Tekstong Nangangatuwiran (Argumentative o Argumentibo)

Umiikot ito sa pagdududa sa usapin ng isang mananaysay o manunulumpati.

Kailangang harapin niya ang paksa sa lahat ng anggulo kahit pa nga sa simula pa
lamang ay nailahad na niya ang kanyang pagkiling. Kailangan din igalang ang opinyon
ng kabilang panig. Sa pamamagitan nito ay makukumbinsi at mapaniniwala ang mga
mambabasa o mga tagapakinig na tanggapin ang ilalahad na mungkahi o saloobin.
URI NG PANGANGATUWIRAN
1. Pasaklaw ang mga pangangatuwiran kung hinango mula sa iba’t ibang
obserbasyon ang
Nabuong kongklusiyon.

-Subjective generalization o pagbubuo ng paglalahat mula sa personal na

preperensya o pagtataya.

-Probable generalization o pagiging totoo ng pahayag sa maraming pagkakataon

ngunit hindi sa lahat ng pagkakataon.

- Categorical generalization o pagbubuo ng paglalahat batay lamang sa isang

umiiral na katpagtataya
-
2. Pabuod ang pangangatuwiran kung nagsisimula sa tiyak na obserbasyon o
pagmamasid hanggang sa maging paglalahat o pagbibigay ng pangkalahatang
kongklusyon o teorya. Ibinabatay rin ang katotohan sa katotohanan ng pahayag.
Layunin nitong makabuo ng partikular na kongklusyon sa tulong ng isang
opinyon na pumapanig o kabilang sa pangkalahatang katotohanan.

Mga Paraang upang makakuna ng mga Ebidensya o Katibayan:

1. Survey o sarbey – binubuo ng mga tanong na may kaugnayan sa paksang pag-

aaralan at kaalaman sa saloobin o pananaw ng mga partikular na tagatugon.

2. Pagmamasid – Panonood at pagtingin sa Isang bagay – Tumitingin sa

kasalukuyang gawi o kilos ng napiling paksa at inihahambing ito sa dati nang
kilos o gawi, saka itinatala ang anumang naobserbahan.

3. Paggamit ng opinyon-Personal ang paghuhusga, pagtataya, paniniwala,

sentimyento, ideya, at kaisipan Paghatol ng mga argumento, o pag-aangkin, at
pagpapatunay – Tiyaking hindi mag iiba ang pakahulugan sa sinabi ng eksperto
kung babawasan ang pahayag Nito.
 4. Lohikal na pangangatuwiran – Ito ang mga ibibigay na kadahilanan – Maaaring
nasaklaw o nabuod

Mga Pag-Apela sa Hindi Angkop na Pangangatuwiran:

1. Pag-apela sa tradisyon- Isa itong paraan ng paglilipat ng totoong isyu sa

tradisyon, kaugalian o namanang kaugalian ng mga tao.

2.Walang kaugnayang ebidensya- Hindi katanggap- Tanggap kung gagamit ng

opinyon ng mga eksperto Na wala namang kaugnayan sa paksa.

3. Pagtuligsa sa tao o ad hominem- Nangangahulugan para “sa tao” ang terminong

Latin na ad hominem- Personal itong pambabatikos sa pagkatao ng isang tao
kaysa kanyang pangangatuwiran – Kadalasang ginagamit ito ng mga politiko na
tinutuligsa ang kredibilidad ng mga hindi kaalyado.

4. Pagsira sa posisyon o paninindigan ng oposisyon o straw man position-

Tinutuligsa at masyadong pinalalaki o’ginagawang eksaherado ang isa sa
pangangatuwiran ng oposisyon na pinapalabas na kabuuan ng kanilang
pangangatuwiran.

5. Taktika ng paglihis sa totoong isyu o red herring- Karaniwang nangyayari sa

mga pagtatalong may tiyak na isyung pinag-uusapan ngunit naililigaw sa ibang
isyu ang mga mambabasa o mga tagapakinig.

6. Paggamit ng salitang may dalawang kahulugan o higit pa (Ambiguity of

terms/Equivocation)
Pag apela sa katanyagan o pag-apela sa damdamin.

Mga pagputol sa Kadena ng Lohika:

1. Pangangatuwirang post hoc (pagkatapos nito).. Isang lihis na

pangangatuwiran nakabatay sa máling hinuha na kaya nagaganap ang
ikalawang pangyayari ay dahil să naganap na ito noong una pa man. Nakabatay
rin sa mga paniniwala at pamahiin

2. Labis na pagpapadali ng sanhi o kadahilanan- Tinatawag din itong nag-iisang

sanhi o magkakarugtong na epekto. Ipinagpapalagay rito na may iisang dahilan
lamang kung bakit nagaganap ang mga pangyayari– Kailangan dito ang
masusing imbestigasyon upang matiyak ang tunay na dahilan ng mga
nangyayari.
 3. Padalos-dalos na paglalahat- Nagbibigay ng pabuod na paglalahat ngunit
kaunting ebidensya lamang ang pinagbabatayan.

4. Maling analohiya- Maling paghahambing o analohiya ang ginagamit dahil

walang tuwirang kaugnayan sa isyu o kaya nagkakaroon ng maling
kongklusyon.– Dapat ay magkapareho at may tuwirang – kaugnayan sa aktuwal
na isyung pinag-uusapan para maging matibay ang pangangatuwiran.
5. Ipinanlilimos ang tanong- Tinatawag itong paikot dahil makikita sa simula ang
paksang pinaguusapan at sa huli naman ang mga pangangatuwiran.
6.Hindi sumunod o non sequitur- Salitang latin ang non sequitur na ang ibig
sabihin ay hindi sumusunod.

koMga Katangian ng Mabisang Tekstong Nangangatuwiran (Argumentative)

1. Dahil binabantayan ang pagkakaayos ng lohika, inaasahan na malinaw na

mailalatag ang mga binabalangkas na mga ideya. Mainam na matiyak ang mga
batayan ng mga pinaniniwalaan upang mataya kung wasto o mali ang mga
pangangatuwiran nito. Kinakailangan maging kritikal sa paglalatag ng mga
katuwiran.

2. Mahalagang kasangkapang panretorika ang pabuod at pasaklaw na mga

pangangatuwiran. Sa pamamagitan ng pabuod, makararating sa isang
paglalahat batay sa mga inilatag na mga patunay. Maaaring magsimula sa
pamamagitan ng isang mungkahing paksa hanggang sa mapalitan ito batay.

3. Maaaring halawin o kunin ang mga patunay sa sariling karanasan (nagagamit dito
ang pamilyaridad ng may akda sa mga pangyayari) o karanasan ng mga kakilala
(maaaring eksperto o espesyalista o awtoridad sa pinag-uusapang paksa).

Ang silohismo ay isang uri ng pangangatuwiran na nakabatay ang kongklusyon sa

dalawang panukalang pahayag. Nilalaman ng pangunahing panukala panukala ang
panaguri ng kongklusyon; inilalarawan naman ng ikalawang panukala ang simuno
ng kongklusyon.

Narito ang mga uri ng silohismo:

-Kategorical- Tiyak ang lahat ng proposisyon, walang limitasyon o pasubali.

-Proposiyong Kategorikal: Mammal ang lahat ng tao.

-Silohismong Kategorikal: Mammal ang lahat ng tao.

 Si Kaiser ay mammal. Samakatuwid, si Kaiser ay tao.

-Hypothetical o Ipotetiko- Nagsasaad ng kondisyon o maaaring mangyari na

binubuo ng pangunahing proposisyon na hypothetical at ang mga proposisyon at
kongklusyon ay minor lamang.

4. Hindi dapat ipagpalagay na tama na ang isang paniniwala kung marami ang
pumapanig dito. Mainam kung iiwasan din ang pagiging emosyonal sa
pagtalakay sa usapin. Maging obhetibo sa mga gagawing paglalahat.

5. Mahalaga ring makita na malalansag ang mga alternatibong punto ng kabilang

panig para higit na mapagtibay ang pinaninindigang katuwiran.

Mga Gabay sa Pagsulat ng Tekstong Nangangatuwiran:

1. Pumili ng isang paksang malapit sa puso at malapit sa interes mo.

2. Tiyakin ang lawak ng kontrobersya ng paksa at ang damdaming aasahan sa mga

mambabasa. 3. Isipin ang magiging panig ng mga mambabasa: Papanig ba sila o
sasalungat

3. Ipahayag ang opinyon sa pangunahing kaisipan gamit ang mga pahayag na

maliwanag, makabuluhan, at mapaninindigan.

4. Ipahayag ang opinyon sa pangunahing kaisipan gamit ang mga pahayag na

maliwanag, makabuluhan, at mapaninindigan.

5. Mangalap ng mga patunay, impormasyon, dahilan, at mga pangyayaring maaaring

gamiting sanligan sa pangangatuwiran.
6. Ayusin nang lohikal ang mga pantulong kaisipan.
7. Tiyaking ang mga gagamiting salita ay makatuwiran at solido gayundin ang mga
lohikal na ugnayan ng mga ideya.
8. Upang wakasan ang pangangatuwiran ng sanaysay, maghanap ng mga kahinaan ng
pamamaraang ginamit sa panghihikayat at ayusin ang mga ito nang may pagsasaalang-
alang.
TEKSTONG PROSIDYURAL
Tumutukoy ang prosidyural sa pagsusunod-sunod ng mga hakbang o prosesong isasagawa.
Halimbawa ng tekstong prosidyural ang pagbuo ng isang proseso laro, resipi sa pagluluto,
proseso sa pagkukumpuni ng mga kagamitang elektrikal, ang mga hakbang sa laboratoryo
habang nagsasagawa ng eksperimento upang makakuha ng magandang resulta, ang
pagbibigay ng direksiyon o tuntunin, at pagbibigay ng direksiyon o panuto. Ginagamit ang
tekstong prosidyural sa pagpapaliwanag ng isang proseso na maingat na ipinapakita ang
bawat hakbang habang tinitiyak na walang nakaligtaang hakbang sa kabuuan ng proseso.
Karaniwan nang anyo ng tekstong prosidyural ang pagbibigay ng mga panuto kung paano
gagawin ang isang bagay. Kadalasan itong nakikita ng mga mag-aaral sa mga asignatura
tulad ng Home Economics (resipi), Agham (eksperimento), Teknolohiya (kung paano…), Art
(paggawa ng proyekto), at PE (pagsagawa ng ehersisyo, sayaw, o isports).

Layunin ng tekstong prosidyural na magbigay ng mga impormasyon at direksiyon upang

matagumpay na matapos ng mga tao ang mga gawain nang ligtas, epektibo, at sa angkop na
pamamaraan.
URI NG TEKSTONG PROSIDYURAL
1. Sekswensiyal
2. Kronolohikal
3. Prosidyural
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Tekstong Prosidyural
 1. Layunin Ano ang gusto mong matamo sa iyong sulatin: Magbigay ng malinaw na
panuto upang buong tiwalang maisasagawa ng mga mambabasa o mga nakikinig ang
isang gawain.

2. Tagatanggap-Para kanino ka nagsusulat. Sa guro ba, mga kapuwa mag-aaral,

Grupo ba?

3.Pagkakakilanlan – Sumusulat ka ba bilang awtoridad o eksperto, Sa paksa?

Mga Katangian ng Mabisang Tekstong Prosidyural

Layunin ng tekstong prosidyural na ipabatid sa mga mambabasa o mga nakikinig kung paano
gawin ang isang bagay. Inilalahad ang mga impormasyon sa lohikal na pagkakaayos ng mga
pangyayari at nahahati sa mas maliliit pang detalye. Kadalasang binubuo ng apat na bahagi
ang isang proseso.

1. Layunin. Ano ang dapat gawin?

2. Mga kagamitan. Nakatala ito ayon sa pagkakasunod-sunod ng gamit nito sa proseso.
3. 3. Metodo. Ito ang mga pamamaraan o serye ng mga hhakbang
4. Ebalwasyon. Paano masusukat ang tagumpay ng isang pamamaraan o paraan?

Mga Gabay sa Pagsulat ng Tekstong Prosidyural

1. Karaniwan nang isinusulat ang teksto sa simple at pangkasalukuyang panahon.

2. Tumuon sa pangkalahatan sa halip na sa sarili (“una, kunin mo” sa halip na “un,

kukunin ko”).

3. Ang tinutukoy na pangkalahatan ay ang mambabasa.

4. Gumamit ng mga salitang nagsasaad ng kilos (putulin, hatiin, tupiin, hawakan. Kunin,
at iba pa.)
5. Cumamit ng cohesive devices upang mapagdugtong ang mga teksto.

6. Isulat ang pamamaraan sa detalyadong pagkakaayos (maingat na gamitin ang

gunting); saan (mula sa itaas pababa); kailan (matapos kumulo).
 7. Magdagdag ng detalyadong paglalarawan ng mga bagay (hugis, laki, kulay, dami).
Makatutulong din ang sumusunod na Cohesive Devices sa pagsulat ng tekstong
prosidyural:

MASINING AT MASINSING PAGBABASA TESKTO

Ang pagbabasa ay isang gawaing nakaugalian na. Bilang mag-aaral, kaakibat ng pagsusulat
ay ang matutuhang bumasa. Espesyal ang pagbabasa sa ating pag-aral. Ngunit mahalaga rin
na bawat nagbabasa ay nagagamit ang kaalaman at nakabubuo ng sariling hinuha.
Mga Teorya sa Pagbasa
Bottom Up- tinatawag din itong “outside-in” o “data driven,” nagmumula sa teksto ang
pagpapakahulugan patungo sa pagkatuto ng mambabasa sa pamamagitan ng yugto-yugtong
pagkilala sa mga letra sa salita, sa pairala, sa pangungusap, at sa buong teksto bago pa man
ang pagpapakahulugan dito.
Modelong Baba-pataas (Bottom Up)
Kahulugan (Malalim na Estruktural)
Mga Salita (Let skal na Antes)
Letra/Tunog (Antas ng uri ng mga Tunog)
Top Down-tinatawag din itong “inside-out”o”conceptually driven, nagsisimula sa
mambabasa ang pag-unawa patungo sa teksto. Ayon kay Goodman, kaunting panahon at
oras lamang ang ginugugol sa pagpili ng makahulugang hudyat Sa pag-unawa at
pagpapakahulugan sa teksto sa tulong ng impormasyong semantiks, sintaktik, at grapo-
phonik.
Modelong Taes-pababa (Top Down)
Kahulugan (Malalim na Estruktural)
Syntax Modelo o Pedron ng Wika
Pag-ugnay ng mga letra saAlpabeto/Ponema (Ugnayan ng Mga Letrarunog)
3. Interactive – Sinusukat dito ang kakayahan ng pag-unawa ng mambabasa sa
pamamagitan ng makapukaw-isip na mga tanong (comprehension questions). Inaalam
ng guro kung paano nabuo ng mag-aaral ang kanilang mga kasagutan sa mga tanong,
tam man e mail ang mga I ito.
4. Schema/Iskema – Walang kahulugang taglay sarili ang ukato. Nagbibigay lamang ito
ng direksiyon sa mga mambabasa kung paano gagamitin at nabibigyang-kahulugan ang
teksto mula sa dating kaalaman. Ang balangkas ng dating kaalaman ay tinatawag na
iskemata.
Uri ng Pagbasa ayon sa Pamamaraan
 1. Pahapyaw na Pagbasa. Bahagyang pagtingin ito o pagbasa sa mga impormasyong
natatagpuan habang nagbabasa. Faghahanap ito ng mga tiyak na datos sa isang
pahina ng aklat o kabuuan ng teksto. Laynin nitong madaliang makita ang mang
hinahanap na dates tulad ng numero sa tel, ono, kahulugan ng salita sa diksiyonaryo
ng mga pangalan ng nakapasa sa pagsusulit.

2. Mabilis na Pagbasa. Pinaraanang pagbabasa ito ng mga layuning nabatid ng

Pangkalahatang pananaw na matatagpuan sa isang tekstong binabasa. Malimit Itong
gamitin sa mabilis na pagtingin at pagbabasa sa kabuuang nilalaman Ng aklat.

3.Paaral na Pagbasa. Ginagawa ito sa pagkuha ng mahahalagang detalye o

pagsasama-sama ng maliliit na kaisipan upang magkaroon ng mahusay at wastong
pagkaunawa sa pangunahing kaisipan ng isang teksto. Isinasagawa rin ito kung
kailangang kabisaduhin ang aralin para sa isang itinalagang pagsusulit.

4.Pagsusuring Pagbasa. Mapanuring pag-iisip ang ginagawa sa ganitong uri ng

pagbabasa. Kalimitan itong ginagawa upang masukat ang kakayahan ng mag- aara!
Sa pag-unawa sa mga teorya, simulain, o prinsipyong nabasa sa tekstong itinakda ng
guro.

5. Pamumunang Pagbasa. Binibigyang-puna sa ganitong gawain ng pagbaba Ang loob at

labas ng tekstong binasa mula sa mga elemento nito tulad ng pamagat, simula,
katawan, wakas ng akda, estilo ng may-akda, at ang wastong paggamit ng balarila at
ng hantas.

Sa ibang pagkakataon, ang mga pamamaraan sa pagbasa ay tinatawag din sa

pamamagitan ng sumusunod:

 Skimming
 Casual
 Scanning
 Comprehensive
 Critical
 Pamuling Basa
 Basang Tala

Mga Katangian at Proseso ng Masining na Pagbasa

1. Two-way Process. Komunikasyon ito ng mambabasa at may-akda. Ito rin ang Saligan ng
tinatawag na reader-response theory sa pagbasa.
2. Visual Process. Nangangahulugan ito na ang malinaw na paningin ay malinaw na
pagbabasa.
3.Active Process. Isa itong prosesong pangkaisipan na kumikilos ayon sa siglang Ibinibigay ng
katawan, emosyon, at kakayahan na kailangan sa masiglangPagbabasa.
4. Linguistic System. Nakatutulong ang pagbasa ng sistemang panglingguwistika para maging
magaan at mabisa ang paggamit ng mga nakalimbag na kaisipan ng may-akda.
5.Prior Knowledge. Ang mga nakaraang kaalaman ay salalayan din ng mabisang pagbasa.
Nakasalig din ito sa kakayahan, kahusayan, at kasanayan sa aspekto ng mga salik na
pampisikal, pangkaisipan, pangkapaligiran, panlipunan, at kaalamang pangwika.

Karaniwang Suliranin sa Pagbabasa

1. Malabong paningin

2. Kakulangan sa kaala…ang panlingguwistika

3. Kakulangan sa kaalaman sa pagsusuri at pag-unawa sa bagong salita o

malalim Na salitang ginamit sa tekstong binasa.
4. Kakulangan sa kaalaman, impormasyon, at karanasan na may kaugnayan sa
impluwensiyang pampisikal, pangkapaligiran, panlipunan, at kaalamang pangwika.
Pagbasa sa mga Teksto
A.Tekstong Pang-Agham Panlipunan at Pangkasaysay
Isang disiplina ang agham panlipunan na nagsusuri sa ugnayan ng mga tao Sa lipunan at ang
kanilang ugnayan sa isa’t isa. Kabilang dito ang mga larangan ng ekonomiks, antropolohiya,
arkeolohiya, agham pampolitika o pamahalaan, sikolohiya at sosyolohiya. Nangangailangan
ng mahabang oras sa pagbabasa ang mga kursong ito. Sa larangang ito, nagtitipon ng datos
ang mga propesyonal gamit ang eksperimentasyon kung saan isinasagawa ang obserbasyon
at sarbey, nagsusuri ng mga datos; bumubuo ng mga kongklusyon mula sa mga sinuri, at
muling pinagtutuunan ng ibayong pag-aaral matapos maiharap ang resulta ng pagsusuri.
B. Tekstong Pangmatematika at Pang-Agham.
Ang mga babasahin na pangmatematika at pang-gham ay bunga ng pag-aaral sa mga tanong
na inihahanap ng kasagutan. Sa mga textbook o manwal na panlaboratoryo, nakapaloob ang
mga pagsasanay, buod ng paksa, impormasyon direksiyon, at mga impormasyon na
gagamitin sa pagsasagawa ng mga eksperimento. Kinapapalooban din ito ng mga grapikong
pantulong, ilustrasyon, at mga pagpapaliwanag sa teksto.
C. Tekstong Pambata:
Ang mga babasahing ito ay ang mga isinulat na batas na ipinasa at ipinapatupad ng
pamahalaan. Ito rin ay ang mga babasahing pinapaliwanag ang mga naturang batas upang
maunawaan ng mga ordinaryong mamamayan.
D. Tekstong Panghumanidades
May kinalaman sa pag-isip ng tao at kultura nito ang disiplinang humanidades. Kinakatawan
ng kultura ang panitikan, pilosopiya, at iba’t ibang sining Mahalagang makilala ang layunin
ng may-akda sa binasang teksto gayundin ang kaniyang paninindigan. Karamihan sa mga
nasusulat dito ay nangangailangan ng interpretasyon. Mainam na maging kritikal sa
pagtataya sa kaisipan ng may- akda at ang paglalatag niya ng mga patunay upang
pangatuwiranan ang kaniyang mga katuwiran.
E. Tekstong Pangmedisina.
Ito ang mg babasahing may kinalaman sa kasalukuyan at medisina. Kaiba ito sa tekstong
pangmatematika at pang-agiam dahil nakapokus ito sa kalusugan ng tao. Nagbibigay ito ng
mahahalagang impormasyon ukol sa mga sakit at karamdaman at mga bagong pananaliksik
sa gamot at iba pa.