(123doc - VN) - GT Schua Pan

bé lao ®éng - th¬ng binh vµ x· héi
Tæng côc d¹y nghÒ

Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ d¹y nghÒ (VTEP)
Logo
Gi¸o tr×nh
M« ®un:
Söa ch÷a pan «t«
M· sè : har 01 35
NghÒ : SöA CH÷A ¤T¤
Tr×nh ®é lµnh nghÒ
Hµ Néi – 2004
1
(MÆt sau trang b×a)
Tuyªn bè b¶n quyÒn :

Tµi liÖu nµy thuéc lo¹i s¸ch gi¸o tr×nh
Cho nªn çc nguån th«ng tin cã thÓ ®îc
phÐp dïng nguyªn b¶n hoÆc trÝch dïng cho
çc môc ®Ých vÒ ®µo t¹o vµ tham kh¶o
Mäi môc ®Ých kh¸c cã ý ®å lÖch l¹c hoÆc

sö dông víi môc ®Ých kinh doanh thiÕu lµnh
m¹nh sÏ bÞ nghiªm cÊm.
Tæng Côc D¹y nghÒ sÏ lµm mäi çch ®Ó
b¶o vÖ b¶n quyÒn cña m×nh.
Tæng Côc D¹y NghÒ çm ¬n vµ hoan nghªn

çc th«ng tin gióp cho viÖc tu söa vµ hoµn
thiÖn tèt h¬n tµI liÖu nµy.
§Þa chØ liªn hÖ:

Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ nghÒ nghiÖp
TiÓu Ban Ph¸t triÓn Ch¬ng tr×nh Häc liÖu
................................................................
M· tµI liÖu:……….
M· quèc tÕ ISBN :……..
2
Lêi tùa
(Vµi nÐt giíi thiÖu xuÊt xø cña ch¬ng tr×nh vµ tµi liÖu)
Tµi liÖu nµy lµ mét trong çc kÕt qu¶ cña Dù ¸n GDKT-DN ..
(Tãm t¾t néi dung cña Dù ¸n)
(Vµi nÐt giíi thiÖu qu¸ tr×nh h×nh thµnh tµi liÖu vµ çc thµnh phÇn tham gia)
(Lêi c¶m ¬n çc c¬ quan liªn quan, çc ®¬n vÞ vµ ç nh©n ®· tham gia )
(Giíi thiÖu tµi liÖu vµ thùc tr¹ng)
TµI liÖu nµy ®îc thiÕt kÕ theo tõng m« ®un/ m«n häc thuéc hÖ thèng m« ®un/m«n
häc cña mét ch¬ng tr×nh, ®Ó ®µo t¹o hoµn chØnh
NghÒ Söa ch÷a «t« ë cÊp tr×nh ®é ..II
vµ ®îc dïng lµm Gi¸o tr×nh cho häc viªn trong çc kho¸ ®µo t¹o, còng cã thÓ ®îc sö
dông cho ®µo t¹o ng¾n h¹n hoÆc cho çc c«ng nh©n kü thuËt, çc nhµ qu¶n lý vµ ngêi sö
dông nh©n lùc tham kh¶o.
§©y lµ tµi liÖu thö nghiÖm sÏ ®îc hoµn chØnh ®Ó trë thµnh gi¸o tr×nh chÝnh thøc
trong hÖ thèng d¹y nghÒ.
Hµ néi, ngµy . th¸ng n¨m

Gi¸m ®èc Dù ¸n quèc gia
3
Môc lôc
®Ò môc Trang
1- Lêi tùa 3
2- Môc lôc 4
3- Giíi thiÖu vÒ m« ®un 5
4- S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ 6
5- Çc h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un 7
6- Bµi 1 : - Söa ch÷a pan ®éng c¬ x¨ng 9
- Thùc tËp ®éng c¬ x¨ng 13
7- Bµi 2 : - Söa ch÷a pan ®éng c¬ ®iªzen 20
- Thùc tËp ®éng c¬ ®iªzen 23
8- Bµi 3 : - Söa ch÷a pan hÖ thèng ®iÖn «t« 27
- Thùc tËp pan hÖ thèng ®iÖn «t« 30
9- Bµi 4 ; - Söa ch÷a pan hÖ thèng ®¸nh löa vµ nhiªn liÖu 33
- Söa ch÷a pan hÖ thèng ®¸nh löa vµ nhiªn liÖu 37
10- Bµi 5 : - Söa ch÷a pan hÖ thèng truyÒn ®éng «t« 43
- Thùc tËp Söa ch÷a pan hÖ thèng truyÒn ®éng «t« 53
11- §¸p ¸n çc c©u hái vµ bµi tËp 68
12- Çc thuËt ng÷ chuyªn m«n 70
13- Tµi liÖu tham kh¶o 71
4
giíi thiªu vÒ m« ®un
VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un :

¤t« lµ tËp hîp tÊt c¶ çc c¬ cÊu hÖ thèng, trong qóa tr×nh ho¹t ®éng çc bé phËn vµ
hÖ thèng thêng x¶y ra çc h háng bÊt thêng lµm cho t×nh tr¹ng kü thuËt cña «t« kÐm ®I
kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ hiÖu qu¶ vËn hµnh hoÆc g©y ra çc tai n¹n giao th«ng. V× vËy
c«ng viÖc kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi çc h háng bÊt thêng (söa ch÷a pan) cña «t« lµ rÊt
quan träng nh»m :
- §¶m b¶o an toµn vµ gi¶m thiÓu tai n¹n giao th«ng, n©ng cao n¨ng suÊt vËn chuyÓn cña
«t«.
- N©ng cao ®é bÒn vµ gi¶m çc hao mßn chi tiÕt, gi¶m çc chi phÝ thay thÕ kh«ng ph¶i
th¸o rêi tæng thµnh «t«.
- Gi¶m ®îc tiªu hao nhiªn liÖu, dÇu nhên vµ giê c«ng lao ®éng cho c«ng t¸c b¶o dìng vµ
söa ch÷a.
V× vËy çc kiÕn thøc vµ kü n¨ng vÒ c«ng viÖc söa ch÷a çc h háng bÊt thêng cña çc
c¬ cÊu hÖ thèng «t« lu«n ®îc quan t©m cao nhÊt trong c«ng nghÖ söa ch÷a vµ b¶o dìng
«t«.
Môc tiªu cña m« ®un:

- Nh»m trang bÞ cho häc viªn ®Çy ®ñ kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kh¸i niÖm, ph©n lo¹i, ph¬ng
ph¸p x¸c ®Þnh vµ söa ch÷a çc pan «t«. §ång thêi cã ®ñ kü n¨ng ®Ó ph¸t hiÖn, söa ch÷a
nhanh, chÝnh x¸c çc pan th«ng thêng cña çc c¬ cÊu hÖ thèng cña «t«.
Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un:

Häc xong m« ®un nµy häc viªn sÏ cã kh¶ n¨ng:
1- Ph¸t biÓu ®îc çc kh¸i niÖm, ph©n lo¹i pan «t«.
2- Tr×nh bµy ®îc çc hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng, çc ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa
ch÷a çc pan cña « t«
3- Ph¸t hiÖn ®îc vµ söa ch÷a nhanh chÝnh x¸c çc pan th«ng thêng cña « t«
4- Sö dông ®óng, hîp lý dông cô, thiÕt bÞ dïng cho kiÓm tra vµ söa ch÷a pan «t«
Néi dung chÝnh cña m« ®un:

1- Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i pan «t«
2- Söa ch÷a pan ®éng c¬ x¨ng
3- Söa ch÷a pan ®éng c¬ ®iªzen
4- Söa ch÷a pan cña hÖ thèng ®iÖn «t«
5- Söa ch÷a pan tæng hîp cña hÖ thèng ®¸nh löa vµ nhiªn liÖu
6- Söa ch÷a pan gÇm «t«
Bµi Danh môc çc bµi häc Lý Thùc Çc

thuyÕt hµnh ho¹t
®éng
kh¸c
Bµi 1 Söa ch÷a pan ®éng c¬ x¨ng 4 10
Bµi 2 Söa ch÷a pan ®éng c¬ ®iªzen 4 10
Bµi 3 Söa ch÷a pan hÖ thèng ®iÖn «t« 4 10
Bµi 4 Söa ch÷a pan hÖ thèng ®¸nh löa vµ nhiªn liÖu 4 10
Bµi 5 Söa ch÷a pan hÖ thèng gÇm «t« 4 12
Céng 20 52
5
S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh tù häc nghÒ
HAR 01 01 HAR 01 08 HAR 01 10 HAR 01 11 HAR 01 14 HAR 01 17

HAR 01 09 HAR 01 12 HAR 01 13
§iÖn kü Kü thuËt VËt liÖu c¬ Dung sai Thùc hµnh NhËp m«n
C¬ kü thuËt VÏ kü thuËt An toµn
thuËt ®IÖn tö khÝ l¾p ghÐpvµ nghÒ bæ trî nghÒ s/c « t«
§LKT
HAR 01 18 HAR 01 19 HAR 01 20 HAR 01 21 HAR 01 22 HAR 01 23

Kü thuËt vÒ ®éng c¬ SC-BD phÇn cè ®Þnh SC- BD phÇn SC-BD C¬ cÊu SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ
®èt trong ®éng c¬ C/®éng ®éng c¬ ph©n phèi khÝ b«i tr¬n thèng lµm m¸t
HAR 01 24 HAR 01 25 HAR 01 26 HAR 01 27 HAR 01 28

SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ thèng SC-BD HÖ thèng SC-BD Trang
nhiªn liÖu x¨ng nhiªn liÖu dieden khëi ®éng ®¸nh löa thiÕt bÞ ®iÖn «
Chøng
chØ
HAR 01 29 nghÒ
HAR 01 30 HAR 01 31 HAR 01 33
SC-BD HÖ thèng HAR 01 32
SC-BD CÇu chñ SC-BD HÖ thèng di SC-BD HÖ thèng
SC-BD HÖ thèng l¸i
truyÒn lùc ®éng chuyÓn phanh
HAR 01 34 HAR 01 36
HAR 01 35 n©ng cao hieô qu¶ B»ngc«ng
K.tra t×nh tr¹ng kü
SC Pan « t« nh©n lµnh
thuËt §c¬ vµ « t« c«ng viÖc
nghÒ
HAR 02 07 HAR 02 09 HAR 02 13

HAR 02 06 HAR 02 08 C«ng nghÖ khÝ nÐn HAR 02 10 C«ng nghÖ phôc håi Chøng chØ
Kü thuËt tù ®éng ®iÒu
X¸c suÊt thèng kª VÏ Auto CAD NhiÖt kü thuËt
khiÓn b»ng ®iÖn tö vµ thñy lùc chi tiÕt trong s/ch÷a bËc cao
HAR 02 11 HAR 02 12 HAR 02 14 HAR 02 15 HAR 02 16 HAR 02 17 HAR 02 19

HAR 02 18 B»ngc«ng
ChÈn ®o¸n SC-BD bé SC-BD HÖ SC-BD BCA SC-BD HT Tæ chøc
ChÈn ®o¸n HT truyÒn t¨ng ¸p thèng phun
SC-BD BiÕn nhËn bËc
®iÒu khiÓn b»ng ®/khiÓn b»ng m« thñy lùc qu¶n lý vµ
®éng c¬ ®éng «t« x¨ng ®iÖn tö khÝ nÐn s¶n xuÊt cao
®iÖn tõ
7
h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un
1 . Häc trªn líp vÒ :

- Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i pan «t«.
- HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng, çc ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña « t«
- Quy tr×nh kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan bé phËn, hÖ thèng cña « t«
2 . Thùc tËp t¹i xëng trêng vÒ :

- Thùc hµnh kiÓm tra vµ söa ch÷a nhanh chÝnh x¸c çc pan th«ng thêng cña « t«
3 . Tham quan thùc tÕ vÒ :

- Thùc hµnh kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan th«ng thêng cña « t« trong c¬ së söa ch÷a «t«
hiÖn ®¹i.
4. Tù nghiªn cøu vµ lµm bµi tËp vÒ :

- Çc tµi liÖu tham kh¶o vÒ c«ng nghÖ kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña « t«
- Tr×nh bµy mét sè ph¬ng ph¸p vÒ c«ng viÖc kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña mét s¬ c¬
cÊu, hÖ thèng cña « t«.
7
Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un
1. KiÕn thøc:
- Ph¸t biÓu ®Çy ®ñ çc kh¸c niÖm vµ ph©n lo¹i çc pan cña « t«
- Tr×nh bµy ®îc nh÷ng hiÖn tîng nguyªn nh©n h háng, ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vµ söa
ch÷a çc pan cña tõng bé phËn hÖ thèng « t«
2. Kü n¨ng:
- Ph¸t hiÖn, kh¾c phôc ®îc çc lo¹i pan «t«
- Sö dông ®óng, hîp lý çc dông cô kiÓm tra, ph¸t hiÖn vµ söa ch÷a çc Pan ®¶m
b¶o chÝnh x¸c vµ an toµn.
- ChuÈn bÞ, bè trÝ vµ s¾p xÕp n¬i lµm viÖc vÖ sinh, an toµn vµ hîp lý.
3. Th¸i ®é:
- ChÊp hµnh nghiªm tóc çc quy ®Þnh vÒ kü thuËt, an toµn vµ tiÕt kiÖm trong söa
ch÷a Pan « t«.
- Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm hoµn thµnh c«ng viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng vµ ®óng thêi
gian .
- CÈn thËn, chu ®¸o trong c«ng viÖc lu«n quan t©m ®óng, ®ñ kh«ng ®Ó x¶y ra sai sãt.
8
Bµi 1
Söa ch÷a pan ®éng c¬ x¨ng
Giíi thiÖu :
§éng c¬ x¨ng lµ tËp hîp tÊt c¶ çc c¬ cÊu hÖ thèng nh: c¬ cÊu trôc khuûu thanh
truyÒn, c¬ cÊu ph©n phèi khÝ, hÖ thèng b«i tr¬n, lµm m¸t vµ hÖ thèng khëi ®éng, ®¸nh löa.
§éng c¬ x¨ng ®îc sö dông réng r¶i trªn çc «t« t¶i nhá, xe con vµ xe du lÞch do cã cÊu
t¹o nhá gän, dÔ khëi ®éng, næ ªm vµ cã tÝnh n¨ng c¬ ®éng cao.
Trong qu¸ tr×nh sö dông, tr¹ng th¸i kü thuËt cña ®éng c¬ lu«n x¶y ra çc h háng bÊt th-
êng cÇn ph¶i ®îc kiÓm tra, söa ch÷a kÞp thêi, nh»m duy tr× t×nh tr¹ng kü thuËt cña ®éng c¬
ë tr¹ng th¸i lµm viÖc víi ®é tin cËy vµ an toµn cao nhÊt.
V× vËy c«ng viÖc kiÓm tra, söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬ cÇn ®îc tiÕn hµnh nhanh
chãng vµ chÝnh x¸c ®Ó ®¶m b¶o çc yªu cÇu kü thuËt vÒ tÝnh n¨ng v©vnj hµnh vµ n©ng
cao tuæi thä cña ®éng c¬
Môc tiªu thùc hiÖn:

1- Ph¸t biÓu ®îc kh¸i niÖm vÒ pan «t«
2- Ph¸t biÓu ®îc hiÖn tîng, nguyªn nh©n vµ ph¬ng ph¸p söa ch÷a pan thêng gÆp
cña ®éng c¬ x¨ng
3- Ph¸t hiÖn nhanh vµ söa ch÷a pan ®éng c¬ x¨ng ®óng quy tr×nh, quy ph¹m, ®óng
ph¬ng ph¸p vµ ®óng tiªu chuÈn kü thuËt.
Néi dung chÝnh:

I- Kh¸i niÖm pan «t«
II- HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan ®éng c¬
x¨ng
1- HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n
2- Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan
III- KiÓm tra, söa ch÷a pan thêng gÆp cña ®éng c¬ x¨ng
1- §éng c¬ khã khëi ®éng hoÆc kh«ng khëi ®éng ®îc
2- §éng c¬ khëi ®éng ®îc nhng ch¹y mét lóc l¹i chÕt m¸y
3- §éng c¬ ch¹y kh«ng ®Òu
4- §éng c¬ ch¹y yÕu
5- §éng c¬ kh«ng ch¹y chËm ®îc
6- §éng c¬ bÞ nãng qu¸
7- §éng c¬ ®ang ch¹y bÞ chÕt
8- §éng c¬ ®ang lµm viÖc cã tiÕng kªu vµ gâ
9- §éng c¬ lµm viÖc hao x¨ng
9
Häc trªn líp
I. Giíi thiÖu chung vÒ cÊu t¹o ®éng c¬ x¨ng
BÇu läc kh«ng khÝ
Bé chÕ hoµ khÝ Bé chia ®iÖn

B¬m x¨ng Bµn ®¹p ga
Qu¹t giã èng x¶
§éng c¬ M¸y khëi ®éng Thïng x¨ng
H×nh 1-2: S¬ ®å cÊu t¹o chung ®éng c¬ x¨ng 4 kú
II. kh¸I niÖm vµ ph©n lo¹i pan «t«

1. Kh¸i niÖm
Pan ®éng c¬ vµ «t« lµ nh÷ng hiÖn tîng h háng ®ét xuÊt vµ bÊt thêng cña ®éng c¬ vµ çc
hÖ thèng cña «t« xÈy ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, vËn hµnh cña ®éng c¬ vµ «t«. Söa
ch÷a çc pan cña ®éng c¬ vµ «t« lµ c«ng viÖc sö dông çc trang thiÕt bÞ kü thuËt vµ nh÷ng
kinh nghiÖm cña ngêi thî vµ cña çc çn bé kü thuËt, ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra, ph©n tÝch vµ
x¸c ®Þnh h háng vµ söa ch÷a kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o t×nh tr¹ng kü thuËt cña ®éng c¬ vµ «t«
trong qu¸ tr×nh vËn hµnh.
2. Ph©n lo¹i
- Çc pan chung cña «t«
- Çc pan hÖ thèng (pan c¬ cÊu)
- Çc pan côm chi tiÕt (pan nhãm chi tiÕt)
10
III. hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra
söa ch÷a pan ®éng c¬ x¨ng
A. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng bÊt thêng cña ®éng c¬ x¨ng
HiÖn tîng h háng Nguyªn nh©n h háng
§éng c¬ khã khëi ®éng hoÆc - ¾c quy yÕu, láng ®Çu nèi d©y hoÆc thiÕu x¨ng…
kh«ng khëi ®éng ®îc. - HoÆc m¸y khëi ®éng háng, láng d©y nèi ¾c quy hoÆc
d©y nèi ®iÖn cao ¸p, hoÆc kh«ng cã x¨ng ®Õn bé chÕ
hoµ khÝ…
§éng c¬ khëi ®éng ®îc nhng - D©y nèi ®iÖn cña hÖ thèng ®¸nh löa ch¹m ®øt hoÆc
ch¹y mét lóc l¹i chÕt m¸y láng
- §êng èng x¨ng vµ bé chÕ hoµ khÝ bÞ t¾c bÈn hoÆc hÕt
x¨ng
§éng c¬ kh«ng ch¹y kh«ng - B« chÕ hoµ khÝ t¨c bÈn, x¨ng cÊp kh«ng ®Òu, x¨ng lÉn
t¶i ®îc níc, thiÕu x¨ng do hë ®êng èng n¹p vµ bé chÕ hoµ khÝ
§éng c¬ ch¹y kh«ng ®Òu hoÆc bé lµm ®Ëm cña bé chÕ hoµ khÝ kÑt háng …
§éng c¬ ch¹y yÕu - Mét vµi xi lanh kh«ng lµm viÖc do mßn g·y xÐc m¨ng
hoÆc mét sè bugi kh«ng cã löa …
§éng c¬ ®ang ch¹y bÞ chÕt - §êng èng x¨ng vµ bé chÕ hoµ khÝ bÞ t¾c bÈn hoÆc hÕt
x¨ng
- D©y nèi ®iÖn cña hÖ thèng ®¸nh löa ch¹m ®øt, láng ®Çu
nèi hoÆc hÕt x¨ng hoÆc trôc khuûu bÞ ch¸y bã b¹c lãt.
§éng c¬ ®ang lµm viÖc cã - Pitt«ng hoÆc xÐc m¨ng nøt, vì hoÆc g·y xÐc m¨ng
tiÕng gâ ån kh¸c thêng -Trôc khuûu, thanh truyÒn vµ cong vªnh hoÆc ®øt láng
bu l«ng h·m.
- Thêi ®iÓm ®¸nh löa qu¸ sím hoÆc dïng sai lo¹i x¨ng
g©y ch¸y kÝch næ
- Sup¸p nøt g·y, hoÆc khe hë nhiÖt qu¸ lín
- Çc bé phËn ®èi träng vµ c©n b»ng h háng
§éng c¬ bÞ nãng qu¸ - Qu¹t giã hoÆc b¬m níc háng hoÆc quay yÕu, thiÕu níc
§éng c¬ lµm viÖc hao x¨ng lµm m¸t hoÆc ®Æt löa sai, ch¸y kÝch næ…
- Bím giã kÑt ®ãng, bÇu läc kh«ng khÝ t¾c, bé chÕ hoµ
khÝ kÑt thñng phao x¨ng lµm møc x¨ng qu¸ cao, mßn
nhiÒu nhãm pitt«ng vµ xÐc m¨ng…
- ¸p suÊt dÇu nhên gi¶m (¸p - Mßn cæ trôc vµ b¹c lãt cña trôc khuûu vµ trôc cam
suÊt dÇu tõ 0,2 – 0,5 Mpa) - HÖ thèng ®êng èng dÉn dÇu b«i tr¬n bÞ nøt, hë hoÆc
§ång hå ¸p suÊt dÇu b¸o van ¸p suÊt g·y lß xo.
thÊp h¬n quy ®Þnh
2. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a

a) KiÓm tra vµ x¸c ®Þnh h háng
- Dïng thiÕt bÞ kiÓm tra vµ kinh nghiÖm cña ngêi thî ®Ó x¸c ®Þnh çc h háng cña tõng hÖ
thèng vµ tõng bé phËn cña ®éng c¬.
- TiÕn hµnh kiÓm tra çc h háng cña tõng hÖ thèng, bé phËn sau ®ã dïng ph¬ng ph¸p
lo¹i trõ dÇn çc bé phËn kh«ng h háng ®Ó ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh ®óng bé phËn vµ chi tiÕt
h háng.
b) Söa ch÷a çc h háng
- KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng khëi ®éng vµ hÖ thèng ®¸nh löa
- KiÓm tra, söa ch÷a çc h háng cña bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu
- KiÓm tra, söa ch÷a h háng c¬ cÊu trôc khuûu – thanh truyÒn vµ c¬ cÊu ph©n phèi khÝ
- KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng b«i tr¬n vµ lµm m¸t
11
III. Néi dung kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬ x¨ng
1. Lµm s¹ch bªn ngoµi ®éng c¬

2. KiÓm tra bªn ngoµi vÆn chÆt, ®iÒu chØnh çc bé phËn
3. KiÓm tra cÊp ®ñ dÇu b«i tr¬n, níc lµm m¸t vµ nhiªn liÖu.
4. VËn hµnh ®éng c¬
5. Nghe tiÕng gâ, ån ë çc hÖ thèng, bé phËn vµ çc côm cña ®éng c¬
6. KiÓm tra quan s¸t bªn ngoµi çc côm chi tiÕt trong qu¸ tr×nh vËn hµnh
7. Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh vµ söa ch÷a çc (pan)h háng.
IV. C©u hái vµ bµi tËp

1- §éng c¬ khã khëi ®éng hoÆc kh«ng khëi ®éng ®îc v× nh÷ng nguyªn nh©n nµo ?
2- T¹i sao ®éng c¬ khëi ®éng ®îc nhng ch¹y mét lóc l¹i chÕt m¸y ?
3- §éng c¬ ch¹y yÕu vµ kh«ng kh«ng ch¹y kh«ng t¶i ®îc do nguyªn nh©n nµo ?
4- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan : khi vËn hµnh ®éng c¬ bÞ nãng qu¸ ?
5- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan : khi ®éng c¬ ®ang lµm viÖc cã tiÕng kªu ån
kh¸c thêng ë nhãm trôc khuûu – thanh truyÒn?
6- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan : khi ®éng c¬ lµm viÖc hao x¨ng ?
12
tHùC HµNH kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬
I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc

1. Môc ®Ých:
- RÌn luyÖn kü n¨ng kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬ x¨ng.
- NhËn d¹ng çc bé ph©n cña ®éng c¬ x¨ng bèn kú
2. Yªu cÇu:
- KiÓm tra chÝnh x¸c, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt.
- NhËn d¹ng vµ kiÓm tra ®îc çc
- Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c.
- §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p
- Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng.
3. ChuÈn bÞ:
a) Dông cô:
- Çc ®éng c¬ bèn kú dïng vËn hµnh vµ söa ch÷a pan
- Dông cô th¸o l¾p, b¶o dìng
- Khay ®ùng dông cô, kÝnh phãng ®¹i, c¨n l¸…
- Bé dông cô kiÓm tra ¸p suÊt, ®é ch©n kh«ng, nhiÖt ®é vµ thÓ tÝch
- ThiÕt bÞ kiÓm tra c«ng suÊt, hÖ thèng ®¸nh löa, kiÓm tra khÝ x¶...
b) VËt t:
- GiÎ s¹ch
- GiÊy nh¸m
- Nhiªn liÖu vËn hµnh, röa, dÇu mì b«i tr¬n
- Çc ®Çu nèi, jo¨ng ®Öm vµ çc chi tiÕt thay thÕ....
- Tµi liÖu ph¸t tay vÒ çc quy tr×nh vµ tra cøu çc yªu cÇu kü thuËt vÒ kiÓm tra vµ b¶o
dìng, vËn hµnh ®éng x¨ng 4 kú.
- Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã
II. thùc hµnh kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬
1. §éng c¬ khã khëi ®éng hoÆc kh«ng khëi ®éng ®îc
a) KiÓm tra vµ söa ch÷a hÖ thèng nhiªn liÖu
- KiÓm tra møc x¨ng trong thïng x¨ng, nÕu hÕt x¨ng tiÕn hµnh cÊp ®ñ x¨ng
- KiÓm tra th¸o ®Çu nèi èng x¨ng ®Õn bé chÕ hoµ khÝ, sau ®ã b¬m tay vµ kiÓm tra x¨ng
cã b¬m ®Õn ®îc bé chÕ hoµ khÝ, hoÆc ®êng èng x¨ng cã bÞ hë hoÆc t¾c hay kh«ng.
- NÕu ®êng èng t¾c hoÆc hë cÇn sóc röa hoÆc thay thÕ ®êng èng tèt (h×nh.1-2).
BÇu läc kh«ng khÝ èng n¹p
Bé chÕ hoµ khÝ

BÇu läc x¨ng
èng x¨ng
B¬m x¨ng
Thïng x¨ng
H×nh 1-2. KiÓm tra hÖ thèng nhiªn liÖu x¨ng
13
b) KiÓm tra vµ söa ch÷a hÖ thèng ®¸nh löa
- NÕu hÖ thèng nhiªn liÖu tèt, tiÕn hµnh kiÓm tra lµm s¹ch vµ vÆn chÆt çc ®Çu d©y cña
hÖ thèng ®¸nh löa vµ d©y nèi b×nh ¾c quy vµ m¸y khëi ®éng.
- TiÕn hµnh khëi ®éng, nÕu m¸y khëi ®éng quay yÕu, cã thÓ b×nh ¾c quy yÕu hoÆc m¸y
khëi ®éng mßn chæi than hoÆc bÈn cæ gãp. NÕu m¸y khëi ®éng quay tèt nhng ®éng c¬
khã næ hoÆc kh«ng næ, tiÕp tôc kiÓm tra tia löa ®iÖn cao ¸p phãng ra m¸t cña tõng bugi…
- Khi th«i khëi ®éng, chó ý nghe tiÕng kªu, ån kh¸c thêng cña c¬ cÊu khëi ®éng.
¾c quy Ampe kÕ V«n kÕ

R¬ le ®iÒu khiÓn
R«to m¸y khëi ®éng B¸nh r¨ng khëi ®éng M¸y khëi ®éng
a) b)
H×nh. 1-3: S¬ ®å kiÓm tra m¸y khëi ®éng

a) CÊu t¹o m¸y khëi ®éng; b) Så ®å kiÓm tra m¸y khëi ®éng
2. §éng c¬ khëi ®éng ®îc nhng ch¹y mét lóc l¹i chÕt m¸y
a) KiÓm tra møc x¨ng trong thïng x¨ng, nÕu hÕt x¨ng tiÕn hµnh cÊp ®ñ x¨ng vµ th¸o ®Çu
nèi èng x¨ng ®Õn bé chÕ hoµ khÝ, sau ®ã b¬m tay vµ kiÓm tra x¨ng cã b¬m ®Õn ®îc bé
chÕ hoµ khÝ, hoÆc ®êng èng x¨ng cã bÞ t¾c hay kh«ng. NÕu ®êng èng t¾c bÈn cÇn sóc röa
hoÆc thay thÕ ®êng èng tèt.
b) KiÓm tra vµ b¾t chÆt çc d©y dÉn ®iÖn cña hÖ thèng ®¸nh löa cã thÓ do ®øt hoÆc láng
hoÆc ch¹m m¸t (h×nh.1-4).
14
¾c quy Bugi
Kho¸ ®iÖn
D©y cao ¸p
Bé ®¸nh löa sím
èng t¨ng ®iÖn Bé chia ®iÖn

H×nh. 1-4. S¬ ®å hÖ thèng ®¸nh löa trªn «t«
15
3. §éng c¬ ho¹t ®éng kh«ng ®Òu, yÕu, hoÆc ®éng c¬ kh«ng ch¹y kh«ng t¶i ®îc
a) Quan s¸t vµ møc kiÓm tra çc vÕt nøt hë vµ çc ®Öm kÝn bªn ngoµi bé phËn èng n¹p
vµ bé chÕ hoµ khÝ, sau ®ã vÆn chÆt çc ®ai èc h·m. §ång thêi kiÓm tra x¨ng trong thïng
cã bÞ lÉn níc ®Ó thay x¨ng ®óng tiªu chuÈn. NÕu x¨ng kh«ng lÉn níc vµ bé phËn èng n¹p
vµ bé chÕ hoµ khÝ kh«ng nøt hë, chøng tá bé chÕ hoµ khÝ bÞ t¾c bÈn cÇn th¸o rêi vµ b¶o d-
ìng çc ®êng x¨ng bªn trong vµ ®iÒu chØnh ch¹y kh«ng t¶i.
b) NÕu hÖ thèng nhiªn liÖu tèt, cã thÓ do mét sè bugi kÐm, cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra vµ vÆn
chÆt çc ®Çu d©y cña hÖ thèng ®¸nh löa vµ tiÕp tôc kiÓm tra tia löa ®iÖn cao ¸p phãng ra
m¸t cña tõng bugi ®Ó thay thÕ çc bugi ®óng tiªu chuÈn.
4. §éng c¬ ®ang ho¹t ®éng bÞ chÕt m¸y ®ét ngét
a) KiÓm tra vµ b¾t chÆt çc d©y dÉn ®iÖn cña hÖ thèng ®¸nh löa cã thÓ do ch¹m m¸t, ®øt
hoÆc láng çc ®Çu nèi.
b) KiÓm tra møc x¨ng trong thïng x¨ng, nÕu hÕt x¨ng tiÕn hµnh cÊp ®ñ x¨ng vµ th¸o ®Çu
c) KiÓm tra vµ quay trôc khuûu, nÕu thÊy quay nÆng h¬n b×nh thêng chøng tá trôc khuûu
bÞ bã b¹c lãt, cÇn th¸o çc te vµ b¹c lãt ®Ó kiÓm tra vµ thay thÕ.
5. §éng c¬ ®ang lµm viÖc cã tiÕng gâ ån kh¸c thêng
a) X¸c ®Þnh tiÕng gâ, ån cña ®éng c¬
ChÈn ®o¸n qua c¶m nhËn cña gi¸c quan con ngêi hoÆc dïng thiÕt bÞ chuyªn dïng bao
gåm : bé tai nghe, bé que dß tiÕng gâ ®éng c¬
- TiÕn hµnh dïng çc bé nghe dß ®Æt vµo çc vïng cã nhiÒu tiÕng gâ cña çc bé phËn,
®ång thêi t¨ng gi¶m tèc ®é ®ét ngét ®Ó x¸c ®Þnh râ tiÕng gâ cña côm chi tiÕt.
- Tæng hîp çc gi¸ trÞ ©m thanh cña çc vïng th«ng qua cêng ®é, tÇn sè ©m thanh cña
çc vïng nghe ®Ó so s¸nh víi çc tiªu chuÈn vµ x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng kü thuËt cña çc côm
chi tiÕt ®éng c¬ vµ ®iÒu chØnh, söa ch÷a çc bé phËn hÕt tiÕng gâ, ån. (h×nh 1-5).
Vïng nghe tiÕng Vïng nghe Vïng nghe tiÕng

gâ b¬m níc tiÕng gâ sup¸p.. gâ nhãm xi lanh
Vïng nghe tiÕng gâ

nhãm trôc cam
Vïng nghe tiÕng gâ Vïng nghe tiÕng

§Çu dß
nhãm b r¨ng cam, c¬ gânhãm trôc khuûu
a) b)
H×nh 1-5. Çc vïng nghe tiÕng gâ ®éng c¬ vµ dông cô kiÓm tra
a- S¬ ®å çc vïng nghe tiÕng gâ b- çc dông cô kiÓm tra tiÐng gâ
b) Cho ®éng c¬ ho¹t ®éng vµ tiÕn hµnh cho tia löa tõng bugi phãng ra m¸t, nÕu t¹i xi lanh
®ã tiÕng gâ gi¶m ®i chøng tá çc chi tiÕt trong côm xi lanh vµ trôc khuûu ®ã h háng cã
tiÕng gâ.
16
c) TiÕn hµnh kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh khe hë sup¸p, kiÓm tra ®é mßn cña cÆp b¸nh r¨ng
cam c¬ vµ thay thÕ c¶ cÆp b¸nh r¨ng nÕu mßn g·y qu¸ tiªu chuÈn, kiÓm tra vµ thay thÕ
çc b¹c lãt ®óng khe hë vµ vÆn chÆt çc bul«ng trôc khuûu ®óng lùc quy ®Þnh.
Trôc khuûu
C¨n l¸
Bul«ng
VÝt ®iÒu chØnh
Bul«ng
§ßn më vµ sup¸p Th©n m¸y
H×nh 1- 6 . KiÓm tra, ®iÒu chØnh khe hë nhiÖt vµ b¹c lãt, trôc khuûu
a- KiÓm tra, ®iÒu chØnh khe hë nhiÖt b- KiÓm tra b¹c lãt, trôc khuûu
6. §éng c¬ bÞ nãng qu¸ vµ ®éng c¬ lµm viÖc hao x¨ng

a) KiÓm tra vµ söa ch÷a h háng cña hÖ thèng lµm m¸t
- Quan s¸t çc vÕt nøt, ch¶y níc bªn ngoµi çc bé phËn cña hÖ thèng lµm m¸t.
- KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é c¨ng d©y ®ai cña b¬m níc vµ qu¹t giã.
èng níc ra kÐt níc

B¸nh c¨ng d©y Van æn nhiÖt
Hép gi¶n në
D©y ®ai Puly b¬m èng níc ra b¬m §éng c¬
H×nh 1-7. KiÓm tra ®é c¨ng d©y ®ai vµ van æn nhiÖt
- KiÓm tra møc níc lµm m¸t trong kÐt níc, nÕu thiÕu cÇn ®æ ®Çy ®ñ møc níc trong kÐt n-
íc.
- KiÓm tra chÊt lîng níc lµm m¸t, nÕu níc qu¸ bÈn, tuÇn hoµn yÕu cÇn tiÕn hµnh sóc röa
kÐt níc vµ hÖ thèng ®êng èng dÉn níc.
17
b) KiÓm tra vµ söa ch÷a h háng cña hÖ thèng ®¸nh löa
- KiÓm tra chÊt lîng x¨ng cã ®óng lo¹i èctan g©y ch¸y kÝch næ, nãng m¸y, cÇn thay thÕ
x¨ng ®óng lo¹i.
- KiÓm tra ®iÓm ®Æt löa, nÕu qu¸ sím hoÆc qu¸ muén g©y nãng m¸y ph¶i c©n chØnh löa
®óng yªu cÇu.
c) KiÓm tra vµ söa ch÷a h háng cña hÖ thèng nhiªn liÖu
- KiÓm tra bím giã kÑt ®ãng, bÇu läc kh«ng khÝ bÈn g©y hao x¨ng vµ lµm s¹ch bÇu läc
kh«ng khÝ.
- KiÓm tra møc x¨ng trong buång phao vµ phao x¨ng cã bÞ thñng g©y hao x¨ng vµ tiÕn
hµnh thay phao x¨ng vµ ®iÒu chØnh ®óng møc x¨ng trong buång phao (h×nh. 1-8).
- KiÓm tra møc x¨ng trong buång phao qua cöa sæ hoÆc qua vÝt kiÓm tra trªn bé chÕ hoµ
khÝ.
C¬ cÊu khëi ®éng

Van an toµn Van kim Phao x¨ng Bé chÕ hoµ khÝ
b»ng bím giã
VÝt kiÓm tra
Bím ga Buång phao Cöa kiÓm tra møc x¨ng èng kiÓm tra
a) b)
H×nh 1-8. KiÓm tra møc x¨ng trong buång phao
a) HÖ thèng khëi ®éng vµ kh«ng t¶i; b & c) KiÓm tra møc x¨ng
c) KiÓm tra ¸p suÊt nÐn cña nhãm pitt«ng vµ xÐc m¨ng

- §o ¸p só©t xi lanh cuèi kú nÐn (h×nh 1-8)
- ¸p suÊt nÐn cña xi lanh ®éng c¬ x¨ng = 1,2 – 1,5 Mpa
- Th¸o bugi vµ l¾p ®ång hå ®o ¸p suÊt nÐn vµo buång ch¸y
- Më hÕt bím ga, bím giã vµ khëi ®éng ®éng c¬
§ång hå ®o ¸p suÊt Lç l¾p vßi phun §éng c¬ kiÓm tra
Xi lanh ®éng
Lç l¾p bugi
H×nh 1-9. KiÓm tra ¸p suÊt nÐn cña xi lanh
18
 ¸p suÊt nÐn cña xi lanh thÊp h¬n cho phÐp ( nhá h¬n 75% ¸p suÊt nÐn ban ®Çu
vµ ®é sai lÖch gi÷a çc xi lanh kh«ng lín h¬n 0,1 – 0,2 MPa), chøng tá ®é kÝn
cña buång ch¸y gi¶m do mßn hë çc chi tiÕt : nhãm pitt«ng-xÐc m¨ng-xi lanh,
nhãm sup¸p-®Õ sup¸p, nhãm ®Öm n¾p m¸y vµ thay thÕ çc chi tiÕt mßn.
- CÇn tiÕn hµnh kiÓm tra lo¹i trõ dÇn tõng nhãm chi tiÕt ®Ó x¸c ®Þnh nhãm chi tiÕt háng.
B»ng çch cho mét th×a dÇu nhên vµo xi lanh, quay trôc khuûu vµi vßng cho dÇu trµn ®Òu,
sau ®ã kiÓm tra l¹i ¸p suÊt nÕn nh ban ®Çu. NÕu ¸p suÊt cã t¨ng lªn vµ khÝ x¶ cã nhiÒu
khãi chøng tá do mßn nhiÒu nhãm xÐc m¨ng vµ pitt«ng.
7. ¸p suÊt dÇu nhên gi¶m (¸p suÊt dÇu tõ 0,2 – 0,5 Mpa)
a) KiÓm tra hÖ thèng b«i tr¬n
- Quan s¸t bªn ngoµi çc vÕt nøt ch¶y dÇu bªn ngoµi çc bé phËn vµ ®êng èng dÉn dÇu
b«i tr¬n, nÕu bÞ nøt hë cÇn thay thÕ vµ söa ch÷a çc chi tiÕt h háng.
- KiÓm tra møc dÇu trong çc te, nÕu thiÕu cÇn cÊp ®ñ møc dÇu quy ®Þnh.
.
§éng c¬ èng ®Ó thíc ®o Thíc ®o møc dÇu
Çc te V¹ch chØ thÞ cña thíc
H×nh 1-10. KiÓm tra møc dÇu b«i tr¬n dÇu b«i tr¬n
b) KiÓm tra ¸p suÊt cña ®êng dÇu chÝnh

- Dïng ®ång hå ¸p suÊt chuÈn vµ l¾p vµo trªn ®êng dÇu chÝnh, nÕu ¸p suÊt b¸o ®óng
quy ®Þnh (¸p suÊt dÇu tõ 0,2 – 0,5 Mpa) do háng ®ång hå hoÆc g·y lß xo van an toµn, ph¶i
thay thÕ ®ång hå vµ lß xo van an toµn. NÕu ¸p suÊt dÇu vÉn b¸o thÊp h¬n quy ®Þnh sau
khi thay thÕ ®ång hå vµ van an toµn, chøng tá mét nót chÆt ®êng èng dÇu nµo ®ã trong
®éng c¬ bÞ tuét hë, cÇn kiÓm tra ®êng èng dÇu trong ®éng c¬ vµ nót chÆt ®óng yªu cÇu.
§ång hå ®o P §ßn më, sup¸p

Trôc cam
§êng dÇu chÝnh
KÐt lµm m¸t dÇu Nót dÇu cña

®êng dÇu chÝnh
BÇu läc dÇu Thíc ®o møc dÇu Çc te dÇu Trôc khuûu
H×nh 1-11. S¬ ®å hÖ thèng b«i tr¬n
19
Çc bµi tËp më réng vµ n©ng cao
I. Tªn bµi tËp

- X¸c ®Þnh pan cña mét ®éng c¬ x¨ng khi ®ang ho¹t ®éng vµ chÕt m¸y ®ét ngét.
II. Yªu cÇu cÇn ®¹t
1- LËp ®îc quy tr×nh vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh pan ®óng yªu cÇu kü thuËt
2- X¸c ®Þnh ®îc h háng chÝnh x¸c vµ söa ch÷a pan kÞp thêi.
III. Thêi gian
- Sau 1 tuÇn nép ®ñ çc bµi tËp.
20
Bµi 2
Söa ch÷a pan ®éng c¬ ®iªzen
Giíi thiÖu :
§éng c¬ ®iªzen vÒ cÊu t¹o c¬ b¶n gièng ®éng c¬ x¨ng nh: c¬ cÊu trôc khuûu thanh
truyÒn, c¬ cÊu ph©n phèi khÝ, hÖ thèng b«i tr¬n, lµm m¸t vµ hÖ thèng khëi ®éng. §éng c¬
®iªzen cã c«ng suÊt rÊt lín, sö dông nhiªn liÖu rÎ vµ an toµn vµ ®îc sö dông réng r¶i trªn
çc «t« t¶i trung b×nh vµ «t« t¶i lín.
Trong qu¸ tr×nh sö dông, tr¹ng th¸i kü thuËt cña ®éng c¬ lu«n x¶y ra çc h háng bÊt th-
êng cÇn ph¶i ®îc kiÓm tra, söa ch÷a kÞp thêi, nh»m duy tr× t×nh tr¹ng kü thuËt cña ®éng c¬
ë tr¹ng th¸i lµm viÖc cã c«ng suÊt lín, n¨ng suÊt cao vµ an toµn.
V× vËy c«ng viÖc kiÓm tra, söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬ ®iªzen cÇn ®îc tiÕn hµnh
nhanh chãng vµ chÝnh x¸c ®Ó ®¶m b¶o çc yªu cÇu kü thuËt vÒ tÝnh n¨ng vËn hµnh cã
c«ng suÊt lín, n¨ng suÊt cao vµ n©ng cao tuæi thä cña ®éng c¬

1- Ph¸t biÓu ®îc hiÖn tîng, nguyªn nh©n vµ ph¬ng ph¸p söa ch÷a pan thêng gÆp
cña ®éng c¬ ®iªzen
2- Ph¸t hiÖn nhanh vµ söa ch÷a pan ®éng c¬ ®iªzen ®óng quy tr×nh, quy ph¹m,
®óng ph¬ng ph¸p vµ ®óng tiªu chuÈn kü thuËt.
Néi dung chÝnh:

I- HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan ®éng c¬
®iªzen
II- KiÓm tra, söa ch÷a pan thêng gÆp cña ®éng c¬ ®iªzen
2- §éng c¬ khëi ®éng ®îc nhng ch¹y mét lóc l¹i chÕt m¸y
3- §éng c¬ ch¹y kh«ng ®Òu vµ ®éng c¬ ch¹y yÕu
4- §éng c¬ kh«ng ch¹y chËm ®îc
5- §éng c¬ bÞ nãng qu¸
6- §éng c¬ ®ang ch¹y bÞ chÕt
7- §éng c¬ ®ang lµm viÖc cã tiÕng kªu vµ gâ
8- §éng c¬ lµm viÖc x¶ nhiÒu khãi
21
Häc trªn líp
I. hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra

söa ch÷a pan ®éng c¬ ®iªzen
1. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng bÊt thêng cña ®éng c¬ ®iªzen
§éng c¬ khã khëi ®éng hoÆc - ¾c quy yÕu, láng ®Çu nèi d©y hoÆc m¸y khëi ®éng
kh«ng khëi ®éng ®îc. háng..
- HÖ thèng bugi sÊy nãng h háng.
- Vßi phun t¾c bÈn.
- Bé ®iÒu tèc kÑt háng
- ThiÕu nhiªn liÖu hoÆc nhiªn liÖu lÉn nhiÒu kh«ng khÝ,
hoÆc t¾c bÈn bÇu läc, hë ®êng èng dÉn dÇu cao ¸p,
§éng c¬ khëi ®éng ®îc nhng - HÕt nhiªn liÖu hoÆc t¾c bÈn bÇu läc, ®êng èng dÉn
ch¹y mét lóc l¹i chÕt m¸y nhiªn liÖu, hoÆc hë ®êng èng vµ lÉn nhiÒu kh«ng khÝ
- B¬m cao ¸p vµ bé ®iÒu tèc h háng.
- Nhiªn liÖu lÉn níc
§éng c¬ kh«ng ch¹y chËm ®îc - Mét vµi xi lanh kh«ng lµm viÖc do mßn g·y xÐc m¨ng
§éng c¬ ch¹y kh«ng ®Òu - Bé ®iÒu tèc h háng.
- B¬m cao ¸p vµ vßi phun mßn hoÆc ®iÒu chØnh sai lu l-
îng vµ thêi ®iÓm b¬m nhiªn liÖu.
- T¾c bÈn bÇu läc, nhiªn liÖu lÉn kh«ng khÝ
§éng c¬ ch¹y yÕu - Pitt«ng, xÐc m¨ng vµ xi lanh ®éng c¬ mßn
- Bé ®iÒu tèc bÞ kÑt háng.
- B¬m cao ¸p vµ vßi phun mßn, hoÆc ®iÒu chØnh sai
§éng c¬ ®ang ch¹y bÞ chÕt - HÕt nhiªn liÖu, hoÆc ®êng èng dÉn nhiªn liÖu bÞ t¾c
bÈn.
- B¬m cao ¸p vµ bé ®iÒu tèc h háng ®ét ngét.
- Trôc khuûu bÞ ch¸y bã b¹c lãt.
§éng c¬ ®ang lµm viÖc cã tiÕng - Chèt pitt«ng hoÆc xÐc m¨ng g·y, hoÆc pitt«ng nøt, vì.
gâ ån kh¸c thêng -Trôc khuûu, thanh truyÒn vµ cong vªnh hoÆc ®øt láng
bu l«ng h·m.
- Thêi ®iÓm ®Æt b¬m qu¸ sím hoÆc dïng sai lo¹i nhiªn
liÖu g©y ch¸y næ kh«ng æn ®Þnh.
- Sup¸p cong, nøt g·y, hoÆc khe hë nhiÖt qu¸ lín
§éng c¬ bÞ nãng qu¸ - Qu¹t giã hoÆc b¬m níc háng hoÆc quay yÕu, thiÕu níc
lµm m¸t hoÆc ®Æt b¬m sai, ch¸y kh«ng æn ®Þnh…
§éng c¬ lµm viÖc hao nhiªn - BÇu läc kh«ng khÝ t¾c, hoÆc mßn nhiÒu nhãm pitt«ng vµ
liÖu, x¶ nhiÒu khãi. xÐc m¨ng ®éng c¬…
- B¬m cao ¸p vµ vßi phun mßn nhiÒu, hoÆc ®iÒu chØnh
sai lu lîng vµ thêi ®iÓm b¬m nhiªn liÖu.
- Mét sè vßi phun t¾c bÈn.
- ¸p suÊt dÇu nhên gi¶m (¸p - Mßn cæ trôc vµ b¹c lãt cña trôc khuûu vµ trôc cam
suÊt dÇu tõ 0,2 – 0,5 Mpa) - HÖ thèng ®êng èng dÉn dÇu b«i tr¬n bÞ nøt, hë hoÆc
§ång hå ¸p suÊt dÇu b¸o thÊp van ¸p suÊt g·y lß xo.
h¬n quy ®Þnh
21
2. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan ®éng c¬
h háng.
III. Néi dung ph¬ng ph¸p kiÓm tra çc pan cña ®éng c¬
2. KiÓm tra bªn ngoµi vÆn chÆt, ®iÒu chØnh çc bé phËn
5. Nghe tiÕng gâ, ån ë çc hÖ thèng, bé phËn vµ çc côm cña ®éng c¬
7. Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh vµ söa ch÷a çc (pan) h háng cña tõng bé phËn cña ®éng c¬.
§éng c¬ Vßi phuncao ¸p BÇu läc nhiªn liÖu
Pu ly trôc khuûu
B¬m nhiªn liÖu B¸nh ®µ
DÊu th©n m¸y vµ puly DÊu th©n m¸y vµ b¸nh ®µ

H×nh 2-1. KiÓm tra ®é kÝn cña hÖ thèng nhiªn liÖu
1- T¹i sao ®éng c¬ bÞ nãng qu¸ khi vËn hµnh ?
2- V× sao ®éng c¬ ®ang lµm viÖc cã tiÕng kªu vµ gâ kh¸c thêng ?
3- §éng c¬ lµm viÖc hao nhiªn liÖu v× nh÷ng nguyªn nh©n nµo ?
4- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan khi ®éng c¬ khã khëi ®éng hoÆc kh«ng khëi
®éng ®îc ?
5- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan khi ®éng c¬ khëi ®éng ®îc nhng ch¹y mét lóc
l¹i chÕt m¸y ?
22
tHùC HµNH kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬ ®iªzen

1. Môc ®Ých:
- RÌn luyÖn kü n¨ng kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬ ®iªzen.
- NhËn d¹ng çc bé ph©n cña ®éng c¬ ®iªzen
2. Yªu cÇu:
3. ChuÈn bÞ:
a) Dông cô:
- Çc ®éng c¬ ®iªzen bèn kú dïng vËn hµnh vµ söa ch÷a pan
- ThiÕt bÞ kiÓm tra c«ng suÊt, c©n chØnh b¬m cao ¸p, vêi phun vµ kiÓm tra khÝ x¶...
b) VËt t:
- GiÎ s¹ch
- GiÊy nh¸m
dìng, vËn hµnh ®éng x¨ng 4 kú.
II. thùc hµnh kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña ®éng c¬
a) KiÓm tra vµ söa ch÷a h háng cña hÖ thèng nhiªn liÖu
- KiÓm tra møc nhiªn liÖu trong thïng, nÕu hÕt tiÕn hµnh cÊp ®ñ nhiªn liÖu.
- Th¸o ®Çu nèi èng dÉn nhiªn liÖu ®Õn b¬m cao ¸p, sau ®ã b¬m tay vµ kiÓm tra nhiªn
liÖu cã b¬m ®Õn ®îc b¬m cao ¸p, hoÆc ®êng èng bÞ t¾c hoÆc hë ch¶y nhiªn liÖu.
Vßi phun cao ¸p BÇu läc B¬m cao ¸p PE
Bé ®iÒu tèc
B¬m nh liÖu
BÇu läc nhiªn liÖu
§éng c¬ èng dÇu thõa Thïng nhiªn liÖu

H×nh. 2-2: S¬ ®å kiÓm tra HÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ ®iªzen
23
- NÕu ®êng èng t¾c hoÆc hë cÇn sóc röa hoÆc thay thÕ ®êng èng tèt.
- B¬m tay cho nhiªn liÖu ®Õn b¬m cao ¸p, sau ®ã tiÕn hµnh x¶ kh«ng khÝ trong bÇu läc,
trong b¬m cao ¸p vµ ®êng èng dÇu cao ¸p.
- Cho vßi phun phun nhiªn liÖu ra ngoµi vµ khëi ®éng ®éng c¬ hoÆc quay m¸y, nÕu vßi
phun kh«ng phun hoÆc phun kh«ng ®óng chÊt lîng, cÇn ph¶i sóc röa vµ ®iÒu chØnh vßi
phun ®óng yªu cÇu kü thuËt.
b) KiÓm tra hÖ thèng khëi ®éng
khã næ hoÆc kh«ng næ, tiÕp tôc kiÓm tra çc bugi sÊy nãng…
2. §éng c¬ khëi ®éng ®îc nhng ch¹y mét lóc l¹i chÕt m¸y
- KiÓm tra çc h háng cña b¬m nhiªn liÖu, b¬m cao ¸p vµ bé ®iÒu tèc
3. §éng c¬ ho¹t ®éng kh«ng ®Òu, yÕu, hoÆc ®éng c¬ kh«ng ch¹y kh«ng t¶i ®îc
a) KiÓm tra bªn ngoµi çc bé phËn cung cÊp nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ
- Quan s¸t vµ kiÓm tra çc vÕt nøt hë vµ çc ®Öm kÝn bªn ngoµi bé phËn èng n¹p vµ ®-
êng èng dÉn nhiªn liÖu, sau ®ã vÆn chÆt çc ®ai èc h·m.
- KiÓm tra nhiªn liÖu trong thïng cã bÞ lÉn níc ®Ó thay nhiªn liÖu ®óng tiªu chuÈn.
- KiÓm tra b¬m nhiªn liÖu vµ b¬m tay cã b¬m ®îc nhiªn liÖu kh«ng.
b) KiÓm tra b¬m cao ¸p vµ vßi phun cao ¸p
- NÕu hÖ thèng dÉn nhiªn liÖu tèt, tiÕp tôc kiÓm tra b¬m cao ¸p vµ vßi phun cao ¸p.
B»ng çch vËn hµnh ®éng c¬ vµ th¸o tõng vßi cao ¸p cho phun nhiªn liÖu ra ngoµi ®Ó
kiÓm tra chÊt lîng cña tõng vßi phun vµ ®iÒu chØnh, söa ch÷a tõng vßi phun hoÆc b¬m cao
¸p.
- C©n chØnh l lîng vµ ¸p suÊt cña b¬m cao ¸p vµ c©n chØnh çc vßi phun cao ¸p ®ång
®Òu vµ ®óng ¸p suÊt.
dâi tèc ®é tù ®éng gi¶m xuèng.
Vßi phun cao ¸p
§ång hå b¸o ¸p èng dÇu cao ¸p

suÊt, tèc ®é
§ång hå P
B¬m cao ¸p
kiÓm tra
Nóm x¶ P
B×nh chøa dÇu
Vßi phun kiÓm tra
ThiÕt bÞ kiÓm tra Çc nóm ®iÒu khiÓn B×nh høng dÇu CÇn b¬m tay
a) b)
H×nh 2-3. ThiÕt bÞ kiÓm tra b¬m cao ¸p vµ vßi phun.
a) ThiÕt bÞ kiÓm tra vµ c©n chØnh b¬m cao ¸p ; b) ThiÕt bÞ kiÓm tra vµ c©n chØnh vßi phun cao ¸p
24
4. §éng c¬ ®ang ho¹t ®éng bÞ chÕt m¸y ®ét ngét
- NÕu ®êng èng t¾c hoÆc hë cÇn sóc röa hoÆc thay thÕ ®êng èng tèt.
- KiÓm tra çc h háng cña b¬m nhiªn liÖu, b¬m cao ¸p vµ bé ®iÒu tèc
b) KiÓm tra c¬ cÊu trôc khuûu, thanh truyÒn
- Quay trôc khuûu, nÕu thÊy quay nÆng h¬n b×nh thêng chøng tá trôc khuûu bÞ bã b¹c lãt,
cÇn th¸o çc te vµ b¹c lãt ®Ó kiÓm tra tõng cæ trôc vµ thay thÕ.
5. §éng c¬ ®ang lµm viÖc cã tiÕng gâ ån kh¸c thêng
a) X¸c ®Þnh tiÕng gâ, ån cña ®éng c¬
KiÓm tra qua c¶m nhËn cña gi¸c quan con ngêi hoÆc dïng thiÕt bÞ chuyªn dïng bao
gåm : bé tai nghe, bé que dß tiÕng gâ ®éng c¬
- TiÕn hµnh dïng çc bé nghe dß ®Æt vµo çc vïng cã nhiÒu tiÕng gâ cña çc bé phËn,
®ång thêi t¨ng gi¶m tèc ®é ®ét ngét ®Ó x¸c ®Þnh râ tiÕng gâ cña côm chi tiÕt.
- Tæng hîp çc gi¸ trÞ ©m thanh cña çc vïng th«ng qua cêng ®é, tÇn sè ©m thanh cña
çc vïng nghe ®Ó so s¸nh víi çc tiªu chuÈn vµ x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng kü thuËt cña çc côm
chi tiÕt ®éng c¬ vµ ®iÒu chØnh, söa ch÷a çc bé phËn hÕt tiÕng gâ.
b) Cho ®éng c¬ ho¹t ®éng vµ tiÕn hµnh níi láng ®ai èc èng dÇu cao ¸p cho phun ra
ngoµi, nÕu t¹i xi lanh ®ã tiÕng gâ gi¶m ®i chøng tá çc chi tiÕt trong côm xi lanh vµ trôc
khuûu ®ã h háng cã tiÕng gâ.
c) TiÕn hµnh kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh khe hë sup¸p, kiÓm tra ®é mßn cña cÆp b¸nh r¨ng
cam c¬ vµ thay thÕ c¶ cÆp b¸nh r¨ng nÕu mßn g·y qu¸ tiªu chuÈn, kiÓm tra vµ thay thÕ
çc b¹c lãt ®óng khe hë vµ vÆn chÆt çc bul«ng trôc khuûu ®óng lùc quy ®Þnh.
6. §éng c¬ bÞ nãng qu¸ vµ ®éng c¬ lµm viÖc hao nhiªn liÖu vµ x¶ nhiÒu khãi
a) KiÓm tra vµ söa ch÷a h háng cña hÖ thèng lµm m¸t
- Quan s¸t çc vÕt nøt, ch¶y níc bªn ngoµi çc bé phËn cña hÖ thèng lµm m¸t.
- KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é c¨ng d©y ®ai cña b¬m níc vµ qu¹t giã.
- KiÓm tra møc níc lµm m¸t trong kÐt níc, nÕu thiÕu cÇn ®æ ®Çy ®ñ møc níc trong kÐt n-
íc.
- KiÓm tra chÊt lîng níc lµm m¸t, nÕu níc qu¸ bÈn, tuÇn hoµn yÕu cÇn tiÕn hµnh sóc röa
kÐt níc vµ hÖ thèng ®êng èng dÉn níc.
b) KiÓm tra h háng cña hÖ thèng nhiªn liÖu
- KiÓm tra bÇu läc kh«ng khÝ bÈn g©y hao nhiªn liÖu vµ lµm s¹ch bÇu läc kh«ng khÝ.
- KiÓm tra ®iÓm c©n b¬m cao ¸p qu¸ muén, g©y nãng m¸y vµ hao nhiªn liÖu.
- KiÓm tra ®é mßn cña çc vßi phun vµ thay thÕ hoÆc c©n chØnh ®óng yªu cÇu kü thuËt.
c) KiÓm tra ®é kÝn cña nhãm lanh, pitt«ng vµ xÐc m¨ng
§o ¸p só©t xi lanh cuèi kú nÐn cña nhãm lanh, pitt«ng vµ xÐc m¨ng bÞ mßn hoÆc g·y
xÐc m¨ng lµm cho ®éng c¬ ho¹t ®éng tæn hao nhiÒu nhiªn liÖu vµ x¶ nhiÒu khãi (h×nh 2-8)
( ¸p suÊt nÐn cña xi lanh ®éng c¬ ®iªzen = 3,0 – 5,5 Mpa)
- Th¸o vßi phun vµ l¾p ®ång hå ®o ¸p suÊt nÐn vµo buång ch¸y
- Më hÕt bím ga vµ khëi ®éng ®éng c¬
 ¸p suÊt nÐn cña xi lanh thÊp h¬n cho phÐp ( nhá h¬n 75% ¸p suÊt nÐn ban ®Çu
vµ ®é sai lÖch gi÷a çc xi lanh kh«ng lín h¬n 0,1 – 0,2 MPa), chøng tá ®é kÝn
cña buång ch¸y gi¶m do mßn hë çc chi tiÕt : nhãm pitt«ng-xÐc m¨ng-xi lanh,
nhãm sup¸p-®Õ sup¸p, nhãm ®Öm n¾p m¸y.
- CÇn tiÕn hµnh kiÓm tra lo¹i trõ dÇn tõng nhãm chi tiÕt ®Ó x¸c ®Þnh nhãm chi tiÕt háng.
B»ng çch cho mét th×a dÇu nhên vµo xi lanh, quay trôc khuûu vµi vßng cho dÇu trµn ®Òu,
sau ®ã kiÓm tra l¹i ¸p suÊt nÕn nh ban ®Çu. NÕu ¸p suÊt cã t¨ng lªn vµ khÝ x¶ cã nhiÒu
khãi chøng tá do mßn nhiÒu nhãm xÐc m¨ng vµ pitt«ng cÇn thay thÕ çc chi tiÕt mßn.
25
7. ¸p suÊt dÇu nhên gi¶m (¸p suÊt dÇu tõ 0,2 – 0,5 Mpa)
a) KiÓm tra hÖ thèng b«i tr¬n
- Quan s¸t bªn ngoµi çc vÕt nøt ch¶y dÇu bªn ngoµi çc bé phËn vµ ®êng èng dÉn dÇu
b«i tr¬n, nÕu bÞ nøt hë cÇn thay thÕ vµ söa ch÷a çc chi tiÕt h háng.
- KiÓm tra møc dÇu trong çc te, nÕu thiÕu cÇn cÊp ®ñ møc dÇu quy ®Þnh.
kh«ng t¶i, t¶I lín nhÊt.
b) KiÓm tra ¸p suÊt cña ®êng dÇu chÝnh
- Dïng ®ång hå ¸p suÊt chuÈn vµ l¾p vµo trªn ®êng dÇu chÝnh, nÕu ¸p suÊt b¸o ®óng
quy ®Þnh (¸p suÊt dÇu tõ 0,2 – 0,5 Mpa) do háng ®ång hå hoÆc g·y lß xo van an toµn, ph¶i
thay thÕ ®ång hå vµ lß xo van an toµn. NÕu ¸p suÊt dÇu vÉn b¸o thÊp h¬n quy ®Þnh sau
khi thay thÕ ®ång hå vµ van an toµn, chøng tá mét nót chÆt ®êng èng dÇu nµo ®ã trong
®éng c¬ bÞ tuét hë, cÇn kiÓm tra ®êng èng dÇu trong ®éng c¬ vµ nót chÆt ®óng yªu cÇu.
I. Tªn bµi tËp

- X¸c ®Þnh pan cña mét ®éng c¬ ®ªzen khã khëi ®éng hoÆc kh«ng khëi ®éng ®îc.
III. Thêi gian
26
Bµi 3
Söa ch÷a pan hÖ thèng nhiªn liÖu vµ ®¸nh löa
Giíi thiÖu :
HÖ thèng ®¸nh löa vµ hÖ thèng nhiªn liÖu lµ hai hÖ thèng quan träng cña ®éng c¬
x¨ng bao gåm : ¾c quy, kho¸ ®iÖn, bé chia ®iÖn, èng t¨ng ®iÖn (b« bin cao ¸p), çc d©y
dÉn ®iÖn, bugi vµ bé chÕ hoµ khÝ, b¬m x¨ng, çc ®êng èng dÉn, çc bÇu läc, çc bé h¹n
chÕ tèc ®é... Cã nhiÖm vô : t¹o ra dßng ®iÖn cao ¸p, ph©n phèi tia löa ®iÖn cao ¸p vµ hoµ
khÝ ®óng yªu cÇu çc chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬ vµ t¨ng c«ng suÊt cho ®éng c¬.
Trong qu¸ tr×nh sö dông, tr¹ng th¸i kü thuËt cña çc hÖ thèng dÇn thay ®æi theo híng xÊu
®i, dÉn tíi h háng vµ gi¶m ®é tin cËy. Qóa tr×nh thay ®æi cã thÓ kÐo dµi theo thêi gian (Km
vËn hµnh cña «t«) vµ phô thuéc vµo nhiÒu nguyªn nh©n nh : chÊt lîng vËt liÖu, c«ng nghÖ
chÕ t¹o vµ l¾p ghÐp, ®iÒu kiÖn vµ m«i trêng sö dông...Lµm cho çc chi tiÕt, bé phËn mµi
mßn vµ h háng ®ét ngét, cÇn ph¶i ®îc kiÓm tra, ph¸t hiÖn vµ söa ch÷a nhanh chãng vµ kÞp
thêi. Nh»m duy tr× t×nh tr¹ng kü thuËt cña çc hÖ thèng ë tr¹ng th¸i lµm viÖc víi ®é tin cËy
vµ cã c«ng suÊt lín.

1- tr×nh bµy ®îc hiÖn tîng, nguyªn nh©n vµ ph¬ng ph¸p söa ch÷a pan thêng gÆp
cña côm hÖ thèng ®¸nh löa vµ hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng
2- Ph¸t hiÖn nhanh vµ söa ch÷a pan cña côm hÖ thèng ®¸nh löa vµ hÖ thèng nhiªn
liÖu ®éng c¬ x¨ng ®óng quy tr×nh, quy ph¹m, ®óng ph¬ng ph¸p vµ ®óng tiªu
chuÈn kü thuËt.
Néi dung chÝnh:

I- HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan côm hÖ thèng
®¸nh löa vµ hÖ thèng nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng
II- KiÓm tra, söa ch÷a pan thêng gÆp cña côm hÖ thèng ®¸nh löa vµ hÖ thèng nhiªn liÖu
2- §éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i kh«ng tèt
3- §éng c¬ kh«ng ho¹t ®éng tèt ë tèc ®é cao
4- §éng c¬ ho¹t ®éng cã löa tho¸t ra ë bé chÕ hoµ khÝ vµ èng gi¶m thanh cã tiÕng
næ, ®éng c¬ lµm viÖc kh«ng ®Òu.
27
Häc trªn líp
I. hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra

söa ch÷a pan ®éng c¬ x¨ng
1. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng bÊt thêng cña hÖ thèng ®¸nh löa vµ hÖ thèng
nhiªn liÖu
§éng c¬ khã khëi ®éng hoÆc kh«ng - §êng èng x¨ng vµ bé chÕ hoµ khÝ bÞ t¾c bÈn hoÆc
khëi ®éng ®îc. hÕt x¨ng.
- Bím giã kÑt kh«ng ®ãng ®îc
- D©y dÉn ®iÖn thÊp ¸p ch¹m nhÑ hoÆc ®øt.
- BiÕn ¸p ®¸nh löa chËp, ch¹m cuén d©y hoÆc ch¸y
®øt
- D©y cao ¸p láng hoÆc ®øt
- R«to vµ cäc than bÈn, nøt g·y
- §Æt löa qóa sím hoÆc tô ®iÖn
- Tô ®iÖn yÕu hoÆc ch¸y háng, bugi bÈn hoÆc háng
§éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i kh«ng tèt - B« chÕ hoµ khÝ t¨c bÈn, x¨ng cÊp kh«ng ®Òu,
x¨ng lÉn níc, thiÕu x¨ng do hë ®êng èng n¹p hoÆc
dïng sai laäi x¨ng quy ®Þnh.
- C¬ cÊu kh«ng t¶i t¾c bÈn
- HÖ thèng ®¸nh löa sai gãc ®¸nh löa qu¸ sím, tô
®iÖn yÕu, biÕn ¸p ®¸nh löa kÐm, çc ®Çu d©y nèi
®iÖn bÈn hoÆc bÞ láng, bugi bÈn…
- Sup¸p mßn hë
§éng c¬ kh«ng ho¹t ®éng tèt ë tèc - Bé chÕ hoµ khÝ bÞ t¾c bÈn hoÆc kÑt háng b¬m lµm
®é cao ®Ëm vµ b¬m t¨ng tèc
- HÖ thèng ®¸nh löa ®Æt löa qu¸ muén, tô ®iÖn yÕu,
biÕn ¸p ®¸nh löa kÐm.
§éng c¬ ho¹t ®éng cã löa tho¸t ra - HÖ thèng ®¸nh löa ®Æt löa qu¸ muén
ë bé chÕ hoµ khÝ
§éng c¬ ho¹t ®éng kh«ng ®Òu, cã - HÖ thèng ®¸nh löa ®Æt löa qu¸ muén, çc ®Çu d©y
löa tho¸t ra ë bé chÕ hoµ khÝ vµ nèi ®iÖn bÞ láng, hoÆc bugi bÈn…
èng gi¶m thanh cã tiÕng næ… - B« chÕ hoµ khÝ t¨c bÈn, x¨ng cÊp kh«ng ®Òu,
x¨ng lÉn níc, hë ®êng èng n¹p vµ èng gi¶m thanh.
2. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan

h háng.
II. Néi dung ph¬ng ph¸p kiÓm tra çc pan cña côm hÖ thèng ®¸nh löa
28
vµ nhiªn liÖu ®éng c¬ x¨ng

2. KiÓm tra bªn ngoµi vÆn chÆt, ®iÒu chØnh çc bé phËn cña çc hÖ thèng
5. Nghe tiÕng næ ®éng c¬ vµ quan s¸t mµu khÝ x¶
7. Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh vµ söa ch÷a çc (pan) h háng cña hÖ thèng.

1- T¹i sao ®éng khi vËn hµnh cã löa ph¸t ra ë bé chÕ hoµ khÝ ?
2- T¹i sao ®éng c¬ kh«ng ho¹t ®éng tèt ë tèc ®é cao?
3- §éng c¬ kh«ng ch¹y kh«ng t¶i ®îc do nguyªn nh©n nµo ?
4- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan khi ®éng c¬ khã khëi ®éng hoÆc kh«ng khëi
®éng ®îc ?
29
tHùC HµNH kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng ®¸nh löa vµ
nhiªn liÖu cña ®éng c¬ x¨ng

1. Môc ®Ých:
- RÌn luyÖn kü n¨ng kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng ®¸nh löa.
- NhËn d¹ng çc bé ph©n cña hÖ thèng ®¸nh löa
2. Yªu cÇu:
3. ChuÈn bÞ:
a) Dông cô:
- Çc ®éng c¬ ®iªzen bèn kú dïng vËn hµnh vµ söa ch÷a pan
- ThiÕt bÞ kiÓm tra c«ng suÊt, hÖ thèng ®¸nh löa vµ kiÓm tra khÝ x¶...
b) VËt t:
- GiÎ s¹ch
- GiÊy nh¸m
dìng hÖ thèng ®¸nh löa.
II. thùc hµnh kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña çc hÖ thèng
- KiÓm tra møc x¨ng trong thïng x¨ng, nÕu hÕt x¨ng tiÕn hµnh cÊp ®ñ x¨ng
- KiÓm tra th¸o ®Çu nèi èng x¨ng ®Õn bé chÕ hoµ khÝ, sau ®ã b¬m tay vµ kiÓm tra x¨ng
cã b¬m ®Õn ®îc bé chÕ hoµ khÝ, hoÆc ®êng èng x¨ng cã bÞ hë hoÆc t¾c hay kh«ng.
b) KiÓm tra vµ söa ch÷a h háng cña hÖ thèng ®¸nh löa
- NÕu hÖ thèng nhiªn liÖu tèt, tiÕn hµnh kiÓm tra lµm s¹ch vµ vÆn chÆt çc ®Çu d©y, tiÕp
®iÓm, r«to, çc ®Çu cùc, cäc than vµ çc bugi cña hÖ thèng ®¸nh löa vµ d©y nèi b×nh ¾c
quy cña m¸y khëi ®éng.
c) KiÓm tra vµ söa ch÷a h háng hÖ thèng khëi ®éng
2. §éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i kh«ng tèt
a) KiÓm tra, söa ch÷a h háng hÖ thèng ®¸nh löa
- KiÓm tra lµm s¹ch çc ®Çu nèi, bugi vµ çc chi tiÕt cña bé chia ®iÖn nh : r«to, cäc
than, tiÕp ®iÓm...vµ b¾t chÆt çc d©y dÉn ®iÖn cña hÖ thèng ®¸nh löa cã thÓ do ®øt hoÆc
láng ch¹m m¸t
30
b) KiÓm tra, söa ch÷a hÖ thèng nhiªn liÖu
- KiÓm tra møc x¨ng trong thïng x¨ng, nÕu hÕt x¨ng tiÕn hµnh cÊp ®ñ x¨ng vµ th¸o ®Çu
- KiÓm tra chÊt lîng x¨ng vµ thay thÕ x¨ng ®óng lo¹i
- Sóc röa bé chÕ hoµ khÝ, c¬ cÊu kh«ng t¶i vµ ®iÒu chØnh ®óng chÕ ®é kh«ng t¶i
- KiÓm tra c¬ cÊu ®iÒu khiÓn bím giã, nÕu bÞ kÑt cÇn söa ch÷a hÕt kÑt
c) KiÓm tra, söa ch÷a c¬ cÊu ph©n phèi khÝ
- TiÕn hµnh kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh khe hë sup¸p ®óng quy ®Þnh.
- KiÓm tra ®é kÝn cña çc sup¸p, b»ng çch kiÓm tra ¸p suÊt nÐn cña çc xi lanh, nÕu
¸p suÊt thÊp h¬n cho phÐp, chøng tá ®é kÝn cña buång ch¸y gi¶m do mßn hë çc nhãm
chi tiÕt : nhãm pitt«ng-xÐc m¨ng-xi lanh, nhãm sup¸p-®Õ sup¸p vµ ®Öm n¾p m¸y. CÇn tiÕn
hµnh kiÓm tra lo¹i trõ dÇn tõng nhãm chi tiÕt ®Ó x¸c ®Þnh nhãm chi tiÕt háng. B»ng çch
cho mét th×a dÇu nhên vµo xi lanh, quay trôc khuûu vµi vßng cho dÇu trµn ®Òu, sau ®ã
kiÓm tra l¹i ¸p suÊt nÐn nh ban ®Çu. NÕu ¸p suÊt nÐn cña xi lanh kh«ng t¨ng, khÝ x¶
kh«ng cã khãi vµ bªn ngoµi ®Öm n¾p m¸y kh«ng cã hiÖn tîng hë chøng tá do mßn nhiÒu
nhãm sup¸p vµ ®Õ sup¸p.
3. §éng c¬ ho¹t ®éng kh«ng tèt ë tèc ®é cao
a) KiÓm tra, söa ch÷a çc bé phËn cña hÖ thèng ®¸nh löa
- KiÓm tra lµm s¹ch vµ b¾t chÆt çc d©y dÉn ®iÖn cña hÖ thèng ®¸nh löa cã thÓ do láng
hoÆc bÈn çc ®Çu nèi.
- KiÓm tra ®iÓm c©n löa vµ c©n löa ®óng gãc ®¸nh löa sím cña ®éng c¬.
- Cho ®éng c¬ ho¹t ®éng vµ tiÕn hµnh cho tia löa ®iÖn cña d©y cao ¸p phãng ra m¸t ®Ó
kiÓm tra chÊt lîng cña hÖ thèng, nÕu cã tia löa tèt (xanh tÝm vµ mËp) tiÕp tôc cho tia löa
tõng d©y bugi phÝng ra m¸t, nÕu t¹i xi lanh ®éng c¬ lµm viÖc b×nh thêng, chøng tá bugi ®ã
h háng hoÆc bÈn cÇn th©y thÕ.
b) KiÓm tra hÖ thèng nhiªn liÖu
- KiÓm tra bé phËn cung cÊp x¨ng ®Õn bé chÕ hoµ khÝ, tiÕn hµnh cÊp ®ñ x¨ng vµ th¸o
®Çu nèi èng x¨ng ®Õn bé chÕ hoµ khÝ, sau ®ã b¬m tay vµ kiÓm tra x¨ng cã b¬m ®Õn ®îc
bé chÕ hoµ khÝ, hoÆc ®êng èng x¨ng cã bÞ t¾c hay kh«ng. NÕu ®êng èng t¾c bÈn cÇn sóc
röa hoÆc thay thÕ ®êng èng tèt.
- T¨ng nhanh (vï ga ®ét ngét) tèc ®é ®éng c¬, kiÓm tra chÕ ®é t¨ng tèc.
Vßi phun x¨ng Van träng lîng CÇn liªn ®éng

tèc
Vßi phun chÝnh Pitt«ng ch©n kh«ng
Van bi mét chiÒu

Buång phao
Bím ga B¬m Pitt«ng Bím ga Van lµm ®Ëm èng ch©n kh«ng
a) b)
H×nh 3-1. CÊu t¹o b¬m t¨ng tèc vµ b¬m lµm ®Ëm
a) B¬m t¨ng tèc b»ng c¬ khÝ; b) B¬m lµm ®Ëm b»ng ch©n kh«ng
31
- KiÓm tra ®é kÝn cña sup¸p vµ ®iÒu chØnh ®óng khe hë nhiÖt.
- KiÓm tra møc x¨ng trong buång phao vµ ®iÒu chØnh ®óng møc x¨ng.
- KiÓm tra sóc röa bé chÕ hoµ khÝ vµ ®iÒu chØnh b¬m lµm ®Ëm vµ b¬m t¨ng tèc, nÕu
háng cÇn ph¶i thay thÕ b¬m ®óng lo¹i.
4. §éng c¬ ho¹t ®éng cã löa tho¸t ra ë bé chÕ hoµ khÝ
- KiÓm tra hÖ thèng ®¸nh löa cã thÓ do c©n löa qu¸ muén vµ c©n löa ®óng gãc ®¸nh löa
sím cña ®éng c¬.
5. §éng c¬ ho¹t ®éng kh«ng ®Òu, cã löa tho¸t ra ë bé chÕ hoµ khÝ vµ èng gi¶m
thanh cã tiÕng næ
a) KiÓm tra, söa ch÷a çc bé phËn cña hÖ thèng nhiªn liÖu
- KiÓm tra x¨ng trong thïng cã bÞ lÉn níc ®Ó thay x¨ng ®óng tiªu chuÈn. NÕu x¨ng
kh«ng lÉn níc, chøng tá do ®iÓm c©n löa qu¸ muén.
b) KiÓm tra, söa ch÷a çc bé phËn cña hÖ thèng ®¸nh löa
- KiÓm tra hÖ thèng ®¸nh löa cã thÓ do c©n löa qu¸ muén vµ c©n löa ®óng gãc ®¸nh löa
sím cña ®éng c¬.
I. Tªn bµi tËp

- X¸c ®Þnh pan cña mét ®éng c¬ x¨ng kh«ng ho¹t ®éng tèt ë tèc ®é cao.
III. Thêi gian
32
Bµi 4
Söa ch÷a pan hÖ thèng ®iÖn «t«
Giíi thiÖu :
HÖ thèng, trang thiÕt bÞ ®iÖn trªn «t«, dïng ®Ó cung cÊp nguån ®iÖn khëi ®éng, chiªó
s¸ng, ®iÒu khiÓn çc thiÕt bÞ phô vµ th«ng tin, b¸o hiÖu cho «t« ho¹t ®éng trªn ®êng bao
gåm : ¾c quy, m¸y ph¸t ®iÖn, çc lo¹i ®Ìn chiÕu s¸ng, ®Ìn cßi tÝnh hiÖu, çc bé ®iÒu hoµ
nhiÖt ®é, bé phun níc röa kÝnh vµ bé g¹t níc ma...
Trong qu¸ tr×nh sö dông, tr¹ng th¸i kü thuËt cña çc trang thiÕt bÞ ®IÖn trªn «t«, dÇn thay
®æi vµ bÞ mßn háng, dÉn tíi h háng bÊt thêng tr«ng qu¸ tr×nh sö dông cña «t«. V× vËy çc
kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm vÒ c«ng viÖc kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi çc h háng thêng gÆp
cña hÖ thèng trang thiÕt bÞ ®iÖn «t« rÊt cÇn thiÕt cho ngêi thî vËn hµnh «t« vµ ngêi çn bé
kü thuËt. Nh»m duy tr× t×nh tr¹ng kü thuËt cña çc trang thiÕt bÞ ®IÖn trªn «t«, ë tr¹ng th¸i
lµm viÖc víi ®é tin cËy cã c«ng suÊt lín vµ an toµn cao nhÊt.

1- Tr×nh bµy ®îc hiÖn tîng, nguyªn nh©n vµ ph¬ng ph¸p söa ch÷a pan thêng gÆp
cña côm hÖ thèng trang thiÕt bÞ ®iÖn cña «t«.
2- Ph¸t hiÖn nhanh vµ söa ch÷a pan cña côm hÖ thèng trang thiÕt bÞ ®iÖn cña «t«
®óng quy tr×nh, quy ph¹m, ®óng ph¬ng ph¸p vµ ®óng tiªu chuÈn kü thuËt.
Néi dung chÝnh:

I- HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm¸ng tra vµ söa ch÷a pan côm hÖ
thèng trang thiÕt bÞ ®iÖn cña «t«.
II- KiÓm tra, söa ch÷a pan thêng gÆp cña hÖ thèng trang thiÕt bÞ ®iÖn cña «t«
1- Kho¸ ®iÖn kh«ng khëi ®éng ®îc vµ çc ®ång hå t¸p l« kh«ng ho¹t ®éng.
2- M¸y khëi ®éng kh«ng quay hoÆc quay yÕu
3- M¸y ph¸t ®iÖn yÕu vµ cã tiÕng ån
4- HÖ thèng ®Ìn chiÕu s¸ng thêng bÞ ch¸y çc bãng ®Ìn hoÆc lóc s¸ng, lóc t¾t.
5- Bé g¹t ma kh«ng ho¹t ®éng hoÆc yÕu.
33
Häc trªn líp
I. Giíi thiÖu chung vÒ çc trang thiÕt bÞ ®IÖn trªn «t«

1. S¬ ®å çc trang thiÕt bÞ ®iÖn trªn «t«
Bé ®iÒu chØnh ®iÖn §ång hå ampe Kho¸ ®iÖn R¬ le vµ ®Ìn b¸o rÏ §Ìn chiÕu s¸ng
vµ tÝn hiÖu tríc
CÇu ch×
§Ìn çc
®ång hå
Cßi
M¸y p ®iÖn
§Ìn chiÕu s¸ng

¾c quy M¸y k ®éng Çc bugi vµ tÝn hiÖu sau æ c¾m ®iÖn
H×nh 4-1. S¬ ®å çc trang thiÕt bÞ ®iªn trªn «t«
2. Giíi thiÖu vÒ çc trang thiÕt bÞ ®iÖn trªn «t«

Trang thiÕt bÞ ®iÖn «t« bao gåm : ¾c quy, m¸y ph¸t ®iÖn, çc lo¹i ®Ìn chiÕu s¸ng, tÝnh
hiÖu, ®Ìn cßi vµ bé g¹t níc ma, phun níc...
34
II. hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra
söa ch÷a pan hÖ thèng, trang thiÕt bÞ ®iÖn «t«
1. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng bÊt thêng cña hÖ thèng trang thiÕt bÞ ®iÖn «t«.
Kho¸ ®iÖn kh«ng khëi ®éng ®îc - §êng d©y dÉn ®iÖn tõ ¾c quy ®Õn kho¸ ®iÖn vµ
vµ çc ®ång hå t¸p l« kh«ng ho¹t çc ®ång hå t¸p l« bÞ ®øt hoÆc ch¹m.
®éng - Kho¸ ®iÖn bÞ mßn háng
- Khi më kho¸ ®iÖn kh«ng thÊy - M¸y khëi ®éng ®øt hoÆc ch¹m d©y cña r¬ le khëi
çc ®ång hå t¸p l« ho¹t ®éng vµ ®éng
tiÕn hµnh khëi ®éng, m¸y khëi ®éng
kh«ng quay.
M¸y khëi ®éng kh«ng quay hoÆc - ¾c quy ®iÖn ¸p kh«ng ®ñ, do sö dông l©u ngµy,
quay yÕu thiÕu dung dÞch ®iÖn ph©n hoÆc dung dÞch lo·ng.
- Khi më kho¸ khëi ®éng, m¸y - Cæ gãp bÈn, chæi than vµ lß xo mßn, yÕu
khëi ®éng quay nhng ®éng c¬ - Çc tiÕp ®iÓm mßn nhiÒu hoÆc bÈn
kh«ng næ ®îc. - Çc cuén d©y cña r¬ le bÞ ch¹m hoÆc ®øt.
M¸y ph¸t ®iÖn yÕu vµ cã tiÕng ån - D©y ®ai chïng hoÆc nøt pu ly
- Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng cã tiÕng - Trôc r«to cong, æ bi mßn vì
ån ë côm m¸y ph¸t, ®Ìn s¸ng yÕu - Vµnh tiÕp ®iÖn bÈn, chæi than vµ lß xo mßn, yÕu
- Çc cuén d©y láng hoÆc bÞ ch¹m nhÑ
HÖ thèng ®Ìn chiÕu s¸ng thêng - Bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p háng

bÞ ch¸y çc bãng ®Ìn hoÆc lóc - HoÆc d©y dÉn vµ çc ®Çu nèi cña hÖ thèng chiÕu
s¸ng, lóc t¾t. s¸ng bÞ láng.
- Khi «t« ho¹t ®éng ®Ìn hay bÞ
ch¸y, hoÆc ®Ìn pha lóc s¸ng luc
kh«ng
Bé phun níc röa kÝnh vµ bé g¹t n- - Bé g¹t níc ma cã cæ gãp bÈn, chæi than vµ lß xo
íc ma kh«ng ho¹t ®éng hoÆc yÕu. mßn, yÕu
- Khi bËt c«ng t¨c g¹t ma, çc cÇn - Çc cuén d©y cña bé g¹t níc ma bÞ ®øt hoÆc
g¹t vµ bé phun níc kh«ng ho¹t ch¹m nhÑ.
®éng hoÆc lµm viÖc yÕu - D©y dÉn ®iÖn tõ ¾c quy bÞ láng
- Bé phun níc bÞ háng mµng b¬m vµ çc van phun
níc
2. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan

thèng vµ tõng bé phËn cña çc hÖ thèng vµ trang thiÕt bÞ ®iÖn «t«.
h háng.
- KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng cung cÊp ®iÖn.
- KiÓm tra, söa ch÷a çc h háng cña bé phËn cña hÖ thèng th«ng tin vµ tÝn hiÖu.
- KiÓm tra, söa ch÷a h háng cña bé phËn cña hÖ thèng chiÕu s¸ng
- KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng phô trªn «t«.
III. Néi dung ph¬ng ph¸p kiÓm tra çc pan cña côm hÖ thèng çc
trang thiÕt bÞ ®iÖn
35
1. Lµm s¹ch bªn ngoµi ®éng c¬ vµ «t«
2. KiÓm tra bªn ngoµi vÆn chÆt, ®iÒu chØnh çc bé phËn cña çc hÖ thèng cung cÊp ®iÖn
4. Khëi ®éng ®éng c¬ vµ kiÓm tra çc bé phËn kho¸ ®iÖn, c«ng t¾c vµ ®ång hå t¸p l«..
5. Quan s¸t vµ kiÓm tra hÖ thèng ®Ìn chiÕu s¸ng, tÝn hiÖu..
6. KiÓm tra nghe tiÕng gâ ån tõ çc côm chi tiÕt trong qu¸ tr×nh vËn hµnh
7. Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh vµ söa ch÷a çc (pan) h háng cña tõng bé phËn.

1- Khi khëi ®éng m¸y khëi ®éng quay yÕu v× nh÷ng nguyªn nh©n nµo ?
2- Bãng ®Ìn pha cèt thêng hay bÞ ch¸y háng do nh÷ng nguyªn nh©n nµo ?
3- T¹i sao bé g¹t níc ma quay vµ g¹t yÕu ?
4- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë tèc ®é cao nhng ®Ìn
pha s¸ng yÕu ?
36
tHùC HµNH kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng
trang thiÕt bÞ ®iÖn

1. Môc ®Ých:
- RÌn luyÖn kü n¨ng kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng ®iÖn vµ chiÕu s¸ng.
- NhËn d¹ng çc bé ph©n cña hÖ thèng ®iÖn vµ chiÕu s¸ng.
2. Yªu cÇu:
3. ChuÈn bÞ:
a) Dông cô:
- Çc ®éng c¬ vµ «t« dïng vËn hµnh vµ söa ch÷a pan
- ThiÕt bÞ kiÓm tra c«ng suÊt, hÖ thèng ®iÖn vµ chiÕu s¸ng ...
b) VËt t:
- GiÎ s¹ch
- GiÊy nh¸m
dìng hÖ thèng ®iÖn vµ chiÕu s¸ng.
1. Kho¸ ®iÖn kh«ng khëi ®éng ®îc vµ çc ®ång hå t¸p l« kh«ng ho¹t ®éng
a) KiÓm tra hÖ thèng çc ®êng d©y cung cÊp ®iÖn tõ ¾c quy ®Õn kho¸ ®iÖn
- Quan s¸t vµ kiÓm hÖ thèng ®êng d©y dÉn ®iÖn cã bÞ ®øt ch¹m hoÆc láng çc ®Çu c¾m
d©y.
- Lµm s¹ch çc ®Çu nèi vµ söa ch÷a çc vÕt ®øt hoÆc ch¹m tõ ¾c quy ®Õn kho¸ ®iÖn vµ
m¸y khëi ®éng.
®ång hå, çc ®Ìn vµ cßi ®Ó x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng kü thuËt cña hÖ thèng chiÕu s¸ng vµ th«ng
tin.
B×nh ¾c quy Kho¸ ®iÖn D©y dÉn ®iÖn
Bé ®iÒu chØnh ®iÖn

M¸y ph¸t ®iÖn
H×nh 4-2. S¬ ®å çc trang thiÕt bÞ ®iªn trªn «t«
37
b) VËn hµnh «t« vµ kiÓm tra sù ho¹t ®éng cña çc ®ång hå
- Quan s¸t, kiÓm tra hÖ thèng ®êng d©y dÉn ®iÖn, ®Çu nèi çc ®ång hå cã bÞ ®øt ch¹m
hoÆc láng vµ tiÐn hµnh lµm s¹ch, thay thÕ kÞp thêi.
- VËn hµnh «t« vµ quan s¸t ho¹t ®éng cña çc ®ång hå b¸o : Tèc ®é «t«, sè km vËn hµnh,
møc nhiªn liÖu, ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n, nhiÖt ®é ®éng c¬, b¸o n¹p ®iÖn, ¸p suÊt khÝ nÐn..
- NÕu kho¸ ®iÖn kh«ng ho¹t ®éng, nèi t¾t d©y dÉn ®iÖn tõ ¾c quy ®Õn côm çc ®ång hå,
®Õn m¸y khëi ®éng vµ çc bé phËn ho¹t ®éng b×nh thêng chøng tá kho¸ ®iÖn bÞ háng,cÇn
thay thÕ kho¸ míi.
B¸o tèc ®é B¸o tèc B¸o B¸o ¸p PhÇn thu Lß xo

®éng c¬ ®é «t« Ampe suÊt dÇu
B¸o B¸o ¸p suÊt Mµng n©ng

èng dÉn dÇu
B¶ng ®ång hå Ampe kÕ dÇu
B¸o nhiÖt B¸o møc
®é níc Nh liÖu èng dÉn dÇu
a) b) c)
B¶ng ®ång hå Kim b¸o tèc ®é

BiÕn trë
B¸o sè
Kim chØ
CÇn con trît Phao n©ng

Nam ch©m D©y truyÒn ®éng
d) e) f)
H×nh. 4-3: S¬ ®å kiÓm tra hÖ thèng ®Ìn vµ th«ng tin

a) B¶ng çc ®ång hå; b) C¶m biÕn nhiÖt ®é níc; c) C¶m biÕn ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n
d) C¶m biÕn møc nhiªn liÖu; e) C¶m biÕn ®ång hå ampe; f) C¶m biÕn ®ång hå tèc ®é vµ sè km
c) KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng khëi ®éng
38
2. M¸y khëi ®éng kh«ng quay hoÆc quay yÕu
a) KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng khëi ®éng
b) KiÓm tra ¾c quy
 §o møc dung dÞch ®iÖn ph©n (h×nh 4 – 4a)
- Quan s¸t çc vÕt ch¶y, rØ vµ nøt láng bªn ngoµi ¾c quy
- Dïng èng thuû tinh cã ®êng kÝnh 6-8 mm vµ ®é dµi kho¶n 150 mm, hoÆc thanh gç kh«
th¼ng cho vµo lç ®æ dung dÞch cña b×nh ®Ó ®o møc dung dÞch cña çc ng¨n.
- Ghi nhËn sè ®o cña çc ng¨n vµ so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp ( møc dung dÞch cao
h¬n tÊm b¶o vÖ trong ng¨n b×nh tõ 10-15 mm, møc chªnh lÖch gi÷a çc ng¨n kh«ng qu¸
0,2 mm)
 §o nång ®é dung dÞch
- Dïng tû träng kÕ ®o nång ®é dung dÞch cña çc ng¨n vµ so víi tiªu chuÈn ( nång ®é
dung dÞch = 1,26 – 1,31 ë møc phãng ®iªn 0%)
- So s¸nh çc gi¸ trÞ ®o víi tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng kü thuËt cña ¾c quy
Ampe k×m
èng thuû tinh
Tû träng kÕ
¾c quy
¾c quy
a) b)
H×nh. 4-4: S¬ ®å kiÓm tra ¾c quy
a) KiÓm tra nång ®é vµ møc dung dÞch ®iÖn ph©n; b) KiÓm tra ®iÖn ¸p çc ng¨n ¾c quy
 KiÓm tra ®iÖn ¸p ¾c quy (h×nh 4 – bb)

- Dïng ®ång hå ®o ®iÖn ¸p chuyªn dïng cña ¾c quy (ampe k×m) ®Ó ®o ®iÖn ¸p cña tõng
ng¨n vµ ®iÖn ¸p cña c¶ b×nh ¾c quy vµ so víi tiªu chuÈn.
- §iÖn ¸p ¾c quy ®ñ quy ®Þnh, U = 12 - 13 v«n ( ®iÖn ¸p mçi ng¨n = 2 -2,1 v«n)
 Thö ¾c quy ë chÕ ®é khëi ®éng
- Dïng kho¸ ®iÖn tiÕn hµnh khëi ®éng ®éng c¬ : NÕu ®éng c¬ næ tèt chøng tá ®iÖn ¸p vµ
dßng ®iÖn ¾c quy ®¶m b¶o tèt.
- NÕu m¸y khëi ®éng quay yÕu (tèc ®é nhá h¬n 120 – 200 vßng / phót)
Chøng tá ¨c quy yÕu, kh«ng ®ñ ®iÖn ¸p vµ dung lîng.
39
3. M¸y ph¸t ®iÖn yÕu vµ cã tiÕng ån
a) KiÓm tra tiÕng ån, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña m¸y ph¸t ®iÖn
- Quan s¸t çc vÕt ch¶y, rØ vµ nøt láng bªn ngoµi m¸y ph¸t ®iÖn
- Cho «t« ®øng yªn vµ ®éng c¬ ho¹t ®éng, tiÕn hµnh x¸c ®Þnh vÞ trÝ va ®Ëp cã tiÕng ån tõ
côm m¸y ph¸t ®iÖn ®Ó x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ côm chi tiÕt h háng tõ puly vµ d©y ®ai.
b) KiÓm tra ®iÖn ¸p m¸y ph¸t
- Cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë çc tèc ®é kh¸c nhau
- Dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®o ®iÖn ¸p ph¸t ra cña m¸y ph¸t (mét ®Çu ®o nèi ®Çu + cùc ra
cña m¸y ph¸t vµ mét ®Çu ch¹m vµo vá m¸y ph¸t), ®iÖn ¸p ph¶I æn ®Þnh tõ 12 – 13 v«n ë
mäi tèc ®é cña ®éng c¬.
- KiÓm tra th«ng qua ®Ìn b¸o n¹p ®iÖn vµ ®ång hå : Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë tèc ®é thÊp,
®Ìn b¸o n¹p s¸ng vµ kim ®ång hå díi v¹ch b¸o n¹p, khi tèc ®é ®éng c¬ t¨ng lªn, ®Ìn b¸o
n¹p t¾t vµ ®ång hå vît qua v¹ch b¸o n¹p ( ®iÖn ¸p n¹p ®iÖn cho b×nh ¾c quy thêng lín
h¬n ®iÖn ¸p ¾c quy 10 -15 %, tõ 13, 7 – 14 v«n )
 NÕu m¸y ph¸t cã tiÕng kh¸c thêng do : mßn vë æ bi, kh« dÇu mì b«i tr¬n, trôc
r«to cong vµ ch¹m r«to vµ stato, hoÆc láng d©y ®ai, cong g·y çnh qu¹t giã.
 §iÖn ¸p m¸y ph¸t thÊp chøng tá : Chæi than mßn, lß xo yÕu, vµnh trît mßn bÈn,
dßng kÝch tõ yÕu, ch¹m nhÑ çc cuén d©y, d©y ®ai láng
 §iÖn ¸p m¸y ph¸t cao h¬n quy ®Þnh chøng tá : bé ®iÒu chØnh ®iÖn vµ côm ®ièt
chØnh lu háng,
 M¸y ph¸t kh«ng cã ®iÖn chøng tá : çc cuén d©y ®øt hoÆc ch¹m, d©y dÉn hoÆc
®Çu nèi ®øt, ch¹m.
Côm ®ièt R«to Qu¹t giã ¾c quy
Vµnh trît
Stato M¸y ph¸t ®iÖn Bé ®iÒu chØnh

a) b)
H×nh. 4-5: S¬ ®å kiÓm tra hÖ thèng cung cÊp ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn
a) CÊu t¹o m¸y ph¸t ®iÖn; b) S¬ ®å hÖ thèng cung cÊp ®iÖn
40
4. HÖ thèng ®Ìn chiÕu s¸ng thêng bÞ ch¸y çc bãng ®Ìn hoÆc lóc s¸ng, lóc t¾t.
a) KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng ®êng d©y dÉn ®iÖn tõ m¸y ph¸t
®iÖn ®Õn çc ®Ìn chiÕu s¸ng vµ ®Ìn tÝn hiÖu.
d©y.
- Lµm s¹ch çc ®Çu nèi vµ söa ch÷a çc vÕt ®øt hoÆc ch¹m tõ m¸y ph¸t ®iÖn ®Õn kho¸
®iÖn vµ çc bãng ®Ìn.
b) KiÓm tra çc ®Ìn chiÕu s¸ng, ®Ìn tÝn hiÖu vµ cßi (h×nh 4 – 6)
- Quan s¸t çc vÕt nøt, láng bªn ngoµi çc bãng ®Ìn vµ thay thÕ söa ch÷a çc ®Çu nèi
láng
- KiÓm tra vµ thay thÕ çc bãng ®Ìn bÞ nøt vµ ch¸y háng.
- Cho ®éng c¬ ho¹t ®éng ë tèc ®é cao, tiÕn hµnh x¸c ®Þnh kiÓm tra ®iÖn ¸p m¸y ph¸t. TiÕn
hµnh dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®o ®iÖn ¸p ph¸t ra cña m¸y ph¸t (mét ®Çu ®o nèi ®Çu + cùc
ra cña m¸y ph¸t vµ mét ®Çu ch¹m vµo vá m¸y ph¸t), ®iÖn ¸p ph¶i æn ®Þnh tõ 12 – 13 v«n
ë mäi tèc ®é cña ®éng c¬. NÕu ®iÖn ¸p qu¸ quy ®Þnh, cã thÓ h háng bé ®iÒu chØnh ®iÖn
cÇn thay thÕ.
- Dïng thiÕt bÞ chuyªn dïng kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh cêng ®é s¸ng cña ®Ìn pha (chiÕu xa)
vµ ®Ìn cèt (chiÕu gÇn), x¸c ®Þnh chiÒu dµi chiÕu xa vµ chiÒu cao cña t©m ®Ìn (Kháang
çch tõ ®Ìn pha cèt ®Õn mµn kiÓm tra 7,5 – 10,0 m, ®é cao tõ mÆt ®Êt ®Ðn t©m ®Ìn chiÕu
s¸ng 0.75 – 1,0 m).
- Cho ®éng c¬ ho¹t ®éng bÊm cßi vµ bËt çc c«ng t¾c cña çc ®Ìn chiÕu s¸ng vµ quan s¸t
bªn ngoµi çc bãng ®Ìn vµ nghe ©m lîng cña cßi.
T©m ®iÓm ®Ìn Mµn h×nh k tra Bãng ®Ìn pha Nam ch©m TiÕp ®iÓm
«t« kiÓm tra
KÝnh kh t¸n
a) b) Mµng rung c)
H×nh. 4-6: S¬ ®å kiÓm tra hÖ thèng ®Ìn vµ tÝn hiÖu

a) S¬ ®å kiÓm tra ®Ìn pha, cèt; b) CÊu t¹o ®Ìn pha, cèt; c) CÊu t¹o cßi ®iÖn
5. Bé g¹t níc ma vµ bé phun níc röa kÝnh kh«ng ho¹t ®éng hoÆc yÕu.
a) KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña hÖ thèng ®êng d©y cung cÊp ®iÖn tõ ¾c
quy ®Õn bé g¹t níc ma vµ bé phun níc.
d©y.
- Lµm s¹ch çc ®Çu nèi vµ söa ch÷a çc vÕt ®øt hoÆc ch¹m tõ ¾c quy ®Õn kho¸ ®iÖn vµ
bé g¹t níc ma vµ bé phun níc.
- Quan s¸t çc vÕt ch¶y, rØ vµ nøt láng bªn ngoµi bé g¹t níc ma, bé phun níc röa kÝnh vµ
çc d©y dÉn ®iÖn, èng dÉn níc.
41
b) KiÓm tra, söa ch÷a h háng çc bé phËn cña bé g¹t níc ma
- TiÕn hµnh bËt c«ng t¨c, nÕu bé g¹t níc ma quay yÕu, cã thÓ b×nh ¾c quy yÕu hoÆc bé
g¹t níc ma mßn chæi than hoÆc bÈn cæ gãp. NÕu bé g¹t níc ma quay tèt nhng çc çnh
g¹t kh«ng quay chøng tá çc banhs r¨ng truyÒn ®éng bÞ mßn nhiÒu cÇn thay thÕ. - Cho
«t« ®øng yªn vµ ®éng c¬ ho¹t ®éng, tiÕn hµnh x¸c ®Þnh vÞ trÝ va ®Ëp cã tiÕng ån tõ côm bé
g¹t níc ma, b¬m phun níc röa kÝnh
èng níc Vßi phun níc

Çnh g¹t níc
Bé g¹t níc ma
Côm trôc vÝt Stato
Cæ gãp
Trôc ®iÒu khiÓn R«to B¬m mµng B×nh chøa níc
a) b)
H×nh. 4-7: CÊu t¹o bé g¹t níc ma vµ b¬m phun níc röa kÝnh
a) Bé g¹t níc ma b) B¬m phun níc röa kÝnh
KiÓm tra tiÕng ån:

- Cho «t« ®øng yªn vµ ®éng c¬ ho¹t ®éng, tiÕn hµnh x¸c ®Þnh vÞ trÝ va ®Ëp cã tiÕng ån tõ
côm bé g¹t níc ma, bé phun níc röa kÝnh
c) Thö xe trªn ®êng

- VËn hµnh «t« vµ quan s¸t ho¹t ®éng cña çc bé g¹t níc ma bé g¹t níc ma, bé phun níc
röa kÝnh
 Bé g¹t níc ma, bé phun níc röa kÝnh quay yÕu hoÆc kh«ng quay chøng tá : Chæi
than mßn, lß xo yÕu, cæ gãp mßn bÈn, dßng kÝch tõ yÕu, ch¹m nhÑ çc cuén d©y
hoÆc ®øt ch¹m çc cuén d©y r«to, sato cÇn thay thÕ hoÆc söa ch÷a kÞp thêi.
42
Bµi 5
Söa ch÷a pan hÖ thèng truyÒn ®éng «t«
Giíi thiÖu :
HÖ thèng truyÒn ®éng cña «t« lµ tËp hîp tÊt c¶ çc bé phËn bao gåm : Ly hîp, hép
sè, truyÒn ®éng çc ®¨ng, cÇu chñ ®éng, hÖ thèng l¸i, hÖ thèng phanh vµ hÖ thèng treo
cña «t«. Cã nhiÖm vô : truyÒn chuyÓn ®éng tõ ®éng c¬ ®Õn b¸nh xe, thay ®æi híng
chuyÓn ®éng, biÕn ®æi m«men vµ sè vßng quay cña ®éng c¬ phï hîp víi lùc kÐo vµ ®¶m
b¶o an toµn cho «t« khi vËn hµnh.
X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng truyÒn ®éng «t« nh»m n©ng cao ®é tin cËy
vµ an toµn cña «t« trong qu¸ tr×nh vËn hµnh. Nhê ph¸t hiÖn kÞp thêi vµ söa ch÷a ®îc çc
h háng x¶y ra kÞp thêi nh»m :
- §¶m b¶o an toµn vµ gi¶m thiÓu tai n¹n giao th«ng, n©ng cao n¨ng suÊt vËn chuyÓn cña
«t«.
- N©ng cao ®é bÒn vµ gi¶m çc hao mßn chi tiÕt, gi¶m çc chi phÝ thay thÕ kh«ng ph¶i
th¸o rêi tæng thµnh «t«.
V× vËy c«ng viÖc x¸c ®Þnh vµ söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng truyÒn ®éng lu«n ®îc
quan t©m cao nhÊt trong c«ng nghÖ söa ch÷a vµ b¶o dìng «t«, nh»m n©ng cao ®é tin cËy
vµ an toµn cho «t« khi vËn hµnh trªn ®êng.
1- Ph¸t biÓu ®îc hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p söa ch÷a pan cña
hÖ thèng truyÒn ®éng (gÇm) «t«.
2- Ph¸t hiÖn nhanh vµ söa ch÷a çc pan hÖ thèng truyÒn ®éng (gÇm) «t« ®óng quy
tr×nh, quy ph¹m, ®óng ph¬ng ph¸p vµ tiªu chuÈn kü thuËt.
Néi dung chÝnh:
I- HiÖn tîng, nguyªn nh©n vµ ph¬ng ph¸p söa ch÷a pan gÇm «t«.
2- Ph¬ng ph¸p söa ch÷a pan
II- Söa ch÷a çc pan thêng gÆp:
1- Ly h¬p
a- Ly hîp bÞ trît
b- Ly hîp ng¾t kh«ng hoµn toµn, tiÕp hîp kh«ng døt kho¸t
c- Ly hîp ph¸t ra tiÕng kªu
2- Hép sè
a- Sang sè khã, vµo sè nÆng
b- Tù ®éng nh¶y sè
c- Cã tiÕng va ®Ëp m¹nh
d- Cã hiÖn tîng rØ dÇu
3- Trôc truyÒn ®éng çc ®¨ng lµm viÖc bÞ rung giËt, kªu
4- CÇu chñ ®éng
a- BÞ ch¶y dÇu
b- Cã tiÕng kªu
5- HÖ thèng di chuyÓn
a- Xe kÐm bon, tèc ®é gi¶m
b- Lµm viÖc cã tiÕng kªu
6- HÖ thèng l¸i
a- L¸i bÞ nÆng
b- Lµm viÖc thiÕu æn ®Þnh
7- HÖ thèng phanh
a- Phanh kh«ng ¨n
b- Phanh ¨n kh«ng ®Òu
c- Phanh bÞ bã
43
Häc trªn líp
I. Giíi thiÖu chung vÒ hÖ thèng truyÒn ®éng «t«

1. S¬ ®å cÊu t¹o chung hÖ thèng truyÒn ®éng «t«
Khung vá xe C¬ cÊu l¸i

tay l¸i
§éng c¬
C¬ cÊu treo CÇu chñ ®éng Çc ®¨ng Hép sè Ly hîp B¸nh xe
H×nh 5-1: S¬ ®å cÊu t¹o chung «t«
2 . Giíi thiÖu vÒ hÖ thèng truyÒn ®éng «t«

HÖ thèng truyÒn ®éng «t« bao gåm tËp hîp cña nhiÒu c¬ cÊu hÖ thèng l¾p ghÐp víi nhau
nh : bé ly hîp, hép sè, truyÒn ®éng çc ®¨ng, cÇu chñ ®éng vµ hÖ thèng treo, hÖ thèng l¸i,
hÖ trèng phanh. Dïng ®Ó truyÒn lc tõ ®éng c¬ ®Õn b¸nh xe chñ ®éng vµ ®iÒu khiÓn «t«
chuyÓn ®éng.
44
II. hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra
söa ch÷a pan hÖ thèng truyÒn ®éng «t«
1. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a Pan (h háng bÊt thêng) bé ly hîp
a) HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng
- Ly hîp bÞ trît - §Üa ly hîp vµ ®Üa Ðp mßn nhiÒu hoÆc dÝnh dÇu
Khi ngêi l¸i th«i t¸c dông lùc vµo mì.
bµn ®¹p vµ t¨ng ga nhng xe t¨ng - §iÒu chØnh sai (hoÆc kh«ng cã) khe hë çc ®Çu
tèc chËm, kÐo t¶i yÕu, hoÆc xe ®ßn më víi æ bi tú .
kh«ng chuyÓn ®éng. - Çc lß xo Ðp mßn, gi¶m ®é ®µn håi hoÆc g·y
- Ly hîp ng¾t kh«ng hoµn toµn, - §Üa ly hîp vµ ®Üa Ðp bÞ vªnh, láng ®inh t¸n,
tiÕp hîp kh«ng døt kho¸t - §iÒu chØnh sai hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p,
Khi ngêi l¸i t¸c dông lùc vµo chiÒu cao çc ®Çu ®ßn më kh«ng ®Òu (khe hë æ bi
bµn ®¹p vµ gi¶m ga nhng sang sè tú qu¸ lín) .
khã cã tiÕng khua vµ rung giËt ë
côm ly hîp hoÆc kh«ng sang sè ®-
îc.
- Ly hîp ph¸t ra tiÕng kªu - Çc chi tiÐt mßn nhiÒu, thiÕu dÇu mì b«i tr¬n (çc
Ly hîp ho¹t ®éng kh«ng ªm, cã chèt, æ bi..)
tiÕng ån - §Üa ly hîp mßn then hoa, nøt vì vµ chai cøng bÒ
Nghe tiÕng khua nhiÒu ë côm ly mÆt ma s¸t, g·y yÕu çc lß xo gi¶m chÊn.
hîp, xe vËn hµnh bÞ rung giËt - §iÒu chØnh çc ®Çu ®ßn më kh«ng ®Òu
- Çc lß xo Ðp mßn, g·y.
- §éng c¬ vµ hép sè l¾p kh«ng ®ång t©m.
- Bµn ®¹p ly hîp nÆng vµ bÞ rung - Bµn ®¹p bÞ cong hoÆc kÑt kh« dÇu mì
giËt. - Çc chèt, khíp trît kh« thiÕu mì b«i tr¬n.
Khi ngêi l¸i t¸c dông lùc vµo bµn - §iÒu chØnh çc ®Çu ®ßn më kh«ng ®Òu
®¹p c¶m thÊy nÆng vµ rung giËt - §Üa ly hîp vµ ®Üa Ðp bÞ vªnh
b) Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan

 KiÓm tra h háng bé ly hîp :
- KiÓm tra bªn ngoµi çc bé phËn vµ hµnh trÞnh tù do cña bµn ®¹p
- KiÓm tra khi vËn hµnh xem ly hîp bÞ trît, bÞ dÝnh hoÆc cã tiÕng kªu ån khi sang sè…
 Söa ch÷a h háng çc bé phËn
- KiÓm tra, vÆn chÆt çc bul«ng, ®ai èc cña çc bé phËn.
- KiÓm tra, ®iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do vµ hµnh tr×nh c«ng t¸c cña bµn ®¹p ly hîp.
a) b)
H×nh 5-1. KiÓm tra hµnh tr×nh bµn ®¹p ly hîp
a) KiÓm tra hµnh tr×nh tù do; b) KiÓm tra hµnh tr×nh c«ng t¸c
45
2. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan Hép sè vµ hép ph©n phèi
- Sang sè khã, vµo sè nÆng - Cµng sang sè vµ trôc trît mßn,

cong.
Khi ngêi l¸i ®iÒu khiÓn cÇn sè c¶m thÊy nÆng - Bé ®ång tèc mßn, kÑt hoÆc çc
h¬n b×nh thêng vµ cã tiÕng kªu. vßng ®Öm, phanh h·m çc b¸nh r¨ng
mßn, g·y.
- Çc æ bi mßn lµm lÖch t©m çc
trôc cña hép sè.
- Ly hîp më kh«ng døt kho¸t.
- Hép sè tù ®éng nh¶y sè - C¬ cÊu kho¸ h·m trôc trît mßn, lß
Khi «t« vËn hµnh, ngêi l¸i kh«ng ®iÒu khiÓn xo h·m g·y yÕu.
cÇn sang sè, nhng hép sè tù ®éng nh¶y vÒ sè - Bé ®ång tèc mßn tÊm h·m hoÆc bi
kh¸c. h·m
- Cµng sang sè g·y.
- Hép sè ho¹t ®éng cã tiÕng ån va ®Ëp m¹nh - Çc trôc, b¸nh r¨ng mßn vµ çc
kh«ng ªm ®Öm, phanh h·m cong, mßn, g·y.
Nghe tiÕng ån, khua nhiÒu ë hép sè khi xe vËn - DÇu b«i tr¬n thiÕu.
hµnh. - Çc æ bÞ mßn, vì.
- Çc lß xo Ðp mßn, g·y.
- §éng c¬ vµ trôc s¬ cÊp hép sè l¾p
kh«ng ®ång t©m.
- Hép sè cã hiÖn tîng ch¶y, rØ dÇu b«i tr¬n - Vá hép sè bÞ nøt,
Bªn ngoµi hép sè rØ, ch¶y dÇu - BÒ mÆt l¾p ghÐp bÞ nøt , jo¨ng ®Öm
háng.
- Bul«ng h·m chên háng
. b) Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ CÇn ®i sè

söa ch÷a pan
 KiÓm tra hép sè :
- KiÓm tra bªn ngoµi çc bé
phËn cña hép sè. Thanh trît N¾p hép sè
- KiÓm tra khi vËn hµnh, khi
sang sè vµ vËn hµnh cã tiÕng Trôc s¬ cÊp Cµng ®i sè
kªu ån hoÆc nh¶y sè…
 Söa ch÷a h háng çc Trôc thø cÊp
bé phËn
- KiÓm tra, vÆn chÆt çc
bul«ng, ®ai èc cña çc bé Vá hép sè
phËn.
- KiÓm tra thay dÇu hép sè vµ
thay thÕ çc chi tiÕt mßn cña
c¬ cÊu khiÓn nh : lß xo, bi h·m, Trôc trung gian B¸nh r¨ng Trôc sè lïi
cµng g¹t sè... .H×nh 5-2. CÊu t¹o hép sè c¬ khÝ
46
3. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan truyÒn ®éng çc ®¨ng
- Trôc truyÒn ®éng çc ®¨ng lµm viÖc cã tiÕng - Çc trôc cong, vªnh, nøt g·y vµ mßn
ån then hoa.
Khi «t« ho¹t ®éng cã tiÕng kªu kh¸c thêng - N¹ng bÞ nøt, mßn lç l¾p bi vµ chên
ë côm çc ®¨ng. háng lç ren.
- Çc æ bi kim mßn, vì (çc viªn bi vµ
r·nh cña n¹ng çc ®¨ng lo¹i bi bÞ mßn)
- Chèt ch÷ thËp nøt, mßn.
- ThiÕu mì b«i tr¬n
- Trôc truyÒn ®éng çc ®¨ng cã çc vÕt ch¶y, rØ - Trôc vµ n¹ng bÞ nøt, phít ch¾n dÇu
dÇu mì háng
Bªn ngoµi khíp, phÇn then hoa vµ chèt - Bul«ng h·m n¾p æ bi chên háng
ch÷ thËp rØ, ch¶y dÇu

 KiÓm tra h háng truyÒn ®éng çc ®¨ng:
- KiÓm tra bªn ngoµi çc bé phËn truyÒn ®éng çc ®¨ng
- KiÓm tra khi vËn hµnh «t«, truyÒn ®éng çc ®¨ng tiÕng cã tiÕng kªu ån…
- KiÓm tra, vÆn chÆt çc bul«ng, ®ai èc cña çc bé phËn.
- KiÓm tra b¬m mì b«i tr¬n çc æ bi, then hoa hoÆc thay thÕ trôc çc ®¨ng nÕu bÞ cong
mßn then hoa hoÆc nøt.
N¹ng çc ®¨ng Chèt vµ æ bi PhÇn then hoa
Trôc çc ®¨ng
C÷ ®o mßn then hoa
H×nh 5 -3. KiÓm tra truyÒn ®éng çc ®¨ng
47
4. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan CÇu chñ ®éng
- CÇu chñ ®éng ho¹t ®éng cã tiÕng ån lín - B¸nh r¨ng chñ ®éng, bÞ ®éng, b¸nh
Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng hó ë côm cÇu r¨ng vi sai, b¸n trôc vµ çc æ bi : mßn,
chñ ®éng vµ ®i vµo ®êng vßng, tèc ®é cµng lín rç nhiÒu, thiÕu dÇu b«i tr¬n
tiÕng hó cµng t¨ng. - §iÒu chØnh sai ( qu¸ lín) khe hë ¨n
khíp vµ vÕt tiÕp xóc cña hai b¸nh r¨ng
- Vá cÇu ch¶y rØ dÇu - Vá bÞ nøt

Bªn ngoµi vá cÇu vµ moay¬ lu«n cã vÕt bÈn, - Vªnh bÒ mÆt l¾p ghÐp (lo¹i vá rêi)
ch¶y rØ dÇu b«i tr¬n - Jo¨ng ®Öm r¸ch háng
- Moay¬ ho¹t ®éng qu¸ nãng - §iÒu chØnh sai ®é r¬ tù do (kh«ng

Moay¬ qu¸ nãng cã)
- Phanh bã cøng

 KiÓm tra h háng côm cÇu chñ ®éng:
- KiÓm tra bªn ngoµi çc bé phËn côm cÇu chñ ®éng
- KiÓm tra khi vËn hµnh «t«, côm cÇu chñ ®éng tiÕng cã tiÕng kªu ån…
- KiÓm tra, vÆn chÆt çc bul«ng, ®ai èc cña çc bé phËn côm cÇu chñ ®éng.
- KiÓm tra thay dÇu b«i tr¬n, b«i tr¬n çc æ bi vµ ®iÒu chØnh ®é r¬ moay¬, ®é r¬ däc trôc
cña b¸nh r¨ng chñ ®éng…
B¸nh r¨ng bÞ ®éng

DÇm cÇu Vá truyÒn lùc chÝnh
Chèt ch÷ thËp
Vá bé vi sai
B¸nh r¨ng chñ ®éng

C©n lùc
B¸nh r¨ng bÞ ®éng B¸n trôc
a) b)
H×nh 5 -4. KiÓm tra cÇu chñ ®éng

a) KiÓm tra ®é r¬ cña truyÒn lùc chÝnh ; b) C©u t¹o truyÒn lùc chÝnh vµ bé vi sai
48
5. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan c¬ cÊu treo vµ khung vá xe
- C¬ cÊu treo ho¹t ®éng cã tiÕng ån - Lß xo hoÆc nhÝp g·y, çc ®ßn liªn kÕt
Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c th- nøt hoÆc cong
êng ë côm c¬ cÊu treo, tèc ®é cµng lín tiÕng - Chèt cÇu, chèt xoay vµ b¹c mßn,
ån cµng t¨ng. kh« mì b«i tr¬n
- Thanh æn ®Þnh cong g·y hoÆc láng
çc mèi l¾p nèi
- Gi¶m chÊn kh« dÇu
- «t« vËn hµnh kh«ng æn ®Þnh - Khung xe : cong vªnh hoÆc ®øt g·y
. Khi «t« vËn hµnh, khung vá xe rung kh«ng mét sè ®inh t¸n
æn ®Þnh..tèc ®é cµng lín sù rung kh«ng æn ®Þnh - Thanh æn ®Þnh hoÆc lß xo g·y ®øt
tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng. - Çc ®ßn liªn kÕt cong hoÆc nøt g·y
- Gi¶m chÊn háng, kh«ng cßn t¸c
dông
- Lß xo hoÆc nhÝp g·y, yÕu
c - Khi xe vËn hµnh khung xe cã tiÕng ån - Khung xe : nøt g·y, çc ®inh t¸n ®øt
Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c thêng ë g·y hoÆc láng
côm khung vá xe, - Çc t¸m tam gi¸c : nøt g·y hoÆc ®øt
láng ®inh t¸n
- Vá xe : nøt, g·y hoÆc ®øt thñng çc
mèi l¾p ghÐp, çc bu l«ng l¾p ghÐp vá
vµ çnh cöa ®øt g·y hoÆc láng chên
ren
 KiÓm tra h háng côm khung vá xe vµ c¬ cÊu treo:
- KiÓm tra bªn ngoµi çc bé phËn côm khung vá xe vµ c¬ cÊu treo
- KiÓm tra khi vËn hµnh «t«, côm khung vá xe vµ c¬ cÊu treo tiÕng cã tiÕng kªu ån…
- KiÓm tra, vÆn chÆt çc bul«ng, ®ai èc cña çc bé phËn côm khung vá xe vµ c¬ cÊu treo.
- KiÓm tra, b«i tr¬n çc chèt xoay vµ thay thÕ çc jo¨ng ®Öm vµ bé phËn h háng cña côm
khung vá xe vµ c¬ cÊu treo …
Tang trèng Gi¶m chÊn Gi¸ l¾p di ®éng
Quang nhÝp
DÇm cÇu
Chèt vµ b¹c nhÝp C¬ cÊu treo nhÝp

H×nh 5-5 S¬ ®å cÊu t¹o c¬ cÊu treo phô thuéc (lo¹i nhÝp)
49
6. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan hÖ thèng l¸i vµ cÇu tríc dÉn híng
- HÖ thèng l¸i ho¹t ®éng cã tiÕng ån - B¸nh vÝt, con l¨n vµ æ bi : mßn, nøt vì, rç nhiÒu,
Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån thiÕu dÇu b«i tr¬n
kh¸c thêng ë côm c¬ cÊu l¸i, tèc ®é -Trôc tay l¸i :cong vªnh
cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng. - Chèt chuyÓn híng, b¹c lãt vµ çc khíp cÇu mßn
nhiÒu vµ thiÕu mì b«i tr¬n.
- Çc ®ai èc h·m khíp cÇu bÞ láng hoÆc chên háng
ren
- §iÒu khiÓn tay l¸i nÆng vµ kh«ng æn - §ßn quay ®øng : cong, vªnh vµ mßn phÇn then
®Þnh hoa
Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i c¶m - Çc thanh kÐo däc vµ ngang : cong
thÊy nÆng h¬n b×nh thêng vµ rung - §iÒu chØnh sai ®é chôm çc b¸nh xe
giËt, tèc ®é cµng lín sù rung giËt - DÇm cÇu bÞ cong vªnh hoÆc mßn b¹c vµ chèt
cµng t¨ng chuyÓn híng.
- HÖ thèng l¸i kh«ng cã t¸c dông (mÊt - §øt, g·y thanh kÐo däc hoÆc g·y, ®øt khíp cÇu
l¸i) - §øt, g·y thanh kÐo ngang hoÆc g·y, ®øt khíp
Khi «t« ®ang ho¹t ®éng, ngêi l¸i cÇu
xoay vµnh tay l¸i kh«ng cã t¸c dông - §ßn quay ®øng : láng then hoa, tuét ®ai èc h·m
®iÒu khiÓn, xe vËn hµnh kh«ng æn hoÆc ®øt, g·y chèt cÇu
®Þnh (mÊt l¸i) rÊt nguy hiÓm.
- Hép tay l¸i vµ bé trî lùc l¸i ch¶y rØ - Vá hép tay l¸i : bÞ nøt, hë vµ háng çc ®Çu nèi,
dÇu ®Öm.
Bªn ngoµi vá hép tay l¸i vµ bé - Bé trî lùc l¸i : bÞ nøt, hë vµ háng çc ®Çu nèi,
trî lùc l¸i cã vÕt bÈn, ch¶y rØ dÇu b«i ®Öm.
tr¬n.
 KiÓm tra h háng hÖ thèng l¸I vµ cÇu tríc dÉn híng:
- KiÓm tra bªn ngoµi çc bé phËn hÖ thèng l¸I vµ cÇu tríc dÉn híng
- Khi vËn hµnh «t«, kiÓm tra hÖ thèng l¸i vµ cÇu tríc dÉn híng cã tiÕng kªu ån…
- KiÓm tra, vÆn chÆt çc bul«ng, ®ai èc cña çc bé phËn hÖ thèng l¸ vµ cÇu tríc.
- KiÓm tra, ®iÒu chØnh ®é r¬ vµ lùc xoay cña vµnh tay l¸i, b«i tr¬n çc chèt xoay vµ thay
thÕ çc b¹c, ®Öm vµ bé phËn h háng cña hÖ thèng l¸i vµ cÇu tríc dÉn híng.
Vµnh tay l¸i Lùc kÕ Vµnh tay l¸i
a) Trôc tay l¸i b)
H×nh. 5-6: S¬ ®å kiÓm tra lùc xoay vµnh tay l¸i

a) §o lùc xoay vµnh tay l¸i; b) KiÓm tra ®é r¬ cña c¬ cÊu l¸i
50
7. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a pan hÖ thèng phanh
- Khi phanh xe cã tiÕng kªu ån - DÉn ®éng phanh : bµn ®¹p phanh vµ ty ®Èy mßn láng
kh¸c thêng çc chèt xoay.
Khi phanh xe cã tiÕng ån - C¬ cÊu phanh : m¸ phanh mßn nhiÒu ®Õn ®inh t¸n, bÒ
kh¸c thêng ë côm dÉn ®éng mÆt m¸ phanh chai cøng hoÆc bÞ dÝnh níc, ®inh t¸n
phanh, ®¹p phanh cµng m¹nh láng, chèt l¾p guèc phanh mßn vµ thiÕu dÇu b«i tr¬n
tiÕng ån cµng t¨ng. hoÆc æ bi moay¬ mßn vì.
- Phanh kÐm hiÖu lùc, bµn ®¹p - DÉn ®éng phanh : thiÕu dÇu phanh (van ph©n phèi khÝ
phanh ch¹m sµn xe (phanh nÐn mßn, hë), mßn xi lanh, pit t«ng vµ cóp pen hoÆc hë
kh«ng ¨n) ®êng èng dÇu phanh (èng dÉn khÝ nÐn), dÇu phanh
Khi phanh xe kh«ng dõng kh«ng ®óng chÊt lîng, lÉn nhiÒu kh«ng khÝ hoÆc ®iÒu
theo yªu cÇu cña ngêi l¸i vµ chØnh sai hµnh tr×nh tù do bµn ®¹p (qu¸ lín).
bµn ®¹p phanh ch¹m sµn, - M¸ phanh mßn nhiÒu, chai cøng hoÆc bÞ dÝnh dÇu mì.
phanh kh«ng cã hiÖu lùc. - Bé trî lùc phanh háng (nÕu cã)
- Khi phanh xe bÞ kÐo lÖch vÒ - ¸p suÊt lèp vµ ®é mßn cña hai b¸nh xe ph¶i vµ tr¸i
mét bªn kh«ng gièng nhau.
Khi phanh xe bÞ kÐo lÖch vÒ - Bé ®iÒu hoµ lùc phanh háng
mét bªn hay bÞ lÖch ®u«i xe. - PÝt t«ng, xi lanh b¸nh xe (hay guèc phanh) bÞ kÑt vÒ
mét bªn b¸nh xe.
- M¸ phanh dÝnh dÇu, mì, hoÆc khe hë m¸ phanh vµ
tang trèng cña hai b¸nh xe tr¸i vµ ph¶i kh¸c nhau.
- Bé h·m cøng b¸nh xe (ABS) bÞ kÑt háng vÒ mét bªn.
- Phanh bã cøng - Bµn ®¹p phanh bÞ kÑt.

Khi xe vËn hµnh kh«ng t¸c - Ty ®Èy bÞ kÑt hoÆc ®iÒu chØnh kh«ng ®óng kü thuËt.
dông vµo bµn ®¹p phanh vµ - Lß xo håi vÞ guèc phanh g·y háng, lµm cho m¸ phanh
cÇn phanh tay, nhng c¶m thÊy lu«n tiÕp xóc víi tang trèng hoÆc ®iÒu chØnh sai khe hë
cã sù c¶n lín (sê tang trèng bÞ m¸ phanh (khe hë qu¸ nhá).
nãng lªn). - Bé h·m cøng b¸nh xe (ABS) bÞ kÑt háng.

 KiÓm tra h háng hÖ thèng phanh:
- KiÓm tra bªn ngoµi çc bé phËn hÖ thèng phanh.
- Khi vËn hµnh «t«, kiÓm tra khi phanh cã tiÕng kªu ån ë côm c¬ cÊu phanh…
- KiÓm tra, vÆn chÆt çc bul«ng, ®ai èc cña çc bé phËn cña hÖ thèng phanh.
- KiÓm tra, ®iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do, hµnh tr×nh c«ng t¸c cña bµn ®¹p phanh. B«i tr¬n
çc chèt xoay, ty ®Èy vµ ®iÒu chØnh khe hë cña c¬ cÊu phanh, thay thÕ pitt«ng, cópen vµ
m¸ phanh mßn nhiÒu.
51
III. Néi dung kiÓm tra, söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng truyÒn ®éng
1. Lµm s¹ch bªn ngoµi «t«

2. KiÓm tra vµ vÆn chÆt çc bé phËn cña çc hÖ thèng truyÒn ®éng.
3. KiÓm tra, ®iÒu chØnh hµnh tr×nh cña bµn ®¹p ly hîp, bµn ®¹p phanh.
4. VËn hµnh «t« vµ kiÓm tra tiÕng ån tõ çc côm cña hÖ thèng truyÒn ®éng «t«.
5. KiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña çc hÖ thèng phanh, l¸i vµ hÖ thèng truyÒn lùc..
6. Ph©n tÝch, x¸c ®Þnh vµ söa ch÷a çc (pan) h háng cña çc bé phËn.
Xi lanh b¸nh xe èng dÉn dÇu Xi lanh b¸nh xe
Xi lanh Bµn ®¹p
Ty ®Èy
Lß xo
Bé ®iÒu hoµ lùc Pitt«ng
M©m phanh Guèc phanh M¸ phanh
H×nh. 5-7 : S¬ ®å cÊu t¹o hÖ thèng phanh thuû lùc

1- Khi sang sè cã nhiÒu tiÕng kªu, ån ë côm hép sè, do nh÷ng nguyªn nh©n nµo ?
2- T¹i sao khi phanh, xe bÞ ®©m lÖch vÒ mét phÝa ?
3- V× sao khi phanh xe cã tiÕng kªu ån ë côm c¬ cÊu phanh ?
4- V× sao khi xe vµo ®êng vßng ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i nÆng vµ kh«ng æn ®Þnh ?
5- V× sao khi xe vµo ®êng vßng cã nhiÒu tiÕng ån ë côm truyÒn lùc chÝnh vµ kh«ng æn
®Þnh ?
6- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan khi «t« vËn hµnh trªn ®êng thêng bÞ rung nhiÒu
vµ kh«ng æn ®Þnh ?
7- Bµi tËp. X¸c ®Þnh vµ söa ch÷a pan khi «t« khi xe vµo ®êng vßng cã nhiÒu tiÕng
kªu ån ë côm truyÒn lùc chÝnh ?
52
tHùC HµNH kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng
truyÒn ®éng «t«

1. Môc ®Ých:
- RÌn luyÖn kü n¨ng kiÓm tra vµ söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng truyÒn ®éng «t«.
- NhËn d¹ng çc bé ph©n chÝnh cña çc lo¹i truyÒn ®éng «t«.
2. Yªu cÇu:
- KiÓm tra h háng chÝnh x¸c vµ söa ch÷a ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt.
- NhËn d¹ng ®îc çc bé phËn cña hÖ thèng truyÒn ®éng «t«.
- §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh kiÓm tra, söa ch÷a
3. ChuÈn bÞ:
a) Dông cô:
- Dông cô th¸o l¾p, kiÓm tra vµ söa ch÷a hÖ thèng truyÒn ®éng «t«.
- Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt
- Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe.
- §ång hå so
- Pan me, thíc cÆp
- Çc thiÕt bÞ kiÓm tra vµ chÈn ®o¸n h háng hÖ thèng truyÒn ®éng «t«.
b) VËt t:
- GiÎ s¹ch
- GiÊy nh¸m
- Nhiªn liÖu röa, dÇu phanh, dÇu b«i tr¬n
- æ bi, çc jo¨ng ®Öm....
- Tµi liÖu ph¸t tay vÒ çc quy tr×nh vµ tra cøu çc yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a hÖ thèng
truyÒn ®éng «t«.
- Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã.
- Nhiªn liÖu vËn hµnh, dÇu mì b«i tr¬n vµ dung dÞch röa chi tiÕt
- Tµi liÖu ph¸t tay vÒ çc quy tr×nh vµ tra cøu çc yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a.
53
a. thùc hµnh söa ch÷a çc pan cña bé ly hîp
1. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh hµnh tr×nh cña bµn ®¹p ly hîp
Hµnh tr×nh tù do vµ hµnh tr×nh c¾t ly hîp (h×nh 5-8 vµ 5-9) cña bµn ®¹p t¬ng øng víi
khe hë ®Çu çc ®ßn më vµ æ bi tú, ®Ó ®¶m b¶o ®ãng, më ly hîp an toµn vµ døt kho¸t.
a) KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p (h×nh. 5-8)
- KiÓm tra : Dïng thíc dµi ®o kho¶ng çch tõ vÞ trÝ bµn ®¹p cha t¸c dông lùc cho ®Õn vÞ trÝ
Ên bµn ®¹p cã lùc c¶n l¹i (h¬i nÆng), sau ®ã ghi kÕt qu¶ vµ so s¸nh víi tiªu chuÈn kü thuËt
cña lo¹i «t« ®Ó ®iÒu chØnh.
Bµn ®¹p Thíc ®o
§ai èc ®. chØnh
VÞ trÝ bµn ®¹p cã lùc c¶n Thanh kÐo

a) b)
H×nh 5-8. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p ly hîp
a. KiÓm tra; b. §iÒu chØnh
- §iÒu chØnh
Dïng cê lª xoay ®ai èc ®iÒu chØnh ®Çu thanh kÐo ( hoÆc ®Çu con ®éi lo¹i thuû lùc) ®Ó
thay ®æi chiÒu dµi thanh kÐo ®¹t hµnh tr×nh ®óng tiªu chuÈn.
b) KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh hµnh tr×nh c«ng t¸c (h×nh. 5-9)
- KiÓm tra
Dïng thíc kiÓm tra ®o kho¶ng çch tõ vÞ trÝ
bµn ®¹p cã lùc c¶n (hÕt hµnh tr×nh tù do)
®Õn vÞ trÝ bµn ®¹p cã lùc c¶n lín (ly hîp më
hoµn toµn) sau ®ã ghi kÕt qu¶ vµ so s¸nh
víi tiªu chuÈn kü thuËt cña lo¹i «t« ®Ó ®iÒu
chØnh. Bµn ®¹p ly hîp
- §iÒu chØnh
TiÕn hµnh ®iÒu chØnh ®é cao ®Çu çc ®ßn
më vµ kÕt hîp ®iÒu chØnh ®ai èc ®Çu thanh
kÐo ®Ó thay ®æi chiÒu dµi thanh kÐo cho ly
hîp më hoµn toµn.
2. Söa ch÷a pan ly hîp
- Tra më b«i tr¬n æ bi tú.
- Lµm s¹ch ®Üa ma s¸t hoÆc thay thÕ ®Üa
ma s¸t mßn nhiÒu. VÞ trÝ bµn ®¹p(më ly hîp)
- Thay thÕ çc lß xo Ðp cã cïng chiÒu cao.
H×nh. 5-9. KiÓm tra hµnh tr×nh c«ng t¸c
cña bµn ®¹p
54
B. thùc hµnh söa ch÷a çc pan cña hép sè
1. KiÓm tra khi sang sè
§iÒu khiÓn cÇn ®i sè ph¶i nhÑ nhµng vµ ªm.
- KiÓm tra : §iÒu khiÓn cÇn ®i sè vµo ®ñ çc sè khi ®éng c¬ cha ho¹t vµ khi ®éng c¬
ho¹t ®éng. NÕu khi sang sè khã, bÞ kÑt, cã tiÕng kªu kh¸c thêng hoÆc hép sè lµm viÖc
kh«ng ªm, cã tiÕng kªu cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi.
CÇn ®i sè
Bi h·m vµ lß xo Kho¸ h·m CÇn ®i sè
Khíp cÇu
N¾p hép sè Thanh trît
Cµng ®i sè
Thanh trît
H×nh 5-10. CÊu t¹o c¬ cÊu ®iÒu khiÓn hép sè
2. Söa ch÷a pan hép sè

- Thay dÇu hép sè ®óng ®Þnh kú b¶o dìng
- Thay thÕ çc bi h·m, lß xo vµ kho¸ h·m thanh trît.
- Thay thÕ çc æ bi vµ çc vßng ®Öm b¸nh r¨ng bÞ mßn nhiÒu.
Trôc s¬ cÊp Bé ®ång tèc Trôc thø cÊp
Trôc trung gian B¸nh r¨ng æ bi
b)
H×nh 5-11. CÊu t¹o hép sè c¬ khÝ vµ çc vÞ trÝ sang sè
a) CÊu t¹o hép sè; b) Çc vÞ trÝ ®i sè
55
C. thùc hµnh söa ch÷a çc pan truyÒn ®éng çc ®¨ng
1. KiÓm tra bªn ngoµi
a) KiÓm tra bªn ngoµi
- KiÓm tra : Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t çc vÕt nøt bªn ngoµi trôc vµ dÊu l¾p cña
çc khíp nèi cña truyÒn ®éng çc ®¨ng.
Trôc chñ ®éng Trôc trung gian Trôc bÞ ®éng
DÊu l¾p
N¹ng çc ®¨ng Then hoa Chèt ch÷ thËp
H×nh 5 -12. CÊu t¹o çc ®¨ng kÐp (®ång tèc)
b) KiÓm tra khi xe vËn hµnh

- KiÓm tra : Khi vËn hµnh «t« chó ý l¾ng nghe tiÕng kªu ë côm truyÒn ®éng çc ®¨ng nÕu
cã tiÕng kªu, ån kh¸c thêng cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi.
 Çc trôc vµ n¹ng cña truyÒn ®éng çc ®¨ng
2. Söa ch÷a pan truyÒn ®éng çc ®¨ng
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng çc trôc vµ n¹ng : nøt, cong, mßn lç l¾p æ bi vµ phÇn then hoa, chèt ch÷ thËp
vµ æ bi mßn, ch¸y rç.
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn, cong cña trôc (§é mßn,
cong kh«ng lín h¬n 0,2 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra çc vÕt nøt.
b) Söa ch÷a
- Trôc vµ n¹ng bÞ nøt, mßn phÇn then hoa qu¸ giíi h¹n cho phÐp cÇn ®îc thay míi.
- Trôc bÞ cong cã thÓ n¾n trªn thiÕt bÞ, nÕu bÞ vªnh ph¶i thay thÕ.
- Trôc ch÷ thËp bÞ nøt, mßn phÇn l¾p æ bi qu¸ giíi h¹n cho phÐp caanf thay thÕ.
- Çc æ bi kim (hoÆc çc viªn bi) mßn, g·y ph¶i thay thÕ.
- Çc phanh h·m vµ ®Öm ,phít ch¾n mì háng ®Òu ®îc thay míi.
a- KiÓm tra trôc cong b- KiÓm tra mßn chèt ch÷ thËp vµ æ bi
H×nh 5 -13. KiÓm tra truyÒn ®éng çc ®¨ng
56
C. thùc hµnh söa ch÷a çc pan cña cÇu chñ ®éng
1. KiÓm tra vµ ®iÒu chinh
DÇm cÇu TruyÒn lùc chÝnh
a) KiÓm tra vµ ®iÒu chinh b¸nh r¨ng chñ
®éng (h×nh 5- 14)
- KiÓm tra : Sau khi l¾p ®Çy ®ñ b¸nh r¨ng
chñ ®éng, çc æ bi c«n, èng ph©n çch, çc
vßng ®Öm, mÆt bÝch then hoa vµo vá truyÒn
lùc chÝnh (cha l¾p b¸nh r¨ng bÞ ®éng) vµ
vÆn chÆt ®ai èc h·m mÆt bÝch ®ñ lùc quy
®Þnh. Dïng lùc kÕ mãc kÐo mÆt bÝch quay
víi mét lùc ®óng quy ®Þnh (18 - 24 kg.cm),
nÕu kh«ng ®óng tiªu chuÈn cÇn ®iÒu chØnh
çc vßng ®Öm.
- §iÒu chØnh : NÕu lùc quay mÆt bÝch nhá C©n lùc
h¬n tiªu chuÈn cÇn thªm ®Öm ®iÒu chØnh, H×nh 5 - 14. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh
lùc quay lín h¬n cÇn th¸o bít ®Öm ®iÒu b¸nh r¨ng chñ ®éng
chØnh.
b) KiÓm tra vµ ®iÒu chinh moay¬ b¸nh xe tríc (h×nh 5-15)

 KiÓm tra
KÝch n©ng b¸nh xe tríc rêi khãi mÆt ®Êt, dïng tay l¾c b¸nh xe theo chiÒu däc vµ chiÒu
ngang kh«ng cã ®é r¬ vµ quay b¸nh xe thËt m¹nh(chó ý kiÓm tra tríc guèc phanh cã s¸t
tang trèng phanh), th× b¸nh xe ph¶i quay Ýt nhÊt 8 vßng míi dõng l¹i Dïng lùc kÕ mãc kÐo
moay¬ quay víi mét lùc ®óng quy ®Þnh (0,6 - 1,8 kgcm) hoÆc sau khi xe ho¹t ®éng võa
dõng h¼n, sê tay vµo moay¬ c¶m thÊy nãng chøng tá ®é r¬ kh«ng ®óng tiªu chuÈn cÇn
®iÒu chØnh moay¬ kÞp thêi.
 §iÒu chØnh
TiÕn hµnh vÆn võa chÆt chÆt ®ai èc ®iÒu chØnh vµ quay b¸nh xe tíi lui vÒ hai phÝa ®Ó cho
çc con l¨n cña æ bi c«n æn ®Þnh, sau ®ã vÆn chÆt ®ñ lùc vµ níi ra 1/6 - 1/8 vßng ®Ó c¾m
chèt chÎ hoÆc l¾p ®ai èc h·m chÆt.
1/6 vßng §ai èc ®iÒu chØnh Moay¬ Lùc kÕ
a) b)
H×nh 5 - 15. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é r¬ cña moay¬ b¸nh xe tríc
a) §iÒu chØnh níi ra 1/6 vßng; b) KiÓm tra lùc kÐo xoay moay¬
57
c) KiÓm tra vµ ®iÒu chinh moay¬ b¸nh xe sau (h×nh 5 - 16)
 KiÓm tra
KÝch n©ng b¸nh xe tríc rêi khãi mÆt ®Êt, dïng tay l¾c b¸nh xe theo chiÒu däc vµ chiÒu
ngang kh«ng cã ®é r¬ vµ quay b¸nh xe thËt m¹nh(chó ý kiÓm tra tríc guèc phanh cã s¸t
tang trèng phanh), th× b¸nh xe ph¶i quay Ýt nhÊt 8 vßng míi dõng l¹i Dïng lùc kÕ mãc kÐo
moay¬ quay víi mét lùc ®óng quy ®Þnh (0,6 - 1,8 kgcm) hoÆc sau khi xe ho¹t ®éng võa
dõng h¼n, sê tay vµo moay¬ c¶m thÊy nãng chøng tá ®é r¬ kh«ng ®óng tiªu chuÈn cÇn
®iÒu chØnh moay¬ kÞp thêi.
 §iÒu chØnh
TiÕn hµnh vÆn võa chÆt chÆt ®ai èc ®iÒu chØnh vµ quay b¸nh xe tíi lui vÒ hai phÝa ®Ó cho
çc con l¨n cña æ bi c«n æn ®Þnh, sau ®ã vÆn chÆt ®ñ lùc vµ níi ra 1/16 - 1/5 vßng ®Ó l¾p
lät chèt vµo r·nh gÇn nhÊt cña vßng ®Öm h·m, sau ®ã vÆn chÆt ®ai èc h·m chÆt.
§ai èc ®iÒu chØnh Vßng ®Þnh vÞ
Moay¬
B¸nh xe 1/16
§ai èc h·m
a) b)
H×nh 5 - 16. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é r¬ cña moay¬ b¸nh xe sau
a) VÆn chÆt ®ai èc h·m b) §iÒu chØnh níi ra 1/16
2. Söa ch÷a pan cÇu chñ ®éng

- Thay thÕ çc ®Öm, phít ch¾n dÇu, khi kiÓm tra bªn ngoµi vá cã hiÖn tîng ch¶y rØ dÇu,
nÕu vá cÇu nøt cÇn ph¶i hµn ®¾p hoÆc thay thÕ.
- Khi vËn hµnh «t«, nÕu cã tiÕng kªu ån ë côm cÇu chñ ®éng, cÇn kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh
®é r¬ cña moay¬ vµ b¸nh r¨ng chñ ®éng hoÆc thay thÕ çc æ bi, b¸nh r¨ng bÞ mßn háng.
- KiÓm tra vµ vÆn chÆt çc ®ai èc vµ bul«ng cña moay¬ vµ b¸nh xe ®óng yªu cÇu kü
thuËt.
58
D. thùc hµnh söa ch÷a çc pan c¬ cÊu treo vµ khung vá xe
1. KiÓm tra vµ vÆn chÆt çc bé phËn
a) KiÓm tra khi vËn hµnh
- Khi vËn hµnh «t« chó ý nghe ån kh¸c thêng ë côm c¬ cÊu treo vµ khung vá xe, nÕu cã
tiÕng ån kh¸c thêng vµ xe vËn hµnh kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi.
b) KiÓm tra bªn ngoµi vµ vÆn chÆt çc bé phËn
- KiÓm tra bªn ngoµi çc mèi l¾p ghÐp cña c¬ cÊu vµ vÆn chÆt çc ®ai èc, bul«ng h·m.
- KiÓm tra çc vÕt nøt vµ çc hiÖn tîng cong, vªnh cña çc thanh, cÇn vµ khung vá xe.
Gi¶m chÊn B¸nh xe Gi¶m chÊn
Lß xo
DÇm cÇu
DÇm cÇu
Lß xo (nhÝp) Çc ®ßn liªn kÕt

a) b)
H×nh 5-17: S¬ ®å cÊu t¹o chung c¬ cÊu treo «t«

a) C¬ cÊu treo phô thuéc b) C¬ cÊu treo ®éc lËp
2. Söa ch÷a pan khung vá xe vµ c¬ cÊu treo

- KiÓm tra vµ thay thÕ çc gi¶m chÊn bÞ mßn hoÆc ch¶y dÇu vµ çc thanh ®ßn dÉn ®éng
bÞ cong.
- Thay thÕ çc gèi, ®Öm cao su vµ çc chèt cÇu cña c¬ cÊu treo bÞ mßn hoÆc chai cøng.
- KiÓm tra, vÆn chÆt çc bul«ng quang nhÝp vµ thay thÕ chèt, b¹c nhÝp, çc l¸ nhÝp (hoÆc
lß xo) mßn, gi¶m tÝnh ®µn håi.
- Tra mì b«i tr¬n çc l¸ nhÝp, chèt b¹c nhÝp vµ çc chèt xoay cña th©n vá, cöa xe.
- VÆn chÆt çc bul«ng hoÆc thay thÕ çc ®inh t¸n cña khung xe, vá xe bÞ láng.
¬n bãng bÒ mÆt theo çc mµu s¬n chÊt lîng cao.
Khung xe
§éng c¬
NhÝp xe Chèt, b¹c nhÝp
Gi¶m xãc
H×nh 5 -18 S¬ ®å cÊu t¹o vá xe
59
E. thùc hµnh söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng l¸i
a) KiÓm tra khi vËn hµnh
- Khi vËn hµnh «t« chó ý nghe ån kh¸c thêng ë côm hÖ thèng l¸i, nÕu cã tiÕng ån kh¸c th-
êng vµ xe vËn hµnh kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi.
b) KiÓm tra bªn ngoµi vµ vÆn chÆt çc bé phËn
- KiÓm tra bªn ngoµi çc mèi l¾p ghÐp cña hÖ thèng l¸i vµ vÆn chÆt çc ®ai èc, bul«ng
h·m.
- KiÓm tra çc vÕt nøt vµ çc hiÖn tîng cong, vªnh cña çc thanh kÐo, cÇn quay...
Vµnh tay l¸i Vµnh tay l¸i
¤ng trôc tay l¸i

Trôc tay l¸i
Trôc tay l¸i
Thanh r¨ng Hép tay l¸i

B¬m trî lùc tay
Thanh kÐo ngang
Khung xe
CÇn quay ®øng

Thanh kÐo däc
Bé trî lùc tay l¸i
a) b)
H×nh 5-19: S¬ ®å cÊu t¹o chung hÖ thèng l¸i «t«
a) HÖ thèng l¸i (cã bé trî lùc) b) HÖ thèng l¸i (kh«ng cã bé trî lùc)
2. Söa ch÷a pan hÖ thèng l¸i vµ cÇu tríc dÉn híng

a) KiÓm tra vµ thay thÕ çc chi tiÕt
- KiÓm tra vµ thay thÕ çc chèt cÇu vµ b¹c mßn.
- Thay thÕ vµ söa ch÷a çc thanh, ®ßn dÉn ®éng l¸i.
- Tra mì b«i tr¬n çc chèt cÇu, b¹c lãt vµ thay dÇu b«i tr¬n hép tay l¸i vµ bé trî lùc.
- KiÓm tra vµ l¾p ®óng dÊu çc vÞ trÝ cña trôc tay l¸i, cÇn quay ®øng vµ çc thanh kÐo.
Trôc tay l¸i §ßn quay ®øng

V¹ch dÊu
V¹ch dÊu
Hép tay l¸i
Trôc vµnh r¨ng
a) b)
H×nh 5 -20: L¾p ®óng dÊu çc chi tiÕtcña hÖ thèng l¸i «t«
a) V¹ch dÊu vµ th¸o trôc tay l¸i; b) V¹ch dÊu gi÷a ®ßn quay ®øng vµ ®Çu trôc vµnh r¨ng;
60
b) §iÒu chØnh hÖ thèng l¸i
 §iÒu chØnh khe hë däc trôc tay l¸i (h×nh 5- 21)
 KiÓm tra
Th¸o thanh kÐo däc, dïng tay l¾c cÇn quay ®øng. NÕu c¶m thÊy cã ®é r¬ lín h¬n tiªu
chuÈn cÇn ph¶i ®iÒu chØnh.
§ßn quay ®øng §Öm ®iÒu chØnh Hép tay l¸i §ai èc ®iÒu chØnh
Thanh kÐo däc N¾p hép tay l¸i

a) b) c)
H×nh 5 - 21. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh khe hë däc trôc tay l¸i
a- KiÓm tra hép tay l¸i b- §iÒu chØnh ®Öm hép tay l¸i c- §iÒu chØnh ®ai èc h·m
 §iÒu chØnh
- Th¸o n¾p hép tay l¸i ( hoÆc chèt h·m cña ®ai èc ®iÒu chØnh)
- TiÕn hµnh thªm hoÆc bít ®Öm díi trôc vÝt (hoÆc vÆn ®ai èc ®iÒu chØnh vµo hoÆc ra) ®Ó
®¹t ®îc ®é r¬ tiªu chuÈn.
 §iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do (®é r¬ tù do)
 KiÓm tra hµnh tr×nh tù do cña vµnh tay l¸i (h×nh 5- 22)
Hµnh tr×nh xoay vµnh tay l¸I lín h¬n 25 0 do çc khíp cÇu ®Çu ®ßn quay ®øng vµ thanh
kÐo däc mßn nhiÒu hoÆc ®iÒu chØnh sai.
- §Ó xe ë vÞ trÝ ®i th¼ng, g¾n ®ång hå ®o gãc lªn vµnh tay l¸i.
- Sau ®ã xoay vµnh tay l¸i qua tr¸i vµ qua ph¸i cho ®Õn khi cã lùc c¶n nÆng th× dõng l¹i
vµ ®äc sè ®o trªn ®ång hå vµ so víi tiªu chuÈn (hµnh tr×nh tù do vµnh tay l¸i = (15 0 – 250).
Nªó gãc xoay kh«ng ®óng tiªu chuÈn cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh.
 §iÒu chØnh
Th¸o chèt h·m ®Çu thanh kÐo däc, dïng tua vÝt vÆn chÆt ®ai èc h·m b¹c khíp cÇu, sau
®ã vÆn ra ®Õn vÞ trÝ l¾p ®îc chèt h·m.
Vµnh tay l¸i §ßn quay ®øng
Thanh kÐo däc
a) b)
H×nh 5 - 22. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do cña vµnh tay l¸i
a) KiÓm tra vµnh tay l¸i; b) §iÒu chØnh ®é r¬ cña vµnh tay l¸i
61
 §iÒu chØnh lùc quay vµnh tay l¸i
 KiÓm tra hµnh tr×nh lùc quay vµnh tay l¸i
G¾n ®ång hå ®o lùc lªn vµnh tay l¸i, sau ®ã xoay vµnh tay l¸i qua tr¸i vµ qua ph¸i lµm
cho b¸nh xe dÞch chuyÓn nhÑ nhµng, víi mét lùc = 1 – 1,5 kG lµ ®¹t yªu cÇu. NÕu lùc vÆn
lín h¬n cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh.
 §iÒu chØnh
TiÕn hµnh níi láng ®ai èc h·m vÝt ®iÒu chØnh trôc vµnh r¨ng (hoÆc trôc b¸nh vÝt) ë n¾p
bªn hép tay l¸i ra, sau ®ã vÆn vÝt ®iÒu chØnh ra hoÆc vµo cho ®Õn khi ®¹t lùc quay vµnh tay
l¸i nhÑ ®óng tiªu chuÈn (VÆn vÝt vµo theo chiÒu kim ®ång hå lµm cho lùc quay t¨ng lªn,
vÆn vÝt ra ngîc chiÒu kim ®ång hå lµm cho lùc quay gi¶m xuèng).
Vµnh tay l¸i §ång hå ®o §ång hå ®o Hép tay l¸i 
VÝt ® chØnh
a) b) c)
H×nh 5 - 23. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh lùc quay vµnh tay l¸i
a, b) KiÓm tra lùc quay vµnh tay l¸I c) §iÒu chØnh lùc quay vµnh tay l¸i
§iÒu chØnh thanh kÐo ngang (®é chôm b¸nh xe)

 KiÓm tra ®é chôm cña hai b¸nh xe dÉn híng (h×nh 5- 24)
- §é chôm b¸nh xe tríc = A – B (= 2-5 mm)
(A vµ B lµ kho¶ng çch phia sau vµ phia tríc cña t©m hai b¸nh xe dÉn híng)
§é chôm cña hai b¸nh xe tríc ®¶m b¶o cho hai b¸nh xe lu«n chuyÓn ®éng song song
víi nhau. V× lùc c¶n cña mÆt ®êng cã xu híng xoay çc b¸nh xe ra phÝa ngoµi ®Ó bï trõ
cho khe hë khi l¾p r¸p vµ tr¸nh mßn lèp nhanh.
- Khi kiÓm tra ®Ó xe ë vÞ trÝ ®i th¼ng, trªn mÆt ®êng b»ng ph¼ng. Dïng thíc ®o chuyªn
dïng ®o kho¶ng çch gi÷a hai vÞ trÝ cña t©m ë phÝa tríc (B) vµ phÝa sau (A)
Sau ®ã lÊy trÞ sè = A – B (mm) vµ so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu
chØnh.
62
b) §iÒu chØnh (h×nh 5-24b)
- Th¸o thanh kÐo ngang khái ®ßn cam l¸i
- Th¸o láng hai ®Çu nèi ren cña thanh kÐo ngang, sau ®ã vÆn ra hoÆc vµo ®Ó ®¹t ®îc
kÝch thíc (A – B) ®óng yªu cÇu.
Th¸o çc ®ai èc cña èng khíp cÇu ë hai ®Çu thanh kÐo ngang, sau tiÕn hµnh vÆn ®Çu
khíp cÇu ra hoÆc vµo ®Ó ®¹t ®é chôm ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh.
B¸nh xe dÉn híng Thanh kÐo ngang èng nèi khíp cÇu
§ai èc ®iÒu chØnh
H×nh 5 - 24. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é chôm b¸nh xe
a) KiÓm tra ®é chôm b¸nh xe b) §iÒu chØnh ®é chôm b¸nh xe
c) Söa ch÷a pan hÖ thèng l¸i

Sau khi vÆn chÆt vµ ®iÒu chØnh çc bé phËn cña hÖ thèng l¸i, nhng hÖ thèng l¸i vÉn
®iÒu khiÓn kh«ng æn ®Þnh vµ lùc xoay vµnh tay l¸i vÉn nÆng, cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra, söa
ch÷a tiÕp çc bé phËn ®Ó cho hÖ thèng l¸i ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu tr¹ng th¸i kü thuËt.
- KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é r¬ tiªu chuÈn cña moay¬ tríc.
- KiÓm tra ®é mßn cña hai b¸nh xe tríc vµ b¬m ®ñ ¸p suÊt cña lèp.
- KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh çc gãc nghiªng cña chèt chuyÓn híng vµ thay thÕ b¹c, chèt
chuyÓn híng mßn.
63
F. thùc hµnh söa ch÷a çc pan cña hÖ thèng phanh

a) KiÓm tra bªn ngoµi vµ vÆn chÆt çc bé phËn
- KiÓm tra bªn ngoµi çc mèi l¾p ghÐp cña hÖ thèng phanh vµ vÆn chÆt çc ®ai èc,
bul«ng h·m.
- KiÓm tra çc vÕt nøt, g·y hë cña çc ®êng èng dÉn dÇu (hoÆc khÝ nÐn), çc xi lanh, bÇu
phanh cña hÖ thèng phanh.
- KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh hµnh tr×nh cña bµn ®¹p phanh.
- X¶ kh«ng khÝ trong hÖ thèng phanh thuû lùc.
b) KiÓm tra khi vËn hµnh
- Khi vËn hµnh «t« chó ý nghe ån kh¸c thêng ë côm hÖ thèng phanh, nÕu cã tiÕng ån
kh¸c thêng vµ xe vËn hµnh vµ phanh kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi
®Ó ®¶m b¶o an toµn giao th«ng.
M¸y nÐn khÝ èng dÉn khÝ nÐn §ång hå b¸o ¸p suÊt
B×nh chøa khÝ nÐn
BÇu phanh b¸nh xe
Bµn ®¹p Cam t¸c ®éng

Lß xo
BÇu phanh b¸nh xe
Van ®iÒu khiÓn

Guèc phanh M¸ phanh
a) b)
H×nh 5-25. S¬ ®å cÊu t¹o hÖ thèng phanh khÝ nÐn

a) CÊu t¹o dÉn ®éng phanh; b) CÊu t¹o c¬ cÊu phanh
2. KiÓm tra ®iÒu chØnh hÖ thèng phanh

a) §iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh
 KiÓm tra hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh
- Hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh = 8 -15 mm
- KiÓm tra : Dïng thíc ®o chuyªn dïng ®o kho¶ng çch tõ sµn xe lªn bµn ®¹p phanh,
sau ®ã Ên bµn ®¹p phanh ®Õn vÞ trÝ c¶m thÊy nÆng (cã lùc c¶n) vµ dõng l¹i ®Ó ®äc kÕt qu¶,
so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp vµ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh.
64
 §iÒu chØnh (h×nh 5- 26)
-Th¸o çc ®ai èc ®iÒu chØnh cña ty ®Èy ®Çu xi lanh chÝnh, tiÕn hµnh vÆn ra hoÆc vµo ®Ó
®¹t hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh sau ®ã h·m chÆt.
Bµn ®¹p Thíc kiÓm tra §ai èc ®iÒu chØnh
8- 15
Ty ®Èy
Sµn xe
Bµn ®¹p
a) b)
H×nh 5-26. KiÓm tra, ®iÒu chØnh hµnh tr×nh bµn ®¹p phanh
b) X¶ kh«ng khÝ trong hÖ thèng phanh thuû lùc (h×nh 5-27)

- KiÓm tra lµm s¹ch bªn ngoµi çc bé phËn dÉn ®éng phanh
- §æ dÇu phanh ®Çy b×nh chøa
- §¹p bµn ®¹p phanh nhiÒu lÇn sau ®ã gi÷ nguyªn vÞ trÝ ®¹p phanh
- TiÕn hµnh níi láng vÝt x¶ ë xi lanh chÝnh vµ x¶ hÕt kh«ng khÝ sau ®ã vÆn chÆt
- Thùc hiÖn ®¹p bµn ®¹p phanh vµ x¶ kh«ng khÝ trong xi lanh chÝnh nhiÒu lÇn cho ®Õn
khi hÕt bät khÝ .
- TiÕp tôc thùc hiÖn ®¹p bµn ®¹p phanh vµ x¶ kh«ng khÝ trong xi lanh b¸nh xe nhiÒu lÇn
cho ®Õn khi hÕt bät khÝ .
- KiÓm tra vµ ®æ dÇu phanh ®Çy b×nh chøa
- KiÓm tra vµ thö phanh trªn ®êng.
a) b) c)
H×nh 5 - 27. X¶ kh«ng khÝ trong hÖ thèng phanh thuû lùc

a) §æ ®ñ dÇu phanh; b) §¹p phanh liªn tôc; c) Gi÷ bµn ®¹p phanh vµ x¶ kh«ng khÝ
65
c. §iÒu chØnh c¬ cÊu phanh
 KiÓm tra khe hë m¸ phanh
- Kª kÝch b¸nh xe
- §o khe hë m¸ phanh qua lç trªn tang trèng vµ so víi tiªu chuÈn cho phÐp
( hoÆc quay b¸nh xe kh«ng nghe tiÕng ån nhÑ )
 §iÒu chØnh c¬ cÊu phanh thuû lùc (h×nh 5- 28)
. - Xoay chèt lÖch t©m vµ cam lÖch t©m cña guèc phanh cho ®Õn khi ®¹t khe hë phÝa díi
vµ phÝa trªn gi÷a m¸ phanh vµ tang trèng ®óng yªu cÇu kü thuËt.
- Xoay ®ai èc ®iÒu chØnh cho khe hë phÝa díi m¸ phanh vµ tang trèng ®¹t yªu cÇu.
Chèt ®iÒu chØnh Chèt ®iÒu chØnh M©m phanh
M¸ phanh
Bul«ng ®iÒu chØnh
a) b) c)
H×nh 5 - 28. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh khe hë c¬ cÊu phanh

a) Xoay chèt ®iÒu chØnh; b) Chèt ®iÒu chØnh c) §iÒu chØnh bu l«ng cam lÖch t©m
 §iÒu chØnh c¬ cÊu phanh khÝ nÐn (h×nh 5- 29)

- Xoay chèt lÖch t©m vµ cam lÖch t©m cña guèc phanh cho ®Õn khi ®¹t khe hë phÝa díi
vµ phÝa trªn gi÷a m¸ phanh vµ tang trèng ®óng yªu cÇu kü thuËt.
- Xoay ®ai èc ®iÒu chØnh cho khe hë phÝa díi m¸ phanh vµ tang trèng ®¹t yªu cÇu.
èng khÝ nÐn BÇu phanh

2.
Söa
ch÷a §ai èc ®iÒu chØnh Ch¹c xoay
pan hÖ Cam t¸c ®éng
thèng
phanh Lß xo
Sau khi
vÆn chÆt vµ
®iÒu chØnh
çc bé
Mµng cao su Lß xo
M¸ phanh
Bul«ng ®iÒu chØnh

Trôc cam t ®«ng Chèt lÖch t©m
H×nh 5 -29. CÊu t¹o bÇu phanh b¸nh xe vµ c¬ cÊu phanh khÝ nÐn
66
phËn cña hÖ thèng phanh, nhng hÖ thèng phanh kÐm hiÖu lùc, phanh ¨n kh«ng ®Òu hoÆc
bã phanh, cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra, söa ch÷a tiÕp çc bé phËn ®Ó cho hÖ thèng phanh ®¶m
b¶o ®óng yªu cÇu tr¹ng th¸i kü thuËt.
- KiÓm tra vµ thay thÕ çc pitt«ng, lß xo, vßng ®Öm vµ mµng cao su cña çc xi lanh hoÆc
bÇu phanh.
- Thay thÕ vµ söa ch÷a çc m¸ phanh bÞ mßn vµ chai cøng.
- Tra mì b«i tr¬n çc chèt xoay, chèt lÖch t©m...
Guèc phanh Tang tr«ng Chèt b¸o mßn m¸ phanh
M¸ phanh M¸ phanh M¸ phanh

a) b) c)
H×nh 5-30. KiÓm tra c¬ cÊu phanh

a) KiÓm tra m¸ phanh mßn b) KiÓm tra diÖn tÝch tiªp xóc cña m¸ phanh
c) KiÓm tra mßn m¸ phanh (phanh ®Üa)
i. Tªn bµi tËp

1. HÖ thèng phanh ¨n lÖch vÒ mét bªn?
2. C¬ cÊu phanh bÞ bã kÑt khi phanh ?

1. Tr×nh bµy ®îc ph¬ng ph¸p chÈn ®o¸n vµ x¸c ®Þnh h háng.
2. X¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c h háng vµ söa ch÷a çc pan ®óng kü thuËt.
III. Thêi gian

67
§¸p ¸n çc c©u hái vµ bµi tËp
§¸p ¸n - Bµi 1
C©u 1: nguyªn nh©n do :
- ¾c quy yÕu, láng ®Çu nèi d©y hoÆc thiÕu x¨ng…
- HoÆc m¸y khëi ®éng háng, láng d©y nèi ¾c quy hoÆc d©y nèi ®iÖn cao ¸p, hoÆc kh«ng cã
x¨ng ®Õn bé chÕ hoµ khÝ…
- D©y nèi ®iÖn cña hÖ thèng ®¸nh löa ch¹m ®øt hoÆc láng
- §êng èng x¨ng vµ bé chÕ hoµ khÝ bÞ t¾c bÈn hoÆc hÕt x¨ng
- B« chÕ hoµ khÝ t¨c bÈn, x¨ng cÊp kh«ng ®Òu, x¨ng lÉn níc, thiÕu x¨ng do hë ®êng èng
n¹p vµ bé chÕ hoµ khÝ hoÆc bé lµm ®Ëm cña bé chÕ hoµ khÝ kÑt háng …
- Mét vµi xi lanh kh«ng lµm viÖc do mßn g·y xÐc m¨ng hoÆc mét sè bugi kh«ng cã löa …
§¸p ¸n - Bµi 2
- Qu¹t giã hoÆc b¬m níc háng hoÆc quay yÕu, thiÕu níc lµm m¸t hoÆc ®Æt b¬m sai, ch¸y
kh«ng æn ®Þnh…
- Chèt pitt«ng hoÆc xÐc m¨ng g·y, hoÆc pitt«ng nøt, vì.
-Trôc khuûu, thanh truyÒn vµ cong vªnh hoÆc ®øt láng bu l«ng h·m.
- Thêi ®iÓm ®Æt b¬m qu¸ sím hoÆc dïng sai lo¹i nhiªn liÖu g©y ch¸y næ kh«ng æn ®Þnh.
- Sup¸p cong, nøt g·y, hoÆc khe hë nhiÖt qu¸ lín
- BÇu läc kh«ng khÝ t¾c, hoÆc mßn nhiÒu nhãm pitt«ng vµ xÐc m¨ng ®éng c¬…
- B¬m cao ¸p vµ vßi phun mßn nhiÒu, hoÆc ®iÒu chØnh sai lu lîng vµ thêi ®iÓm b¬m nhiªn
liÖu.
- Mét sè vßi phun t¾c bÈn.
§¸p ¸n - Bµi 3
- HÖ thèng ®¸nh löa ®Æt löa qu¸ muén
- B« chÕ hoµ khÝ t¨c bÈn, x¨ng cÊp kh«ng ®Òu, x¨ng lÉn níc, thiÕu x¨ng do hë ®êng èng
n¹p hoÆc dïng sai laäi x¨ng quy ®Þnh.
- C¬ cÊu kh«ng t¶i t¾c bÈn
- HÖ thèng ®¸nh löa sai gãc ®¸nh löa qu¸ sím, tô ®iÖn yÕu, biÕn ¸p ®¸nh löa kÐm, çc ®Çu
d©y nèi ®iÖn bÈn hoÆc bÞ láng, bugi bÈn…
- Sup¸p mßn hë
- Bé chÕ hoµ khÝ bÞ t¾c bÈn hoÆc kÑt háng b¬m lµm ®Ëm vµ b¬m t¨ng tèc
- HÖ thèng ®¸nh löa ®Æt löa qu¸ muén, tô ®iÖn yÕu, biÕn ¸p ®¸nh löa kÐm.
68
§¸p ¸n - Bµi 4
- ¾c quy ®iÖn ¸p kh«ng ®ñ, do sö dông l©u ngµy, thiÕu dung dÞch ®iÖn ph©n hoÆc dung
dÞch lo·ng.
- Cæ gãp bÈn, chæi than vµ lß xo mßn, yÕu
- Çc tiÕp ®iÓm mßn nhiÒu hoÆc bÈn
- Çc cuén d©y cña r¬ le bÞ ch¹m hoÆc ®øt.
- Bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p háng
- HoÆc d©y dÉn vµ çc ®Çu nèi cña hÖ thèng chiÕu s¸ng bÞ láng.
- Bé g¹t níc ma cã cæ gãp bÈn, chæi than vµ lß xo mßn, yÕu
- Çc cuén d©y cña bé g¹t níc ma bÞ ®øt hoÆc ch¹m nhÑ.
- D©y dÉn ®iÖn tõ ¾c quy bÞ láng
§¸p ¸n - Bµi 5
- Cµng sang sè vµ trôc trît mßn, cong.
- Bé ®ång tèc mßn, kÑt hoÆc çc vßng ®Öm, phanh h·m çc b¸nh r¨ng mßn, g·y.
- Çc æ bi mßn lµm lÖch t©m çc trôc cña hép sè.
- Ly hîp më kh«ng døt kho¸t.
- ¸p suÊt lèp vµ ®é mßn cña hai b¸nh xe ph¶i vµ tr¸i kh«ng gièng nhau.
- Bé ®iÒu hoµ lùc phanh háng
- PÝt t«ng, xi lanh b¸nh xe (hay guèc phanh) bÞ kÑt vÒ mét bªn b¸nh xe.
- M¸ phanh dÝnh dÇu, mì, hoÆc khe hë m¸ phanh vµ tang trèng cña hai b¸nh xe tr¸i vµ
ph¶i kh¸c nhau.
- Bé h·m cøng b¸nh xe (ABS) bÞ kÑt háng vÒ mét bªn.
- C¬ cÊu phanh : m¸ phanh mßn nhiÒu ®Õn ®inh t¸n, bÒ mÆt m¸ phanh chai cøng hoÆc bÞ
dÝnh níc, ®inh t¸n láng, chèt l¾p guèc phanh mßn vµ thiÕu dÇu b«i tr¬n hoÆc æ bi moay¬
mßn vì.
- §ßn quay ®øng : cong, vªnh vµ mßn phÇn then hoa
- Çc thanh kÐo däc vµ ngang : cong
- §iÒu chØnh sai ®é chôm çc b¸nh xe
- DÇm cÇu bÞ cong vªnh hoÆc mßn b¹c vµ chèt chuyÓn híng.
- B¸nh r¨ng vi sai vµ chèt ch÷ thËp mßn, rç nhiÒu, thiÕu dÇu b«i tr¬n hoÆc bÞ kÑt do g·y
r¨ng…
69
Çc thuËt ng÷ chuyªn m«n
- Trôc khuûu (trôc c¬)

- XÐc m¨ng (vßng g¨ng)
- Sup¸p (van)
- §ßn bÈy (®ßn më)
- Van æn nhiÖt (van h»ng nhiÖt)
- èng t¨ng ¸p (b«bin cao ¸p)
- M¸y khëi ®éng ( ®éng c¬ ®iÖn hay ®Ò )
- Bé chia ®iÖn (®en c«)
- Bé chÕ hoµ khÝ (Cacburat¬)
- B¬m chuyÓn nhiªn liÖu (b¬m thÊp ¸p)
- Van cao ¸p (van tho¸t hay van triÖt håi)
- §Üa ma s¸t (®Üa ly hîp)
- Hép ph©n phèi (hép sè phô)
- B¸n trôc (n÷a trôc)
70
Tµi liÖu tham kh¶o
1-NguyÔn TÊt TiÕn-Nguyªn lý ®éng c¬ ®èt trong-NXB.gi¸o dôc-2000

2- NguyÔn tÊt TiÕn-§ç Xu©n KÝnh-Gi¸o tr×nh kü thuËt söa ch÷a «t«-m¸y næ-2002
3- NguyÔn TÊt TiÕn-NguyÔn ®øc Phó-Hå TÊn ChuÉn-TrÇn V¨n TÕ-KÕt cÊu tÝnh to¸n
®éng c¬ ®èt trong I.II.III-NXB gi¸o dôc-1996
4-NguyÔn Oanh-Kü thuËt söa ch÷a «t« vµ ®éng c¬ næ hiÖn ®¹i-§éng c¬ x¨ng-NXB
ban GDCN.TP.Hå ChÝ MInh-1990.
5- NguyÔn §øc Tuyªn-NguyÔn Hoµng ThÕ-S dông- B¶o dìng vµ söa ch÷a «t«- NXB
§¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp-TËp I-II-1989.
6-NguyÔn Thanh TrÝ-Ch©u ngäc Thanh-Híng dÉn sö dông b¶o tr× vµ söa ch÷a xe «t«
®êi míi-NXB TrÎ-1996.
7-TrÇn Duy §øc ( dÞch)-B¶o dìng kü thuËt vµ söa ch÷a «t«-NXB C«ng nh©n kü thuËt
Hµ néi-1987.
8-NguyÔn Kh¾c Trai – Kü thuËt chÈn ®o¸n «t« - Bé m«n «t« -§¹i häc b¸ch khoa Hµ
néi – Nhµ xuÊt b¶n giao th«ng vËn t¶I 2004
9-TOYOTA - HIACE - Repair Manual For Chassis & Body- 1989
10- C«ng ty «t« TOYOTA- Tµi liÖu ®µo t¹o- Hép sè tù ®éng- TËp 9 -1997
71
72
73
74

(123doc - VN) - GT Schua Pan

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(123doc - VN) - GT Schua Pan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

bé lao ®éng - th¬ng binh vµ x· héi

Tæng côc d¹y nghÒ

Tuyªn bè b¶n quyÒn :

Mäi môc ®Ých kh¸c cã ý ®å lÖch l¹c hoÆc

Tæng Côc D¹y NghÒ c¸m ¬n vµ hoan nghªn

§Þa chØ liªn hÖ:

M· quèc tÕ ISBN :……..

(Tãm t¾t néi dung cña Dù ¸n)

(Giíi thiÖu tµi liÖu vµ thùc tr¹ng)

Hµ néi, ngµy . th¸ng n¨m

VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un :

Môc tiªu cña m« ®un:

Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un:

Néi dung chÝnh cña m« ®un:

Bµi Danh môc c¸c bµi häc Lý Thùc C¸c

HAR 01 01 HAR 01 08 HAR 01 10 HAR 01 11 HAR 01 14 HAR 01 17

HAR 01 18 HAR 01 19 HAR 01 20 HAR 01 21 HAR 01 22 HAR 01 23

HAR 01 24 HAR 01 25 HAR 01 26 HAR 01 27 HAR 01 28

HAR 02 07 HAR 02 09 HAR 02 13

HAR 02 11 HAR 02 12 HAR 02 14 HAR 02 15 HAR 02 16 HAR 02 17 HAR 02 19

1 . Häc trªn líp vÒ :

2 . Thùc tËp t¹i xëng trêng vÒ :

3 . Tham quan thùc tÕ vÒ :

4. Tù nghiªn cøu vµ lµm bµi tËp vÒ :

Söa ch÷a pan ®éng c¬ x¨ng

Môc tiªu thùc hiÖn:

Néi dung chÝnh:

I. Giíi thiÖu chung vÒ cÊu t¹o ®éng c¬ x¨ng

BÇu läc kh«ng khÝ

Bé chÕ hoµ khÝ Bé chia ®iÖn

Qu¹t giã èng x¶

§éng c¬ M¸y khëi ®éng Thïng x¨ng

H×nh 1-2: S¬ ®å cÊu t¹o chung ®éng c¬ x¨ng 4 kú

II. kh¸I niÖm vµ ph©n lo¹i pan «t«

HiÖn tîng h háng Nguyªn nh©n h háng

2. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a

1. Lµm s¹ch bªn ngoµi ®éng c¬

IV. C©u hái vµ bµi tËp

I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc

BÇu läc kh«ng khÝ èng n¹p

Bé chÕ hoµ khÝ

¾c quy Ampe kÕ V«n kÕ

H×nh. 1-3: S¬ ®å kiÓm tra m¸y khëi ®éng

Bé ®¸nh löa sím

èng t¨ng ®iÖn Bé chia ®iÖn

Vïng nghe tiÕng Vïng nghe Vïng nghe tiÕng

Vïng nghe tiÕng gâ

Vïng nghe tiÕng gâ Vïng nghe tiÕng

VÝt ®iÒu chØnh

§ßn më vµ sup¸p Th©n m¸y

6. §éng c¬ bÞ nãng qu¸ vµ ®éng c¬ lµm viÖc hao x¨ng

èng n­íc ra kÐt n­íc

D©y ®ai Puly b¬m èng n­íc ra b¬m §éng c¬

H×nh 1-7. KiÓm tra ®é c¨ng d©y ®ai vµ van æn nhiÖt

C¬ cÊu khëi ®éng

VÝt kiÓm tra

c) KiÓm tra ¸p suÊt nÐn cña nhãm pitt«ng vµ xÐc m¨ng

§ång hå ®o ¸p suÊt Lç l¾p vßi phun §éng c¬ kiÓm tra

H×nh 1-9. KiÓm tra ¸p suÊt nÐn cña xi lanh

§éng c¬ èng ®Ó th­íc ®o Th­íc ®o møc dÇu

C¸c te V¹ch chØ thÞ cña th­íc

b) KiÓm tra ¸p suÊt cña ®êng dÇu chÝnh

§ång hå ®o P §ßn më, sup¸p

èng níc ra kÐt níc

D©y ®ai Puly b¬m èng níc ra b¬m §éng c¬

§éng c¬ èng ®Ó thíc ®o Thíc ®o møc dÇu

C¸c te V¹ch chØ thÞ cña thíc

Vßi phun x¨ng Van träng lîng CÇn liªn ®éng

CÇn con trît Phao n©ng

èng níc Vßi phun níc

Trôc ®iÒu khiÓn R«to B¬m mµng B×nh chøa níc