Izvor ljudske vrijednosti i njen uticaj na shvatanje šerijata

Od malih nogu mi bivamo indoktrinirani raznim vrstama svjetski raširenih filozofija

poput sekularizma i njegovih ogranaka poput humanizma, feminizma, sajentizma, modernizma
(ili sad postmodernizma, relativizacije svih principa i postulata) i drugih izama koji su
alternativa vjeri. Protinje se kroz sve: medije, škole, lektire, romane, nauku, filmove, bukvalno
sve. To je dio moderne civilizacije.
Tako je jedna od suštinskih razlika između islamskog i sekularnog pogleda na svijet i
to da vjerovanje, samo po sebi, ne može biti nešto negativno ili zločin, osim ako se ispolji, i to
da se ispolji štetno po druge. A kamoli ako se ne ispolji štetno po druge, ili se čak uopšte ne
ispolji. U islamu suprotno, vjerovanje, samo po sebi, može biti zločin veći nego bilo koje djelo
tijela, jer se veže za odnos sa Stvoriteljem nebesa i Zemlje o Kojem i zavisi čovjekova
nadmaterijalna vrijednost. Tj. čovjek crpi svoju apstraktnu vrijednost upravo od Boga, i
kvarenje veze sa Bogom znači kvarenje izvora njegove vrijednosti, a to znači na koncu i
gubljenje vrijednosti, tako da na kraju postane obična gomila molekula. Ali razlika između te
gomile molekula i ostalih gomila molekula je u tome što je ova gomila molekula svojevoljno
izabrala da uništi svoj izvor vrijednosti, nakon što je bila počašćena nečim čime nije bila
počašćena nijedna gomila molekula, niti ijedno drugo stvorenje u postojanju, a to znači da je
sebi krajnju nepravdu učinio, a to znači da više ne zaslužuje da postoji kao voljno živo biće,
već kao neka druga gomila molekula, s tim da će ga belaj njegovog odabira pratiti i nakon
smrti. Naravno, po islamskom krivičnom pravu, kazne se tiču sudske i izvršne vlasti, a ne
pojedinaca, tako da ne može civil odlučivati koga kazniti, a kamoli to primjenjivati, ni u
islamskoj ni u neislamskoj zemlji, jer to vodi anarhiji.
Zatim, sekularizam polazi od marginalnosti uloge vjere u životu čovjeka, a islam
suprotno od toga.
Ono što je paradoksalno je da su oni vrijednost čovjeka pokušali zamijeniti nečim mimo
vjere, pokušali su izbaciti Boga iz života ljudi pa imaju alternativu za sve. Tako su došli i sa
humanizmom, koji je zamjena za istinski izvor vrijednosti čovjeka, a sve to je u
kontradiktornosti sa suštinom čitave filozofije sekularizma, i njegove alternative Božijem
stvaranju i smislu života - darvinizmu. Al nekako su na silu uklopili taj humanizam u sekularni
svjetonazor iako je u koliziji sa ostalim komponentama tog svjetonazora. Došli su sa
apstraktnim, nematerijalnim vrijednostima poput: "Svi ljudi se rađaju jednaki, svi se ljudi
rađaju slobodni, svi ljudi imaju pravo na ovo, pravo na ono", pa onda počnu nabrajati prava,
čiji se broj vremenom povećava. Ko mu je dao prava? Čovjek. Kako je nastao? Slučajno, nizom
besciljnih slučajnih procesa tokom historije. Pa kako je dobio prava, kako je dobio vrijednost
mimo vrijednosti bilo koje druge gomile molekula? Prava i vrijednosti drugačija u odnosu na
ostala bića koja su također produkt niza besciljnih slučajnih procesa tokom historije? Dao ih
sam sebi... Na osnovu čega? Na osnovu razuma. A otkud mu razum? Došao nizom slučajnih,
besciljnih hemijskih procesa. Šta je razum? Produkt tih procesa u mozgu koji je opet gomila
slučajno sklepanih molekula tokom historije. Jednostavno on tako hoće. A šta to znači da hoće?
To znači da ima volju. A šta to znači volja? To je isto produkt slučajnih besciljnih hemijsko-
električnih procesa u njemu. Pa jel utiče na volju ili volja na njega? Ovo prvo. Pa ta "volja"
onda nije ništa drugačija od "odluke" oblaka da spusti kišu, ili "odluke" crijeva da se isprazne,
da prostite. Sve ono što mi vjernici nazivamo vrijednostima (pravda, vrijednost, prava, istina,
pamet, slobodna volja, itd) je samo produkt slučajnih događaja i hemijskih procesa koji, sami
po sebi, ne daju nikakva objektivna vrijednosna mjerila. Drugim riječima, kod ateista, ono što
izađe gore i dole nema stvarne razlike u vrijednosti. Hemijski procesi bez cilja i smisla.

I onda posjednik takve "volje" i "razuma" ima pravo da postavlja pitanja "Zašto"
Onome kod Koga se završava svako "Zato." Onome bez Koga ne može ukloniti znakove
navodnika sa volje, razuma, svijesti, vrijednosti. Iako je, u šerijatskom pravu, posao primjene
zakona nad ljudima, od krivičnog zakona pa nadalje, posao države koja vlada po tom zakonu a
ne pojedinaca, običnih građana, ipak se tiče i svakog običnog muslimana sa aspekta vjerovanja,
jer mora vjerovati u sve Allahove propise, pa i one vezane za krivični zakon, ratni i porodični,
tj. verovati da su od Allaha i da su dio savršenog zakonika. Nasuprot tome, imamo veliki broj
ljudi koji je potpao pod uticaje neke od modernih ideologija i njihovih ogranaka koji
pokušavaju na sve moguće načine protumačiti tekstove Objave koji su u koliziji sa tim pod
čijim su uticajem, srazmjerno tom uticaju, a ako ne mogu protumačiti – odbace.

Pisanja kojima se negiraju razne šerijatske kazne su se kod muslimana počela javljati
sa globalnim slabljenjem muslimana od vremena kolonijalizma pa naovamo. Tada muslimani
potpadaju pod duhovnu inferiornost u odnosu na nevjerničke moralno-pravne kriterijume koji
potiču iz ateističke filozofije humanizma, a ogledaju se u konvencijama za ljudska prava – u
mnogo čemu suprotnim Allahovoj Objavi. Tada muslimanski „mislioci“ pod jakim pritiskom
zapadnog ideološkog uticaja počinju stiditi se mnogih propisa šerijata na kojima je bio
konsenzus preko hiljadu godina, pokušavaju nalaziti „izlaze“ iz tog „problema“, bilo da se radi
o ljudskim pravima uopšteno, ili ženskim pravima posebno, u kojima se islam nerijetko
suprostavlja raznim zapadnim ideološkim postulatima zasnovanim na filozofiji humanizma,
sekularizma, itd., ili o temi stvaranja čovjeka i svijeta, temi mu'džiza i drugim temama kojima
se islam suprotstavlja raznim zapadnim ideološkim postulatima zasnovanim na filozofiji
naturalizma i uopšte materijalizma koji podrazumijeva negiranje uticaja na ovaj nama dokučivi
svijet bilo čega što je van ovog svijeta. I u toj oblasti su mnogi muslimanski „mislioci“ dali
svoj „doprinos“, negirajući ili te'vileći jasne šerijatske tekstove oko čijeg značenja su se
muslimani slagali stotinama godina bez ikakvog problema. Naravno, oni nisu govorili da je
njima jedan od izvora spoznaje i izvora dokazivanja neka zapadna filozofija, jer bi bilo previše
providno, već su svoje komplekse pokušavali prikriti pozivanjem na Kur'an i Sunnet, ali koje
su razumijevali u svjetlu prethodnih filozofija, bili svjesni ili ne.

Kada su u pitanju ljudska prava, glavna šubha im izvire iz filozofije humanizma koja
veliča prava insana, a umanjuje bitnost Allahovog prava, pa kad se prekrši pravo insana, onda
je u nekim situacijama ubistvo opravdano, dok to nikako ne može da bude kad se prekrši pravo
Allaha. Po toj filozofiji nezamislivo je da djelo kufra bude gore od svih mogućih grijeha koji
nisu kufr, gore od ubistva, silovanja, itd., te, u skladu sa tim, nemoguće je da se prihvati bilo
kakvo vjersko učenje po kojem se propisuje smrtna kazna zbog ispoljavanja ubjeđenja, makar
to bilo otpadništvo oko čije kazne su se složili svi ashabi, tabi'ini, etba' tabi'ini, svi klasični
učenjaci, itd. Da im nije te šubhe, ne bi bio problem da prihvate hadis kako su ga prihvatili svi
učenjaci tokom stotina godina. Ne bi li se očistili od tih šubhi, kol'ko tol'ko, preporučujem im
sljedeća djela:

‫فهم السلف الصاحل للنصوص الشرعية ورد الشبهات حوله – عبدهللا الدميجي‬
 ‫التسليم للنص الشرعي واملعارضات الفكرية املعاصرة – فهد العجالن‬
‫معركة النص ‪ -‬فهد العجالن‬
‫مناهج االستدالل على مسائل العقيدة اإلسالمية يف العصر احلديث ‪ -‬د‪ .‬أمحد قوشيت‬
‫موقف االجتاه احلداثي من اإلمام الشافعي (عرض ونقد) ‪ -‬د‪ .‬أمحد قوشيت عبدالرحيم‬
‫املبالغة يف التيسري الفقهي ‪ -‬د‪ .‬خالد بن عبدهللا املزين‬
‫ظاهرة التأويل احلديثة يف الفكر العريب املعاصر (دراسة نقدية إسالمية) ‪ -‬د‪ .‬خالد بن عبدالعزيز السيف‬
‫التوجه املقاصدي وأثره يف الفكر اإلسالمي املعاصر ‪ -‬عارف بن مسفر املالكي‬
‫اخلطاب املقاصدي يف الفكر العريب املعاصر – د‪ .‬فهد بن حممد اخلويطر‬
‫جتديد الدين لدى االجتاه العقالين اإلسالمي املعاصر ‪ -‬أمحد اللهيب‬
‫ينبوع الغواية – عبدهللا العجريي‬
‫موقف اللربالية يف البالد العربية من حمكمات الدين ‪ -‬صاحل الدميجي‬
‫موقف االجتاه العقالين اإلسالمي املعاصر من النص الشرعي – سعد العتيب‬
‫ظاهرة إهدار السياق يف اخلطاب احلداثي (دراسة حتليلية نقدية) ‪ -‬د‪ .‬سعد بن مقبل احلريري‬
‫التوظيف العلماين ألسباب النزول ‪ -‬د‪ .‬أمحد قوشيت‬
‫التحوالت الفكرية ‪ -‬د‪ .‬حسن بن حممد األمسري‬
‫االنفتاح الفكري ‪ -‬د‪ .‬عبدالرحيم بن صمايل السلمي‬
‫النظرايت العلمية احلديثة مسريهتا الفكرية وأسلوب الفكر التغريب يف التعامل معها (دراسة نقدية) ‪ -‬د‪ .‬حسن بن‬
‫حممد األمسري‬
‫التنوير اإلسالمي يف املشهد السعودي‪ :‬أصوله الفكرية وموقفه من القضااي الشرعية ‪ -‬عبدالوهاب بن عبدهللا آل‬
‫غظيف‬
‫أضغاث أوهام (قراءة يف فكر عبداجلواد ايسني حول نظرية الدين والتدين) أتليف‪ :‬حممد حشمت إبراهيم‬
‫احلداثيون العرب والعدوان على السنة – د‪ .‬سامي عامري‬
‫فضاءات احلرية د‪ .‬سلطان العمريي‬
‫حقيقة الليربالية وموقف اإلسالم منها ‪ -‬د‪ .‬عبدالرحيم بن صمايل السلمي‬
‫املشروع اللربايل – أمحد الصواين‬
‫الليرباليون اجلدد ‪ -‬أمحد بن عبدالعزيز القايدي‬
‫مآالت اخلطاب املدين – إبراهيم السكران‬
‫سلطة الثقافة الغالبة – إبراهيم السكران‬
 ‫التأويل احلداثي للرتاث – إبراهيم السكران‬
‫االستدالل اخلاطئ ابلقرآن والسنة على قضااي احلرية دراسة نقدية – إبراهيم احلفيل‬
‫مفاهيم احلرية وتطبيقاهتا يف الدين والنفس واملال – عبد العزيز احلميدي‬
‫الردة بني احلد واحلرية – صاحل العمريي‬
‫آفاق احلرية – على محزة العمري‬
‫ انصر عبد الكرمي‬- ‫ أين الرمحة اإلهلية يف احلدود الشرعية؟‬:‫الرمحة واحلدود‬
‫احلجاب – سامي عامري‬
‫ حممد براء ايسني‬- ‫عقوبة املرتد يف الشريعة اإلسالمية وجواب معارضات املنكرين‬
‫ عبدالعزيز احلميدي‬.‫ د‬- ‫مفاهيم احلرية وتطبيقاهتا‬
‫احلرايت السياسية املعاصرة يف فقه الصحابة – فهد العجالن‬
‫النظرية السياسية اإلسالمية‬
‫ يوسف الكالم‬- ‫القراءات احلداثية للقرآن‬
‫التوظيف العلماين ألسباب النزول – أمحد عبدالرحيم‬
‫سؤاالت حتكيم الشريعة – فهد العجالن ومشاري الشثري‬
‫مفهوم اجملتمع املدين – حممد مفيت‬
‫احلكم والتحاكم يف خطاب الوحي – عبدالعزيز كامل‬
‫ حممد بن حجر القرين‬.‫ د‬- )‫التشريع الوضعي (دراسة عقدية‬
‫ حممد الشريف‬- ‫حقيقة الدولة املدنية‬

A što je interesantno, oko kazne murteda kao i tjelesnih kazni za druge vjerske prekršaje
se slažu i pravne i akaidske škole poput mu'tezila, eš'arija, maturidija i dr. Iz toga se mogu
izuzeti one otpadničke, panteističke, ezoterijske...

Dugi niz godina sam bio pod nesvjesnim određenim uticajem nekih dijelova tog
svjetonazora, jer smo svi od malih nogu upili upravo taj svjetonazor. Tek nakon dugo vremena
sam shvatio da moram da promijenim čitav svjetonazor da bih islam shvatio onakvim kakav
on jest. U suprotnom, uvijek će nam govori i postupci selefa (ashaba, njihovih učenika tabi'ina,
itd) biti problematični i u potrebi za jednom vrstom prilagođavanja svjetonazorima na koje smo
navikli, i nikada to neće biti originalno. I svi oni koji pokušavaju da "unaprijede islam", da
"modernizuju islam", da „otvore muslimanske umove“, od 19. vijeka do danas, ustvari hoće da
prilagode islam njemu stranim svjetonazorima. Zato je kod njih veliko iščuđavanje klasičnim
djelima fikha, jer klasični učenjaci su pisali u vremenu kada nije bilo sadašnjih ideologija, već
su gledali u šerijatske tekstove i šerijatska pravila pri deriviranju ili preferiranju propisa bez
uticaja islamu stranih faktora koji nemaju nikakve težine u šerijatu. Onaj ko ne restartuje svoj
svjetonazor nastavit će da se iščuđava raznim propisima i stavovima o kojima su islamski
pravnici sasvim ležerno govorili u klasičnim fikhskim djelima, jer su ti propisi i stavovi u
direktnoj koliziji sa svim što smo učili kroz nametnuti svjetonazor. Nekada govore klasičnih
učenjaka tumačimo kao da su ti neki islamski pravnici ustvari bili pod uticajem nekog
srednjovijekovnog poimanja ovoga ili onoga, a nismo svjesni da smo mi ti koji su pod uticajem
najkontradiktornije filozofije na svijetu. Oni sasvim ležerno govore o stvarima koje se ne
sviđaju onima koji su pod uticajem neke od modernih ideologija ili njihovih ogranaka, bilo da
se radi o propisima ratovanja, krivičnom pravu, porodičnom pravu, ili pak robovima i
robinjama, itd., i to se često radi o stvarima oko kojih postoje konsenzusi. Kada se učenjaci
raziđu čovjek se može složiti ili ne složiti sa nekim od mišljenja, ali na njegovo odabiranje
jačeg stava ne smije uticati ništa što u samom šerijatu nije validan faktor za odabiranje stava,
bilo da je u pitanju neki neislamski svjetonazor, ili njegov ogranak, ili lični ili društveni ukus.1
Klasičnim učenjacima je to bilo lahko, jer nisu bili uprljani raznim istočnim i zapadnim
filozofijama, kroz čiju prizmu mi gledamo, već su gledali kroz prizmu Objave, i znali su da sve
što Allah radi i propisuje biva u skladu sa Njegovom apsolutnom mudrošću, pravdom, milošću
i dobrotom.

Ersan Grahovac

1
Kao što je ljudima na našim prostorima ukus protiv širokih džilbaba sa nikabima i tome slično.