� นความหมายของการอิิมาเราะฮ์์มัสั ญิิด
หรืื อการฟื้้ น� ฟููบููรณะมััสญิิดด้้ วยการละหมาด เพื่่�อไม่่ให้้ การไปมััสญิิดของเราเป็็ นการไปเฉยๆ
โดยปราศจากการละหมาด
7 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ชายรีี บมาละหมาดแถวแรก เพราะแถวที่่� ประเสริิ ฐที่่�สุุดสำำ�หรัับผู้้�ชาย
คืือแถวแรก และแถวที่่� ดีที่่ี � สุุดสำำ�หรัับผู้้�หญิิงคืือแถวสุุดท้้าย
เนื่่�องจากมีีฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ได้้ รายงานว่่าแท้้ จริิ งท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “แถวที่่�ดีที่่ี �สุุดสำำ�หรัับผู้้�ชายคืือแถวแรก และที่่�ดีน้้ี อย
ที่่�สุุดคืือแถวหลัังสุุด และแถวที่่�ดีที่่ี �สุุดสำำ�หรัับผู้้�หญิงิ คืือแถวหลัังสุุดและที่่�ดีน้้ี อยที่่�สุุดคืือ
แถวแรก” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 440) คำำ�ว่า่ ดีีที่สุ่� ดุ หมายถึึงประเสริิฐและผลบุุญมาก
ที่่�สุดุ
ฮะดีีษที่ร่� ะบุุนี้้ �เป็็ นกรณีีเมื่่�อผู้้�ชายกัับผู้้� หญิิงละหมาดพร้้อมกัันโดยไม่่มีเี ขตกั้้�น แถวหลัังสุุดจึึง
เป็็ นแถวที่ดี่� ที่ี สุ่� ดสำ
ุ �ำ หรัับผู้้� หญิิง เพราะมัันปิิ ดกั้้ �นจากสายตาของผู้้�ชาย แต่่หากมีีผนัังหรืือม่า่ นกั้้�น
หรืือแยกที่ล่� ะหมาดเฉพาะสำำ�หรัับผู้้� หญิิง เช่่นที่เ่� ราเห็็นในหลายๆ มััสญิิดของเราทุุกวันั นี้้ � แถวที่่ดี� ี
ที่่สุ� ดุ ของผู้้�หญิิงคืือแถวแรกเช่่นกััน เพราะความใกล้้ ชิดร ิ ะหว่่างชายหญิิงในกรณีีนี้้ �ได้้ หมดไปแล้้ ว
อยู่่ใ� นข่่ายกฎทางฟิิ กฮ์์ที่ว่่� า่ ข้้ อตัดสิ ั นิ ชี้้ �ขาดต่่างๆ จะขึ้้ �นอยู่่�กับมูู
ั ลเหตุุและปัั จจััย ถ้้ าไม่่มีเี หตุุก็ย่็ อ่ ม
ไม่่มีผี ล และเป็็ นการอ้้ างโดยทั่่�วไปจากฮะดีีษที่กล่ ่� า่ วถึึงความประเสริิฐของแถวแรก อาทิิ:
53
ฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า แท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์

ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “หากผู้้�คนต่่ างรู้� ้ ถึึงความดีีในการอะซานและแถว
แรกแล้้วพวกเขาไม่่ สามารถตััดสิินได้้นอกจากต้้องจัับสลาก แน่่ นอนพวกเขาก็็จะจัับ
สลาก และหากพวกเขารู้� ้ ถึึงความดีีของการละหมาดแต่่ เนิ่่�นๆ พวกเขาก็็จะรีี บมา และ
หากพวกเขารู้� ้ ถึึงความดีีในการละหมาดอิิชาอ์์ กัับศุุบห์์ พวกเขาก็็จะมาให้้ได้้แม้้ว่่ าจะ
ต้้องคลานมาก็็ตาม” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 615 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 437)
8 ซุุนนะฮ์์ ให้้มะอ์์ มููมใกล้้อิิมามมากที่่� สุุด
แถวที่่�ประเสริิ ฐที่่�สุดสำ
ุ ำ�หรัับมะอ์์มููมก็็คืือแถวแรก ดัังที่่�กล่่าวมาแล้้ ว และมะอ์์มููมที่่�ยืืนใกล้้
อิิมามที่่�สุดทั้้
ุ �งทางขวาและทางซ้้ ายจะประเสริิ ฐที่่�สุดุ
ฮะดีีษของท่่านอัับดุุลลอฮ์์ บิิน มััสอููด เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “จงให้้คนที่่�มีีความรู้� ้ และฉลาดยืืนถััดจากฉัั น”
บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 674 บัันทึึกโดยอััตติิรมิิซีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 228) คำำ�ว่่า “ถััด
จากฉััน” คืือใกล้้ กับฉั
ั นั บ่่งบอกว่่าการอยู่่ใ� กล้้ อิมิ ามนั้้�นเป็็ นสิ่่�งที่่�ควรทำำ�อย่า่ งยิ่่�งไม่่ว่า่ จะเป็็ นทาง
ขวาหรืื อทางซ้้ ายก็็ได้้
54
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในละหมาด

การไม่่ละหมาดร่่วมกัันที่มั่� สั ญิิดจะทำำ�ให้้ ท่า่ นพลาดความดีีมากมายแม้้ แต่่การเดิินไปยัังมััสญิิดอััลลอฮ์์จะ
ยกระดัับให้้ แก่่ท่า่ นหลายขั้้�นและยัังลบล้้ างความผิิดต่า่ งๆ ให้้ แก่่ท่า่ นอีีกด้้ วย
ในการละหมาดมีีซุุนนะฮ์์ อยู่่�หลายประการ เช่่ น

1 เขตกั้้�น มีีซุุนนะฮ์์ ดังั ต่่ อไปนี้้�:
1 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้กั้้�นเขต
มีีซุุนนะฮ์์ให้้ กั้้น� เขตทั้้�งตอนละหมาดเป็็ นอิิมามและตอนละหมาดคนเดีียว ส่่วนตอนเป็็ น
มะมููมเขตกั้้�นของอิิมามก็็คืือเขตกั้้�นของเขาด้้ วย
ในฮะดีี ษ มัั รฟููอฺฺ ที่่� ท่่ า นอบูู ซะอีี ด อัั ล คุุ ดรีี ย์์ เราะฎิิ ยัั ล ลอฮุุ อัั น ฮ์์ กล่่ า วว่่ า ท่่ า นนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อผู้้�ใดจะละหมาดเขาจงกั้้�นเขตจากผู้้�คน…”
(บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 509 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 505) และฮะดีีษ
เกี่่�ยวกัับซุุนนะฮ์์ของเขตกั้้�นมีีมากมาย เช่่น ท่่านนบีีกั้้ �นเขตด้้ วยเตีียง ฝาผนััง ต้้ นไม้้ ไม้้ หอก
ทวน พาหนะที่่�ท่่านขี่่� และอื่่�นๆ
มีีบทบัญ
ั ญััติิให้้ กั้้ �นเขตละหมาดทั้้ �งในอาคารและที่่�โล่่ง ตอนเดิินทางและตอนไม่่เดิินทาง
กั้้�น เพราะเกรงคนเดิิ น ผ่่ า นตััด หน้้ า หรืื อ ไม่่ ก็็ ต าม เพราะฮะดีี ษ ไม่่ ไ ด้้ แ ยกเอาไว้้ ท่่ า นนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กั้้�นเขตละหมาดทั้้�งตอนที่่�เดิินทางและไม่่เดิินทาง ดัังฮะดีีษที่่�
รายงานจากอบูู ญุุฮัยฟ ั ะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 501 บัันทึึก
55
2 ซุุนนะฮ์์ ต้้ องยืืนใกล้้เขตกั้้�น

ซุุนนะฮ์์ ให้้ มีีระยะห่่างระหว่่างจุุดซุุญููดกัับเขตกั้้�น
ช่่วงประมาณแพะเดิินผ่่านได้้
ดัั ง ฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นซะฮ์์ ลฺฺ บิิ น สะอฺฺ ด์์ อัั ซ ซาอิิ ดีี ย์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ระหว่่างที่่ล� ะหมาดของท่่าน
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กัับฝาผนััง
ห่่างประมาณแพะเดิินผ่่านได้้ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 496 บัันทึึกโดมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
508)
คำำ�ว่่า “ที่่�ละหมาด” หมายถึึง ที่่�ซุุญููดของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม

ในฮะดีีษที่่�บันั ทึึกโดยอะห์์ มััดกัับอบููดาวููดระบุุว่่า: ระหว่่างท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กัับเขตกั้้�นห่่างกัันประมาณสามศอก (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6231 บัันทึึก
โดยอบูู ดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2024 อััลอััลบานีีย์์กล่่าวว่่า:เศาะฮีีห์์ใน เศาะฮีีห์์อบีีดาวููด 6/263
ต้้ นเดิิมอยู่่�ในบัันทึึกของอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 506 ระยะห่่างนี้้ �วััดในกรณีีที่่�ยืืน)
3 ซุุนนะฮ์์ ให้้ขวางผู้้�ที่่�จะเดิินผ่่ านหน้้าผู้้�ละหมาด
มีี ฮ ะดีี ษ จากท่่ า นอบูู ซะอีี ด เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์
กล่่าวว่่ า ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์ ศ็็ อ ลลััล ลอฮุุ อ ะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อผู้้�ใดละหมาดโดยกั้้�นเขตไว้้
แล้้วมีีคนหนึ่่�งต้้องการจะเดิินตััดหน้้าก็็จงผลัักที่่�
คอของเขา หากเขายัังดื้้�อก็็จงต่่ อสู้้�กัับเขา เพราะ
แท้้จริิ งเขาคืือชัั ยฏอน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
ถ้้ าหากผู้้�ที่่�เดิินตััดหน้้ าเป็็ นผู้้�หญิิ ง หรืื อสุุนััขสีีดำำ�
หรืื อลา ตามทััศนะที่่�ถููกต้้องนั้้�นจำำ�เป็็ นต้้ องกีีดขวาง
เพราะจะทำำ�ให้้ การละหมาดนั้้�นเสีีย ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู
ซััรร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานไว้้ ในบัันทึึกของมุุสลิิม
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 510 เป็็ นทััศนะที่่�อาจารย์์ของเราชััยค์์อิิบนุุ อุุษััยมีีน ได้้ เลืือกทัศั นะนี้้ �ซึ่่ง� ต่่างจาก
สิ่่�งอื่่�นๆ ที่่�ถึึงแม้้ จะตััดหน้้ าก็็ไม่่ทำำ�ให้้ ละหมาดเสีีย
56
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้ถููฟัั นด้้วยซิิวากทุุกเวลาละหมาด

และนี่่�ก็็เป็็ นที่่�ที่่�สามที่่�เน้้ นให้้ ถููฟััน
ฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์
รายงานว่่า แท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะ
ลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “หากไม่่ เป็็ นความลำำ�บาก
แก่่ ประชาชาติิของฉัันแล้้ว ฉัันจะสั่่�งให้้พวกเขา
แปรงฟัั นทุุกเวลาละหมาด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์

2 ระหว่่ างยืืนในละหมาดมีีซุุนนะฮ์์ ต่่อไปนี้้�:
1 ยกมืือทั้้�งสองข้้างขณะตัักบีเี ราะตุุลอิิห์์รอม
ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านอิิบนุุ อุุมััร เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮุุมา
กล่่าวว่่า แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
ยกมืือทั้้ง� สองข้้ างของท่่านเสมอกัับบ่่าเมื่่�อท่่านเริ่่� ม
ละหมาดและขณะรุุ กููอ์์ และขณะเงยขึ้้น� มาจากรุุ กููอ์์
พร้้อมกล่่าวว่่า:
(อ่่ านว่่ า สะมิิอััลลอฮุุ ลิิมััน ฮะมิิดะฮ์์ ร็็ อบบะ
นาวะ ละกััลฮััมด์์ ) ความว่่ า “อััลลอฮ์์ ทรงได้้ยิินการ
สรรเสริิ ญของผู้้�สรรเสริิ ญ โอ้้ผู้้�ทรงอภิิบาลของ
เรา การสรรเสริิ ญเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของท่่ าน” และ
ท่่ า นไม่่ ยกมืื อ ในการซุุ ญููด (บััน ทึึกโดยอััล บุุ ค อรีี ย์์
ท่่านอิิบนุุ ฮุุบัยั เราะฮ์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า “นัักวิิชาการเห็็นตรงกัันว่่าการยกมืือทั้้ �ง
สองข้้ างขณะตัักบีีเราะตุุลอิิห์์รอมเป็็ นซุุนนะฮ์์ไม่่ใช่่วาญิิบ» (ดููใน อััลอิิฟศอห์์ 1/123)
57
ช่่ วงเวลาต่่ างๆ ของการยกมืือในละหมาดที่่�มีีตััวบทหลัักฐานมีีสี่่�ช่่วงเวลา
ขณะกล่่ าวตัักบีรี ครั้้�งแรก
ขณะก้้มรุุ กููอฺฺ ขณะขึ้นจากก้มรุ กูอฺ
ในสามช่่วงเวลานี้้ �มีีหลัักฐานที่่�ยืืนยัันสายรายงานในตำำ�ราเศาะฮีีห์์ทั้้ �งสองที่่�รายงานจาก

ท่่านอิิบนุุ อุุมัรั –เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา - และช่่วงเวลาที่่�สี่่�:
ขณะยืืนขึ้้�นจากการนั่่�งตะชะฮ์์ ฮุุดครั้้�งแรก
ช่่วงเวลานี้้ �ก็็มีีหลัักฐานที่่�ยืืนยัันสายรายงานจาก ท่่านอิิบนุอุุ มัุ รั - เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา- ใน

เศาะฮีีห์์ของอััลบุุคอรีี ย์์
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยืืดนิ้้�วขณะยกมืือทั้้�งสอง
ด้้ ว ยฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นอบูู ฮุุร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์ กล่่า วว่่า “แท้้ จ ริิ ง เมื่่� อท่่ า นนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ละหมาด ท่่านจะยกมืือทั้้ง� สองขึ้้น� พร้้อมยืืดนิ้้ว� ” (บัันทึึกโดย
อะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 8875 และบัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 753 และบัันทึึกโดย
อััตติิรมิิซีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 240 อััลอััลบานีีย์์กล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์ ใน เศาะฮีีห์์ อบีีดาวููด 3/341)
3 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยกมืือทั้้�งสองถึึงจุุดที่่�มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ยก
มีีตัวั บทหลัักฐานในการยกมืือทั้้ �งสองจากท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม สองแบบ

ด้้ วยกััน แบบที่่�หนึ่่�ง คืือ ยกมืือทั้้ �งสองเสมอกัับหัวั ไหล่่ ดัังที่่�ปรากฏในหนัังสืือเศาะฮีีห์์ทั้้ �งสอง
เป็็ นฮะดีีษที่่�รายงานจากท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 735 และบัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 390)
58
ส่่วนแบบที่่�สอง คืือ ยกมืือทั้้ �งสองเสมอกัับหููทั้้ �งสอง คืือเสมอกัับส่ว่ นข้้ างบนของหููทั้้�งสองข้้ าง

ฮะดีีษรายงานจากมาลิิก บิิน อััลฮุุวัยริ ั ิ ษ (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 391) ดั้้�งนั้้�นให้้ ผู้้�
ละหมาดปฏิิบัติั ิทั้้ �งสองแบบสลัับสับั เปลี่่�ยนกัันไป
4 ซุุ นนะฮ์์ สำ�หรั
ำ ั บผู้้�ละหมาดที่่�จะต้้องวางมืือข้้างขวาบนมืือข้้างซ้้ายหลัังการ
ตัักบีรี อััลอิิห์์รอม
นัักวิิชาการเห็็นตรงกัันในประเด็็นนี้้ � ดัังฮะดีี ษที่่� ท่่านอิิบนุุฮุุบััยเราะฮ์์ ได้้ รายงาน (ดููใน
อััลอิิฟศอห์์ 1/124)
5 ซุุนนะฮ์์ ให้้เอามืือข้้างขวาจัับมืือข้้างซ้้าย
วิิธีีที่่�หนึ่� ่ง: วางมืื อ ขวาบนมืื อซ้้ าย ดัั ง ฮะดีี ษ ที่่� ร ายงานจากท่่ า นวาอิิ ล บิิ น ฮุุ จ ญ์์ ร

เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ฉัันเห็็นท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ละหมาด
เอามืือขวาจัับมืือซ้้ า ยของท่่ า น” (บััน ทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีี ษ ลำำ �ดัับ ที่่� 755 บััน ทึึกโดย
อัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 888 อััลอััลบานีีย์์กล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์)
วิิธีีที่่�สอง: วางมืือขวาบนแขนข้้ างซ้้ าย ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านซะฮ์์ล บิิน ซะอฺฺด์์ กล่่าวว่่า “ผู้้�คน
ต่่างถููกใช้้ ให้้ วางมืือข้้างขวาบนแขนข้้ างซ้้ ายในการละหมาด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
คืือ บางครั้้�งวางบนมืือและบางครั้้�งวางบนแขน เพื่่�อให้้ มีีความหลากหลายในการทำำ�ตาม
รููปแบบของซุุนนะฮ์์นี้้ �
59
6 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวดุุอาอ์์ อิส

ิ ติิฟตาฮ์์
ดุุอาอ์์อิิสติิฟตาฮ์์มีีหลายสำำ�นวน และมีีซุุนนะฮ์์ให้้ กล่่าวสลัับสับั เปลี่่�ยนกัันไป เช่่น:
1 ‫ َوالَ إِلهَ غَيـُْر َك‬، ‫ُّك‬
َ ‫ك َوتـََع َال َجد‬ ْ ‫ تـَبَ َار َك‬، ‫ك اللَّ ُه َّم َوِبَ ْم ِد َك‬
َ ُ‫اس‬ َ َ‫ُس ْب َحان‬
อ่่ านว่่ า “ซุุบฮานะกััลลอฮุุมมะ วะบิิฮัมั ดิิกะ วะตะบารอกััสมุุกะ วะตะอาลา ญััด
ดุุกะ วะลาอิิลาฮะ ฆ็็อยรุุ กะ”
ความว่่ า: “มหาบริิ สุุทธิ์์�ยิ่่�งแด่่ พระองค์์ อััลลอฮ์์ และด้้วยการสรรเสริิ ญต่่ อ
พระองค์์ พระนามของพระองค์์ จำ�ำ เริิ ญยิ่่�ง และเกีียรติิของพระองค์์ นั้้น� สููงส่่ ง
ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากพระองค์์ ” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 11473
บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 776 บัันทึึกโดยติิรมิิซีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 243 บัันทึึก
โดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 900 จากฮะดีีษของท่่านอบูู ซะอีีด ท่่านอิิบนุุ ฮะญััร

กล่่าวว่่า ฮะซััน ใน นะตาอิิจญ์์ อััลอััฟการ 1/412)
2 ِّ ‫ا ْلم ُد‬
‫لل حَْداً َكثِرياً طَيِّباً ُمبَ َاركاً فِيه‬ َْ
อ่่ านว่่ า “อััลฮััมดุุลิิลลาฮิิ ฮััมดััน กะซีีร็็อน ฏ็็อยยิิบันั มุุบารอกััน ฟีี ฮิิ”
ความว่่ า “การสรรเสริิ ญเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ ซึ่่�งเป็็ นการสรรเสริิ ญอย่่ าง
มากมาย อย่่ างดีีงาม และมากด้้วยความจำำ�เริิญ”
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ กล่า่ วถึึงความประเสริิ ฐของดุุอาอ์์
นี้้ �ว่่า “แท้้จริิงฉัันเห็็นมะลาอิิกะฮ์์ สิิบสองท่่ านแข่่ งขัันกัันว่่ าใครจะได้้นำำ�มัันขึ้้�น
ไปยัังอััลลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 600 จากฮะดีีษของท่่านอะนััส
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
ِ ِ ِ ‫ي ال َْم ْش ِر ِق َوال َْمغْ ِر‬ ِ
3 ‫ي َك َما يـُنـََّقى‬ َ ‫ اللَّ ُه َّم نَّق ِن م ْن َخطَ َاي‬،‫ب‬ ََْ‫ت بـ‬
َ ‫ي َك َما َب َع ْد‬ ََْ‫اللَّ ُه َّم َبع ْد بـَْي ِن َوبـ‬
َ ‫ي َخطَ َاي‬
ِ
‫ْج َوال َْماء َوالْبـََرِد‬ ِ ِ ِ
َ ‫ اللَّ ُه َّم ا ْغسل ِْن م ْن َخطَ َاي‬،‫س‬
ِ ‫ي ِبلثـَّل‬ ِ َ‫الدن‬
َّ ‫ض م َن‬ ُ َ‫ب األَبـْي‬
ُ ‫الثـَّْو‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ บาอิิด บััยนีี วะบััยนะ คอฏอยายะ กะมาบาอััดตะ บััยนััล
มััชริิกิิ วััลมััฆริิบิิ อััลลอฮุุมมะ นัักกิินีี มิิน คอฏอยายะ กะมายุุนัักก็อ็ ษเษาบุุล
อัับยะฎุุุ� มิินััดดะนะซิิ อััลลอฮุุมมััฆซิิลนีี มิิน คอฏอยายะ บิิษษััลญิิ วััลมาอิิ
วััลบะร็็อด”
ความว่่า: “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดทำำ�ให้้ระหว่่ างฉัันกัับความผิิดห่่ างไกลกัันราวทิิศ
ตะวัันออกกัับทิิศตะวัันตก โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดทำำ�ให้้ฉัันสะอาดจากความผิิดของ
ฉัันเหมืือนผ้้าขาวที่่� สะอาดจากสิ่่� งสกปรก โออััลลอฮ์์ โปรดชำำ�ระล้้างความผิิด
ของฉัันด้้วยหิิมะ น้ำำ�� และลููกเห็็บด้้วยเถิิด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
744 บััน ทึึกโดยมุุส ลิิ ม ฮะดีี ษ ลำำ �ดัับ ที่่� 598 จากฮะดีี ษ ของท่่ า นอบูู ฮุุร็็ อย เราะฮ์์
60
4 ِ
ِ ‫الل بكْرًة وأ‬ ِ ِ ِ
ً‫َصيال‬ َ َ ُ ّ ‫ َو ُس ْب َحا َن‬، ً‫ َوا ْلَ ْم ُد ّلل َكثريا‬، ً‫اللُ أَ ْكبـَُر َكبريا‬
ّ
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุอัักบัรั กะบีีรอ วััลฮััมดุุลิิลลาฮิิ กะษีีรอ วะซุุบฮานััลลอฮิิ บุุก
รอตััน วะอะซีีลา”
ความว่่ า “อััลลอฮ์์ ผู้� ้ทรงยิ่่�งใหญ่่ การสรรเสริิ ญมากมายเป็็ นกรรมสิิทธิ์์� ขอ
งอััลลอฮ์์ มหาบริิสุุทธิ์์�พระองค์์ อััลลอฮ์์ ทั้้ง� ยามเช้้าและยามเย็็น”
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ กล่า่ วถึึงความประเสริิ ฐของดุุอาอ์์
นี้้ �ว่่า: “ฉัันแปลกใจที่่� ชั้้น� ฟ้้ าทั้้�งหลายถููกเปิิ ดให้้แก่่ ดุุอาอ์์ นี้้”� (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะ
ดีีษลำำ�ดับั ที่่� 601 จากฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา)
7 กล่่ าว “อิิสติิอาซะฮ์์ ”

การกล่่าว อิิสติิอาซะฮ์์ เป็็ นซุุนนะฮ์์ซึ่ง่� มีีหลายสำำ�นวนให้้ กล่่าวสลัับกันั ดัังนี้้ �:
1 “อะอููซุุ บิิลลาฮิิ มิินััช ชััยฏอนิิร เราะญีีม”
อุุละมาอ์์ส่่วนใหญ่่เลืือกสำำ�นวนนี้้ � เนื่่�องจากพระดำำ�รััสของอััลลอฮ์์ที่่�ว่่า
]98 : ‫الرِج ِيم} [النحل‬
َّ ‫ان‬ َّ ‫لل ِم َن‬
ِ َ‫الش ْيط‬ ِّ ‫ت الْ ُقرآ َن فَاست ِع ْذ ِب‬
َْ ْ َ ْ‫{فَِإ َذا قـََرأ‬
ความว่่ า “ดัังนั้้�น เมื่่�อเจ้้าอ่่ านอััลกรุุ อาน ก็็จงขอความคุ้้�มครองต่่ ออััลลอฮ์์ ให้้พ้้น
จากชััยฏอนที่่�ถููกสาปแช่่ ง” (ซููเราะฮ์์ อััลนะฮ์์ลฺฺ : 98)
2 “อะอููซุุ บิิลลาฮิิส สะมีีอิิล อะลีีมิิ มิินััช ชััยฏอนิิร เราะญีีม”
เนื่่�องจากพระดำำ�รััสของอััลลอฮ์์ที่่�ว่่า
]36 : ‫يم} [فصلت‬ ِ
ُ ‫يع ال َْعل‬
ُ ‫السم‬ َ
َِّ ‫ان نـزغٌ فَاست ِع ْذ ِب‬
ِ َّ ‫لل إِنَّهُ ُهو‬ َّ ‫َّك ِم َن‬
َ ْ َْ ِ َ‫الش ْيط‬ َ ‫{وإِ َّما يَ َنزغَن‬
َ
ความว่่า “และหากว่่ าการยุุแหย่่ ใด ๆ จากชััยฏอนมายั่่�วยุุเจ้้าเข้้า ก็็จงขอความคุ้้�ม
ครองต่่ ออััลลอฮ์์ เถิิด แท้้จริิงพระองค์์ เป็็ นผู้้�ทรงได้้ยิินผู้้�ทรงรอบรู้� ้ ” (ซููเราะฮ์์ ฟุุศศิิลัตั : 36)
8 กล่่ าว “บิิสมิิลลาฮิิรเราะห์์ มานิิรเราะฮีีม”
‫الرِح ِيم‬
َّ ‫الر ْح ِن‬ َِّ ‫بِس ِم‬
َّ ‫الل‬ ْ
มีีซุุนนะฮ์์ให้้ กล่่าวว่่า: “บิิสมิิลลาฮ์์ เราะห์์ มานิิรเราะฮีีม” หลัังจากกล่่าว “อิิสติิอาซะฮ์์”
ดัังฮะดีีษจากท่่านนุุอัยม์ ั ์ อััลมุุจญ์์ มิิร เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ฉัันได้้ ยืืนละหมาดหลััง
ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ท่่านได้้ อ่า่ น “บิิสมิิลลาฮิิรเราะห์์มานิิรเราะฮีีม แล้้ วจึึง
อ่่านซููเราะฮ์์ฟาติิฮะฮ์์…” และท่่านกล่่าวว่่า “ขอสาบานต่่อผู้้� ที่่�ชีีวิิตของฉัันอยู่่�ในมืือของเขา
แท้้ จริิ งฉัันเป็็ นผู้้�ที่่�ละหมาดคล้้ ายกัับท่า่ นเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม มากที่่�สุดุ ”
(บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 906 บัันทึึกโดยอิิบนุุ คุุซัยั มะฮ์์ และท่่านกล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์
1/251 อััดดาเราะกุุฏนีีย์์กล่่าวว่่าฮะดีีษนี้้ �เศาะฮีีห์์ และผู้้�รายงานทุุกคนเชื่่�อถืือได้้ 2/46)
61
แต่่การบิิสมิิลลาฮ์์ไม่่วาญิิบ เพราะท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ไม่่ได้้ สอนให้้ ผู้้�

ละหมาดผิิ ด คนนั้้�น อ่่ า น แต่่ ท่่ า นสอนให้้ อ่่ า นซููเราะฮ์์ ฟ าติิ ฮ ะฮ์์ เ ลย ดััง ฮะดีี ษ ของท่่ า นอบูู
ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 757 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
9 กล่่ าว “อามีีน” พร้้อมกัับอิิมาม
เมื่่�ออิิมามอ่่านซููเราะฮ์์ฟาติิฮะฮ์์ในละหมาดที่่�ต้้องอ่่านดัังเสร็็ จ มะอ์์มููมต้้ องกล่่าว “อามีีน”
เมื่่�ออิิมามกล่่าว เพราะฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า แท้้ จริิ งท่่าน
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�ออิิมามกล่่ าวอามีีน พวกท่่ านก็็จงกล่่ าวอา
มีีน เพราะผู้้�ใดที่่�การกล่่ าวอามีีนของเขาตรงกัับการกล่่ าวอามีีนของมะลาอิิกะฮ์์ ความ
ผิิดของเขาก่่ อนหน้้านั้้�นจะถููกอภััย” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 780 บัันทึึกโดย

10 อ่่ านซููเราะฮ์์ อื่� ่นหลัังจากอ่่ านซููเราะฮ์์ ฟาติิฮะฮ์์
นัักวิิชาการส่่วนใหญ่่กล่่าวว่่า ถืือเป็็ นซุุนนะฮ์์ให้้ อ่่านสููเราะฮ์์อื่่�นในร็็ อกอะฮ์์ที่่�หนึ่่�งและสอง
เพราะฮะดีีษของอบูู เกาะตาดะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ในสองร็็ อกอะฮ์์ แรกของ
ละหมาดซุุฮ์์ริิท่่านนบีี ศ็็อลลััล ลอฮุุอะลััยฮิิวะซััล ลััม อ่่านซููเราะฮ์์ ฟาติิ ฮะฮ์์ และสองซููเราะฮ์์
ร็็ อกอะฮ์์แรกอ่่านยาวกว่่าร็็อกอะฮ์์ที่่�สอง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 759 บัันทึึกโดย
ส่่วนมะอ์์มููมในละหมาดที่่�อ่่านดััง ให้้ อ่่านฟาติิฮะฮ์์ ซููเราะฮ์์หลัังฟาติิฮะฮ์์ให้้ ฟัังอิิมาม
3 ขณะรุุ กููอ์์มีีซุุนนะฮ์์ ดังั นี้้�:
1 ซุุนนะฮ์์ ให้้เอามืือทั้้�งสองจัับเข่่ าทั้้�งสองโดยกางนิ้้�วออกด้้วย
เพราะฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุมััยด์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอัันฮ์์ กล่่าวว่่า “ฉัันเป็็ นคนที่่�จดจำำ�การ
ละหมาดของท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม มากที่่�ในหมู่่�พวกเรา ฉัันเห็็น
เมื่่�อท่่านตัักบีีรท่่านยกมืือทั้้ �งสองข้้ างของท่่านเสมอบ่่า
ทั้้�งสองของท่่าน เมื่่�อท่่านรุุ กููอ์์ท่่านก็็จับั เข่่าทั้้�งสองของ
ท่่านและหลัังตรง…” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
ลำำ�ดัั บ ที่่� 828 และในฮะดีี ษ ของท่่ า นอบูู มัั ส อููด
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “และท่่านกางนิ้้ �วมืือของท่่าน
จัับหััว เข่่ า …” (บััน ทึึกโดยอะห์์ มััด ฮะดีี ษ ลำำ�ดัับ ที่่�
17081 บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 863 บัันทึึก
62
โดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�1038 ด้้ วยสายรายงานที่่�ดีี และมีีฮะดีีษของท่่านวาอิิล บิิน

ฮุุญจ์์ร ในบัันทึึกของอิิบนุุ คุุซัยั มะฮ์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 594 มาสนัันสนุุนด้้ วย)
2 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�รุุกููอ์์ยืืดหลัังตรง
เนื่่�องด้้ วยฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุมัยด์ั ์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุ อััน
ฮ์์ รายงานว่่า “แท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม เมื่่�อท่า่ นรุุกููอ์ท่์ า่ นจะใช้้ มือทั้้
ื �งสองข้้ างจัับ
เข่่าทั้้�งสองของท่่าน และยืืดหลัังตรง...” (บัันทึึกโดย
อััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 828)
และมีีซุนุ นะฮ์์ไม่่ให้้ ยกศีีรษะสููงหรืื อก้้มต่ำำ�� ดัังฮะดีีษ

จากท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ในบัันทึึก
ของมุุสลิิมซึ่่ง� นางกล่่าวถึึงลัักษณะการรุุกููอ์์ของท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ว่่า:
“เมื่่�อท่า่ นรุุกููอ์์ท่า่ นจะไม่่ชููศีีรษะขึ้้ �นและไม่่ก้้มต่ำำ�� แต่่จะอยู่่�กลาง ๆ ระหว่่างนั้้�น” (บัันทึึกโดย
3 สำำ�หรัับผู้้�ละหมาดขณะรุุ กููอ์์มีีซุุนนะฮ์์ ให้้กางข้้อศอกทั้้�งสองออกจากลำำ�ตัวั
เพราะฮะดีีษของท่่านอบูู มััสอููด เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
ดัังที่่�กล่า่ วมาแล้้ ว: “จากนั้้�นท่่านก็็รุุกููอ์์ เอามืือทั้้ �งสอง
จัับหัวั เข่่ากางนิ้้ �วและกางข้้ อศอกให้้ ห่่างลำำ�ตัวั ... และ
กล่่าวว่่า ฉัันเห็็นท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััย
ฮิิวะซััลลััม ละหมาดอย่่างนี้้ �” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 17081 บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 863
บััน ทึึกโดยอััน นะซาอีี ย์์ ฮะดีี ษ ลำำ�ดัับ ที่่� 1038 ดููใน
เชิิงอรรถที่่� 2)
อััลมุุญาฟาฮ์์ หรืือการกางแขน คืือ ทำำ�ให้้ ห่า่ ง ให้้ ไกล
ภายใต้้ เงื่่�อนไขว่่าต้้ องไม่่รบกวนคนข้้ างๆ
อัันนะวะวีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวถึึงคำำ�ว่า่ อััลมุุญาฟาฮ์์ว่า่ : “ไม่่มีีความขััดแย้้ งกัันระหว่่าง
นัักวิิชาการเลยในซุุนนะฮ์์การกางแขนออกจากลำำ�ตัวั ขณะรุุ กููอ์์” และอััตติิรมิิซีีย์์กล่า่ วว่่า “นััก
วิิชาการกล่่าวว่่าซุุนนะฮ์์ให้้ กางแขนออกจากลำำ�ตัวั ทั้้�งในขณะรุุกููอ์์และซุุญููด” (ดููใน อััลมััจญ์์มููอ์์
3/410)
63
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ขณะรุุ กููอ์์

ซุุนนะฮ์์ให้้ ผู้้�รุุกููอ์์กล่า่ วบทซิิกิิรอื่่�นๆ พร้้อมกัับการกล่่าว “ซุุบฮานะร็็อบบิิยััลอะซีีม” อาทิิ
1 ‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر ِل‬،‫ك اللَّ ُه َّم َربـَّنَا َوِبَ ْم ِد َك‬
َ َ‫ُس ْب َحان‬
อ่่ านว่่ า “ซุุบฮานะกััลลอฮุุมมะ ร็็อบบะนา วะบิิฮััมดิิกะ อััลลอฮุุมมััฆฟิิ รลีี”
ความว่่ า: “มหาบริิสุุทธิิแด่่ อัลั ลอฮ์์ พระผู้้�อภิิบาลของเรา และด้้วยการสรรเสริิญ
พระองค์์ โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ ฉัันด้้วยเถิิด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 794 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่4่� 84 จากฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา)
2 ‫وح‬ ُّ ‫ب ال َْمالَئِ َك ِة َو‬
ِ ‫الر‬ ُّ ‫ُّوس َر‬
ٌ ‫وح قُد‬
ٌ ُّ‫ُسب‬
อ่่านว่่า “ซุุบบููฮุุน กุุดดููซุุน ร็็อบบุุล มะลาอิิกะติิ วััรรููฮ์์ ”

ความว่่ า: “ผู้้�ทรงบริิสุุทธิ์์�ยิ่่�ง พระผู้้�อภิิบาลของมะลาอิิกะฮ์์ และญิิบรีีล” (บัันทึึกโดย
มุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 487 จากฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา)
ِ ِ َ ‫شع ل‬
َ ‫ َو َع‬، ‫ َو َعظ ِْمي‬، ‫ َو ُمّي‬، ‫ص ِري‬
‫صِب‬ َ ِ‫ َوب‬، ‫ت‬ َ ‫اللَّ ُه َّم ل‬
3
َ َ‫ َوب‬،‫َك سَْعي‬ َ َ ‫ َخ‬، ‫ت‬
ُ ‫َسلَ ْم‬
ْ ‫َك أ‬
َ ‫ َول‬، ‫ت‬
ُ ‫آم ْن‬
َ ‫ك‬ ُ ‫َك َرَك ْع‬
อ่่านว่่า “อััลลอฮุุมมะ เราะกะอ์์ ตุุ วะบิิกะ อามัันตุุ วะละกะ อััสลััมตุุ เคาะชะอะ
ละกะ ซััมอีี วะบะเศาะรีี วะมุุคคีี วะอะซอมีี วะอะเศาะบีี”
ความว่่ า: “โอ้้อััลลอฮ์์ ฉัันได้้รุุ กููอ์์ต่่อพระองค์์ ฉัันได้้ศรัั ทธาต่่ อพระองค์์ ฉัันได้้
จำำ�นนต่่ อพระองค์์ หููของฉััน ตาของฉััน สมองของฉััน กระดููกของฉััน และกล้้าม
เนื้้�อของฉัันต่่ างนอบน้้อมต่่ อพระองค์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 771 จาก
ฮะดีีษของท่่านอะลีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
ِ ِ ِ ِ ِ
َ ‫سبحا َن ذي اجلَبـَُروت َواملَلَكوت َوالك ِْبايء َو‬
4 ‫العظَ َمة‬
อ่่านว่่า “ซุุบฮานะ ซิิลญะบะรููติิ วััลมะละกููติิ วััลกิิบริิยาอิิ วััลอะซอมะฮ์์ ”
ความว่่ า: “มหาบริิสุุทธิ์์�แด่่ อัลั ลอฮ์์ ผู้� ้ทรงยิ่่�งใหญ่่ ผู้้�ทรงอำำ�นาจ” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 23411 บัันทึึกโดอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 873 บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1050 จากฮะดีีษของท่่านเอาฟ์์ บิิน มาลิิก อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์
ใน เศาะฮีีห์์อบีีดาวููด 4/27)
4 การเงยขึ้้�นจากรุุ กููอ์์ มีีซุุนนะฮ์์ ดังั นี้้�:
1 ให้้ยืืนนิ่่�งนานๆ
เพราะฮะดีีษที่่�ท่า่ นษาบิิต อััลบุุนานีีย์์ รายงานจากท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ว่่า “ฉัันจะ
ไม่่ทำำ�ให้้ การละหมาดของฉัันกัับพวกท่่านบกพร่่องไปจากที่่�ฉันั เห็็นท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
64
วะซัั ล ลัั ม ละหมาดกัั บ พวกเรา ท่่ า นษาบิิ ต กล่่ า วว่่ า

ท่่านอะนััสละหมาด ไม่่เหมืือนกัับที่่พ� วกท่่านละหมาด เมื่่�อท่า่ น
เงยหน้้ าขึ้้ �นจากรุุกููอ์์ ท่่านยืืนตรงนานจนมีีคนคิิดว่า่ ท่่านคง
ลืืมแล้้ วแน่่เลย และเมื่่�อท่่านลุุกจากซุุญููดท่่านนั่่�งนานจนมีี
คนคิิดว่่า ท่่านคงลืืมแล้้ วแน่่เลย” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
2 กล่่ าวบทซิิกิริ สำำ�นวนต่่ างๆ

1
َ ‫اللَّ ُه َّم َربـَّنَا َول‬
‫َك ا ْلَ ْم ُد‬

อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ ร็็อบบะนา วะ ละกััลฮััมด์์ ”
ความว่่ า: “โอ้้อััลลอฮ์์ พระผู้้�อภิิบาลของเรา และการสรรเสริิญเป็็ นของพระองค์์ ”
(บัันทึึกโดยอััล บุุ ค อรีี ย์์ ฮะดีี ษ ลำำ �ดัั บ ที่่� 795 จากฮะดีี ษ ของท่่ า นอบูู ฮุุ ร็็ อย เราะฮ์์
2
َ ‫اللَّ ُه َّم َربـَّنَا ل‬
‫َك ا ْلَ ْم ُد‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ ร็็อบบะนา ละกััลฮััมด์์ »
ความว่่ า: “โอ้้อััลลอฮ์์ พระผู้้�อภิิบาลของเรา การสรรเสริิ ญเป็็ นของพระองค์์ ”
ฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์)
3 ‫َك ا ْلَ ْمد‬
َ ‫َربـَّنَا َول‬
“ร็็อบบะนา วะละกััลฮััมด์์ ”
ความว่่ า: “โอ้้พระผู้้�อภิิบาลของเรา และการสรรเสริิญนั้้�นย่่ อมเป็็ นของพระองค์์ ”
ฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา)
4 ‫َك ا ْلَ ْم ُد‬
َ ‫َربـَّنَا ل‬
“ร็็อบบะนา ละกััลฮััมดฺฺ”
ความว่่ า: “โอ้้พระผู้้�อภิิบาลของเรา การสรรเสริิ ญนั้้�นย่่ อมเป็็ นของพระองค์์ ”
(บััน ทึึกโดยอััล บุุค อรีี ย์์ ฮะดีี ษ ลำำ �ดัับ ที่่� 722 จากฮะดีี ษ ของท่่ า นอบูู ฮุุร็็ อย เราะฮ์์
ดัังนั้้�น จึึงให้้ อ่า่ นสลัับสับั เปลี่่�ยนกัันไป
65
3 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ต่่ อไปนี้้�หลัังจากเงยขึ้้�นจากรุุ กููอ์์

บทซิิกิิรหลัังเงยขึ้้ �นจากรุุกููอ์์ตามที่่�มีีบทบัญ
ั ญััติิมีีดังั นี้้ �:
ِ ِ ٍ ِ َ ‫ وِملء ما ِش ْئ‬، ‫ض‬ ِ َّ ‫ ِملء‬، ‫َك ا ْلم ُد‬
َ ُ ْ َ ِ ‫الس َم َاوات َواأل َْر‬
1 ‫ال‬ َ َ‫َح ُّق َما ق‬
َ ‫ أ‬،‫ أ َْه ُل الثـَّنَاء َوال َْم ْجد‬، ‫ت م ْن َش ْيء بـَْع ُد‬ ُْ ْ َ َ ‫َربـَّنَا ل‬
‫ك ا ْلَ ُّد‬ ِ ِ
َ ‫ َوالَ يـَنـَْف ُع َذا ا ْلَ ّد م ْن‬، ‫ت‬ ِ ِ
َ ‫ َوالَ ُم ْعط َي ل َما َمنـَْع‬، ‫ت‬ ِ ِ َّ
َ ‫ الل ُه َّم الَ َمان َع ل َما أَ ْعطَْي‬، ‫َك َع ْب ٌد‬ ُّ
َ ‫ َوُكلنَا ل‬، ‫ال َْع ْب ُد‬
อ่่ านว่่ า “ร็็อบบะนา ละกััลฮััมด์์ มิิลอุุสสะมาวาติิ วััลอััรฎ์์ วะมิิลอุุ มาชิิตะ มิินชััย
อิิน บะอ์์ ดุุ อะฮ์์ ลุุษ ษะนาอิิ วััลมััจญะดิิ อะฮัักกุุมา กอลััลอัับดุุ วะกุุลลุุนา ละกะ
อัับดุุน อััลลอฮุุมมะ ลามานิิอะ ลิิมาอะฏ็็อยตะ วะลามุุอ์์ฏิยิ ะ ลิิมามะนะอ์์ ตะ วะ
ลายัันฟะอุุ ซััลญััดดิิ มิินกััลญััดดุุ”
ความว่่ า: “โอ้้พระผู้้�อภิิบาลของเรา การสรรเสริิญเป็็ นสิิทธิิของพระองค์์ โดยเต็็ม
ไปทั่่�วชั้้น� ฟ้้ าทั้้�งหลาย เต็็มไปทั่่�วแผ่่ นดิิน และเต็็มไปทั่่�วสิ่่�งที่่�พระองค์์ ประสงค์์ หลังั
จากนั้้�น โอ้้ผู้้�ที่่�ควรแก่่ การสรรเสริิ ญและให้้ความสููงส่่ ง คำำ�พููดที่่�บ่่าวควรกล่่ าว

มากที่่� สุุด และพวกเราทั้้�งหมดล้้วนเป็็ นบ่่ าวของพระองค์์ นั่่�นคืือคำำ�กล่่าวว่่ า โอ้้
อััลลอฮ์์ ไม่่ มีีผู้� ้ใดยัับยั้้�งในสิ่่�งที่่�พระองค์์ ประทานได้้ และไม่่ มีีผู้� ้ใดประทานในสิ่่�ง
ที่่�พระองค์์ ยัับยั้้�งได้้ และตำำ�แหน่่ งของผู้้�มีีเกีียรติินั้้น� จะไม่่ เอื้้�ออำำ�นวยใดๆ ให้้แก่่
เขาต่่ อหน้้าพระองค์์ ได้้เลยแม้้แต่่ น้้ อย” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 477 จาก
ฮะดีีษของท่่านอบูู ซะอีีด เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
2 ِّ ‫ا ْلم ُد‬
‫لل حَْداً َكثِرياً طَيِّباً ُمبَ َاركاً فِ ِيه‬ َْ
อ่่ านว่่ า “อััลฮััมดุุลิิลลาฮิิ ฮััมดัันกะษีีร็็อน ฏ็็อยยิิบันั มุุบาเราะกััน ฟีี ฮิิ”
ความว่่ า: “การสรรเสริิญเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ ซึ่่�งเป็็ นการสรรเสริิญอย่่ างมากมาย
อย่่ างดีีงาม และอย่่ างมีีความจำำ�เริิญในการสรรเสริิญนั้้�น”
ท่่านนบีี ศ็็ อ ลลััล ลอฮุุ อ ะลััยฮิิ ว ะซัั ล ลััม กล่่ า วถึึ ง บทซิิ กิิ รนี้้ ว่� ่ า “แท้้จริิ ง ฉัั น เห็็ น
มะลาอิิกะฮ์์สิบิ สองท่่านแข่่งกัันว่่าใครจะได้้นำำ�ขึ้้ �นไป” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
600 บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 799)
3 ‫ض ِم َن‬ ُ ‫الَطَ َاي َك َما يـُنـََّقى الثـَّْو‬
ُ َ‫ب األَبـْي‬ ْ ‫وب َو‬ ُّ ‫ اللَّ ُه َّم طَ ِّه ْرِن ِم َن‬، ‫ْج َوالْبـََرِد َوال َْم ِاء الْبَا ِرِد‬
ِ ُ‫الذن‬ ِ ‫اللَّ ُه َّم طَ ِّه ْرِن ِبلثـَّل‬
‫ال َْو َس ِخ‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ เฏาะฮ์์ ฮิริ นีี บิิษษััลญีี วััลบะรอดิิ วััลมาอิิล บาริิด อััลลอฮุุม
มะ เฏาะฮ์์ ฮิริ นีี มิินััซซุุนููบ วััลเคาะฏอยา กะมา ยุุนัักก็อ็ ษ เษาบุุล อัับยะฎุุ มิินััล
วะซััค”
ความว่่ า: “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดชำำ�ระล้้างฉัันให้้สะอาดด้้วยหิิมะ น้ำำ�ลููก � เห็็บ และ น้ำำ��
เย็็น โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดชำำ�ระล้้างฉัันให้้สะอาดจากบาปและความผิิดทั้้�งหลาย
เหมืือนกัับผ้้าขาวที่่� ถููกทำำ�ให้้สะอาดจากสิ่่� งสกปรก” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 476)
เมื่่�อเราอ่่านบทซิิกิิรเหล่่านี้้ �นั่่�นก็็แสดงว่่าเรายืืนได้้ นานขึ้้ �นในรุุก่่นข้้ อนี้้ �
66
5 การซุุญูด
ู มีีซุุนนะฮ์์ ดังั นี้้�:
1 มีี ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้� ซุุญููดกางแขนให้้ห่่ าง
จากสีีข้้ างของเขา และให้้หน้้าท้้อง
ห่่ างจากต้้นขาทั้้�งสองข้้าง
อ้้ า งจากฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นอัับดุุล ลอฮ์์ บิิ น บุุ
ฮััยนะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “แท้้จริิง เมื่่�อ
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ศ็อ็ ลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม
ละหมาด ท่่านจะกางมืือของท่่านออกจนเห็็น
สีีขาวของใต้้ วงแขนของท่่าน” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 390 บัันทึึกโดยมุุสลิิม
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 495) และฮะดีีษของท่่านหญิิงมััยมููนะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า “เมื่่�อท่า่ นนบีี

ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ซุุญููด ท่่านจะทำำ�ให้้ ข้้อศอกออกห่่างจากลำำ�ตัวั จนกระทั่่�งว่่า หาก
ลููกแกะต้้ องการเดิินลอดผ่่านข้้ อศอกทั้้�งสองนั้้�นมัันจะเดิินผ่่านไปได้้ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 496) จากฮะดีีษนี้้ �ชี้้ �ให้้ เห็็นว่่ามีีซุนุ นะฮ์์ให้้ กางข้้ อศอกออกกว้้ าง ๆ หากไม่่เป็็ นการรบกวน
คนข้้ างๆ เช่่นเดีียวกัับการกางข้้ อศอกขณะรุุกููอ์์
และอีีกซุนุ นะฮ์์หนึ่่ง� เช่่นกัันคืือ เมื่่�อผู้้� ละหมาดซุุญููดจะต้้ องแยกขาทั้้�งสองออกจากกััน อย่่าให้้
ชิิดกันั และอย่่าให้้ ขาชิิดกับท้ ั ้ อง ดัังฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุมัยด์ ั ์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวถึึง
ลัักษณะการละหมาดของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ว่่า “เมื่่�อท่า่ นซุุญููดท่า่ นจะแยก
ขาทั้้�งสองของท่่านออกจากกัันโดยไม่่ชิิดกับท้ ั ้ อง” (บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 735)
อััชเชากานีีย์์และคนอื่่�น ๆ กล่่าวว่่า นัักวิิชาการเห็็นตรงกัันว่่าสิ่่�งนี้้ �เป็็ นซุุนนะฮ์์
อััชเชากานีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า “ฮะดีีษนี้้ �บ่่งชี้้ �ถึึงบทบััญญััติขิ องการแยกสะโพกทั้้�ง
สองให้้ ห่า่ ง และยกท้้ องให้้ ห่า่ งจากต้้ นขาในขณะซุุญููด และไม่่มีีการขััดแย้้ งกัันในเรื่่� องนี้้ �” (ดููใน
นััยล์์ อััลเอาฏอร 2/257)
2 สำำ�หรัับผู้้�ซุุญููดมีีซุุนนะฮ์์ ให้้ปลายนิ้้�วเท้้าหัันไปทางกิิบละฮ์์
อ้้ างจากฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุมัยด์ั ์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุ

อัันฮุุมา กล่่าวว่่า: “ฉัันเป็็ นผู้้�ที่่�จำำ�วิิธีีการละหมาด
ของท่่า นเราะซููลุุล ลอฮ์์ ศ็็ อ ลลััล ลอฮุุอ ะลััยฮิิ ว ะ
ซััลลััม มากที่่�สุดุ เมื่่�อท่า่ นซุุญููดท่า่ นวางมืือทั้้ �งสอง
โดยไม่่กางและไม่่กำำ� และปลายนิ้้ �วเท้้ าทั้้�งสองของ
ท่่านก็็หันั ไปทางกิิบละฮ์์” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
67
ส่่วนนิ้้ �วมืือ ขณะซุุญููดมีซุี นุ นะฮ์์จะต้้ องให้้ ชิดกั

ิ นั และหัันไปทางกิิบละฮ์์ อ้้ างจากฮะดีีษที่ร่� ายงาน
จากท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ในหนัังสืือ อััลมุุวัฏั เฏาะอ์์ ของอิิมามมาลิิก และใน
อััลมุุศ็อ็ นนััฟ ของอิิบนุุ อบีี ชััยบะฮ์์ จากท่่าน ฮััฟศ์์ บิิน อาศิิม เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ในจำำ�นวน
ซุุนนะฮ์์ของการละหมาดจะต้้ องแผ่่ฝ่่ามืือ และให้้ นิ้้ �วมืือชิิดกันั และหัันไปทางกิิบละฮ์์” (ดููใน
มุุศ็อ็ นนััฟ อิิบนิิ อบีี ชััยบะฮ์์ 1/236) และยัังมีีฮะดีีษของท่่านวาอิิล บิิน ฮุุจญ์์ร ที่่ยื� นื ยัันสนัับสนุุนว่่า
“แท้้ จริิงท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ทำำ�ให้้ นิ้้ �วมืือชิิดกันั ขณะซุุญููด” (อััลฮััยษะมีีย์์กล่า่ ว
ว่่าเป็็ นฮะดีีษฮะซััน ใน มััจญ์์มะอ์์ อััซซะวาอิิด 2/135)
3 ในขณะซุุญููดมีีซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ต่่ อไปนี้้�
นอกจากให้้ กล่า่ ว “ซุุบฮานะ ร็็อบบิยัิ ลั อะอ์์ลา” แล้้ ว มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ผู้้�ซุญููดกล่
ุ า่ วเสริิมเพิ่่�มเติิมด้้ วย
บทซิิกิรอื่่
ิ น� ๆ ดัังต่่อไปนี้้ �
1 ‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر ِل‬،‫ك اللَّ ُه َّم َربـَّنَا َوِبَ ْم ِد َك‬
อ่่ านว่่ า “ซุุบฮานะกััลลอฮุุมมะ ร็็อบบะนา วะบิิฮััมดิิกะ อััลลอฮุุมมััฆฟิิ รลีี”
ความว่่ า: “มหาบริิสุุทธิิแด่่ อััลลอฮ์์ พระผู้้�อภิิบาลของเรา และด้้วยการสรรเสริิญ
พระองค์์ โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ ฉัันด้้วยเถิิด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 794 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�484 จากฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา)
2 ‫وح‬ ُّ ‫ب ال َْمالَئِ َك ِة َو‬
ِ ‫الر‬ ُّ ‫ُّوس َر‬
ٌ ‫وح قُد‬
ٌ ُّ‫ُسب‬
อ่่ านว่่ า “ซุุบบููฮุุน กุุดดููซุุน ร็็อบบุุล มะลาอิิกะติิ วััรรููฮ์์ ”
ความว่่ า: “ผู้้�ทรงบริิสุุทธิ์์�ยิ่่�ง พระผู้้�อภิิบาลของมะลาอิิกะฮ์์ และญิิบรีีล” (บัันทึึกโดย
มุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 487 จากฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา)
ِِ َ ِ‫ َوب‬، ‫ت‬
َ ‫ َس َج َد َو ْج ِهي للَّذي َخلَ َقهُ َو‬، ‫ت‬ َ ‫اللَّ ُه َّم ل‬
3
َ َ‫ َو َش َّق سَْ َعهُ َوب‬،ُ‫ص َّوَره‬
،ُ‫ص َره‬ ُ ‫َسلَ ْم‬
ْ ‫َك أ‬
َ ‫ َول‬، ‫ت‬
ُ ‫آم ْن‬
َ ‫ك‬ ُ ‫َك َس َج ْد‬
‫ني‬ ِ ِ ْ ‫س ُن‬
َ ‫الَالق‬ َ ‫َح‬ ْ ‫تـَبَ َار َك هللا أ‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ ละกะสะญััดตุุ วะบิิกะ อามัันตุุ วะละกะ อััสลััมตุุ สะญะ
ดะ วััจญะฮิิยะ ลิิลละซีี เคาะละกอฮุุ วะเศาวะรอฮุุ วะชัักกอ ซััมอะฮุุ วะบะเศาะ
เราะฮุุ ตะบาเราะกััลลฮุุ อะห์์ ซะนััล คอลิิกีีน”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ ฉัันซุุญููดต่่ อพระองค์์ ฉัันศรัั ทธาต่่ อพระองค์์ และฉัันยอม
จำำ�นนต่่ อพระองค์์ ใบหน้้าของฉัันซุุญููดต่่ อผู้้�ซึ่� ง่ ได้้สร้้างใบหน้้านั้้�นขึ้้�นมา และ
ทำำ�ให้้เป็็ นรููปร่่ าง มีีการได้้ยิิน และการเห็็น อััลลอฮ์์ ผู้� ้ทรงจำำ�เริิญยิ่่�ง ผู้้�ทรงสร้้าง
ที่่�ดีเี ยี่่�ยมที่่�สุุด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 771 จากฮะดีีษของท่่านอะลีีย์์ เราะ
ฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
68
4 ِ ‫ وأ ََّولَه و‬، ‫اللَّه َّم ا ْغ ِفر ِل َذنِْب ُكلَّه ِدقَّه و ِجلَّه‬

ُ‫ َو َعالَنِيـَتَهُ َو ِس َّره‬،ُ‫آخ َره‬ َُ َ ُ َُ ُ ْ ُ
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมััฆฟิิ รลีี ซััมบีี กุุลละฮูู ดิิกเกาะฮูู วะญิิลละฮูู วะเอาวะละฮูู วะ
อาคิิเราะฮูู วะอะลานิิยะตะฮูู วะซิิรเราะฮูู”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ ฉััน ซึ่่�งความผิิดทั้้�งหมดของฉััน ทั้้�ง
ความผิิดเล็็กน้้ อย ความผิิดใหญ่่ หลวง ความผิิดก่่ อนหน้้านี้้� ความผิิดหลัังจากนี้้�
ความผิิดที่่�เปิิ ดเผยและความผิิดที่่�ปกปิิ ด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 483
จากฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
5
َ ْ‫ أَن‬، ‫ك‬
‫ت‬ َ ‫اء َعلَْي‬
ً َ‫ُحصي ثـَن‬ َ ‫ك ِم ْن‬
ِ ْ ‫ الَ أ‬، ‫ك‬ َ ِ‫ك ِم ْن عُ ُقوبَت‬
َ ِ‫ َوأَعُوذُ ب‬، ‫ك‬ َ ‫اك ِم ْن َس َخ ِط‬
َ ِ‫ َوِبَُعافَات‬، ‫ك‬ َ‫ض‬ َ ‫اللَّ ُه َّم أَعُوذُ بِ ِر‬
َ ‫ت َعلَى نـَْف ِس‬
‫ك‬ َ ‫َك َما أَثـْنـَْي‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อะอููซุุ บิิริิฎอกะ มิิน ซะเคาะติิก วะบิิ มุุอาฟาติิกะ มิิน

อุุกููบะติิก วะอะอููซุุบิกิ ะ มิินกะ ลา อุุฮ์์ศีี ษะนาอััน อะลััยกะ อัันตะ กะมา อััษนััย
ตะ อะลา นััฟซิกิ ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ ฉัันขอความคุ้้�มครองด้้วยความพอใจของพระองค์์ ให้้พ้้น
จากความกริ้้�วโกรธของพระองค์์ และด้้วยการอภััยโทษของพระองค์์ ให้้พ้้นจาก
การลงโทษของพระองค์์ ฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ จากพระองค์์ และฉััน
ไม่่ อาจกล่่ าวสรรเสริิ ญต่่ อพระองค์์ อย่่ างครบถ้้วนสมบููรณ์์ เหมืือนที่่�พระองค์์ ได้้
สรรเสริิญตััวพระองค์์ เอง” จากฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา
ดัังนั้้�น มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ กล่า่ วตามความสามารถโดยกล่่าวสลัับกันั ไประหว่่างบทซิิกิิรเหล่่านี้้ �
ตอนซุุญููด
อนึ่่ง� การกล่่าว “ซุุบฮานะ ร็็อบบิยัิ ลั อะซีีม” ในขณะรุุกููอ์์มีวี าญิิบให้้ กล่า่ วหนึ่่ง� ครั้้�ง ส่่วนอีีก
สองครั้้�งที่เ่� หลืือถือว่
ื า่ เป็็ นซุุนนะฮ์์ เช่่นเดีียวกัับการกล่่าว “ซุุบฮานะ ร็็อบบิยัิ ลั อะอ์์ลา” ใน
ขณะซุุญููด มีีวาญิิบให้้ กล่า่ วหนึ่่ง� ครั้้�ง ส่่วนครั้้�งที่่�สอง และสามถืือว่า่ เป็็ นซุุนนะฮ์์
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้ขอดุุอาอ์์ เยอะๆ ในขณะซุุญููด
เพราะฮะดีีษของท่่าน อิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุ

อัันฮุุมา ที่ว่่� า่ “ส่่ วนในซุุญูดู พวกท่่ านจงพยายามขอ
ดุุอาอ์์ เพราะมัันเป็็ นที่่�ซึ่�ง่ คู่่�ควรยิ่่�งในการถููกตอบรัับ”
69
6 ซุุนนะฮ์์ ของการนั่่�งระหว่่ างสองซุุญูดู :

1 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ละหมาดนั่่�งบนเท้้าซ้้ายที่่�แบออก และเท้้าขวาชัันขึ้้�น
เพราะฮะดีี ษ ของท่่านอบูู ฮุุมััยด์์ อััซ ซาอิิ ดีี ย์์ เราะ
ฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่า: “เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะ ลััย
ฮิิวะซััลลััม นั่่�งในสองร็็อกอะฮ์์ ท่่านจะนั่่�งบนเท้้ าซ้้ าย และ
ชัันเท้้ าขวาขึ้้ �น” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
828)
2 อยู่่�ในท่่ านั่่�งนี้้�นานๆ
ดัังฮะดีีษของท่่านษาบิิต อััลบุุนานีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่กล่

� า่ วมาแล้้ ว
3 เมื่่�อจะลุุกขึ้้น� สู่่�ร็็อกอะฮ์์ ที่่�สอง หรืือสี่่� จะต้้องนั่่�งสงบนิ่่�งครู่่�หนึ่่�งก่่ อน
เราเรีียกการนั่่�งนี้้ �ว่่า “นั่่�งอิิซติิรอฮะฮ์์” โดยไม่่มีบทซิ

ี กิิ ริ ใดๆ ในการนั่่�งนี้้ �
มีีฮะดีีษที่ยื่� นื ยัันการนั่่�งนี้้ �อยู่่ส� ามฮะดีีษ
ฮะดีีษของท่่านมาลิิก บิิน อััลฮุุวัยริ ั ิษ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่กล่
่� า่ วว่่า «เขาเห็็นท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ทำำ�การละหมาด เมื่่�อเหลืือร็็อกอะฮ์์เดีียวท่่านจะไม่่ลุกขึ้้ ุ �นยืืนจนกว่่า
จะนั่่�งอย่่างสมบููรณ์์ก่อ่ น” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 823) ท่่านมาลิิก บิิน อััลฮุุวัยริ ั ิษ
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ คนนี้้ �คืือผู้้� ที่่ร� ายงานคำำ�พููดของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ที่่ว่� า่ “พวก
ท่่ านทั้้�งหลายจงละหมาดเหมืือนที่่�เห็็นฉัันละหมาด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
631)
มีีทัศั นะความเห็็นขััดแย้้ งกัันในเรื่่� องซุุนนะฮ์์ของการนั่่�งอิิสติิรอฮะฮ์์ และที่่�ถููกต้้องคืือ เป็็ น
ซุุนนะฮ์์แน่่นอน ดัังฮะดีีษของท่่าน มาลิิก เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ และผู้้�ที่ใ่� ห้้ คำ�ชี้้
ำ �ขาดนี้้ �ได้้ แก่่ อัันนะวะวีีย์์
, อััชเชากานีีย์์, อิิบนุบุ าซ, อััลอััลบานีีย์์ เราะฮิิมะฮุุมุลุ ลอฮ์์ รวมถึึงลััจญ์์ นะฮ์์ อััดดาอิิมะฮ์์ (ดููใน
ฟะตาวา วะ มะกอลาต มุุตะเนาวิิอะฮ์์ 11/99 และ ฟะตาวา อััลลััจญ์์นะฮ์์ อััดดาอิิมะฮ์์ 6/445-446)
อัันนะวะวีีย์์กล่า่ วว่่า: “และนี่่�คืือสิ่่ง� ที่่�ถููกต้้องที่่�ได้้ รัับการยืืนยัันจากฮะดีีษเศาะฮีีห์์หลายบท”
(ดููใน อััลมััจญ์์มููอ์์ 3/441)
70
7 ซุุนนะฮ์์ ในการตะชะฮ์์ ฮุุด:

1 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ละหมาดนั่่�งตะชะฮ์์ ฮุุดบนเท้้าซ้้ายที่่�แบออก และเท้้าขวาชัันขึ้้�น
และนี่่� คืื อลัั ก ษณะที่่� ผู้้� ละหมาดต้้ องปฏิิ บัั ติิ ห ลัั ง จาก
ละหมาดร็็อกอะฮ์์ที่ส่� อง รุุกููอ์์ ซุุญููด ยืืน นั่่�งเสร็็จเรีียบร้้อบแล้้ว ไม่่ว่า่
จะ เป็็ นละหมาดที่่� มีี จำำ� นวนสี่่� หรืื อ สาม หรืื อ สองร็็ อกอ ะฮ์์
ใน ร็็อกอะฮ์์ที่ส่� องต้้ องนั่่�งแบบนี้้ �
เพราะฮะดีีษของท่่าน อบูู ฮุุมัยด์ ั ์ อััซซาอิิดีย์ี ์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮ์์ กล่่าวว่่า: “เมื่่�อท่า่ นนั่่�งในร็็อกอะฮ์์ที่ส่� องท่่านจะนั่่�งบนเท้้ า

ซ้้ าย และชัันเท้้ าขวาขึ้้ �น” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
828) และฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา
กล่่าวว่่า: “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม เคยพููดว่่า
ทุุก ๆ สองร็็อกอะฮ์์นั้้ �นต้้องมีีการนั่่�งตะฮีียะฮ์์(นั่่�งตะชะฮ์์ฮุดุ ) และ
ท่่าน ได้้ แบเท้้ าซ้้ าย และชัันเท้้ าขวาขึ้้ �น” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 498)
ส่่วนการนั่่�งตะชะฮ์์ฮุดุ ครั้้�งสุุดท้้ายของละหมาดที่่�มีีสี่่�และสามร็็อกอะฮ์์ จะขออธิิบายในภาย
หลััง
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้วางมืือทั้้�งสองข้้างในขณะนั่่�งตะชะฮ์์ ฮุุดด้้วยวิิธีีที่่�หลากหลาย
การวางมืือทั้้ �งสองข้้ างในขณะนั่่�งตะชะฮ์์ฮุดมีุ สี องลัักษณะคืือ:

หนึ่่�ง: วางมืือทั้้ �งสองข้้ างบนหน้้ าขาส่่วนสะโพก
สอง: วางมืือทั้้ �งสองข้้ างบนหััวเข่่า โดยมืือซ้้ายของท่่านครอบหััวเข่่าซ้้ าย ส่่วนมืือขวาให้้ ใช้้ ใน
การชี้้ � (จะขออธิิบายในลำำ�ดับต่ ั อ่ ไป) และมืือซ้้ายแบตลอด
71
เพราะฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า “เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ

อะลััยฮิวิ ะซััลลััม นั่่�งในละหมาดท่่านจะวางมืือข้้างขวาไว้้ บนขา และกำำ�นิ้้ �วทั้้�งหมดและชี้้ �ด้้ วยนิ้้ �วที่่อยู่ � �่
ถััดจากนิ้้ �วโป้้ง และวางมืือข้้างซ้้ ายบนหน้้ าขาสะโพกข้้ างซ้้ าย” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
580) และในอีีกสายรายงานหนึ่่ง� กล่่าวว่่า: “มืือซ้้ายของท่่านกุุมหััวเข่่า» (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
3 ซุุนนะฮ์์ การวางนิ้้�วในขณะนั่่�งตะชะฮ์์ ฮุุดด้้วยวิิธีีที่่�หลากหลาย
การวางนิ้้ �วในขณะนั่่�งตะชะฮ์์ฮุดมี ุ สี องลัักษณะ:
หนึ่่�ง: ให้้ กำ�นิ้้
ำ �วมืือขวาทั้้�งหมดแล้้ วชี้้ �ด้้ วยนิ้้ �วชี้้ � และนิ้้ �วมืือซ้้ายให้้ แบออกทั้้�งหมด
ดัังฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ก่่อนหน้้ านี้้ � ที่่ท่� า่ นกล่่าวว่่า: “…ท่่านนบีีได้้
กำำ�นิ้้ �วมืือขวาทั้้�งหมด และชี้้ �ด้้ วยนิ้้ �วที่อยู่

่� �ถั่ ดั จากนิ้้ �วโป้้ง…” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 580)
สอง: ให้้ กำำ�นิ้้ �วก้้ อยกับนิ้้
ั �วนาง ส่่วนนิ้้ �วกลางประกบกัับนิ้้ �วโป้้งเป็็ นวงกลม และชี้้ �ด้้ วยนิ้้ �วชี้้ �
(ลัักษณะดููคล้้ ายเลข 53 ในภาษาอาหรัับ) ส่่วนนิ้้ �วมืือซ้้ายให้้ แบออกทั้้�งหมด
ดัังฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ที่่ท่� า่ นกล่่าวว่่า: “เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม นั่่�งตะชะฮ์์ฮุดุ ท่่านได้้ วางมืือซ้้ายบนเข่่าซ้้ าย และวางมืือขวาบนเข่่าขวา และทำำ�มือื
แบบเลข 53 อาหรัับ และชี้้ �ด้้ วยนิ้้ �วชี้้ �” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 850)
4 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ละหมาดกล่่ าวบทซิิกิริ ในตะชะฮ์์ ฮุุดด้้วยสำำ�นวนที่่�หลากหลาย
ด้้ วยการกล่่าวบทซิิกิรต่
ิ อ่ ไปนี้้ �สลัับกันั ในแต่่ละครั้้�ง อาทิิ:
1 ِ ‫الس َلم َعلَيـنَا و َعلَى ِعب‬
‫اد‬ َِّ ُ‫َّب ور ْحة‬
َ َ َ ُّ ِ‫ك أَيـَُّها الن‬ ُ َ‫ َوالطَّيِّب‬، ‫ات‬ َِِّ ‫ات‬ ِ ‫الت‬
َ َ ْ ُ َّ ، ُ‫الل َوبـََرَكاتُه‬ َ ‫الس َل ُم َعلَْي‬
َّ ، ‫ات‬ ُ ‫الصلَ َو‬
َّ ‫ َو‬، ‫ل‬ ُ َّ‫َّحي‬
َِّ
َّ ‫ أَ ْش َه ُد أَ ْن َل إِلَهَ إَِّل‬، ‫ني‬
َّ ‫ َوأَ ْش َه ُد أ‬، ُ‫الل‬
ُ‫َن ُمَ َّم ًدا َع ْب ُدهُ َوَر ُسولُه‬ َ ِِ‫الصال‬
َّ ‫الل‬
อ่่ านว่่ า “อััตตะฮีียาตุุลิิลลาฮิิ วััศเศาละวาตุุ วััฏฏ็อ็ ยยิิบาตร, อััสซะลามุุ อะลััยกะ
อััยยุุฮััน นะบีียุุ วะเราะฮ์์ มะตุุลลอฮิิ วะบะเราะกาตุุฮ์์, อััสสะลามุุ อะลััยนา วะ
อะลา อิิบาดิิลลาฮิิศ ศอลิิฮีีน, อััชฮะดุุ อััลลา อิิลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์ , วะอััชฮะดุุ
อัันนะ มุุฮััมมะดััน อัับบะดุุฮุุ วะเราะซููลุุฮ์์”
72
คามว่่ า “การสรรเสริิญ การสดุุดีี และสิ่่�งดีีงามทั้้�งหลายนั้้�นล้้วนเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�

ของอััลลอฮ์์ ขอความสัันติิสุขุ ความเมตตา และความจำำ�เริิญจากอััลลอฮ์์จงประสบ
แด่่ ท่่าน โอ้้ผู้้�เป็็ นนบีี ขอความสัันติิสุุขจงประสบแด่่ พวกเรา และแด่่ ปวงบ่่ าวที่่�
มีีคุุณธรรมทั้้�งหลายของอััลลอฮ์์ ด้้วยเถิิด ฉัันปฏิิญาณตนว่่ า ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใด
ที่่�ถููกเคารพภัักดีอี ย่่ างแท้้จริิงนอกจากอััลลอฮ์์ ฉัันปฏิิญาณตนว่่ า ท่่ านนบีีมุุฮััม
มััดเป็็ นบ่่ าวและเป็็ นศาสนทููตของอััลลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
1202 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 402จากฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ มััสอููด เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮ์์)
2
ُّ ِ‫ك أَيـَُّها الن‬
‫َّب‬ َ ‫السالَ ُم َعلَْي‬ َِِّ ‫ات‬
َّ ، ‫ل‬ ُ َ‫ات الطَّيِّب‬
ُ ‫الصلَ َو‬
َّ ، ‫ات‬
ُ ‫ات ال ُْمبَ َارَك‬ ِ ‫الت‬
ُ َّ‫َّحي‬
อ่่ านว่่ า “อััตตะฮีียาตุุล มุุบาเราะกาตุุศ เศาะละวาตุุฏ ฏ็็อยยิิบาตุุ ลิิลลาฮ์์ อััสซะ

ลามุุอะลััยกะ อััยยุุฮัันนบีียุุ … จนจบ”
ความว่่ า “การสรรเสริิ ญอัันจำำ�เริิ ญ การสดุุดีีอัันดีีงามทั้้�งหลายนั้้�นล้้วนเป็็ น
กรรมสิิ ท ธิ์์� ข องอัั ล ลอฮ์์ ขอความสัั น ติิ สุุ ข ความเมตตา และความจำำ� เริิ ญ
จากอััลลอฮ์์ จงประสบแด่่ ท่่าน โอ้้ผู้้�เป็็ นนบีี…จนจบ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 403 จากฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา)
3
ُّ ِ‫ك أيـَُّها الن‬
‫َّب‬ َ ‫السالَ ُم َعلَْي‬
َّ ، ‫ات هلل‬
ُ ‫الصلَ َو‬ ُ َ‫ات الطَّيِّب‬
َّ ‫ات‬ ِ ‫الت‬
ُ َّ‫َّحي‬
อ่่ านว่่ า “อััตตะฮีียาตุุฏ ฏ็็อยยิิบาตุุศ เศาะละวาตุุ ลิิลลาฮ์์ อััสซะลามุุอะลััยกะ อััย
ยุุฮัันนบีี … จนจบ”
ความว่่ า “การเคารพ สิ่่�งดีีงามทั้้�งหลาย การวิิงวอนนั้้�นล้้วนเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�
ของอััลลอฮ์์ ขอความสัันติิสุขุ ความเมตตา และความจำำ�เริิญจากอััลลอฮ์์ จงประสบ
แด่่ ท่่าน โอ้้ผู้้�เป็็ นนบีี…จนจบ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 404 จากฮะดีีษของ
ท่่านอบูู มููซา เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
5 ซุุนนะฮ์์ ให้้นั่่� งแบบตะวััรรุุ กในตะชะฮ์์ ฮุุดครั้้�งสุุดท้้ายของละหมาดที่่�มีีสามและสี่่�
ร็็อกอะฮ์์
คืือ เมื่่�อนั่่ง� ตะชะฮ์์ฮุดุ ครั้้�งสุุดท้้ายของละหมาดที่่มี� สี ามและสี่่�ร็็อกอะฮ์์ ให้้ นั่่ง� โดยก้้ นซ้้ ายแนบกัับ
พื้้ �น การนั่่�งลัักษณะนี้้ �มีีรููปแบบมากกว่่าหนึ่่ง� แบบ สนัับสนุุนให้้ ปฏิิบัติั สิ ลัับกันั ไป
รููปแบบที่่�มีหลั
ี กั ฐานรัับรองมีีดังั นี้้�:
1 หนึ่่ง� : ให้้ แบเท้้ าซ้้ ายแล้้ วสอดเข้้ าไปใต้้ เท้้ าขวา
ที่ยกชั
่� นั ขึ้้ �น จนโผล่่ออกไปทางขวา และให้้ ก้้น
ซ้้ ายนั่่�งแนบพื้้ �น
การนั่่�งแบบนี้้ มี� ี ระบุุใ นฮะดีี ษของท่่านอบูู ฮุุมััยด์์
อััซซาอิิดีย์ี ์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 828)
73
2 สอง: ให้้แบเท้้าทั้้�งสอง ก้้นแนบกัับพื้้�น ให้้

ปลายเท้้าทั้้�งสองชี้้�ออกไปทางข้้างขวา
ลัักษณะนี้้ �มีีระบุุในฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุมัยด์ ั ์ อััซ
ซาอิิดีย์ี ์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ (บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 731 บัันทึึกโดยอิิบนุุ ฮิิบบาน ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
1867 บัันทึึกโดยอััลบััยฮะกีีย์์ 2/128 อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเป็็ นฮะดีีษเศาะฮีีห์์)
ตามทััศนะที่่�ถููกต้้องนั้้�น การนั่่�งแบบตะวััรรุุกให้้ นั่่ง� เฉพาะในการตะชะฮ์์ฮุดุ ครั้้�งสุุดท้้ายของ
ละหมาดฟัั รฎููที่มี่� สี ามและสี่่�ร็็อกอะฮ์์เท่่านั้้�น ไม่่รวมตะชะฮ์์ฮุดุ ของละหมาดที่่มี� สี องร็็อกอะฮ์์
6 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวเศาะละวาตแก่่ ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ด้้วยสำำ�นวน
ที่่�หลากหลาย
มีีคำำ�กล่า่ วเศาะละวาตแก่่ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม หลายสำำ�นวนด้้ วยกััน ที่่�มีี
หลัักฐานรัับรอง และมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ กล่า่ วสลัับกันั มีีดังั นี้้ �:
1 َِ ‫ك‬
، ‫حي ٌد َِمي ٌد‬ َ َّ‫يم إِن‬ ِ ِ ِ ِ ِ َ ‫صلَّْي‬ ٍ ِ ‫ و َعلَى‬، ‫اللَّه َّم ص ِل َعلَى ُمَ َّم ٍد‬
َ ‫ َو َعلَى آل إبـَْراه‬، ‫يم‬
َ ‫ت َعلَى إبـَْراه‬ َ ‫ َك َما‬، ‫آل ُمَ َّمد‬ َ َّ ُ
ِ ِ
‫ك َحي ٌد َمي ٌد‬ َّ
‫ن‬ ِ
‫إ‬
َ َ َْ‫يم‬ ِ
‫اه‬‫ر‬ ‫ـ‬ ‫ب‬ِ‫إ‬ ِ
‫آل‬ ‫ى‬َ‫ل‬ ‫ع‬‫و‬ ، ‫يم‬ ِ
‫اه‬‫ر‬ ‫ـ‬ ‫ب‬ِ‫إ‬
َ َ َ َْ َ َ َ َ َ‫ى‬َ‫ل‬ ‫ع‬ ‫ت‬ ‫ك‬
ْ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ك‬
َ ، ٍ
‫د‬ ‫م‬
َّ ‫م‬
َُ ِ
‫آل‬ ‫ى‬َ‫ل‬ ‫ع‬‫و‬
ََ ، ٍ
‫د‬ ‫م‬
َّ ‫م‬
َُ ‫ى‬َ‫ل‬ َ َ ‫اللَّ ُه َّم‬
‫ع‬ ‫ك‬
ْ ِ
‫ر‬ ‫ب‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ ศ็็อลลิิ อะลา มุุฮััมมััด วะอะลา อาลิิ มุุฮััมมััด กะมา ศ็็อล
ลััยตะอะลา อิิบรอฮีีม วะอะลา อาลิิ อิิบรอฮีีม อิินนะกะฮะมีีดุนุ มะญีีด อััลลอฮุุม
มะ บาริิก อะลา มุุฮััมมััด วะอะลา อาลิิมุุฮััมมััด กะมาบาร็็อกตะ อะลา อิิบรอฮีีม
วะอะลา อาลิิ อิิบรอฮีีม อิินนะกะฮะมีีดุุน มะญีีด”
ความว่่ า “โอ้้ อััลลอฮ์์ โปรดให้้พรแก่่ นบีีมุุฮััมมััด และวงศ์์ วานของนบีีมุุฮััมมััด
เสมืือนที่่�พระองค์์ ได้้ให้้พรแก่่ นบีีอิบิ รอฮีีม และวงศ์์ วานของนบีีอิบิ รอฮีีม แท้้จริิง
พระองค์์ เป็็ นผู้้�ถููกสรรเสริิญที่่�มีเี กีียรติิยิ่่�ง โอ้้ อััลลอฮ์์ โปรดประทานความจำำ�เริิญ
ให้้แก่่ นบีีมุุฮััมมััด และวงศ์์ วานของนบีีมุุฮััมมััด เสมืือนที่่�พระองค์์ ได้้ประทาน
ความจำำ�เริิญแก่่ นบีีอิบิ รอฮีีม และวงศ์์ วานของนบีีอิบิ รอฮีีม แท้้จริิงพระองค์์ เป็็ น
ผู้้�ถููกสรรเสริิญที่่�มีีเกีียรติิยิ่่�ง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3370 จากฮะดีีษ
ของท่่านกะอัับ บิิน อุุจญ์์เราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
2 ِ ‫ وب ِر ْك َعلَى ُمَ َّم ٍد و َعلَى‬، ‫آل إِبـْر ِاهيم‬
‫آل ُمَ َّم ٍد َك َما‬ ِ ‫ت َعلَى‬ َ ‫صلَّْي‬ ِ ‫ص ِل َعلَى ُمَ َّم ٍد و َعلَى‬
َ ‫آل ُمَ َّمد َك َما‬ َّ
َ ََ َ َ َ ّ َ ‫الل ُه َّم‬
َِ ‫ك‬ ِ ِ ِ
‫حي ٌد َِمي ٌد‬ َ ‫ ِف ال َْعال َِم‬، ‫يم‬
َ َّ‫ إِن‬، ‫ني‬ َ ‫ت َعلَى آل إبـَْراه‬
َ ‫َب َرْك‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ ศ็็อลลิิ อะลา มุุฮััมมััด วะอะลา อาลิิ มุุฮััมมััด กะมา ศ็็อล
ลััยตะ อะลา อาลิิ อิิบรอฮีีม วะบาริิก อะลา มุุฮัมั มััด วะอะลา อาลิิ มุุฮัมั มััด กะมา
บาร็็อกตะ อะลา อาลิิ อิิบรอฮีีม ฟิิ ล อาละมีีน อิินนะกะ ฮะมีีดุุน มะญีีด”
ความว่่ า “โอ้้ อััลลอฮ์์ โปรดให้้พรแก่่ นบีีมุุฮััมมััด และวงศ์์ วานของนบีีมุุฮััมมััด
เสมืือนที่่�พระองค์์ ได้้ให้้พรแก่่ วงศ์์ วานของนบีีอิบิ รอฮีีม และโปรดประทานความ
74
จำำ�เริิ ญให้้แก่่ นบีีมุุฮััมมััด และวงศ์์ วานของนบีีมุุฮััมมััด เสมืือนที่่�พระองค์์ ได้้

ประทานความจำำ�เริิ ญแก่่ วงศ์์ วานของนบีีอิิบรอฮีีม แท้้จริิ งพระองค์์ เป็็ นผู้้�ถููก
สรรเสริิ ญที่่�มีีเกีียรติิยิ่่�งในสากลโลก” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 405 จาก
ฮะดีีษของท่่านอบูู มััสอููด อััลอัันศอรีี ย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
ِ ‫ وب ِر ْك َعلَى ُمَ َّم ٍد و َعلَى أَ ْزو‬، ‫آل إِبـْر ِاهيم‬
‫اج ِه‬ ِ ‫ت َعلَى‬ َ ‫صلَّْي‬ ِِ ِ ِ ٍ
َ ‫اللَّ ُه َّم‬
َ ‫ َك َما‬، ‫ص ِّل َعلى ُمَ َّمد َو َعلَى أَ ْزَواجه َوذُ ِّريَّته‬
3
َ َ ََ َ َ
ِ ِ
‫ك َحي ٌد َمي ٌد‬ َّ ِ
َ ‫ إن‬، ‫يم‬ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
َ ‫ت َعلَى آل إبـَْراه‬
َ ‫ َك َما َب َرْك‬،‫َوذُ ّريَّته‬
อ่่านว่่า “อััลลอฮุุมมะ ศ็็อลลิิ อะลา มุุฮัมั มััด วะ อะลา อััซวาญิิฮิิ วะซุุรรีียะติิฮ์์ กะมา
ศ็็อลลััยตะ อะลา อาลิิ อิิบรอฮีีม วะบาริิก อะลา มุุฮัมั มััด วะอะลา อััซวาญิิฮิิ วะซุุรรีี
ยะติิฮ์์ กะมาบาร็็อกตะ อะลา อาลิิอิบิ รอฮีีม อิินนะกะ ฮะมีีดุนุ มะญีีด”
ความว่่า “โอ้้ อััลลอฮ์์ โปรดให้้พรแก่่ นบีีมุุฮัมั มััด แก่่ บรรดาภรรยา และลููกหลาน

ของนบีีมุุฮััมมััด เสมืือนที่่�พระองค์์ ได้้ให้้พรแก่่ วงศ์์ วานของนบีีอิิบรอฮีีม และ
โปรดประทานความจำำ�เริิญแก่่ นบีีมุุฮััมมััด แก่่ บรรดาภรรยา และลููกหลานของ
นบีีมุุฮััมมััด เสมืือนที่่�พ ระองค์์ ไ ด้้ประทานความจำำ� เริิ ญ แก่่ ว งศ์์ ว านของนบีี
อิิบรอฮีีม แท้้จริิงพระองค์์ เป็็ นผู้้�ถููกสรรเสริิญที่่�มีเี กีียรติิยิ่่�ง” (จากฮะดีีษของท่่านอบูู
ฮุุมัยด์
ั ์ อััซซาอิิดีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3369 บัันทึึก
7 ซุุนนะฮ์์ ให้้ขอความคุ้้�มครองต่่ ออััลลอฮ์์ จากสี่่� อย่่ างก่่ อนให้้สลามออกจากละหมาด
นี่่�คือทั
ื ศั นะของนัักวิชิ าการส่่วนใหญ่่ ดัังฮะดีีษของอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่กล่ � า่ ว
ว่่า แท้้ จริิงท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััมกล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ าน
อ่่ านตะชะฮ์์ ฮุุดครั้้�งสุุดท้้ายเสร็็ จ เขาจงขอความคุ้้�มครองต่่ ออััลลอฮ์์ ให้้พ้้นจากสี่่� อย่่ าง
ได้้แก่่ จากการลงโทษในนรกญะฮัันนััม จากการลงโทษในกุุบููร จากฟิิ ตนะฮ์์ บททดสอบ
ของการมีีชีวิี ติ และความตาย และจากความชั่่�วของดััจญาล” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษ
และยัังมีีดุอุ าอ์์บทอื่่น� ๆ อีีกที่่มี� ซุี นุ นะฮ์์ให้้ อ่า่ นสลัับกันั ดัังนี้้ �:
1
َ ِ‫إن أَعُوذُ ب‬
‫ك من املأ َِْث واملغْ َرم‬ ِّ ‫اللَّ ُه َّم‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะอิินนีี อะอููซุุบิกิ ะ มิินััล มะอ์์ ษััม วััลมััฆร็็อม”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิงฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อท่่ านให้้พ้้นจากบาปและจาก
หนี้้�สิินด้้วยเถิิด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 832 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
2 ‫ك ِم َن النَّار‬
َ ِ‫َع ْو َذ ب‬
َ ‫ُك اجلَنَّةَ َوأ‬
َ ‫َسأَل‬ ِّ ‫اللَّ ُه َّم‬
ْ ‫إن أ‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััสอะลุุกััล ญัันนะฮ์์ วะอะอููซุุบิกิ ะ มิินัันนารฺฺ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิงฉัันขอต่่ อพระองค์์ ให้้ได้้เข้้าสวรรค์์ และฉัันขอความ
75
คุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากไฟนรกด้้วยเถิิด” (บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั

ที่่� 792 และอััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่า สายรายงานถููกต้้ อง ดููใน เศาะฮีีห์์ อบีี ดาวููด 3/377)
3
َ ْ‫ إِنَّك أَن‬، ‫ت فَا ْغ ِف ْر ِل َمغْ ِف َرًة ِم ْن ِع ْن ِد َك َو ْارحَْ ِن‬
‫ت‬ َ ْ‫وب إَِّل أَن‬ ُّ ‫ريا َوَل يـَغْ ِف ُر‬
َ ُ‫الذن‬
ِ ِ ُ ‫اللَّه َّم إِِّن ظَلَم‬
ً ‫ت نـَْفسي ظُل ًْما َكث‬ ْ ُ
‫يم‬ ‫ح‬ِ ‫الر‬
َّ ‫ور‬ ‫ف‬
ُ ‫غ‬
َ ْ
‫ل‬ ‫ا‬
ُ ُ
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อิินนีี ซอลััมตุุ นััฟซีี ซุุลมััน กะซีีร็็อน วะลา ยััฆฟิิ รุุ ซ ซุุนููบะ
อิิลลา อัันตะ ฟัั ฆฟิิ รลีี มััฆฟิิ เราะตััน มิินอิินดิิกะ วััรฮััมนีี อิินนะกะ อัันตััล เฆาะ
ฟููรุุ ร เราะฮีีม”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิงฉัันอธรรมต่่ อตััวฉัันเองอย่่ างมากมาย และไม่่ มีีผู้� ้ใด
อภััยโทษให้้ได้้นอกจากพระองค์์ เท่่ านั้้�น ดัังนั้้�นโปรดอภััยโทษให้้แก่่ ฉััน ด้้วยการ
อภััยโทษจากพระองค์์ และโปรดเมตตาแก่่ ฉััน แท้้จริิงพระองค์์ เป็็ นผู้้�ทรงอภััย
ยิ่่�ง ผู้้�ทรงเมตตายิ่่�ง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6326 บัันทึึกโดยมุุสลิิม

ِ ِ
4 ‫ك‬ َ َ‫ َو ُح ْس ِن عب‬، ‫ َو ُش ْك ِر َك‬، ‫اللَّ ُه َّم أَع ِّن َعلَى ِذ ْك ِر َك‬
َ ِ‫ادت‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อะอิินนีี อะลา ซิิกริิกะ วะชุุกริิกะ วะฮุุสนิิ อิิบาดะติิกะ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดช่่ วยเหลืือฉัันให้้อยู่่�ในการรำำ�ลึึกถึึงท่่ าน ขอบคุุณท่่ าน
และเคารพภัักดีที่่ี � ดีต่ี ่ อท่่ าน” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 22119 บัันทึึกโดย
อบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดัับที่่� 1522 บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1304 และ
อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ในเศาะฮีีห์์อัลั ญามิิอ์์ 2/1320)
5 ‫ك ِم ْن فِتـْنَ ِة‬
َ ِ‫ َوأَعُوذُ ب‬،‫ك أَ ْن أ َُر َّد إِ َل أ َْر َذ ِل الْعُ ُم ِر‬ ِ ُْ‫ك ِم ْن ا ْل‬
َ ِ‫ َوأَعُوذُ ب‬، ‫ب‬ َ ِ‫ َوأَعُوذُ ب‬، ‫ك ِم ْن الْبُ ْخ ِل‬
َ ِ‫اللَّ ُه َّم إِِّن أَعُوذُ ب‬
ِ ‫ك ِم ْن َع َذ‬
ِ‫اب الْ َق ْب‬ ِ
َ ‫ َوأَعُوذُ ب‬، ‫الدنـْيَا‬ ُّ
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อะอููซุุบิกิ ะ มิินััล บุุคลิิ วะอะอููซุุ บิิกะ มิินััล ญุุบนิิ วะ
อะอููซุุ บิิกะ อััน อุุร็็อดดะ อิิลา อััรซะลิิล อุุมุุริิ วะอะอููซุุ บิิกะ มิิน ฟิิ ตนะติิด ดุุน
ยา วะอะอููซุุ บิิกะ มิิน อะซาบิิล ก็็อบริิ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิงฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความ
ตระหนี่่� และฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความขี้้�ขลาด และฉััน
ขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากการกลัับไปสู่่�บั้้�นปลายชีีวิตที่่ ิ � แก่่ เฒ่่ าจน
อ่่ อนแอ และฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความวุ่่�นวายของโลกนี้้�
และฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากการลงโทษในกุุบููร” (บัันทึึก
โดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6370)
ِ ِ ِ َّ
َ ‫الل ُه َّم َحاس ْب ِن ح‬
6 ‫ريا‬
ً ‫س ًاب يَس‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ ฮาซิิบนีี ฮิิซาบััน ยะซีีร็็อน”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดสอบสวนฉััน ด้้วยการสอบสวนที่่�สะดวกรวดเร็็วด้้วย
เถิิด” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 24215 และอััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ใน
ตะห์์กีีก มิิชกาต อััลมะศอบีีห์์ 3/1544)
76
หลัังจากนั้้�นก็็ผินิ หน้้ าให้้ สลาม และการผิินหน้้ านี้้ �ถืือเป็็ นซุุนนะฮ์์ และการผิินหน้้ าจนสุุดก็เ็ ป็็ น
ซุุนนะฮ์์เช่่นกััน เพราะท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ผิินหน้้ าของท่่าน จนคนด้้ านหลััง
สามารถเห็็นแก้้ มสีีขาวของท่่านได้้ ท่่านสะอััด บิิน อบีีวักกอ ั ศ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ฉัันเคย
เห็็นท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ให้้ สลามหลัังละหมาดด้้ วยการหัันไปทางขวาและทาง
ซ้้ าย จนกระทั่่�งฉัันเห็็นแก้้ มขาวของท่่าน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 582)
8 บทซิิกิริ หลัังจากให้้สลามเสร็็จในละหมาดฟัั รฎููถืือเป็็ นซุุนนะฮ์์
อัันนะวะวีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า “นัักวิิชาการเห็็นพ้้ องกัันว่่าบทซิิกิิรหลัังละหมาดเป็็ น
ซุุนนะฮ์์” (ดููใน อััลอััซการ หน้้ า 66)
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ กล่า่ วบทซิิกิริ ด้้ วยเสีียงดัังหลัังละหมาดเสร็็จ อ้้ างจากฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อัับบาส

เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า: “แท้้ จริิง การกล่่าวซิิกิริ ด้้ วยเสีียงดัังเมื่่�อละหมาดฟัั รฎููเสร็็จ เป็็ นสิ่่�ง
ที่่กร
� ะทำำ�กันั ในสมััยของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั
บทซิิกิริ หลัังละหมาดฟัั รฎููมีีดังั นี้้�:
1 กล่่าว “อััสตััฆฟิิ รุุ ลลอฮ์์ ” ความว่่า “ฉัันขออภััยโทษต่่ออััลลอฮ์์” สามครั้้�ง แล้้ วกล่่าวว่่า
‫ت َذا ا ْلَالَ ِل َوا ِإل ْك َر ِام‬
َ ‫ تـَبَ َارْك‬، ‫السالَ ُم‬
َّ ‫ك‬َ ‫السالَ ُم َوِم ْن‬
َّ ‫ت‬َ ْ‫اللَّ ُه َّم أَن‬
อ่่านว่่า “อััลลอฮุุมมะ อัันตััสสลามุุ วะมิินกััสสลามุุ ตะบาร็็อกตะ ซััลญะลาลิิ วััล
อิิกรอม” ความว่่า “โอ้้ อัลั ลอฮ์์ พระองค์์เป็็ นผู้้�ยิ่่�งด้้ วยสัันติิ ความสัันติิมาจากพระองค์์
จำำ�เริิ ญยิ่่�งแล้้ ว โอ้้ ผู้้�สููงส่่ง ผู้้�มีีเกีียรติิ” (จากฮะดีีษของท่่านเษาบาน เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
2 ،‫لل‬ ِّ ‫ الَ حو َل والَ قـ َّوةَ إِالَّ ِب‬،‫ْك ولَه ا ْلم ُد وهو علَى ُك ِل َشي ٍء قَ ِدير‬ َ ‫اللُ َو ْح َدهُ الَ َش ِر‬ّ َّ‫الَ إِلهَ إِال‬
ُ َ َْ ٌ ْ ّ َ َ ُ َ ْ َ ُ َ ُ ‫ لَهُ ال ُْمل‬، ُ‫يك لَه‬
، ‫ين‬ ِ ِ ِ َّ ِ ِ ِ ِ َّ ِ ّ َّ‫الَ إِلهَ إِال‬
ْ ‫ لَهُ النّ ْع َمةُ َولَهُ الْ َف‬،ُ‫ َوالَ نـَْعبُ ُد إال إ َّيه‬،ُ‫الل‬
َ ‫الد‬ّ ُ‫ني لَه‬ َ ‫اللُ ُمْلص‬ ّ ‫ الَ إلهَ إال‬، ‫س ُن‬َ َ‫ َولَهُ الثـَّنَاءُ ا ْل‬، ‫ض ُل‬
ِ
‫َول َْو َك ِرَه الْ َكاف ُرو َن‬
อ่่านว่่า “ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮุุ วะฮ์์ ดะฮุุ ลาชะรีี กะละฮ์์ ละฮุุลมุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ
วะฮุุวะ อะลา กุุลลิิชััยอิิน เกาะดีีร ลา เฮาละ วะลากููวะตะ อิิลลาบิิลลาฮิิ ลาอิิ
ลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์ วะลา นะอ์์ บุุดุุ อิิลลาอีียาฮุุ ละฮุุน นิิอ์์มะฮ์์ วะละฮุุล ฟัั ฎลุุ วะ
ละฮุุษ ษะนาอุุล ฮะซััน ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮุุ มุุคลิิซีีนะ ละฮุุดดีีน วะเลากะริิฮััล
กาฟิิ รููน”
ความว่่ า “ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ เพีียงผู้้�เดีียว โดยไม่่ มีีภาคีีใดๆ
สำำ�หรัับอััลลอฮ์์ อำำ�นาจการปกครอง และการสรรเสริิ ญเป็็ นกรรมสิิทธิ์์� ขอ
งอััลลอฮ์์ และอััลลอฮ์์ ทรงเดชานุุภาพเหนืือทุุกสิ่่�งทุุกอย่่ าง ไม่่ มีพลั
ี งั อำำ�นาจใดๆ
77
นอกจากพลัังอำำ�นาจของอััลลอฮ์์ ไม่่ มีพ ี ระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ และเราจะ

ไม่่ เคารพภัักดีต่ี ่ อผู้้�ใดนอกจากอััลลอฮ์์ เท่่ านั้้�น ความโปรดปราน ความประเสริิฐ
และการสรรเสริิ ญ ที่่�ดีีเ ป็็ นของอัั ล ลอฮ์์ ไม่่ มีี พ ระเจ้้าอื่่� น ใดนอก จากอััลลอฮ์์
เป็็ นการเคารพภัักดีีต่่ออััลลอฮ์์ ด้้วยความบริิ สุุทธิ์์�ใจ แม้้บรรดาผู้้�ปฏิิเสธจะ
รัั งเกีียจก็็ตาม” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 596)
ٍ
3 ،‫ت‬ َ ‫ اللَّ ُه َّم الَ َمانِ َع لِ َما أَ ْعطَْي‬، ‫ْك َولَهُ ا ْلَ ْم ُد َو ُه َو َعلَى ُك ِّل َش ْيء قَ ِد ٌير‬
ُ ‫ لَهُ ال ُْمل‬، ُ‫يك لَه‬ ّ َّ‫الَ إِلهَ إِال‬
َ ‫اللُ َو ْح َدهُ الَ َش ِر‬
‫ك ا ْلَ ُّد‬ ِ ِ
َ ‫ َوالَ يـَنـَْف ُع َذا ا ْلَ ّد م ْن‬، ‫ت‬ ِ ِ
َ ‫َوالَ ُم ْعط َي ل َما َمنـَْع‬
อ่่านว่่า “ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮุุ วะฮ์์ ดะฮูู ลาชะรีี กะละฮ์์ ละฮุุลมุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ
วะฮุุวะ อะลา กุุลลิิ ชััยอิิน เกาะดีีร อััลลอฮุุมมะ ลามานิิอะ ลิิมา อะอ์์ ฏ็อ็ ยตะ
วะลา มุุอ์์ฏิยิ ะ ลิิมา มะนะอ์์ ตะ วะลายััน ฟะอุุ ซััลญััดดิิ มิินกััล ญััดดุุ”
ความว่่ า “ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ เพีียงผู้้�เดีียว โดยไม่่ มีีภาคีีใด ๆ

สำำ�หรัับ อัั ล ลอฮ์์ อำำ � นาจการปกครอง และการสรรเสริิ ญ เป็็ นกรรมสิิ ท ธิ์์�
ของอััลลอฮ์์ และอััลลอฮ์์ทรงเดชานุุภาพเหนืือทุุกสิ่่�งทุุกอย่่าง โอ้้อััลลอฮ์์ ไม่่ มีผู้ี � ใ้ ด
ยัับยั้้�งในสิ่่�งที่่�พระองค์์ ประทาน และไม่่ มีีผู้� ้ใดประทานในสิ่่�งที่่�พระองค์์ ยัับยั้้�ง
ตำำ�แหน่่ งของผู้้�มีีเกีียรติิจะไม่่ เอื้้�อประโยชน์์ อันั ใดแก่่ เขาเลย ณ พระองค์์ ” (บัันทึึก
4 หลัังจากนั้้�นก็็กล่่าวคำำ�ตัสั บีีฮ์์ ซึ่่�งมีีหลายสำำ�นวนดัังนี้้�:
หนึ่่�ง:
‫سبحان هللا‬
อ่่ านว่่ า “ซุุบฮานััลลอฮ์์ ” ความว่่ า “มหาบริิสุทุ ธิ์์�ยิ่่�งแด่่ อัลั ลอฮ์์ ” 33 ครั้้�ง
‫احلمد هلل‬
อ่่ านว่่ า “อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ ”
ความว่่ า “การสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ ” 33 ครั้้�ง
‫هللا أكرب‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุอักบั
ั รั ” ความว่่ า “อััลลอฮ์์ ผู้� ท้ รงยิ่่�งใหญ่่ ” 33 ครั้้�ง
และครั้้�งที่่�หนึ่� ง่ ร้้อยให้้กล่่ าวว่่ า
‫ْك َولَهُ ا ْلَ ْم ُد َو ُه َو َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِد ٌير‬ ّ َّ‫الَ إِلهَ إِال‬
ُ ‫يك لَهُ لَهُ ال ُْمل‬
อ่่ านว่่ า “ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮุุ วะฮ์์ ดะฮูู ลาชะรีีกะละฮุุ ละฮุุลมุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ วะ
ฮุุวะ อะลา กุุลลิิชัยั อิิน เกาะดีีร” ความว่่ า “ไม่่ มีพ
ี ระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ เพีียงผู้้�เดีียว
โดยไม่่ มีภี าคีีใดๆ อำำ�นาจการปกครองและการสรรเสริิญเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ และ
และอััลลอฮ์์ ทรงเดชานุุภาพเหนืือทุุกสิ่่�งทุุกอย่่ าง”
78
อ้้ างจากฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�กล่า่ วว่่า:ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์

ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดกล่่ าวว่่ า ซุุบฮานััลลอฮ์์ 33 ครั้้�ง อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์
33 ครั้้�ง อััลลอฮุุอักบั
ั รั 33 ครั้้�ง และลาอิิลาฮะอิิลลััลลอฮ์์ วะฮ์์ ดะฮุุ ลาชะรีี กะละฮุุ ละฮุุล
มุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ วะฮุุวะ อะลา กุุลลิิ ชััยอิิน เกาะดีีร เป็็ นครั้้�งที่่�หนึ่�ง่ ร้้อย หลัังละหมาดทุุก
เวลา ความผิิดของเขาจะถููกให้้อภััย ถึึงแม้้จะมีีมากเท่่ ากัับฟองน้ำำ�� ในทะเลก็็ตาม” (บัันทึึก
‫ وهللا أكرب‬،‫ واحلمد هلل‬،‫سبحان هللا‬
สอง: “ซุุบฮานััลลอฮ์์ ” 33 ครั้้�ง “อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ ” 33 ครั้้�ง “อััลลอฮุุอัักบัรั ” 34 ครั้้�ง ดััง
ฮะดีี ษ ของท่่ า นกะอัับ บิิ น อุุจ ญ์์ เ ราะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์ กล่่า วว่่า :ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “บทซิิกิิรที่่�กล่่าวหรืือปฏิิบััติิหลัังทุุกละหมาดฟัั รฎูู

ซึ่่�งจะไม่่ ทำ�ำ ให้้ผู้้�กล่่าวผิิดหวัังอย่่ างแน่่ นอน” นั่่�นคืือ
ั รั 34 ครั้้�ง” (บัันทึึก
กล่่ าว “ซุุบฮานััลลอฮ์์ ” 33 ครั้้�ง อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ 33 ครั้้�ง อััลลอฮุุอักบั
‫ وال إله إال هللا‬،‫ وهللا أكرب‬،‫ واحلمد هلل‬،‫سبحان هللا‬
สาม: “ซุุบฮานััลลอฮ์์ ” 25 ครั้้�ง “อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ ” 25 ครั้้�ง ”อััลลอฮุุอัักบััร» 25 ครั้้�ง
“ลาอิิลาฮะอิิลลััลลอฮ์์ ” 25 ครั้้�ง
สำำ�นวนนี้้ � มาจากฮะดีีษของท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน ซััยด์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
(บัันทึึกโดยอััตติิรมิซีิ ย์ี ์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3413 อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ใน ตะห์์กีกี มิิชกาต
อััลมะศอบีีห์์ 1/307)
‫ وهللا أكرب‬،‫ واحلمد هلل‬،‫سبحان هللا‬
สี่่�: “ซุุบฮานััลลอฮ์์ ” 10 ครั้้�ง “อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ ” 10 ครั้้�ง “อััลลอฮุุอัักบัรั ” 10 ครั้้�ง
สำำ�นวนนี้้ � มาจากฮะดีีษของท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อััมร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา (บัันทึึกโดย
อััตติิรมิซีิ ย์ี ์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3410 อััลอััลบานีีย์กล่
์ า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ใน ตะห์์กีกี มิิชกาต อััลมะศอบีีห์์ 2/743)
ดัังนั้้�น จึึงมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ปฏิิบัติั สิ ลัับกันั ไป ตามกฎที่่�เราเคยอธิิบายไว้้ ก่่อนหน้้ านี้้ �ในการปฏิิบัติั ิ
ซุุนนะฮ์์ด้้วยวิิธีีที่ห่� ลากหลายตามที่มี่� รี ายงาน
มีีซุุนนะฮ์์ให้้ กล่่าวตััสบีีฮ์์ด้้วยการนัับนิ้้ �ว ดัังที่่�ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าว
ว่่า: “จงกล่่ าวตััสบีีฮ์์ด้้วยการนัับนิ้้�ว เพราะนิ้้�วจะถููกถามและถููกสั่่�งให้้พููด” (บัันทึึกโดย
อะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 27089 บัันทึึกโดยอััตติิรมิซีิ ย์ี ์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3486 อััลอััลบานีีย์กล่
์ า่ วว่่าฮะซััน
ใน เศาะฮีีห์์อัลั ญามิิอ์์ 2/753)
79
5 อ่่ านอายะฮ์์ กุุรซีีย์์

ดัังฮะดีีษของท่่าน อบูู อุุมามะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดที่่อ่� า่ นอายะฮ์์กุรซี
ุ ย์ี ์ทุกุ ๆ หลัังละหมาดฟัั รฎูู จะไม่่มีสิ่่ี ง� ใดกีีดขวาง
เขาจากสวรรค์์ได้้ ยกเว้้ นความตายเท่่านั้้�น” (บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 9928
อััลมุุนซิิรีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ในอััตตััรฆีีบ วะ อััตตััรฮีีบ ลำำ�ดับั ที่่� 2373 อิิบนุุ อัับดิิล ฮาดีีย์์ ใน
อััลมุุฮัรร็
ั ็ อร 1/198 และอิิบนุลุ ก็็อยยิิม ในซาดุุล มะอาด 1/303)
6 หก: อ่่ าน ซููเราะฮ์์ อััลฟะลััก และซููเราะฮ์์ อัันนาส
ดัังฮะดีีษของท่่านอุุกบะฮ์์ บิิน อามิิร เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม สั่่�งฉัันให้้ อ่า่ นสองซููเราะฮ์์แห่่งการขอความคุ้้�มครอง(อััลฟะลัักและ
อัันนาส)ทุุก ๆ หลัังละหมาดฟัั รฎูู” (บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1525 และอััลอััลบานีีย์์

กล่่าวว่่า: สายรายงานเศาะฮีีห์์ และอิิบนุุ คุุซัยั มะฮ์์ กัับอิบนุ ิ ุ ฮิิบบานกล่่าวว่่า เศาะฮีีห์์ ใน เศาะฮีีห์์
อบีีดาวููด 5/254)
และทั้้�งหมดนี้้ �คืือซุนุ นะฮ์์ต่า่ ง ๆ ในการละหมาดที่่�ผู้้� ละหมาดต้้ องปฏิิบัติั ิ
อัันที่่�จริิ งเรายัังคงพููดในเรื่่� องที่่�เกี่่�ยวข้้ องกัับช่ว่ งเวลาฟัั จญ์์ร แต่่ที่่�เรายกเนื้้ �อหาต่่าง ๆ ไปก่่อน
เนื่่�องจากจำำ�เป็็ นต้้ องอธิิบายประเด็็นที่่�เกี่่�ยวข้้ องกัับการละหมาดให้้ ทราบก่่อน วััลลอฮุุอะอ์์ลัมั
9 หลัังละหมาดศุุบห์์ หรืื อฟัั จญ์์รเสร็็ จ การนั่่�งอยู่่�ในสถานที่่�ละหมาดจนกระทั่่�ง
ดวงอาทิิตย์์ขึ้้น� ถืือเป็็ นอีีกซุุนนะฮ์์ หนึ่� ่ง
จากท่่านญาบิิร บิิน ซะมุุเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม เมื่่�อท่า่ นละหมาดศุุบห์์เสร็็จ ท่่านจะนั่่�งอยู่่ใ� นที่่ล� ะหมาดของท่่านจนดวงอาทิิตย์์
ขึ้้ �น” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 670)
80
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะสััลลััม กล่่าวว่่า: “บุุคคลเจ็็ดจำำ�พวกที่่�อัลั ลอฮ์์ จะให้้พวกเขาอยู่่�

ภายใต้้ร่่มเงาของอััลลอฮ์์ ในวัันที่่�ไม่่ มีร่ี ่ มเงาใดๆ นอกจากร่่ มเงาของอััลลอฮ์์ … หนึ่่�งในนั้้�นคืือ…
บุุคคลที่่�หัวั ใจของเขาผููกพัันกัับมััสญิิด”
81
บทซิิกิริ ยามเช้้า
การกล่่าวบทซิิกิิรยามเช้้ า เริ่่� มตั้้�งแต่่รุ่่� งอรุุ ณเมื่่�ออะซานละหมาดศุุบห์์เสร็็ จแล้้ วก็็ถืือว่่าเป็็ น

เวลาที่่�เริ่่� มอ่่านซิิกิิรยามเช้้ าได้้ และบทซิิกิิรนี้้ �เป็็ นประหนึ่่ง� เกราะป้้องกัันให้้ แก่่บ่า่ วในดุุนยา และ
เป็็ นขุุมความดีีที่่�ยิ่่�งใหญ่่ในอาคิิเราะฮ์์
บทซิิกิริ ในยามเช้้า และยามเย็็นมีีดังั นี้้�:
1 ผู้้�ใดที่่�กล่่าวว่่ า
‫ َو ُه َو َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدير‬، ‫ْك َولَهُ ا ْلَ ْم ُد‬ َّ ‫َل إِلَهَ إَِّل‬
َ ‫اللُ َو ْح َدهُ َل َش ِر‬
ُ ‫ لَهُ ال ُْمل‬، ُ‫يك لَه‬
อ่่ านว่่ า “ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์ วะฮ์์ ดะฮุุ ลาชะรีี กะ ละฮุุ ละฮุุลมุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ
วะฮุุวะ อะลา กุุลลิิชััยอิิน เกาะดีีร” ความว่่ า “ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดที่่�ถููกเคารพภัักดีี
อย่่ างแท้้จริิ งนอกจากอััลลอฮ์์ เพีียงผู้้�เดีียวโดยไม่่ มีีภาคีีใดๆ อำำ�นาจและการ
82
สรรเสริิญทั้้�งหลายเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของพระองค์์ และอััลลอฮ์์ เป็็ นผู้้�ทรงเดชานุุภาพ

เหนืือทุุกสิ่่�งทุุกอย่่ าง” ผู้้�ใดกล่่ าวอย่่ างนี้้�สิบิ ครั้้�งตอนเช้้าจะถููกบัันทึึกให้้แก่่ เขาหนึ่่�ง
ร้้อยความดีี และจะถููกลบให้้แก่่ เขาหนึ่่�งร้้อยความชั่่�ว และเขาจะได้้ผลบุุญเท่่ ากัับ
การปล่่ อยทาสหนึ่่�งคน และเขาจะได้้รัั บการปกป้้ องจนกระทั่่�งถึึงตอนเย็็น และผู้้�
ใดกล่่ าวในตอนเย็็นเขาจะได้้รัับอย่่ างนี้้�เช่่ นเดีียวกััน” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 8719 และอิิบนุุ บาซ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าฮะดีีษฮะซััน
2 ‫ُك ِم ْن َخ ِْي َه ِذ ِه اللَّيـْلَ ِة‬ ْ ‫يك لَهُ اللَّ ُه َّم إِِّن أ‬
َ ‫َسأَل‬ َ ‫اللُ َو ْح َدهُ الَ َش ِر‬ َِِّ ‫ وا ْلم ُد‬، ‫ل‬
َّ َّ‫ل الَ إِلَهَ إِال‬ ِ ِ ُ ‫أَمسيـنا وأَمسى الْمل‬
ْ َ َ َّ ‫ْك‬ ُ َ ْ َ َْ َ ْ
ِ ‫ وس‬، ‫ك ِمن الْ َكس ِل وا ْلرِم‬ ِ‫ك ِمن َش ِرها و َش ِر ما ف‬
‫ َوفِتـْنَ ِة‬،‫ْك َِب‬ِ ‫وء ال‬
َُ َ َ َ ََ َ ِ
‫ب‬ ‫ذ‬
ُ ‫و‬ُ‫َع‬
‫أ‬ ‫ن‬ّ ِِ
‫إ‬ ‫م‬َّ ‫ه‬
ُ َّ
‫ل‬ ‫ال‬ ، ‫ا‬‫يه‬
َ َ ّ َ ّ َ ْ َ ِ
‫ب‬ ‫ذ‬
ُ ‫و‬ ُ‫ َوأَع‬،‫َو َخ ِْي َما فِ َيها‬
‫اب الْ َق ِْب‬ِ ‫ َو َع َذ‬، ‫الدنـْيَا‬ُّ

อ่่ านว่่ า “อััมซััยนา วะอััมซััล มุุลกุุ ลิิลลาฮ์์ วััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์
วะห์์ ดะฮูู ลาชะรีีกะละฮ์์ อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััซอะลุุกะ มิินค็็อยริิ ฮาซิิฮิลิ ลััยละฮ์์ วะ
ค็็อยริิ มา ฟีี ฮา วะอะอููซุุ บิิกะ มิินชััรริิฮา วะชััรริิมา ฟีี ฮา อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อะอูู
ซุุบิกิ ะ มิินััล กะซััล วััลฮะร็็อม วะซููอิิล กิิบัรั วะฟิิ ตนะติิด ดุุนยา วะอะซาบิิลก็็อบร์์”
และในตอนเช้้าให้้กล่่ าวว่่ า
‫ َوأَعُوذُ بِك ِم ْن َش ِّر َما ِف َهذا‬،‫بعده‬
ِ ‫ُك َخ ِْي ما ِف ه َذا الْيوم و َخ ْي ما‬
َ َ َ َ َ َ ‫أسأَل‬ ِ ِ ُ ‫أَصبحنا وأَصبح الْمل‬
ْ ...‫ْك َّل‬ ُ َ َْ َ َ ْ َْ
ِ
‫اليَوم َو َشر َما بـَْعده‬
“อัั ซ บะฮ์์ น า วะอัั ซ บะฮัั ล มุุ ล กุุ ลิิ ล ลาฮ์์ ลิิ ล ลาฮ์์ วัั ล ฮัั ม ดุุ ลิิ ล ลาฮ์์ ลาอิิล าฮะ
อิิลลััลลอฮ์์ วะห์์ ดะฮูู ลาชะรีี กะละฮ์์ อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััซอะลุุกะค็็อยเราะ มาฟีี
ฮาซััล เยาม์์ วะค็็อยเราะ มา บะอฺฺดะฮ์์ อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อะอููซุุบิกิ ะ มิินััล กะ
ซััล วััลฮะร็็อม วะซููอิิล กิิบัรั วะฟิิ ตนะติิด ดุุนยา วะอะซาบิิลก็็อบร์์ ”
ความว่่ า “ฉัันมีีชีีวิิตอยู่่�ในค่ำำ��คืืนนี้้�โดยที่่�อำำ�นาจการปกครองเป็็ นกรรมสิิทธิ์์� ขอ
งอััลลอฮ์์ และมวลการสรรเสริิญเป็็ นสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ โดยปราศจากภาคีีใด ๆ กัับ
อััลลอฮ์์ โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิง ฉัันขอวิิงวอนต่่ อพระองค์์ โปรดประทานความดีีของ
ค่ำำ��คืืนนี้้� และความดีีที่่�อยู่่�ในนั้้�นแก่่ ฉััน และฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้
พ้้นจากความชั่่�วร้้ ายของค่ำำ��คืืนนี้้�และความชั่่�วร้้ ายที่่�อยู่่�ในนั้้�น โอ้้อััลลอฮ์์ ฉัันขอ
ความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความเกีียจคร้้าน ความอ่่ อนแอด้้วยความ
ชรา ความชั่่�วร้้ ายของความแก่่ เฒ่่ า ความวุ่่�นวายของดุุนยา และการลงโทษใน
หลุุมฝัั งศพ”
และในตอนเช้้าเขากล่่ าวว่่ า “พวกเรามีีชีวิี ติ อยู่่�ในเช้้านี้้�...จนจบ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม
83
3 สำำ�นวนแม่่บทหรืื อนายแห่่งการอิิสติิฆฟาร/ขออภััยโทษ
‫ك ِم ْن َش ِّر‬َ ِ‫ أَعُوذُ ب‬،‫ت‬ُ ‫استَطَ ْع‬ ِ ِ
ْ ‫وأ ََن َعلَى َع ْهد َك َوَو ْعد َك َما‬, َ ‫ت َخلَ ْقتَ ِن‬
َ ‫وأ ََن َع ْب ُد َك‬, َ ْ‫اللَّ ُه َّم أَن‬
َ ْ‫ت َرِّب َل إِلَهَ إَِّل أَن‬
‫ت‬َ ْ‫وب إَِّل أَن‬ ُّ ‫َك بِ َذنِْب فَا ْغ ِف ْر ِل فَِإنَّهُ َل يـَغْ ِف ُر‬
َ ُ‫الذن‬ َ ِ‫َك بِنِ ْع َمت‬
َ ‫ َوأَبُوءُ ل‬،‫ك َعلَ َّي‬ َ ‫ أَبُوءُ ل‬، ‫ت‬ ُ ‫صنـَْع‬
َ ‫َما‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อัันตะ ร็็อบบีี ลาอิิลาฮะ อิิลลา อัันตะ เคาะลัักตะนีี วะ
อะนา อัับดุุกะ วะอะนา อะลา อะฮ์์ ดิกิ ะ วะวะอ์์ ดิกิ ะ มััซตะเฏาะอ์์ ตุุ อะอููซุุบิกิ ะ
มิินชััรริิ มาเศาะนะอ์์ ตุุ อะบููอุุ ละกะ บิินิิอ์์มะติิกะ อะลััยยา วะอะบููอุุ บิิซััมบีี
ฟัั ฆฟิิ รลีี ฟะอิินนะฮูู ลา ยััฆฟิิ รุุ ซ ซุุนููบะ อิิลลาอัันตะ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ พระองค์์ คืือผู้้�ทรงอภิิบาลของฉััน ไม่่ มีพ ี ระเจ้้าอื่่�นใดนอกจาก
พระองค์์ พระองค์์ ได้้สร้้างฉัันและฉัันคืือบ่่ าวของพระองค์์ ตััวฉัันกัับสััญญาแห่่ ง
ผลตอบแทนที่่�ดีี และสััญญาแห่่ งการลงโทษของพระองค์์ นั้้น� ฉัันทำำ�ได้้เท่่ าที่่�ฉััน
มีีความสามารถเท่่ านั้้�น ฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความชั่่�วร้้ าย

ที่่�ฉัันได้้กระทำำ�ไว้้ ฉัันกลัับไปหาพระองค์์ ด้้วยการยอมรัับในความโปรดปรานของ
พระองค์์ ที่่�มีต่ี ่ อตััวฉััน และฉัันขอกลัับไปหาพระองค์์ ด้้วยการยอมรัับในความผิิด
บาปของฉััน ดัังนั้้�น ขอได้้โปรดประทานอภััยโทษแก่่ ฉัันเถิิด เพราะแท้้จริิงไม่่ มีี
ผู้้�ใดสามารถอภััยในบาปต่่ างๆได้้นอกจากพระองค์์ ” ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดกล่่ าวดุุอาอ์์ นี้้ต� อนกลางวัันด้้วยความเชื่่�อมั่่�น หากเขาเสีีย
ชีีวิิตก่่อนค่ำำ��เขาจะได้้เป็็ นชาวสวรรค์์ และหากเขากล่่ าวตอนค่ำำ��ด้้วยความเชื่่�อ
มั่่�น แล้้วเขาเสีียชีีวิิตก่่อนถึึงตอนเช้้า เขาจะได้้เป็็ นชาวสวรรค์์ ” (บัันทึึกโดย อััล
บุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6306)
4 เมื่่�อผู้้�ใดอยู่่�ในตอนเช้้าเขาจงกล่่ าวว่่ า
‫ور‬
ُ‫ش‬ َ ‫ َوإِل َْي‬،‫وت‬
ُ ُّ‫ك الن‬ َ ِ‫ َوب‬،‫ك َْنيَا‬
ُ ُ‫ك َن‬ َ ِ‫ َوب‬،‫سيـْنَا‬ َ ِ‫ َوب‬،‫َصبَ ْحنَا‬
َ ‫ك أ َْم‬ َ ِ‫اللَّ ُه َّم ب‬
ْ ‫كأ‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ บิิกะ อััศบะห์์ นา วะบิิกะ อััมซััยนา วะบิิกะ นะห์์ ยา วะบิิกะ
นะมููตุุ วะอิิลััยกััน นุุชููร”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ พวกเรามีีชีีวิติ อยู่่�ในเช้้านี้้�ด้้วยพระองค์์ พวกเรามีีชีีวิติ อยู่่�ใน
ตอนค่ำำ��คืืนด้้วยพระองค์์ พวกเรามีีชีีวิติ อยู่่�และตายด้้วยพระองค์์ และพวกเราจะ
ฟื้้� นคืืนชีีพสู่่�พระองค์์ ”
และผู้้�ใดอยู่่�ในตอนเย็็นเขาจงกล่่ าวว่่ า
ِ ‫ك الْم‬ َ ِ‫ك َْنيَا َوب‬
َ ِ‫َصبَ ْحنَا َوب‬ َ ِ‫سيـْنَا َوب‬ َ ِ‫اللَّ ُه َّم ب‬
‫صري‬ َ َ ‫وت َوإِل َْي‬
ُ ُ‫ك َن‬ ْ ‫كأ‬ َ ‫ك أ َْم‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ บิิกะ อััมซััยนา วะบิิกะ อััศบะฮ์์ นา วะบิิกะ นะห์์ ยา วะบิิกะ
นะมููตุุ วะอิิลััยกััลมะศีีร”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ พวกเรามีีชีีวิิตอยู่่�ในค่ำำ��คืืนนี้้�ด้้วยพระองค์์ และพวกเรามีี
ชีีวิติ อยู่่�ในตอนเช้้าด้้วยพระองค์์ พวกเราชีีวิติ อยู่่�และตายด้้วยพระองค์์ และพวก
84
เราจะกลัับคืืนสู่่�พระองค์์ ” (บัันทึึกโดยอบููดดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5068 บัันทึึกโดย

อััตติิรมิิซีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3391 บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 9836 บัันทึึกโดย
อิิบนุมุ าญะฮ์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3868 และอิิบนุุ บาซ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์)
5 ‫ك ِم ْن‬َ ِ‫ أَعُوذُ ب‬، ُ‫ب ُك ِّل َش ْي ٍء َوَملِي َكه‬ َ ْ‫ َل إِلَهَ إَِّل أَن‬، ‫اد ِة‬
َّ ‫ت َر‬ َّ ‫ب َو‬
َ ‫الش َه‬ ِ ‫ َع ِالَ الْغَْي‬، ‫ض‬ ِ ‫السمو‬
ِ ‫ات َو ْال َْر‬ ِ
َ َ َّ ‫اللَّ ُه َّم فَاط َر‬
ِ
‫َج َّرهُ إِ َل ُم ْسل ٍم‬ ِ ِ ِ ِ
َ ‫ َوأَ ْن أَقـَِْت‬، ‫ان َوش ْركه‬ ِ َ‫الش ْيط‬ ِ ِ
َّ ‫َش ِّر نـَْفسي َوم ْن َش ِّر‬
ُ ‫ أ َْو أ‬، ‫وءا‬
ً ‫ف َعلَى نـَْفسي ُس‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ ฟาฏิิร็็อซ ซะมาวาติิ วััลอััรฎ์์ อาลิิมััล ฆ็็อยบิิ วััชชะฮาดะฮ์์
ลาอิิลาฮะ อิิลลา อัันตะ ร็็อบบะ กุุลลิิชััยอิิน วะมะลีีกะฮ์์ อะอููซุุ บิิกะ มิินชััรริิ
นััฟซีี วะมิิน ชััรริิช ชััยฏอนิิ วะชิิรกิิฮ์์ วะอัันอัักตะริิฟะ อะลา นััฟซีี ซููอััน เอา อะ
ยุุรเราะฮูู อิิลา มุุสลิิม”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ ผู้้�ทรงสร้้างชั้้�นฟ้้ าทั้้�งหลายและแผ่่ นดิิน ผู้้�ทรงรอบรู้� ้ ในสิ่่�ง

ซ่่ อนเร้้นและเปิิ ดเผย โอ้้ผู้้�ทรงอภิิบาลและครอบครองสรรพสิ่่� งทั้้�งมวล ไม่่ มีี
พระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ ฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความ
ชั่่�วร้้ ายของตััวฉัันเอง และความชั่่�วร้้ ายของชััยฏอนและสมุุนของมััน และฉัันขอ
ความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากการทำำ�ร้้ ายต่่ อตััวเอง หรืือทำำ�ร้้ ายต่่ อมุุสลิิม
อื่่�น” ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “จงกล่่ าวดุุอาอ์์ นี้้ใ� นตอนเช้้า
ตอนเย็็นและตอนเข้้านอน” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6597 บัันทึึกโดย
อบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5076 บัันทึึกโดยอััตติิรมิิซีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3529 บัันทึึกโดย
อัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 7699 และอิิบนุุ บาซ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์)
6 ผู้้�ใดที่่�กล่่าวทุุกๆ ตอนเช้้าและทุุกๆ คืืนว่่ า
ِ ِ َّ ‫السم ِاء و ُهو‬ ِ ‫اس ِه َش ْيءٌ ِف ْال َْر‬
ِْ ‫ض ُّر مع‬ ِ َِّ ‫س ِم‬
ِ‫يم‬
ُ ‫يع ال َْعل‬
ُ ‫السم‬ َ َ َ َّ ‫ض َوَل ِف‬ َ َ ُ َ‫الل الَّذي َل ي‬ ْ
อ่่ านว่่ า “บิิสมิิลลาฮิิล ละซีี ลายะฎุุรรุุ มะอััซ มิิฮีี ชััยอุุน ฟิิ ลอััรฎ์์ วะลา ฟิิ ซซะมาอ์์
วะฮุุวััซ ซะมีีอุุลอะลีีม”
ความว่่ า “ด้้วยพระนามของอััลลอฮ์์ ผู้้�ซึ่� ่งไม่่ มีีสิ่่�งใดบนพื้้�นแผ่่ นดิินและชั้้�นฟ้้ า
สามารถให้้โทษพร้้อมกัับพระนามของอััลลอฮ์์ ได้้ และอััลลอฮ์์ เป็็ นผู้้�ทรงได้้ยิิน
ผู้้�ทรงรอบรู้� ้ ยิ่่�ง” ให้้กล่่ าวสามครั้้�ง เขาจะไม่่ ได้้รัั บอัันตรายจากสิ่่� งใดๆ ในวัันนั้้�น
อีีกเลย (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 446 บัันทึึกโดยอััตติิรมิิซีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
10179 บัันทึึกโดยอิิบนุมุ าญะฮ์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3869 อิิบนุุ บาซ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าว
ว่่า อััตติิรมิิซีีย์์กล่า่ วว่่าฮะดีีษฮะซัันเศาะฮีีห์์ ซึ่่ง� เป็็ นดัังที่่�ท่า่ นว่่าไว้้ ตามนั้้�น
7 ผู้้�ใดกล่่ าวในตอนเช้้าและตอนเย็็นจำำ�นวนสามครั้้�งว่่ า
‫اللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم نَبِيًّا‬ ٍ ِ ِ ُ ‫ض‬ ِ‫ر‬
َ ‫ َوِبُ َح َّمد‬, ‫ َوِب ِْل ْس َلِم دينًا‬, ‫يت ِب َّلل َرًّب‬
َّ ‫صلَّى‬ َ
“รอฎีีตุุ บิิลลาฮิิ ร็็อบบา วะบิิล อิิสลามิิ ดีีนา วะบิิมุุฮััมมััด ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม นะบีียา”
85
ความว่่ า “ฉัันพอใจด้้วยอััลลอฮ์์ ผู้� ท้ รงเป็็ นผู้้�อภิิบาล พอใจด้้วยอิิสลามเป็็ นศาสนา

ของฉัั น และพอใจด้้วยท่่ านนบีีมุุฮััมมััด ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม เป็็ น
ศาสนทููตฉััน” ย่่อมเป็็ นสิิทธิิของเขาที่่�อัลั ลอฮ์์จะพอใจเขาในวัันกิิยามะฮ์์ (บัันทึึกโดย
อะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 18967 บัันทึึกโดยอััตติิรมิซีิ ย์ี ์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3389 บัันทึึกโดยอิิ
บนุุ มาญะฮ์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3870 และอิิบนุุ บาซ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าสายรายงาน
ฮะดีีษฮะซััน)
8 ، ‫ َوأ َْهلِي َوَم ِال‬، ‫اي‬ ِ ِ ِ ِ ُّ ‫ُك ال َْعافِيَةَ ِف‬
َ َ‫ُك ال َْع ْف َو َوال َْعافيَةَ ِف د ِين َو ُدنـْي‬
َ ‫َسأَل‬ْ ‫ اللَّ ُه َّم إِِّن أ‬، ‫الدنـْيَا َو ْالخ َرة‬ ْ ‫اللَّ ُه َّم إِِّن أ‬
َ ‫َسأَل‬
ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
‫ َوم ْن‬، ‫ َو َع ْن َي ِين َو َع ْن شَ ِال‬، ‫ي َوم ْن َخلْفي‬ َّ ‫ي يَ َد‬ِ َْ‫اح َفظ ِْن م ْن بـ‬ ْ ‫ اللَّ ُه َّم‬،‫ َوآم ْن َرْو َع ِات‬،‫استـُْر َع ْوَر ِات‬
ْ ‫اللَّ ُه َّم‬
ِ
‫ال م ْن َتْ ِت‬
َ َ‫ك أَ ْن أُ ْغت‬ ِ ِ
َ ‫ َوأَعُوذُ ب َعظَ َمت‬، ‫فـَْوقي‬ِ
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััซอะลุุกััลป์์ อาฟิิ ยะตะ ฟิิ ดดุุนยา วััลอาคิิเราะฮ์์
อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััซอะลุุกััลป์์ อััฟวะ วััลอาฟิิ ยะตะ ฟีี ดีีนีี วะดุุนยายะ วะอะฮ์์ ลีี
วะมาลีี อััลลอฮุุมมััซตุุร เอารอตีี วะอามิิน เราอาตีี อััลลอฮุุมมะฮ์์ ฟััศนีี มิินบััย

นิิ ยะดััยยะ วะมิิน ค็็อลฟีี วะอััน ยะมีีนีี วะอััน ชิิมาลีี วะมิิน เฟากีี วะอะอููซุุ บิิอะ
เซาะมะติิกะ อัันอุุฆตาละ มิิน ตะห์์ ตี”ี
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิงฉัันขอวิิงวอนต่่ อพระองค์์ ได้้โปรดประทานอภััยและ
ความปลอดภััยแก่่ ฉัันทั้้�งในโลกดุุนยาและอาคิิเราะฮ์์ โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิงฉัันขอ
วิิงวอนต่่ อพระองค์์ ได้้โปรดประทานอภััยและความปลอดภััยในศาสนาของฉััน
โลกดุุนยาของฉััน ครอบครัั วของฉััน และทรัั พย์์สิินของฉััน โอ้้อััลลอฮ์์ โปรด
ปกปิิ ดสิ่่�งสงวนของฉััน และโปรดประทานความสงบเยืือกเย็็นในใจของฉััน โอ้้
อััลลอฮ์์ โปรดคุ้้�มครองฉัันให้้พ้้นจากตวามชั่่�วร้้ ายที่่�อยู่่�เบื้้�องหน้้าของฉััน เบื้้�อง
หลัังของฉััน เบื้้�องขวาของฉััน เบื้้�องซ้้ายของฉััน และเบื้้�องบนของฉััน และขอ
ความคุ้้�มครองด้้วยความยิ่่�งใหญ่่ ของพระองค์์ ให้้พ้้นจากการถููกจู่่�โจมจากเบื้้�อง
ล่่ างของฉััน” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 4785 บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 5074 บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 10401 บัันทึึกโดยอิิบนุุ มาญะฮ์์ ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 3871 และอััลฮากิิมกล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์)
9 ‫ات ِم ْن َش ِر َما َخلَ َق‬
ِ ‫َّام‬ َِّ ‫ات‬
َّ ‫الل الت‬ ِ ‫أَعُوذُ بِ َكلِم‬
ّ َ
อ่่ านว่่ า “อะอููซุุ บิิกะลิิมาติิลลาฮิิต ตามาติิ มิิน ชััรริิมา เคาะลััก” ความว่่ า “ฉัันขอ
ความคุ้้�มครองด้้วยพระพจนารถแห่่ งอััลลอฮ์์ ที่่�สมบููรณ์์ ยิ่่�ง ให้้ปลอดภััยจากความ
ชั่่�วร้้ ายของสิ่่�งต่่ างๆ ที่่�พระองค์์ ทรงสร้้าง” (จากฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 7898 บัันทึึกโดยอััตติิรมิซีิ ย์ี ์ ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 3437 และอิิบนุบุ าซ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าสายรายงานฮะดีีษนี้้ �ฮะซััน)
86
10 ‫يم‬ ِ ِ ِ ِ َّ ِ ‫الل َعلَي ِه وسلَّم‬

َ ‫وملة أَبينَا إبـَْراه‬-َ َ َ َ ْ َُّ ‫صلَّى‬
ٍ ِْ ‫ َوَكلِ َم ِة‬، ‫ال ْس َلِم‬
ِ ِ ‫ال ْخ َل‬
َ - ‫ َودي ِن نَبِيِّنَا ُمَ َّمد‬،‫ص‬ ِْ ‫َصبَ ْحنَا َعلَى فِط َْرِة‬
ْ‫أ‬
ِ ِ ِ
َ ‫ َوَما َكا َن م ْن ال ُْم ْش ِرك‬،‫َحني ًفا‬
‫ني‬
อ่่ านว่่ า “อััศบะห์์ นา อะลาฟิิ ฏเราะติิล อิิสลาม วะกะลิิมะติิล อิิคลาศ วะดีีนีี นะ
บีียินิ า มุุฮััมมััด ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม วะมิิลละติิ อะบีีนา อิิบรอฮีีม ฮะนีี
ฟัั น วะมากานะ มิินััล มุุชริิกีีน”
ความว่่ า “เรามีีชีีวิติ อยู่่�ในเช้้านี้้�บนศาสนาอิิสลาม และบนถ้้อยคำำ�ที่่�บริิสุุทธิ์์� และ
บนศาสนาของนบีีของพวกเรา มุุฮััมมััด ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม และบน
ศาสนาของบิิดาของพวกเรานบีีอิบิ รอฮีีม ผู้้�ยึึดมั่่�นอยู่่�บนแนวทางอัันบริิสุุทธิ์์�และ
เป็็ นมุุสลิิมผู้้�ยอมจำำ�นนต่่ ออััลลอฮ์์ และเขาไม่่ ใช่่ คนหนึ่่�งจากบรรดาผู้้�ที่่�ตั้้ง� ภาคีี”
(บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 15367 และ 21144) และในตอนเย็็นท่่านกล่่าวว่่า:
“อััมซััยนา อะลาฟิิ ฏเราะติิล อิิสลาม…” “เรามีีชีีวิติ อยู่่�ในค่ำำ��คืืนนี้้�บนศาสนาอิิสลาม

…จนจบ” และอิิบนุุ บาซ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าสายรายงานะดีีษนี้้ �เศาะฮีีห์์
ทั้้�งหมดนี้้ �อยู่่ใ� นหนัังสืือของชััยค์์ อิิบนุุ บาซ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ ที่่�ชื่่�อ
(‫)حتفة األخيار ببيان مجلة انفعة مما ورد يف الكتاب والسنة من األدعية واألذكار‬
ในบทว่่าด้้ วยเรื่่� องบทซิิกิิรในตอนเช้้ าและตอนเย็็น
ٍ ْ ‫ َوَل تَ ِكل ِْن إِ َل نـَْف ِسي طَ ْرفَةَ َع‬، ُ‫َصلِ ْح ِل َشأِْن ُكلَّه‬
11 ‫ي‬ ُ ‫َستَ ِغ‬
ْ ‫يث أ‬ ْ‫كأ‬َ ِ‫وم بَِر ْحَت‬
ُ ُّ‫َي َح ُّي َي قـَي‬
อ่่ านว่่ า “ยาฮััยยุุ ยาก็็อยยููม บิิเราะห์์ มะติิกะ อััซตะฆีีษุุ อััศลิิห์์ลีี ชะอ์์ นีี กุุลละฮ์์
วะลาตะกิิลนีี อิิลา นััฟซีี ฏ็็อรฟะตะ อััยน์์ ”
ความว่่ า “โอ้้ผู้้�ทรงชีีวินิ ผู้้�ทรงดููแลบริิหารกิิจการของสรรพสิ่่� งทั้้�งหลาย ฉัันวิิงวอน
ขอความช่่ วยเหลืือต่่ อพระองค์์ ดัังนั้้�นโปรดปรัั บปรุุ งกิิจการต่่ างๆ ของฉัันให้้ดีี
ขึ้้�นด้้วย และโปรดอย่่ าได้้ทอดทิ้้�งหรืือปล่่ อยวางให้้เป็็ นภาระแก่่ ตัวั ฉัันเพีียงลำำ�พังั
แม้้เพีียงพริิบตาเดีียว” (บัันทึึกโดยอััลบััซซาร 2/282 อิิบนุุ ฮะญััรและอััลอััลบานีีย์์กล่า่ ว
ว่่าฮะซััน ดููใน นะตาอิิจญ์์ อััลอััฟการ หน้้ า 177 และใน ซิิลซิิละฮ์์ อััศเศาะฮีีฮะฮ์์ 1/449)
12 ‫رش ال َْع ِظ ِيم‬ ُ ‫ب هللا الَ إِلهَ إِالَّ ُه َو َعلَْي ِه تـََوَّك‬
ِ ‫ب ال َْع‬
ُّ ‫لت َو ُه َو َر‬ َ ِ‫َح ْس‬
อ่่ านว่่ า “ฮััซบิยัิ ัลลอฮุุ ลาอิิลาฮะ อิิลลาฮูู วะอะลััยฮิิ ตะวัักกััลตุุ วะฮุุวะร็็อบบุุล
อััรชิิลอะซีีม” (อ่่ าน 7 ครั้้�ง)
ความว่่ า “อััลลอฮ์์ ทรงพอเพีียงแล้้วสำำ�หรัับฉััน ไม่่ มีพ ี ระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์
แด่่ พระองค์์ เท่่ านั้้�นที่่�ฉัันมอบหมายและพึ่่�งพา และพระองค์์ คืือผู้้�อภิิบาลแห่่ ง
บััลลัังก์์ อันั ยิ่่�งใหญ่่ ” ผู้้�ใดอ่่านเจ็็ดครั้้�ง อััลลอฮ์์จะให้้ การปกป้้องแก่่เขาอย่่างเพีียงพอแล้้ ว
จากสิ่่�งที่่�จะทำำ�ให้้ เขาเสีียใจ (จากฮะดีีษของท่่านอบูู ดััรดาอ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ บัันทึึก
โดยอบููดดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5081 ผู้้�รายงานทั้้�งหมดเชื่่�อถืือได้้ และอยููในเงื่่�อนไข
ฮะดีีษมััรฟููอ์์ ดัังที่่�อัลั อััลบานีีย์์กล่า่ วไว้้ ในอััซซิิลซิิละฮ์์ 11/449)
87
สาม: เวลาสาย
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในเวลาสาย/ฎุุฮา
ในเวลาสายมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ละหมาดฎุฮา

ุ
1 ฮะดีี ษ ที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็ อยเราะฮ์์ เราะฎิิ ยััลลอฮุุอัันฮ์์ กล่่าวว่่า: “ผู้้�เป็็ นที่่�รัักของฉััน
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ได้้ สั่่ง� เสีียฉันั ไว้้ สามประการคืือ ถืือศีลี อดสามวัันของทุุก ๆ
เดืือน ละหมาดฎุฮาสองร็็ ุ อกอะฮ์์ และละหมาดวิิตร์์ก่อ่ นนอน”และท่่านนบีีศ็อ็ ลลััลลอฮุุอะ
ลััยฮิวิ ะซััลลััมก็็ได้้ สั่่ง� เสีียท่า่ นอบูู อััดดัรด
ั าอ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ด้้ วยคำำ�สั่่ง� เสีียนี้้ �เช่่นกััน
(บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 722) และท่่านก็็ได้้ สั่่ง� เสีีย อบูู ซััรร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
อย่่างนี้้ �เช่่นกััน (บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2712 อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่า
เศาะฮีีห์์ใน อััศเศาะฮีีหะฮ์์ 2166)
88
2 ฮะดีีษที่่ท่� า่ นอบูู ซััรร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่าท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม

กล่่าวว่่า: “กระดููกข้้อต่่ อทุุกชิ้้น� ของแต่่ ละคนจะตื่่�นขึ้้�นมาพร้้อมกัับภาระที่่�ต้้ อง
บริิจาคทาน ดัังนั้้�น ทุุกการกล่่ าวว่่ า ซุุบฮานััลลอฮ์์ เท่่ ากัับหนึ่่�งการบริิจาค และ
ทุุกการกล่่ าวว่่ า อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ ก็เ็ ท่่ ากัับหนึ่่�งการบริิจาค และทุุกการกล่่ าวว่่ า
อััลลอฮุุอักบั
ั รั ก็็เท่่ากัับหนึ่่�งการบริิจาค และการสั่่�งใช้้ให้้ทำำ�ความดีีคืือการบริิจาค
การห้้ามปรามจากความชั่่�วคืือการบริิจาค และที่่�กล่่าวมานั้้�นทดแทนได้้ด้้วย
การละหมาดฎุฮาสองร็็ุ อกอะฮ์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 720)
และมีีปรากฏอยู่่ใ� นหนัังสืือเศาะฮีีห์ข์ องมุุสลิิมจากฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮา ที่่�อธิิบายว่่ามนุุษย์์ถููกสร้้างมาด้้ วยกระดููกสามร้้อยหกสิิบชิ้้ �น และผู้้�ใดได้้ บริิจาคเท่่ากัับ
จำำ�นวนนี้้ �แสดงว่่าวัันนั้้�นเขาได้้ ทำ�ำ ให้้ ตัวั ของเขาห่่างจากนรกญะฮัันนััมแล้้ ว
เวลาของละหมาดฎุุฮา:
เริ่่�มตั้้�งแต่่ดวงอาทิิตย์์ขึ้้ �นสููงประมาณหนึ่่ง� ด้้ ามหอกคืือพ้้นเวลาต้้ องห้้ ามไปแล้้ ว

สิ้้ �นสุุดเวลา: ก่่อนเข้้ าเวลาละหมาดซุุฮร์์ประมาณสิิบนาทีี
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษของท่่านอััมร์์ บิิน อะบะซะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ท่่านจงละหมาดศุุบห์์ และอย่่าละหมาดใดๆ ขณะดวงอาทิิตย์์ขึ้้น�
จนกว่่ ามัันจะขึ้้�นสููง…แล้้วจงละหมาด เพราะการละหมาดนี้้�จะถููกให้้มาเป็็ นพยาน จน
กระทั่่�งเงาของหอกสั้้�นกว่่ าตััวเอง และอย่่ าละหมาดใดๆ ในเวลานี้้� เพราะนรกญะฮัันนััม
กำำ�ลังั ถููกสุุมเผาอยู่่�ขณะนั้้�น…” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 832)
เวลาละหมาดฎุุฮาที่่�ประเสริิฐที่่�สุุด:
ช่่วงท้้ ายของเวลา คืือเวลาที่ลููกอูู
่� ฐหลบแดดอยู่่ที่� ท้่� ้ องแม่่อููฐ
หลัักฐานคืือ:ฮะดีีษของท่่านซััยด์์ บิิน อััรก็็อม เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า:แท้้ จริิงท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เวลาละหมาดเอาวาบีีน คืือเวลาที่่�ลููกอููฐรู้� ้สึึกร้้ อนที่่�
เท้้าของมััน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 748)
จำำ�นวนร็็อกอะฮ์์ :
จำำ � นวนน้้ อย ที่่� สุุด ของละหมาฎุุฮาคืื อ สองร็็ อกอ ะฮ์์ ดััง ฮะดีี ษ ที่่� ท่่า นอบูู ฮุุร็็ อย เราะฮ์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “ที่่รั� กั ของฉัันได้้ สั่่ง� เสีียฉันั สามอย่่าง-หนึ่่ง� ในนั้้�นคืือ-ละหมาดฎุฮาสอง
ุ
ร็็อกอะฮ์์” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1981 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 721)
89
และจำำ�นวนมากสุุดคือื ไม่่จำำ�กัดจำ
ั ำ�นวน สามารถละหมาดได้้ มากกว่่าแปดร็็อกอะฮ์์ ดัังฮะดีีษ
ที่่�ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า: “ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม ละหมาดฎุฮาสี่่�
ุ ร็็อกอะฮ์์ และท่่านละหมาดเพิ่่�มอีีกตามความประสงค์์ของอััลลอฮ์์” (
ความประเสริิ ฐที่่�ยิ่่�งใหญ่่ของการละหมาดฎุฮาคืื
ุ อมัันเป็็ นคำำ�สั่่ง� เสีียของท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะสััลลััม แก่่บรรดาเศาะหาบะฮ์์
90
สี่่�: เวลาซุุฮร์์
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในเวลาบ่่ าย/ซุุฮร์์ และเวลาเย็็น/อััศร์์

ในเวลานี้้�มีีหลายซุุนนะฮ์์ :
ซุุนนะฮ์์ ที่่�หนึ่� ่ง: ละหมาดซุุนนะฮ์์ ก่่อนและหลัังละหมาดซุุฮร์์
ประเด็็นนี้้เ� ราได้้ อธิิบายมาแล้้ วก่่อนหน้้ านี้้ใ� นเรื่่� องซุุนนะฮ์์ เราะวาติิบว่่า มีีบทบัญ
ั ญััติิให้้
ละหมาดซุุนนะฮ์์สี่่�ร็็อกอะฮ์์ก่่อนละหมาดซุุฮร์์ และสองร็็อกอะฮ์์หลัังละหมาดซุุฮร์์ ดัังฮะดีีษของ
ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ ท่่านหญิิงอุุมมุุ ฮะบีีบะฮ์์ และท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุม
ซุุนนะฮ์์ ที่่�สอง: ในละหมาดซุุฮร์์ให้้ละหมาดร็็อกอะฮ์์ แรกยาวกว่่ า
ดัังฮะดีีษของท่่านอบูู ซะอีีด อััลคุุดรีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “แท้้ จริิงเมื่่�อละหมาดซุุฮร์์
ถููกอิิกอมะฮ์์ขึ้้ �น มีีบางคนไปทำำ�ธุุระส่่วนตััวที่่�บะกีีอ์์ เสร็็ จแล้้ วก็็อาบน้ำำ ��ละหมาด แล้้ วเดิินมา
ละหมาด ปรากฏว่่าท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ยัังละหมาดอยู่่ใ� นร็็อกอะฮ์์
ที่่�หนึ่่ง� เนื่่�องจากความยาวในการอ่่านของท่่าน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 454)
ด้้ วยเหตุุนี้้ � จึึงมีีซุนุ นะฮ์์ ให้้ อิิมามอ่่านยาวในร็็อกอะฮ์์แรกของละหมาดซุุฮร์์ ผู้้�ที่่�ละหมาดคน
เดีียวก็็เช่่นกััน ผู้้�หญิิงก็็เช่่นกััน ขอวิิงวอนต่่ออััลลอฮ์์ได้้ โปรดทำำ�ให้้ พวกเราปฏิิบัติั ติ ามซุุนนะฮ์์ได้้
อย่่างสมบููรณ์์ด้้วยเถิิด
91
เรื่� ่ องที่่�สาม: ช่่ วงที่่�มีีอากาศร้้อนจััด มีีซุุนนะฮ์์ ให้้รอคอยจนความร้้อนลดลงก่่ อน

แล้้วจึึงค่่ อยละหมาดซุุฮร์์
ฮะดีีษมััรฟููอ์์จากท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะ
ซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�ออากาศร้้อนจััด พวกท่่ านจงรอให้้แดดร่่ มก่่ อนแล้้วจึึงค่่ อยละหมาด
เพราะความร้้อนจััดมาจากการเดืือดของนรกญะฮัันนััม” คำำ�ว่่า “ฟีี ฮิิญะฮัันนััม” คืือการ
เดืือดของนรกญะฮัันนััม และการกระจายตััวของเปลวเพลิิงนรก (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 533-534 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 615)
ชััยค์์อิิบนุุ อุุษััยมีีน เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า: “ตััวอย่่างเช่่นเมื่่�อเราคำำ�นวนว่่าในฤดููร้้อนดวง
อาทิิตย์์จะคล้้ อยเวลาสิิบสองนาฬิิกา และละหมาดอััศร์์ เวลาประมาณ 16.30 น. การรอให้้ แดด
ร่่มลงคืือละหมาดซุุฮร์์ในเวลาประมาณ 16.00 น. เป็็ นต้้ น” (ใน อััลมุุมติิอ์์ 2/104)
วิิธิิการนี้้ �ใช้้ ได้้ ทั้้ �งกัับผู้้� ละหมาดญะมาอะฮ์์ หรืื อละหมาดคนเดีียว และผู้้�หญิิงก็็เช่่นกััน ตาม
ความหมายโดยภาพรวมในฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
92
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะสััลลััม กล่่าวว่่า: “การละหมาดเป็็ นแสงสว่่าง” คืือเป็็ นแสงสว่่าง

หรืื อรััศมีีให้้ แก่่คุณ
ุ ทั้้�งในโลกนี้้ �และโลกหน้้ า
93
ห้้า: เวลาอััศร์์
เราได้้ อธิิบายมาแล้้ วว่่าไม่่มีีละหมาดซุุนนะฮ์์ก่่อนละหมาอััศร์์ แต่่อย่า่ งใด

ชััยคุลุ อิิสลาม อิิบนุุ ตััยมีียะฮ์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า “ก่่อนละหมาดอััศร์์ ไม่่มีีรายงานใด
กล่่าวว่่าท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ละหมาดซุุนนะฮ์์ เว้้ นแต่่เป็็ นการรายงานที่่�อ่อ่ น
หรืื อหน้ำำ ��ซ้ำำ ��อาจจะผิิดพลาด” (ดููใน อััลฟะตาวา 23/125)
และที่่�ถููกต้้องก็็คืือ –วััลลอฮุุอะอ์์ ลััม - ไม่่มีีละหมาดซุุนะฮ์์ก่่อนละหมาดอััศร์์ แต่่หากเขา
ต้้ องการละหมาดสองร็็ อกอะฮ์์หรืื อมากกว่่านั้้�นแต่่ไม่่ใช่่ซุุนนะฮ์์เราะวาติิบเขาก็็ย่่อมทำำ�ได้้ แต่่
ต้้ องไม่่อยู่ใ�่ นเวลาต้้ องห้้ ามละหมาด
94
บทซิิกิริ ในตอนเช้้าและตอนเย็็น
เวลาการกล่่าวบทซิิกิิรตอนเช้้ า และตอนเย็็นเริ่่� มตั้้�งแต่่ตอนไหน?
เวลาของการกล่่ าวบทซิิกิริ ตอนเช้้า:
เริ่่� มตั้้�งแต่่แสงของรุ่่�งอรุุ ณขึ้้น� นั่่�นคืือเวลาละหมาดฟัั จญ์์ รหรืื อละหมาดศุุบห์์ เมื่่�อมีีเสีียง
อะซานละหมาดศุุบห์ดั์ งั ขึ้้ �น เวลาของการกล่่าวบทซิิกิรก็ ิ เ็ ริ่่�มขึ้้ �นตอนนั้้�น นี่่�คือคำ
ื �พููด
ำ ของนัักวิชิ าการ
ส่่วนใหญ่่ ถ้้ าจะเริ่่�มกล่่าวหลัังดวงอาทิิตย์์ขึ้้ �นแล้้ วก็็ไม่่เป็็ นไรหากมีีเหตุุจำำ�เป็็ น แต่่ความประเสริิฐ
น้้ อยกว่า่ การกล่่าวตอนรุ่่�งอรุุณ แต่่ก็็ยังั ดีีกว่า่ การไม่่กล่า่ วมัันเลย
เวลาของการกล่่ าวบทซิิกิริ ตอนเย็็น:
ที่่�ชััดเจนที่่�สุุด -วััลลอฮุุอะอ์์ ลััม- คืือ เริ่่� มตั้้�งแต่่หลัังละหมาดอััศร์์ จนกระทั่่�งดวงอาทิิตย์์ตก
ถ้้ าจะเริ่่� มกล่่าวหลัังจากนั้้�นก็็ไม่่เป็็ นไรหากมีีเหตุุจำำ�เป็็ น แต่่ความประเสริิ ฐน้้ อยกว่า่ การกล่่าว
ตอนหลัังละหมาดอััศร์์ แต่่ก็็ยังั ดีีกว่า่ การไม่่กล่า่ วมัันเลย
95
หก: เวลามััฆริิบ
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในเวลาค่ำำ��/มััฆริิบ
ในเวลานี้้�มีีหลายซุุนนะฮ์์ :
หนึ่่�ง: ให้้เด็็กอยู่่�ในบ้้านในช่่ วงแรกของเวลามััฆริิบ
สอง: ปิิ ดประตููบ้้านในช่่ วงแรกของมััฆริิบและกล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์
ซุุนนะฮ์์สองประการนี้้ �เป็็ นการป้้องกัันตััวจากชััยฏอนและญิิน การกัักเด็็กให้้ อยู่ใ�่ นบ้้ านในช่่วง
เวลาแรกของมััฆริิบจะปกป้้องดููแลพวกเขาจากชััยฏอนที่่จ� ะออกมากระจััดกระจายในเวลานั้้�น การ
ปิิ ดประตููบ้้ านในเวลานั้้�นพร้้อมกล่่าว บิิสมิิลลาฮ์์ ก็็เป็็ นการปกป้้องรัักษาจากชััยฏอนและญิินเช่่น
กััน นี่่�คือคำ
ื �ำ สอนที่ยิ่่่� ง� ใหญ่่ที่อิ่� สิ ลามได้้ สอนให้้ ใช้้ ปกป้้องเด็็กๆ และบ้้ านเรืือนของพวกเรา
ฮะดีีษของท่่านญาบิิร บิิน อัับดุลุ ลอฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่าท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อพวกท่่ านอยู่่�ในตอนเย็็นกำำ�ลังั เข้้าสู่่�กลางคืืน ก็็จง
กัักตัวั เด็็กๆ ของพวกท่่ านอยู่่�ในบ้้าน เพราะชััยฏอนมัันจะออกมากระจััดกระจายในเวลา
96
นั้้�น เมื่่�อผ่่ านไปชั่่�วโมงหนึ่่�งของกลางคืืนก็็จงปล่่ อย

พวกเขา และพวกท่่ านจงปิิ ดประตูู และกล่่ าว บิิ
สมิิลลาฮ์์ เพราะชััยฏอนจะไม่่ เปิิ ดประตููที่่�ถููกปิิด” (
บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3304 บัันทึึกโดย
มุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2012” คำำ�ว่า่ ญุุนฮุุลลััยล์์ ในตััวบท
หะดีีษ คืือเวลาหลัังจากดวงอาทิิตย์์ตก
การกัักตัวั เด็็กๆ อยู่่ใ� นบ้้ าน กัับการปิิ ดประตููบ้้ านใน
ช่่วงแรกของเวลามััฆริิบถืือเป็็ นสิ่่�งที่่�สนัับสนุุนให้้ กระทำำ�
แต่่ไม่่ถึงึ ขั้้�นบัังคัับ (ดููใน ฟะตาวา อััลลััจญ์์นะฮ์์ อััดดาอิิมะฮ์์ 26/317)
สาม: ละหมาดสองร็็อกอะฮ์์ ก่่อนละหมาดมััฆริิบ
ดัังฮะดีีษของท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน มุุฆ็อฟฟั

็ ั ล อััลมุุซะนีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่ร� ายงานว่่าท่่าน
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “พวกท่่านจงละหมาดซุุนนะฮ์์ก่อ่ นละหมาดมััฆริิบ” สอง
ครั้้�ง และในครั้้�งที่ส่� ามท่่านกล่่าวว่่า “สำำ�หรัับผู้้� ที่มี่� คี วามประสงค์์” เพราะเกรงว่่าผู้้�คนจะคิิดว่า่ เป็็ น
ละหมาดซุุนนะฮ์์รอติบิ ะฮ์์ (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1183)
และมีีซุนุ นะฮ์์ ให้้ละหมาดสองร็็อกอะฮ์์ ระหว่่ างทุุก ๆ อะซานกัับอิิกอมะฮ์์

ถ้้ าได้้ ละหมาดซุุนนะฮ์์รอติบิ ะฮ์์ของละหมาดศุุบห์์และซุุฮร์์ ก็็ถืือว่า่ เป็็ นการเพีียงพอแล้้ ว หรืือ
ถ้้ าไม่่มีซุี นุ นะฮ์์รอติบิ ะฮ์์ในละหมาดอื่่�นๆ เช่่น เมื่่�อผู้้�อะซานทำำ�การอะซานละหมาดอััศร์์ หรืืออิชิ าอ์์
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ลุกขึ้้
ุ �นยืืนละหมาดสองร็็อกอะฮ์์
ฮะดีีษของท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน มุุฆ็็อฟฟััล อััลมุุซะนีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�กล่่าวว่่า ท่่าน
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ระหว่่างทุุกๆ สองอะซานมีีการละหมาด” สอง
ครั้้�ง และในครั้้�งที่ส่� ามท่่านกล่่าวว่่า “สำำ�หรัับผู้้�ที่่�มีคว
ี ามประสงค์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษ
การละหมาดสองร็็อกอะฮ์์ก่อ่ นมััฆริิบ และระหว่่างอะซานกัับอิกอ ิ มะฮ์์ไม่่ใช่่ซุนุ ะฮ์์ มุุอักก
ั ะดะฮ์์
(ไม่่ใช่่สิ่่ง� ที่ท่่� า่ นนบีีปฏิิบัติั เิ ป็็ นประจำำ�) ท่่านจะละทิ้้ �งเป็็ นบางครั้้�ง ด้้ วยเหตุุนี้้ � ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม จึึงกล่่าวว่่า: “สำำ�หรัับผู้้�ที่่�มีคว ี ามประสงค์์ ”
97
สี่่�: การนอนก่่ อนอิิชาอ์์ เป็็ นที่่�สิ่่�งน่่ ารัั งเกีียจ

ดัังฮะดีีษของท่่านอบูู บััรซะฮ์์ อััลอััสละมีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่กล่
่� า่ วว่่า “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม ชอบละหมาดอิิชาอ์์ล่า่ ช้้ า และท่่านรัังเกีียจการนอนก่่อนละหมาดอิิชาอ์์ และการ
พููด คุุยหลัังละหมาดอิิชาอ์์” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 599 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
เหตุุที่ก่� ารนอนในเวลามััฆริิบ(ก่่อนละหมาดอิิชาอ์์)เป็็ นที่รั่� งั เกีียจ เพราะการนอนในเวลานั้้�นอาจ
จะเป็็ นสาเหตุุทำ�ำ ให้้ พลาดการละหมาดอิิชาอ์์
การสำำ�นึึกผิิดในกลางวัันและกลางคืืนเป็็ นกุุญแจสำำ�หรัับบ่่าว ในการปรัับปรุุงการเดิินทางของชีีวิิตสู่่อั� ลั ลอฮ์์

ให้้ ดีีขึ้้ �น ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะสััลลััม กล่่าวว่่า: “แท้้จริิงอััลลอฮ์์ -อััซซะวะญััลล์์ - จะ
ทรงยื่่�นพระหััตถ์์มาในตอนกลางคืืนเพื่่�อรัั บการสำำ�นึึกผิิดของผู้้�ทำ�ผิ ำ ิดในตอนกลางวััน และทรงยื่่�น
พระหััตถ์์มาในตอนกลางวัันเพื่่�อรัั บการสำำ�นึึกผิิดของผู้้�ทำ�ผิ ำ ิดในตอนกลางคืืน”
98
เจ็็ด: เวลาอิิชาอ์์
ในเวลาอิิชาอ์์ มีีซุุนนะฮ์์ หลายอย่่ างดัังนี้้�:
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในเวลากลางคืืน/อิิชาอ์์

หนึ่่�ง: การพููดคุุย และการจัับกลุ่่�มสนทนาหลัังละหมาดอิิชาอ์์ เป็็ นเรื่� ่ องน่่ า
รัั งเกีียจ
ดัังฮะดีีษของท่่านอบูู บััรซะฮ์์ อััลอััสละมีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�กล่า่ วมาแล้้ ว ในฮะดีีษกล่่าว
ว่่า: “ท่่านนบีีรัังเกีียจการนอนก่่อนละหมาดอิิชาอ์์ และการพููดคุุยหลัังละหมาดอิิชาอ์์” แต่่ถ้้าหาก
จำำ�เป็็ นต้้ องพููดคุุยก็็ไม่่เป็็ นที่่�น่า่ รัังเกีียจ
สาเหตุุของการรัังเกีียจนี้้ �-วััลลอฮุุอะอ์์ลัมั - คืือ ทำำ�ให้้ เข้้ านอนดึึก จนเกรงว่่าจะพลาดละหมาด
ศุุบห์์ในเวลา หรืื อช่ว่ งเวลาเนิ่่�นๆ ของศุุบห์์ หรืื อพลาดละหมาดกิิยามุุลลััยล์์สำำ�หรัับคนที่่�ปฏิิบัติั ิ
เป็็ นนิิสัยั
99
สอง: เวลาที่่�ประเสริิ ฐที่่�สุุดของการละหมาดอิิชาอ์์ คืือให้้ล่่ าช้้า หากไม่่ สร้้าง

ความลำำ�บากให้้แก่่ บรรดามะอ์์ มููม
ฮะดีีษที่่�ท่า่ นหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า:คืืนหนึ่่ง� ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััย
ฮิิวะซััลลััม ได้้ ปล่่อยเวลาล่่วงเลยจนส่่วนใหญ่่ของกลางคืืนเกืือบจะหมดไป จนกระทั่่�งผู้้�คนใน
มััสยิิดก็็หลัับกันั แล้้ ว จากนั้้�นท่่านก็็ออกไปละหมาดและท่่านกล่่าวว่่า: “แท้้จริิงนี่่�คืือเวลาของ
มััน(ละหมาดอิิชาอ์์ )หากไม่่ เป็็ นความลำำ�บากแก่่ ประชาชาติิของฉััน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม
สำำ�หรัับผู้้� หญิิงหากไม่่เป็็ นความลำำ�บากแก่่พวกนาง ก็็จงให้้ ล่า่ ช้้ าในการละหมาดอิิชาอ์์เพราะ
พวกนางไม่่ต้้องผููกมััดอยู่�กั่ ับญะมาอะฮ์์ สำำ�หรัั บผู้้�ชายที่่�อยู่�่ในภาวะไม่่วาญิิ บต้้องละหมาด
ญะมาอะฮ์์ เช่่น อยู่่ใ� นการเดิินทาง เป็็ นต้้ น ก็็ควรจะละหมาดอิิชาอ์์ให้้ ล่า่ ช้้ าด้้ วย
มีีซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านซููเราะฮ์์ อััลอิิคลาศทุุกคืืน
จากท่่านอบูู ดััรดาอ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ จากท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า:
“คนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านไม่่ มีีความสามารถที่่� จะอ่่ านหนึ่่�งส่่ วนสามของอััลกุุรอาน
ในแต่่ ละคืืนหรืือ? พวกเขากล่่ าวว่่ า:เขาจะอ่่ านหนึ่่�งส่่ วนสามของอััลกุุรอานได้้อย่่ างไร?
ท่่ านนบีีกล่่าวว่่ า: กุุลฮุุวััลลอฮุุ อะฮััด เท่่ ากัับหนึ่่�งส่่ วนสามของอััลกุุรอาน” (จากฮะดีีษ
ของท่่านอบูู ซะอีีด เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5015 บัันทึึกโดย
100
ซุุนนะฮ์์ ของการนอน
ในการนอน มีีซุุนนะฮ์์ มากมายดัังนี้้�:
1 ปิิ ดประตููทั้้�งหมดขณะเข้้านอน
ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ นญาบิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าว
ว่่า: “เมื่่�อพวกท่่ านนอนก็็จงดัับไฟ และจงปิิ ดประตูู
ทั้้�งหลาย และจงปิิ ดฝาภาชนะใส่่ น้ำำ�� และจงปิิ ด
อาหารและเครื่่� องดื่่�ม” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
สาเหตุุที่่�มีีคำำ�สั่่ง� เรื่่� องปิิ ดประตููหน้้ าต่่าง ก็็เพื่่�อป้้อง
กัันชััยฏอนไม่่ให้้ เข้้ าในบ้้ าน ดัังที่่�กล่่าวมาแล้้ วในฮะดีีษของท่่านญาบิิร เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์
ฮะดีีษอื่่�นว่่า:
“พวกท่่ านจงปิิ ดประตููทั้้�งหลาย และกล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์ เพราะชััยฏอนจะไม่่ เปิิ ดประตูู
ที่่�ถููกปิิด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5623 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2012)
2 ดัับไฟก่่ อนนอน
ดัังฮะดีีษของท่่านญาบิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�ว่่า
“เมื่่�อพวกท่่ านนอนก็็จงดัับไฟ”

และในฮะดีีษที่่�ท่า่ นอิิบนุอุุ มัุ รั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา
รายงานว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าว
ว่่า: “เมื่่�อพวกท่่ านนอน อย่่ าปล่่ อยให้้ไฟติิดอยู่่�ใน
บ้้านของพวกท่่ าน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
2015)
จากฮะดีีษข้้ างต้้ นเราสามารถเอามาเปรีียบเทีียบได้้ ว่า่ ทุุกอย่า่ งที่อ่� าจจะเป็็ นสาเหตุุก่อ่ ให้้ เกิิด
เพลิิงไหม้้ จำำ�เป็็ นต้้ องให้้ สิ่่ง� นั้้�นหยุุดทำำ�งาน เช่่นอุุปกรณ์์สร้้างความอบอุ่่�น เป็็ นต้้ น เพราะต้้ นเหตุุ
แห่่งการห้้ ามคืือเรื่่� องเดีียวกััน คืือ เกรงว่่าจะก่่อให้้ เกิิดไฟไหม้้ ได้้ และไฟก็็ยังั เป็็ นศััตรููกัับพวกเรา
อีีกด้้ วย ดัังที่่� ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ บอกเอาไว้้
บนพื้้�นฐานนี้้� หากผู้้�ที่่น� อนอยู่่�มั่่น� ใจว่่าจะไม่่เกิิดเพลิิงไหม้้ ก็็ไม่่เป็็ นไรหากจากปล่่อยอุปุ กรณ์์
ต่่างๆ ไว้้ อย่า่ งนั้้�น เพราะข้้ อตัดสิ
ั นิ ที่่�ว่า่ ขึ้้ �นอยู่่�กับต้
ั ้ นเหตุุที่่�เกรงว่่าจะก่่อให้้ เกิิดปััญหา
101
3 อาบน้ำำ�� ละหมาดก่่ อนนอน

‫ك‬َ ‫ت َو ْج ِهي إِل َْي‬ ْ ‫اللَّ ُه َّم اين أ‬
ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ น อััลบะรออ์์ บิิน อาซิิบ เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮ์์ กล่่าวว่่า แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ วะ
ซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่� อ ท่่ า นจะนอน ก็็ จ งอาบน้ำำ��
ละหมาดก่่ อน แล้้วจงนอนบนสีีข้้ าง/ลำำ�ตัวด้้ ั านขวา
แล้้วกล่่ าวว่่ า: อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััสลััมตุุ วััจญะฮีี
อิิลััยกะ…จนจบ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั
4 ปัั ดที่่�นอนก่่ อนนอน
‫ت َج ْنِب‬
ُ ‫ض ْع‬
َ ‫ب َو‬ َ ‫ِب ِْس‬
ِّ ‫ك َر‬
ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
กล่่าวว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า
: “เมื่่� อคนหนึ่่� งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านจะนอนบน
ที่่�นอนของเขา เขาจงปัั ดที่่�นอนด้้วยส่่ วนด้้านใน
ของผ้้านุ่่�งของเขา เพราะแท้้จริิงเขาไม่่ รู้� ้ว่่าอะไรมา
อยู่่�บนที่่�นอนของเขาบ้้าง แล้้วจงกล่่ าวดุุอาอ์์ ว่่า
บิิสมิิกะ ร็็อบบิิ วะเฎาะตุุ ญัันบีี…จนจบ” (บัันทึึกโด
ยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6320 บัันทึึกโดยมุุสลิิม

จากสิ่่�งที่่�กล่่าวมาแล้้ วเป็็ นที่่�ชัดั เจนแล้้ วว่่าการปัั ดที่่�นอนด้้ วยด้้ านในของผ้้ านุ่่�งเป็็ นซุุนนะฮ์์
และมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ กล่า่ ว บิิสมิิลลาฮ์์ และให้้ ปััดสามครั้้�ง
สิ่่�งที่่�ใช้้ ปััดที่่�ประเสริิ ฐที่่�สุดุ คืือด้้ านในของผ้้ านุ่่�ง นัักวิิชาการบางท่่านกล่่าวว่่า:ปัั ดด้้ วยอะไร
ก็็ได้้ สำำ�คัญ ั ที่่�สุดคื
ุ ือ ต้้ องปัั ดที่่�นอน หนึ่่�งในนัักวิิชาการที่่�มีีทัศั นะเช่่นนี้้ �คืือ ชััยค์์ อิิบนุุ ญิิบรีีน
เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ โดยท่่านกล่่าวว่่า “การใช้้ ด้้านในของผ้้ านุ่่�งไม่่ใช่่เงื่่อ� นไข แต่่เงื่่อ� นไขคืือการปััดให้้ ทั่่ว�
จะปัั ดด้้ วยผ้้ าโพกศีีรษะหรืื อสิ่่ง� อื่่�นๆ ก็็ได้้ ถืือว่า่ ได้้ ทำำ�ตามเป้้าหมายแล้้ ว” (ดููในฟัั ตวาของท่่าน
เลขที่่� 2693)
5 นอนบนสีีข้้ างด้้านขวา
102
6 วางมืือขวาใต้้แก้้มข้้างขวา
َ ‫ت َو ْج ِهي إِل َْي‬
‫ك‬ ْ ‫اللَّ ُه َّم اين أ‬
และฮะดีีษที่่�บ่ง่ ชี้้ �ถึึงซุุนนะฮ์์สองอย่่างนี้้ �คืือ ฮะดีีษที่่�
ท่่านอััลบะรออ์์ บิิน อาซิิบ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า
แท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่ า วว่่ า : “เมื่่� อ ท่่ า นจะนอน ดัั ง นั้้�น จงอาบน้ำำ��
ละหมาด แล้้วนอนบนสีีข้้ างด้้านขวา แล้้วกล่่ าวว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััสลััมตุุ วััจญะฮีี
อิิลััยกะ…จนจบ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 247 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
2710)
และฮะดีีษที่่�ท่่านฮุุซัยฟ ั ะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “เมื่่�อท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม ต้้ องการจะนอนในตอนกลางคืืน ท่่านได้้ วางมืือของท่่านใต้้ แก้้ มของท่่าน…” (บัันทึึก
โด ยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6314)
7 กล่่ าวบทซิิกิริ ก่่ อนนอน
สำำ�หรัับการนอนนั้้�นมีีบทซิกิิ ริ ที่ม่� าจากอััลกุุรอานและ
ซุุนนะฮ์์ดังั นี้้ �:
1 จากอััลกุุรอาน:
1 อ่่ านอายะฮ์์ กุุรซีีย์์
เมื่่�อจะนอนมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ อ่า่ นอายะฮ์์กุรซี
ุ ีย์์ เพราะจะ
ช่่วยปกป้้องเขาจากชััยฏอนจนถึึงเช้้ า
หลัักฐานคืือ: เรื่่� องราวของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กัับผู้้� ขโมยทรััพย์์สิิน
ซะกาต และในฮะดีีษท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า:ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวแก่่ฉันั ว่่า “เชลยของท่่ านได้้ทำำ�อะไรบ้้างเมื่่�อคืืน?” ฉััน
กล่่าวว่่า เขาอ้้ างว่่าเขาสอนฉัันถึงึ คำำ�พููดที่่�อัลั ลอฮ์์จะให้้ เกิิดประโยชน์์แก่่ตัวั ฉััน ฉัันจึึงปล่่อยตัวั
เขาไป ท่่านนบีีกล่า่ วว่่า “คำำ�พููดนั้้�นคืืออะไร?” ฉัันกล่่าวว่่า “เขาบอกว่่าเมื่่�อท่า่ นจะนอนบน
ที่่�นอนของท่่าน จงอ่่านอายะฮ์์กุรซี ุ ีย์์จากเริ่่� มจนจบคืืออายะฮ์์ (อััลลอฮุุลาอิิลาฮะ อิิลลาฮุุวัลั
ฮััยยุลุ ก็็อยยููม…) และเขากล่่าวแก่่ฉันั ว่่า อััลลอฮ์์จะยัังคงรัักษาท่่าน และชััยฏอนจะไม่่เข้้ าใกล้้
ท่่าน จนเช้้ า ทั้้�งนี้้ � บรรดาเศาะหาบะฮ์์เป็็ นผู้้�ที่่�มุ่่�งมั่่�นจริิ งจัังในการทำำ�ความดีีเป็็ นทุุนเดิิมอยู่่แ� ล้้ ว
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ก็็กล่า่ วว่่า: “เขาได้้พููดความจริิ งแก่่ ท่่านทั้้�งที่่�เขาเป็็ น
จอมโกหก ท่่ า นรู้� ้ หรืือเปล่่ า ว่่ า ผู้้� ที่่� ท่่ า นสนทนาด้้วยเมื่่� อ สามคืืนก่่ อ นคืือใคร โอ้้
103
อบููฮุุร็็อยเราะฮ์์ ?” ท่่านตอบว่่า ไม่่ครัับ ท่่านนบีีกล่่าวว่่า: “นั่่�นคืือชััยฏอน” (บัันทึึกโดย อััล

บุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2311 และอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 10795)
2 อ่่ านสองอายะฮ์์ สุุดท้้ายของซููเราะฮ์์ อััลบะเกาะเราะฮ์์
ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู มััสอููด เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ

อะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดอ่่ านสองอายะฮ์์สุดุ ท้้ายของซููเราะฮ์์ อััลบะเกาะเราะฮ์์ ในตอน
กลางคืืน เพีียงพอแล้้วที่่� มัันจะปกป้้ องเขา” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 4008
สองอายะฮ์์สุดท้ ุ ้ ายของซููเราะฮ์์อัลั บะเกาะเราะฮ์์ไม่่ได้้ เจาะจงว่่าเป็็ นบทซิิกิิรก่่อนนอน แต่่
เป็็ นสิ่่�งที่่�อ่า่ นตอนกลางคืืน หากเขานึึกขึ้้ �นได้้ ตอนจะนอนก็็ให้้ อ่า่ นตอนนั้้�น
คำำ�ว่า่ “กะฟะตาฮุุ” มีีการให้้ ความหมายที่่�แตกต่่างกัันดัังนี้้ �:
หนึ่่ง� : เพีียงพอที่่�จะทดแทนจากการละหมาดกิิยามุุลลััยล์์
สอง: เพีียงพอที่่�จะใช้้ ปกป้้องเขาจากชััยฏอนได้้
สาม: เพีียงพอที่่�จะปกป้้องจากโรคภััยและอุุบัติั เิ หตุุต่า่ งๆ
แต่่อาจเป็็ นได้้ ทั้้ �งสามข้้ อดังั ที่่�อันั นะวะวีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ ได้้ บอกเอาไว้้ (ดููใน ชััรห์์ เศาะฮีีห์์
มุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 808 เรื่่� องความประเสริิ ฐของซููเราะฮ์์ อัลั ฟาติิฮะฮ์์ และท้้ ายซููเราะฮ์์
อััลบะเกาะเราะฮ์์…)
3 อ่่ านซููเราะฮ์์ อััลอิิคลาศ อััลฟะลััก และอัันนาส และเป่่ าในฝ่่ามืือทั้้�งสอง แล้้ว
ลููบทั่่�วร่่างกายสามครั้้�ง
ฮะดีีษที่่�ท่า่ นหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า: “ทุุกคืืนเมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ

อะลััยฮิวิ ะซััลลััม เข้้ าสู่่ที่� น่� อนของท่่าน ท่่านจะรวมฝ่่ามืือทั้้ �งสองเข้้ าด้้ วยกััน แล้้ วเป่่ าในมืือทั้้ �งสอง
แล้้ วอ่่าน “กุุลฮุุวัลั ลอฮุุ อะฮััด และกุุลอะอููซุุ บิิร็็อบบิลิ ฟะลััก และกุุลอะอููซุุ บิิร็็อบบินิ นาส” แล้้ ว
ท่่านเอาฝ่่ามืือทั้้ �งสองลููบทั่่�วร่่างกายเท่่าที่่�มีีความสามารถจะลููบถึึง เริ่่� มจากศีีรษะ ใบหน้้ า และ
ตามด้้ วยส่่วนอื่่�นๆ ของร่่างกาย ท่่านทำำ�อย่า่ งนี้้ �สามครั้้�ง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
5017)
ประโยชน์์ ที่่�ได้้รัั บจากฮะดีีษนี้้�: คืือ แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ปฏิิบัติั ิ
ซุุนนะฮ์์นี้้ �เป็็ นประจำำ�ทุกคื
ุ นื ดัังที่่ท่� า่ นหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า “ทุุกคืนื ” ดัังนั้้�นผู้้�
ใด ต้้ องการจะปฏิิบัติั ิซุนุ นะฮ์์นี้้ � เขาจะต้้ องรวมฝ่่ามืือทั้้ �งสองเข้้ าด้้ วยกััน แล้้ วเป่่ าในฝ่่ามืือทั้้ �งสอง
ด้้ วยการอ่่านซููเราะฮ์์อัลั อิิคลาศ ซููเราะฮ์์อัลั ฟะลััก และซููเราะฮ์์อันั นาส แล้้ วลููบให้้ ทั่่ว� ร่่างกายเท่่าที่่�
มีีความสามารถจะลููบถึึง เริ่่� มจากศีีรษะ ใบหน้้ า และส่่วนอื่่�นๆ ของร่่างกาย ทำำ�อย่า่ งนี้้ �สามครั้้�ง.
104
4 อ่่ านซููเราะฮ์์ อััลกาฟิิ รููน

ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ นอุุรวะฮ์์ บิิน เนาฟัั ล รายงานจากพ่่อของเขาว่่า “แท้้ จริิ งท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวแก่่เนาฟัั ลว่่า: “จงอ่่าน กุุลยาอััยยุฮัุ ลั กาฟิิ รููน จนจบ เพราะมัันจะปกป้้องให้้
บริิ สุทุ ธิ์�์ จากการตั้้�งภาคีีต่่ออััลลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอะห์์ มััด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 21934 บัันทึึกโดย
อบููดาวููด ฮะดีี ษ ลำำ �ดัั บ ที่่� 5055 บัั น ทึึกโดยอัั ต ติิ รมิิ ซีี ย์์ ฮะดีี ษ ลำำ �ดัั บ ที่่� 3403 และ
อััลอััลบานีี ย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าฮะดีีษฮะซััน
2 ในซุุนนะฮ์์ มีีดุุอาอ์์ มากมาย เช่่ น:
ِ
1 ‫سك اللَّه َّم أَموت وأَحيا‬
َ ْ َ ُ ُ ُ َ ْ ‫ِب‬
อ่่ านว่่ า “บิิสมิิกััลลอฮุุมมะ อะมููตุุ วะอะฮ์์ ยา”
ความว่่ า “โอ้้อัั ล ลอฮ์์ ด้้วยพระนามของ
พระองค์์ ที่่�ฉัันตายและมีีชีีวิติ ” (จากฮะดีีษของ
ท่่านฮุุซัยฟ
ั ะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ บัันทึึกโดย
2 ‫ إِ ْن‬,‫اها‬ َ َ‫َك مََاتـَُها َوَْمي‬
َ ‫ ل‬،‫اها‬ َ َّ‫ت تـََوف‬َ ْ‫ت نـَْف ِسي َوأَن‬ َ ‫اللَّ ُه َّم َخلَ ْق‬
ِ َّ ِ ِ
‫ُك‬
َ ‫َسأَل‬ ْ ‫ الل ُه َّم إِّن أ‬،‫ َوإ ْن أ ََمتـََّها فَا ْغف ْر َلَا‬،‫اح َفظ َْها‬
ْ َ‫َحيـَيـْتـََها ف‬
ْ‫أ‬
‫ال َْعافِيَ َة‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ เคาะลัักตะ นััฟซีี วะอัันตะ ตะวััฟฟาฮา ละกะ มะมาตุุฮา
วะมะห์์ ยาฮา อิิน อะห์์ ยััยตะฮา ฟะฮ์์ ฟััซฮา วะอิิน อะมััตตะฮา ฟัั ฆฟิิ ร ละฮา
อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััสอะลุุกััล อาฟิิ ยะฮ์์ ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ พระองค์์ ได้้สร้้างฉััน และพระองค์์ ก็ทำ็ �ำ ให้้มัันตาย การทำำ�ให้้
มัันตายและมีีชีวิี ติ เป็็ นสิิทธิิของพระองค์์ หากพระองค์์ ให้้ชีีวิตกัิ บั มััน โปรดรัักษา
มัันด้้วยเถิิด และหากพระองค์์ ให้้มัันตาย โปรดอภััยโทษให้้มัันด้้วยเถิิด โอ้้อััลลอฮ์์
แท้้จริิงฉัันขอความปลอดภััยจากพระองค์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2712)
ِ ٍ َّ ‫ َربـَّنَا َوَر‬، ‫ش ال َْع ِظ ِيم‬ ِ ‫السماو‬ َّ ‫اللَّ ُه َّم َر‬
‫ َوُم ْن ِز َل‬, ‫ب َوالنـََّوى‬ ِّ َ‫ فَال َق ا ْل‬,‫ب ُك ِّل َش ْيء‬ ِ ‫ب ال َْع ْر‬ ِ ‫ب األ َْر‬
3 َّ ‫ض َوَر‬ َّ ‫ات َوَر‬ َ َ َّ ‫ب‬
َّ ِ ِ ِ ِ ِ ٍ ِ ِ ِ ِ ‫التـَّْوَر ِاة َوا ِإل ْن‬
ِ
‫ك‬ َ َ‫س قـَبـْل‬ َ ‫ت األ ََّو ُل فـَلَْي‬ َ ْ‫ت آخ ٌذ بنَاصيَته الل ُه َّم أَن‬ َ ْ‫ك م ْن َش ِّر ُك ِّل َش ْيء أَن‬ َ ‫ أَعُوذُ ب‬، ‫يل َوالْ ُف ْرقَان‬
‫ك‬ َ َ‫س ُدون‬ ِ َ ْ‫ وأَن‬، ‫ك َشيء‬ ِ َّ َ ْ‫ وأَن‬, ‫اآلخر فـلَيس بـع َد َك َشيء‬ ِ َ ْ‫ وأَن‬, ‫َشيء‬
َ ‫ت الْبَاط ُن فـَلَْي‬ َ ٌ ْ َ َ‫س فـَْوق‬ َ ‫ت الظاه ُر فـَلَْي‬ َ ٌْ َْ َ ْ َ ُ ‫ت‬ َ ٌْ
ِ ِ
‫ْض َعنَّاالدَّيْ َن َوأَ ْغننَا م َن الْ َف ْق ِر‬ ِ ‫ اق‬، ٌ‫َش ْيء‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ ร็็อบบััส สะมาวาติิ วะ ร็็อบบััลอััรฎิิ วะร็็อบบััล อััรชิิล อะซีีม
ร็็อบบะนา วะ ร็็อบบะ กุุลลิิ ชััยอิิน ฟาลิิก็อ็ ล ฮัับบิิ วัันนะวา วะมุุนซิิลัตั เตารอติิ
วััลอิิลญีีล วััลฟุุรกอน อะอููซุุ บิิกะ มิินชััรริิกุลุ ลิิชัยั อิิน อัันตะ อาคิิซุนุ บิินาศิิยะติิฮิิ
อััลลอฮุุมมะ อัันตััลเอาวะลุุ ฟะลััยซะ ก็็อบบะละกะ ชััยอุุน วะอัันตััลอาคิิรุุ ฟะ
ลััยซะ บะอ์์ ดะกะ ชััยอุุน วะอัันตััซซอฮิิรุุ ฟะลััยซะ เฟากอกะ ชััยอุุน วะอัันตััลบาฏิิ
นุุ ฟะลััยซะ ดููนะกะ ชััยอุุน อิิกฎิิ อัันนััดดััยนะ วะอััฆนิินา มิินััล ฟัั กริิ”
105
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ ผู้้�ทรงอภิิบาลแห่่ งชั้้�นฟ้้ าทั้้�งหลายและแผ่่ นดิิน และผู้้�ทรง

อภิิบาลแห่่ งบััลลัังก์์ อัันยิ่่�งใหญ่่ ผู้้�ทรงอภิิบาลแห่่ งพวกเราและทุุกสิ่่�งทุุกอย่่ าง
ผู้้�ทรงให้้เมล็็ดพืืชงอกเงยขึ้้�นมา ผู้้�ทรงประทานคััมภีีร์์อัตั เตารอต อััลอิิลญีีล และ
อััลกุุรอาน ฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความชั่่�วร้้ ายของทุุก
สรรพสิ่่� งที่่�พระองค์์ เป็็ นผู้้�กุมุ ขม่่ อมของมััน โอ้้อััลลอฮ์์ พระองค์์ เป็็ นผู้้�แรก ซึ่่�งไม่่ มีี
สิ่่�งใดก่่ อนหน้้าพระองค์์ พระองค์์ เป็็ นผู้้�สุุดท้้าย ซึ่่�งไม่่ มีีสิ่่�งใดหลัังจากพระองค์์
พระองค์์ เป็็ นผู้้�ที่่�ชััดเจนเหนืือทุุกสิ่่�งไม่่ มีีสิ่่�งใดเหนืือพระองค์์ พระองค์์ เป็็ น ผู้้�
เร้้นลัับไม่่มีสิ่่ี �งใดที่่�เร้้นลัับยิ่่�งกว่่าพระองค์์อีกี โปรดอำำ�นวยให้้เราได้้จ่่ายหนี้้�ด้้วยเถิิด
และโปรดทำำ�ให้้เรามั่่�งมีีจนรอดพ้้นจากความยากจนด้้วยเถิิด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม
ِ ُ ‫ْت نـ ْف ِسي فَارحَْها وإِ ْن أَرس ْلتـها فَاح َفظْها ِبَا َتْ َف‬
4
َ َ‫ظ بِ ِه عب‬
‫اد َك‬ َ ْ ََ َ ْ َ َ ْ َ َ ‫سك‬ ِ َ ِ‫ت َج ْنِب َوب‬
َ ‫ك أ َْرفـَعُهُ إ ْن أ َْم‬ ُ ‫ض ْع‬
َ ‫ب َو‬ َ ‫ِب ِْس‬
ِّ ‫ك َر‬
َ ِِ‫الصال‬
‫ني‬ َّ
อ่่ านว่่ า “บิิสมิิกะ ร็็อบบีี วะเฎาะอ์์ ตุุ ญัันบีี วะบิิกะ อััรฟะอุุฮุุ อิินอััมซัักตะ นััฟซีี
ฟัั รฮััมฮา วะอิิน อััรซััลตะฮา ฟะฮ์์ ฟััซฮา บิิมา ตะฮ์์ ฟะซุุ บิิฮีี อิิบาดะกััศ ศอลิิฮีนี ”
ความว่่ า “โอ้้ผู้้�ทรงอภิิบาลของฉััน ด้้วยพระนามของพระองค์์ ฉัันได้้วางสีีข้้ างของ
ฉััน และด้้วยพระองค์์ ฉัันยกมัันขึ้้�น หากพระองค์์ เอาชีีวิติ ของฉัันไป โปรดเมตตา
มัันด้้วยเถิิด และหากพระองค์์ ไว้้ชีีวิตมั ิ ัน โปรดรัั กษามัันอย่่ างที่่�พระองค์์ รัักษา
บ่่ าวที่่� ดีีทั้้ง� หลายด้้วยเถิิด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6302 บัันทึึกโดย
ِ ِ َّ ِ
َ ِ ‫ فَ َك ْم مَّ ْن الَ َك‬،‫آو َان‬
‫اف لَهُ َوالَ ُم ْؤ ِوي‬
5
َ ‫ َوَك َف َان َو‬،‫ا ْلَ ْم ُد ّلل الذي أَط َْع َمنَا َو َس َق َان‬
อ่่ านว่่ า “อััลฮััมดุุลิิลลาฮิิลละซีี อััฏอะมะนา วะซะกอนา วะกะฟานา วะอาวานา
ฟะกััม มิิมมััน ลา กาฟิิ ยะละฮูู วะลา มุุอ์์วีี”

ความว่่ า “การสรรเสริิ ญทั้้�งมวลเป็็ นกรรมสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ ผู้้�ซึ่� ่งให้้อาหารแก่่
พวกเรา ให้้เครื่่� องดื่่�มแก่่ พวกเรา ทรงปกป้้ องเรา และทรงให้้ที่่� พัักพิิงแก่่ เรา กี่่�
มากน้้อยแล้้วผู้้�ที่่�ไม่่ มีีใครปกป้้ อง ผู้้�ไม่่ มีีใครให้้ที่่� พักพิ
ั งิ ”
จากฮะดีีษที่่�ท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “แท้้ จริิ งเมื่่�อท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม เข้้ านอนท่่านกล่่าวว่่า: “อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์…จนจบ” (บัันทึึก
ِ ُ ‫ك يـوم تـبـع‬ ِ
َْ َ َ َْ َ َ‫اللَّ ُه َّم ق ِن َع َذاب‬
6 ‫ادك‬
َ َ‫ث عب‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ กิินีีย์์ อะซาบะกะ เยามะ ตัับอะซุุ อิิบาดะกะ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดปกป้้ องฉัันจากการลงโทษของพระองค์์ ในวัันที่่�
106
พระองค์์ ให้้บ่่ าวทั้้�งหลายฟื้้� นคืืนชีีพ” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 18660 และ

อััลอััลบานีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์ ในเศาะฮีีห์์อัลั ญามิิอ์์ 2/869)
7 กล่่ าว ซุุบฮานัั ลลอฮ์์ อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ อย่่ างละสามสิิบสามครั้้�ง และอััลลอฮุุ
อัักบัรั สามสิิบสี่่�ครั้้ ง�
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ กล่า่ ว ซุุบฮานััลลอฮ์์ สามสิิบสามครั้้�ง อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ สามสิิบสามครั้้�ง อััลลอฮุุ
อัักบัรั สามสิิบสี่่�ครั้้�ง เมื่่�อต้้องการจะนอน จะได้้ รัับความประเสริิ ฐที่่�ยิ่่�งใหญ่่ นั่่�นคืือ จะได้้ รัับพลััง
ความแข็็งแกร่่งให้้ แก่่ร่่างกายของเขาตลอดทั้้�งวััน
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่่านอะลีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า มีีเชลยศึึกมายัังท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม และท่่านหญิิงฟาฏิิมะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา ก็็ได้้ มาหาท่่านเพื่่�อ
ร้้องเรีียนว่่านางปวดมืือจากการโม่่แป้้งเพื่่�อจะขอเชลยผู้้�นั้้�นมาเป็็ นคนรัับใช้้ แต่่นางไม่่ได้้ พบท่่าน
นบีี พบแต่่ท่า่ นหญิิงอาอิิชะฮ์์จึึงได้้ ฝากนางให้้ บอกกับท่ ั า่ นนบีีไว้้ เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััย
ฮิิวะซััลลััม กลัับมา ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ก็็บอกเรื่่� องนั้้�นแก่่ท่า่ น แล้้ วท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม ก็็มาหาพวกเรา ซึ่่ง� ตอนนั้้�นเรานอนกัันแล้้ ว พวกเราจะลุุกขึ้้ �น แต่่ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะ ลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า “ไม่่ ต้้ องลุุกขึ้้น� ” แล้้ วท่่านก็็นั่่ง� สอดเท้้ าเข้้ ามาระหว่่างพวกเราจนพบ
ว่่า เท้้ าที่่�เย็็นของท่่านอยู่่�ระดัับหน้้ าอกของฉััน แล้้ วท่่านกล่่าวว่่า “เอาไหมฉัันจะสอนเธอทั้้�ง
สองในสิ่่�งที่่�ดีกว่ ี ่ าสิ่่�งที่่�เธอขอ? เมื่่�อพวกเธอนอน จงกล่่ าวว่่ า อััลลอฮุุอัักบัรั สามสิิบสี่่�
ครั้้�ง ซุุบฮานััลลอฮ์์ สามสิิบสามครั้้�ง อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ สามสิิบสามครั้้�ง ดีีกว่่าการมีีคนใช้้
หนึ่่�งคนเสีียอีีก” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3705 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
2727)
ในอีีกสายรายงานหนึ่่�งมีีว่่า ท่่านอะลีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “ฉัันไม่่เคยทิ้้ �งการ
กล่่าวนี้้ �นัับตั้้ �งแต่่ได้้ ยิินจากท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม มีีคนถามว่่า แม้้ ในวัันสงคราม
ศิิฟฟีีนกระนั้้�นหรืือ? ท่่านตอบว่่า:ใช่่ แม้้ กระทั่่�งในคืืนศิิฟฟีีนด้้ วยก็็ตาม” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะ
ดีีษ ลำำ�ดับั ที่่� 5362 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2727)
َ ‫ َر ْغبَةً َوَرْهبَةً إِل َْي‬، ‫ك‬ َ ‫ْت ظَ ْه ِري إِل َْي‬ َ ‫ت أ َْم ِري إِل َْي‬ َ ‫ت َو ْج ِهي إِل َْي‬ ْ ‫اللَّ ُه َّم إِِّن أ‬
8 َ‫ْجأ‬
َ ‫ الَ َمل‬.‫ك‬ ُ ‫ َوأَ ْلَأ‬، ‫ك‬ ُ ‫ض‬ ْ ‫ َوفـََّو‬، ‫ك‬ ُ ‫َسلَ ْم‬
‫ْت‬ ِ َّ
َ ‫ك الذي أ َْر َسل‬ ِ ِ ِ
َ ّ‫ َوبنَبي‬،‫ْت‬ ِ
َ ‫ك الذي أَنـَْزل‬ َّ ِ ِ
َ ‫ت بكتَاب‬ِ ُ ‫آم ْن‬ ِ ِ
َ ‫ك إالَّ إل َْي‬ ِ
َ ،‫ك‬ َ ‫َوالَ َم ْن َجا م ْن‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อััสลััมตุุ วััจญ์์ฮีี อิิลััยกะ วะเฟาวััฎตุุ อััมรีี ย์์ อิิลััยกะ
วะอััลญะอ์์ ตุุ เซาะฮ์์ รีี อิิลััยกะ ร็็อฆบะตััน วะเราะฮ์์ บะตััน อิิลััยกะ ลา มััลญะอะ
วะลา มัันญา มิินกะ อิิลลา อิิลััยกะ อามัันตุุ บิิกิติ าบิิกััล ละซีี อัันซััลตะ วะบิินะ
บีียิกัิ ัลป์์ ละซีี อััรซััลตะ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิ งฉัันได้้ให้้ใบหน้้าของฉัันจำำ�นนต่่ อพระองค์์ และ
มอบหมายการงานของฉัันต่่อพระองค์์ และให้้แผ่่นหลัังของฉัันพึ่่�งพิิงพระองค์์ ด้้วย
ความหวัังและกลััวต่่ อพระองค์์ ไม่่ มีีที่่�พึ่�ง่ พิิงและไม่่ มีีที่่�ปลอดภััยใดนอกจาก ณ
107
ที่่�พระองค์์ ฉัันได้้ศรัั ทธาต่่ อคััมภีีร์์ที่่�ของพระองค์์ ที่่�ประทานลงมา และนบีีของ

พระองค์์ ที่่�ส่่งมา” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 247 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 2710) และในช่่วงท้้ ายของฮะดีีษ ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าว
ว่่า “จงทำำ�ให้้มัันเป็็ นคำำ�พููดสุุดท้้ายของท่่ าน เพราะหากท่่ านตายในคืืนนั้้�น ท่่ าน
ได้้ตายบนศาสนาที่่�บริิสุุทธิ์์�” และในบัันทึึกของมุุสลิิมท่่านกล่่าวว่่า: “หากท่่ านตื่่�น
มา ท่่ านจะตื่่�นขึ้้�นมาบนความดีี”
และในฮะดีีษนี้้ �ยัังได้้ อธิิบายถึงึ ซุุนนะฮ์์อื่่�นอีีก คืือจะต้้ องให้้ บทซิิกิิรนี้้ �เป็็ นคำำ�พููดสุดท้
ุ ้ ายก่่อน
นอน และเขาจะได้้ รัับผลตอบแทนที่่�ยิ่่�งใหญ่่ หากเขาตายในคืืนนั้้�นเท่่ากัับตายอยู่่�บนฟิิ ฏเราะฮ์์
หมายถึึงบนซุุนนะฮ์์ หรืื ออยู่�ใ่ นศาสนาของอิิบรอฮีีมที่่�บริิสุทุ ธิ์์� หากเขาตื่่�นเขาจะตื่่�นขึ้้ �นมาบน
ความดีี ทั้้�ง ในปัั จ จััยยััง ชีี พ และการงาน รวมถึึ ง ความดีี อื่่� น ๆ ที่่� ค รอบคลุุม อยู่่�ใ นคำำ�นี้้ � -
วััลลอฮุุอะอ์์ลัมั
และสิ่่�งที่่�สมควรจะเตืือนในที่่�นี้้ด้้ว � ยคืือ: บทซิิกิริ ที่ยิ่่่� ง� ใหญ่่ ที่เ่� ป็็ นสาเหตุุของความประเสริิฐ
ที่่�ใหญ่่ยิ่่�ง ที่่�อัลั ลอฮ์์ผู้้�ทรงยิ่่�งใหญ่่ ผู้้�ทรงสููงส่่งทรงโปรดปราน คืือบทซิกิิ ิรที่่�อยู่ใ�่ นฮะดีีษเศาะฮีีห์์ ที่่�
ท่่านชััดดาด บิิน เอาซ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่าท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าว
การรำ��ลึึกถึึงอััลลอฮ์์เป็็ นป้้อมปราการที่่�มั่่น� คง และเป็็ นสาเหตุุที่่�ทำำ�ให้้ หัวั ใจมีีชีีวิิต ดัังนั้้�น จงเป็็ นคนที่่�รำ��ลึึก

ถึึงอััลลอฮ์์เถิิดท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะสััลลััม กล่่าวว่่า: “อุุปมา ผู้้�ที่่�รำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ กัับ
ผู้้�ที่่�ไม่่ รำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ อุุปมััยดัังผู้้�ที่่�มีีชีีวิตกั
ิ ับผู้้�ที่่�ตาย”
108
ว่่า: “นายแห่่ งการขออภััยโทษ คืือการที่่�ท่่านกล่่ าวว่่ า:

ِ َ ِ‫ت أَعوذُ ب‬ ِ ِ َ ْ‫اللَّ ُه َّم أَن‬
َ ْ‫ت َرِّب َل إِلَهَ إَِّل أَن‬
‫ت‬ َ ‫ك م ْن َش ِّر َما‬
ُ ‫صنـَْع‬ ْ ‫ت َخلَ ْقتَ ِن َوأ ََن َع ْب ُد َك َوأ ََن َعلَى َع ْهد َك َوَو ْعد َك َما‬
ُ ُ ‫استَطَ ْع‬
‫ت‬َ ْ‫وب إَِّل أَن‬ ُّ ‫َك بِ َذنِْب فَا ْغ ِف ْر ِل فَِإنَّهُ َل يـَغْ ِف ُر‬
َ ُ‫الذن‬ َ ِ‫َك بِنِ ْع َمت‬
َ ‫ك َعلَ َّي َوأَبُوءُ ل‬ َ ‫أَبُوءُ ل‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อัันตะ ร็็อบบีี ลาอิิลาฮะ อิิลลา อัันตะ เคาะลัักตะนีี วะอะนา
อัับดุุกะ วะอะนา อะลา อะฮ์์ ดิกิ ะ วะวะอ์์ ดิกิ ะ มััซตะเฏาะอ์์ ตุุ อะอููซุุบิกิ ะ มิินชััรริิ มาเศาะ
นะอ์์ ตุุ อะบููอุุ ละกะ บิินิิอ์์มะติิกะ อะลััยยา วะอะบููอุุ บิิซััมบีี ฟัั ฆฟิิ รลีี ฟะอิินนะฮูู ลา
ยััฆฟิิ รุุ ซ ซุุนููบะ อิิลลา อัันตะ”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ พระองค์์ คืือผู้้�ทรงอภิิบาลของฉััน ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจาก
พระองค์์ พระองค์์ ได้้สร้้างฉัันและฉัันคืือบ่่ าวของพระองค์์ ตััวฉัันกัับสััญญาแห่่ งผล
ตอบแทนที่่�ดีี และสััญญาแห่่ งการลงโทษของพระองค์์ นั้้น� ฉัันทำำ�ได้้เท่่ าที่่�ฉัันมีีความ
สามารถเท่่ านั้้�น ฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความชั่่�วร้้ ายที่่�ฉัันได้้กระทำำ�
ไว้้ ฉัันกลัับไปหาพระองค์์ ด้้วยการยอมรัับในความโปรดปรานของพระองค์์ ที่่�มีต่ี ่ อตััวฉััน
และฉัันขอกลัับไปหาพระองค์์ ด้้วยการยอมรัั บในความผิิดบาปของฉััน ดัังนั้้�น ขอได้้
โปรดประทานอภััยโทษแก่่ ฉัันเถิิด เพราะแท้้จริิงไม่่ มีีผู้� ้ใดสามารถอภััยในบาปต่่ างๆได้้
นอกจากพระองค์์ ” ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดกล่่ าวดุุอาอ์์ นี้้ต� อน
กลางวัันด้้วยความเชื่่�อมั่่�น หากเขาเสีียชีีวิตก่ ิ ่ อนค่ำำ��เขาจะได้้เป็็ นชาวสวรรค์์ และหาก
เขากล่่ าวตอนค่ำำ��ด้้วยความเชื่่�อมั่่�น แล้้วเขาเสีียชีีวิตก่ ิ ่ อนถึึงตอนเช้้า เขาจะได้้เป็็ นชาว
สวรรค์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6306)
ซุุนนะฮ์์ เมื่่�อฝัั น
ความฝัั นจะอยู่่�ในสามสภาพ ดัังปรากฏในฮะดีีษ

ของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ในบัันทึึก
ของมุุสลิิม
1 ฝัั นดีี คืือข่่าวดีีจากอััลลอฮ์์ มารยาทเมื่่�อฝัั นดีี
จะอธิิบายลำำ�ดับต่ ั อ่ ไป
2 ฝัั นร้้าย มาจากชััยฏอน มัันไม่่ให้้ โทษใดๆ หากปฏิิบัติั ติ ามมารยาทที่จ�่ ะอธิิบายในลำำ�ดับั
ต่่อไป
3 ฝัั นเห็็นสิ่่�งที่่�เคยพููดถึึงไว้้ ก่่อนนอน ซึ่่ง� จะไม่่เป็็ นผลใดๆ ทั้้�งสิ้้ �น
ซุุนนะฮ์์ ที่่�จะต้้องปฏิิบัติั เิ มื่่�อเกิิดสิ่่�งเหล่่ านี้้�อยู่่�ในฮะดีีษหลายบทด้้วยกััน เช่่ น:
ท่่านอบูู ซะละมะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ฉัันเคยฝัั นเห็็นอะไรบางอย่่างจนฉัันป่่ วย
109
แล้้ วฉัันก็็ได้้ พบกัับอบูู เกาะตาดะฮ์์ เขาได้้ พููดกับฉั ั นั ว่่า ฉัันก็็เคยฝัั นและมัันทำำ�ให้้ ฉันั ป่่ วย จน
กระทั่่�งฉัันได้้ ยิินท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ฝัั นดีีมาจากอััลลอฮ์์ เมื่่�อคน
หนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านฝัั นเห็็นสิ่่�งที่่�ชอบ จงอย่่ าเล่่ ามัันแก่่ ผู้� ใ้ ดนอกจากผู้้�ที่่�เขารััก และ
หากฝัั นเห็็นสิ่่�งที่่�เกลีียด จงถ่่ มน้ำำ�� ลายไปทางซ้้ายสามครั้้�งแล้้วขอความคุ้้�มครองต่่ อ
อััลลอฮ์์ ให้้พ้้นจากความชั่่�วร้้ ายของชััยฏอนและความชั่่�วร้้ ายของความฝัั นนั้้�น และอย่่ า
เล่่ าให้้ใครฟัั ง แท้้จริิงมัันจะไม่่ ให้้โทษใดๆ แก่่ เขาเลย”
และท่่านอบูู ซะละมะฮ์์กล่า่ วว่่า “แท้้ จริิ ง ฉัันเคยฝัั นร้้ายที่่�หนัักยิ่่�งกว่่าภููเขาทัับ แต่่ฉันั ก็็ไม่่
สนใจมัันอีีกเลย หลัังจากที่่�ฉันั ได้้ ยินิ ฮะดีีษนี้้ �” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5747 บัันทึึก
และในสายรายงานอื่่�นท่่านกล่่าวว่่า: “ฝัั นดีีมาจากอััลลอฮ์์ และฝัั นร้้ายมาจากชััยฏอน เมื่่�อ
คนหนึ่่ง� คนใดในหมู่่พ� วกท่่านฝัั นร้้าย จงถ่่มน้ำำ ��ลายไปทางซ้้ าย และขอความคุ้้�มครองต่่ออััลลอฮ์์
ให้้ พ้้นจากความชั่่�วร้้ายของมััน แท้้ จริิ งมัันจะไม่่ให้้ โทษใดๆ แก่่เขา” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
และในฮะดีีษที่่�ท่่านญาบิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่าท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะ
ซััลลััม กล่่าวว่่า: “ท่่ านจงขอความคุ้้�มครองต่่ ออััลลอฮ์์ ให้้พ้้นจากชััยฏอน สามครั้้�ง และ
จงพลิิกตัวั นอนอีีกข้้ าง” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2262)
และในฮะดีีษที่ท่่� า่ นอบูู ซะอีีด อััลคุุดรีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่าท่่านนบีีกล่า่ วว่่า: “เมื่่�อ
คนหนึ่่�งคนใดฝัั นเห็็นสิ่่�งที่่�เขาชอบ แท้้จริิ งมัันมาจากอััลลอฮ์์ ดัังนั้้�นจงสรรเสริิ ญต่่ อ
อััลลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 7045)
จากฮะดีีษเหล่่ านี้้�จึึงสรุุ ปได้้ดัังนี้้�: ผู้้�ใดที่่�หลัับฝัั นเห็็นสิ่่�งดีีๆ มีีซุุนนะฮ์์ ให้้เขาปฏิิบัติั ิ
ดัังนี้้�:
1 หนึ่่�ง: ต้้ องกล่่าวคำำ�สรรเสริิ ญต่อ่ อััลลอฮ์์ เพราะสิ่่�งนั้้�นมาจากอััลลอฮ์์
สอง: ให้้ เล่่าความฝัั นนั้้�นแก่่ผู้้�อื่่�นได้้ แต่่ต้้องไม่่เล่่าความฝัั นนั้้�นนอกจากให้้ แก่่คนที่่�เขารััก
เท่่านั้้�น
2 และผู้้�ใดหลัับฝัั นเห็็นสิ่่�งที่่�น่่ารัั งเกีียจ มีีซุุนนะฮ์์ ให้้เขาปฏิิบัติ ั ดัิ งั นี้้�:
หนึ่่�ง: ถ่่มน้ำำ ��ลายหรืื อพ่น่ ไปทางซ้้ ายสามครั้้�ง
สอง: ต้้ องขอความคุ้้�มครองต่่ออััลลอฮ์์ให้้ พ้้นจากชััยฏอน และให้้ พ้้นจากความชั่่�วของสิ่่�งที่่�
เขาฝัั น ด้้ วยการกล่่าวว่่า “อะอููซุุบิลิ ลาฮิิ มิินัชั ชััยฏอนิิรเราะญีีม วะมิิน ชััรริิฮา” สามครั้้�ง
สาม: ไม่่ต้้องเล่่าความฝัั นให้้ ใครฟัั ง เพราะความฝัั นไม่่ได้้ มีีผลร้้ายอะไรต่่อเขาเลย ดัังที่่�ท่า่ น
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ได้้ บอกไว้้ แต่่ถ้้ายัังฝัั นร้้ายอีีกให้้ ปฏิิบัติั เิ พิ่่�มเติิมในข้้ อต่อ่ ไป
สี่่�: ให้้ พลิิกตัวั ไปนอนตะแคงอีีกข้้าง หากเขานอนหงายอยู่่� ก็็จงนอนตะแคง เป็็ นต้้ น
110
ห้้า: ให้้ ลุกขึ้้

ุ �นละหมาดสองร็็ อกอะฮ์์
ประโยชน์์ที่่�ได้้ รัับจากฮะดีีษเหล่่านี้้ �คืือ: แท้้ จริิ ง ความฝัั นของมุุสลิิมนั้้�นเป็็ นส่่วนหนึ่่ง� จากการ
บอกเล่่าของอััลลอฮ์์ คนที่่�มีีความฝัั นเป็็ นจริิ งที่่�สุดคื ุ ือคนที่่�มีีความสััตย์์จริิ งมากที่่�สุดุ ตอนที่่�เขา
ตื่่�น การที่่�ผู้้� ใดเป็็ นคนมีีสัจั จะ เขาก็็จะฝัั นเห็็นสิ่่�งที่่�เป็็ นจริิ ง นี่่�คืือผลพวงจากความสััตย์์จริิ งและ
บะเราะกะฮ์์ของคุุณลัักษณะดัังกล่่าวที่่�สามารถเห็็นได้้ แม้้ กระทั่่�งตอนที่่�เขาหลัับก็็ตามทีี
ผู้้�ใดตื่่�นขึ้้�นมาในยามค่ำำ��คืืน มีีซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ต่่ อไปนี้้�:
นั่่�น คืื อ ฮะดีี ษ ที่่� ท่่า นอุุบ าดะฮ์์ บิิ น อััศ ศอมิิ ต เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์ รายงานว่่า ท่่า นนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััมกล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดที่่�ตกใจตื่่�นขึ้้�นมาในยามค่ำำ��คืืน เขาจงกล่่ าวว่่ า
َِّ ‫ل وسبحا َن‬
َ‫ َوَل إِلَه‬، ‫الل‬
ِِ ِ ٍ َّ ‫َل إِلَهَ إَِّل‬
َ ‫اللُ َو ْح َدهُ َل َش ِر‬
َ ْ ُ َ َّ ‫ ا ْلَ ْم ُد‬، ‫ْك َولَهُ ا ْلَ ْم ُد َو ُه َو َعلَى ُك ِّل َش ْيء قَد ٌير‬
ُ ‫ لَهُ ال ُْمل‬، ُ‫يك لَه‬
َِّ ‫ وَل حو َل وَل قـ َّوةَ إَِّل ِب‬، ‫الل أَ ْكبـر‬ َّ ‫إَِّل‬
‫لل‬ ُ َ ْ َ َ َُ َُّ ‫ َو‬، ُ‫الل‬
อ่่ านว่่ า “ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์ วะฮ์์ ดะฮูู ลาชะรีีกะละฮุุ ละฮุุลมุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ วะ
ฮุุวะ อะลากุุลลิิชััยอิิน เกาะดีีร อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ ซุุบฮานััลลอฮ์์ วะลาอิิลาฮะอิิลลััลลอฮุุ
วััลลอฮุุอักบั ั รั วะลาเฮาละวะ ลากููวะตะอิิลลาบิิลลาฮ์์ ” แล้้วกล่่ าวว่่ า: “อััลลอฮุุมมััฆฟิิ รลีี”
ความว่่ า “ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ เพีียงผู้้�เดีียว โดยไม่่ มีีภาคีีใดๆ ต่่ อ
พระองค์์ อำำ�นาจการปกครองและการสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ อััลลอฮ์์
คืือผู้้�ทรงเดชานุุภาพเหนืือทุุกสิ่่�งทุุกอย่่ าง การสรรเสริิ ญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์
มหาบริิสุุทธิ์์�ยิ่่�งแด่่ อัลั ลอฮ์์ และไม่่ มีพ
ี ระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ และอััลลอฮ์์ ผู้� ้ทรงยิ่่�ง
ใหญ่่ และไม่่ มีีพลัังอำำ�นาจใด นอกจากพลัังอำำ�นาจของ อััลลอฮ์์ โอ้้อััลลอฮ์์ โปรด
อภััยโทษให้้แก่่ ฉัันด้้วยเถิิด หรืือหากเขาขอสิ่่�งใดก็็จะถููกตอบรัั บ หากเขาอาบน้ำำ��
ละหมาดแล้้วละหมาด การละหมาดของเขาจะถููกตอบรัั บ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ

ในฮะดีีษนี้้ �มีีการแจ้้ งข่่าวดีีใหญ่่ ๆ สองประการ เมื่่�อผู้้� ที่่�ตื่่�นขึ้้ �นมาในยามค่ำำ��คืืนแล้้ วกล่่าวว่่า
“ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์ วะฮ์์ดะฮูู ลาชะรีี กะละฮุุ ละฮุุลมุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ วะฮุุวะ อะลากุุลลิิ
ชััยอิิน เกาะดีีร อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ ซุุบฮานััลลอฮ์์ วะลาอิิลาฮะอิิลลััลลอฮุุ วััลลอฮุุอักบั ั รั วะลาเฮา
ละวะ ลากููวะตะอิิลลาบิิลลาฮ์์”
ผู้้�ที่่�กล่า่ วบทซิิกิิรนี้้ �เขาได้้ รัับข่า่ วดีีสองประการคืือ:
หนึ่่�ง: หากเขากกล่่าวว่่า “อััลลอฮุุมมััฆฟิิ รลีี” หรืือขอดุุอาอ์์อื่่น� ๆ ดุุอาอ์์ของเขาจะถููกตอบรัับ
สอง: หากเขาลุุกขึ้้น� อาบน้ำำ �� ละหมาด แล้้ ว ละหมาด การละหมาดของเขาก็็ จ ะถููกตอบรัั บ
อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ที่อั่� ลั ลอฮ์์ได้้ให้้คุณ ุ งามความดีีอย่า่ งมากมายแก่่พวกเรา ขอให้้อัลั ลอฮ์์ประทานความสำำ�เร็็จ
แก่่การงานของเราด้้ วยเถิิด
ำ นดเวลาปฏิิบัติั ิ ก็็จบลงเพีียงเท่่านี้้ � เราได้้ นำำ�เสนอมาแล้้ วเริ่่� มตั้้�งแต่่
ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ที่่�กำ�ห
ตื่่�นนอน การแปรงฟัั น และอ่่านดุุอาอ์์ “อััลฮััมดุุลิิลลาฮิิล ละซีี อะห์์ ยานา บะอ์์ ดะมา อะมา
ตะนา วะอิิลััยฮิิน นุุชููร”
111
ซุุนนะฮ์์ ที่่�ไม่่ กำ�ห
นี่่�คือส่
ื ว่ นที่่ส� องของซุุนนะฮ์์ในชีีวิติ ประจำำ�วันั ซึ่่ง� ส่่วนนี้้ �เป็็ นประเด็็น
ที่่�กว้้าง และมีีมาก ขึ้้ �นอยู่่�กับั สภาพ ตััวบุุคคล สถานที่่� และเวลา
ข้้ าพเจ้้ าจะพยายามนำำ�เสนอซุุนนะฮ์์ที่่�เราปฏิิบัติั ิกันั เป็็ นประจำำ�ทั้้ �ง
กลางวัันและกลางคืืน ขอดุุอาอ์์ต่อ่ อััลลอฮ์์ ตะอาลา โปรดประทาน
ความสำำ�เร็็จและการความถููกต้้ องแก่่เราด้้ วยเถิิด
ซุุนนะฮ์์ แรกในส่่ วนนี้้�คืือ:
ซุุนนะฮ์์ ที่� ไ่ ม่่ กำ�ำ หนดเวลา
หนึ่่�ง: ซุุนนะฮ์์ ในการรัั บประทานอาหาร
1 กล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์ ตอนเริ่่� มรัั บประทานอาหาร

ท่่านอุุมัรั บิิน อบีี ซะละมะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ตอนฉัันเป็็ นเด็็กอยู่ใ�่ นการดููแลของ
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม มืือของฉัันจะหยิิบโน่่นหยิิบนี่่จ� ากภาชนะอาหาร
ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวกัับฉัันว่่า: “โอ้้เด็็กน้้ อย จงกล่่ าว
บิิสมิิลลาฮ์์ และจงรัั บประทานด้้วยมืือขวา และจงรัั บประทานสิ่่�งที่่�อยู่่�ถััดจากเจ้้า” และ
ฉัันยัังคงรัักษาซุุนนะฮ์์ในการรัับประทานอาหารแบบนี้้ �มาตลอด หลัังจากนั้้�น (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์
ซุุนนะฮ์์ ในการรัั บประทานอาหาร
‫بسم هللا أوله وآخره‬

หากลืืมกล่่าว บิิสมิิลลาฮ์์ เมื่่�อนึึกขึ้้ �นได้้ ก็็จงกล่่าวว่่า “บิิสมิิลลาฮิิ เอาวะละฮุุ วะอาคิิเราะฮุุ”
ความว่่า ด้้ วยพระนามของอััลลอฮ์์ ผู้้�ทรงเริ่่� มแรก และผู้้�ทรงสุุดท้้าย
ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านหญิิ งอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า แท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่ง� คนใดในหมู่่พ� วกท่่านรัับประทานอาหาร ก็็
จงกล่่าวว่่า บิิสมิิลลาฮ์์ และหากลืืมกล่่าวในตอนแรกก็็จงกล่่าวว่่า : บิิสมิิลลาฮิิ เอาวะละฮุุ วะ
อาคิิเราะฮุุ” (บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3767 บัันทึึกโดยอััตติิรมิซีิ ย์ี ์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1858
อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์)
114
ฮะดีีษนี้้ �ยัังได้้ บ่ง่ ชี้้ �ว่่าจะต้้ องรัับประทานอาหารด้้ วยมืือขวา เพื่่�อไม่่ให้้ เหมืือนกัับชัยฏอ

ั น ดััง
นั้้�นหากผู้้�ใดรัับประทานอาหารโดยไม่่ได้้ กล่า่ ว บิิสมิิลลาฮ์์ ชััยฏอนจะรวมรัับประทานอาหารกัับ
เขาด้้ วย และหากเขารัับประทานอาหารด้้ วยมืือซ้้ายก็็จะเหมืือนกัับชัยฏอ ั น เพราะชััยฏอนกิิน
และดื่่�มด้้ วยมืือซ้้าย
ดัังที่่�ท่า่ นอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา รายงานว่่า แท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “คนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ าน อย่่ าได้้กิินหรืือดื่่�ม
ด้้วยมืือซ้้ายเด็็ดขาด เพราะชััยฏอนกิินและดื่่�มด้้วยมืือซ้้าย” ในรายงานของนาฟิิ อ์์ท่่าน
กล่่าวเพิ่่�มว่่า “และอย่่ ารัั บและยื่่�นให้้ด้้วยมืือซ้้าย” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2020)
และชััยฏอนมีีความกระหายอย่่างมากที่่�จะเข้้ าไปนอนในบ้้ าน เพื่่�อร่่วมรัับประทานอาหาร
และเครื่่� องดื่่�มของเจ้้ าของบ้้ าน แท้้ จริิ งท่่านญาบิิร บิิน อัับดุลุ ลอฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ได้้ ยิิน
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อชายคนหนึ่่�งได้้เข้้าบ้้านของเขา แล้้ว
เขากล่่ าวชื่่�อของอััลลอฮ์์ ตอนเข้้าบ้้านและตอนรัับประทานอาหาร ชััยฏอนจะพููดว่่ า ไม่่ มีี
ที่่�นอนและอาหารสำำ�หรัับพวกเจ้้าแล้้ว และหากเขาไม่่ ได้้กล่่ าวชื่่�อของอััลลอฮ์์ ตอนเข้้า
บ้้าน ชััยฏอนจะพููดว่่ า พวกเจ้้ามีีที่่�นอนแล้้ว และหากเขาไม่่ กล่่าวชื่่�อของอััลลอฮ์์ ขณะ
รัับประทานอาหาร ชััยฏอนจะพููดว่่ า พวกเจ้้ามีีที่่�นอนและอาหารแล้้ว” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม
2 รัั บประทานสิ่่�งที่่�อยู่่�ใกล้้ตััวก่่อน
ในฮะดีี ษ ของท่่ า นอุุมััร บิิ น อบีี ซะละมะฮ์์ เราะ
ฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่าวว่่า “จงรัั บประทานสิ่่�งที่่�อยู่่�ถััดจากตััวเจ้้า”
3 หยิิบชิ้้�นอาหารที่่�ตกพื้้น� เช็็ดฝุ่่� นออก และรัั บ

ประทานมััน
ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านญาบิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่าฉัันได้้ ยิินท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “แท้้จริิงชััยฏอนจะมาร่่ วมในทุุกๆ กิิจการของคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวก
ท่่ าน แม้้กระทั่่�งในการรัั บประทานอาหารของเขา เมื่่�อมีีอาหารคำำ�ใดตกลงบนพื้้�น เขา
จงหยิิบขึ้้�นมาทำำ�ความสะอาดสิ่่�งสกปรกที่่� ติดิ อยู่่�ออก แล้้วจงรัั บประทานมัันอย่่ าทิ้้�งมััน
ให้้กัับชััยฏอน และเมื่่�อรัั บประทานเสร็็ จก็็จงเลีียนิ้้�วของเขา เพราะเขาไม่่ รู้� ้ ว่่าความ
115
จำำ�เริิญของอาหารอยู่่�ที่่�ส่่วนไหนของมััน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2033)

หากใคร่่ครวญฮะดีีษนี้้ �ให้้ ดีจี ะพบว่่า ชััยฏอนมีีความกระหายอย่่างมากที่่�จะมีีส่ว่ นร่่วมในทุุก
การงานของมนุุษย์์ เพื่่�อปลดความจำำ�เริิญออกจากชีีวิติ เขา และสร้้างความเสีียหายให้้ กับกิ ั ิจการ
ของเขา และสิ่่�งที่่�บ่่งชี้้ �ถึึงความพยายามของชััยฏอนที่่�ติิดตามมนุุษย์์ในทุุกกิิจการของเขาคืือ
คำำ�พููดของ
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ที่่�ท่า่ นกล่่าวว่่า: “แท้้จริิงชััยฏอนจะมาร่่ วมในทุุกๆ
กิิจการของคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ าน”
4 การเลีียนิ้้�ว
การเลีียนิ้้ว� เมื่่�อรัั บประทานอาหารหมดแล้้ ว เป็็ น
ซุุนนะฮ์์ และมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ดููดนิ้้ �วตััวเอง หรืือดููดนิ้้ �วคนอื่่น�
ด้้ วย เช่่นภรรยาของเขา เป็็ นต้้ น และมีีซุนุ นะฮ์์ไม่่ให้้ เช็็ด
มืือด้้ วยผ้้ าหรืื อกระดาษ หรืื อสิ่่ง� อื่่�นๆ จนกว่่าจะได้้ เลีีย
ให้้ เกลี้้ �ยงเสีียก่่อน
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษของท่่านญาบิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮ์์ ที่่�กล่า่ วมาแล้้ ว
และในฮะดีษที่ทา่ นอิบนุ อับบาส เราะฎิยลั ลอฮุอนั ฮ์ รายงานว่าท่านนบี- ‫صلَّى هللا عليه وسلَّم‬
กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่ง� คนใดในหมู่่พ� วกท่่านรัับประทานอาหารเสร็็จแล้้ ว อย่่าได้้ เช็็ดมืือของเขา
จนกว่่าเขาจะได้้ เลีียมันั เสีียก่่อน” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5456 บัันทึึกโดยมุุสลิิม
5 รัั บประทานอาหารจนหมดเกลี้้�ยงภาชนะ
ความหมายคืือ ทำำ�ความสะอาดภาชนะใส่่อาหาร
ด้้ วยการปาดอาหารที่่�เหลืืออยู่ม�่ ากิินจนสะอาด เพราะ
ความจำำ�เริิ ญอาจจะอยู่่�ในอาหารที่่�เหลืืออยู่�ที่่ ่�ขอบจาน
ก็็เป็็ นได้้ ตััวอย่่างเช่่น เวลาทานข้้ าว ก็็ให้้ ปาดข้้ าวที่่�อยู่�่
ขอบจานหรืื อภาชนะมากิินให้้ หมด เพราะบะเราะกะฮ์์
ของอาหารอาจจะอยู่่ที่� ่�อาหารจากขอบจานนั่่�นเอง
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่่านอะนััส เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม ใช้้ให้้พวกเรากวาดอาหารจนภาชนะใส่่อาหารสะอาด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั
116
ที่่� 2034)
และในฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่าท่่านนบีีกล่า่ วว่่า: “คน
หนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านจงกวาดอาหารจนภาชนะสะอาด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
ชััยค์์ อิิบนุุ อุุษััยมีีน เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า “หมายความว่่า เมื่่�อรัับประทานอาหารหมด
ก็็ให้้ ใช้้ นิ้้ �วเช็็ดภาชนะใส่่อาหารนั้้�นแล้้ วเลีียนิ้้ �ว นี่่�เป็็ นซุุนนะฮ์์ที่ผู้้�่� คนจำำ�นวนมากเพิิกเฉยที่่จ� ะปฏิิบัติั ิ
มััน และที่่�น่า่ เสีียใจคืือนักศึึกั ษาศาสนาก็็เพิิกเฉยเช่่นกััน” (ดููใน ชััรห์์ ริิ ยาฎ อััศศอลิิฮีีน 1/892)
6 รัั บประทานโดยใช้้นิ้้�วสามนิ้้�ว
มีี ซุุ น นะฮ์์ ใ ห้้ รัั บ ประทานอาหารด้้ ว ยนิ้้ ว� สามนิ้้ ว�
สำำ�หรัั บอาหารที่่�รัับประทานด้้ วยสามนิ้้ว� ได้้ เช่่น ผล
อิินทผลััม เป็็ นต้้ น
หลัั ก ฐานคืือ: ฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นกะอัับ บิิ น มาลิิ ก
เราะ ฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม รัับประทานอาหารด้้ วยนิ้้ �วสามนิ้้ �ว และเลีียนิ้้ �ว
ของท่่านก่่อนจะเช็็ดมันั ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2032)
7 หายใจนอกภาชนะสามครั้้�ง
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ดื่่ม� น้ำำ ��จากภาชนะแบ่่งเป็็ นสามครั้้�ง และ
ให้้ หายใจข้้ างนอกหลัังจากดื่่�มเสร็็จในแต่่ละครั้้�ง
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮ์์ กล่่าวว่่า “ในการดื่่�มน้ำำ ��ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม จะหายใจสามครั้้�ง และท่่านกล่่าวว่่า: “แท้้จริิง
มัันทำำ�ให้้อิ่่�ม ทำำ�ให้้เราสุุขภาพดีี และได้้รสชาติิ” ท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “

ฉัันก็็หายใจสามครั้้�งในการดื่่�มน้ำำ ��” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5631 บัันทึึกโดยมุุสลิิม
ความหมายของการหายใจในการดื่่�มน้ำำ ��นี้้ �คืือ หายใจนอกภาชนะ ดัังฮะดีีษของท่่านอบูู
เกาะตาดะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านดื่่�ม จงอย่่ าหายใจรดลงไปในภาชนะ” (บัันทึึก
117

8 กล่่ าว อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ หลัังจากรัั บประทาน
อาหารเสร็็จ
หลัักฐานที่่�บ่่งชี้้�ถึึงซุุนนะฮ์์ นี้้คืื� อ:
ฮะดีีษที่่�ท่่านอะนััส บิิน มาลิิก เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
กล่่ า วว่่ า ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์ ศ็็ อ ลลััล ลอฮุุ อ ะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “แท้้จริิงอััลลอฮ์์ ทรงพอใจบ่่ าวที่่�
เมื่่�อเขารัั บประทานอาหารและดื่่�มเสร็็ จแล้้วเขาก็็
กล่่ าวคำำ�สรรเสริิ ญต่่ ออััลลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2743)
การกล่่ าวคำำ�สรรเสริิญต่่ ออััลลอฮ์์ มีีหลายสำำ�นวน เช่่ น:
1 ِِ
ِ ‫ل َكثِريا طَيِبا مبارًكا فِ ِيه غَيـر مك‬
‫ َوَل ُم ْستـَغْ ًن َع ْنهُ َربـَّنَا‬، ‫ َوَل ُم َود ٍَّع‬، ‫ْف ٍّي‬ َ َْ َ َ ُ ًّ ً َّ ‫ا ْلَ ْم ُد‬
อ่่ านว่่ า “อััลฮััมดุุลิิลลาฮิิ กะษีีร็็อน ฏ็็อยยิิบันั มุุบาเราะกััน ฟีี ฮิิ ฆ็็อยเราะ มัักฟีี
ยิิน วะลา มุุวััดดะอิิน วะลา มุุสตััฆนััน อัันฮุุ ร็็อบบะนา”
ความว่่ า “การสรรเสริิ ญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ เป็็ นการสรรเสริิ ญที่่�
มากมาย ดีีงาม และจำำ�เริิญอยู่่�ในนั้้�น โดยที่่�เราไม่่ อาจจะขาดการพึ่่�งพิิงพระองค์์
ได้้ในขณะที่่�พระองค์์ ไม่่ ต้้ องพึ่่�งผู้้�ใดเลย เราไม่่ อาจจะทอดทิ้้�งพระองค์์ และไม่่
อาจพึ่่�งตััวเองโดยปราศจากพระองค์์ ได้้ โอ้้พระผู้้�อภิิบาลของเรา” (บัันทึึกโดย
2 ‫ َوَل َم ْك ُفوٍر‬،ٍ‫ْف ّي‬ َِِّ ‫ا ْلم ُد‬
ِ ‫ل الَّ ِذي َك َف َان وأَرو َان غَيـر مك‬
َ َْ َ ْ َ َْ
อ่่ านว่่ า “อััลฮััมดุุลิิลลาฮิิล ละซีี กะฟานา วะอััรวานา ฆ็็อยรอ มัักฟีียิิน วะลา มััก
ฟููร”
ความว่่ า “การสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ ผู้้�ซึ่� ง่ ให้้ความเพีียงพอแก่่

เราและให้้ความอิ่่�มแก่่ เรา โดยที่่�เรายัังคงต้้องการพึ่่�งพิิงพระองค์์ อยู่่�เสมอใน
ขณะที่่�พระองค์์ ไม่่ ต้้ องพึ่่�งผู้้�ใด และความดีี
ของพระองค์์ จะไม่่ ถููกปฏิิเสธ” (บัันทึึกโด
ยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5459)
9 รัั บประทานอาหารพร้้อมหน้้ากััน
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ รัับประทานอาหารพร้้อมกััน โดยไม่่แยก
กัันรัับประทาน
118
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่า่ นญาบิิร บิิน อัับดุลุ ลอฮ์์ เราะฎิิ ยัั ล ลอฮุุ อััน ฮุุ ม า กล่่ า วว่่ า ฉัั น
ได้้ ยิิ น ท่่ า น เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “อาหารของหนึ่่�งคนเพีียง
พอสำำ�หรัับคนสองคน อาหารของสองคนเพีียงพอสำำ�หรัับคนสี่่�คน และ อาหารของสี่่�คน
เพีียงพอสำำ�หรัับคนแปดคน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2059)
10 ชมอาหารเมื่่�อชอบอาหารนั้้�น
การชมอาหารเมื่่�อถููกใจอาหารถืือเป็็ นซุุนนะฮ์์ แน่่นอนว่่า ไม่่มีีใครชมอาหารใดนอกจาก
เพราะในอาหารนั้้�นมีีสิ่่ง� ที่่�ควรให้้ ชม
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่่านญาบิิร บิิน อัับดุลุ ลอฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ ขออาหารจากภรรยาของท่่าน พวกเขากล่่าวว่่า เรามีีแต่่ ค็็อล
เท่่านั้้�น ท่่านจึึงเรีี ยกให้้ เอามา แล้้ วท่่านก็็กิินแล้้ วพููดว่่า “อาหารรสเลิิศที่่�สุุดคืือ ค็็อล อาหาร
รสเลิิศที่่�สุุดคืือ ค็็อล” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2052)
ค็็อล คืืออาหารชนิิดหนึ่่ง� ในสมััยนั้้ �นมีีรสชาติิหวาน ไม่่ใช่่มีีรสเปรี้้ ย� วเหมืือนค็็อล (น้ำำ ��ส้้ ม) ของ
เราในปัั จจุุบันั
ชััยค์์ อิิ บนุุ อุุษัั ยมีี น เราะฮิิ ม ะฮุุ ล ลอฮ์์ กล่่ า วว่่ า “และนี่่� ก็็ คืื อ แบบอย่่ า งของท่่ า นนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม เช่่นกััน เมื่่�อท่า่ นพอใจในอาหารท่่านก็็จะชม เช่่นหากคุุณต้้ องการ
ชมขนมปัั ง คุุณก็็พููดว่่า ขนมปัั งที่่�รสชาติิดีีที่่�สุดคื ุ ือขนมปัั งของคนนั้้�นคนนี้้ � เป็็ นต้้ น และนี่่�ก็็คืือ
ซุุนนะฮ์์ของท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม เช่่นกััน (ดููใน ชััรห์์ ริิยาฎ อััศศอลิิฮีนี
2/1057)
หากเราสัังเกตดููสัังคมของเราในปัั จจุุบันั จะพบว่่าคนจำำ�นวนมากทำำ�ตัวั ขััดแย้้ งกัับซุนุ นะฮ์์ของ
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ไม่่เพีียงแค่่ทิ้้ �งซุุนนะฮ์์เท่่านั้้�น แต่่ทำำ�ตรงกัันข้้ ามด้้ วยซ้ำำ ��ไป
ทั้้�งตำำ�หนิิ ทั้้�งดููถููกอาหารซึ่่ง� ตรงข้้ ามกัับแบบอย่่างของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม โดย
สิ้้ �นเชิิง ในฮะดีีษท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ได้้ กล่่าวว่่า “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม ไม่่เคยตำำ�หนิิอาหารเลย หากท่่านชอบท่่านก็็ทาน หากไม่่ชอบท่า่ นก็็ไม่่ทาน”
(บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3563 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2064)
11 ขอดุุอาอ์์ ให้้แก่่ เจ้้าของอาหาร
‫ َو ْارحَْ ُه ْم‬، ‫ َوا ْغ ِف ْر َلُ ْم‬، ‫اللَّ ُه َّم َب ِر ْك َلُ ْم ِف َما َرَزقـْتـَُه ْم‬
หลัั ก ฐานคืือ: ฮะดีี ษที่่� ท่่าน อัับดุุล ลอฮ์์ บิิน บุุสร์์ เราะฎิิ ยััลลอฮุุอัันฮ์์ กล่่า วว่่า “ท่่า น
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ได้้มาเป็็ นแขกของพ่่อฉันั พวกเราก็็ได้้นำ�อ
ำ าหารและ วััฏบะฮ์์
(ขนมชนิิดหนึ่่ง� )มาต้้ อนรัับท่า่ น ท่่านก็็ทาน จากนั้้�นลููกอิินทผลััมก็็ถููกนำำ�มา ท่่านทานอิินทผลััม
ด้้ วยการเอาเมล็็ดของมัันไว้้ ระหว่่างสองนิ้้ �ว ด้้ วยการรวบนิ้้ �วชี้้ �กัับนิ้้ �วกลางเข้้ าด้้ วยกััน แล้้ วเครื่่� อง
119
ดื่่�มก็็ถููกนำำ�มา ท่่านก็็ดื่่�ม แล้้ วท่่านก็็ยื่่�นให้้ กับั คนที่่�อยู่�ข้่ ้ างขวาของท่่าน เขากล่่าวว่่า พ่่อของฉััน

กล่่าวตอนที่่�ท่า่ นนบีีถืือบังั เหีียนสััตว์์พาหนะของท่่านว่่า ขอดุุอาอ์์ให้้ แก่่พวกเราด้้ วยเถิิด ท่่านจึึง
กล่่าวว่่า:
อ่่านว่่า “อััลลอฮุุมมะ บาริิก ละฮุุม ฟีี มา รอซัักตะฮุุม วััฆฟิิ รละฮุุม วััรฮััมฮุุม”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดประทานความจำำ�เริิญแก่่ พวกเขาในสิ่่�งที่่�พระองค์์ ประทาน
ให้้เป็็ นปัั จจััยยัังชีีพแก่่ พวกเขา และโปรดอภััยโทษให้้แก่่ พวกเขา และโปรดเมตตา
พวกเขา” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2042) “วััฏบะฮ์์” คืือขนมที่่มี� ส่ี ว่ นผสมของผลอิินทผลััม
แป้้ง และน้ำำ ��มัันเนย
12 ริิ นน้ำำ�� ให้้คนที่่�อยู่่�ทางขวามืือก่่ อนคนที่่�อยู่่�ทางซ้้ายมืือ
เมื่่�อดื่่�มน้ำำ ��มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ คนที่่�อยู่�ท่ างขวามืือดื่่�มก่่อนคนที่่�อยู่�ท่ างซ้้ ายมืือ
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่า่ นอะนััส บิิน มาลิิก เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ มาหาพวกเราที่่�บ้้านและขอเครื่่� องดื่่�ม พวกเราจึึงรีี ดนมแพะให้้
แก่่ท่า่ น และฉัันก็็ผสมน้ำำ ��จากบ่่อน้ำำ ��ของฉัันให้้ แก่่ท่า่ น ท่่านก็็ดื่่ม� ขณะนั้้�นท่่านอบููบัักรอยู่�ข้่ ้ างซ้้ าย
ของท่่าน ท่่านอุุมัรอยู่ ั ต�่ รงหน้้ าท่่าน และชาวอาหรัับชนบทคนหนึ่่ง� อยู่่�ทางขวาของท่่าน เมื่่�อท่า่ น
เราะซููลุุลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ดื่่�มเสร็็ จ ท่่านอุุมัรพููดว่ ั า่ ท่่านอบููบัักรอยู่�นี่่่ � โอ้้ ท่่าน
เราะซููลุุลลอฮ์์ แต่่ท่า่ นเราะซููลุุลลอฮ์์ยื่่�นให้้ ชายชาวชนบทคนนั้้�นดื่่�มก่่อนอบููบัักรและอุุมัรั ท่่าน
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า “ผู้้�ที่่�อยู่�ข้่ ้ างขวาก่่อน ผู้้�ที่่�อยู่�ข้่ ้ างขวาก่่อน ผู้้�
ที่่อยู่
� �ข้่ ้ างขวาก่่อน” ท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าว
ว่่า: “นี่่�คืือซุุนนะฮ์์ นี่่�คืือซุุนนะฮ์์ นี่่�คืือ ซุุนนะฮ์์” (บัันทึึกโด
ยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2571 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะ
ดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2029)
13 ผู้้�ริินน้ำำ�ต้้
� องเป็็ นคนสุุดท้้ายที่่�ดื่� ม่
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ คนที่่�ริินน้ำำ ��ต้้ องเป็็ นคนที่่�ดื่่�มคนสุุดท้้าย
หลัั กฐานคืือ: ฮะดีีษยาวที่่�ท่่านอบูู เกาะตาดะฮ์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “…ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ ริินน้ำำ ��ให้้
พวกเขาดื่่�ม ทุุกคนจนเหลืือฉันั และตััวท่่านเราะซููลเอง จากนั้้�นท่่าน เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะ
ลััยฮิวิ ะซััลลััม ก็็ได้้ ริินน้ำำ ��ให้้ แก่่ ฉัันและกล่่าวว่่า “จงดื่่�ม” ฉัันกล่่าวว่่า “ฉัันไม่่ดื่่�มจนกว่่าท่่านจะดื่่�ม
ก่่อนโอ้้ ท่า่ นเราะซููลุุลลอฮ์์” ท่่านจึึงกล่่าวว่่า “ผู้้�ที่่�ริินน้ำำ�ต้้ � องเป็็ นคนสุุดท้้ายที่่�ดื่� ม่ ” ฉัันจึึงรัับมา
ดื่่�ม แล้้ วท่่านเราะซููลุุลลอฮก็็ดื่่�มเป็็ นคนสุุดท้้าย…” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 681)
120
เกร็็ ด: สำำ�หรัับผู้้� ที่่�ดื่่�มนม หลัังจากดื่่�มนมเสร็็ จแล้้ วมีีซุุนนะฮ์์ให้้ กลั้้ �วปากด้้ วยน้ำำ ��เปล่่าเพื่่�อ
ล้้ างปากให้้ ร่่องรอยที่่�เหลืือของไขมัันนมหายไป
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่า่ นอิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า “แท้้ จริิ งท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ ดื่่�มนม และขอน้ำำ ��มาบ้้ วนปาก และท่่านกล่่าวว่่า “แท้้จริิงมัันมีี
ไขมััน” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 211 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 358)
14 ปิิ ดฝาภาชนะในตอนกลางคืืน และกล่่ าว บิิ
สมิิลลาฮ์์
เมื่่�อตกค่ำำ�มี
� ีซุนุ นะฮ์์ให้้ ปิิดภาชนะใส่่อาหารและน้ำำ ��ที่่�
เปิิ ดอยู่�่ และกล่่าว บิิสมิิลลาฮ์์ ขณะปิิ ด
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่า่ นญาบิิร บิิน อัับดุลุ ลอฮ์์
เราะฎิิ ยัั ล ลอฮุุ อัั น ฮุุ ม า กล่่ า วว่่ า ฉัั น ได้้ ยิิ น ท่่ า น
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “พวก ท่่ านจงปิิ ดฝาภาชนะใส่่ อาหาร และ
ผููกปากถุุงน้ำำ�� เพราะในปีี หนึ่่�งจะมีีคืืนหนึ่่�งที่่�เชื้้�อโรคลงมา มัันจะไม่่ ผ่่านภาชนะใดที่่�ไม่่ มีี
ฝาปิิ ดหรืือไม่่ มีเี ชืือกผููกนอกจากมัันจะลงไปในนั้้�น” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2014)
และฮะดีีษจากท่่านญาบิิร บิิน อัับดุลุ ลอฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา เช่่นกัันรายงานว่่าท่่านนบีีกล่า่ ว
ว่่า: “และจงผููกถุุงหนัังใส่่น้ำำ �� และกล่่าว บิิสมิิลลาฮ์์ และจงปิิ ดฝาภาชนะใส่่อาหาร และกล่่าว บิิ
สมิิลลาฮ์์ แม้้ ด้้วยการวางสิ่่�งหนึ่่ง� ทัับไว้้ ข้้างบนก็็ตาม” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5623)
121
สอง:ซุุนนะฮ์์ ในการสลาม การพบกััน และนั่่�งชุุมนุุม

ซุุนนะฮ์์ ในการสลาม การพบกััน และนั่่�งชุุมนุุม
1 ซุุนนะฮ์์ ในการให้้สลาม
หลัักฐานในเรื่่� องนี้้ �มีีมากมาย เช่่น ฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า
แท้้ จริิ งท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “สิิทธิิระหว่่ างมุุสลิิมด้้วย
กัันมีีหกอย่่ าง” มีีผู้้�กล่า่ วว่่า มีีอะไรบ้้ างโอ้้ ท่า่ นเราะซููลุุลลอฮ์์? ท่่านตอบว่่า: “เมื่่�อท่่ านพบเจอ
เขาก็็จงให้้สลามแก่่ เขา เมื่่�อเขาเชิิญท่่ านก็็จงรัั บคำำ�เชิิญเขา เมื่่�อเขาขอคำำ�ปรึึกษาจาก
ท่่ านก็็จงให้้คำำ�ปรึึกษาแก่่ เขา เมื่่�อเขาจามแล้้วกล่่ าวว่่ า อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ ท่่ านก็็จงกล่่ าว
ว่่ า ยััรฮะมุุกััลลอฮ์์ เมื่่�อเขาป่่ วยท่่ านก็็จงไปเยี่่�ยมเขา เมื่่�อเขาเสีียชีีวิตที่่ ิ � ก็จ็ งตามไปส่่ ง
ศพของเขา” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2162)
ส่่ วนการกล่่ าวตอบสลามนั้้�นเป็็ นวาญิิบ หลัักฐานคืือ:
122
อายะฮ์์ที่่�อัลั ลอฮ์์ ตะอาลา ตรััสว่่า:

:]86 : ‫اللَ َكا َن َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء َح ِسيباً}[النساء‬
ّ ‫ُّوها إِ َّن‬ ِ ‫{وإِ َذا حيِيـتم بِت ِحيَّ ٍة فَحيُّواْ ِبَح‬
َ ‫س َن منـَْها أ َْو ُرد‬
َْ َ َ ُْ ّ ُ َ
ความว่่ า “และเมื่่�อพวกเจ้้าได้้รัั บคำำ�อวยพรใด ๆ ก็็จงกล่่ าวตอบด้้วยคำำ�อวยพรที่่�ดีี
กว่่ านั้้�น หรืือไม่่ ก็กล่็ ่ าวคำำ�อวยพรนั้้�นตอบกลัับไป แท้้จริิงอััลลอฮ์์ ทรงคำำ�นวนนัับทุุกสิ่่�ง
ทุุกอย่่ าง” ]ซููเราะฮ์์อันั นิิซาอ์์: 86]
กฎทางศาสนบััญญััติิกำำ�หนดว่่า โดยรากฐานแล้้ วคำำ�สั่่ง� ย่่อมต้้ องมีีนัยว่ ั ่าเป็็ นวาญิิ บ นััก
วิิชาการมากกว่่าหนึ่่ง� คนเห็็นพ้้ องกัันว่่า การกล่่าวตอบรัับ สลามนั้้�นเป็็ นวาญิิบ เช่่น อิิบนุุ ฮััซม์์,
อิิ บนุุ อัับดิิล บััร , ชััยค์์ ตะกีี ยุุดดีีน เป็็ นต้้ น (ดููใน อััลอาดาบ อััชชััรอีี ยะฮ์์ 1/356 ฉบัับพิิมพ์์
มุุอัซั ซะซะฮ์์ อััรริิซาละฮ์์)
‫السالم عليكم ورمحة هللا وبركاته‬
สำำ�นวนการให้้สลาม และตอบสลามที่่�ประเสริิ ฐที่่�สุุดคืือ (อััสสะลามุุ อลัั ยกุุ ม วะ

เราะห์์ มะตุุลลอฮิิ วะบะเราะกาตุุฮ์์)
อิิบนุลุ ก็็อยยิิม เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า: “แบบอย่่างของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม ในการให้้ สลาม ท่่านจะกล่่าวสุุดที่่�คำำ�ว่า่ “วะบาเราะกาตุุฮ์์” (ดููใน ซาดุุลมะอาด 2/417)
การให้้ สลาม เป็็ นซุุนนะฮ์์หนึ่่�งที่่�ส่่งเสริิ มให้้ ปฏิิบัติั ิ เนื่่�องด้้ วยความประเสริิ ฐที่่�ยิ่่�งใหญ่่ ดััง
ฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่าวว่่า: “ขอสาบานต่่ อผู้้�ที่่�ชีีวิิตของฉัันอยู่่�ในมืือของพระองค์์ พวกท่่ านจะไม่่ ได้้เข้้า
สวรรค์์ จนกว่่ าพวกท่่ านจะศรัั ทธา และพวกท่่ านยัังไม่่ ศรััทธาอย่่ างสมบููรณ์์ จนกว่่ าพวก
ท่่ านจะรัั กใคร่่ กััน เอาไหมฉัันจะบอกพวกท่่ านถึึงสิ่่�งหนึ่่�งที่่�เมื่่�อพวกท่่ านทำำ�สิ่่�งนั้้�นพวก
ท่่ านจะรัั กกััน? นั่่�นคืือ จงให้้สลามแก่่ กััน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 54)
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวสลามซ้ำำ�� สามครั้้�ง หากมีีความจำำ�เป็็ น
เช่่นสงสััยว่า่ การให้้ สลามครั้้�งแรกไม่่ได้้ ยิิน ก็็ส่ง่ เสริิ มให้้ กล่า่ วสลามเป็็ นครั้้�งที่่�สอง และสาม
เช่่นกัันหากเขาเข้้ าไปยัังที่่�ประชุุมใหญ่่ๆ มีีคนมากมาย และเกรงว่่าการกล่่าวสลามครั้้�งเดีียวจะ
ได้้ ยิินไม่่ทั่่ว� ถึึงก็็ให้้ กล่า่ วจนถึึงสามครั้้�งเพื่่�อให้้ ได้้ ยิินทั่่�วถึึงทั้้�งหมด
123
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่า่ นอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่า “เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม พููดคำำ�หนึ่่ง� ท่่านจะพููดซ้ำำ ��สามครั้้�ง จนเกิิดความเข้้ าใจ และเมื่่�อท่า่ นมาเดิินเข้้ ามายััง
วงชุุมนุุมใดท่่านก็็ให้้ สลามพวกเขาสามครั้้�ง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 95)
จากฮะดีีษของท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ เราได้้ รู้้�ว่่ามีีซุุนนะฮ์์ให้้ พููดซ้ำำ ��สามครั้้�งหากมีี
ความจำำ�เป็็ น เช่่น เมื่่�อพููดแล้้ วผู้้�ฟัังไม่่เข้้ าใจมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ พููดซ้ำำ ��จนถึึงสามครั้้�ง
3 ให้้สลามทั้้�งคนที่่�รู้� ้ จัก
ั และไม่่ รู้� ้ จักั
ดัังฮะดีีษของท่่านอัับดุุลลอฮ์์ บิิน อััมร์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า: “แท้้ จริิ งมีีชาย
คนหนึ่่ง� มาถามท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ว่่ามีีการปฏิิบัติั ใิ นอิิสลามอัันใด
บ้้ างที่่�ดีีเลิิศ? ท่่านกล่่าวว่่า “การที่่�ท่่านเลี้้�ยงอาหาร และให้้สลามแก่่ คนที่่�ท่่านรู้� ้ จัักและ
ไม่่ รู้� ้ จััก” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 12 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�39)
4 ให้้เริ่่� มกล่่ าวสลามแก่่ ผู้� ้ที่่�มีีระบุุในซุุนนะฮ์์ ว่่าให้้กล่่ าวแก่่ เขาก่่ อน
ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า:ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ที่่�ขี่่�พาหนะต้้องให้้สลามแก่่ ผู้� ที่่้ �เดิิน ผู้้�ที่่�เดิินต้้องให้้สลามแก่่ ผู้� ที่่้ �นั่่�ง คน
จำำ�นวนน้้อยต้้องให้้สลามแก่่ คนจำำ�นวนมาก” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6233
และในอีีกสายรายงานหนึ่่ง� ท่่านกล่่าวว่่า: “เด็็กต้้ องให้้สลามแก่่ ผู้� ้ใหญ่่ คนเดิินผ่่ านต้้อง
ให้้สลามแก่่ ค นที่่�นั่่� ง คนจำำ� นวนน้้อยต้้องให้้สลามแก่่ ค นจำำ� นวนมาก” (บััน ทึึกโดย
และไม่่ได้้ หมายความว่่าการเริ่่� มให้้ สลามก่่อนสลัับกัันจากที่่�ระบุุในฮะดีีษจะเป็็ นสิ่่�งที่่�น่่า
รัั งเกีี ยจแต่่อย่่างใด เช่่น ผู้้�ใหญ่่ ให้้ สลามแก่่เด็็กก่่อน หรืื อคนเดิินให้้ สลามแก่่ผู้้� ที่่�ขี่่�พาหนะ
เป็็ นต้้ น
5 การให้้สลามแก่่ เด็็กๆ
ดัังฮะดีีษที่ท่่� า่ นอะนััส บิิน มาลิิกเราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าว
ว่่า “แท้้ จริิ งเขาได้้ เดิินกัับท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม และได้้ เดิินผ่่านเด็็กกลุ่่�มหนึ่่ง� ท่่านจึึงให้้ สลาม
แก่่พวกเขา” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6247
การให้้ สลามแก่่เด็็กนั้้ �น ช่่วยฝึึกให้้ มีีความถ่่อนตน และ
เป็็ นการฝึึกให้้ เด็็กๆ เคยชิินกัับการให้้ สลาม และปลููกฝัั งนิิสัยั
นี้้ �ในตััวของพวกเขา
124
6 ให้้สลามขณะเข้้าบ้้าน
คืือการให้้ สลามทั่่�วไป นั่่�นคืือหลัังจากถููฟัั นด้้ วยไม้้ สิวิ าก
เพราะการถููฟัั นด้้ วยไม้้ สิวิ ากขณะเข้้ าบ้้ านเป็็ นซุุนนะฮ์์ และ
นี่่�คืือช่่วงที่่�สี่่�ของการถููฟัั นที่่�ท่่านนบีีทำำ�เป็็ นประจำำ� คืือตอน
เข้้ าบ้้ าน ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา
กล่่าวว่่า “แท้้ จริิ งเมื่่�อท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
เข้้ าบ้้ านท่่านจะถููฟัั นก่่อนเป็็ นอัันดัับแรก” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 253)
เมื่่� อท่่ า นถููฟัั น เสร็็ จ ท่่ า นได้้ เ ข้้ า บ้้ า นและให้้ ส ลามกัับ คนที่่� อยู่�่ใ นบ้้ า น จนนัักวิิ ช าการ
บางท่่านกล่่าวว่่า: เมื่่�อเข้้ าบ้้ านคุุณต้้ องให้้ สลาม ทุุกบ้้านแม้้ แต่่บ้้านที่่ไ� ม่่มีคี นก็็ตาม เพราะอััลลอฮ์์
ตะอาลา ตรััสว่่า:
ِ ‫الل لَ ُكم ْالي‬ َ ِ‫الل ُمبَ َارَكةً طَيِّبَةً َك َذل‬ ِ ‫{فَِإ َذا َد َخلْتُم بـيواتً فَسلِّموا َعلَى أَن ُف ِس ُكم َِتيَّةً ِمن ِع‬
َِّ ‫ند‬
‫ت‬ َ ُ َُّ ‫ي‬ ُ َِّ‫ك يـُبـ‬ ّْ ْ ُ َ ُُ
:]61:‫ل ََعلَّ ُك ْم تـَْع ِقلُون} [النور‬

ความว่่ า “เมื่่� อพวกเจ้้าเข้้าไปในบ้้านก็็จงกล่่ าวสลามให้้แก่่ ตััวของพวกเจ้้าเอง
เป็็ นการอวยพรอัันจำำ�เริิ ญยิ่่�งจากอััลลอฮ์์ เช่่ นนั้้�นแหละ อััลลอฮ์์ ทรงชี้้�แจงโองการ
ทั้้�งหลายให้้เป็็ นที่่�ชััดแจ้้งแก่่ พวกเจ้้า เพื่่�อพวกเจ้้าจะได้้ใช้้สติิปััญญาพิิจารณา” [ซููเราะฮ์์
อัันนููร: 61]
อิิ บนุุ ฮะญััร เราะฮิิ ม ะฮุุล ลอฮ์์ กล่่า วว่่า : “การกล่่า วให้้ ส ลามแก่่ ตััว เองเมื่่� อ เข้้ า ไปยััง
สถานที่่ที่� ไ่� ม่่มีใี ครอยู่่� ถืือว่า่ เข้้ าข่่ายอยู่่ใ� นบทนี้้ �ด้้ วย เพราะอััลลอฮ์์ ตะอาลา กล่่าวว่่า: “เมื่่�อพวกเจ้้า
เข้้าไปในบ้้านก็็จงกล่่ าวสลามให้้แก่่ ตััวของพวกเจ้้าเอง…” (ดููใน ฟัั ตห์์ อััลบารีี ฮะดีีษ
ลำำ�ดับั ที่่� 6235 เรื่่� องการให้้ สลาม)
เกร็็ด: ประโยชน์์ ที่่�ได้้รัั บจากเรื่� ่ องนี้้�คืือ สำำ�หรัับการเข้้าไปในบ้้านมีีซุุนนะฮ์์ สามอย่่ าง
คืือ:
1 หนึ่่�ง: การกล่่าว บิิสมิิลลาฮ์์ โดยเฉพาะตอนกลางคืืน.
ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ นญาบิิร บิิน อัับดุลุ ลอฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า เขาได้้ ยิินท่่าน
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อชายคนหนึ่่�งเข้้าไปในบ้้านของเขา
และเขากล่่ าวว่่ า บิิสมิิลลาฮ์์ ขณะเข้้าบ้้าน และขณะรัั บประทานอาหาร ชััย
ฏอนจะพููดว่่ า ไม่่ มีีที่่�นอนและอาหารสำำ�หรัับพวกเจ้้า และหากเขาเข้้าไปใน
บ้้านโดยไม่่ กล่่าว บิิสมิิลลาฮ์์ ชััยฏอนจะพููดว่่ า พวกเจ้้ามีีที่่�นอนแล้้ว และหาก
เขารัั บประทานอาหารโดยไม่่ กล่่าว บิิสมิิลลาฮ์์ ชััยฏอนจะพููดว่่ า พวกเจ้้ามีี
อาหารแล้้ว” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2018)
125
2 สอง: การถููฟัั นด้้ วยไม้้ สิวิ าก ดัังฮะดีีษของท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ที่่�
กล่่าวมาแล้้ ว
3 สาม: การกล่่าวสลามแก่่คนในบ้้ าน
7 ให้้กล่่ าวสลามเสีียงค่่ อยๆ หากมีีคนหลัับอยู่่�ด้้วย
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ก็็ปฏิิบัติั ิอย่่างนี้้ � ดัังที่่�ท่่านอััลมิิกดาด บิิน อััลอััสวััด
เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “...พวกเรารีี ดนมมา และทุุกคนก็็ได้้ ดื่่�มส่่วนของตััวเอง และ
พวกเราก็็เก็็บส่ว่ นของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ไว้้ ให้้ แก่่ท่า่ น แล้้ วท่่านนบีีก็็กลับั มา
ตอนกลางคืืน ท่่านให้้ สลามด้้ วยเสีียงที่่�ไม่่ทำำ�ให้้ คนที่่�นอนหลัับอยู่�ต้่ ้ องตื่่�น แต่่คนที่่�ยังั ไม่่นอนก็็
สามารถได้้ ยิิน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2055)
8 การฝากสลาม
การฝากสลามเป็็ นซุุนนะฮ์์ เช่่น การที่่�คุณ ุ พููดกัับคนๆ หนึ่่�งว่่า “จงกล่่าวสลามแก่่คนนั้้�นให้้
ฉัันหน่่อย” ดัังนั้้�น จึึงมีีซุุนนะฮ์์ให้้ นำำ�คำำ�สลามนั้้�นไปถึึงคน ๆ นั้้�น

หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา รายงานว่่า: แท้้ จริิ งท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวแก่่นางว่่า: “แท้้จริิ ง ญิิบรีี ลกล่่ าวสลามแก่่ เธอ” นาง
กล่่าวว่่า “ฉัันจึึงกล่่าวว่่า ขอความสัันติิและความเมตตาของอััลลอฮ์์ จงประสบแด่่เขาด้้ วย
” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3217 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2447)
ในฮะดีีษนี้้ �ชี้้ �ให้้ เห็็นว่่า ให้้ นำำ�คำำ�กล่า่ วสลามไปถึึงเจ้้ าของมััน เช่่นที่่�ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ อะ
ลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ นำำ�คำำ�กล่่าวสลามของญิิบรีีลมาบอกแก่่ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั
ฮา และจากฮะดีีษนี้้ �ได้้ บทเรีี ยนว่่ามีีซุุนนะฮ์์ให้้ ฝากสลามไปพร้้อมกัับใครบางคนได้้ ด้้วย
9 กล่่ าวสลามเมื่่�อเข้้าไปยัังสถานที่่�ประชุุมและขณะเสร็็ จสิ้้น� การประชุุม
ดััง ฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นอบูู ฮุุ ร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยัั ล ลอฮุุ อััน ฮ์์ กล่่ า วว่่ า ท่่ า นเราะซููลุุ ล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านไปถึึงที่่�ประชุุม
เขาก็็จงกล่่ าวสลาม และเมื่่�อเขาต้้องการจะลุุกขึ้้น� ออกจากที่่� ประชุุม เขาก็็จงกล่่ าว
สลาม การกล่่ าวสลามครั้้�งแรกก็็ไม่่ ได้้จำำ�เป็็ นมากกว่่ าครั้้�งหลััง” (บัันทึึกโดยอะห์์ มััด
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 9664 บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5208 บัันทึึกโดยอััตติิรมิซีิ ย์ี ์ ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 2706 และอััลอััลบานีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าเศาะฮีีห์์ ในเศาะฮีีห์์อัลั ญามิิอ์์ 1/123)
126
10 ซุุนนะฮ์์ ให้้จัับมืือขณะสลามตอนพบกััน
หลัั ก ฐานคืือ: ฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นอบูู เกาะตาดะฮ์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ได้้ กล่า่ วว่่า “ฉัันพููดกัับท่า่ นอะนััสว่่า
การจัับมืือกัันเป็็ นการกระทำำ�ของบรรดาสหายของ
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ใช่่หรืื อไม่่? ท่่า
นอะนััสตอบว่่า: ใช่่” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
11 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยิ้้�ม และหน้้าตาเบิิกบานขณะพบกััน

ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ซััรร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าว
ว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ กล่่าวแก่่
ฉัันว่่า: “ท่่ านอย่่ าได้้ดููถููกความดีีเด็็ดขาด แม้้ว่่ า

ความดีีนั้้น� คืือการพบพี่่�น้้ องของท่่ านด้้วยใบหน้้า
ที่่�เบิิกบานก็็ตาม” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
2626)
และฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ซััรร์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “การยิ้้�มของท่่ านให้้แก่่ พี่่�น้้ องของท่่ านเป็็ นการบริิ จาคทาน” (
บัันทึึกโดยอััตติิรมิซีิ ย์ี ์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่1่� 956 และอััลอััลบานีีย์กล่
์ า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ใน อััศเศาะฮีีฮะฮ์์ 572)
12 ซุุนนะฮ์์ ให้้พููดจาด้้วยคำำ�พููดที่่�ดีี
ซุุนนะฮ์์ให้้ พููดจาด้้ วยคำำ�พููดที่่�ดีี สุุภาพ ไม่่ว่่าจะตอนพบกััน หรืื อตอนประชุุม หรืื อในการ
พููดคุุยต่า่ งๆ เพราะการพููดดีีนั้้ �นเป็็ นเศาะดะเกาะฮ์์(การบริิ จาค)
หลัักฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: ทาานเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “คำำ�พููดที่่�ดีนั้้ี น� เป็็ นการบริิจาค” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
ผู้้�คนจำำ�นวนมากที่่�ชอบพููดด้้ วยคำำ�พููดที่่�ดีี หากพวกเขาตั้้�งใจเนีี ยตให้้ ถููกต้้องก็็ จะพบว่่า
พวกเขาได้้ รัับความดีีอย่า่ งมากมาย และได้้ รัับผลจากการบริิ จาคนี้้ �ไปอย่่างล้้ นเหลืือ
ชััยค์์อิิบนุุ อุุษััยมีีน เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า: “ คำำ�พููดที่่�ดีี คืือการที่่�ท่่านพููดว่่า: คุุณเป็็ น
อย่่างไรบ้้ าง สบายดีีไหม แล้้ วพี่่�น้้องของคุุณล่่ะ สบายดีีนะ? เป็็ นต้้ น
127
ครอบครััวของคุุณล่่ะ? เป็็ นต้้ น เพราะคำำ�พููดดีๆี เหล่่านี้้ �ได้้ สร้้างความสุุขให้้ แก่่เพื่่�อนของคุุณ

ทุุกๆ คำำ�พููดที่ดี่� ี จึึงเป็็ นการบริิจาคของคุุณ และเป็็ นผลบุุญ เป็็ นผลตอบแทน ณ พระองค์์อัลั ลอฮ์์”
(ดููใน ชััรห์์ ริิยาฎ อััศศอลิิฮีนี 2/996) เรื่่�องซุุนนะฮ์์ของคำำ�พููดดีี ๆ และการมีีใบหน้้ าเบิิกบานขณะ
เจอกััน
13 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้รำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ ขณะนั่่�งชุุมนุุมสนทนา
ฮะดีีษที่่�กล่า่ วถึึงความประเสริิ ฐของการนั่่�งรำ��ลึึกถึึง

อัั ล ลอฮ์์ ร่่ ว มกัั น มีี ม ากมาย เช่่ น ฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นอบูู
ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “แท้้ จริิ งสำำ�หรัับ
อััลลอฮ์์นั้้ �นมีีบรรดามะลาอิิกะฮ์์ที่่�คอยตระเวนไปตาม
ถนนหนทางต่่างๆ คอยหาผู้้�ที่่�รำ��ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ เมื่่�อเจอ
กลุ่่�มชนใดที่่�รำ��ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ พวกเขาก็็จะเรีี ยกกันั ว่่า

มาเถิิด รีีบมาสู่่�สิ่่ง� ที่พ่� วกท่่านต้้ องการกัันเถิิด แล้้ วพวกเขาก็็ห้้อมล้้ อมด้้ วยปีี กของพวกเขาจนสููงถึึง
ฟ้้าดุุนยา…” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6408 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2689)
14 ซุุนนะฮ์์ ให้้ปิิดการนั่่�งพููดคุุยด้้วยการกล่่ าวดุุอาอ์์ ลบล้้างความผิิด
ดัั ง ฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นอบููฮุุ ร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยัั ล ลอฮุุ อัั น ฮ์์ กล่่ า วว่่ า ท่่ า นเราะซููลุุ ล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดที่่�นั่่�งร่่ วมกััน และได้้พููดคุุยมากมาย แล้้วก่่ อน
ลุุกขึ้้น� เขากล่่ าวว่่ า:
َ ‫وب إِل َْي‬ ِ ‫ أ‬،‫ت‬ ِ ِ
‫ك‬ ُ ُ‫َستـَغْف ُر َك َوأَت‬
ْ َ ْ‫ك الل ُّه َّم َوبَ ْمد َك أَ ْش َه ُد أن الَ إلَهَ إالّ أن‬
อ่่ านว่่ า “ซุุบฮานะกััลลอฮุุมมะ วะบิิฮััมดิิกะ อััชฮะดุุ อัันลา อิิลาฮะ อิิลลาอัันตะ
อััสตััฆฟิิ รุุ กะ วะอะตููบุุอิลัิ ัยกะ”
ความว่่ า: “มหาบริิสุุทธิ์์�ยิ่่�งแด่่ อัลั ลอฮ์์ และด้้วยการสรรเสริิญของอััลลอฮ์์ ฉัันปฏิิญาณ
ตนว่่ าไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากพระองค์์ ฉัันขออภััยโทษต่่ อพระองค์์ และฉััน สำำ�นึึก
ผิิดกลัับเนื้้�อกลัับตััวสู่่�พระองค์์ ”
ไม่่ มีีใครที่่�กล่่าวเช่่ นนี้้�นอกจากความผิิดของเขาจะถููกให้้อภััย” (บัันทึึกโดยอััตติิรมิิซีีย์์
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3433 และอััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ในเศาะฮีีห์์อัลั ญามิิอ์์ 2/1065)
128
สาม:ซุุนนะฮ์์ ในการสวมใส่่ เสื้้�อผ้้าและเครื่่� องประดัับ
ซุุนนะฮ์์ ในการสวมใส่่ เสื้้อ� ผ้้ าและเครื่่� องประดัับ

1 ซุุนนะฮ์์ ให้้สวมใส่่ รองเท้้าข้้างขวาก่่ อน
เมื่่�อมุสุ ลิิมคนใดต้้ องการสวมใส่่รองเท้้ า ให้้ เขาสวม
ข้้ างขวาก่่อน และเมื่่�อจะถอดมีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ถอดข้้างซ้้ าย
ก่่อน
หลัั ก ฐานคืือ: ฮะดีี ษ ที่่� ท่่ า นอบูู ฮุุ ร็็ อย เราะฮ์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่า แท้้ จริิงท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านสวมรองเท้้า จง
เริ่่�มสวมข้้างขวาก่่ อน และเมื่่�อถอดให้้ถอดข้้างซ้้ายก่่ อน เพื่่�อให้้ข้้างขวาเป็็ นข้้างแรกใน
การสวมและข้้างสุุดท้้ายในการถอด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5856)
และในอีีกสำำ�นวนหนึ่่ง� ท่่านนบีีกล่า่ วว่่า: “คนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านอย่่ าเดิินด้้วยการ
สวมรองเท้้าข้้างเดีียว แต่่ จงสวมทั้้�งสองข้้างหรืือไม่่ ก็ถ็ อดทั้้�งสองข้้าง” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม
129
ในสองฮะดีีษนี้้�มีีสามซุุนนะฮด้้วยกัันคืือ:
1 ให้้ เริ่่� มสวมรองเท้้ าจากข้้ างขวาก่่อน
2 ให้้ เริ่่� มถอดรองเท้้ าข้้ างซ้้ ายก่่อน
3 ให้้ สวมรองเท้้ าทั้้�งสองข้้ าง หรืื อถอดทั้้ �งสองข้้ าง และไม่่เดิินด้้ วยการสวมรองเท้้ า ข้้ าง
เดีียว
2 ซุุนนะฮ์์ ให้้สวมเสื้้�อผ้้าสีีขาว
ความหมายคืื อ ให้้ สวมเสื้้ อผ้ � ้ าสีี ข าว เพราะมััน เป็็ น
ซุุนนะฮ์์ ดัังฮะดีีษที่ท่่� า่ นอิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าว
ว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าว
ว่่า: “พวกท่่ านจงสวมใส่่ เสื้้�อผ้้าของพวกท่่ านที่่�สีีขาว
เพราะมัั น เป็็ นเสื้้�อ ผ้้าที่่�ดีี ที่่�สุุ ด ของพวกท่่ า น และจง
ห่่ อศพของพวกท่่านด้้วยผ้้าสีีขาวด้้วย” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2219 บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3878

บัันทึึกโดยอััตติิรมิิซีีย์์ ฮะดีี ษลำำ�ดัับที่่� 994 และอััลอััลบานีี ย์์กล่่าวว่่าเศาะฮีี ห์์ ในเศาะฮีี ห์์
อััลญามิิอ์์ 1/267)
ชััยค์์อิิบนุุ อุุษััยมีีน เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่า “การสวมใส่่สีีขาวครอบคลุุมทั้้�ง เสื้้ �อ ผ้้ านุ่่�ง
กางเกง หากเป็็ นไปได้้ ก็็จะดีียิ่่�ง แต่่ถ้้าเขาจะสวมเสื้้ �อผ้้ าสีีอื่่�นก็็ไม่่เป็็ นไร โดยมีีเงื่่�อนไขว่่า ต้้ องไม่่
เป็็ นเสื้้ �อผ้้ าสำำ�หรัับเพศตรงข้้ าม” (ดููในชััรห์์ ริิ ยาฎ อััศศอลิิฮีีน 2/1087)
3 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ใช้้น้ำำ�ห
� อม
ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่าท่่าน
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “สิ่่�งที่่�
อยู่่�ในโลกนี้้�ที่่�ฉัันรัั กคืือ ผู้้�หญิิงและน้ำำ�ห
� อม และในการ
ละหมาดนั้้�น คืือที่่� แ ห่่ ง ความสุุ ข ใจของฉัั น ” (บััน ทึึก
โดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 12293 บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์
ฮะดีี ษ ลำำ�ดัับ ที่่� 3940 และอััล อััล บานีี ย์์ กล่่า วในเศาะฮีี ห์์
อัันนะซาอีีย์์ว่า่ ฮะซัันเศาะฮีีห์์)
130
ส่่วนสำำ�นวนอื่่�นที่่�ว่า่ : (หุุบบิิบา อิิลััยยะ มิิน ดุุนยากุุม ษะลาษุุน) “ถููกทำำ�ให้้เป็็ นที่่�รัักแก่่

ฉัันจากดุุนยาของพวกท่่ านมีีสามอย่่ าง” เป็็ นสำำ�นวนที่่�เฎาะอีีฟ
ท่่ านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม รัั งเกีียจที่่� จะมีีกลิ่่�นเหม็็นจากตััวท่่าน: ดััง
ฮะ ดีีษที่ท่่� า่ นหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า “ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ จะเน้้ นหนัักมากที่่�
จะ ไม่่ให้้ มีีกลิ่่น� ไม่่ดีีออกมาจากตััวของท่่าน” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6972)
4 การปฏิิเสธรัั บน้ำำ�ห
� อมเป็็ นสิ่่�งที่่�น่่ารัั งเกีียจ
ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ นอนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ไม่่
ปฏิิเสธที่่�จะรัับน้ำำ ��หอม” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2582)
5 ซุุนนะฮ์์ ให้้หวีีผมจากข้้างขวาก่่ อน
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ หวีีผมจากซีีกขวาก่่อนแล้้ วจึึงค่่อยหวีีซีีกซ้้าย
ฮะดีีษที่่�ท่่านหญิิงอาชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า

“ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ชอบที่่�จะเริ่่�มข้้ างขวา
ก่่อนในการสวมรองเท้้ า หวีีผม ทำำ�ความสะอาด และการ
งานอื่่น� ๆ ทั้้�งหมดของท่่าน” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั
131
สี่่�:ซุุนนะฮ์์ ในการจามและการหาว
ในการจามมีีซุุนนะฮ์์ ดังั นี้้�:

1 มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�จามกล่่ าวคำำ�ว่่า “อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ ”
ซุุนนะฮ์์ ในการจามและการหาว
‫صلِ ُح َبلَ ُك ْم‬ َّ ‫ يـَْه ِدي ُك ُم‬/ ‫الل‬

َّ ‫ك‬ َِِّ ‫ا ْلم ُد‬
ْ ُ‫ َوي‬، ُ‫الل‬ َ ُ‫ يـَْر َح‬/ ‫ل‬ َْ
ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�รายงานว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านจาม เขาจงกล่่ าวว่่ า อััลฮััมดุุ ลิิ
ลลาฮ์์ (ความว่่ า:การสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ ) และเพื่่�อนของเขาหรืือผู้้�ที่่�
ได้้ยิินจงกล่่ าวว่่ า: ยััรฮะมุุกััลลอฮ์์ (ความว่่ า:ขออััลลอฮ์์ โปรดเมตตาท่่ าน) แล้้วผู้้�ที่่�จามก็็
จงกล่่ าวอีีกว่่า: ยะฮ์์ ดีีกุุมุุลลอฮุุ วะยุุศลิิฮุุ บาละกุุม (ความว่่ า:ขออััลลอฮ์์ ทรงโปรดให้้
ทางนำำ�แก่่ พวกท่่าน และปรัับปรุุงสภาพของพวกท่่านด้้วยเถิิด)” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษ
ِّ ‫ا ْلَم ُد هلل َعلَى‬
‫كل َحال‬
บางครั้้�งท่่านก็็กล่า่ วว่่า “อััลฮััมดุุลิิลลาฮิิ อะลา กุุลลิิฮาล”
132
ในสายรายงานฮะดีีษที่่�ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใด

ในหมู่่�พวกท่่ านจามเขาจงกล่่ าวว่่ า: อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ อะลา กุุลลิิฮาล (ความว่่ า:การ
สรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ ในทุุกๆ สภาพ)” (บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั
ที่่� 5031)
อิิบนุลุ ก็็อยยิมิ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวเกี่่�ยวกัับฮะดีีษนี้้ �ในซาดุุลมะอาด 2/436 ว่่าสายรายงาน
ถููกต้้ อง)
‫صلِ ُح َبلَ ُك ْم‬ َّ ‫ يـَْه ِدي ُك ُم‬/ ‫الل‬
ْ ُ‫ َوي‬، ُ‫الل‬ َّ ‫ك‬
َ ُ‫يـَْر َح‬
ผู้้�ที่ไ่� ด้้ ยินิ ก็็จะกล่่าวแก่่เขาว่่า: “ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์” และผู้้�ที่จ่� ามก็็ตอบอีีกครั้้�งว่่า: “ยะฮดีีกุมุุ ลุ ลอฮ์์
วะยุุศลิิฮุุ บาละกุุม” ทั้้�งหมดนี้้ �อยู่่ใ� นฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ที่่�กล่า่ ว
มาแล้้ ว
2 หากผู้้�ที่่�จามไม่่ กล่่าว อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ ผู้้�ที่่�ได้้ยิินก็็ไม่่ ต้้ องกล่่ าว ยััรฮะมุุกััลลอฮ์์
หากผู้้�จามไม่่กล่า่ วว่่า อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ ไม่่มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ กล่า่ ว ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์ แต่่มีีซุนุ นะฮ์์ให้้
ไม่่ต้้องกล่่าว; ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ นอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์กล่า่ วว่่า: “มีีชายสองคนจาม ณ ที่่�นั่่ง� ของ
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม แล้้ วท่่านบีีก็็กล่า่ วว่่า: ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์ ให้้ แก่่คนหนึ่่ง� แต่่ไม่่
กล่่าวให้้ อีีกคนหนึ่่ง� ชายคนนั้้�นกล่่าวว่่า: โอ้้ ท่า่ นเราะซููลุุลลอฮ์์ ท่่านกล่่าวว่่า ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์ให้้
แก่่เขา แต่่ท่า่ นไม่่กล่า่ วให้้ แก่่ฉันั ท่่านนบีีจึึงกล่่าวว่่า: “แท้้จริิงเขากล่่ าวว่่ า อััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์
แต่่ ท่่านไม่่ ได้้กล่่ าว” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6225)
นี่่�คืือการปฏิิบัติั ิของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม และฮะดีีษที่่�เป็็ นคำำ�พููดของท่่าน
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม คืือฮะดีีษที่�ท่่ า่ นอบูู มููซา เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ฉัันได้้ ยินิ ท่่าน
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมกล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านจาม ซุุนนะฮ์์ ในการจามและการหาว
แล้้วเขากล่่ าวว่่ า อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ ท่่ านก็็จงกล่่ าวว่่ า ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์ และหากเขาไม่่ กล่่าว
อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ ท่่ านก็็ไม่่ ต้้ องกล่่ าว ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2992)
แต่่หากเป็็ นการอบรมฝึึกฝน เช่่น พ่่อสอนลููก หรืื อครููสอนลููกศิิษย์์ ให้้ เขากล่่าวว่่า “พููดสิิว่า่
อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์” เมื่่�อจาม ให้้ เขารู้้�ว่า่ นี่่�คืือซุนุ นะฮ์์ ก็็ถืือเป็็ นสิ่่�งที่่�ควรกระทำำ�
และผู้้�ที่่�เป็็ นหวััดที่่�ต้้องจามอยู่่�ตลอดเวลา เมื่่�อเขาจามครั้้�งที่่�หนึ่่�ง สอง สาม ก็็จงกล่่าว
ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์ ให้้ แก่่เขา และหลัังจากครั้้�งที่่�สามแล้้ วก็็ไม่่ต้้องกล่่าวให้้ อีีก
หลัั ก ฐานคืือ: ฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอัันฮ์์ รายงานว่่า ท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “จงกล่่ าว ยััรฮะมุุกััลลอฮ์์ ให้้แก่่ พี่่�น้้ องของท่่ าน
133
สามครั้้�ง หากเขาจามอีีกแสดงว่่ าเขาเป็็ นหวััด” (บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5034

อััลอััลบานีีย์์ เราะฮิิมะฮุุลลอฮ์์ กล่่าวว่่าเป็็ นฮะดีีษฮะซัันทั้้�งที่่�เมากููฟและมััรฟููอ์์ ในเศาะฮีีห์์ อบีี
ดาวููด 4/308)
และฮะดีษในบันทึกของมุสลิมก็มาสนับสนุน เป็ นฮะดีษที่ท่านซะละมะฮ์ บิน อัลอักวะอฺ
เราะฎิยลั ลอฮุอนั ฮ์ ได้ ยนิ ท่านนบี - ‫ صلَّى هللا عليه وسلَّم‬-กล่าวว่า “ยัรฮะมุกลั ลอฮ์” เมื่อได้ยนิ ชายคน
หนึ่่�งจาม และเมื่่�อเขาจามอีีกท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมก็็กล่า่ วว่่า: “ชายคนนี้้�เป็็ น
หวััด” บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�2993.
ดัังที่กล่
่� า่ วมาแล้้ วสรุุปได้้ ว่า่ ผู้้�จามที่เ่� ราไม่่ต้้องกล่่าวว่่า ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์ ให้้ นั้้ �นมีีสองสภาพคืือ
1 เมื่่�อเขาจาม เขาไม่่ได้้ กล่า่ วว่่า อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์
2 เมื่่�อเขาจามเกิินสามครั้้�ง เพราะเขาเป็็ นหวััด
ซุุนนะฮ์์ ในการหาว:
มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ระงัับการหาว หรืือใช้้มืือปิิ ดปากไว้้
ฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่าท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “แท้้จริิงอััลลอฮ์์ ทรงรัักบรรดาผู้้�ที่่�จาม และทรงรัังเกีียจการหาว ดัังนั้้�น
เมื่่�อเขาจามแล้้วกล่่ าวว่่ า อััลฮััมดุุลิลิ ลาฮ์์ เป็็ นหน้้าที่่�ของมุุสลิิมทุุกคนที่่�ได้้ยิินต้้องกล่่ าว
ว่่ า ยััรฮะมุุกัลั ลอฮ์์ ส่่ วนการหาวนั้้�นมาจากชััยฏอน ดัังนั้้�นจงต้้านมัันให้้สุุดความสามารถ
เมื่่�อเขาหาวออกมาชััยฏอนจะหััวเราะชอบใจ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2663)

และฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ซะอีีด เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “เมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านหาว เขาจงเอามืือปิิ ดปาก เพราะ
แท้้จริิงชััยฏอนจะพยายามเข้้าไป” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2995)
การระงัับการหาว อาจทำำ�ได้้ ด้้วยการควบคุุมปากไม่่ให้้ เปิิ ด หรืื อการใช้้ ฟัันกััดริิมฝีีปากไว้้
หรืื อใช้้ มืือปิิดปาก เป็็ นต้้ น
และเช่่นกััน สิ่่�งที่่�ประเสริิ ฐอีีกอย่่างหนึ่่�งสำำ�หรัั บผู้้� ที่่�หาวคืือ เขาจะต้้ องไม่่ให้้ มีีเสีียง เช่่น
อ้้ าปากหาวมีีเสีียงว่่า “ฮาอ์์ หรืื อ อาฮ์์” เพราะจะทำำ�ให้้ ชัยฏอ ั นหััวเราะชอบใจ
134
ฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่า: ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “การหาวมาจากชััยฏอน ดัังนั้้�นเมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านหาว
เขาจงต้้านมัันให้้สุุดความสามารถ เพราะเมื่่�อคนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านหาวแล้้วมีี
เสีียง ฮาอ์์ ชััยฏอนจะหััวเราะชอบใจ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3298 บัันทึึก
สะกิิดเตืือน: บางคนเคยชิินกัับการกล่่าว อะอููซุุ บิิลลาฮิิ มิินัชั ชััยฏอน นิิร เราะญีีม หลััง
จากหาวเสร็็ จแล้้ ว นอกจากไม่่มีีหลัักฐานแล้้ ว การทำำ�อย่า่ งนั้้�นยัังขััดกับั แบบอย่่างของท่่านนบีี
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม อีีก เพราะเป็็ นการกล่่าวในสิ่่�งที่่�ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม ไม่่ได้้ สอนไว้้ เช่่นนี้้ �
135
ห้้า:ซุุนนะฮ์์ อื่� ่นๆ
กล่่ าวดุุอาอ์์ ขณะเข้้าและออกจากห้้องน้ำำ��

มีีซุุนนะฮ์์ สำำ�หรัั บผู้้� ที่่�เข้้ าห้้ องน้ำำ ��ให้้ กล่่าวดุุอาอ์์ ใน
ฮะดีีษเศาะฮีีห์์ดังั นี้้ �:
ท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “เมื่่�อท่า่ น
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม เข้้ าห้้ องน้ำำ �� ท่่านกล่่าว
ว่่า:
ِ ِ‫الَبائ‬ ِ ْ ‫ك ِمن‬ ِ
‫ث‬ َ ْ ‫الُبث َو‬ َ َ ‫اللَّ ُه َّم إِِّن أَعُوذُ ب‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมะ อิินนีี อะอููซุุบิิกะ มิินััล
คุุบุุษิิ วััลเคาะบาอิิษ”
ซุุนนะฮ์์ อื่� ่นๆ
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ แท้้จริิงฉัันขอความคุ้้�มครองต่่ อพระองค์์ ให้้พ้้นจากความชั่่�วร้้ าย

ของชััยฏอนเพศผู้้� และชััยฏอนเพศเมีีย” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6322 บัันทึึก
136
ผู้้�ที่่�ออกจากห้้องน้ำำ�มี
� ีซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวว่่ า:
‫ك‬
َ َ‫غُ ْف َران‬
ท่่านหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า “เมื่่�อท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
ออกจากห้้ องน้ำำ ��ท่่านกล่่าวว่่า: “ฆุุฟรอนะกะ” ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให่่ แก่่ ฉััน
ด้้วย” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 25220 บัันทึึกโดยอบููดาวููด ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 30 บัันทึึก
โดยอััต ติิ รมิิ ซีี ย์์ ฮะดีี ษ ลำำ �ดัับ ที่่� 7 และอััล อััล บานีี ย์์ กล่่ า วว่่ า เศาะฮีี ห์์ ใน ตะห์์ กีี ก มิิ ชก าต
อััลมะศอบีีห์์ 1/116)
ซุุนนะฮ์์ ให้้เขีียนพิินััยกรรม
มีีซุุนนะฮ์์ให้้ มุสุ ลิิมทุุกคนเขีียนพิินัยกรรั มไม่่ว่่าเขา
จะป่่ วย หรืือสุขุ ภาพดีี ดัังคำำ�สั่่ง� เสีียของท่่าน เราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมที่่�ท่า่ นกล่่าวว่่า:
“ไม่่ มีีสิิทธิิใดๆ ที่่�มุุสลิิมต้้องการจะสั่่�งเสีีย เว้้นแต่่
เขาจะต้้องเขีียนพิินััยกรรมนั้้�นเตรีี ยมไว้้ภายใน
สองคืืน” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2783 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1626)
จากฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อุุมัรั เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา และคำำ�ว่า่ สองคืืนในฮะดีีษไม่่ใช่่การจำำ�กัดั
เวลา แต่่เป้้าหมายคืือเพื่่�อบอกว่า่ ไม่่ควรปล่่อยเวลาให้้ ผ่า่ นพ้้ นไป แม้้ จะเป็็ นระยะเวลาสั้้�นๆ ก็็ตาม
นอกจากเขาจะต้้ องเขีียนพิินัยกรร ั มเอาไว้้ เพราะเขาไม่่อาจรู้้�ได้้ ว่า่ เขาจะตายเมื่่�อใด และนี่่�เป็็ น
ซุุนนะฮ์์สำำ�หรัับคนทั่่�วไปทุุกคน
ส่่วนคำำ�สั่่ง� เสีียที่่�เป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ที่่�เขาต้้ องปฏิิบัติั ิ เช่่นการจ่่ายซะกาต การทำำ�ฮัจั ญ์์ การ
ชดใช้้ ความผิิด หรืื อสิ่่ง� ที่่เ� ป็็ นสิิทธิิของผู้้�อื่่น� เช่่น หนี้้ �สิิน หน้้ าที่่ที่� ไ่� ด้้ รัับมอบหมาย สิ่่�งนี้้ �ไม่่ใช่่ซุนุ นะฮ์์
แต่่เป็็ นวาญิิบ จำำ�เป็็ นต้้ องปฏิิบัติั เิ พราะเกี่่�ยวข้้ องกัับสิ่่ง� ที่่�เป็็ นวาญิิบ โดยเฉพาะสิิทธิิต่า่ งๆ ที่่�ไม่่มีี
ใครรู้้�นอกจากเขา ตามกฎที่่�ว่่า “หากสิ่่� งวาญิิบใดไม่่ อาจสมบููรณ์์ ได้้ยกเว้้นต้้องมีีบางสิ่่�ง
ประกอบ สิ่่�งประกอบที่่�ว่่านั้้�นก็็ย่่อมต้้องวาญิิบด้้วย”
ใช้้ความเอื้้�อเฟื้้� อและอ่่ อนโยนต่่ อกัันในการซื้้�อขาย
ระหว่่า งการซื้้ อ� ขาย ทั้้�ง สองฝ่่ ายจะต้้ อ งมีี ค วาม
เอื้้ �อเฟื้้ อ� และความสุุภาพอ่่อนโยน อย่่าได้้ ใช้้ ความแข็็ง
กระด้้ างต่่อคู่�กรณี่ ีที่่�ทำำ�ธุุรกรรมด้้ วยกัันในการโต้้ เถีียง

เพื่่�อต่่อรองราคา แต่่ให้้ พยายามใช้้ ความอะลุ่่�มอล่่วย
และเอื้้ �อเฟื้้ อต่
� อกั
่ นั
137
ฮะดีีษที่ท่่� า่ นญาบิิร บิิน อัับดุลุ ลอฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า: แท้้ จริิงท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “อััลลอฮ์์ ได้้เมตตาต่่ อชายผู้้�ที่่�อะลุ่่�มอล่่ วยเมื่่�อซื้้�อ
เมื่่�อขาย และเมื่่�อขอให้้ใช้้หนี้้�” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2076)
เช่่นเดีียวกัันเมื่่�อเขาเรีี ยกร้้องสิิทธิิของเขา มีีซุุนนะฮ์์ให้้ เขามีีความอะลุ่่�มอล่่วย ดัังคำำ�กล่า่ ว
ของท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััมที่่�ว่า่ “เมื่่�อเขาขอให้้ ใช้้ หนี้้ �”
ละหมาดสองร็็อกอะฮ์์ หลัังจากการอาบน้ำำ�� ละหมาดทุุกครั้้ ง�
ซุุนนะฮ์์ในชีีวิิตประจำำ�วันั เหล่่านี้้ �เมื่่�อปฏิิบัติั ิจะได้้ รัับ
ความประเสริิฐที่ยิ่่่� ง� ใหญ่่คือื จะได้้ เข้้ าสวรรค์์ ดัังฮะดีีษที่่�
ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า แท้้ จริิง
ท่่านนบีีศ็อ็ ลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััมกล่่าวว่่า: “โอ้้บิิลาล
จงบอกฉัันมาถึึงการงานในอิิสลามที่่�ท่่านทำำ�แล้้ว
หวัังผลตอบแทนมากที่่� สุุด เพราะฉัันได้้ยิินเสีียง
รองเท้้าของท่่ านอยู่่�ข้้างหน้้าฉัันในสวรรค์์ ” บิิลาลกล่่าวว่่า “ไม่่มีกี ารงานใดที่่�ฉันั มีีความหวััง
มากไปกว่่าการที่่�ฉันั อาบน้ำำ ��ละหมาดในตอนกลางคืืนหรืื อกลางวัันแล้้ วฉัันทำำ�การละหมาดด้้ วย
น้ำำ ��ละหมาดนั้้�นเท่่าที่่�จะถููกอำำ�นวยแก่่ฉันั ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษละดัับที่่� 1149 บัันทึึก
การรอละหมาด
การรอละหมาดก็็เป็็ นซุุนนะฮ์์ที่มี่� คี วามประเสริิฐที่่ยิ่่� ง�
ใหญ่่อีีกอย่า่ งหนึ่่ง� .
ฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์
รายงานว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “คนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่านยัังคง
อยู่่�ในการละหมาดของเขา ตราบใดที่่�การละหมาดรั้้�งเขาไว้้ ไม่่ มีีอะไรห้้ามเขาไม่่ ให้้

กลัับไปหาครอบครัั วของเขานอกจากการละหมาด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่�
659 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 649) การรอละหมาดก็็ได้้ รัับผลบุุญของการละหมาดด้้ วย
138
และฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอัันฮ์์ รายงานว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์

ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “บรรดามะลาอิิกะฮ์์ ยัังคงอวยพรให้้แก่่ คนหนึ่่�ง คน
ใดในหมู่่�พวกท่่ าน ตราบใดที่่�เขายัังอยู่่�ในสถานที่่�ละหมาดของเขา และไม่่ เสีียน้ำำ��
ละหมาด พวกเขาจะกล่่ าวว่่ า โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ เขาด้้วยเถิิด โอ้้อััลลอฮ์์
โปรดเมตตาเขาด้้วยเถิิด คนหนึ่่�งคนใดในหมู่่�พวกท่่ านยัังคงอยู่่�ในการละหมาดของเขา
ตราบใดที่่�การละหมาดรั้้�งเขาไว้้ ไม่่ มีีอะไรห้้ามเขาไม่่ ให้้กลัับไปหาครอบครัั วของเขา
นอกจากรอที่่�จะละหมาดเวลาต่่ อไป” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 659 บัันทึึกโดย
มุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 649) คำำ�ว่า่ “มาลััม ยุุฮ์์ดิษิ ” ในฮะดีีษ คืือ ตราบใดที่่�ไม่่เกิิดสิ่่ง� ที่่�ทำำ�ให้้ เสีีย
น้ำำ ��ละหมาด และในบัันทึึกของมุุสลิิมระบุุว่า่
ำ � งอัันตรายใด ตราบใดที่่�ยังั ไม่่ เสีียน้ำำ�� ละหมาด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม
“ตราบใดที่่�ยังั ไม่่ ทำ�สิ่่
ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 649) กล่่าวคืือ ผลบุุญนี้้ �อยููภายใต้้ เงื่่�อนไขว่่า จะต้้ องไม่่สร้้างความเดืือดร้้อนแก่่
คนอื่่�นขณะที่่�เขานั่่�งรอละหมาดอยู่่� และต้้ องไม่่เกิิดสิ่่ง� ที่่�ทำำ�ให้้ เสีียน้ำำ ��ละหมาด
การแปรงฟัั น
การแปรงฟัั นเป็็ นซุุนนะฮ์์ ที่่�กระทำำ�ได้้ ทุุกเวลาโดย
ไม่่มีีข้้อยกเว้้ น และท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะ
ซััลลััม ก็็ส่ง่ เสริิ มให้้ กระทำำ�เป็็ นอย่่างมากจนท่่านกล่่าว
ว่่า: “ฉัันได้้สั่่�งให้้พวกท่่ านแปรงฟัั นบ่่ อยครั้้�งมาก
แล้้ว” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 888 เป็็ น
รายงานจากท่่านอะนััส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์)
และฮะดีีษที่่�ท่า่ นหญิิงอาอิิชะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮา กล่่าวว่่า “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม กล่่าวว่่า: “การแปรงฟัั นทำำ�ให้้ปากสะอาด และทำำ�ให้้อััลลอฮ์์ พอใจ” (บัันทึึก
โดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 7 บัันทึึกโดยอัันนะซาอีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 5 และอััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่า
เศาะฮีีห์์ ในอััลอิิรวาอ์์ 1/105)
ซุุนนะฮ์์ของการแปรงฟัั นจะเน้้ นหนัักมากขึ้้ �นในช่่วงเวลาต่่างๆ ที่่�เรากล่่าวมาแล้้ วตลอดทั้้�ง
กลางวัันและกลางคืืน เช่่น เมื่่�อตื่่�นนอนกลางคืืนก่่อนกิิยามุุลลััยล์์ เมื่่�ออาบน้ำำ ��ละหมาด เมื่่�อจะ
ละหมาด เมื่่�อเข้้ าบ้้ าน วััลลอฮุุอะอ์์ลัมั
139
อาบน้ำำ�� ละหมาดใหม่่ ทุกครั้้

ุ ง� ที่่�ละหมาด
มีี ซุุ น นะฮ์์ ใ ห้้ มุุส ลิิ ม ทุุก คนอาบน้ำำ �� ละหมาดใหม่่
ทุุกครั้้�งที่่�จะละหมาด เช่่น หากเขาอาบน้ำำ ��ละหมาดเพื่่�อ
ละหมาดมััฆริิ บ เมื่่�อเวลาอิิชาอ์์มาถึึงมีีซุุนนะฮ์์ให้้ เขา
อาบน้ำำ ��ละหมาดอีีกครั้้�ง แม้้ ว่า่ เขายัังไม่่เสีียน้ำำ ��ละหมาด
ก็็ตาม
ฮะดีีษที่่�อยู่ใ�่ นบัันทึึกของอััลบุุคอรีี ย์์ที่่�ว่า่ “ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม จะอาบน้ำำ ��
ละหมาดใหม่่สำำ�หรัับละหมาดแต่่ละครั้้�ง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 214)
และมีีซุุนนะฮ์์ให้้ รัักษาน้ำำ ��ละหมาดอยู่่�ตลอดเวลา ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านเษาบาน เราะฎิิยัลั ลอฮุุ
อัันฮ์์ กล่่าวว่่า: แท้้ จริิงท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ไม่่ มีใี ครรัักษาน้ำำ�� ละหมาด
ตลอดเวลา นอกจากว่่ าเขาย่่ อมเป็็ นผู้้�ศรััทธา” (บัันทึึกโดยอะห์์มัดั ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 22434
บัันทึึกโดยอิิบนุมุ าญะฮ์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 277 บัันทึึกโดยอััดดาริิ มีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 655 และ
อััลอััลบานีีย์์กล่า่ วว่่าเศาะฮีีห์์ ในเศาะฮีีห์์อัลั ญามิิอ์์ 1/225)
การขอดุุอาอ์์
เมื่่�อมุุสลิิมต้้องการจะขอดุุอาอ์์ มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ปฏิิบัติั ดัิ งั นี้้�:
1 ต้้องมีีน้ำำ�� ละหมาด
ดัังฮะดีีษที่่�ท่่านอบูู มููซา เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ เล่่าเรื่่� องตััวท่่านกัับลุุงของท่่าน อบูู อามิิร
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ เมื่่�อตอนที่่�ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ส่่งไปทำำ�สงครามกัับทหาร
เอาฏอส ในฮะดีีษกล่่าวว่่า: อบููอามิิร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ถููกสัังหาร และได้้ สั่่ง� เสีียแก่่ท่า่ นอบูู มููซา
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ว่่าฝากสลามถึึงท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม และให้้ ท่า่ นขอดุุอาอ์์
ให้้ ด้้วย ท่่านอบูู มููซากล่่าวว่่า: “ฉัันได้้ เล่่าเรื่่�องของฉัันกัับเรื่่�องของอบูู อามิิรให้้ แก่่ท่า่ นนบีีฟััง และ
ฉัันบอกท่่านว่่าอบูู อามิิรขอให้้ ท่า่ นขออภััยโทษต่่ออััลลอฮ์์ให้้ กับั เขาด้้ วย ท่่านนบีีจึึงขอน้ำำ �� และ
อาบน้ำำ ��ละหมาดด้้ วยน้ำำ ��นั้้�น แล้้ วยกมืือทั้้ �งสองขึ้้ �นสููงจนเห็็นสีีขาวใต้้ รัักแร้้ของท่่าน แล้้ วท่่านกล่่าว
ว่่า: “โอััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ อุบัุ ยั ด์์ อบูู อามิิรด้้วยเถิิด” แล้้ วท่่านกล่่าวว่่า “โอ้้อััลลอฮ์์
โปรดทำำ�ให้้เขาอยู่่�เหนืือมนุุษย์์ จำ�ำ นวนมากในวัันกิิยามะฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษ
140
2 หัันหน้้าไปทางทิิศกิิบละฮ์์
ท่่านอัับดุลุ ลอฮ์์ บิิน อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา กล่่าวว่่า ท่่านอุุมัรั บิิน อััลค็็อฏฏ็็อบ
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า เมื่่�อวันั สงครามบััดร์์ ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ได้้
มองไปยัังพวกมุุชริิกีีนที่่�มีีจำำ�นวนเป็็ นพัันคน และเศาะฮาบะฮ์์ ของท่่านที่่�มีีจำำ�นวนสามร้้อย
สิิบเก้้ าคน ท่่านนบีี ก็็ได้้ หันั หน้้ าไปทางกิิบละฮ์์แล้้ วยกมืือทั้้ �งสองขึ้้ �น และเริ่่�มวิิงวอนขอกัับพระองค์์
อััลลอฮ์์ว่า่ : “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดให้้ความสำำ�เร็็จแก่่ ฉัันในสิ่่�งที่่�พระองค์์ สัญ ั ญาแก่่ ฉัันด้้วยเถิิด
โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดนำำ�สิ่่�งที่่�พระองค์์ ได้้สััญญามาให้้กัับฉัันด้้วยเถิิด โอ้้อััลลอฮ์์ หากมุุสลิิม
กลุ่่�มนี้้�พินิ าศไปแล้้วพระองค์์ จะไม่่ ถููกเคารพภัักดีใี นแผ่่ นดิินนี้้�อีกี เป็็ นแน่่ ” และท่่านยัังคง
ยกมืือ หัันหน้้ าไปทางกิิบละฮ์์ขอดุุอาอ์์ต่อ่ ไปจนผ้้ าพาดบ่่าของท่่านหล่่นลงจากบ่่า แล้้ วท่่านอบูู
บัักร์์ก็็หยิิบผ้้าพาดบ่่าวางไว้้ บนบ่่าของท่่านนบีีเช่่นเดิิม และเฝ้้าอยู่่�ข้้างหลัังท่่านนบีี และกล่่าว
ว่่า พอเถิิด โอ้้ นบีีของอััลลอฮ์์ แท้้ จริิ งอััลลอฮ์์จะทำำ�ให้้ สิ่่ง� ที่่�พระองค์์สัญญ
ั ากัับท่า่ นไว้้ สำำ�เร็็จอย่่าง
แน่่นอน…” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1763)
3 ยกมืือทั้้�งสอง
ฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์
ก่่อนหน้้ านี้้ �ได้้ บ่ง่ ชี้้ �ถึงึ เรื่่� องนี้้ �ว่่า “แล้้ วนบีีของอััลลอฮ์์ก็็ได้้
หัันหน้้ าไปทางกิิบละฮ์์และยกมืือทั้้ �งสองขึ้้ �น” และฮะดีีษ
เกี่่�ยวกัับซุนุ นะฮ์์นี้้ �มีีอีีกมากมาย
4 เริ่่�มด้้วยการสรรเสริิญต่่ ออััลลอฮ์์ และการเศาะละวาตแก่่ ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
ท่่านฟะฎอละฮ์์ บิิน อุุบัยด์ั ์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า “ระหว่่างที่่�ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม นั่่�งอยู่่� ก็็มีีชายคนหนึ่่ง� เข้้ ามา และละหมาด แล้้ วกล่่าวขอดุุอาอ์์ว่า่
โอ้้ อัลั ลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้ แก่่ฉัันด้้ วย โปรดเมตตาฉัันด้้ วย ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า “โอ้้ผู้้�ละหมาดท่่ านรีีบเกิินไป เมื่่�อท่่ านละหมาดแล้้ว ให้้ท่่ านนั่่�ง
ลง และจงสรรเสริิ ญต่่ ออััลลอฮ์์ ตามที่่�พระองค์์ คู่่�ควรได้้รัั บ และจงเศาะละวาตแก่่ ฉััน
แล้้วจึึงขอดุุอาอ์์ ต่่ออััลลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอััตติิรมิิซีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3476 อััลอััลบานีีย์์กล่า่ ว
ว่่าเศาะฮีีห์์ ในเศาะฮีีห์์อัลั ญามิิอ์์ 1/172)
141
5 ขอดุุอาอ์์ ต่่ออััลลอฮ์์ ด้้วยพระนามทั้้�งหลายอัันสวยงามของพระองค์์

ให้้ เลืือกพระนามอัันงดงามของอััลลอฮ์์ที่่�สอดคล้้ องเหมาะสมกัับสิ่่ง� ที่่�เขาจะขอ เช่่น เมื่่�อเขา
ขอริิซกีีจากอััลลอฮ์์ เขาต้้ องกล่่าวว่่า “ยา ร็็อซซาก โอ้้ ผู้้�ทรงประทานริิซกีี” เมื่่�อเขาขอความเมตตา
จากอััลลอฮ์์ เขาต้้ องกล่่าวว่่า “ยา เราะห์์มาน ยา เราะฮีีม โอ้้ ผู้้�ทรงเมตตา ผู้้�ทรงปรานีียิ่่�ง” เมื่่�อ
เขาขอชััยชนะและเกีียรติยิ ศจากอััลลอฮ์์ เขาต้้ องกล่่าวว่่า “ยา อะซีีซ โอ้้ ผู้้�ทรงเกรีี ยงไกร” เมื่่�อเขา
ขอการให้้ อภัยั เขาต้้ องกล่่าวว่่า “ยา เฆาะฟููร โอ้้ ผู้้�ทรงให้้ อภัยั ” เมื่่�อเขาขอการรัักษาจากอััลลอฮ์์
เขาต้้ องกล่่าวว่่า “ยา ชาฟีี โอ้้ ผู้้�ทรงรัักษา” เป็็ นต้้ น
เขาต้้ องขอดุุอาอ์์ด้้วยพระนามของอััลลอฮ์์ที่่�เหมาะสมกัับสิ่่�งที่่�เขาต้้ องการขอ อััลลอฮ์์ ตะ
อาลาตรััสว่่า:
:]180:‫َسَاء ا ْلُ ْس َن فَا ْدعُوهُ ِبَا}[األعراف‬ ِِّ ‫{و‬
ْ ‫ل األ‬ َ
ความว่่า “อััลลอฮ์์ ทรงมีีพระนามอัันงดงามมากมาย ดัังนั้้�นจงขอดุุอาอ์์ ด้้วยพระนาม
เหล่่ านั้้�น” [ซููเราะฮ์์ อััลอะอ์์รอฟ: 180]
6 กล่่ าวดุุอาอ์์ ซ้ำ�ำ � ๆ และอ้้อนวอนอย่่ างจริิงจััง
หลัักฐานคืือฮะดีีษของท่่านอิิบนุุ อัับบาส เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ที่่�ได้้ กล่า่ วมาแล้้ ว โดยที่่�ท่า่ น
นบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ ขอดุุอาอ์์ว่า่ : “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดทำำ�ให้้สิ่่�งที่่�พระองค์์ ได้้
สััญญากัับฉัันประสบความสำำ�เร็็จด้้วยเถิิด โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดนำำ�สิ่่�งที่่�พระองค์์ ได้้สััญญามา
ให้้กัับฉัั นด้้วยเถิิด” และท่่านยัังคงขออยู่่�อย่่างนั้้�นจนผ้้ าคลุุมบ่่าของท่่านหล่่นลงมา แล้้ ว
ท่่านอบููบัักร์์ก็็ได้้ หยิิบมาวางไว้้ บนบ่่าเช่่นเดิิม แล้้ วกล่่าวว่่า: “โอ้้ นบีีของอััลลอฮ์์ พอเถิิด…”
และฮะดีีษที่่�ท่า่ นอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ รายงานว่่า ขณะที่่�ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม ขอดุุอาอ์์ให้้ แก่่เผ่่าเดาส์์ ท่่านกล่่าวว่่า: “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดให้้ทางนำำ�แก่่ เผ่่ า
เดาส์์ และโปรดนำำ�พวกเขามาด้้วยเถิิด โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดให้้ทางนำำ�แก่่ เผ่่ าเดาส์์ และโปรด
นำำ�พวกเขามาด้้วยเถิิด” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2937 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
และในเศาะฮีีห์์มุสุ ลิิมท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ชายคนหนึ่่�งเดิินทาง
ไกล ผมรุุ งรัั งและเปื้้� อนฝุ่่� น ยกมืือทั้้�งสองของเขาขึ้้�นสู่่�ท้้องฟ้้ า และกล่่ าวว่่ า โอ้้พระผู้้�

อภิิบาลของฉััน โอ้้พระผู้้�อภิิบาลของฉััน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 1015) นี่่�คืือ
หลัักฐานบ่่งบอกถึึงการกล่่าวดุุอาอ์์ซ้ำำ ��ๆ ด้้ วยการอ้้ อนวอนอย่่างจริิ งจััง
142
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ขอดุุอาอ์์ซ้ำำ ��สามครั้้�ง; ดัังฮะดีีษที่ท่่� า่ นอิิบนุมัุ สั อู๊๊�ด เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์กล่า่ วว่่า: “เมื่่�อ
ท่่านนบีีขอดุุอาอ์์ ท่่านจะขอสามครั้้�ง ท่่านขอดุุอาอ์์ว่า่ : “โอ้้อััลลอฮ์์ ท่่ านจงจััดการพวกกุุร็็อยชฺฺ
ด้้วยเถิิด” สามครั้้�ง” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 240)
7 ขอดุุอาอ์์ ลัับๆ
อััลลอฮ์์ตะอาลาตรััสว่่า:
]55:‫ض ُّرعاً َو ُخ ْفيَةً}[األعراف‬
َ َ‫{ا ْدعُواْ َربَّ ُك ْم ت‬
ความว่่ า “พวกเจ้้าจงขอดุุอาอ์์ ต่่อผู้้�ทรงอภิิบาลของพวกเจ้้าในสภาพถ่่ อมตนและ
ปกปิิ ด” [ซููเราะฮ์์อัลั อะอ์์รอฟ: 55]
การปกปิิ ดในการขอดุุอาอ์์ย่่อมแสดงถึึงความบริิ สุทุ ธิ์์�ใจมากกว่่า ด้้ วยเหตุุนี้้ �อััลลอฮ์์อัซั ซะ
วะญััลล์์จึึงได้้ ชื่่�นชมท่่านนบีีซะกะรีี ยา อะลััยฮิิสสลาม ว่่า:
] 3:‫{إِ ْذ َن َدى َربَّهُ نِ َداء َخ ِفيّاً }[ مرمي‬
ความว่่า “เมื่่� อเขาวิิงวอนต่่ อผู้้� ทรงอภิิบาลของเขา ด้้วยการวิิงวอนอย่่ างลัั บๆ”
[ซููเราะฮ์์มัรยั ั มั : 3]
ทั้้�ง นี้้ เ� พื่่� อ แสวงหาความบริิ สุุท ธิ์์� ใ จในการขอดุุอ าอ์์ ตามคำำ �อธิิ บ ายของหนึ่่� ง ในบรรดา
นัักอธิิบายอััลกุุรอาน
เกร็็ด : บางคนอาจจะถามว่่ า ฉัันจะขออะไรในดุุอาอ์์ ของฉััน?
คำำ�ตอบคืือ: จงขอในสิ่่�งที่่ท่� า่ นต้้ องการทั้้�งเรื่่�องในโลก
นี้้ �และโลกอาคิิเราะฮ์์ จงกระตืือรืือร้้นในการขอดุุอาอ์์
ด้้ วย ญะวามิิอ์์ อััลกะลิิม คืือ คำำ�สั้้ �นๆ ที่่�มีีความหมาย
ครอบคลุุมกว้้ างๆ และลึึกซึ้้ �ง นั้้�นคืือดุอุ าอ์์ที่่�ปรากฏใน
อััลกุุรอานและซุุนนะฮ์์ของท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิ
วะซััลลััม มีีทั้้ �งการขอให้้ ได้้ ความดีีทั้้ �งในโลกนี้้ �และโลก
อาคิิเราะฮ์์ จงใคร่่ ครวญคำำ�ถามเดีียวกัันนี้้ �ตอนที่่�ท่่าน
นบีีถููกถามเกี่่�ยวกัับเรื่่� องนี้้ � ท่่านได้้ ตอบด้้ วยถ้้ อยคำำ�ที่่�ยิ่่�งใหญ่่ครอบคลุุมทั้้�งโลกนี้้ �และอาคิิเราะฮ์์
ช่่างเป็็ นข่่าวดีีที่ยิ่่่� ง� ใหญ่่ และช่่างเป็็ นการให้้ ที่ม่� ากล้้ นจริิงๆ ดัังนั้้�นท่่านจงยึึดมัันไว้้ และจงใคร่่ครวญ
ท่่านอบูู มาลิิก อััลอััชญะอีีย์์ รายงานจากพ่่อของเขา เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮุุมา ว่่า “เขาได้้ ยิิน
ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ตอบชายคนหนึ่่ง� ที่่�มาถามท่่านว่่า: โอ้้ ท่า่ นเราะซููลุุลลอฮ์์
ฉัันจะกล่่าวว่่าอย่่างไรเมื่่�อฉันั ขอต่่อพระเจ้้ าของฉััน? ท่่านตอบว่่า: “จงกล่่ าวว่่ า
143
‫اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر ِل َو ْارحَْ ِن َو َعافِ ِن َو ْار ُزق ِْن‬

อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมััฆฟิิ รลีี วััรฮััมนีี วะอาฟิิ นีี วััรซุุกนีี”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ ฉัันด้้วยเถิิด โปรดเมตตาฉัันด้้วยเถิิด โปรด
ประทานความปลอดภััย/สุุขภาพดีี และปัั จจัยั ยัังชีีพให้้แก่่ ฉัันด้้วยเถิิด” แล้้ วท่่านก็็กำำ�มืือ
นอกจากนิ้้ �วโป้้ง และกล่่าวว่่า “ทั้้�งหมดนี้้�ได้้รวมทุุกอย่่ างให้้แก่่ ท่่านแล้้ว ทั้้�งโลกนี้้�และโลก
อาคิิเราะฮ์์ ของท่่ าน” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2697)
และในอีีกสายรายงานหนึ่่�งกล่่าวว่่า เมื่่�อชายคนหนึ่่�งเข้้ ารัับอิิสลามท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้ สอนการละหมาดให้้ แก่่เขา และใช้้ เขาให้้ ขอดุุอาอ์์ด้้วยคำำ�ขอเหล่่านี้้ �
‫اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر ِل َو ْارحَْ ِن َو ْاه ِدِن َو َعافِ ِن َو ْار ُزق ِْن‬
อ่่ านว่่ า “อััลลอฮุุมมััฆฟิิ รลีี วััรฮััมนีี วะฮ์์ ดินีิ ี วะอาฟิิ นีี วััรซุุกนีี”
ความว่่ า “โอ้้อััลลอฮ์์ โปรดอภััยโทษให้้แก่่ ฉัันด้้วยเถิิด โปรดเมตตาฉัันด้้วยเถิิด โปรด
ให้้ทางนำำ�แก่่ ฉััน โปรดประทานความปลอดภััย/สุุขภาพดีี และปัั จจัยั ยัังชีีพให้้แก่่ ฉัันด้้วย
เถิิด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2697)
มีีซุนุ นะฮ์์ให้้ ขอดุุอาอ์์ให้้ แก่่พี่่�น้้องของเขาลัับหลััง และนั่่�นก็็เป็็ นดุุอาอ์์ที่่�ถููกตอบรัับด้้ วย
การอนุุมัติั ิของอััลลอฮ์์ และผู้้�ที่่�ขอก็็จะได้้ รัับความประเสริิ ฐที่่�ยิ่่�งใหญ่่ด้้วย ดัังฮะดีีษที่่�
ท่่านอบูู อััดดัรด ั าอ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััย
ฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “การขอดุุอาอ์์ ของมุุสลิิมคนหนึ่่�งให้้แก่่ พี่่�น้้ องของเขาลัับหลััง
เป็็ นดุุอาอ์์ ที่่�ถููกตอบรัับ มะลาอิิกะฮ์์ ผู้� ้ได้้รัับมอบหมายจะอยู่่�ที่่�ศีรี ษะของเขา ทุุก
ครั้้�งที่่�เขาขอดุุอาอ์์ ดีๆ ี ให้้แก่่ พี่่�น้้ องของเขา มะลาอิิกะฮ์์ ผู้� ้นั้้น� ก็็จะกล่่ าวว่่ า ขอให้้
� ยเถิิด และขอให้้ท่่ านได้้รัั บสิ่่�งนั้้�นเช่่ นกััน” (บัันทึึกโดย
อััลลอฮ์์ ทรงรัั บดุุอาอ์์ นี้้ด้้ว
ซุุนนะฮ์์ ในชีีวิติ ประจำำ�วัันอีีกอย่่ างหนึ่่�งคืือ การซิิกรุุลลอฮ์์ หรืือการรำำ�ลึึกถึึง

อััลลอฮ์์
การรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ ที่่�ยิ่่�งใหญ่่ ที่่�สุุดคืือ: การอ่่านคััมภีีร์์ของอััลลอฮ์์ ซึ่่ง� การอิิบาดะฮ์์ด้้วย
การอ่่านอััลกุุรอานเช่่นนี้้ �ทำำ�ให้้ ชาวสะลััฟถึึงกัับอดนอนกลางคืืน

ความว่่ า “พวกเขาหลัับนอนแต่่ เพีียงส่่ วนน้้อยของเวลากลางคืืน และในยามรุ่่�งสาง
พวกเขาขออภััยโทษต่่ ออััลลอฮ์์ ” [ซููเราะฮ์์อัซั ซาริิ ยาต: 17-18]
144
พวกเขาได้้ รวมระหว่่างภารกิิจการอ่่านอััลกุุรอานและการรำ��ลึึกด้้ วยบทซิิกิิรที่่�มาจากท่่าน

เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ช่่างยอดเยี่่�ยมอะไรเช่่นนั้้�นสำำ�หรัับผู้้� ที่่�ให้้ กลางคืืน
ของเขามีีชีีวิิตชีีวาด้้ วยสิ่่�งนี้้ � และช่่างขาดทุุนยิ่่�งผู้้�ที่่�บกพร่่ อง ปล่่อยให้้ เวลากลางคืืน และเวลา
รุ่่�งสางผ่่านพ้้ นไปโดยไม่่ได้้ อ่า่ นอััลกุุรอานและขออภััยโทษต่่ออััลลอฮ์์ และหวัังว่่าเราท่่านจะรอดพ้้ น
ปราศจากการฝ่่ าฝืืนพระเจ้้ าของเราด้้ วยเถิิด ผู้้�ที่่�ใช้้ เวลาเหล่่านี้้ �อย่่างคุ้้�มค่่ามีีน้้อยเหลืือเกิินเว้้ น
แต่่ผู้้� ที่่�พระเจ้้ าของเราทรงเมตตาเขา
ท่่ า นฮััม มาด บิิ น ซััยด์์ รายงานจากท่่ า น อะฏออ์์ บิิ น อััส ซาอิิ บ ว่่ า แท้้ จ ริิ ง ท่่ า นอบูู อัับ
ดุุรเราะห์์มาน กล่่าวว่่า “เราได้้ เรีี ยนอััลกุุรอานจากกลุ่่�มชนหนึ่่�งที่่�พวกเขาบอกเราว่่า พวกเขา
ศึึกษาอััลกุุรอานทีีละสิิบอายะฮ์์ และจะไม่่ศึึกษาสิิบอายะฮ์์ ถััดไปจนกว่่าจะรู้้�สิ่่�งที่่�อยู่�่ในสิิบ
อายะ ฮ์์นั้้ �น และปฏิิบัติั ใิ ห้้ได้้ก่อ่ น ในขณะที่กลุ่่�
่� มชนหลัังจากพวกเราจะร่ำ��เรีียนศึึกษาอััลกุุรอานเหมืือนดื่่�มน้ำำ ��
โดยที่่�น้ำำ ��นั้้�นจะลงไปไม่่เกิินกระดููกไหปลาร้้าเท่่านั้้�น” (ใน สิิยัรั อะอ์์ลาม อัันนุุบะลาอ์์ 4/269)
จำำ�เป็็ นมากที่่�ท่า
่ นจะต้้ องอยู่่โ� ดยลำำ�พังั เพื่่�อทบทวนตััวเอง และรำ��ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ โดยเฉพาะช่่วงเวลาที่่�มีีแต่่
ความวุ่่�นวายและเผอเรอ
145
การรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ เป็็ นการให้้ชีีวิติ แก่่ หัวั ใจ

พวกเราส่่วนใหญ่่ในยุุคนี้้ �ยุ่่�งอยู่่�กับั ภาระที่่�มากมาย
จนรู้้�สึึกว่่าหััวใจอุุดตันั หรืื อขึ้้ �นสนิิม อยู่่�อย่่างเหลวไหล
เผอเรอ ดัังนั้้�น การให้้ ชีีวิิตแก่่หัวั ใจนั้้�นต้้ องให้้ ด้้วยการ
รำ��ลึึกถึึ ง อััล ลอฮ์์ ท่่ า นอบูู มููซา เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์
กล่่าวว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ได้้
กล่่าวว่่า: “อุุปมาผู้้�ที่่�รำำ�ลึึกถึึงพระผู้้�อภิิบาลของเขา
ิ ับผู้้�ที่่�ตาย” และในสำำ�นวน
กัับผู้้�ที่่�ไม่่ ได้้รำำ�ลึึกถึึงพระผู้้�อภิิบาลของเขา อุุปมััยดั่่�งผู้้�ที่่�มีีชีีวิตกั
ของมุุสลิิมท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า “อุุปมาบ้้านที่่�มีกี ารรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์
ิ ับผู้้�ที่่�ตาย” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์
กัับบ้้านที่่�ไม่่ มีีการรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ อุุปมััยดั่่�งผู้้�มีีชีีวิตกั
อััลลอฮ์์ ส่่งเสริิมให้้มีีการรำำ�ลึึกถึึงพระองค์์ ในอััลกุุรอานไว้้หลายแห่่ ง เช่่ น:

1 อััลลอฮ์์ได้้ ส่ง่ เสริิ มให้้ ปวงบ่่าวรำ��ลึึกถึึงอััลลอฮ์์มากๆ พระองค์์ตรััสว่่า:
ِ ‫{اي أَيـَُّها الّذين ءاَمنُواْ اذْ ُكروا هللا ِذ ْكراً َكثِرياً و سبِحوهُ بكْرة وأ‬
]41-42:‫َص ْيالً} [ األحزاب‬ َ َ ُ ْ ُ َّ َ ُْ َ َ
ความว่่า “โอ้้บรรดาผู้้� ศรััทธาเอ๋๋ ย จงรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ โดยการรำำ�ลึึกอย่่ าง
มากมาย และจงแซ่่ ซ้้ องสดุุดีีต่่ออััลลอฮ์์ ทั้้ง� ยามเช้้าและยามเย็็น” [ซููเราะฮ์์
อััลอะฮ์์ซาบ: 41-42]
2 อััลลอฮ์์ได้้ ทรงสััญญาแก่่บรรดาผู้้�รำ��ลึึกถึึงพระองค์์ทั้้ �งชายและหญิิง ว่่าจะได้้ รัับการ
อภััยโทษและรางวััลตอบแทนที่่�ยิ่่�งใหญ่่ อััลลอฮ์์ตรััสว่่า:
] 35 : ‫َجراً َع ِظيماً }[األحزاب‬ ِ َّ ‫َع َّد‬
ْ ‫اللُ َلُم َّمغْف َرةً َوأ‬ ِ ‫الذاكِر‬
َ ‫ات أ‬ ِ َّ ‫الذاكِ ِرين‬
َ َّ ‫اللَ َكثرياً َو‬ َ َّ ‫{و‬ َ
ความว่่า “และบรรดาผู้้�รำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ อย่่ างมากมาย ทั้้�งที่่�เป็็ นชายและหญิิง
อััลลอฮ์์ ได้้เตรีี ยมไว้้สำำ�หรัับพวกเขาแล้้ว ซึ่่�งการอภััยโทษและรางวััลอัันใหญ่่
หลวง” [ซููเราะฮ์์ อััลอะฮ์์ซาบ: 35]
3 และอััลลอฮ์์ได้้ เตืือนให้้ ระวัังลัักษณะของบรรดามุุนาฟิิ กทั้้�งหลาย พวกเขารำ��ลึึกถึึง
อััลลอฮ์์ แต่่ลองพิิจารณาดููว่่าพวกเขารำ��ลึึกแค่่ไหน อััลลอฮ์์ตรััสว่่า:

‫َّاس َوالَ يَ ْذ ُك ُرو َن‬ ِ َّ ‫ادعُهم وإِ َذا قَامواْ إِ َل‬
ِ ِ َ‫{إِ َّن الْمنَافِ ِقني ُي‬
َ ‫س َال يـَُرآ ُؤو َن الن‬
َ ‫الصالَة قَ ُامواْ ُك‬ ُ َ ْ ُ ‫اللَ َو ُه َو َخ‬
ّ ‫ادعُو َن‬ َ ُ
]142:‫اللَ إِالَّ قَلِيالً }[ النِّساء‬ ّ
146
ความว่่ า “แท้้จริิ งบรรดามุุ น าฟิิ กนั้้� น กำำ �ลัั ง หลอกอัั ล ลอฮ์์ อยู่่� ขณะ
เดีียวกัันอััลลอฮ์์ ก็ท็ รงหลอกพวกเขา และเมื่่�อพวกเขาลุุกขึ้้น� ไปละหมาดพวกเขา
ก็็ลุุกขึ้้น� ในสภาพเกีียจคร้้าน โดยให้้ผู้้�คนเห็็นเท่่ านั้้�น และพวกเขาจะไม่่ กล่่าว
รำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ นอกจากเล็็กน้้ อยเท่่ านั้้�น” [ซููเราะฮ์์ อัันนิิซาอ์์: 142]
4 อััลลอฮ์์ ได้้ เตืือนให้้ ระวัังการยุ่่�งอยู่่�กัับทรััพย์์ สิินและลููกๆ จนไม่่ได้้ รำ��ลึึกถึึงอััลลอฮ์์
อััลลอฮ์์ตรััสว่่า:
ِ َ‫ال‬
} ‫اس ُرو َن‬ َ ِ‫ك فَأ ُْولَئ‬
ْ ‫ك ُه ُم‬ َِّ ‫{ي أَيـُّها الَّ ِذين آمنوا َل تـ ْل ِه ُكم أَموالُ ُكم وَل أَوَل ُدُكم عن ِذ ْك ِر‬
َ ِ‫الل َوَمن يـَْف َع ْل َذل‬ َ ْ ْ َ ْ َ ْ ْ ُ َُ َ َ َ
]9 :‫[ املنافقون‬
ความว่่ า “โอ้้บรรดาผู้้�ศรััทธาเอ๋๋ ย อย่่ าให้้ทรัั พย์์สิินของพวกเจ้้าและลููกหลาน
ของพวกเจ้้าหัันเหพวกเจ้้าจากการรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ และผู้้�ใดกระทำำ�เช่่ นนั้้�น
ชนเหล่่ านั้้�นคืือพวกที่่� ขาดทุุน” [ซููเราะฮ์์ อััลมุุนาฟิิ กููน: 9]
5 เรามาใคร่่ครวญถึึงความประเสริิ ฐและเกีียรติที่ิ ่�สููงส่่งนี้้ �ที่่�อัลั ลอฮ์์ตรััสว่่า “จงรำำ�ลึึกถึึง
ข้้า แล้้วข้้าจะนึึกถึึงเจ้้า” และในฮะดีีษกุุดซีีย์์ อััลลอฮ์์ตรััสว่่า: “แท้้จริิ งข้้าอยู่่�กัับ
ความนึึกคิิดของบ่่ าว และข้้าจะอยู่่�กัับเขาเมื่่�อเขารำำ�ลึึกถึึงข้้า หากเขารำำ�ลึึกถึึง
ข้้าในใจของเขา ข้้าจะนึึกถึึงเขาในใจของข้้า หากเขาพููดถึึงข้้าต่่ อหน้้าผู้้�คน ข้้า
จะพููดถึึงเขาต่่ อหน้้าผู้้� ที่่�ดีีกว่่าพวกเขา” (จากฮะดีีษของท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 7405 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
ในจำำ�นวนรููปแบบการรำำ�ลึึกถึึงอััลลอฮ์์ ที่่�มีีในซุุนนะฮ์์ ของท่่ านนบีี

ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม มีีดังั นี้้�:
1 ‫ َو ُه َو َعلَى ُك ِّل َشي ٍء قَ ِد ٌير‬،‫ْك َولَهُ ا ْلَ ْم ُد‬ ّ َّ‫الَ إِلهَ إِال‬
ُ ‫ لَهُ ال ُْمل‬،ُ‫يك لَه‬
ْ
ท่่ า นอบููฮุุ ร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุ อััน ฮ์์ กล่่ า วว่่ า แท้้ จ ริิ ง ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดกล่่ าวว่่ า (ลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์ วะฮ์์
ดะฮุุ ลาชะรีีกะละฮ์์ ละฮุุลมุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ วะฮุุวะอะลา กุุลลิิชัยั อิิน เกาะดีีร)
ความว่่ า ไม่่ มีพ ี ระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ เพีียงผู้้�เดีียว โดยไม่่ มีภี าคีีใดๆ ต่่ อ
อััลลอฮ์์ อำำ�นาจการปกครองและการสรรเสริิ ญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์

และอััลลอฮ์์ เป็็ นผู้้�ทรงเดชานุุ ภาพเหนืือทุุกสิ่่�งทุุกอย่่ าง” ในหนึ่่�งวัันกล่่ าว
หนึ่่�งร้้อยครั้้�ง เขาจะได้้รัั บผลบุุญเท่่ ากัับการปล่่ อยทาสสองคน และถููกบัันทึึก
147
ความดีีให้้แก่่ เขาหนึ่่�งร้้อยความดีี และถููกลบล้้างให้้แก่่ เขาหนึ่่�งร้้อยความผิิด

และจะถููกปกป้้ องจากชััยฏอนตลอดทั้้�งวัันนั้้�นจนค่ำำ�� และจะไม่่ มีผู้ี � ้ใดประเสริิฐ
กว่่ าเขานอกจากผู้้�ที่่�ปฏิิบัติั มิ ากกว่่ าเขา”
และผู้้�ใดกล่่ าวว่่ า (ซุุบฮานััลลอฮิิ วะบิิฮัมั ดิิฮ์์) ความว่่ า มหาบริิสุทุ ธิ์์�ยิ่่�งแด่่ อัลั ลอฮ์์
และการสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ ในหนึ่่�งวัันกล่่ าวหนึ่่�งร้้อยครั้้�ง
ความผิิดทั้้�งหมดของเขาจะถููกลบล้้าง แม้้ว่่ ามัันจะมีีมากเท่่ ากัับฟองน้ำำ�� ใน
ทะเลก็็ตาม” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 3293 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
2 ‫ َو ُه َو َعلَى ُك ِّل َشي ٍء قَ ِد ٌير‬،‫ْك َولَهُ ا ْلَ ْم ُد‬ ّ َّ‫الَ إِلهَ إِال‬
ُ ‫ لَهُ ال ُْمل‬،ُ‫يك لَه‬
ْ
ท่่านอบูู อััยยููบ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า: ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม
กล่่า วว่่า: “ผู้้� ใดกล่่ าวว่่ า (ลาอิิล าฮะ อิิลลัั ลลอฮุุ วะฮ์์ ดะฮุุ ลาชะรีี กะละฮ์์
ละฮุุลมุุลกุุ วะละฮุุลฮััมดุุ วะฮุุวะ อะลา กุุลลิิชัยั อิิน เกาะดีีร) ความว่่า: “ไม่่มีพี ระเจ้้า
อื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ เพีียงผู้้�เดีียว โดยไม่่ มีภี าคีีใดๆ ต่่ ออััลลอฮ์์ อำำ�นาจการ
ปกครองและการสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ และอััลลอฮ์์ เป็็ นผู้้�ทรง
เดชานุุภาพเหนืือทุุกสิ่่�งทุุกอย่่ าง” กล่่ าวสิิบครั้้�งเท่่ ากัับการปล่่ อยทาสสี่่�คนจาก
ลููกหลานของนบีีอิสิ มาอีีล” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6404 บัันทึึกโดย
3 ท่่านสะอััด บิิน อบูู วัักกอศ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ขณะที่่�พวกเราอยู่่�กับท่
ั า่ น
เราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม ท่่านกล่่าวว่่า: “พวกท่่ านอ่่ อนแอหรืือที่่�
จะ แสวงหาความดีีในทุุกๆ วััน หนึ่่�งพัันความดีี?” และคนหนึ่่ง� ที่่�นั่่ง� อยู่่ต� รงนั้้�นก็็
ถามว่่า คนหนึ่่ง� คนใดในหมู่่พ� วกเราจะแสวงหาความดีีหนึ่่ง� พัันความดีีได้้ อย่า่ งไร? ท่่าน
จึึงกล่่าวว่่า: “กล่่ าว ซุุบฮานััลลอฮ์์ หนึ่่�งร้้อยครั้้�ง จะถููกบัันทึึกให้้แก่่ เขาหนึ่่�งพััน
ความดีี หรืือลบล้้างความผิิดให้้แก่่ เขาหนึ่่�งพัันความผิิด” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม
ِّ ‫سبحا َن‬
4 ‫الل َوِبَ ْم ِد ِه‬ َ ُْ
ท่่ า นอบูู ฮุุร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์ กล่่ า วว่่ า แท้้ จ ริิ ง ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดกล่่าวว่่า: “ซุุบฮานััลลอฮิิ วะบิิฮััมดิิฮ์์”
ความว่่ า “มหาบริิ สุุ ทธิ์์� ยิ่่�งแด่่ อััล ลอฮ์์ และการสรรเสริิ ญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิ
ของอััลลอฮ์์ ” ในหนึ่่�งวัันกล่่ าวหนึ่่�งร้้อยครั้้�ง ความผิิดทั้้�งหมดของเขาจะถููกลบล้้าง
148
แม้้ว่่ าจะมีีมากเท่่ ากัับฟองน้ำำ�� ในทะเลก็็ตาม” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีี ย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั

และในสายรายงานในบัันทึึกของมุุสลิิมท่่านกล่่าวว่่า: “ผู้้�ใดกล่่ าวในตอนเช้้าและตอนเย็็น
ว่่ า “ซุุบฮานััลลอฮิิ วะบิิฮััมดิิฮ์์” ความว่่ า “มหาบริิสุุทธิ์์�ยิ่่�งแด่่ อััลลอฮ์์ และการสรรเสริิญ
ทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ ” หนึ่่�งร้้อยครั้้�งจะไม่่ มีีผู้� ้ใดนำำ�พาสิ่่�งใดที่่�ประเสริิฐกว่่ าสิ่่�งที่่�
เขานำำ�มา นอกจากผู้้�ที่่�กล่่าวเหมืือนกัับเขาหรืือมากกว่่ าเขา” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษ
ِّ ‫الَ حو َل والَ قـ َّوةَ إِالَّ ِب‬
‫لل‬ ُ َ َْ
และฮะดีีษที่่�กล่า่ วถึึงความประเสริิฐของการรำ��ลึึกถึงึ อััลลอฮ์์มีีอีีกมากมาย และที่่�ได้้ นำำ�เสนอ
ไปคืือ สิ่่�งปฏิิบัติั ิกันั แพร่่หลายที่่�สุดุ และเป็็ นฮะดีีษที่่�มีีความถููกต้้ องมากที่่�สุดุ ในหมวดนี้้ � และมีี
ฮะดีีษอื่่น� ๆ เช่่น ฮะดีีษที่่ท่� า่ นอบูู มููซา อััลอััชอะรีีย์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวแก่่ฉันั ว่่า: “เอาไหมฉัันจะบอกท่่ านถึึงขุุมทรััพย์์หนึ่� ่งจาก
บรรดาขุุมทรััพย์์ของสวรรค์์ ?” ฉัันจึึงตอบว่่า: เอาซิิครัับ ท่่านจึึงกล่่าวว่่า: “เจ้้าจงกล่่ าวว่่ า ลา
เฮาละ วะลา กููวะตะ อิิลลาบิิลลาฮ์์ ความว่่ า ไม่่ มีีพลัังอำำ�นาจใดนอกจากพลัังอำำ�นาจ
ของอััลลอฮ์์ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษละดัับที่่� 4202 บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2704)
และท่่านอบูู ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยััลลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุ
อะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า: “การที่่�ฉัันกล่่ าวว่่ า
‫اللُ أَ ْكبـَُر‬ ِّ ‫الل وا ْلم ُد‬
ّ َّ‫لل َوالَ إِلَـهَ إِال‬
ّ ‫اللُ َو‬ ِ
ْ َ َ ّ ‫ُس ْب َحا َن‬
“ซุุบฮานััลลอฮ์์ วััลฮััมดุุลิิลลาฮ์์ วะลาอิิลาฮะ อิิลลััลลอฮ์์ วััลลอฮุุอัักบัรั ”
ความว่่ า “มหาบริิสุุทธิิยิ่่�งแด่่ อัลั ลอฮ์์ การสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิิของอััลลอฮ์์ และ
ไม่่ มีีพระเจ้้าอื่่�นใดนอกจากอััลลอฮ์์ และอััลลอฮ์์ ผู้� ้ทรงยิ่่�งใหญ่่ ”
การกล่่ าวเช่่ นนี้้�เป็็ นที่่�รัักแก่่ ฉัันมากกว่่ าสิ่่�งที่่�ดวงอาทิิตย์์ขึ้้น� มาส่่ องแสงให้้มัันเสีียอีีก”
การขออภััยโทษต่่ออััลลอฮ์์ก็็เป็็ นการรำ��ลึึกถึึงอััลลอฮ์์เช่่นกััน ท่่านอััลอะฆ็็อร อััลมุุซะนีีย์์
เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิวิ ะซััลลััม กล่่าวว่่า: “แท้้จริิงฉัันขออภััย
โทษต่่ ออััลลอฮ์์ ในวัันหนึ่่�งเป็็ นจำำ�นวนหนึ่่�งร้้อยครั้้�ง” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2702)

นี่่�คืือสิ่่ง� ที่่�ท่า่ นนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม ปฏิิบัติั ิ และท่่านก็็ส่ง่ เสริิ มให้้ ขออภััยโทษต่่อ
อััลลอฮ์์มาก ๆ ดัังฮะดีีษที่่�ท่า่ น อััลอะฆ็็อร เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ ได้้ กล่า่ วว่่า: ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์
149
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า “โอ้้มนุุษย์์ ทั้้ง� หลาย จงสำำ�นึึกผิิดกลัับเนื้้�อกลัับตััวสู่่�

อััลลอฮ์์ เ ถิิด แท้้จริิ ง ฉัั น ขออภััย โทษกลัั บ เนื้้�อ กลัั บ ตัั ว ในแต่่ ล ะวัั น เป็็ นจำำ� นวนหนึ่่� ง
ร้้อยครั้้�ง” (บัันทึึกโดยมุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2702)
และท่่ า นอบูู ฮุุร็็ อย เราะฮ์์ เราะฎิิ ยััล ลอฮุุอััน ฮ์์ กล่่า วว่่ า ฉััน ได้้ ยิิ น ท่่ า นเราะซููลุุล ลอฮ์์
ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าวว่่า “ขอสาบานต่่ ออััลลอฮ์์ แท้้จริิ งฉัันขออภััยโทษต่่ อ
อััลลอฮ์์ และกลัับเนื้้�อกลัับตััวสู่่�อััลลอฮ์์ ในแต่่ ละวัันมากกว่่ าเจ็็ดสิิบครั้้�ง” (บัันทึึกโดย อััล
บุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6307) ดัังนั้้�นจำำ�เป็็ นสำำ�หรัับปวงบ่่าวทั้้�งหลายอย่่าได้้ เพิิกเฉยต่่อการขออภััย
โทษต่่ออััลลอฮ์์เลย
และฉัันขอปิิ ดท้้ายด้้ วยบทซิิกิริ ที่ยิ่่่� ง� ใหญ่่ที่อยู่
่� ใ�่ นบัันทึึกของเศาะฮีีห์์ทั้้ �งสอง คืือฮะดีีษที่ท่่� า่ นอบูู
ฮุุร็็อยเราะฮ์์ เราะฎิิยัลั ลอฮุุอันั ฮ์์ กล่่าวว่่า ท่่านเราะซููลุุลลอฮ์์ ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม กล่่าว
ว่่า: “คำำ�รำำ�ลึึกสองคำำ� ที่่�เบาลิ้้�น แต่่ หนัักบนตาชั่่�ง และเป็็ นที่่�รัักยิ่่�งสำำ�หรัับอััลลอฮ์์ นั่่�นคืือ
ِّ ‫الل وِبم ِد ِه سبحا َن‬

‫الل ال َْع ِظ ِيم‬ َ ْ ُ ْ َ َ ّ ‫ُس ْب َحا َن‬
อ่่ านว่่ า “ซุุบฮานััลลอฮิิ วะบิิฮััมดิิฮิิ ซุุบฮานััลลอฮิิล อะซีีม”
ความว่่ า “มหาบริิ สุุ ท ธิ์์� ยิ่่�ง แด่่ อัั ล ลอฮ์์ และการสรรเสริิ ญ เป็็ นสิิ ท ธิิ ข องอัั ล ลอฮ์์
มหาบริิสุุทธิ์์�ยิ่่�งแด่่ อัลั ลอฮ์์ ผู้� ท้ รงยิ่่�งใหญ่่ ” (บัันทึึกโดยอััลบุุคอรีีย์์ ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 6406 บัันทึึก
โดย มุุสลิิม ฮะดีีษลำำ�ดับั ที่่� 2694)
การสรรเสริิญทั้้�งมวลเป็็ นสิิทธิ์์�ของอััลลอฮ์์ ที่่�สิ่่�งดีีๆ ทั้้�งหลายสมบููรณ์์ ได้้

ด้้วยความโปรดปรานของพระองค์์
150
151

ซุุนนะฮ์์และบทซิิกิิรต่่างๆ ในชีีวิิตประจำำวัันของท่่านนบี ี

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ซุุนนะฮ์์และบทซิิกิิรต่่างๆ ในชีีวิิตประจำำวัันของท่่านนบี ี

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ซุุนนะฮ์์ และบทซิิกิริ ต่่ างๆ

ในชีีวิติ ประจำำ�วัันของท่่ านนบีี

อััลลอฮ์์ อััซซะวะญััล ได้้ ตรััสในฮะดีีษกุุดซีีย์์ว่า่ :

“และบ่่าวของข้้ ายัังคงแสวงหาความใกล้้ ชิิดกับข้

หนัังสืือเล่่มนี้้ �ได้้ รัับการแปลมาแล้้ วมากกว่่าสิิบภาษา

การเอาใจใส่่ ของชาวสะลััฟต่่ ออััซซุุนนะฮ์์ 23

ผลที่่�ได้้รัั บจากการปฏิิบัติั ติ ามซุุนนะฮ์์ 24

2 อ่่ านบทซิิกิริ ขณะตื่่�นนอน 29

5 อ่่ านสิิบอายะฮ์์ สุุดท้้ายของซููเราะฮ์์ อาละอิิมรอน 29

7 สููดน้ำำ�� เข้้าจมููกแล้้วสั่่�งออก ทำำ�ซ้ำ�ำ � สามครั้้�ง 30

ซุุนนะฮ์์ ต่่างๆ ในการอาบน้ำำ�� ละหมาด 31

6 การกลั้้�วคอและสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกลึึกๆ สำำ�หรัับผู้้�ไม่่ ถืือศีีลอด 33

7 การบ้้วนปากกัับการสููดน้ำำ�� เข้้าจมููกจากน้ำำ�� ฝ่่ามืือเดีียวกััน 33

9 ล้้างอวััยวะแต่่ ละอย่่ างจำำ�นวนสามครั้้�ง 34

10 อ่่ านดุุอาอ์์ หลัังอาบน้ำำ�� ละหมาดเสร็็จ 34

3 ซุุนนะฮ์์ ให้้เริ่่�มละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ด้้วยสองร็็อกอะฮ์์ สั้้น� ๆ 38

4 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านดุุอาอ์์ อิสิ ติิฟตาห์์ ในละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ตามที่่�มีี

7 ซุุนนะฮ์์ ให้้สลามทุุกๆ สองร็็อกอะฮ์์ 41

8 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านซููเราะฮ์์ ที่่�กำ�ห

9 ซุุนนะฮ์์ ให้้อ่่ านกุุนููตบางครั้้�งในละหมาดวิิตร์์ 42

10 ขอดุุอาอ์์ ในช่่ วงหนึ่่�งส่่ วนสามสุุดท้้ายของคืืน 43

13 ซุุนนะฮ์์ ให้้ผู้้�ละหมาดกิิยามุุลลััยล์์ ปฏิิบัติั อิ ย่่ างผ่่ อนคลาย เพื่่�อ

2 กล่่ าวบทซิิกิริ นี้้�หลังั ชะฮาดะฮ์์ ทั้้ง� สองในอะซาน 47

3 การกล่่ าวเศาะละวาตแก่่ท่่านนบีี ศ็็อลลััลลอฮุุอะลััยฮิิวะซััลลััม หลััง

5 ดุุอาอ์์ อื่�น่ ๆ หลัังอะซาน 48

2 ออกจากบ้้านโดยมีีน้ำ�ำ � ละหมาด เพื่่�อให้้ทุุกก้้าวเดิินถููกบัันทึึกความดีี 51

5 กล่่ าวดุุอาอ์์ ตอนเข้้าและออกจากมััสญิิด 52

8 ซุุนนะฮ์์ ให้้มะอ์์ มููมใกล้้อิิมามมากที่่� สุุด 54

เขตกั้้�น มีีซุนุ นะฮ์์ดังั ต่่อไปนี้้�: 55

2 ซุุนนะฮ์์ ต้้ องยืืนใกล้้เขตกั้้�น 56

3 ซุุนนะฮ์์ ให้้ขวางผู้้�ที่่�จะเดิินผ่่ านหน้้าผู้้�ละหมาด 56

4 ซุุนนะฮ์์ ให้้ถููฟัั นด้้วยซิิวากทุุกเวลาละหมาด 57

ระหว่่ างยืืนในละหมาดมีีซุนุ นะฮ์์ต่่อไปนี้้�: 57

3 ซุุนนะฮ์์ ให้้ยกมืือทั้้�งสองถึึงจุุดที่่�มีีซุุนนะฮ์์ ให้้ยก 58

6 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวดุุอาอ์์ อิสิ ติิฟตาฮ์์ 60

8 กล่่ าว “บิิสมิิลลาฮิิรเราะห์์ มานิิรเราะฮีีม” 61

9 กล่่ าว “อามีีน” พร้้อมกัับอิิมาม 62

10 อ่่ านซููเราะฮ์์ อื่� ่นหลัังจากอ่่ านซููเราะฮ์์ ฟาติิฮะฮ์์ 62

ขณะรุุกููอ์์มีซุี นุ นะฮ์์ดังั นี้้�: 62

1 ซุุนนะฮ์์ ให้้เอามืือทั้้�งสองจัับเข่่ าทั้้�งสองโดยกางนิ้้�วออกด้้วย 62

3 สำำ�หรัับผู้้�ละหมาดขณะรุุ กููอ์์มีีซุุนนะฮ์์ ให้้กางข้้อศอกทั้้�งสองออก

การเงยขึ้้�นจากรุุกููอ์์ มีีซุนุ นะฮ์์ดังั นี้้�: 64

2 กล่่ าวบทซิิกิริ สำำ�นวนต่่ างๆ 65

3 ซุุนนะฮ์์ ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ต่่ อไปนี้้�หลัังจากเงยขึ้้�นจากรุุ กููอ์์ 66

การซุุญูดู มีีซุนุ นะฮ์์ดังั นี้้�: 67

4 ซุุนนะฮ์์ ให้้ขอดุุอาอ์์ เยอะๆ ในขณะซุุญููด 69

3 เมื่่�อจะลุุกขึ้้น� สู่่�ร็็อกอะฮ์์ ที่่�สอง หรืือสี่่� จะต้้องนั่่�งสงบนิ่่�งครู่่�หนึ่่�ง

หลัังละหมาดศุุบห์์หรืือฟัั จญ์์รเสร็็จ การนั่่�งอยู่่�ในสถานที่่�ละหมาด

บทซิิกิริ ในยามเช้้า และยามเย็็นมีีดังั นี้้� 82

เรื่� ่องที่่�สาม: ช่่ วงที่่�มีอี ากาศร้้อนจััด มีีซุนุ นะฮ์์ให้้รอคอยจนความ

เวลาของการกล่่ าวบทซิิกิริ ตอนเช้้า 95

เวลาของการกล่่ าวบทซิิกิริ ตอนเย็็น 95

หนึ่่�ง: ให้้เด็็กอยู่่�ในบ้้านในช่่ วงแรกของเวลามััฆริิบ 96

สอง: ปิิ ดประตููบ้้านในช่่ วงแรกของมััฆริิบและกล่่ าว บิิสมิิลลาฮ์์ 96

สี่่�: การนอนก่่อนอิิชาอ์์เป็็ นที่่�สิ่่�งน่่ ารัังเกีียจ 98

หนึ่่�ง: การพููดคุุย และการจัับกลุ่่�มสนทนาหลัังละหมาดอิิชาอ์์เป็็ น

1 ปิิ ดประตููทั้้�งหมดขณะเข้้านอน 101

2 ดัับไฟก่่ อนนอน 101

3 อาบน้ำำ�� ละหมาดก่่ อนนอน 102

4 ปัั ดที่่�นอนก่่ อนนอน 102

7 กล่่ าวบทซิิกิริ ก่่ อนนอน 103

ในซุุนนะฮ์์ มีีดุอุ าอ์์มากมาย เช่่ น 105

ผู้้�ใดตื่่�นขึ้้�นมาในยามค่ำำ��คืืน มีีซุนุ นะฮ์์ให้้กล่่ าวบทซิิกิริ ต่่อไปนี้้� 111

ซุุนนะฮ์์ ที่่�ไม่่ กำ�ห