FILIPINO SA KONSTITUSYON:

IBA'T IBANG PAGBASA,

IBA'T IBANG DISKURSO

Efren R. Abueg

Hayaan ninyong makilala naLing mabuLi si Lope K. SanLos.

Hindi lamang siya haligi ng paniLikang Tagalog dahil sa kanyang nobelang
Banaag at Sikat aL hindi mabilang na mga Lulang kanyang nasulaL. Siya'y isang
taong naging babad sa puliLika dahil sa kanyang posisyong gobernador ng Rizal aL
senador ng bansa aL bukod pa sa isang labor leader na nagLuro ng "marxismo" aL
"sosyalismo" sa mga manggagawang Pilipino. Naging komrobersiyal siyang
panLaS-wika nang sulatin niya ang Balarila ng Wikang Pambansa-ang abakada ng
wikang Tagalog, aL niLOng dekada sisenta nang Linanggihan niya ang pensiyong
PI2,OOO taun-taon habang siya ay nabubuhay dahil sa hindi inaprobahan ng
Kongreso ang "Pilipino" bi1ang wikang pambansa (Aspillera 1972).
ULang din kay Lope K. San Los ang pagkakalagay ng Tagalog sa Konstitusyon
ng 1935, ng "pauunlaring Filipino" sa KonstiLusyon ng 1973, at sa wakas, ng
"Filipino, bilang wikang pambansa" sa Konstitusyon ng 1986-sapagkaL kung
wala ang Balarila ng Wikang Pambansa na kanyang sinulaL, walang gramaLikang
mapagbabatayan ang wikang pambansa, hindi iLO mapauunlad, hindi iLO mai-
susulong, hindi iLo mailalagay sa malawak na pagsusuri upang isilang ang "bagong
balarila" na sinulaL ng mga makabagong panLas-wika.
NguniL hindi siya~si Lope K. Samos-- ang magiging paksa ng iba'L ibang
pagbasa, iba'L ibang diskurso, kahiL maaari nating gawin iyon; gayunrnan, ang
nakaLakda'y pagbasa ng Artikulo XIV, Seksiyon 6 hanggang 9, ng KonsLiLusyon
ng Pilipinas, circa 1986.
Unahin naLin ang Seksiyon Anirn:

Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Saman-

Lalang nalilinang, dapaL iLOng payabungin aL pagyamanin pa
salig sa urniiral na rnga wikang Pilipino aL iba pang rnga wika.