VI razred

- dužina (m) metar

1 mm =0.001 m 1cm=0,01m
1 dm = 0.1m 1km=1000m
- površina ( m 2 ) metar kvadratni
1mm 2 = 0.000001m 2 1cm 2 = 0.0001m 2
1dm 2 = 0.01m 2 1km 2 = 1000000m 2
-zapremina ( m 3 ) metar kubni
1mm 3 = 0.000000001m 2 1cm 2 = 0.000001m 2
1dm 2 = 0.001m 2 1km 2 = 1000000000m 2
1l = 1dm 3 1l = 1000ml
1ml = 1cm 3

- masa (kg) kilogram

1g = 0.001kg 1t = 1000kg
- vreme (s) sekund
1ms = 0.001s 1 min = 60 s
1h = 60 min = 3600 s 1D = 24h

m
Brzina  
s
s s
v = , v - brzina, s- put, t- vreme s = vt t=
t v
Srednja brzina
s
v sr = u , su - ukupan put pređen za vreme tu .
tu
Sila (N)
1N=1000mN 1N=0,001 kN
Težina tela
m
Q = mg , g = 9,81 , m -masa tela
s
 kg  m
Gustina tela  3  ρ = , m-masa tela, V- zapremina tela
m  V
g kg kg g
1 3 = 1000 3 1 3 = 0,001 3
cm m m cm

 1N 
Pritisak 1Pa = 2  Paskal
 1m 
F
p= F-sila S- površina na kojoj deluje sila F
S
F
F = pS S=
p
1kPa=1000Pa 1MPa=1000000Pa
Hidrostatički pritisak
m
p = ρgh ρ - gustina tečnosti, g = 9,81 , h – visina tečnosti
s
p p
ρ= h=
gh ρg
Sila potiska
m
Fp = ρVg ρ - gustina tečnosti, g = 9,81 , V – zapremina potopljenog tela
s
Fp Fp
ρ= V =
Vg ρg
Fizika VII

m
Ubrzanje  2 
s 
∆v
a= a-ubrzanje, ∆v - apsolutna vrednost promene brzine, t-vreme
t
Drugi Njutnov zakon F = ma

Ravnomerno promenljivo pravolinijsko kretanje

- brzina pri ubtzanom(usporenom) kretanju v = v0 ± at
at 2
- pređeni put pri ubtzanom(usporenom) kretanju s = v0 t ±
2
v0 -početna brzina, a – ubrzanje, t – vreme, s – pređeni put

Kretanje pod uticajem Zemljine teže

- slobodni pad
trenutna brzina v = gt
gt 2
pređeni put h=
2
- vertikalni hitac naniže
trenutna brzina v = v0 + gt
gt 2
pređeni put h = v0 t +
2
- vertikalni hitac više
trenutna brzina v = v0 − gt
gt 2
pređeni put h = v0 t −
2
m
v0 -početna brzina, g = 9,81 –gravitaciono ubrzanje, t – vreme, h – pređeni put (visina)
s2
Trenje
Ftr = µFn = µmg
µ-koeficijent trenja, Fn = mg - normalna sila

Ravnoteža
-moment sile
M=Fd, F- sila, d- krak sile
-Sila potiska
Fp = ρ 0Vg ρ 0 -gustina tečnosti (gasa)
V – zapremina potopljenog dela tela
m
g = 9,81 2 –gravitaciono ubrzanje
s
Rad i energija
-mehanički rad (J) džul
A = Fs F-sila, s – pređeni put
-snaga (W) vat
A
P=
t
-kinetička energija (J)
mv 2
Ek = m-masa tela, v – brzina tela
2
-potencijalna energija
m
E p = mgh m-masa tela, g = 9,81 , h – visina na kojoj se telo nalazi
s2
-Mehanička energija
E = E p + Ek
-stepen korisnog dejstva
A P
η= k = k Ak -koristan rad, Au -uloženi rad, Pk -korisna snaga,
Au Pu
Pu -uložena snaga
Toplotne pojave
veza između Kelvinove i Celzijusove temperaturne skale
 1   1 
T = t + 273  K t =  T − 273 °C
 °C   K 
količina toplote koja se troši pri zagrevanju tela od T1 do T2
Q = mc (T2 − T1 )
količina toplote koja se oslobodi pri hlađenju od T1 do T2
Q = mc (T1 − T2 )
m- masa tela, c- specifični toplotni kapacitet
VIII razred

Oscilacije
Frekvencija oscilovanja
u 1
υ = = , n – broj oscilacija za vreme t, T – period oscilovanja (vreme trajanja jedne
t T
oscilacije)
Matematičko klatno
l m
T = 2π , l – dužina klatna (m), g = 9,81 2
g s
Talasi
Talasna dužina
v
λ = vT = , v – brzina talasa, υ - frekvencija talasa, T- period oscilovanja.
υ
Odbijanje i prelamanje svetlosti
r
Žižnja daljina sfernog ogledala: f = , r – poluprečnik krivine ogledala
2
1 1 1
Jednačina sfernog ogledala: = + , p – udaljenost predmeta od temena ogledala, l –
f p l
udaljenost lika od temena ogledala
L l
Uvećanje ogledala: u = = , L – veličina lika, P – veličina predmeta
P p
c
Apsolutni indeks prelamanja sredine: n = 0 , c0 - brzina svetlosti u vakuumu, c – brzina
c
svetlosti u toj sredini
c n
Relativni indeks prelamanja: n 2,1 = 1 = 2 , c1 - brzina svetlosti u prvoj sredini, c2 -
c2 n1
brzina svetlosti u drugoj sredini, n 2,1 - indeks prelamanja druge sredine u odnosu na prvu sredinu
1 1 1
Jednačina tankog sočiva: = + , p – udaljenost predmeta od centra sočiva, l –
f p l
udaljenost lika od centra sočiva
1
Optička jačina: D =
f
d
Uvećanje lupe: u = , d – daljina jasnog vida i iznosi 0,25m
f
ld
Uvećanje mikroskopa: u = uob uok = , uob - ovećanje objektiva, uok - ovećanje
f ob f ok
okulara, l- dužina mikroskopske cevi, d – daljina jasnog vida
Konstrukcija likova:
Električno polje
q1q2
Kulonov zakon: F = k , F - sila uzajamnog delovanja, q1 i q2 - količine
r2
naelektrisanja, r – udaljenost tačkastih naelektrisanja, k – konstanta
E
Jačina električnog polja: E = , F- sila kojom polje deluje na naelektrisanje q, q-
q
količina naelektrisanja tela na koje deluje sila F
Ep
Potencijal električnog polja: ϕ = , E p - elektrostatička potencijalna energija, q –
q
količina probnog naelektrisanja
Električni napon: U = ϕ1 − ϕ 2 , U – napon između dve tačke u električnom polju, ϕ1 i ϕ 2 -
elektrostatički potencijal u tačkama polja 1 i 2

Rad homogenog električnog polja: A = Fd , F- električna sila, d – rastojanje početnog i

krajnjeg pooložaja naelektrisanog tela
Rad električnog polja: A = qU , q- količina naelektrisanja nad kojim se vrši rad, U- napon
između početnog i krajnjeg položaja naelektrisanja
q
Elektrostatički kapacitet usamljenog provodnika: C = , q-količina naelektrisanja na
ϕ
provodniku, ϕ - električni potencijal provodnika
q
Električni kapacitet kondenzatora: C = , q- količina naelektrisanja na svakoj od ploča,
U
U- napon između ploča
U
Jačina homogenog električnog polja u prostoru između ploča kondenzatora: E = , U –
d
napon između ploča, d – rastojanje između ploča.
Vezivanje kondenzatora:
paralelno: C e = C1 + C 2 + L + C n
 1 1 1 1
redno: = + +L+
C e C1 C 2 Cn
Električna struja

q
Jačina električne struje: I = , q – količina naelektrisanja koja protekne kroz poprečni
t
presek provodnika za vreme t.
l
Električni otpor provodnika: R = ρ , ρ -specifični otpor provodnika, l – dužina
S
provodnika, S – poprečni presek provodnika.
U
Omov zakon za deo strujnog kola: I = , I- jačina struje kroz provodnik, R – otpor
R
provodnika, U – napon na krajevima provodnika.
E
Omov zakon za celo strujno kolo: I = , I – jačina struje u kolu, E – elektromotorna
R+r
sila izvora struje, R – otpor u spoljašnjem delu kola, r – unutrašnji otpor izvora.
Redno vezivanje otpornika: Re = R1 + R2 + L Rn , Re - ekvivalentni otpor veze,
R1 , R2 , L Rn - otpori ptpornika koji su u vezi.
1 1 1 1
Paralelno vezivanje otpornika: = + +L .
Re R1 R2 Re

Rad električne struje: A = UIt , U - napon na krajevima dela kola, I – jačina struje kroz
deo kola, t – vreme proticanja struje.
U2
Snaga električne struje: P = UI = RI 2 = .
R
Džulov zakon: Q = I 2 Rt , Q – količina toplote koja se oslobađa u provodniku, I – jačina
struje u provodniku, R – električni otpor provodnika, t – vreme proticanja struje.

Magnetno polje

Fluks homogenog magnetnog polja: Φ = BS , Φ - broj linija magnetnog polja kroz neku
normalnu površinu, B – intenzitet vektora indukcije homogenog magnetnog polja, S – normalna
površina koja obuhvata linije magnetnog polja.