Yamamoto Nhung Tran Danh Tren Thai Binh Duong 1 (Japanese Destroyer Captain by Tameichi Hara)

quá chủ quan.
LỜI NÓI ĐẦU

Khi viết quyển sách nầy, tôi đã cố gắng tránh
chủ quan càng nhiều càng tốt, và để làm như
Khi Nhật Bản bắt đầu hồi sinh sau đệ nhị thế thế, tôi phải đưa ra sự phê phán nghiệt ngã,
chiến, dân chúng Mỹ có cái nhìn vô tư hơn đối không chỉ đối với chính tôi, mà còn đối với
với cuộc chiến, và càng ngày càng có nhiều những thân hữu đã giúp đỡ tôi hết lòng. Thói
người bắt đầu đòi hỏi những câu chuyện xoay quen của con người, và cũng là sự thất bại
quanh cuộc chiến nầy được nói thẳng ra. của mọi sĩ quan trong quân đội, là thường cố
Nhiều quyển sách có giá trị đã được một số che đậy mọi lỗi lầm nếu không của chính mình
cựu phi công Hải Quân Hoàng Gia viết, phản thì cũng của bạn bè. Thật vậy , tôi đã thấy khổ
ảnh trung thực sự hiểu biết về những trận tâm khi phải tránh sự thất bại nầy.
không chiến mà các tác giả đã từng tham dự.
Sự phê phán và sự chân thật của tôi có thể gây
Nhiều người bạn đã thúc giục tôi kể lại câu nhiều tổn thương cho các đồng nghiệp của tôi,
chuyện về hải chiến thời ấy. Đây không phải và có thể cho những người đã chiến đấu
là một việc làm dễ dàng, bởi các thủy thủ khu chống lại tôi.Tuy nhiên, tôi hy vọng rằng
trục hạm chỉ được huấn luyện để chiến đấu những đọc giả như thể sẽ có một cái nhìn bao
mà không được huấn luyện về viết văn. Thật dung, và xin cố hiểu rằng thâm tâm tôi không
vậy, quyển sách nầy không thể ra đời nếu muốn gây phiền lòng cho riêng ai một ai.
không có sự hợp tác hết lòng của một số đông
Được sống sót sau khi chiếc tuần dương hạm
thân hữu mà tôi không thể nào đề cập hết ra
Yahagi của tôi bị đánh chìm ở Okinawa vào
đây. Tuy nhiên tôi có thể nói là tất cả những
tháng 4 năm 1945, tôi được bổ nhiệm về
người có tên trong quyển sách nầy đã được tôi
trường huấn luyện Ngư Lôi Đỉnh Kawatana
đích thân phỏng vấn, hoặc đã tình nguyện
gần Sasebo và Nagasaki. Chức vụ chỉ huy mới
cung cấp chuyện riêng của họ cho tôi.
của tôi là trông coi về công cuộc huấn luyện
Tôi đặc biệt ghi ơn người bạn của tôi, Ko du kích chiến, dự phòng chống lại các cuộc đổ
Nagasawa, giữ chức vụ Tổng Tư Lịnh của Tân bộ của người Mỹ lên lãnh thổ của Nhật Bản.
Hải Quân Nhựt khoảng thời gian từ 1954 đến
Lịnh đầu hàng của Nhựt Hoàng Hirohito ngày
1958, là người không chỉ sẵn lòng cung cấp
15 tháng 8 năm 1945 đã đến tôi trong khi tôi
cho tôi các câu chuyện của chính ông, mà còn
đang đảm trách công việc huấn luyện một số
chỉ thị cho Phân Bộ Lịch Sử của hải quân hợp
thanh niên Nhựt cải trang thành phụ nữ hoặc
tác với tôi.Tất cả các sử gia của hải quân đã
tăng ni, cũng có mục đích dự phòng chận lại
đóng góp rất nhiều vào quyển sách nầy bằng
các lực lượng xâm chiếm, ở căn cứ Kawatana.
cách cho phép sử dụng các kết quả tìm tòi và
Tôi đã giao nộp căn cứ nầy cho một lực lượng
nghiên cứu của họ, điều khiến tôi luôn luôn
đặc nhiệm thuộc hải quân Hoa Kỳ, do Đại Tá
nhớ đến.
Francis D.McCorkle chỉ huy, vào ngày 25
Tôi tin quyển sách nầy sẽ cung hiến một quan tháng 9 năm 1945.
điểm trung thực của phía Nhật Bản, có thể bổ
Viên Đại Tá Hoa Kỳ đối xứ tôi trong tư cách
túc cho nhiều quyển sách giá trị của người Mỹ
một người bạn hơn là một kẻ chiến thắng, điều
đã viết trước đây, nhưng có một điều đáng
nầy làm tôi ngạc nhiên. Ông ta yêu cầu tôi
buồn là hầu hết các tài liệu liên quan đến
tặng ông ta một máy tính tốc độ của một trong
Nhật Bản đều thiếu chính xác. Khi viết, các
những chiếc Ngư Lôi Đỉnh tự sát Shinyo đang
tác giả người Mỹ dựa vào các cuộc thẩm vấn
đậu ở quân cảng Kawatana. Tôi bắt buộc phải
những người còn sống sót hoặc cựu chiến
làm hài lòng ông ta.
binh, do chính những kẻ chiến thắng thực hiện
vào thời gian sơ khởi của cuộc chiếm đóng, Từ khi chiến tranh chấm dứt, tôi làm việc cho
thành thử những chứng liệu của họ thường một công ty chuyển vận muối. Hai đứa con gái
1
lớn của tôi kết hôn năm 1954, chồng của đấu dũng cảm và ngoạn mục cho đến tàn cuộc
chúng, một là sĩ quan hàng hải, một là công
chiến. Tôi nghĩ những thành tích của chúng
chức. Con trai tôi, Mikito, đã vào Đại Học, vợ
đáng được ghi nhắc lại cho hậu thế. Mặc dầu
tôi, Chizu, mạnh khỏe và hạnh phúc. những trận chiến của khu trục hạm không thể
so sánh được với những trận hải chiến qui mô
Đông Kinh, ngày 25 tháng 2 năm 1958
và lừng danh chẳng hạn như biển San Hô,
TAMEICHI HARA Midway, Mariana hoặc Leyte Gulf có cả sự
tham gia của phi cơ và các chiến hạm chủ lực,
Phần đầu truyện
nhưng những nổ lực và thành công của các
1 khu trục hạm trong các trận hải chiến hơn,
Toàn thể Hải Quân Hoàng Gia Nhật gồm: 25 đang dần dần bị quên lãng, cũng có tầm mức
hàng không mẫu hạm, 12 Thiết giáp hạm, 18 giá trị đáng kể cần phải được ghi lại chi tiết.
tuần dương hạm hạng nặng, 26 tuần dương Các hàng không mẫu hạm đã giữ vai trò đầu
hạm hạng nhẹ, 175 khu trục hạm và 95 tiềm trong trận Trân Châu Cảng, có thể nói một
thủy đỉnh. thành công, cũng như các cuộc hành quân qui
Nhưng các khu trục hạm nhỏ bé, bất kì thời mô song đã đưa đến thảm bại hoàn toàn cho
gian nào cũng không quá 130 chiếc, mới đích Nhật ở Midway, Marianas và Vịnh Leyte.
thực gánh mọi nặng nhọc nhất của cuộc chiến. Các tàu chiến lớn của Nhật được Bộ Tư Lệnh
Chúng là con ngựa của Hải Quân hoàng gia. Tối Cao nâng niu và “giữ gìn” bằng mọi giá,
Những các khu trục hạm nhỏ bé này không chỉ cho dù ngay khi gặp phải những tình thế tồi tệ
đơn giản được giao nhiệm vụ của các tầu nhứt. Như đại chiến hạm Musashi 72400 tấn,
chiến mà còn phải lãnh nhiệm vụ hộ tống cho tiêu thụ nhiên liệu gấp 80 lần chiếc khu trục
các cuộc chuyển vận và có khi phải hộ tống hạm lớn, chỉ tham chiến một lần và bị đánh
hàng nhiều tháng trong cuộc chiến, đặt biệt từ chìm ở vịnh Leyte mà không có dịp may để sử
đầu năm 1943 đến giữa năm 1944, khi hầu hết dụng 9 khẩu 450 ly nhằm vào bất kì một mục
các đại chiến hạm của Nhật được “giữ gìn cẩn tiêu giá trị nào.
thận” tại một địa điểm an toàn cách xa các khu Yamato 72800 tấn chiếc tàu chị của Mushashi,
vực chiến đấu. chỉ tham chiến được 2 lần. Tại Leyte, chiếc
Khu trục hạm Nhật đã từng tham dự rất nhiều tàu này bị các hàng không mẫu hạm hạng nhẹ
trận hải chiến dữ dội và đạt nhiều thắng lợi vẻ của Hoa Kỳ chận đứng. Và cùng năm đó trên
vang vào những ngày đầu của cuộc chiến. đường tham dự nhiệm vụ tự sát ở Okinawa, nó
Những chiến thắng này đã chứng minh tài bị đánh chìm ở Đông Hải, cách bờ biển Nhật
điều động khu trục hạm của người Nhật vượt Bản hơn 100 dặm.
trội hằn Đồng Minh Chỉ có những khu trục hạm nhỏ của Nhật hoạt
Tuy nhiên, từ giữa năm 1943 các khu trục hạm động liên tục trong suốt cuộc chiến và trong
Nhật đã hoạt động hết tháng này sang tháng nhiệm vụ hộ tống các đại chiến hạm. Chúng
khác mà không được bảo trì hoặc tu bổ đúng đã đánh chìm nhiều chiến hạm, tàu ngầm, các
mức và vấn đề bồi dưỡng thủy thủ cũng khiếm chuyển vận hạm chuyển vận tiếp tế và binh sỹ
khuyết cho nên các tàu chiến hữu hiệu này dần của địch quân
mất ưu thế trước các tàu chiến đồng loại của
Nhiệm vụ thích thú nhất của tôi trong Hải
Đồng Minh. Hơn nữa, công việc phát triển các
Quân Hoàng Gia có lẽ là khoảng thời gian
trang bị khoa học của Đồng Minh đã đạt đến
lênh đênh trên các khu trục hạm và cũng có
mức độ đáng kinh ngạc, và họ hơn nữa đã dần
thể nói đó là nhiệm vụ mà tôi theo đuổi trong
dần nắm ưu thế trên không. suốt cuộc chiến. Lúc ấy các bạn hữu trong Hải
Tuy nhiên, các Khu Trục Hạm Nhật vẫn chiến Quân Hoàng Gia đã gọi tôi là “hạm trưởng
huyền diệu” và chiếc khu trục hạm Shigure
2
của tôi mang biệt danh “Kiên cố”. Tôi không Chiếc tàu đã trúng 6 thủy lôi, 12 quả bom 250
nghĩ rằng tôi đáng được hưởng những lời khen cân Anh, và nhiều loại bom khác. Hình phạt
ngợi nầy. Những sỹ quan thuộc 129 khu trục này tỏ ra quá nhiều cho chiếc tàu dù nó đã
hạm của Nhật bị đánh chìm, cũng giống như chiến đấu dũng cảm .
nhiều lực lượng hải quân khác đã ra đi vĩnh
Sáng sớm hôm đó, Yahagi khởi hành từ biển
viễn lúc tài ba của họ còn đang phát triển và
Nhật Bản với 8 khu trục hạm và thiết giáp
nhiều người trong số nầy vượt xa tôi. Thật ra
hạm khổng lồ Yamato. Mục tiêu của các chiếc
sự sống sót của tôi chẳng qua là vấn đề may
tàu này là Okinawa. Nơi đây, một cuộc tấn
mắn.
công tự sát sẽ được tung ra nhằm vào các lực
Giữa những kẻ sống sót như tôi, tôi tin rằng có lượng xâm chiếm của Hoa Kỳ. Rõ ràng đây là
những người tài ba bằng hoặc hơn tôi, nhưng một cuộc tấn công tự sát, bởi các tàu chiến của
họ không được để cập đến các thành tích Nhật chỉ mang theo đủ nhiên liệu cho lượt đi
chiến đấu của họ, dĩ nhiên họ đã làm theo câu mà thôi.
châm ngôn: “ Bại tướng không nên nhớ đến
Bấy giờ cách bờ biển Nhật Bản không đầy 100
các cuộc chiến đấu của mình”.
dặm, địch quân đã tung ra một cuộc tấn công
Riêng tôi, tôi quyết định “thách thức” với câu dữ dội, chận đầu lực lượng đặc nhiệm Yamato
châm ngôn này, không phải cho chính tôi, mà và hạ gục tuần dương hạm hạng nhẹ Yahagi.
để những chiếc khu trục hạm và những người
Là hạm trưởng của Yahagi, tôi đứng trên đài
đã từng chiến đấu với chúng, mà gây cho họ
chỉ huy vào lúc các lượn sóng đã mấp mé đến
niềm tin thích đáng. Cho họ thấy rằng cuộc
chân. Cùng đứng với tôi là Phó Đô Đốc Keizo
bại trận nầy không hề gây tổn thương đến
Komura, Tư Lệnh lực lượng hộ tống. Quanh
niềm tin và thành quả họ đạt được. Nếu quyển
chúng tôi đầy rẩy sự hủy diệt do cuộc tấn công
sách này có vẻ như đã nói về cái tôi quá nhiều,
của địch gây ra. Trong lòng chiếc Yahagi, xác
xin đọc giả hiểu một cách đơn giản là tôi chỉ
người lẫn lộn với các mảnh vỡ, không một vật
muốn cố gắng thể hiện một “mẫu người khu
gì còn nguyên vẹn sau cuộc không kích như
trục hạm của Nhật Bản ”, với những việc làm
vũ bảo. Chiếc tàu nghiêng về tả mạn 30 độ và
thích đáng, cũng như các lỗi lầm của hắn,
chìm nhanh chóng. Phó Đô Đốc Komura
ngoài ra chẳng còn hàm ý nào khác.
không bị thương, riêng tôi mặc dù máu chảy
Quyển sách nầy không thể nào ghi lại tất cả xuống ướt bàn tay trái, tôi cũng không hề có
câu chuyện của từng khu trục hạm một. Đặt cảm giác gì gọi là bị trúng đạn. Nhìn quanh
biệt, tôi đã bỏ qua không để cập đến khu trục lần cuối cùng, tôi thấy thiết giáp hạm Yamato,
hạm Yukikaze, chiếc tàu đã dự tám cuộc hành cách phía trước tôi khoảng 6 km, vẫn còn
quân và các trận hải chiến quan trọng trong chiến đấu. Hai trong số các khu trục hạm của
những ngày cuối của cuộc chiến, nhưng vẫn chúng tôi chìm. Ba chiếc khác đang bốc cháy
còn tồn tại. Bởi lẽ theo ý kiến của tôi, các dữ dội, hạ dần xuống nước và sau đó mất tăm
thành tích của Yukikaze trong khoảng thời hẳn. Ba chiếc còn lại đang chạy theo hình chữ
gian từ 1941 đến 1944, đại tá Hải Quân Hoàng chi một cách tuyệt vọng.
Gia Ryokichi Ranma, là người đủ tư cách để
“Đi”, Phó Đô Đốc Komura nói. Tôi gật đầu.
làm việc này. Tôi hi vọng ông sẽ viết đầy đủ
Chúng tôi tháo giày và nhảy xuống nước.
chi tiết về chiếc Yukikaze qua các dữ kiện của
Ngay lúc đó chiếc tàu chìm xuống, cuốn
riêng ông.
chúng tôi theo tận dưới đáy Đông Hải. Vực
2 nước xoáy chiếc tàu chìm tạo ra đã nắm cứng
lấy chúng tôi như một bàn tay vô hình có sức
Vào ngày 7 tháng 4 năm 1945, tuần dương
mạnh khủng khiếp. Tôi vùng vẫy một cách vô
hạm hạng nhẹ Yahagi đã chịu đựng một cuộc
ích. Tôi ngộp thở và nuốt liên hồi. Oanh tôi tối
tấn công kéo dài 90 phút của các phóng pháo
đen như mực. Tôi đã chết? Chưa, tôi lại cố
Avenger và chiến đấu cơ Hellcat của Hoa Kỳ.
3
gắng vùng vẩy. Tôi không sao nhớ được đã chúng tôi hi vọng nhiệm vụ thành công. Thiết
trãi qua bao nhiêu phút, nhưng đó là một thời giáp hạm Yamato cùng với tuần dương hạm
gian rất dài đối với tôi, thình lình bàn tay có Yahagi của tôi và 8 khu trục hạm khác phải
sức mạnh khủng khiếp đó buông tôi ra. Một trực chỉ Okinawa với số nhiên liệu vừa đủ cho
làn ánh sáng mỏng manh phía trên tôi, chứng lượt đi. Chúng tôi, với nhiệm vụ tự sát, sẽ tiêu
tỏ tôi đang trồi lên mặt nước. Một dòng bọt từ diệt những gì mà chúng tôi có để chống lại
mũi tôi túa ra và tôi lại uống nước. Tôi đạp hạm đội của Hoa Kỳ ở Okinawa. Nhưng
mạnh và vùng vẩy để bắt buộc bóng tối chúng tôi đã bị đánh gục ngay trên khỏng
nhường lối cho bầu trời xanh và ánh nắng. Tôi không tới nửa đường đến mục tiêu.
giật nẩy mình vì trồi lên mặt nước một cách
Tôi thấy hình ảnh những người trong gia đình
quá đột ngột. Choáng váng đầu óc trống rổng,
tôi một cách sống động. Bổng nhiên khuôn
tôi chỉ biết thả trôi trên mặt nước. Nhưng tôi
mặt của tôi như bị một màng mưa mờ che phủ.
nghe và nhìn thấy chiếc Yamato vẫn còn đang
Tôi ứa nước mắt. Tôi gào to: “Vĩnh biệt
chiến đấu. Phi cơ của Hoa Kỳ quây quần như
Chizu. Em là một người vợ hiền, một bà mẹ
một bầy muỗi phía trên và chung quanh chiếc
tốt của các đứa con của chúng ta. Vĩnh biệt 2
tàu, và những trái hỏa tiển chỉ tử được phóng
chị em Yoko và Keiko, và Mikito, con trai của
ra, nhưng chiếc tàu vẫn tiếp tục chống trả.
ba. Sau khi cha của các con ra đi vĩnh viễn,
Cảnh tượng đầy phấn khởi nầy đã giúp tôi rời
quê hương của các con trở thành xứ chiến bại,
khỏi con ngơ ngác. Nhưng cảnh tượng trước
các con sẽ phải chịu đựng cảnh khốn cùng
mắt chẳng tồn tại lâu, vì tiếp liền đó, một cột
không sao nói được. Ôi! Hãy quên người cha
lửa và khói trắng vĩ đại từ chiếc tàu bốc lên,
của các con! Hãy cố nhớ lại ba là một kẻ chiến
che khuất mọi vật. Riêng cuộn khói bốc cao
đấu và đã làm tất cả những gì tốt nhứt mà một
khoảng 6000 thước. Khi khói tan, tôi không
người có thể làm được.”
còn thấy gì trên mặt nước nữa. Đại chiến hạm
Yamato, niềm kiêu hãnh của Hải Quân Hoàng Sau đó, tôi nghe một giọng hát cất cao. Tôi
Gia Nhật, đã biến mình vào biển cả, điều này không cô độc. Tôi nhìn quanh, nhận thấy
có nghĩa là vận mạng của Hải Quân Hoàng nhiều chiến hữu khác đang lập lờ trên sóng
Gia đã cáo chung. nước. Dần dần tiếng hát của họ họp đoàn, bất
chấp các tiêu lịnh huấn luyện đã cấm chỉ họ
Tôi rùng mình. Những giọt lệ nóng dâng đầy
làm như thế. Qua tiếng hát đầy dẫy thê lương,
đôi mắt và chảy xuống má tôi. Tôi bám lấy
tôi nghe như thấp thoáng bài “Chiến sỹ ca”
một mảnh vụn và trôi lênh đênh một cách
xưa cũ”
buồn bả.
Nếu tôi rời xa biển cả
Vận mạng của tôi cũng cáo chung. Từ đầu Tôi trở về như một xác chết nổi trôi
cuộc chiến Thái Bình Dương cho đến nay, tôi Nếu nhiệm vụ gọi tôi lên núi
đã thực hiện hơn 100 hải xuất và, trong khi Đồng cả xanh sẽ là áo khoác thân tôi
một số bạn bè của tôi đã vĩnh viễn ra đi, tôi Và đã nguyền hiến thân phục vụ Thiên Hoàng
luôn luôn trở về với những chiến thắng. Giờ Tôi sẽ không chết yên bình giữa thê nhi êm ấm
đây tôi mới nếm mùi cay đắng của chiến bại
lần đầu tiên trong đời binh nghiệp của tôi. Lệ tôi ngừng ứa, và tôi khép đôi mắt lại để hồi
tưởng các con thơ, những ngày còn cấp sách
Khi tôi biết mình chẳng có bất kì dịp may đến trường, những người bạn sinh viên sĩ quan
sống sót nào ở hiện tại, những hình ảnh của của tôi, những cuộc chiến đầy vinh quang ở
quá khứ bổng nhiên tràn ngập trong trí tôi. biển Java, Solomon….
Tôi nhớ lại cuộc thảo luận đầy sôi động trong
ngày hôm qua giữa 3 vị Đô Đốc và 10 hạm
trưởng về mạng lịnh được gọi là chuyến đi PHẦN MỘT - MỘT SAMURAI CHÀO
cuối cùng của hải quân Nhựt. Không ai trong ĐỜI
4
1 thoát khỏi thông lệ. Bám vào mảnh đất nhỏ bé
do lãnh chúa chu cấp, là tất cả những gì mà
Tôi chào đời vào ngày 16 tháng 10 năm 1900,
ông tôi có thể làm sau khi giã từ nghề cũ. Kỳ
ở ngoại ô thành phố Takamatsu, nằm trên bờ
lạ làm sao, cuộc đời tôi lại có những nét gần
biển phía bắc đảo Shikoku, đối diện với quang
gũi với cuộc đời người ông hóa lẫn nầy. Rời
cảnh ngoạn mục của biển Nhật Bản .
khỏi Hải Quân Hoàng Gia sau khi Nhật Bản
Gia đình tôi thanh bạch. Tôi là con út trong số đầu hàng trong cuộc chiến thế giới thứ hai,
năm anh chị em. Cha mẹ tôi cắm cúi trên ngoài danh nghĩa cựu đại tá hải quân ra, tôi
mảnh đất nhỏ bé của hai người từ sáng sớm không còn một cái nghề nào khác.
đên mờ tối. Như hầu hết nông dân Nhật Bản,
Lực lượng Đồng Minh chiếm đóng không chỉ
một trong những xứ có mực độ dân số cao
bãi bỏ hẳn tất cả ngân khoảng cấp dưỡng cho
nhất thế giới. Huê lợi kiếm được không đủ
các cựu sĩ quan mà còn cấm họ giữ bất kì
nuôi sống gia đình, vì vậy mà cha tôi phải
chức vụ công nào. Do đó, nhiều năm sau chiến
thức trắng đêm để làm thêm một số nông cụ
tranh gia đình tôi đã phải sống đấp đổi bằng
thô sơ mang đi bán.
cách cầm cố đồ đạc và làm các công việc lao
Hình ảnh vất vả đêm ngày của song thân tôi động chân tay. Dù vậy, tôi không bao giờ hối
có lẽ là hình ảnh mà tôi không bao giờ quên tiếc sự chọn lưa nghiệp dĩ hải quân của tôi.
được. Hai người có rất ít hoặc không có thì Ông tôi đã dạy tôi nhiều bài học mà tôi luôn
giờ để chơi đùa với anh chị em chúng tôi. ghi ơn. Những bài học nầy giúp tôi chiến
Ngay khi còn bé nhỏ, hai anh trai và hai chị thắng và cho phép tôi tồn tại trong chiến bại ở
gái tôi đã phải sớm tiếp tay tìm miếng sông cuộc đại chiến đó. Lời cáo phó của các thuộc
cho gia đình. cấp tôi trong suốt thấp hơn bất kì hạm trưởng
nào khác tương đương kinh nghiệm chiến đấu
Lúc tôi ra đời, ông nội tôi, Moichiro Hara, đã
thuộc Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản.
gần 70 tuổi. Ông trông nom và chơi đùa với
tôi. Hồi còn trai trẻ, ông nội tôi là một Ông nội tôi đối xử tốt với tôi lạ lùng. Vì mẹ
Samurai với đầy đủ ý nghĩa, và tôi là đứa cháu tôi bận rộn, ông phải săn sóc và trông nom tôi
chịu rất nhiều ảnh hưởng của ông. trong suốt thời thơ ấu. Khi tôi bắt đầu đi chập
chững, ông thường dẫn tôi loanh quanh cạnh
Từ năm 1871, dân chúng Nhật được chia làm
các ngôi đền, dỗ dành, chơi đùa và mua bánh
bốn thứ bậc hoặc bốn giai cấp. Các lãnh chúa
cho tôi.
phong kiến đều thần phục Thiên Hoàng.
Khi tôi bắt đầu biết nói, ông kể cho tôi nghe
Trước thời gian đó, giai cấp cầm quyền là giới
các câu chuyện của giới võ sĩ đạo không bao
Samurai. Giòng họ tôi cũng thuộc giai cấp
giờ dứt. Sau này mẹ tôi có nói lại lúc ấy ông
nầy, và đã phục vụ cho lãnh chúa Takamatsu
đã hi vọng tôi sẽ phục hồi danh vọng của dòng
hàng nhiều thế kỷ. Nhiệm vụ của các Samurai
họ, vì theo ông, tôi là đứa trẻ thông minh nhứt
thời bình là quản trị các vấn đề địa phương và
trong những đứa trẻ lên năm.
đảm nhiệm công việc huấn luyện quân sự liên
tục để đề phòng khi tai biến. Ngược lại, đời Bây giờ tôi có thể nhắm mắt nhớ lại hình ảnh
sống của họ được các lãnh chúa bảo đảm. ông lão đầu bạc như bông ngồi thật thẳng,
Cũng vì vậy giới Samurai có vẽ kiêu hãnh, và trong dáng điệu của một Samurai, mỗi sáng và
sống tách rời hẳn với 3 giai cấp khác là sĩ, mỗi chiều trước bàn thờ của giòng họ. Bàn thờ
nông, thương. với các bài vị của tổ tiên chúng tôi cũng như
của vị lãnh chúa vùng Takamatsu, là
Với địa vị vác các đặc ân, một Samurai sẽ
Vorichika Matsudaira. Nghi lễ hàng ngày nầy
nhận thấy khó mà thích ứng với một nghề mới
không bao giờ thay đổi hoặc gián đoạn, cho
nào khác. Vì vậy, hầu hết Samurai khi từ giã
đến khi ông tôi ngã bệnh nặng.
nghề cũ để chuyển saqng nghề buôn bán đều
gặp thất bại hoàn toàn. Ông tôi cũng không Trước giờ phút lâm chung, với sự hiện diện
5
của tất cả những người trong gia đình, ông gọi được chấm điểm đậu. Trường này làm một
tôi đến và ra dấu cho tôi lại gần. Lúc đó tôi lên trong những trường danh tiếng nhứt của Nhật
sáu, song thân đã dẫn tôi lại đứng cạnh giường Bản , chỉ thâu nhận những học sinh ưu tú. Trải
bệnh, cầm đôi tay nhỏ bé của tôi đặt lên đặt qua năm năm theo học ở đây, tôi không thể
vào tay người ông. Ông quơ tay nắm lấy thanh nào chiếm nổi các hạng danh dự, nhưng tôi
kiếm võ sĩ đạo của ông và đặt vào đôi tay nhỏ cũng đứng được ở mười hạng đầu trong số
bé của tôi. Ông thều thào: “ Tamei, thanh 150 học sinh của lớp.
kiếm này là của cháu. Hãy lắng nghe lời dặn
Khi qua khỏi bậc trung học, tôi phải nghĩ đến
dò cuối cùng của ông.”
một nghề nghiệp nào đó. Hiển nhiên tôi thích
Mọi người vẫn yên lặng. Giọng người sắp chết theo đuổi việc học lên cao hơn nữa. Nhưng
đứt quảng: “ Tameichi Hara! Cháu là cháu muốn theo học tại các trường cao đẳng và đại
một người Samurai, cháu phải nhớ điều này: học, cần phải có nhiều tiền, mà gia đình tôi thì
một Samurai đã chọn đời sống như vậy, hắn không thể nào chịu đựng nổi. Tôi chỉ có thể
luôn luôn phải chuẩn bị để chết. Nhưng cháu tiếp tục con đường học vấn ở các viện do
đừng có diễn dịch sai lầm lời dạy nầy. Không Chánh phủ đài thọ tài chánh. Điều nầy lúc ấy
bao giờ nên cố theo đuổi chăm chăm một cái có nghĩa là tôi phải chọn một trường đào tạo
chết dễ dàng như vậy, vì việc này sẽ chống lại giáo sư hoặc quân sự. Tôi có dòng máu
tinh thần thực sự của Bushido. Samurai, tôi đã chọn một trường quân sự. Tôi
không quên những lời cuối cùng của ông nội
Ông đã nói với cháu nhiều lần về sự toàn vẹn
tôi.
ở một Samurai là cố gắng hết sức để hoàn
thành các nhiệm vụ của họ. Cháu hãy cố gắng 2
để làm như thế. Luôn luôn ý tứ và nổ lực gấp
Tôi tốt nghiệp trường trung học Takamatsu và
đôi những gì tốt nhứt mà cháu đã có.”
tháng 3 năm 1938. Tôi ghi danh dự thi vào cả
Mặc dù lúc ấy tôi quá nhỏ để hiểu thấu đáo hai trường Hàn Lâm Viện Lục Quân ở Đông
những gì mà ông tôi nói, nhưng lời nói của Kinh và Hàn Lâm Viện Hải Quân ở Eta Jima,
người hấp hối đã gây ấn tượng mạnh mẽ đối gần Hiroshima. Sở dĩ tôi ghi danh cả hai
với tôi, khiến tôi nhớ rõ và không sao quên trường vì tôi ít có hi vọng được Hải Quân
được. tuyển chọn…
Năm sau đó, tôi vào học trường mẫu giáo và Sở thích của tôi là hải quân, nhưng nếu thất
đều dẫn đầu lớp trong suốt sáu năm theo học, bại, Lục Quận sẽ thâu nhận tôi, bởi vì tôi
và tôi đã đem danh dự đầu tiên đến cho gia không thể chờ đợi thêm một năm nữa để tham
đình khi rời khỏi trường nầy. dự kì thi tuyển tới.
Gia đình tôi vẫn khốn khổ. Hai anh tôi, một Ông nội tôi là một kị sỹ, tại sao hải quân lại
người lớn hơn tôi 10 tuổi 1 người lớn hơn tôi hấp dẫn tôi nhiều như vậy? Có lẽ tinh thần của
8 tuổi, đã tiếp tục phụ việc với cha mẹ tôi. Hai tôi đã đơn giản đáp ứng truyền thống địa
người anh nầy và hai người chị của tôi, không phương của tổ tiên tôi. Thành phố Takamatsu
ai học quá bậc tiểu học. Nhìn thành tích học và ngoại cảnh của nó có một ý nghĩa đặc biệt
tập của tôi, các anh chị tôi đã thuyết phục cha cho binh chủng hải quân, vì chính nơi nầy đã
tôi cho tôi tiếp tục lên bậc trung học. Họ nói: khai sanh ra hải quân Nhật Bản.
“Chúng có sẽ cố gắng kiếm tiền cho em con
Biển Nhật Bản đã cung hiến cho nước Nhật
ăn học.”. Vì đó mà tôi mới có thể tiếp tục con
những mà Aegean (vùng biển nằm giữa Thổ
đường học vấn. Tôi không bao giờ quên sự hi
Nhĩ Kỳ và Hi Lạp) đã cung hiến cho Hi Lạp.
sinh to lớn này của gia đình tôi.
Đời sống sơ khởi của dân chúng Nhật đều
Tôi phải qua một kì thi tuyển vào trung học và
phát triển và xoay quanh biển này, với hàng
may mắn thay, tôi có tên trong năm học sinh
nhiều ngàn hòn đảo nhỏ đầy cảnh sắc của nó,
6
giống như nền văn hóa của Hy Lạp đã bắt đầu trong những trường có kì thi tuyển chọn kỹ
trên các bờ biển Aegean. càng với điểm số cao nhất ở Nhựt. Những
thanh niên nhiệt huyết, những người thi rớt kì
Trận hải chiến quan trọng đầu tiên trong lịch
thi tuyển chọn đầu tiên ở trường này phải đợi
sử Nhật Bản xảy ra gần bờ biển Takamatsu
đến 1 năm sau hoặc có thể là hai năm để đợi
vào tháng giêng 1185. tháng sau đó, một lực
thêm cơ hội khác để thi lại. Nhưng gia đình
lượng hải quân được thành lập gồm toàn
của tôi thì không thể để tôi đợi thêm 1 năm
những người Takamatsu, và lực lượng nầy đã
sau nếu không qua được kì thi. Vì vậy tôi
giữ vai trò chánh trong cuộc chiến thắng ở
cũng ghi danh vào Hàn Lâm Viện Lục Quân.
Dan-no-ura thuộc biển Nhật Bản, một trận
đánh lớn chưa từng thấy trong lịch sử của Kì thi tuyển chọn vào học viện Lục Quân chỉ
quốc gia Nhật Bản. được tổ chức ở các thành phố chính trên toàn
quốc. Vào tháng 4, một tháng sau khi tôi tốt
Vào thế kỷ thứ XIII, khi một hạm đội Mông
nghiệp trung học Takamatsu. Tôi đến
Cổ khổng lồ với 200.000 binh sỹ của Thành
Marugame để dự thi tuyển chọn vào Hàn Lâm
Cát Tư Hãn âm mưu đổ bộ lên Nhật Bản từ
Viện Lục Quân, bài thi dễ dàng với tôi và tôi
phía Bắc Kyushu, một lần nữa, lực lượng hải
chắc rằng tôi sẽ vượt qua với số điểm cao.
quân Takamatsu đã giữ vai trò chánh yếu
trong tiêu diệt địch quân ở bờ biển Nhật Bản. Tháng sau đó tôi đến Honshu bằng đường
Michiari Kono, một vị Đô Đốc lừng danh của thủy từ thành phố Takamatsu để dự kì thi
Nhật, sinh quán gần Takamatsu, là người đầu tuyển chọn vào Hàn Lâm Viện hải quân được
tiên leo lên soái hạm Mông Cổ sau khi đắc tổ chức ở Hiroshima. Cùng lúc này trường
thắng trong trận hải chiến khủng khiếp vào trung học Takamatsu có tổ chức một chuyến
năm 1281. tất cả các quyển lịch sử của Nhật tham quan Honshu, nhưng tôi không thể tham
đều có ghi lại kì tích này. Lần đó, toàn thể gia được vì lí do tài chánh.
hạm đội Mông Cổ bị đánh tan ở vịnh Hakata.
Chuyến đi đầu tiên trong đời của một thanh
Sau nầy, các hạm đội Nhật còn thực hiện
niên thôn quê 18 tuổi thật sự sôi động, một
nhiều “hải xuất phục thù” từ biển Nhật Bản
mình lên thành phố lớn Hiroshima, một thành
tiến đánh lục địa Trung Hoa.
phố lớn nhất phía Bắc Honshu, sầm uất nhộn
Hạm đội Nhật Bản thời trung cổ nầy đã thi nhịp, các con đường sang trọng rộng rãi đã
hành các nhiệm vụ có tính cách giống như làm tôi ngơ ngác.
xung kích quân của thời tân tiến. Khác với
Tôi ở trong một khách sạn trong có vẻ hiện đại
hạm đội Mông Cổ vì không có ý định chiếm
nhất nhưng nằm xa những khu nhộn nhịp.
giữ thường trực đất Trung Hoa, nên hạm đội
Kinh nghiệm thuê phòng lần đầu tiên của tôi
Nhật không mang theo số lượng quân đông
tỏ ra kém khôn ngoan. Ở các khách sạn của
đảo. Các thủy thủ cảm tử Nhật sẽ bất thần đổ
Nhật các bữa ăn của khách được người phục
bộ lên đất liền, đột kích chớp nhoáng các lực
vụ nữ phục vụ ngay trong phòng. Người phục
lượng Trung Hoa, và rút lui ngay sau khi đốt
vụ cho tôi khoảng 20 tuổi, đẹp và thân thiện.
phá. Lịch sử Trung Hoa đã cho thấy những
Nhưng vì quá thân thiên đã làm tôi căng
xung kích quân Nhật nầy đã đạt được nhiều
thẳng.
kết quả trong các cuộc tấn công vào duyên hải
Trung Hoa ở thế kỷ thứ XVII và đã tiếp tay lật “Anh có muốn uống chút rượu mạnh không?”
đổ nhiều triều đại của họ, trong đó có triều đại cô gái hỏi.
nhà Minh nổi tiếng là cường thịnh.
“ Không, thưa cô. Tôi chưa đủ tuổi uống rượu
Di sản hải quân của tỉnh lỵ sinh quán chắc và hơn nữa ngày mai tôi phải dự thi vào Hàn
chắn là yếu tố chính gây cảm hứng cho sự Lâm Viện hải quân Eta Jima.” Tôi trả lời.
chọn nghiệp của tôi.
“Oooo!” cô gái trầm trờ. “ Anh chuẩn bị thi
Hàn Lâm Viện Hải Quân ở Eta Jima là một vào Hàn Lâm Viện hải quân! Tuyệt vời! Anh
7
sẽ trở thành một sĩ quan chói sáng! Anh sẽ “Ồ! Nầy anh chàng tuổi trẻ ơi, anh đừng nên
quay lại khách sạn này trong bộ quân phục hải đóng trò thì hơn! Một anh chàng đẹp trai như
quân chứ! Em rất muốn gặp lại anh.” anh phải biết qua hàng tá gái là ít. Tốt hơn là
đêm nay anh nên giải trí để ngày mai đủ bình
Cuộc nói chuyện này làm tôi không được
tỉnh mà đối phó với các bài thi.” “Ồ! Xin cô
thoải mái. Tôi chưa bao giờ nói chuyện với
rời đây giùm tôi,” tôi van nài. Tôi chưa bao
người con gái nào từ trước đến giờ ngoài các
giờ biết qua một cô gái nào cả. Trong đời tôi,
chị tôi. Điều đó là tôi nổi nóng khi cô gái cứ
tôi cũng chưa từng nói chuyện với một cô gái
đặt ra những câu hỏi cho tôi. Khó khăn lắm tôi
nào cả, ngoại trừ các chị tôi. Cuộc thi ngày
mới phun ra từng từ khi trả lời cô ấy, và thở
mai tối quan trong đối với tôi.” “Anh có vẻ
phào nhẹ nhõm khi cô quay gót đi. Tôi mở vài
nghĩ em là một con điếm,” nàng nói, giọng
quyển sách mang theo ra, tâm trạng lo âu và
xúc động và giận dữ. “Em tự nguyện ở đây
cố gắng học thêm chút ít trước khi thi. Tôi lật
với anh bởi vì em cảm thấy yêu anh khi mới
sách tới lui hàng giờ mà vẫn không tập trung
gặp. Em cũng biết theo luật của nhà trường
được. Người khách phòng kế bên đang uống
anh sẽ bắt buộc phải từ chối các cô gái khác
rượu thi với người phục vụ. Giữa những lúc
trong bốn năm anh theo học ở Eta Jima. Em sẽ
uống họ hát. Thật kinh khủng. Tôi nhận ra là
không tiết lộ vụ nầy cho các đồng nghiệp của
mình đã chọn sai khách sạn.
em đâu. Anh nghe đó! Tất cả các phòng kề
Tôi chịu thua đến nửa đêm và gọi xuống lễ tân cần đều yên lặng. Họ ngủ hết rồi.”
yêu cầu họ chuẩn bị giường ngủ cho tôi. Các
Tình cảnh nầy đối với tôi thật quá lắm. Tôi
khách sạn ở Nhật Bản không có giường ngủ
thành thật van xin cô gái rời khỏi phòng. Cuối
trong phòng. Khi khách cần nghỉ ngơi người
cùng, cô ta bước ra với một cái nhìn đầy vẻ
phục vụ sẽ trãi một tấm nệm ở giữa phòng cho
khinh thị.
khách nghỉ.
Tai nạn nầy đã phá rầy giấc ngủ của tôi. Hôm
Người nữ phục vụ năng nổ lại xuất hiện để
sau tôi vào trường thi một cách uể oải vì thiếu
chuẩn bị giường ngủ cho tôi. Thay vì rút lui
ngủ. Tôi không cảm thấy một chút tin tưởng
sau khi xong việc, cô ta lại giúp tôi thay đồ và
nào vào các bài thi mà tôi đá làm. Tôi trở về
chuẩn bị quần áo cho tôi, tôi thật sự bối rối.
Takamatsu với sự chán nản và thất vọng.
Cô ta phớt lờ giọng nói cà lăm tỏ vẻ không
Khoảng mười ngày sau tôi nhận được giấy báo
đồng ý của tôi và bắt đâu masage lưng cho tôi.
cho biết đã qua được kì thì ở hàn lâm viện Lục
Tôi đành nhượng bộ.
Quân và sẽ trình diện Đông Kinh vào tháng 8.
“Anh chàng trai trẻ ơi!” cô ta nói với giọng Nhưng tôi đã đạt được ước nguyện: hải quân
chế nhạo “Trông anh rất căng thẳng, anh cần đã nhận tôi. Tôi la hét và nhảy nhót vui mừng
được massage. Nếu anh không thư giãn và khi nhận được điện tín thông báo sau nầy.
thoải mái ngày mai anh sẽ thi trượt”
3
“Tên em là Noriko người tỉnh Yamaguchi” cô
Eta Jima, Annapolis (thành phố của tiểu bang
nói tiếp. “Em đã làm việc ở khách sạn này
Maryland, Hoa Kỳ) của Nhật Bản là một
suốt 3 năm rồi. Thỉnh thoảng cũng gặp nhiều
thánh địa, một điểm hội tụ của những mộng
rắc rồi vì không phải khách nào cũng lịch sự
ước cho nhiều triệu thanh niên Nhật thời
như anh.” Tôi lặng im, mặc dù cô ta massage
chiến. Mỗi năm, nhiều trăm thanh niên đầy
rất thoải mái nhưng lời nói của cô ta còn gây
nhiệt huyết, mỗi người đều có thành tích học
căng thẳng cho tôi hơn. “Em không có nhiệm
vấn và những giấy tời chứng nhận tốt, đã đổ
vụ tối nay” cô ta thì thầm “ Anh có thể giữ em
xô đến Eta Jima để tranh nhau vài chức vụ
lại.”. Tiếng nói của cô gái thật trầm, nhưng
công hoặc tư. Người ta hy vọng một thế hệ
đối với tôi lại vang như tiếng sấm động. Tôi
chọn lọc như thế cũng sẽ sản xuất các sĩ quan
hoảng sợ. “Cô muốn nói gì?” tôi to giọng.
hải quân sáng chói. Nhưng nhiều người đã tốt
8
nghiệp từ ngôi trường huấn luyện sĩ quan hải 180 sinh viên mới nhập học phải lên võ trường
quân duy nhứt nầy đã không tỏ ra một cái gì để nghe “thuyết pháp” hàng bốn năm tiếng
gọi là sáng chói, và một số đã hoàn toàn thất đồng hồ liền dưới ánh nắng mặt trời. Sĩ quan
bại trong các hành động mà quốc gia đã đặt hy quân trường và các phụ tá của họ, tức các các
vọng vào họ. Những gì tôi nói về Hàn Lâm sinh viên huynh trưởng, đảm trách cuộc thuyết
Viện hải quân và một hệ thống của nó không pháp. Bài học ngày Chúa nhựt nầy hầu hết
phải nhằm để đưa ra một sự buộc tội. Tôi chỉ được chấm câu bằng những cú đấm như mưa
trình bày tất cả sự thật để tùy nghi đọc giả bấc.
phán xét.
Sau vài tháng trui rèn theo kiểu đó, những kẻ
Tôi nhập học ngày 26 tháng 8 năm 1918. ngày mới đến đều trở thành những con cừu non
đó tôi vận một bộ quân phục màu trắng với ngoan ngoãn. Khuôn mặt của mọi người đều
bảy nút đồng sáng chói, mang một thanh đoản mang dấu vết tàn phá của những mà họ phải
kiếm xinh xắn, giống như ông nội tôi đã mang chịu đựng. Tai tôi điếc hẳn từ đó đến bây giờ.
lúc còn trẻ. Tôi đã trở thành một Samurai thật Một số người đã từng bị đối xử theo lối kỷ
sự. luật nghiêm khắc nầy lúc còn ở ngoài đời, họ
sẽ không lấy gì làm xúc động. Trong một số
Ba ngày sau khi tôi nhập học, hôm đó lúc tôi
gia đình Nhật Bản, người cha muốn trừng trị
sắp sửa bước vào phòng ngủ, một sinh viên
con mạnh tay cách nào cũng được. Nhiều
năm thứ 3 đã hét lớn. “Nghiêm!” khi tôi làm
trường học thôn quê thầy giáo đối xử với học
theo lời hắn, hắn nhanh nhẹn tiến đến và hỏi
sinh có thể nói là tàn nhẫn. Tôi lại khác hơn.
một cách giận dữ: “Tại sao anh không chào
Tôi là một đứa con hãnh diện của một gia đình
tôi?”
Samurai. Không ai trong gia đình muốn đánh
tôi đến một roi. Trường tôi theo học cũng
Tôi không biết trả lời sao. Tôi có gặp hắn không bao giờ áp dụng các phương pháp kỷ
trước đó bao giờ đâu. luật nghiệt ngã như vậy.
“Coi chừng!” hắn gầm lên. “Đứng cho vững Có lẽ vì vậy tôi có phần nào hư hỏng, và có lẽ
và chuẩn bị. Tôi bắt đầu tẩy sạch tánh vô lễ vậy mà tôi không thích ứng kiệp với nghiệp
của anh đây.” binh. Bất cứ kỷ luật nào ở Eta Jima đối với tôi
cũng đầy vẻ xúc phạm khiến cho tôi phải hờn
Hắn nắm tay và đánh vào mặt tôi hơn một
giận. Ngay cả hiện tại tôi vẫn còn nhớ lại
chục lần. Nếu tôi không được lưu ý trước, tôi
những ngày ở Hàn Lâm Viện hải quân với dư
đã đo đất với cú đấm đầu tiên của hắn. Sự đối
vị chua chát. Chắc chắn các sinh viên huynh
xử nầy đã gây cho tôi sự xúc động mảnh liệt.
trưởng của tôi là lũ vô tri, thích thú khi được
Với mặt mày bầm vập và rướm máu, tôi lê
hành hạ kẻ khác, hả dạ khác thường lúc ra tay
bước vào phòng ngủ.
khủng bố những người mới vào. Cả bây giờ
Ngày kế đó, trong bữa ăn sáng, một sinh viên tôi vẫn thấy chán ghét khi gặp lại mấy khuôn
huynh trưởng khám phá ra bộ quân phục của mặt nầy, ngay cả khi chúng tôi đang chia sẽ
tôi cài nút không đúng cách, và tôi lại nhận các công việc nặng nhọc, sự khốn khổ do
thêm một chục cú đấm vào khuôn mặt đã sưng chiến tranh gây ra, và có cùng sự may mắn
vù của tôi. Lần trừng phạt thứ nhì nầy mạnh được sống sót.
tay hơn lần đầu. Tai trái tôi trở nên điếc câm.
Tiếng kèn đánh thức chúng tôi vào lúc 5h30
Khi một sinh viên vi phạm kỷ luật, tất cả các sáng, và chúng tôi học hỏi tập tành kéo dài
sinh viên khác trong trung đội của anh ta phải đến 9h tối mà không có một phút giây nào để
đứng xếp hàng và lãnh mỗi người một cú đấm nghỉ ngơi. Trong thời gian nầy, ngày Chúa
vào mặt. Tất cả các sinh viên đều nếm mùi hệ nhựt vẫn phũ phàng như những ngày thường.
thống kỷ luật độc đoán nầy, hầu như không có
Những người mới vào chấm dứt giai đoạn 1
lúc nào “thiếu thốn”. Mỗi ngày Chúa Nhựt,
9
và sinh hoạt có phần thoải mái hơn, các hình trở về với gia đình. Vào lúc đó một hành động
phạt thường lệ chấm dứt theo với năm nhứt như vậy không thể chấp nhận được với một
của chúng tôi. Cuối tuần không có sinh viên người đàn bà Nhật có đức hạnh. Nhưng tôi
nào được phép đi ra khỏi các vùng phụ cận không bao giờ qui tội cho chị tôi. Tôi biết rằng
của thành phố. Thường thường ngày Chúa chị tôi có những lý lẽ riêng mà chị ấy cho là
nhựt chúng tôi phải leo núi, lội bộ quanh đảo phải.
hoặc ngồi cú rủ trong câu lạc bộ.
Những biến cố như vậy, cộng thêm đời sống
Một trong những bạn đồng khóa xuất sắc nhứt ép thể xác như hiện tại khiến hầu hết ba năm
của tôi là Ko Nagasawa, quê ở miền Bắc nước học đầu tiên của tôi đắm chìm thường xuyên
Nhật. Anh ta có thể nói là một tay có nhiều đặt trong âu sầu và chán nản. Trong năm cuối
tính vượt trội, và hình như hăn chẳng thèm lưu cùng, Hàn Lâm Viện có một tân chỉ huy
ý đến kỷ luật bịnh hoạn của Hàn Lâm Viện. trưởng. Đó là Phó Đô Đốc Kantaro Suzuki,
Sau mỗi lần nhận lảnh hình phạt tàn bạo bởi một vĩ nhân thực sự trong đời tôi.
các huấn luyện viên hoặc các sinh viên huynh
Phó Đô Đốc Suzuki vừa nhận chức đúng 3
trưởng, Ko Nagasawa vẫn pha trò một cách
ngày, ông đã triệu tập ngay một phiên họp
tỉnh bơ, khiến tôi phải “kinh hoảng”.
toàn trường. Mở đầu buổi nói chuyện, với một
Ko Nagasawa và tôi thay phiên nhau dẫn đầu giọng phẩn nộ, ông cấm chỉ tất cả những kỹ
180 sinh viên. Khi ra trường, Ko Nagasawa luật khắc nghiệt đã được áp dụng. Ông nói: “
phục vụ xuất sắc ở lanh vực tham mưu và chỉ Trường nầy được thành lập để đào tạo những
huy trong suốt cuộc chiến Thái Bình Dương. sỹ quan ưu tú, không phải là chuồng nuôi súc
Năm 1954, anh gia nhập vào tân hải quân vật.”
Nhật Bản và trở thành Thủy sư Đô Đốc vào
Từ đó, Suzuki đưa ra một loạt cải tổ, quét sạch
năm 1956 (giử chức vụ Tổng Tư Lịnh Tân Hải
toàn thể hệ thống cũ của Hàn Lâm Viện. Ông
Quân Nhựt từ năm 1954 đến năm 1958).
tìm cách khuyến khích sáng kiến của sinh
Những ngày ở Eta Jima, Ko Nagasawa được
viên, vì vậy họ rất hứng khởi trong việc học
tất cả bạn đồng khóa kính mến, nhưng không
hỏi. Dĩ nhiên tất cả hình thức đối xử dã man
một ai tiên đoán con đường hoạn lộ của anh
không còn nữa. Do đó, tôi có cảm giác Phó
lại tiến đến bực ấy.
Đô Đốc Suzuki sẽ còn làm được nhiều việc
Tôi biết có một số bạn tôi đã nhìn những ngày hơn nữa. Nhưng chẳng may cho nhà trường
ở Hàn Lâm Viện hải quân của họ với nhiều Suzuki không ngồi lâu. Kích thước ông quá
luyến tiếc. Nhưng riêng tôi, bởi vì “cô độc” lớn đối với Eta Jima và ngay cả Hải Quân
chịu đựng hình phạt thể xác ở đây, tôi không Hoàng Gia. Ông về hưu sớm để trở thành nội
thể nào chia xẻ cảm nghỉ của họ. thần của Thiên Hoàng. Năm 1945, ông cầm
đầu Nội Các trong thời gian xảy ra cuộc đầu
Lúc đó, tôi thường nhận được thơ nhà mang
hàng Đồng Minh của Nhật Bản. Sau Kantaro
đến những tin tức rối rắm. Đó là những phiền
Suzuki, các Đô Đốc tiếp nhiệm chỉ huy Eta
muộn khác trong những ngày tôi ở Hàn Lâm
Jima đều tầm thường và những cải tổ của
Viện hải quân. Bức thơ đầu tiên báo cho biết
Suzuki dần dần bị lãng quên.
tin buồn người chị lớn của tôi là Uta chết vì
bệnh lao. Và bởi lẻ chị tôi đã bỏ lại hai đưa Vào tháng 16 tháng 7 năm 1921, tôi ra trường
cháu thơ dại, nên gia đình thuyết phục người với hạng 40 trong tổ số 150 sinh viên. Song
chị kế của tôi là Kiyo chấp nối với người anh thân tui vui mừng và kiêu hãnh khi biết tin
rể. Kiyo viết cho tôi biết chị không đồng ý, nầy. Tuy nhiên, tôi biết, đáng lẽ ra tôi phải đạt
nhưng sau đó chị bất ngờ nhượng bộ. Vì tôi được thành quả tốt đẹp hơn.
rất được chị Kiyo thương mến, nên việc nầy
4
đã gây lo nghĩ cho tôi rất nhiều.
Năm tôi nhập học ở Eta Jima là năm đánh dấu
Một năm sau, chị Kiyo bỏ chồng và các cháu,
10
cuộc chiến thế giới lần thứ nhứt chấm dứt. ý đến các tiện nghi nào dành chp chổ ngụ của
Trong cuộc chiến nầy Nhật Bản đứng về phe các sĩ quan mới tốt nghiệp. Chổ ăn ngủ của họ
Đồng Minh. Quốc gia không chịu đựng sự tàn và binh sỹ trên tàu không khác gì nhau. Ban
phá của chiến tranh, và các thương gia Nhật đêm nếu muốn ngủ họ phải căn võng. Thức ăn
đã làm giàu vượt mức trong suốt cuộc chiến. gồm có cơm và lúa mạch, với một chút ít cá
Đình chiến và thế giới hòa bình, nhưng nước hoặc thịt.
Nhật lại lâm và cảnh xuống dốc thảm hại.
Đời sống của các tân binh trơn hiển nhiên là
Ngay ở Eta Jima mặc dù tách biệt với thế giới
khốn khổ nhưng ít ra họ cũng có một công
bên ngoài, nhưng do tình trạng tổng quát, sự
việc riêng để học hỏi và chăm chú vào công
sa sút kinh tế ở đây nhìn thấy rất rõ rệt.
việc đó. Trái lại một sĩ quan mới ra trường
Trong năm tôi ra trường, lực lượng hải quân phải học hỏi mọi công việc trên tàu, từ công
của năm cường quốc lúc nầy là Anh, Mỹ, việc đun nồi xú de cho đến công việc đo giác
Pháp, Ý và Nhật đã đi đến một thỏa hiệp qui cự, và phải học cho chính xác. Chúng tôi
định sức nặng tối đa cho các tàu chiến của họ. không có thời gian nào gọi là thời gian riêng
Khóa học của tôi gồm 150 sinh viên tốt của chúng tôi cả.
nghiệp, được phân phối thực tập trên hai khu
Sau một tháng huấn luyện liên tục theo
trục hạm Izumo và Yagumo, trọng tải 6000
nguyên tắc, hai chiến hạm già nua rời
tấn, chiếc tàu này là sức mạnh chánh của Nhựt
Yokosuka sang Hoa Kỳ, khởi đầu chuyến viễn
trong cuộ chiến Hoa – Nhật năm 1894 – 1895.
du thế giới. Hải quân đã hấp dẫn nhiều thanh
Bất kì loại tàu nào đã 25 tuổi đời thật khó mà
niên Nhựt phần lớn là do dịp may được đi đó
hoạt động hữu hiệu. Với tuổi đó, một tàu
đi đây như thế nầy.
chiến trở thành một gánh nặng hơn là một tài
sản quốc gia. Tuy nhiên bọn trẻ chúng tôi lại Khi hai chiến hạm nhổ neo, các sĩ quan mới
không kìm hãm nổi sự thích thú của mình. Bởi đã mừng rỡ reo hò ầm ỉ/. Chúng tôi nghĩ là đã
chúng tôi được biết không bao lâu nữa chúng thoát khỏi kiếp đọa đày. Chúng tôi đã lầm lẫn
tôi sẽ thực hiện một chuyến đi vòng quanh thế biết bao. Chúng tôi không chịu nghĩ đến các
giới. Không vật gì có thể nhận chìm được cảm lượn sóng tàn nhẫn của Thái Bình Dương
giác bềnh bồng của chúng tôi lúc ấy. Các đang chờ đón chúng tôi.
chiếc tàu trông già nua đáng sợ, nhưng không
Hai ngày sau khi rời khỏi Yokosuka, tất cả
ai trong chúng tôi để ý đến điều nầy.
chúng tôi đều nằm liệt. Ngay cả tôi, một thanh
Trong vòng một tháng, hai khu trục hạm thao niên có sức khỏe như voi, cũng nôn thốc nôn
luyện trong các hải vực quanh Yokosuka. tháo ngay bước đầu của chuyến viễn du. Nửa
Công việc cá nhân và tập thể của chúng tôi đã tháng sau, chúng tôi đến Honolulu, sức khỏe
đỡ phần vất vã. Nhiều người trong chúng tôi của các sĩ quan mới đều xuống dốc trầm trọng.
bắt đầu nhìn lại những ngày ở Eta Jima, như Tôi cảm thấy muốn cúi xuống hôn mặt đất để
nhìn lại thời gian ở mẫu giáo của họ. cảm ơn Thượng Đế. “Cá heo” tên riêng của tôi
thời đi học, hình như trong tình cảnh nầy
Trong Hải Quân Hoàng Gia Nhựt có một câu
không còn thích đáng một chút nào. Và con cá
nói cũ kỷ: “Thứ bậc của hải quân được xếp
nầy chỉ bị trừng trị trong hai tuần lễ mà sụt
hạng từ sỹ quan đến hạ sỹ quan, trâu bò (có
đến 30 cân Anh ( khoảng 14 kí lô). Nhiều
nghĩa là lính trơn) và cuối cùng là mới đến các
người khác cũng chẳng kém gì tôi.
sỹ quan mới ra lò.” Nói khác đi, đời sống tổng
Phó Đô Đốc Hanroku Saito, chỉ huy chuyến
quát của một sỹ quan vừa ròi khỏi Eta Jima,
đi, quyết định lưu lại Hạ uy Di một tuần lễ.
và nhận được công việc sơ khởi của họ trên
Một phần của quyết định nầy là để đáp lại sự
tàu còn khốn khổ hơn bất kì một anh lính mới
nào. tiếp đón nồng nhiệt và lòng hiếu khách của
dân chúng Nhựt trên đảo, nhưng phần quan
Chiến hạm Nhựt khi chế tạo không bao giờ để
trọng hơn là để cho bọn “tân binh” chúng tôi
11
lấy lại phong độ. Hải cảng kế đến là San Từ Nữu Ước chúng tôi băng qua Đại Tây
Diego, từ đó chúng tôi chuyển về hướng Nam, Dương. Chúng tôi chọn hải trình nầy, gian nan
xuyên qua kinh đào Panama và đến New York hơn Thái Bình Dương, bởi lúc ấy chúng tôi đã
vào ngày 29 tháng 10 năm 1921. Cuộc họp làm quen với biển cả. Chúng tôi thăm viếng
giải trang của năm cường quốc đang diễn ra ở Anh và nước Pháp, trước khi xuyên ngang Địa
Hoa Thịnh Đốn. Việc các chiếc tàu cổ lổ của Trung Hải và Ấn Độ Dương, hướng về quê
chúng tôi đến Hoa Kỳ vào thời gian đặt biệt nhà. Chúng tôi trở về Nhựt ngày 9 tháng 5
nầy có lẽ nằm trong sự tính toán. năm 1922 sau thời gian gần 7 tháng vắng mặt.
Trong thời gian nầy, Nhựt đã tìm cách che đậy Thời gian đó, kết quả Hội Nghị Hoa Thịnh
năng lực thật sự của hải quân. Các thiết giáp Đốn được công bố. Hải Quân Hoàng Gia Nhựt
hạm Nago và Mutsu, hoàn tất vào năm 1920 không hài lòng với kết quả nầy, và đưa đến
và 1921, trang bị tám trọng pháo 300 ly, được một số sỹ quan cao cấp xin từ nhiệm.
cho là có trọng lượng 32600 tấn và tốc độ tối
Thỏa hiệp giải trang đạt được ở Hoa Thịnh
đa chỉ 23 hải lý. Nhưng sự thật, hai chiến hạm
Đốn vào năm 1921 chỉ cho phép Nhựt duy trì
nầy có trọng lượng 35000 tấn và tốc độ tối đa
tổng số trọng lượng của toàn thể tàu chiến là
gần 27 hải lý, vượt trội hẳn chiếc Maryland
315.000 tấn, Pháp 175000 tấn, Ý Đại Lợi
cùng loại của Hoa Kỳ.
81.000 tấn, nhưng trái lại Anh và Mỹ tổng số
Nhật Bản cũng không khoe khoang về chiếc lên đến 525.000 tấn cho mỗi xứ. Sức mạnh
Hosho, hàng không mẫu hạm tối tân đầu tiên của hàng không mẫu hạm giới hạn cho Nhật
trên thế giới, hoàn tất năm 1921, trọng lượng tổng số 81.000 tấn, 60.000 tấn cho Pháp và Ý,
9494 tấn, mà cũng không tiết lộ cho thế giới và đến 135.000 tấn cho Anh và Mỹ. Nhưng
biết về chiếc Shimakaze, một khu trục hạm riêng khu trục hạm và thiết giáp hạm, thỏa
tuyệt hảo loại mới, được võ trang 4 khẩu 120 hiệp đã đặt ra kích thước và giới hạn cho mỗi
ly và 6 ống phóng thủy lôi, và có thể đạt đến chiếc là 10.000 tấn nhưng không giới hạn số
tốc lực tối đa 40 hải lý. lượng.
Trong khi đó Nhựt mang biểu diễn quanh Thỏa hiệp đã khiến nhiều sĩ quan hải quân
duyên hải Hoa Kỳ hai đống sắt vụn trên mặt Nhựt rơi nước mắt. Thiết giáp hạm Tosa,
nước, do một bọn sĩ quan vụng về mới ra trọng lượng 39.900 tấn hạ thủy năm 1921,
trường điều khiển. phải phá bỏ, và chiếc tàu em của nó là Kaga
được biến cải thành một hàng không mẫu
Khi chúng tôi đến Nữu Ước, hầu hết dân
hạm. Tuần dương hạm Akagi và thiết giáp
chúng ở đây đều đón tiếp chúng tôi niềm nở.
hạm Amagi, cùng trọng lượng 34.363 tấn
Chẳng hạn như trong một buổi dạo cảnh, tôi
cũng được biến cải thành hai hàng không mẫu
và ba người bạn ghé vào thương xá
hạm. Nhưng trong thời gian xúc tiến việc biến
Wanamarker, một người Mỹ rất vui vẻ và lịch
cải nầy, chiếc Amagi bị trận động đất năm
sự, có lẽ là giám đốc, mời chúng tôi chụp
1923 chôn vùi. Bộ Tư Lịnh Tối Cao Nhựt
chung một tấm ảnh. Rất tiếc là tôi không nhớ
cũng bắt buộc bãi bỏ các đồ án của bốn thiết
tên ông ta.
giáp hạm, mỗi chiếc 47.500 tấn. Các đồ án
Trong bốn anh em chúng tôi chụp chung trong nầy hoàn tất năm 1921 sau nhiều tháng nổ lực
ảnh nầy, chỉ có Matao Machida, sau nầy là to tát của một số kỹ thuật gia.
Đại tá, đứng ở góc trái và tôi là còn sống sót.
Hải quân Nhật đã nhìn hội nghị Hoa Thịnh
Machida trở thành một sỹ quan kỹ thuật, đặt
Đốn có tánh cách thuần túy chính trị, mà qua
biệt trong lãnh vực quang học. Hiện tại
kết quả đã cho thấy Nhật đại bại trên lãnh vực
Machida sống ở Đông Kinh, một trong những
nầy. Một số dân chúng nhớ lại sự chế tài của
ủy viên quản trị của công ty máy ảnh Canon.
luật di trú bài Nhật ở California vào năm
Ông cũng là người chế loại máy ảnh và các
1913, việc nầy khiến cho mối liên kết giữa
thấu kính cực vi nổi tiếng đương đại.
12
Nhật và các cường quốc Anglo Saxon rạn nứt vậy, chiếc Kasuga của chúng tôi không phải
sau Đệ Nhứt Thế Chiến. Dân chúng Nhật cũng bắn một phát súng nào cả, và kinh nghiệm mà
nhớ lại tổ chức Liên Minh Quốc Gia đã bị Hoa tôi nhận được cũng không hơn gì khi tôi ở trên
Kỳ tẩy chay, sau khi liên minh nầy được hình chiếc Yagumo.
thành và do chính Hoa Kỳ điều khiển.
Chuyến đi vào các hải vực phía Bắc là chuyến
Qua tình trạng tinh thần nầy, Nhật đã bắt đầu đi vào trong sương mù dầy đặc đầu tiên của
xem Hoa Kỳ như là một “kẻ thù ngấm ngầm”. tôi. Vào tháng sáu, chúng tôi đổ bộ lên
Các sỹ quan trẻ, và các sỹ quan mới ra trường Vladivostok, hải cảng của Tây Bá Lợi Á nổi
như tôi, không có một thẩm quyền nào để đo tiếng với nhiều ngọn đồi dốc thẳng khiến tôi
lường đúng mức sự xét đoán nầy, nhưng trên gợi nhớ đến Nagasaki của Nhật Bản. Cuộc nội
phương diện lý thuyết, các sỹ quan cao cấp chiến của Nga đã gây cho dân chúng ở đây
của chúng tôi đã “khua động” bên tai chúng nghèo đói. Những gì tôi thấy ở Vladivostok
tôi hàng ngày. trái ngược hẳn những gì tôi thấy ở Nữu Ước
và các thành phố hải cảng thịnh vượng của các
Sau chuyến viễn du không lâu, tất cả sĩ quan
quốc gia chiến thắng khác. Điều này khiến cho
thuộc khóa của tôi chánh thức mang cấp bậc
tôi suy nghĩ rằng một quốc gia không bao giờ
Thiếu úy hải quân. Tôi và bốn sĩ quan được bổ
nên để cho bại trận. Lúc đó tôi không bao giờ
nhiệm phục vụ trên tuần dương hạm Kusaga.
tưởng tượng Nhật Bản cũng sẽ chịu chung số
Trong vai trò mới, chúng tôi lập tức đối diện
phận của dân Bạch Nga trong vòng không đầy
với nhiều vấn đề cần phải quan tâm, chớ
23 năm sau đó.
không phải riêng “kẻ thù ngấm ngầm” mà
thôi. Sau Vladivostok, chúng tôi viếng thăm
Odomari, hải cảng cực Nam của Sakhalin do
Tôi không mấy phấn khởi với nhiệm vụ mới.
Nga nhượng cho Nhật Bản sau cuộc chiến
Tôi nhớ câu châm ngôn Nhật Bản: “Ít ra bạn
1904 – 1905. Lúc đó không ai có thể tưởng
phải trải qua mười năm mới mong trở thành
tượng hải cải uể oải tồi tàn nầy sẽ được người
một thủy thủ lành nghề”. Kasuga không già
Nga thâu hồi vào năm 1945 và biến thành căn
nua hơn Izumo hoặc Yagumo, nhưng chiếc tàu
cứ hải quân quan trọng Korsakov ngày nay.
nầy cũng từng chứng kiến trận chiến Nga –
Nhật vào năm 1904 – 1905. Tôi tự nhủ: “Anh Bộ Tư Lịnh Tối Cao Hải Quân Hoàng Gia
vẫn còn là một tay mơ. Đừng mơ ước một không sử dụng các loại tàu tân tiến và chạy
chiến hạm tối tân như Nagato. Hãy kiên nhẫn! nhanh trong cuộc hành quân không có đối thủ
Kể từ khi anh bước chân vào Eta Jima, tính ra ở Tây Bá Lợi Á nầy. Nhưng các sĩ quan có
chỉ mới sáu năm mà thôi.” khả năng về chánh trị được chọn để cầm đầu
cuộc hành quân, bởi vì lúc đó giữa Nga và
Tôi trình diện Kasuga vào tháng 5năm 1922.
Nhật không xảy ra chiến tranh, và cuộc hành
Chiếc tàu được phái sang Nga Sô. Chúng tôi
quân liên quan đến nhiều vấn đề tế nhị.
lại thực hiện một chuyến viễn du nữa. Tuy
nhiên lần đi nầy không phải có tánh cách huấn Hạm trường Kasuga là Đại Tá Mitsumasa
luyện đơn thuần. Nhiệm vụ của Kasuga là bảo Yonai, một nhân vật vĩ đại thứ hai mà tôi được
vệ cư dân Nhật ở Tây Bá Lợi Á lúc bấy giờ phục vụ dưới quyền. Như Đô Đốc Suzuki,
đang gặp khốn đốn do cuộc cách mạng hậu người đã đưa ra nhiều nhát chổi cải cách ở Eta
chiến của Nga Sô gây ra. Năm 1920, nhiều Jima, Yonai là vị chỉ huy mà tôi kính nể cao
trăm người Nhật đã bị loạn quân Nga Sô tàn độ nhứt. Nhưng giữa hai nhân vật nầy có
sát ở Nikolaievsk. Hai năm sau đó, Tây Bá nhiều điểm khác nhau rõ rệt. Đô Đốc Suzuki
Lọi Á vẫn còn trong tình trạng hổn loạn. thích nói thẳng vào mặt, mạnh bạo và ồn ào,
còn Yonai ít nói. Dù tuổi đã gần tứ tuần, ông
Từ khi hạm đội Nga Sô bị Nhật Bản tiêu diệt
vẫn còn đẹp trai và hấp dẫn. Suốt sáu tháng
vào năm 1904 – 1905, người Nga không có
phục vụ trên chiếc Kasuga, tôi không bao giờ
loại tàu chiến nào chống lại nổi chúng tôi. Vì
13
thấy ông rầy mắng một sĩ quan nào. Tuy nhiên như một Samurai thực sự. Khả năng mọi mặt
tinh thần phục vụ của thủy thủ đoàn rất cao. của ông không thể nào lường được, giống như
Ai ai cũng nể phục ông, và xem ông như là khả năng nhu đạo của ông.
một trong những người lãnh đạo tài giỏi nhứt
Trước khi được bổ nhiệm chỉ huy Kasuga,
của Hải Quân Hoàng Gia Nhật Bản. Đại tá
Yonai giữ chức vụ tùy viên hải quân tòa đại sứ
Yonai và Đô Đốc Suzuki chỉ có một điểm
Nhựt ở Mạc Tư Khoa và ông đã từng uống
giống nhau: không dung túng các phương
rượu Vodka với người Nga. Yonai cũng nói
pháo kỷ luật tàn nhẫn. Hành vi mẫu mực của
tiếng Nga sành sỏi. Cuối một bữa tiệc như thế,
Yonai đã quá đủ để ông chỉ huy mà không cần
tôi hết sức nể phục khi nhìn thấy Yonai ngồi
phải áp dụng phương pháp kỷ luật nào khác.
chẳng khác một thanh sắt, trong khi những
Các sĩ quan trẻ tuổi chúng tôi thoạt đầu đã người khác múa rối. Các geisa thường bu
kinh ngạc khi thấy vị chỉ huy trưởng gần gũi quanh Yonai và cố mang hết tài nghệ ra để
với chúng tôi trong suốt những giờ nghỉ ngơi. gây chú ý và làm hài lòng ông hạm trưởng
Ông ưa thách chúng tôi thay phiên nhau vật nghiêm nghị và đẹp trai. Nhưng ông hạm
lộn với ông. Sau những năm tập tành ở Eta trưởng nầy không bao giờ “dây dưa” với một
Jima nhu đạo của chúng tôi đã thuộc vào hạng cô nào cả.
khá nên thoạt đầu chúng tôi có hơi rụt rè, chỉ
Thật kém may mắn cho nước Nhựt khi một
sợ quá mạnh tay với “sếp”. Nhưng chúng tôi
người như Yonai chỉ phục vụ một vài chuyến
sớm sáng mắt, không một ai trong chúng tôi
đi trên tàu. Hải Quân Hoàng Gia thường hay
quăng nổi ông xuống đất. Ông đứng bất động
chỉ định các chức vụ trên bờ, trong các tổng
như một hòn đá tảng, và không hề phản công,
Hành Dinh, cho những sĩ quan có khả năng,
những bước tiến của chúng tôi dù ác liệt đến
và do đó những sĩ quan tài ba lại thường thiếu
đâu cũng đều dội ngược ra hết.
kinh nghiệm hải hành.
Trong chuyến đi nầy tôi được tha dự một bữa
Đô Đốc Suzuki xin về hưu trước khi cuộc
tiệc đầu tiên trong cuộc đời tôi tại một nhà
chiến Thái Bình Dương bùng nổ, ông không
hàng trên bờ biển. Chủ nhân bữa tiệc nầy là
chịu đưa ra một tiếng nói nào liên quan đến
viên thị trưởng và cũng là chỉ huy trưởng hải
chiến thuật, chiến lược và chánh sách của hải
quân địa phương. Nhiều Geisa xinh đẹp, mặc
quân. Yonai đã lên tiếng chống đối chiến
Kimono đủ màu sắc, hòa đàn, ca múa và rót
tranh, nhưng ông không thể nào đương đầu
sake cho khách và chủ. Họ ăn nói khôn khéo
nổi với tập thể đông đảo các sĩ quan Lục Quân
và duyên dáng khiến buổi tiệc thêm phần sống
bài ngoại quá khích, và vì vậy ý kiến của ông
động. Các vũ nữ xinh đẹp nầy đã làm cho tôi
chẳng được ai để ý đến.
hoa cả mắt.
Bấy giờ có một câu chuyên gây nhiều bàn tán
Trong các tiệc tùng của người Nhật thường có
ở Nhựt. Đó là câu chuyên Đô Đốc Yamamoto,
một trò vui gọi là “kampai” (uống cạn). Người
Tổng Tư Lịnh Hạm Đội Hổn Hợp, muốn
nầy đứng dậy tiến đến một người khác với ly
nhường chức vụ lại cho Yonai để rảnh tay
sake để mời uống. Người được mời tiếp lấy ly
điều động lực lượng tấn công Trân Châu
rượu và uống cạn, đoạn rửa ly bằng nước lạnh
Cảng. Yonai từ chối. Nhưng tôi tin rằng Yonai
và rót rượu mới lại. Nếu người nào từ chối ly
có thể làm được mọi việc, cũng như ông có
rượu mời nầy có nghĩa là người đó tự nhận
thể làm hay hơn Yamamoto trong chức vụ có
mình đã say.
tánh cách quyết định đó.
Tôi thấy vừa chủ vừa khách có hơn bốn năm
Chuyến đi của tôi trên tuần dương hạm
chục người lần lượt kampai với Đại Tá Yonai,
Kusaga kết thúc vào ngày 30 tháng 3 năm
và ông không từ chối một ai hết. Khi hầu hết
1923, sau khi tôi xin theo học tại một trường
thực khách đều ngã nghiêng, nếu không nói là
đào tạo chuyên viên. Tôi ý thức rằng nếu
bò càng dưới đất, Yonai vẫn ngồi thẳng đứng
muốn trở thành một sĩ quan như Yonai, tôi
14
phải học hỏi nhiều hơn nữa. Từ tháng 4 đến khác.
tháng 12, tôi theo học khóa huấn luyện về
Vấn đề huấn luyện phi công, chỉ rút từ các sĩ
thủy lôi và pháo thuật ở Yokosuka.
quan hải quân tốt nghiêp hàng năm, bấy giờ
Trong lúc tôi đang theo học, Nhật Bản bị được xem là một vấn đề có vẻ vô lý. Mười
nhiều cơn động đất tàn phá nặng nề. Trận lăm năm sau vấn đề nầy có nhiều thay đổi
động đất xảy ra trong vùng phụ cận Đông đáng lưu ý khi nghề bay hấp dẫn cả đến những
Kinh và Yokohama vào ngày 1 tháng 9 năm sĩ quan đứng đầu các khóa huấn luyện. Nhưng
1923 khiến cho 2 nơi nầy bị tàn phá gấp bội việc thay đổi đã quá trể, và vì vậy có thể giải
các cuộc hỏa hoạn gây ra. Sự thiệt hại cũng thích tại sao Nhật Bản đã thất bại trong việc
nặng nề hơn các cuộc oanh tạc của Hoa Kỳ điều chỉnh từ ưu thế thiết giáp hạm sang ưu
trên hai thành phố nầy trong thời đệ nhị thế thế hàng không mẫu hạm, bởi lẽ các sĩ quan
chiến. Thiết quân luật kéo dài một tháng trong ưu tú đều dồn về Bộ Tư Lịnh Tối Cao, và mặc
khu vực được ban hành, và tôi được cắt đặt dù họ chỉ biết về thiết giáp hạm, nhưng tiếng
nhiệm vụ bất ngờ để duy trì việc thi hành lịnh nói của họ lại có tánh cách quyết định đối với
nầy. binh chủng hải quân. Tiếng nói của các sĩ
quan không quân chuyên nghiệp không được
Một ấn tượng khó quên đối với tôi trong thời
nghe đến vào thời gian ấy. Chẳng hạn người
gian bi thảm đó: sự giúp đỡ mau lệ của Hoa
cầm đầu Không Lực hải quân Nhựt trong cuộc
Kỳ cho hai thành phố Nhật bị tàn phá nầy. Các
chiến thế giới thứ hai là phó Đô Đốc Takijiro
tàu chiến Hoa Kỳ đã đổ xô đến bờ biển Đông
Onishi đã không đậu được kì thi vào trường
Kinh với nhiều loại tiếp tế thiết yếu. Hành
Cao Đẳng Tham Mưu, giống như tôi, và cũng
động đầy thiện chí nầy khiến lý thuyết chống
vì vậy mà tôi được chỉ định phục vụ trên các
lại “kẻ thù ngấm ngầm” mà tôi nhận được đã
khu trục hạm. Nhưng có điều phải nhìn nhận
bị lung lay.
là các sĩ quan xuất sắc chưa hẳn là những
Trong năm cuối cùng tôi ở Eta Jima có nhiều người chiến đấu giỏi.
quyết định về vấn đề định nghiệp sĩ quan.
Hồ sơ học vấn của tôi ở Yokosuka kém cõi,
Trong thập niên 1920 sự nghiệp của sĩ quan
việc nầy hoàn toàn do lỗi của tôi. Ngoài sự
hải quân Nhựt theo các phương thức như sau:
thõa mãn, sau thời gian chịu đựng kham khổ ở
các sĩ quan được bổ nhiệm về Tổng Hành
Eta Jima và các nhiệm vụ kế tiếp, có lẽ còn do
Dinh là những người có học bạ đặc sắc nhứt
sự ganh đua đầy trẻ con với Đại Tá Yonai (sau
tại các trường chuyên viên hoặc Hàn Lâm
nầy là Đô Đốc), tôi tập tành nhậu nhẹt. Nhưng
Viện, và họ sẽ được nhận vào học tiếp ở
tôi uống quá nhiều và thường chếnh choáng
trường Cao Đẳng Tham Mưu. Yonai và
khi bước vào lớp học. Điều nầy chắc chắn
Yamamoto thuộc vào nhóm nầy. Các sĩ quan
phải lảnh điểm xấu.
đồng hạng nhì trong các trường Chuyên viên
hoặc Hàn Lâm Viện sẽ được bổ nhiệm phục Khi rời khỏi trường tôi được chỉ định phục vụ
vụ trên các thiết giáp hạm và tuần dương hạm, trên mặt biển trở lại. Tôi than van khi biết
nhưng thường họ không được theo học thêm ở nhiệm sở của tôi là chiếc Hatsuyuki, một khu
trường Cao Đẳng Tham Mưu. Các sĩ quan trục hạm cổ lộ hạng ba, đã hai mươi tuổi thọ,
đồng hạng ba được bổ nhiệm về các khu trục và trọng lượng chỉ có 381 tấn. Hatsuyuki ở
hạm, và được huấn luyện thêm về loại tàu nầy. thời đại tân tiến nầy chỉ có thể là một khu trục
Các sĩ quan đồng hạng năm se trở thành phi hộ tống hạm hoặc một tàu săn tiềm thủy đỉnh
công (hải quân) sau khi tình nguyện theo học hơn là khu trục hạm chiến đấu. Nhưng chiếc
ở trường huấn luyện phi công. Cuối cùng là tàu nầy có thể đạt đến tốc độ 29 hải lý, so với
các sĩ quan được xếp hạng thường sẽ được bổ 18 hải lý của Kasuga. Tốc độ của nó đã mê
nhiệm phục vụ trên các hổ trợ hạm và ngoài hoặc tôi. Đó là chiếc tàu nhanh nhất mà tôi
sự tốt nghiệp ở Eta Jima ra, họ se không được được phục vụ kể từ ngày ra trường. Hơn nữa,
theo học một trường đào tạo chuyên viên nào nhiệm vụ mới nầy, tôi còn được thêm một
15
chuyến viễn du nhỏ nữa: Hatsuyuki đậu ở hải ngoại quốc chắc có âm thanh xa lạ. Trong suốt
cảng Arthur, hải cảnh hải quân nằm ở cực cuộc chiến Thái Bình Dương có nhiều người
Nam Mãn Châu, để bảo về kiều dân Nhật sinh Tây phương gọi một chiếc tàu Nhật là
sống ở Mãn Châu và Hoa Bắc. Trong một “Maru”. Tuy nhiên, phải lưu ý rằng tất cả
năm, chúng tôi chạy vòng quanh bán đảo chiến hạm hoặc tàu bè khác của Chánh Phủ
Kwantung, và buông neo hết Yingko đến Nhật không kèm chữ Maru ở cuối danh hiệu.
Tientsin. Chữ Maru lúc đó chỉ được các tàu hàng hoặc
tàu đánh cá Nhật sử dụng mà thôi.
Thời gian nầy đời sống trên tàu của tôi có
nhiều thay đổi lớn. Là một thiếu úy, và là một Maru nghĩa đen là vòng tròn, tròn trịa hoặc
trong những sĩ quan chỉ huy chiếc tàu, tôi bầu bỉnh. Dân Nhựt thời trung cổ thường dùng
được giao điều động 60 thủy thủ. Đời sống chữ Maru để đặt tên cho con trai của họ lúc
trên chiếc tàu chiến nhỏ như thế không phải nhỏ. Chẳng hạn như Hideyoshi Toyotomi,
luôn dễ thở. Sự ăn uống tồi tệ. Thủy thủ đoàn chiến tướng lừng danh thế kỷ thứ XVI, thường
không bao giờ được tắm rửa cho thỏa thích, và được so sánh với Nã Phá Luân, có tên ấu thời
ngay cả đến nước rửa mặt chúng tôi cũng là Hiyoshi Maru, chữ Maru ở đây có nghĩa là
thiếu, vì vậy mà không ai lưu tâm đến việc cạo “cậu bé hoàn hảo ( hoặc đầy may mắn) và
râu. Gặp phải các mặt biển thường có mưa rạng rỡ như mặ trời”. Và tên ấu thời của
giông, chiếc tàu không lúc nào nằm yên, và có Yoshitsune Minamoto, danh tướng thế kỷ XII,
lúc chúng tôi phải chạy nhanh nhiều giờ để là Ushiwaka Maru , có nghĩa là “khỏe mạnh
chống chọi lại thời tiết. Tuy nhiên, thủy thủ như một con bò con”.
đoàn giống như một đại gia đình ai ai cũng
Dân Nhựt, theo lối nhân cách hóa, đã thêm
nhẵn mặt nhau. Kỷ luật gò bó không còn cần
chữ Maru phía sau danh hiệu con tàu của họ.
thiết nữa. Tôi bắt đầu cảm thấy như được ở
Từ 100 năm qua, chữ Maru không còn sử
nhà và thích thú với nhiệm vụ. Tôi hài lòng
dụng kèm với danh hiệu của tàu bè Chánh Phủ
bởi quyết định chọn nghiệp của tôi ở hiện tại.
nữa. Chiến hạm Nhật, cũng như nhiều quốc
Tháng 12 năm 1924, tôi được thăng cấp Trung gia khác, đã được phân ra từng loại để đặt tên.
úy và thuyên chuyển đến chiếc Sanae, một Do đó, một người nếu quen với hệ thống nầy
khu trục hạm trọng lượng khoảng 1000 tấn. chỉ cần nghe qua cái tên có thể biết ngay đó là
Công việc của tôi trên chiếc tàu nầy cũng thiết giáp hạm, tuần dương hạm, khu trục
không khác gì trên chiếc Hatsuyuki, và suốt hạm, v.v…
một năm, chúng tôi chạy quanh Mãn Châu và
Các thiết giáp hạm Nhựt thường lấy tên của
Hoa Bắc.
các tỉnh lỵ cổ hoặc núi non. Thiết giáp hạm
Tháng 12 năm 1925, tôi được bổ nhiệm về danh tiếng Yamato mang tên Nara, tỉnh lỵ và
chiếc Amatsukaze, một khu trục hạm hàng cũng là kinh thành cổ nhứt ở miền Trung
đầu, trọng lượng 1300 tấn, một sự bổ nhiệm Honshu. Nara xưa kia còn được sử dụng để
mà tôi đã thèm thuồng từ lâu. Đây là chiếc tàu chỉ toàn thể nước Nhựt. Và việc đặt tên chiếc
chiến đấu đầu tiên tôi được đặt chân lên trong Yamato cho thấy Hải Quân Hoàng Gia kiêu
7 năm kể từ khi tôi vào Eta Jima. Amatsukaze hãnh về sự đồ sộ của chiếc tàu nầy là dường
đạt tốc lực tối đa đến 37.5 hải lý. Tôi không nào. Tàu em Yamato là thiết giáp hạm
còn là một tay mơ nũa, tôi đã trở thành một sĩ Musashi, mang tên tỉnh lỵ phía Bắc Đông
quan hải quân thực sự. Đó là vinh dự phi Kinh. Nhưng đặt biệt các thiết giáp hạm
thường và thành đạt to tát. Những năm sau Haruna, Kirishima, Kongo Hiei lại mang tên
nầy tôi mới nhận thấy mình đã sai lầm biết các ngọn núi. Bởi nguyên thủy các chiếc tàu
bao. nầy là tuần dương hạm được biến cải thành
thiết giáp hạm vào năm 1930, và chúng vẫn
5
giữ y tên cũ .
Danh hiệu các chiến hạm đối với đọc giả
16
Các tuần dương hạm nặng thường mang tên Bảy năm sống khắc khổ dưới kỷ luật sắt và
núi và các tuần dương hạm nhẹ mang tên sông huấn luyện liên tục, tôi ít có dịp may hưởng
ngòi. Các hàng không mẫu hạm có những tên thụ và xa hoa. Bấy giờ tôi đã 26 tuổi, và là hoa
thích hợp với “nghề bay”. Hàng không mẫu tiêu trưởng của một khu trục hạm tân tiến.
hạm Hosho, được đóng năm 1921, có nghĩa là Lương tháng của tôi là 75 yên thời đó là một
Phi Phượng. Hiryu và Soryu, tham dự cuộc số tiền khá lớn. Ở Kure thình lình tôi bừng
tấn công Trân Châu Cảng, có thể dịch là “Phi tỉnh, cho nơi đây là dịp may hưởng thụ đầu
Long” và “Thanh Long”. Riêng 2 hàng không tiên.
mẫu hạm mang tên Kaga và Akagi, cùng bị
Một đêm thứ bảy, tôi và 2 trung úy khác quyết
đánh đắm với 2 con rồng ở Midway vào tháng
định đến một hộp đêm. Chúng tôi gọi 3
6 năm 1942, mang tên một tỉnh lỵ và núi. Điều
geisha, mỗi giờ phải trả mỗi cô một yên. Họ
nầy dễ hiểu bởi chiếc đầu là một thiết giáp
hát và nhảy với chúng tôi. Rượu sake không
hạm và chiếc sau là tuần dương hạm biến cải
ngớt tràn ly cùng với những câu nói duyên
thành hàng không mẫu hạm.
dáng khiến chúng tôi mòn mỏi, và thời gian
Tiềm thủy đỉnh và tàu săn tiềm thủy đỉnh cho trôi qua nhanh chóng.
đánh số với các mẫu tự phía trước. Những
Mười giờ đêm, cuộc vui chấm dứt, chúng tôi
tiềm thủy đỉnh lớn mẫu tự đặt ở đầu con số là
phải trở về tàu. Khi chúng tôi sắp đứng dậy,
“I” và những tiềm thủy đỉnh nhỏ là “RO”. Tất
một trong ba cô geisha khẻ nói với tôi: “
cả tàu săn tiềm thủy đỉnh đều đặt ở đầu con số
Trung úy, đêm mai trở lại đây một mình và
bằng hai mẫu tự “SC”. Các khu trục hạm
gọi em. Tên em là Utamaru. Nhớ nghe
mang tên khí tượng học chẳng hạn như
không.”. Cô geisha nhỏ bé nầy trẻ nhất và đẹp
Hatsuyuki (Tuyết đầu mùa), Fubuki (Bão
nhứt trong ba cô. Tôi nhìn vào đôi mắt khẩn
tuyết), Shimakaze (Gió hải đảo), Amatsukaze
cầu của nàng và gật đầu. Đêm sau tôi trở lại
(Thiên Phong), Akitsuki (Thu nguyệt),
hộp đêm một mình và gọi nàng. Nàng hát hay
Fuyutsuki (Đông Nguyệt) hoặc Yugumo (Tà
và vũ giỏi, nhưng sự ngây thơ của cô geisha
vân). Các khu trục hạm nhẹ mang tên các loại
nầy mới là phương diện mê hoặc tôi nhiều
cây, trái và hoa, chẳng hạn như Sanae (Hạt
nhứt. Nàng mới 18 tuổi và vô nghê một năm.
lúa), Sakura (Anh đào) hoặc Kaba (Mộc
phong). Tôi nói: “Vào tuổi của em, anh bước chân vào
Eta Jima. Em biết Eta Jima không?” “Biết chớ
Khi một chiến hạm Nhật bị phế thải một tàu
anh! Em biết rõ lắm, vì quê em ở NomiJima
mới thay thế thường mang tên chiếc tàu cũ,
mà.” Nàng có một nụ cười đáng yêu. Tôi cảm
không hề thêm bất kì con số nào có ý nghĩa
thấy những gì mà nàng dành cho tôi vượt xa
như “II” chẳng hạn. Thành thử tôi phục trên
hơn nghề nghiệp của nàng. Thình lình tôi nhớ
hai chiếc tàu khác nhau, nhưng cùng mang tên
lại sự ngù ngờ của tôi trong khách sạn ở
Amatsukaze. Nhiệm vụ của tôi trên chiếc
Hiroshima, khi tôi đến đây để thi vào Eta
Amatsukaze cũ là nhiệm vụ ngay ở quê hương
Jima. Cô hầu ở khách sạn đó có vẻ quá đàn áp
lần đầu tiên của tôi. Khu trục hạm nầy, đậu ở
đối với bất kì một cậu trai 18 tuổi nào. Hiện
Kure, cách Eta Jima không xa mấy. Sau nhiều
tại tình thế đã đổi ngược. Tôi đã nốc nhiều cốc
tháng lênh đênh trên mặt biển, đời sống đất
sake và bắt đầu chếnh choáng. Tôi có 24 giờ
liền hoàn toàn xa lạ đối với tôi. Khi tôi đi dạo
phép và nàng kéo dài đêm đó với tôi.
trên các đường phố náo nhiệt của tỉnh lỵ nầy,
các thủy thủ đều chào kính tôi đúng điệu. Trên Một số người ngoại quốc không hiểu rõ nghề
tàu hoặc tại các căn cứ hải quân, việc chào nghiệp của một geisha. Họ không phải là một
kính nầy không có gì khác thường, nhưng ở loại gái giang hồ. Công việc của họ là đem lại
đây lại gây cho tôi một cảm giác kì quái trong màu sắc và gây vui vẽ cho các buổi tiệc tùng,
bộ quân phục với mắt nhìn những người mặc dạ hội… nếu họ dan díu với một người khách
thường phục. nào đó thì chỉ là chuyện riêng tư của họ. Hộp
17
đêm nầy một đến tôi phải tiêu khoảng 10 yên, đang yêu, tôi chỉ biết chạy đuổi theo thú vui
kể cả tiền thù lao cho mấy cô geisha. của đời sống, tôi chấp nhận việc nầy. Dè xẽn
làm sao đối với tuổi trẻ. Một buổi chiều, vào
Hai ngày sau tôi trở lại. Lần đầu tiên nếm mùi
tháng 9 năm 1926, khi tôi sắp sửa lên bờ thì có
yêu đương, tôi si nặng cô gái, và chỉ trong 2
lịnh chuyển đến cho biết vị hạm trưởng muốn
tuần tôi đã tiêu hết cả số lương hàng tháng.
gặp tôi. Tôi đến trình diện ông ngay chổ ở của
Nàng biết và chận tôi: “Anh đừng nên đốt tiền
ông trên tàu. Chỉ một mình ông, và ông đang
như vậy. Tại sao anh không mướn một căn
đi tới đi lui một cách bồn chồn. Cái nhìn gay
phòng rẽ tiền để em có thể lui tới thăm anh ở
gắt của ông khiến tôi phát ớn.
đó, như vậy có phải anh khỏi sạch túi không?”
Tôi đã theo lời khuyên của nàng vào tháng kế, “Trung úy Hara đó hả? Ngồi đi! Tôi có vài
khi chiếc khu trục hạm của tôi trở lại Kure sau việc riêng muốn thảo luận với anh” Giọng của
chuyến đi thường lệ. Sau khi mướn một căn ông rất xa lạ, và ông như đang cố kìm hãm nổi
phòng, tôi trở lại hộp đêm để tìm và báo cho bực tức. Tôi tự hỏi không hiểu ông ta muốn
nàng biết “ tôi đã thiết lập xong căn cứ trên thảo luận việc gì? “Anh đã từng phục vụ đủ
bờ”. Tôi quá chủ quan cho rằng nàng có thể thời gian để biết rằng trên các khu trục hạm,
đến ở hẳn tại cứ địa của tôi. Tôi không biết không giống như những chiếc tàu lớn hơn,
rằng Utamaru, theo thông lệ, đã nhận được chúng ta sống như trong một gia đình. Với tư
trước một số tiền của người chủ hộp đêm lúc cách người chỉ huy của anh, tôi phải biết công
bắt đầu nhận việc, và số tiền nầy nàng đã gởi việc riêng tư của anh và có bổn phận khuyên
về cho người cha nghèo khổ và năm đứa em bảo anh.” “Dạ thưa Đại tá, Đại tá nói đúng.”
của nàng. Vì vậy, nếu muốn thôi việc nàng “Tốt… hừ , tôi thật cũng không muốn xen vào
phải hoàn lại số tiền ứng trước, nhưng các đời sống riêng tư của anh làm gì. Anh còn trẻ,
geisha mỗi mùa đều phải mua sắm nhiều chiếc độc thân và có quyền hưởng các thú vui của
áo Kimono đắc tiền nên hiếm khi lo dành dụm tuổi trẻ. Nhưng anh có cảm giác rằng anh đã
được tiền để hoàn lại cho chủ. được hưởng một cách thái quá hay không?”
“Thưa…?” “Tôi biết cô bạn anh. Tôi không
Tôi đã kinh ngạc và vui mừng khi Utamaru
phàn nàn việc anh dan díu với một geisha.
đến phòng tôi ngay buổi chiều đó. Thật là
Phải, đó là người tình, nhưng đã đến lúc anh
thích thú khi chỉ có một mình tôi với nàng.
phải chấm dứt sự gần gũi với cô gái nầy. Như
Mọi thức đối với lúc ấy đều bỏ đi. Thật vậy,
vậy cũng quá nhiều rồi. Hiện anh bao nhiêu
ngay cả sự hi sinh to tát của nàng đã đến đây
tuổi?” “Trong tháng nầy tôi đúng 26 tuổi, thưa
với tôi, tôi cũng không biết đến. Tôi chỉ nghĩ
Đại Tá.” “Tại sao anh không cưới vợ và định
nàng phải chịu thiệt thòi một buổi chiều, nên
nơi chốn cho rồi? Anh đầy đủ mọi phương
tôi trao nàng năm yên để đền bù lại, và tôi cho
diện. Hồ sơ của anh tốt. Có cả ngàn gia đình
như vậy là khá hào phóng. Sự thật người chủ
muốn anh trở thành chàng rễ.” “Có thể như
của nàng đã đòi hỏi một số tiền đặt biệt một
vậy, thưa Đại Tá. Nhưng tôi nghĩ cuộc sống
khi nàng đến hành nghề nơi khác, vì mỗi lần
của một sĩ quan trẻ chưa thật sự thích nghi với
như vậy khách hàng phải trả một số tiền gấp
việc lập gia đình. Tôi hoàn toàn chưa nghĩ đến
đôi, nghĩa là mỗi giờ đến hai yên. Nàng không
việc lấy vợ.”
muốn cho tôi biết việc nầy, và nàng đã lấy tiền
túi trả khoảng tiền sai biệt cho người chủ. Và “Hmmmm…. Và vì vậy anh đang sống với
nàng càng tiếp tục hẹn hò với tôi, tiền dành một geisha?” “Đúng như vậy, thưa Đại Tá.”
dụm của nàng càng tiêu tán, và trở thành mang “Anh là một thằng ngu! Tôi không thể ngờ
công mắc nợ. rằng anh lại suy nghĩ ngu như thế. Hải quân
hoàng gia không bao giờ dung thứ cho việc
Tôi vẫn u mê trước tình cảnh bối rối của nàng,
một sĩ quan hải quân lại chung sống với một
và chính tôi cũng phải gặp sự bối rối riêng.
geisha. Anh có điên không? Anh bị loạn trí
Mỗi tháng tiền lương của tôi xài hết sạch
à.?” “Thứ lỗi cho tôi, thưa Đại Tá. Nhưng tôi
chẳng còn lấy một đồng. Nhưng tôi còn trẻ và
18
biết Utamaru là một geisha không có nổi học tập và hãy quên em đi.”
tiếng. Nếu việc chung sống như vậy với cô ấy
Utamaru là một cô gái tốt. Tên thật của nàng
gây ra cảnh chướng tai, tôi sẽ xin được cưới
là Harako Takai. Từ đó tôi không còn nghe tin
cô ấy.” “Hải Quân Hoàng Gia sẽ không bao
tức gì của nàng nữa. Nhưng tôi hi vọng nàng
giờ chấp nhận đâu! Anh không thấy rằng mình
được sống hạnh phúc ở Hoa Kỳ.
đang tự hủy hoại sự nghiệp ư? Tôi đang giữ
một lá thơ phàn nàn từ đồng nghiệp của cô ta. 6
Anh không nhận ra rằng cô gái của anh đã
Ngày 1 tháng 12 năm 1926, tôi được thăng
phải mắc nợ đến 2000 yên vì đến chung sống
cấp Chuẩn úy và phải học thêm một khóa
với anh sao? Thay đổi cách sống hoặc chấm
nâng cao ở trường đào tạo Chuyên Viên nằm
dứt sự nghiệp của anh trong hải quân đi. Tôi
ở Yokosuka. Suốt một năm theo học khóa
thấy phát bực khi nói chuyện nầy với anh. Cút
nâng cao chuyên viên khu trục hạm ở đây.
ra đi.”
Khóa học nầy dành cho những người được
Tôi bước ra ngay lập tức. Chán nản và tuyệt tiến cử để được đào tạo thành hạm trưởng các
vọng, tôi lê từng bước chân nặng nhọc mò khu trục hạm trong tương lai.
mẫm về chổ vừa đi vừa suy nghĩ cách giải
Yokosuka nằm cách Kure 300 dặm đường
quyết vấn đề nầy. Cuối cùng, tôi liều mạng
chim bay, khung cảnh và không khí đã làm tôi
viết thơ cho các anh để giúp đở và xin ý kiến.
thay đổi. Ở đây, tôi có thể quên dần buổi chia
Đêm đó, tôi viết thơ cho cả hai anh tôi.
tay đầy bi thảm với Utamaru. Các môn học
Shigeru, một nhân viên của công ty đường sắt
mới mà tôi đang theo đuổi đã lấp đầy tất cả
Nam Mãn Châu và Sakutaro đang làm việc ở
nổi phiền muộn riêng tư. Ngoài ra lúc ấy sự
Kobe trong một công ty vận chuyển muối.
căng thẳng ở Trung Hoa cang lúc càng gia
Họ hồi âm ngay lập tức, với những lời khuyên tăng khiến tôi bận tâm theo dõi.
răn và khiển trách nặng nề như hạm trưởng
Hoa Lục vào những ngày nầy đang xảy ra
của tôi. Tuy nhiên, họ là những người anh tốt,
cuộc tranh chấp giữa hai tay chiến tướng quan
họ gởi kèm theo vài trăm yên nhằm giúp tôi
trọng. Tưởng Giới Thạch ở phía Nam và
chi trả cho cuộc sống bợm nhậu đáng xấu hổ
Chang Tso Lin ở phía Bắc. Đầu năm 1927, lực
của tôi. Cuối thơ họ không quên răn đe tôi nếu
lượng của Tưởng tỏ ra trên chân của Chang,
không từ bỏ cuộc sống phóng túng nầy họ sẽ
và đã chiếm giữ Nam Kinh vào ngày 24 tháng
từ tôi.
3. Lực lượng của Tưởng tạo một ra sai lầm
Việc khó khăn nhất để kết thúc vấn đề nầy đó quan trọng, là khi chiếm Nam Kinh đã phóng
là lần gặp gỡ cuối cùng với Utamaru. Tuy tay cướp phá, tràn cả vào các lãnh sự quán và
nhiên, cô ấy rất bình tĩnh khi nghe tôi giải gây khó dễ cho các quốc gia Nhựt, Anh, Mỹ
thích và cuối buổi hẹn nàng nói: “Em chưa và Pháp.
bao giờ nghĩ đến thậm chí trong cả giấc mơ
Ba tàu chiến Hoa Kỳ đã nã trọng pháo vào
của mình là trở thành cô dâu bên cạnh một sĩ
Nam Kinh. Hải quân Nhựt đổ bộ một lực
quan hải quân như anh cả. Em đã làm theo sự
lượng đặc nhiệm lên Nam Kinh để bảo vệ kiều
khao khát của mình, và em sẽ tự mình gánh trả
dân Nhựt. Những sự việc nầy đã khiến Tưởng
những món nợ của em. Những tháng vừa qua
Giới Thạch phải ngỏ lời xin lỗi các quốc gia
bên cạnh anh là khoảng thời gian hạnh phúc
vừa nói và qui tội cho Cộng Sản.
nhất trong đời em.” “Đừng lo lắng cho em.
Gần đây em có nghe tin tức của dì em từ Hoa Tháng 5 năm 1927, Nhật Bản đổ bộ các đơn vị
Kỳ. Dì đã lập gia đình với một di dân Nhật bộ binh lên bán đảo Shantung ở Hoa Bắc
thành đạt và ngõ ý muốn đưa em sang sống nhằm ngăn chặn các biến cố khác. Tuy nhiên
chung. Em đang có kế hoạch chấp nhận sự hành động nầy càng đẩy mạnh các phong trào
bảo lãnh của dì.” “Anh phải lập gia đình và bài Nhựt ở Trung Hoa.
trời thành một sĩ quan thành đạt. Tập trung
19
Đối với quí vị đọc giả hiện tại chắc chắn sẽ của Shantung, nhưng đã bị thảm bại không lâu
cho rằng việc đổ bộ vừa rồi là hành động vụng sau đó khi họ Tưởng tiến đánh và chiếm giữ
về. Tuy nhiên sự thật Trung Hoa lúc ấy là một thủ phủ nầy vào ngày 1 tháng 5. Nhưng quân
xứ sở đã rách nát bởi các cuộc nội chiến, hai của họ Tưởng vẫn tiếp tục cướp phá, giống
chánh phủ, và không có uy quyền tối thượng. như họ đã làm vào hai năm trước đây Nam
Quyền trú quân của Nhật Bản được thừa nhận Kinh. Mười bốn kiều dân Nhựt bị sát hại và
từ khi cuộc chiến Nga – Nhựt năm 1904 – hơn hai mươi người khác mất tích, và tất cả
1905 kết thúc. Người Nhựt vẫn thường có 114 ngôi nhà của người Nhựt đều bị cướp bóc
những hành động khiêu khích người Trung và thiêu hủy hoàn toàn. Lục Quân Nhựt được
Hoa, và cả hai chánh phủ Trung Hoa đều rút từ Mãn Châu và Triều Tiên để đưa đến nơi
khuyến khích các cuộc biểu tình bài Nhựt. xảy ra biến cố và đã vãn hồi trật tự. Tuy nhiên
chánh sách “cây roi lớn” nầy chỉ khiến cho
Vào mùa xuân năm 1927, hội nghị giải trang
người Trung Hoa phẩn nộ thêm, và gieo mầm
lần thứ hai được mở ra ở Geneva. Nhật Bản đã
móng cho cuộc xâm chiếm qui mô của Nhựt
cứng rắn đòi hỏi tổng số trọng lượng các chiến
xảy ra sau nầy.
hạm phải gia tăng cao hơn giới hạn 60% so
với Anh và 70% so với Hoa Kỳ, do hội nghị Cuối năm 1928, tôi ở Kobe và gặp người anh
lần thứ nhất đưa ra. Hai cường quốc hải quân là Sakutano. Anh đã thúc giục tôi lập gia đình.
hàng đầu bác bỏ đòi hỏi nầy, và hội nghi đổ Tôi cười to và nói: “ Em đã từng mang tiếng
vỡ. Năm cường quốc phải dàn xếp trên căn xấu rồi, bây giờ anh có chắc là em tu chỉnh
bản thỏa hiệp năm 1921. Những biến cố thế chưa?” Sakutano, từ trước đến nay vẫn là một
giới nầy đã thúc đẩy mạnh mẽ sự cố gắng làm người anh hiền của tôi, đáp một cách nghiêm
việc và học hỏi của tôi. Vào thời gian tôi nhận trang: “Để anh tìm một số ứng cử viên cho
được sự bổ nhiệm mới, các khu trục hạm và em”. Tôi nói anh cứ tiến hành nhưng tôi nghĩ
tuần dương hạm được nâng lên địa vị quan chắc anh chẳng có chút may mắn nào. Khoảng
trọng chưa bao giờ thấy trong thời Đệ Nhứt một tháng sau, tôi nhận được thơ của anh kèm
Thế Chiến. theo một tấm ảnh với lời ghi chú ngắn, theo đó
“người trong ảnh” xứng để trở thành “phu
Sau khi tốt nghiệp trường Chuyên Viên, tôi
nhân” của tôi. Cô Chizu Asayama, 22 tuổi, là
được chỉ định phục vụ trên tàu, với tư cách sĩ
con nuôi một chủ xưởng chế tạo vật dụng
quan thủy lôi trưởng của khu trục hạm Susuki
bằng da lớn nhứt của Nhật Bản. Trong thơ cho
(Đồng cỏ). Tôi đã giữ nhiệm vụ nầy trên hai
biết bà mẹ nuôi của nàng muốn có một người
năm, lâu hơn bất kì nhiệm vụ nào mà tôi từng
rễ là sĩ quan hải quân, bởi lẽ bà ta muốn sống
giữ trước đây. Chiếc tàu hoạt động trong hải
gần con, và dĩ nhiên một sĩ quan hải quân thì
phận Trung Hoa, hầu hết ở Hoa Bắc và đảo
ít khi định cư một nơi nào.
Đài Loan, thường buông neo ở Tsingtao, hải
cảng then chốt của bán đảo Shantung, và bán Dưới mắt tôi người trong ảnh quả có nhan sắc.
đảo nầy cũng chính là mồi lửa của các cuộc Nàng tốt nghiệp trường Nữ Cao Đẳng nổi
xung đột Nhựt – Hoa ở hiện tại. Khu trục hạm danh Ochanomizu. Một cô con gái gia đình
của tôi đến Keelung, Đài Loan vào ngày 1 giàu có, anh tôi viết, tất nhiên “trâm cài lược
tháng 4 năm 1928 vừa lúc tôi nghe tin Tưởng giắt” và quan trọng hơn hết là của hồi môn,
Giới Thạch đang bắt đầu xua quân hướng về gồm có “năm căn nhàn rộng lớn đang cho
Shantung. Tin tức nầy khiến các tàu phải trực mướn ở Kamakura,” một thành phố bờ biển
chỉ Tsingtao. Nhưng ở đây tình hình có vẻ êm của giới thượng lưu gần Yokosuka. Cả câu
dịu, vì vậy ngày 15 tháng 4, chúng tôi quay lại chuyện đối với tôi đầy bất ngờ. Tại sao một cô
Pescadore. gái đủ điều kiện như vậy lại ưng thuận làm vợ
của tôi? Nàng sẽ chọn một sĩ quan ưu tú, để hi
Biển cố Tsinan đầy nhục nhã xảy ra hai tuần
vọng trở thành “Đô Đốc phu nhân” tương lai
sau đó. Đạo quân miền Bắc của Chang Tso
hơn không? Gia đình nàng chắc chắn đã thuê
Lin, bắt đầu dở trò cướp phá ở Tsinan, thủ phủ
20
thám tử tư điều tra quá khứ của tôi và họ đã tấn. Lần nầy tôi vẫn giữ chức vụ cũ, sĩ quan
biết tất cả. Vì vậy, tôi nghi ngờ nàng có những thủy lôi trưởng, đúng một năm.
khuyết điểm gì đó, không thích hợp với các
Tháng 4 năm 1930, Anh quốc và Hoa Kỳ tiến
tay thanh niên khác.
đến một thỏa hiệp giải trang mới ở Luân Đôn,
Tôi trao thơ cho hạ sĩ quan tùy viên thân cận đặt định giới hạn trọng lượng của các tàu hổ
của tôi và hỏi ý kiến của anh ta. Viên hạ sĩ trợ. Các loại tàu khác vẫn duy trì giới hạn của
quan đã đáp một cách nghiêm trang: “ Đại úy, thỏa hiệp năm 1921. Kết quả hội nghị mới nầy
anh của tôi là một cảnh sát điều tra, nếu đại úy khiến cho các sĩ quan hải quân Nhựt nổi nóng.
muốn, tôi sẽ nhờ anh ấy điều tra giùm cho.” Như vậy, tổng số trọng lượng của tuần dương
Tôi đồng ý. Một tháng sau, người anh của hắn hạm hạng nặng chỉ bằng 62% so với Hoa Kỳ.
cung cấp đầy đủ hồ sơ cho tôi, theo đó: “Cô Riêng tổng số trọng lượng của tiềm thủy đỉnh,
Asayama chẳng phương diện nào đáng chê theo thỏa ước, hai quốc gia đều bằng nhau.
hết.” Lúc bấy giờ khó mà giải thích tại sao các kết
quả nầy đã không làm hài lòng hải quân Nhật
Tôi gặp nàng lần đầu vào tháng 3 năm 1929.
Bản. Nhật Bản đã cố đòi hỏi gia tăng số trọng
Cuộc gặp gỡ quan trọng nầy kéo dài khoảng
lượng các tuần dương hạm hạng nặng ít nhất
một tiếng đồng hồ với sự hiện diện của quyến
70% so với Hoa Kỳ. Nhưng sự đồng đều về
thuộc hai bên. Ngày sau đó, tôi trả lời ưng
tiềm thủy đỉnh theo thỏa ước đã không được
thuận với gia đình nàng, và nàng cũng vậy.
giữ đúng, bởi vì lúc đó tổng số trọng lượng
Hôn lễ được sắp xếp theo nghi thức cổ truyền
của loại tầu nầy của Nhật Bản đã là 77.900 tấn
của Nhật Bản. Người ở Tây phương sẽ lấy làm
so với 52.700 tấn của Hoa Kỳ.
lạ khi thấy một vấn đề quan trọng như vậy lại
được quyết định chỉ sau một cuộc gặp gỡ. Tất cả những lời bàn tán nầy đã chứng tỏ sự
Nhưng phải nói rằng cuộc các hôn nhân được ngây ngô sau đó, khi khả năng sản xuất tàu
sắp xếp theo lối nầy đã chứng tỏ thành công chiến của Hoa Kỳ đến mức độ đè bẹp hẳn
hơn những cuộc hôn nhân thường cho là có sự Nhật Bản trong cuộc chiến Thái Bình Dương.
tìm hiểu trước ở các nước khác. Cuộc gặp gỡ Nhưng vào năm 1930, các sĩ quan hải quân
giữa những đôi trai gái thường diễn ra sau khi Nhựt đã lưu tâm về việc nầy. Họ nhấn mạnh
cả hai gia đình đã có sự thỏa thuận trước, vì Nhật Bản đã bị áp lực quá dễ dàng của Hoa
vậy mà ít khi xảy ra việc từ chối cuộc hôn Kỳ ở Luân Đôn. Bấy giờ họ xem Hoa Kỳ
nhân, trừ phi một khám phá ra khuyết điểm không chỉ là một kẻ thù ngấm ngầm mà còn là
nào đó đã bị che đậy. một kẻ thù ra mặt. Kể từ đó về sau, tất cả
những cuộc động binh đều đặt trên mặt lý
Hôn lễ cử hành tại đền thờ Shinto ở Đông
thuyết nhằm vào “kẻ thù giả định” là Hoa Kỳ.
Kinh vào ngày 25 tháng 5 năm 1929, trong khi
chiếc khu trục hạm của tôi buông neo ở Vào ngày 8 tháng 11 năm 1930, vợ tôi sanh
Yokosuka. Tôi được cấp hai ngày phép. Ngay đứa con gái đầu lòng, được đặt tên là Yoko.
sau hôn lễ chúng tôi đi hưởng một ngày trăng Bốn tuần sau đó tôi được chỉ định giữ chức vụ
mật ở suối nước nóng Atami cách Tây Nam sĩ quan Thủy lôi trưởng trên khu trục hạm
Đông Kinh khoảng 50 dặm. Ngày hôm sau tôi Fubuki (Bão tuyết). Suốt một năm phục vụ
trở về tàu một mình. Cô vợ mới của tôi xuống trên chiếc tầu nầy, tôi đã kết bạn với một
xe lửa ở Oiso, một thành phố bờ biển khác người trong đời tôi không bao giờ quên được.
nằm nữa Atami và Yokosuka, nơi gia đình Đó là vị chỉ huy trưởng của tôi, Đại Tá
nàng đang sinh sống. Tôi đã sống một đời Chuichi Nagumo.
sống hôn nhân lạ lùng vì kể từ đó trong nhiều
Nagumo là một huấn luyện viên của trường
tháng tôi mới gặp gỡ vợ tôi một lần.
Chuyên Viên Yokosuka. Sau đó ông đi du học
Sáu tháng sau đó, tôi được thuyên chuyển đến một năm ở Hoa Kỳ và vừa mới về nước. Ông
Akikaze (Thu Phong), một khu trục hạm 1.500 là một trong những chuyên viên khu trục hạm
21
tài ba nhứt trong Hải Quân Hoàng Gia. Kiến Dự án nầy liên quan đến hàng trăm bài toán
thức tôi được mở mang khá nhiều trong một phức tạp. Tóm lại, tôi đã sử dụng toán học để
năm gần gũi ông. Nagumo khuyến khích tôi chứng minh những sai lầm của các lý thuyết
chuyên cần học hỏi bằng cách cho tôi mượn về thủy lôi được Nhựt áp dụng xưa nay, và tôi
khá nhiều sách vở ông mang về từ Hoa Kỳ. đưa ra một lý thuyết chỉ nam mới.
Ông rất mến tôi, và ông nói thế nào tôi cũng
Một lý thuyết mới thật khó xen và để tìm chổ
sẽ được theo học trường Cao Đẳng Tham Mưu
đứng trong một tổ chức quân đội. Hầu hết các
Lúc đó tôi không bao giờ tưởng tượng sĩ quan được huấn luyện theo các lý thuyết
Nagumo, sau nầy là phó Đô Đốc, sẽ chỉ huy quân sự cũ đều bảo thủ và phản ứng không
lực lượng đặc nhiệm vĩ đại của Nhật Bản tham thuận lợi đối với những sáng kiến mới mẽ.
dự vào cuộc tấn công Trân Châu Cảng. Nhưng Nhưng rất may là lý thuyết mới của tôi không
tiếp theo đó, trận đại bại Midway xảy ra, và hề gặp sự chống đối quan trọng nào, và đã trở
Nagumo trở thành đề tài của mọi loại chỉ trích. thành lý thuyết học tập về thủy lôi chánh thức
Tuy nhiên trong ký ức của tôi, ông vẫn là một của Hải Quân Hoàng Gia. Đương nhiên lý
sĩ quan tài ba và nhiệt tâm, và là một nhân vật thuyết cũ được bãi bỏ. Và kết quả, tôi được bổ
vĩ đại. nhiệm về trường Cao Đẳng Tham Mưu để
giảng dạy về lý thuyết mới nầy.
7
Mặc dù tôi hoàn thành nhiều lý thuyết khác
Mặc dù hàng ngày được Nagumo khuyến
trong thời Đệ Nhị Thế Chiến, nhưng có lẽ lý
khích và quan tâm đến, tôi đã rớt kì thi tuyển
thuyết về thủy lôi là lý thuyết sở đắc nhứt của
vào Trường Cao Đẳng Tham Mưu. Thay vào
tôi. Giải thích rành mạch về lý thuyết nầy
đó, vào tháng 9 năm 1932, tôi được chỉ định
không phải dễ dàng, vì trong ấy tôi đã sử dụng
làm một huấn luyện viên. Nhiệm vụ nầy gây
nhiều bài toán liên quan đến đại số, hình học,
cho tôi sự bối rối, nhưng sự chỉ định như vậy
lượng giác và vị tích để áp dụng chính xác vào
ít thấy xảy ra trong Hải Quân Hoàng Gia. Tôi
thực hành. Tuy nhiên tôi có thể nói phớt qua:
được chọn vào nhiệm vụ nầy có nghĩa là tôi từ
năm 1932, sau khi tốt nghiệp trường Chuyên
bỏ hẳn hi vọng trở thành một sĩ quan tham
Viên Yokosuka, tôi lại được bổ nhiệm phục
mưu để trở thành một chuyên viên hẳn.
vụ trên khu trục hạm, và giữ chức vụ thủy lôi
Trong thời gian ba năm sau khi kết hôn, tôi trưởng như thường khi. Tôi đã được học hỏi
ráo riết theo đuổi một dự án riêng… Biết rõ dự và huấn luyện tỉ mỉ về vấn đề phóng thủy lôi.
án có vẻ liều lĩnh, tôi không hề thảo luận chi Có thể nói hầy hết ba năm qua quyển chỉ nam
tiết với bất kì người nào. Tôi cũng hiểu nếu ứng dụng thủy lôi cũ của hải quân là Thánh
các đồng nghiệp của tôi biết được công tác tôi kinh của tôi. Mỗi tuần chiếc khu trục hạm của
đang làm, chắc chắn tôi sẽ gặp sự chế nhạo. tôi đều ra khơi để thực tập phóng thủy lôi. Để
tiết kiệm, các thủy lôi diễn tập đều không có
Đại tá Nagumo khuyến khích tôi chuẩn bị thi
đầu đạn, và mục tiêu giả có khoảng trống phía
vào trường Cao Đẳng Tham Mưu. Tôi đọc
dưới để thủy lôi chạy xuyên qua. Sau ba năm
mọi sách giới thiệu cũng như các bài bình luận
huấn luyện lí thuyết và thực hành liên tục, tôi
về khả năng di động tính của hải quân Hoa Kỳ
bắt đầu nghi ngờ lý thuyết cũ, và hiếm khi tôi
do chính ông viết trong thời gian đi du học.
bắn trúng mục tiêu.
Nhưng tâm trí tôi để đâu đâu. Tôi biết các dự
án riêng của tôi có tầm quan trọng nên tôi Phản ứng đầu tiên khi bắn hụt là tôi tự thóa
không thể phân tâm để học hỏi những vấn đề mạ tôi, và tôi càng cố gắng học hỏi hơn nữa.
khác. Do đó dù được ngay cả Nagumo đích Tôi luyện tập thuần thục đến nổi tôi chỉ cần
thân yểm trợ, kì thi vào trường Cao Đẳng liếc qua ống dòm là có thể cho biết được
Tham Mưu vẫn vuột khỏi tay tôi. khoảng cách mục tiêu bao xa, và tốc độ di
động của mục tiêu đó như thế nào. Sau khi
Dự án của tôi hoàn thành vào giữa năm 1932.
kiểm chứng lại bằng các dụng cụ chuyên môn,
22
tôi nhận thấy tôi đã xác định mục tiêu rất đúng Công việc nghiên cứu nầy khiến tôi mở rộng
nhưng phóng vẫn trật. Do đó, tôi bắt đầu ngờ tầm mắt, và mỗi khám phá mới đều được tôi
vực lý thuyết cũ của hải quân. áp dụng ngay vào thực hành, và đạt được mức
độ chính xác gần như cố định. Tôi nổi danh,
Theo lý thuyết cũ, một chiếc khu trục hạm,
và được như xem là sĩ quan phóng thủy lôi
thường có chiều dài khoảng 90 thước, chạy
chính xác nhất của toàn thể binh chủng hải
với tốc độ 30 hải lý hoặc hơn, tiến sát đến tàu
quân. Vào thời gian nầy tôi phục vụ dưới
địch, khai hỏa mọi loại súng và cuối cùng dứt
quyền của Đại Tá Nagumo. Có lẽ thành tích
điểm bằng các quả thủy lôi. Một khu trục hạm
nầy đã khiến ông thích tôi, và cũng vì vậy mà
Nhựt chỉ mang 16 thủy lôi. Từ 2 ống phóng
lý thuyết của tôi được hải quân chấp nhận và
phía trước và phía sau, “8 con cá” vọt ra cách
năm 1932. Chỉ trong vòng một năm sau khi lý
nhau mỗi con hai giây. Tám quả khác được
thuyết của tôi được học hỏi, kỹ thuật phóng
đưa vào tái nạp vào hai ống phải mất khoảng
thủy lôi của quân Nhựt đã đạt đến mức độ
mười phút. Các loại súng nhỏ của một khu
chính xác vượt bực.
trục hạm không có hỏa lực quyết định như
những thiết giáp hạm, thành thử nếu loạt thủy Năm 1933, Đề Đốc Kaneji Kishimoto và Đại
lôi đầu vô hiệu, vận mạng của một khu trục Tá Toshihide Asakuma thuộc Học Viện thủy
hạm như cáo chung. Nó dễ dàng bị đánh chìm lôi Kure trình bày một loại thủy lôi được
trong khoảng 10 phút cần thiết để nạp lại thủy phóng đi bằng sức ép của Oxygen thay vì
lôi. không khí. Việc phát triển nầy rất quan trọng
đối với chiến pháp Thủy Lôi của Nhật. Ưu thế
Vì đó mà trong khi thực tập, chiếc khu trục
của loại thủy lôi mới nầy, vượt trội tất cả mọi
hạm của tôi kể như bị “đánh chìm” nhiều lần,
loại thủy lôi của các quốc gia khác, qua bảng
giữa lúc tôi đứng bó tay và nghiến răng trên
so sánh sau đây:
đài chỉ huy sau khi nhìn thấy các “con cá” của
tôi lạc mất mục tiêu. Tôi quan sát nhận thấy NHẬT BẢN (thủy lôi 61 cm), loại có tốc độ
tài phóng thủy lôi của các khu trục hạm khác 49 hải lý: tầm xa 22 cây số, đầu đạn 500 kí lô;
cũng không hơn gì tôi. Tôi đi đến kết luạn là loại có tốc độ 36 hải lý, tầm xa 40 cây số, đầu
phóng thủy lôi thẳng vào mục tiêu ít có hi đạn 500 kí lô.
vọng trúng, và như vậy có nghĩa là lý thuyết
HOA KỲ (thủy lôi 53 cm), loại có tốc độ 46
cũ đã sai lầm.
hải lý, tầm xa 4 cây số, đầu đạn 300 kí lô; loại
Theo lý thuyết cũ, tám trái thủy lôi được có tốc độ 32 hải lý, tầm xa 8 cây số, đầu đạn
phóng thẳng sẽ trãi rộng 1 góc 20 độ. Sau khi 300 kg
phân tách cẩn thận tất cả các yếu tố quan hệ,
ANH ( thủy lôi 53 cm) loại có tốc độ 36 hải
tôi kết luận rằng với góc 20 độ như vậy mục
lý, tầm xa 3 cây số, đầu đạn 320 kí lô; loại có
tiêu sẽ được phóng trúng nếu chiếc khu trục
tốc độ 30 hải lý, tầm xa 10 cây số, đầu đạn
hạm của tôi chạy nhanh 30 hải lý theo một
329 kí lô.
đường lượn cong, giống như một hyperbole,
và thủy lôi được phóng ra ở ngay đỉng của Như vậy, thủy lôi Nhựt ngoài khả năng vừa
đường lượn cong đó vào một mục tiêu cách xa nhanh vừa có tầm xa hơn các loại thủy lôi tốt
2000 thước, và sau khi phóng thủy lôi xong, nhứt của Hoa Kỳ và Anh Quốc, còn có thêm
chiếc tàu sẽ giảm tốc độ xuống còn 20 hải lý. những tiến bộ to tát khác. Các loại thủy lôi
Qua nhiều tuần lễ diễn tập, tôi cũng khám phá thông thường khi phóng ra sẽ tạo thành một
ra chiếc tàu đối nghịch đủ thời gian để lảng vệt dài màu trắng nổi trên mặt nước, khiến cho
tránh trước khi tàu của tôi sẵn sàng để khai một chiếc tàu chạy nhanh cũng có thể phát
hỏa. Và tôi cũng khám phá nhiều yếu tố cần hiện và lẫn tránh dễ dàng. Nhưng một trái
thiết cho việc định lại các phương thức khác, thủy lôi đẩy bằng sức ép Oxygen khi chạy đến
bao gồm khoảng trống 2 giây của tám trái thủy mục tiêu sẽ không thấy dấu vết gì trên mặt
lôi được phóng ra. nước cả (Loại thủy lôi nầy Nhựt giữ bí mật
23
tuyệt đối đến sau chiến tranh, hải quân Hoa có tốc độ cao không thể nào giảm tốc độ một
Kỳ mới học hỏi được đầy đủ các đặc tính của cách mau lẹ để tranh khỏi đụng chạm và ai
nó). cũng đoán biết những đụng chạm giữa đại
dương gây chết người là thường. Hơn nữa tiến
Lý thuyết của tôi cùng với việc phát minh loại
sát vào địch quân trong vòng 500 thước có
thủy lôi mới đã nâng cao tinh thần của thủy
nghĩa là đưa đầu vào họng súng của họ.
thủ khu trục hạm. Và khi khu trục hạm nhanh
chóng thành trở thành “báu vật” của hạm đội Trong các buổi diễn tập, chúng tôi thường
Nhựt, các kiểu tàu mới đóng đều đều vào thời phóng thủy lôi cách mục tiên 2000 thước. Và
gian đó. Các sĩ quan khu trục hạm không mấy khi đối đầu thực sự với tàu chiến địch, khoảng
lưu tâm đến một số thiệt thòi của Nhựt qua cách trung bình để phóng thủy lôi có thể từ
thỏa hiệp giải trang cuối cùng. Họ biết khu 4000 đến 5000 thước, một khoảng cách mà
trục hạm của Nhựt đang nắm ưu thế to tát và các thủy lôi Hoa Kỳ vẫn còn ngoài tầm.
tiên đoán loại tàu này sẽ giữ vai trò quan trong
Tôi được thăng cấp thiếu tá vào ngày 15 tháng
trong cuộc chiến sắp đến.
11 năm 1933. Tôi đã có hai gái, và nhìn lại 12
Họ đã thiếu cân nhắc về sự phát triển kỳ diệu năm đã trôi qua, kể khi tôi rời Hàn Lâm Viện
của các loại vũ khí điện tử và khả năng không hải quân, tôi cảm thấy đã trở thành một sĩ
quân vượt bức của Hoa Kỳ. Hai lãnh vực nầy quan hải quân đầy đủ lông cánh, và là một
là yếu tố quyết định dứt khoát kết quả của Đệ trong những sĩ quan trẻ tuổi nhứt trong Hải
Nhị Thế Chiến. Quân Hoàng Gia, vượt hẳn những bạn đồng
khóa của tôi, ngay cả những người đã tốt
Dù thiếu cân nhắc như vậy, nhưng không thể
nghiệp trường Cao Đẳng Tham Mưu.
nói chúng tôi đã tự mãn. Hơn bao giờ hết
chúng tôi cố gắng huấn luyện để gia tăng sự 8
thành thục với loại thủy lôi mới. Nhật lịnh
Giai đoạn từ năm 1931 đến 1937, nước Nhật
huấn luyện của chúng tôi là chỉ phóng loại
đã gặp phải hàng loạt xáo trộn trong nội bộ và
thủy lôi có tầm xa nầy khi nào đã tiến sát vào
ngoại bộ đáng lưu ý. Những xáo trộn này lúc
500 thước cách mục tiêu. Mọi sĩ quan cũng
bấy giờ được xem có hại hơn là có lợi và đưa
được lịnh tìm cách thâu hôi thủy lôi, cho dù
đến hậu quả lớn nhứt là cuộc chiến Thái Bình
trong các buổi thực tập không có gắn đầu đạn.
Dương. Trong suốt giai đoạn nầy tôi đã không
Chúng tôi đã thi hành triệt để sau nầy, bởi giá đo lường đúng mức có phải những xáo trộn là
một thủy lôi không đầu đạn lúc đó là 5000 yên bước sơ khởi gây ra chiến tranh hay không,
(2500 Mỹ kim). Hơn nữa, chúng tôi không thể bởi vì tôi đang bận tâm với công việc nghiên
để loại thủy lôi mới nầy rơi vào tay địch quân, cứu riêng và nhiệm vụ trên tàu của tôi. Nhưng
vì như vậy bí mật của nó sẽ bị khám phá. nhìn lại một dọc biến cố quan trọng của những
Thỉnh thoảng toàn thể hạm đội phải dàn hàng năm nầy cho thấy Nhật Bản đang vội vã đi
ngang lướt qua một khu vực rộng lớn của đại trên con đường thẳng đến chiến tranh.
dương trong nhiều giờ để chỉ thâu hồi một trái
Vào ngày 18 tháng 9 năm 1931, quân đội
thủy lôi phóng lạc xa khỏi mục tiêu. Vào
Nhựt đụng độ với quân đội của Chang Hsueh
những ngày có bảo, chúng tôi đình chỉ tất cả
Liang gần Mukden, Mãn Châu. Ngọn lửa
các buổi diễn tập, nhưng sau nầy tôi đã đánh
chiến tranh lan rộng nhanh chóng trên khắp
chìm ba khu trục hạm Hoa Kỳ bằng cách áp
lãnh thổ xứ nầy. Lực lượng Nhựt tiêu diệt các
dụng phương pháp đó.
lực lượng đối kháng của Trung Hoa và thiết
Trong suốt cuộc chiến, hướng tiến đến của các lập một đế chế bù nhìn ở đây.
chiến hạm địch không thể nào định trước
Ngày 15 tháng 5 năm 1932, một nhóm sĩ quan
được. Theo lịnh, các khu trục hạm Nhựt phải
bộ binh và hải quân Nhựt ùa vào văn phòng
tiến thẳng vào mục tiêu, khai hỏa cận và đổi
của Thủ Tướng Nhựt Tsuyoshi Inukai và sát
hướng nhanh chóng. Nhưng một khu trục hạm
24
hại vị thủ tướng bảo thủ nầy. Hoa dâng cao dữ dội, gây hổn loạn tại nhiều
nơi khác.
Tháng 3 năm 1933, Nhật Bản rút khỏi Liên
Minh các quốc gia, sau khi tổ chức nầy lên Vào ngày 23 tháng 8 cùng năm, tôi nhận lể
tiếng tố cáo Nhựt xâm lăng Mãn Châu. rửa tôi theo Thần đạo trong một buổi lễ ít
người tham dự nhứt từ trước đến nay. Trong
Tháng 12 năm 1934, Nhựt lưu ý Hoa Kỳ và
tháng đó, nhiều nhóm quân vô kỷ luật thuộc
Anh Quốc là Nhựt xem như thỏa hiệp giải
lực lượng của họ Tưởng bắt đầu “tấn công”
trang hải quân không còn giá trị nữa.
các kiều dân Nhựt ở Thượng Hải. Lực lượng
Tháng 8 năm 1935, trung tá Saburo Aizawa, phòng thủ của Nhựt ở thành phố nầy có
một tay cực hữu cuồng tín, đột nhập văn khoảng một sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến
phòng Đại Tướng Tetsuzan Nagata, Giám Đốc (gồm toàn binh sỹ hải quân được huấn luyện
Văn Phòng Quân Sự của Bộ Chiến Tranh cho các cuộc hành quân trên bộ). Sư đoàn
Nhựt, và dùng gươm đâm chết ông nầy. Thủy Quân Lục Chiến Nhựt đã can thiệp và
chống trả mạnh mẽ các nhóm quân Trung Hoa
Vào ngày 26 tháng 2 năm 1936, các sĩ quan
quá đông đảo nầy. Tuy nhiên quân Nhựt dần
cuộc tín thuộc Đệ Nhứt Sư Đoàn âm mưu đảo
thất thế, và họ yêu cầu phái một hải đội gồm 4
chánh. Chia ra là nhiều tốp nhỏ, họ tràn vào
chiếc khu trục hạm để đưa quân tăng viện từ
nhàm một chánh trị gia cao cấp Nhựt và sát
Nagoya đến Thượng Hải. Một trong bốn khu
hại 4 người. Biến cố nầy được xem là biến cố
trục hạm nầy là một loại tàu mới nhứt, chiếc
nội bộ dẽ dội nhứt của Nhựt, nhưng chỉ gây
Amagiri (Trời Sương Mù). Và mặc dù lúc ấy
rối loạn quốc gia một thời gian ngắn.
tôi được thừa nhận là chuyên viên thủy lôi giỏi
Với cấp bậc Thiếu Tá, lần đầu tiên tôi được bổ nhứt của Nhựt, tôi vẫn được chỉ định làm Hạm
nhiệm vào chức Hạm Trưởng của một khu Trưởng của chiếc tàu nầy. Đó là một nhiệm vụ
trục hạm vào ngày 1 tháng 11 năm 1934. Hai gây cho tôi sự thích thú và kinh ngạc to tát.
năm, 1934 và 1935, tôi còn giữ thêm một Amagiri nặng 2370 tấn, được võ trang tận
nhiệm vụ trong một tòa án quân sự hải quân răng, đã chở 300 binh sỹ Nhựt ngồi chen chút
với tư cách dự thẩm, do đó tôi đã thâu thập như cá mòi, cùng với ba khu trục hạm khác
được một số kiến thức về luật pháp. Âm mưu âm thầm rời khỏi Nagoya, một thương cảng
đảo chánh năm 1936 gây cho tôi sự xúc động lớn của Nhựt, vào lúc nửa đêm, vượt 1000
mạnh mẽ. Khu trục hạm của tôi, chiếc dậm đường biển với tốc độ 20 hải lý đến
Nagatsuki, được sáp nhập Hạm Đội Hổn Hợp, Thượng Hải hai ngày sau đó.
và lúc ấy hoạt động quanh phía Nam Kyushu.
Nương bóng đêm, chúng tôi lẻn vào cảng
Thiên hoàng Hirohito ra lịnh hạm đội tiến sát
Thượng Hải, và tàu của tôi lặng lẽ đến đậu
vào Vịnh Đông Kinh. Một cuộc đảo chánh
dưới một chân cầu xe lửa ở Woosung. Nhanh
đang hình thành và ngày ra lịnh cho hải quân
nhẹn, binh sỹ trong tàu đổ bộ dưới dạ cầu.
và Lục quân đập tan nhóm người âm mưu, tức
Nhưng bất ngờ, hàng loạt đại liên từ phía trên
các sĩ quan của Đệ Nhứt Sư Đoàn. Thật may,
bắn dãi xuống chúng tôi. Sáu pháo khẩu 122
nhóm phản loạn đã đầu hàng trước khi chúng
ly của Amagiri đáp trả dữ dội, nhưng chỉ có
tôi nổ súng. Nhưng tình thế đen tối nầy đã gây
tánh cách phỏng chừng, vì chẳng thấy bóng
cho tôi sự chán nản. Tôi không thể sống tách
dáng địch quân ở đâu. Cũng may là địch quân,
rời với tình thế và chuyên tâm và các công
hiển nhiên là du kích hoặc ủng hộ viên của
việc nghiên cứu riêng như mong muốn.
quân đội Trung Hoa, đã nhắm không trúng
Cái gọi là “Nạn Trung Hoa” bắt đầu vào ngày mục tiêu, nên không ai trong chúng tôi bị
7 tháng 7 năm 1937, ở cầu Marco Polo, gần trúng đạn. Tôi ra lịnh chiếc tàu chạy ra xa khỏi
Peiping. Quân đội Nhựt đã dập tắt những rắc chân cầu khi thấy binh sỹ của chúng tôi đổ bộ
rối xảy ra tại các vùng phụ cận của thành phố hết lên bờ, và đang bắt đầu thi hành nhiệm vụ
nầy, nhưng phong trào bài Nhựt của Trung của họ.
25
Chúng tôi thất bại trong việc tạo ra yếu tố “bất Nam Triều Tiên, để tái huấn luyện.
ngờ”, nhưng cuộc đổ quân vẫn xem là thành
Đệ Nhị Thế Chiến bùng nổ ở Âu Châu vào
công. Bốn khu trục hạm tiếp tục chở các cánh
ngày 3 tháng 9 năm 1939. Hai tháng sau đó,
quân khác thuộc Đệ Tam Sư Đoàn ở Nagoya.
tôi được chỉ định vào một nhiệm vụ trên đất
Thêm hai sư đoàn bộ binh nữa được đưa
liền. Tôi trình diện yếu cứ hải quân ở
chuyển từ Kyushu đến Thượng Hải. Các nổ
Maizuru, và công việc của tôi nơi đây là huấn
lực nầy đã lật ngược tình thế, quân Trung Hoa
luyện các hoạt động chiến đấu cho các thuyền
bị đánh tan và bị đẩy lui ra khỏi Thượng Hải.
trưởng thương thuyền. Công việc nầy hiển
Nếu các lực lượng Nhựt ngừng ở đây, tai họa
nhiên là nhằm để chuẩn bị đối phó các “biến
tiếp liền sau đó đã không xảy ra. Nhưng lúc ấy
cố bất ngờ” có thể xảy ra, và không có nghĩa
Bộ Tư Lịnh Tối Cao Nhựt đã không nắm vững
Hải Quân Hoàng Gia Nhựt lúc ấy đã sẵn sàng
quyền chỉ huy, nên các lực lượng Nhựt vẫn
chuẩn bị tấn công Trân Châu Cảng. Các tàu
tiến xa hơn về phía Tây và đánh chiếm Nam
hàng được huấn luyện chẳng qua là để đáp
Kinh vào tháng 12 năm 1937. Trái hẳn với hi
ứng với cuộc chiến đang phát triển ở Châu
vọng của các sĩ quan bộ binh, Tưởng Giới
Âu.
Thạch vẫn không đầu hàng khi kinh thành nầy
thất thủ. Ông ta chỉ triệt binh về Hán Khẩu, kế Ba nội các Nhựt đổ chỉ trong vòng năm 1939,
đó là Trùng Khánh, và đề kháng liên tục hơn 8 chứng tỏ những khủng hoảng chính trị của
năm. Nhựt đến lúc trầm trọng. Vào tháng Giêng
năm 1940, một nội các mới ra đời cầm đầu bởi
Trong khi bộ binh Nhựt tiến về Nam Kinh, hải
thượng cấp cũ đáng kính trọng của tôi. Đó là
đội của tôi giũ nhiệm vụ phong tỏa duyên hải
Đô Đốc Mitsumasa Yonai. Đô đốc Yonai hiểu
Trung Hoa. Công việc này tỏ ra không hợp lý,
rõ Nhật Bản sẽ dấn thân vào cuộc chiến lập
vì lúc đó các tàu chiến của chúng tôi đi lại dọc
tức nếu liên minh với các cường quốc Trục.
ngang trong các hải phận nầy mà không gặp
Ông đã cố gắng hết sức chống đổi thỏa ước
sự chống đối nào. Mỗi tuần hai lần, chúng tôi
Tam Phương.
chận và khám xét các tàu buôn. Nếu tìm thấy
các tàu nầy mang hàng lậu, chúng tôi cho các Các tay quá khích thuộc Lục Quân Nhựt tin
thủy thủ rời khỏi tàu và ban một vài quả trọng tưởng Trục sẽ chiến thắng, và chiến tranh sẽ
pháo là xong. Như tôi đã nói, công việc nầy sớm chấm dứt, lúc đó chỉ có Đức và Ý chi
không làm một ai phấn khởi. nhau tất cả “chiến lợi phẩm”. Khi họ nhận
thấy không thể thuyết phục Yonai liên kết với
Vào tháng 11, tôi đưa chiếc Amagiri về Nhựt,
phe Trục, họ quyết định quấy rối Nội Các của
và tháng kế đó, tôi được bổ nhiệm làm Hạm
ông và kết quả Bộ Trưởng chiến tranh rút lui.
Trưởng chiếc Yamagumo, một khu trục hạm
Theo hiến pháp cũ, Bộ Trưởng chiến tranh
tối tân khác. Sau khi bàn giao, tôi và chiếc
Nhựt phải là một quân nhân Lục Quân, và khi
Yamagumo trở lại hải phận Trung Hoa và tiếp
tướng Shunroku Hata từ chức vào giữa năm
tục công việc phong tỏa như cũ. Trong khi
1940, không tướng lãnh nào chấp nhận tham
chiến tranh diễn tiến liên tục trên đất liền, tôi
gia Nội Các của Yonai, chẳng khác nào hòn
vẫn thi hành nhiệm vụ hàng ngày một cách
đá ngăn chặn con đường dẫn đến cuộc chiến
nhàm chán và theo dõi tình hình thế giới trong
Thái Bình Dương đã bị dẹp sang một bên.
sự lo âu.
Trùng hợp với biến cố nầy, năm đó Franklin D
Hiệp ước Munich mở ra vào tháng 8 năm Roosevelt tái đắc cử Tổng Thống Hoa Kỳ
1938. Quyền lực của Hitler đang gia tăng tại nhiệm kỳ thứ ba. Không lâu sau, Hoa Kỳ và
Âu Châu. Tháng 11, tôi được thăng cấp Trung các cường quốc Đồng Minh khác bắt đầu gây
Tá, nhưng nhiệm vụ nhàm chán của tôi ở áp lực với Nhật Bản. Những áp lực nầy nhắm
Trung Hoa vẫn phải tiếp tục cho đến cuối vào các nhà lãnh đạo quân sự, đã điều khiển
tháng 3 năm 1939. Sau đó, tàu của tôi được quốc gia từ khi Nội Các của Yonai sụp đổ,
lịnh đến căn cứ hải quân Nhựt ở Chinhae, nhưng không có hiệu quả.
26
Nội Các kế đó, dưới quyền lãnh đạo của Trung Tá trở lên. Sự bất thường nầy cũng
Hoàng Thân Fumimaro Konoye, ký thỏa ước khiến cho sự căng thẳng gia tăng. Trung tá
Tam Phương với Đức và Ý vào tháng 9 năm Hajime Yamaguchi, một trong những tùy viên
1940. Trong một năm, Konoye đã cố gắng của tổng Tư Lịnh Hạm Đội Hổn Hợp, đứng
chống chọi với các tay quân phiệt Nhựt và các gần một cái bực cao, nói lớn: “ Xin quí vị lưu
áp lực kinh tế của Đồng Minh, nhưng cố gắng ý! Tổng Tư Lịnh đến.” Tất cả chúng tôi đều
nầy vẫn không đi đến đâu, nên vào tháng 10 đứng thẳng và im phăng phắc khi Đô Đốc
năm 1941 ông rút lui. Isoroku Yamamoto bước lên sàn tàu. Khi ông
tiến đến cái bực, trong khung cảnh lặng yên,
PHẦN HAI - Từ Trân Châu Cảng đến
tiếng bước chân của ông vang lên rất rõ. Đô
Guadalcanal
đốc Yamamoto chào đáp lễ chúng tôi và bắt
1 đầu lên tiếng: “ Tôi rất hân hoan gặp gỡ tất cả
quí vị ở đây. Hạm đội hổn hợp của chúng ta
Ngày 9 tháng 11 năm 1941 là một ngày mà tôi
đã hoàn tất mọi chuẩn bị để sẵn sàng lâm
không thể nào quên được. Ngày đó, có khoảng
chiến. Trong thời gian chờ đợi, chúng ta sẽ
200 tàu chiến của Hạm Đội Hổn Hợp Nhựt
tiếp tục trui rèn trên căn bản đó. “ Tình hình
qui tụ về Vịnh Hiroshima. Toàn thể Hạm Đội
gần đây cho thấy có thể bắt buộc Nhật Bản
Hổn Hợp tập trung vào một nơi như thế được
phải ra tay chống lại Anh, Mỹ, Úc và Hòa
xem là hiện tượng bất thường.
Lan, hơn là để cho cuộc phong tỏa kinh tế của
Tôi là Hạm Trưởng của khu trục hạm họ bóp nghẹt chúng ta.”
Amatsukaze (Thiên Phong) một trong bốn
Sự khủng hoảng đã đến mức độ trầm trọng
chiếc tàu cùng loại vừa được chỉ định gia nhập
hơn bao giờ hết trong lịch sử của chúng ta,
vào Hải đội 6, Phân đội 2 khu trục hạm Đệ
điều nầy đã nhìn thấy rõ ràng. Một khi quốc
Nhị Hạm Đội. Hôm đó, một sáng mùa thu êm
gia quyết định lâm chiến chống lại Đồng
đềm, các tàu chiến buông neo bất động trên
Minh, bổn phận của chúng ta, Hạm Đội Hổn
mặt Vịnh. Mặt nước trong suốt như gương,
Hợp, là bảo vệ quốc gia và đánh bại kẻ thù.
phản chiếu dãy núi xanh rì ở chân trời xa xa.
Nhiệm vụ nầy có thể đạt được thành quả, nếu
Lũ hải âu bay lượn quanh quẩn trên các chiếc
mỗi cá nhân trong quí vị dốc hết nổ lực của
tàu. Mọi vật đều êm ả và bình lặng. Lúc 9 giờ
mình.” Yamamoto nó thật vắn tắt, và qua một
sáng, một hồi còi hiệu rút lên từ soái hạm
giọng thật trầm, nhưng chẳng khác nào tiếng
Nagato, khiến muôn mắt hướng về phía nó.
sấm động. Mọi sĩ quan choáng váng. Tôi cảm
Tín hiệu bằng cờ cho biết: “ Tất cả chiến hạm
thấy như bị chôn chân. Khi ngừng nói, Đô
W.Y.Z.”. Ám hiệu nầy là một ám hiệu bất
Đốc Yamamoto nghiến chặt hai hàm răng lại
thường, có nghĩa: “ Tất cả sĩ quan chủ huy đến
và nhìn quanh, như có tìm đôi mắt của từng
trình diện soái hạm.”. Hoạt động nhộn nhịp
người một. Ông có vẻ hòa dịu hơn khi ông
trên mỗi chiếc tàu xảy ra. Vài phút sau đó,
chậm rãi rời khỏi bục.
trên một chiếc ca nô, tôi đến trình diện
Nagato. Trên sân tàu rộng lớn của soái hạm, Phó Đô Đốc Matome Ugaki, Tham Mưu
hàng trăm sĩ quan đã đứng đầy, già trẻ lẩn lộn. Trưởng của Yamamoto lên tiếng kế đó. Ông
đưa ra một phân tách về tình hình, các hậu quả
Giữa những người hiện diện, tôi nhận thấy các
do việc phong tỏa tàu bè đi lại của Đồng
thượng cấp của tôi: Đề Đốc Raizo Tanaka, Tư
Minh. Nhật Bản đang lâm vào cảnh thiếu hụt
Lịnh phân đội 2 khu trục hạm, và phó Đô Đốc
dầu hỏa, quặng sắt, cao su, kẻm, nikel và đất
Nobutake Kondo, Tư Lịnh Đệ Nhứt Hạm Đội.
thiết phàn, vì gặp phải khủng hoảng về vấn đề
Mọi người đều có dáng vẻ nghiêm trọng. Mặc
cung cấp. Ông cho biết, theo quả quyết của Bộ
dù trong tiết thu mát mẻ, không khi vẫn như
Tư Lịnh Tối Cao, Nhựt sẽ sụp đổ trong vòng
ngột ngạt oi bức. Lúc 9 giờ 30, ba tiếng
một hoặc hai năm nữa nếu tình thế hiện tại
chuông reo vang, tất cả thủy thủ đều biến
vẫn tiếp tục. Ông nói rằng Bộ Tư Lịnh Tối
dạng, chỉ còn các Hạm Trưởng có cấp bậc
27
Cao đã tiến đến quyết định cuối cùng là đưa ra đáp. “Hãy ngồi đi.” Tôi ngần ngừ, và sau một
một chiến lược trả đủa, nhằm chống lại sự bóp giây yên lặng, tôi tiếp “Thưa đô đốc, hành vi
nghẹt của Đồng Minh. của tôi có thể khiến Đô Đốc cho là tôi quá vô
lễ, nhưng khi đến gặp đô đốc, tôi đã đắn đo
“ Có thể cuộc hội họp của tất cả các sĩ quan
cân nhắc. Tôi hi vọng Đô Đốc sẽ hiểu biết cho
thuộc Hạm Đội Hổn Hợp nầy…” tới đây
tôi. Tôi cũng hi vọng đô đốc không xem tôi
Ugaki hơi ngần ngừ, và sau đó tiếp “… là
như là một kẻ chống đối hoặc nhút nhát
cuộc họp cuối cùng trong khung cảnh như thế
trước… những mạng lịnh cương quyết đã
nầy…” “Kể từ bây giờ chúng ta sẽ đảm nhiệm
được ban ra…” “Tôi hiểu anh, Hara. Đừng rào
một công việc khó khăn nhứt. Đây không phải
đón nữa. Hãy nói thẳng những gì anh muốn
là sự cố gắng tập tành thông thường, mà là sự
nói. Có phải anh muốn thảo luận với tôi về
nghỉ ngơi thích hợp cho binh sĩ của các ông,
cuộc chiến sắp được hải quân Nhựt phát động
và các ông phải luôn luôn theo dõi công việc
chống lại Đồng Minh không?”
nầy. Không được để tiêu hao một người nào vì
làm việc quá mức. Mỗi người chúng ta phải “Dạ đúng, thưa Đô Đốc. Tôi chỉ là một
sẵn sàng… luôn luôn sẵn sàng, ngay cả đối chuyên viên khu trục hạm, kiến thức hạn hẹp,
với cái chết nữa.” Một nỗi yên lặng bao trùm và chắc chắn tôi không đủ tư cách thảo luận
lấp khi Ugaki dứt lời. Trung tá Yamaguchi một quyết định đã được thượng cấp đưa ra.
tuyên bố buổi họp chấm dứt, và Đô Đốc Xin đô đốc tha thứ những lời thẳng thắn của
Yamamoto bắt đầu cuộc họp riêng với Bộ tôi, nhưng thực sự tôi hoàn toàn bi quan trước
Tham Mưu của ông. tình thế sắp xảy ra. Chúng ta có thể tránh né
cuộc chiến toàn diện bằng cách chọn một lối
Tôi vẫn đứng bất động, những câu nói cảu
khác hơn là tấn công vào Phi Luật Tân? Và
Yamamoto và Ugaki vẫn còn âm vang trong
nếu nói là vì nguồn tài nguyên mà chúng ta
tai tôi. Tôi phải chờ ca nô mang tôi trở lại
bắt buộc phải chọn hành động tấn công, chúng
chiếc Amatsukaze. Thình lình tôi như lâm vào
ta nhắm cả vào Hòa Lan có thích đáng hay
trạng thái hôn mê và dần dần bước hướng về
không?”
khoảng giữa của chiếc soái hạm. Tôi nhứt
quyết đến gặp riêng Ugaki. Ugaki cười gượng gạo, giống như Nagumo.
Sau đó ông hắn giọng nói: “tôi nói anh nghe
Khi tôi đang bước, một vị đô đốc xuất hiện và
Hara. Ý kiến của anh được chia xẻ bởi một số
tôi đưa tay chào như máy. Đó là ông bạn tốt
sĩ quan cấp cao khác, nhưng tất cả đều bị gạt
của tôi. Phó Đô Đốc Chuichi Nagumo, Tư
ra ngoài. Quyết định đã được đưa ra. Một việc
Lịnh Đệ Nhứt Không Hạm Đội. Ông chào đáp
mà tôi cần nhấn mạnh: chúng ta tạo ra quyết
lể và cười khi gọi tên tôi. Chúng tôi trao đổi
định chỉ để chuẩn bị đối phó với tình thế tệ
một vài câu. Khi ông bước đi, đôi vai rộng của
nhứt mà thôi. Như anh biết, đô đốc
ông như nghiêng về phía trước, trạng thái nầy
Kichisaburo Nomura, đại sứ của chúng ta ở
khiến tôi nghĩ ra nụ cười của ông vừa rồi là
Hoa Thịnh Đốn đang cố gắng mở các cuộc
một nụ cười gượng gạo. Tôi kinh ngạc.
đàm phán để dàn xếp lần cuối cùng. Nhà
Nagumo từ trước đến nay là một người vồn
ngoại giao chuyên nghiệp Saburo Kurusu
vã, gặp bạn cũ là ông nhảy xô với những cử
cũng sẽ sang Hoa Kỳ giữ nhiệm vụ cố vấn đặc
chỉ, lời nói thật thân thiết và ồn ào.
biệt cho Nomura, và cả hai sẽ nổ lực gấp đội
Trạng thái kì lạ của ông Phó Đô Đốc hăng hái trong cuộc đàm phán nầy. Chúng ta không gây
nầy đã khiến tôi hoang mang khi bước xuống chiến tranh, nhưng nếu không còn cách nào để
cầu thang hẹp, tiến về phía phòng của Phó Đô chọn, chúng ta phải đánh, và phải đánh nhanh
Đốc Ugaki. Tôi gõ của và bước vào sau tiếng và mạnh. Đó là giải pháp cuối cùng mà Bộ Tư
nói rổn rang cho phép của Ugaki. Tôi hỏi Lịnh Tối Cao đã chọn.”
thẳng: “Thưa đô đốc, Đô Đốc có thể dành cho
Tôi ngồi bất động, biết rằng không còn gì để
tôi một vài phút không?” “Được Hara,” ông
thảo luận vấn đề nầy thêm nữa. Tôi kiếu từ, và
28
Ugaki nói: “Anh hãy cẩn trọng. Anh là sĩ quan 2500 năm nay. “Nghệ thuật lãnh đạo cuộc
khu trục hạm tài ba nhứt của hải quân. Chúng chiến là một vấn đề sống còn của quốc gia,
tôi sẽ tùy thuộc vào anh. Mong gặp lại anh, một con đường đưa đến sự hủy diệt hay tồn
Hara.” tại. Vì thế, nghệ thuật nầy đòi hỏi phải được
nghiên cứu một cách tỉ mỉ mọi khía cạnh của
Cuộc gặp gỡ đó là cuộc gặp gỡ cuối cùng giữa
nó.”
tôi và Ugaki. Ông sống sót khi 2 oanh tạc cơ
hai máy Betty chở Yamamoto và Bộ Tham Chương thứ ba của quyển sách đã kết luận:
Mưu bị một số chiến đấu cơ P38 của Hoa Kỳ “Khi chiến tranh phát khởi, điều quan trọng
tấn công vào tháng 4 năm 1943. Cuộc tấn duy nhứt đối với ta là phải bảo toàn quốc gia
công xảy ra gần Bougainville, ở Solomon. Cả hơn là đánh bại một quốc gia khác. Bảo vệ
hai oanh tạc cơ đều bị bắn rơi, và Yamamoto đơn vị của mình quan trọng hơn là khắc phục
thiệt mạng. Nhưng Ugaki sống sót cho đến đơn vị của địch quân. Một chỉ huy trăm trận
gần ngày cuối cùng của cuộc chiến và tử trận trăm thắng chưa hẳn là một vị chỉ huy giỏi.
khi hướng dẫn các oanh tạc cơ tự sát tấn công Một vị chỉ huy vĩ đại thật sự là một vị chỉ huy
Okinawa (có thể Hara đã nhầm, Đô Đốc chiến thắng địch quân mà không cần phải
Ugaki đã dẫn đầu một nhóm các phi công dụng binh. “Anh không cần phải kinh sợ dầu
không chấp nhận lệnh đầu hàng và tất cả đều phải có đánh hàng trăm trận, nếu anh tri bỉ, tri
hướng ra biển trên máy bay của mình và kỷ. Nếu anh biết rõ mình mà không biết rõ
không ai có thể biết đoàn phi cơ nầy đã bay đi địch quân, thì có ngày anh phải trả giá mọi
đâu….). Đó là cuộc tấn công Kamikaze cuối chiến công mà anh gặt hái được. Nếu anh
cùng trong cuộc chiến Thái Bình Dương. không biết mình và cũng không biết người
chắc chắn anh sẽ đánh đâu thua đó.” Các lời
Cho đến hiện tại, tôi vẫn không hiểu có phải
khuyên nầy cũng chẳng làm tôi vơi bớt nỗi
Ugaki nằm trong nhóm người chống đối
phiền muộn. Tôi cho rằng quyển sách có vẻ
phương thức tấn công Trân Châu Cảng hay
triết lý thái quá và quăng sang một bên. “Cái
không. Tuy nhiên, tôi luôn luôn có cảm giác
túi khôn” nầy chỉ có thể thích hợp cho một vị
ông và Nagumo chống đối. Yamamoto đã
vua hoặc một vị Tổng tư lịnh, nhưng vô bổ
chứng tỏ sự cương quyết qua việc lựa chọn
được một sĩ quan cấp bậc nhỏ nhoi như tôi.
phương thức nầy, nhưng bên trong ông có vẻ
Niềm bi quan trong tôi vẫn không ngớt.
như chống đối khi xét đoán: “ Hải quân chỉ đủ
sức chiến đấu hai năm.”. Yamamoto cũng Trong khi theo dõi các biến cố đang xảy ra, tôi
từng ngõ ý mong muốn các nhà ngoại giao càng thêm thất vọng, xem như cuộc chiến đã
Nhựt sẽ tìm kiếm một nền hòa bình danh dự được các nhà lãnh đạo quân sự quyết định rồi.
trước khi thảm kịch xảy ra. Cuộc họp lịch sử trên soái hạm Nagato trùng
hợp với sự từ chức của Thủ tướng Konoye và
Sau khi hội kiến Ugaki, tôi trở lại sân tàu, vẫn
toàn thể Nội Các của ông. Người kế nhiệm
trong trạng thái bàng hoàng. Các sĩ quan trẻ
ông là tướng Hideki Tojo. Tôi hiểu rằng sự
con đứng quanh quẩn bên nhau, và tôi nghe
thay đổi ngay vào thời gian đầy khủng hoảng
một Thiếu tá lên giọng khoác lác: “Những
nầy là một điềm xấu báo trước. Trãi qua nhiều
người khu trục hạm chúng ta phải đi tiên
ngày, tôi dò dẫm tìm đường lối chuẩn bị bản
phong và đánh cho địch quân manh giáp
thân sẵn sàng đón nhận cuộc chiến toàn diện.
không còn. Có thể cả cuộc chiến sẽ dựa vào sự
Sau binh thơ Tôn Tử, tôi tìm hiểu đọc nhiều
chiến đấu của chúng ta.” Tôi gục gặc đầu và
binh pháp của Hải Quân Hoàng Gia, nhưng
tự nhũ: “Hắn nói vậy mà đúng” Tôi trở về
cũng chẳng có quyển nào soi đường cho tôi.
Amatsukaze, vào phòng riêng và quơ lấy cuốn
Tôi tự hỏi: “Tôi đã biết năng lực của địch và
sách Tôn Tử binh pháp trên giá sách. Đây là
năng lực của chính tôi chưa?”.
quyển sách chứa đựng triết lý và chiến lược
của Trung Hoa thời cổ, được xem là Thánh Tôi được cho là một sĩ quan khu trục hạm tài
Kinh của các nhà quân sự Đông phương hơn ba nhứt. Tôi luôn luôn chiến thắng trong các
29
buổi diễn tập “kẻ thù” luôn luôn bị “dứt điểm” năm 1584 và sống trong một thời đại đầy loạn
với những trái thủy lôi chính xác của tôi. lạc. Vào thời đó một kiếm sĩ mới xuất thân
Thông thường, tôi chỉ cần sử dụng phân nữa muốn gây tên tuổi hẳn phải thách đấu những
trong tổng số tám trái thủy lôi trang bị đầu kiếm sĩ đã từng nổi danh khác so tài. Cuộc so
phóng là mục tiêu đã được thanh toán. Điều tài nầy không phải là một môn thể thao đơn
nầy đã chứng tỏ năng lực của tôi, nhưng còn giản, mà cả hai tay kiếm đều đấu với nhau chí
năng lực của kẻ thù? Tôi chỉ hiểu mù mờ. Nếu mạng. Kiếm của họ thường làm bằng thép
các giới hạn qui định của hội nghị giải trang hoặc gỗ. Đối với một cao thủ về kiếm thuật,
Luân Đôn vẫn còn hiệu lực, việc nầy đáng thanh kiếm gỗ trong tay họ hữu hiệu không
nghi ngờ sau khi Nhật Bản xé bỏ thỏa hiệp khác mấy so với kiếm thép.
năm 1934, tính ra nếu lực lượng hải quân của
Chiến thắng 66 lần liên tiếp của Miyamoto,
Hoa Kỳ và Anh Quốc phối hợp thì cứ 10 của
một kỉ lục chưa từng thấy, được ông kể lại tỉ
họ chống lại 3 hoặc 3.5 của Nhật Bản. Như
mỉ trong quyển tự truyện nầy. Ông đã đánh
vậy có nghĩa là tôi phải đánh chìm ít nhứt 4
bại các đối thủ qua yếu quyết : “Xoay sở tùy
tàu chiến của địch mới mong duy trì một lần
theo tình thế, không để bị trói buộc vào bất kì
sống sót. Nếu mỗi sĩ quan Hạm Trưởng Hải
công thức hoặc nguyên tắc nào.”Bí quyết này
Quân Hoàng Gia Nhựt đều làm được như thế,
chỉ có những cao thủ thượng thừa mới dám áp
chúng tôi có thể ngang ngửa với địch quân.
dụng trong các cuộc so tài thí thân, vì chỉ sơ
Nhưng đây chỉ là ảo tưởng. Như Phó Đô Đốc
sẩy một đường tơ là có thể mất mạng ngay.
Nagumo từng nói với tôi nhiều lần rằng tiềm
Quyển truyện nầy đã thức tỉnh tôi, nó đã giải
năng kỹ nghệ đáng sợ của Hoa Kỳ là một yếu
đáp tất cả những gì mà tôi đang dò dẫm. Xoay
tố bất lợi không thể đo lường đối với Nhật
sở tùy theo tình thế có thể giúp tôi vượt qua
Bản. Tất cả những vấn đề nầy khiến tôi đắm
sức mạnh ưu việt của Đồng Minh. Hiện tại, tôi
chìm vào sự u ám và bi quan.
có thể tin rằng tôi đã tạo được những thành
Nỗi dằn vặt kéo dài thêm nhiều ngày nữa cho tích rực rỡ và tồn tại sau cuộc chiến Thái Bình
đến cuối cùng tôi mới trở lại thân phận thực sự Dương, là do tôi đã áp dụng bí quyết của
của tôi: tôi là một quân nhân, không phải một Miyamoto.
sĩ quan cao cấp, điều nầy có ý nghĩa dứt khoát
2
rằng nhiệm vụ của tôi phải chuẩn bị chiến đấu
để bảo toàn binh sỹ và giữ gìn khu trục hạm Cuộc hành quân “Giai đoạn I” được ban lịnh
của tôi. Tôi không thể cho phép tôi chui đầu vào ngày 7 tháng 11 năm 1941. Hạm Đội Hổn
vào guồng chỉ rối của cuộc chiến sắp xảy ra, Hợp nhanh chóng phân tán trong vòng trật tự.
mà phải sẵn sàng chiến đấu với tất cả năng lực Khu trục hạm của tôi, với ba chiếc khác thuộc
trong vài trò giới hạn của tôi. hải đội 6 lặng lẽ tiến vào quân cảng hải quân
Kure. Nhưng tôi không biết các thành phần
Có vẻ lạ lùng khi tôi nói rằng vào lúc ấy, năm
chính thuộc Đệ Nhất và Đệ Nhị Hạm Đội chạy
1941, chính quyển tự truyện cổ “Go Rin Sho”
về hướng Bắc, tụ họp ở Hitokappu Wan (Vịnh
của Masashi Miyamoto viết cách đây 3 thế kỷ
Tanaka) ở Kurite. Các thành phần nầy họp
là quyển sách đã soi sáng mọi thắc mắc và
thành một lực lượng Đặc Nhiệm Nhật Bản
phục hồi sự trầm tĩnh của tôi. Nội dung quyển
(Lực Lượng Đặc Nhiệm có nghĩa là một lực
sách chứa đựng lời tự thuật của một kiếm
lượng hải quân bao gồm chiến hạm mọi loại,
khách phi thường, đã chiến thắng 66 trận
hàng không mẫu hạm và thủy binh hoặc Thủy
quyết đấu, và sau đó trở thành nhà văn kiêm
Quân Lục Chiến), một lực lượng vĩ đại nhứt
triết gia vĩ đại nhứt của Nhật Bản. So với binh
chưa từng thấy bao giờ.
thơ Tôn Tử, quyển tự truyện của Miyamoto
hoàn toàn khó hiểu. Nếu dịch nguyên văn Các chiếc tàu của chúng tôi phải trãi qua một
quyển sách nầy, chắc đọc giả Tây Phương cuộc kiểm soát cẩn thận ở Kure. Những gì lặt
cũng khó mà lãnh hội nổi. Miyamoto sanh vặt không cần thiết và những thủy thủ bịnh
30
hoạn đều được lịnh mang lên bờ. Số thủy thủ Châu Cảng.
khiếm khuyết nầy lập tức được thay thế. Chỉ
Trên hải trình 2.000 dậm khởi từ Terashima,
có những sĩ quan chỉ huy mới biết rõ cuộc
các công điện chuyển đi bằng vô tuyến của
hành quân đang phát triển, riêng thủy thủ đoàn
chúng tôi đều bị đình chỉ, kể cả Lực Lượng
chỉ biết họ sẽ thực hiện một hải xuất huấn
Đặc Nhiệm của Nagumo, nhưng các nhận viên
luyện ở Nam Thái Bình Dương.
nhận tin vẫn tiếp tục hoạt động. Khi các chiếc
Bộ Tư Lịnh Tối Cao bãi bỏ mọi đặc ân, đình tàu của chúng tôi rời khỏi hải phận của Nhật
chỉ tất cả phép tắc. Tôi đã được nghỉ phép lần Bản, chúng tôi nghe được một tin tức loan đi
cuối cùng hồi tháng 9, và tôi đã đáp chuyến xe trên đài phát thanh: “Báo chí cho biết ngày 26
lửa tốc hành 16 tiếng đồng hồ từ Kure về gia tháng 11, Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Cordell Hull
đình tôi ở Kamakura, một thành phố bờ biển đã trao một công hàm cho hai vị Đại Sứ Nhật
gần Yokosuka. Nhưng chuyến đi dài dằng dặc Kichisaburo Nomura và Saburo Kurusu. Theo
đầy mệt mỏi đã được đền bù. Hai đứa con gái sự hiểu biết, hình như Hoa Kỳ quyết định duy
của tôi nhảy nhót chào đón ngày tôi về, hớn trì các cuộc hòa đàm.”
hở bên hai chị là Mikito, đứa con trai hai tuổi
Vào ngày 28 tháng 11, chúng tôi nhận được
vừa biết nói của tôi. Tôi chỉ lưu lại nhà một
một công điện từ Bộ Chỉ Huy địa phương
ngày tròn. Đám con trẻ đã buồn bả khi tôi ra
chuyển đi: “Hai tiềm thủy đỉnh không rõ quốc
đi, chính tôi cũng buồn bã không kém gì
tịch, nhưng có thể là của Hoa Kỳ, được ghi
chúng. Tôi ghì ghặt từng đứa một và nó: “Ba
nhận di chuyển về hướng Bắc, thuộc hải phận
của các con sẽ sớm trở về”. Hy vọng gặp lại
phía Đông Đài Loan.”
con trước khi “hành quân” đã không còn may
mắn nào nữa. Cuộc “Hành quân giai đoạn II” đã giao quyền
cho các sĩ quan chỉ huy đưa ra các hành động
Cuộc Hành Quân “Giai đoạn II” được ban lịnh
đối nghịch chỉ khi nào xét ra tối cần thiết. Qua
vào ngày 21 tháng 11 năm 1941. Ngày kế đó,
máy liên lạc nội bộ trên tàu, tôi truyền lịnh
toàn thể Lực Lượng Đặc Nhiệm của Phó Đô
cho các sĩ quan phụ trách máy Sonar (dụng cụ
Đốc Chuichi Nagumo đã tập trung đầy đủ
khám phá tiềm thủy đỉnh): “Lưu ý! Lưu ý!
trong Vịnh dầy đặc sương mù Ekorofu ở quần
Theo báo các các tàu ngầm địch có thể đang
đảo Kurile. Vào ngày 23 tháng 11, tám khu
hoạt động gần đây.”
trục hạm của hai Hải đội 16 và 24 âm thầm
thoát ra khỏi cảng Kure và hướng mũi về eo Tiếng đáp lại thật điềm tỉnh của một tay nghề
biển Terashima. Bốn ngày liên tiếp, các giàn nghiệp: “Tất cả sona đều thích hợp. Nếu phát
phóng thủy lôi và mọi loại vũ khí khác trên hiện điều gì sẽ thông báo ngay.”
tàu chúng tôi đều trong tư thế sẵn sàng. Các
Ngày 1 tháng 12, truyền tin của chúng tôi bắt
bác sỹ bận rộn săn sóc, khám sức khỏe và
được công điện nầy: “ Sáu chiến hạm thuộc
chích thuốc cho thủy thủ đoàn.
lực lượng Hải Quân Anh, bao gồm thiết giáp
Hai Hải đội của chúng tôi lại di chuyển khỏi hạm “Prince of Wales” hiện đang trên đường
eo biển Terashima và trực chỉ ra Thái Bình sang Viễn Đông.”
Dương vào lúc 6 giờ chiều ngày 26 tháng 11.
Tất cả không khí căng thẳng đều chấm dứt khi
Cùng thời gian nầy Lực Lượng Đặc Nhiệm
hòn đảo Palau xanh rì nhô ra chân trời. Cùng
của Nagumo cũng rời khỏi Vịnh Tankan và
ngày, lúc 1 giờ trưa, chúng tôi chạy vô hải
nhắm hướng Hạ Uy Di. Điểm đến của chúng
cảng của hòn đảo nầy. Chỉ trong vòng năm
tôi là Palau, một trong các hòn đảo Nam Hải
ngày, khí hậu mùa Đông đã chuyển sang khí
thuộc quyền của Nhật Bản. Tất cả các sĩ quan
hậu mùa Xuân đối với chúng tôi. Bóng dừa
chỉ huy đều được thông báo cho biết việc
rợp mát trên bãi biển là nơi trú ẩn đầy yên tỉnh
thành lập một Lực Lượng Đặc Nhiệm nhỏ ở
và thoải mái. Nhưng tôi không hưởng cảnh
Palau để tấn công đảo Mindano thuộc Phi
nầy được lâu. Không khí ở hải cảng Palau
Luật Tân, cùng lúc với cuộc tấn công Trân
31
căng thẳng. Nhiều tàu lớn chạy vào buông thế nào Hoa Kỳ cũng phái các tiềm thủy đỉnh
neo, trong số đó có cả những chiếc tàu chuyển của họ theo dõi chúng ta. Chúng ta hành động
vận. Các cuộc tập dượt của thủy thủ trên như thế nào, nếu chúng ta chạm mặt với các
những chiếc tàu nầy vẫn tiếp tục. Bóng dáng tàu ngầm nầy.?”
của cuộc chiến tranh đã xuất hiện trong tầm
Tanaka đáp: “Chúng ta buộc phải đánh, đánh
tay.
chìm, cho dù giai đoạn II của cuộc Hành Quân
Đứng trên đài chỉ huy, ý nghĩ đầu tiên của tôi chỉ cho phép chúng ta đưa ra các hành động
là đặt các điểm canh gác trên bờ, tuy nhiên sau thù nghịch khi nào gặp trường hợp tối cần
đó tôi nhận thấy việc làm nầy vô ích, và tôi ra thiết.”
lịnh thả lỏng thủy thủ đoàn. Mọi người cũng
Cuộc họp chấm dứt, các Hạm Trưởng lặng lẽ
được nhận chỉ thị tắm rửa sạch sẽ, lần đầu tiên
trở về tàu của họ. Nhưng không khí lặng lẽ
chúng tôi có dịp tắm rửa kể từ ngày rời khỏi
nầy khó mà duy trì được trong tình trạng hiện
Kure một tuần trước đây. Lợi dụng dịp nầy,
tại. Sự hiểu biết về năng lực chiến đấu của
tôi cũng mang một số sĩ quan của tôi đi xem
Đồng Minh khiến tôi vẫn bi quan, và tôi cũng
địa hình địa vật của hải cảng, và luôn tiện đi
nhận thấy kế hoạch được đưa ra hình như có
lang thang cho dản gân dản cốt. Chúng tôi
vẻ gì không thật. Tôi chờ đợi, có thể làm
cũng dùng xuống nhỏ ngao du đây đó, cả ngày
mong mõi, cuộc hành quân nầy cuối cùng sẽ
lẫn đêm.
được lịnh chấm dứt. Một câu trong binh thơ
Buổi chiều ngày hôm sau, 2 tháng 12, chúng Tôn Tử lảng vảng trong trí tôi: “Một vị chỉ
tôi nhận được một công điện “lịch sử” từ Tổng huy vỉ đại thật sự là vị chỉ huy chiến thắng
hành dinh Hạm Đội Hổn Hợp: “Niitaka Yama địch quân mà không phải dụng binh.”. Tôi
Nobore I.208”. không ngờ rằng Bộ Tư Lịnh Tối Cao Nhật đã
xem công hàm ngoại trưởng Hull trao ngày 1
Câu tiếng Nhựt nầy có nghĩa đen: “Leo lên núi
tháng 12 có tánh cách như tối hậu thơ đòi hỏi
Nitaka (ngọn núi cao nhứt ở Đài Loan) I208”.
Nhật đầu hàng trước khi chiến đấu, và vì vậy
Tôi đọc ngấu nghiến công điện nầy và cảm
Bộ Tư Lịnh Tối Cao đã quyết định khai chiến
thấy hồi họp nhu lúc sắp dỡ xem các tài liệu
với Hoa Kỳ.”
đóng dấu tối mật. Nghĩa bóng của câu nầy: “
Cuộc chiến chống Đồng Minh sẽ được phát Suốt 3 ngày, từ 3 đến 5 tháng 12, chúng tôi tập
động vào ngày 8 tháng 12.” dượt ráo riết trong vòng hải cảng, và cuối
cùng các chiến hạm đều được xem xét lại tỉ
Ngay sau đó, tất cả các Hạm Trưởng được lịnh
mỉ, tất cả những gì không cần thiết được mang
của Đề Đốc Raizo Tanaka, tập họp quanh ông
lên bờ. Lúc 1 giờ 30 khuya 6 tháng 12, sáu
để lãnh các chỉ thị tấn công Davao. Trong lời
khu trục hạm của chúng tôi và một tuần dương
nói vắn tắt, Tanaka, thường lập đi lập lại câu:
hạm rời khỏi hải cảng rộng lớn Palau. Chúng
“Các anh phải nhớ rằng cuộc hòa đàm vẫn còn
tôi được giao phó nhiệm vụ “tẩy sạch” tiềm
tiếp tục ở Hoa Thịnh Đốn. Chúng ta phải
thủy đỉnh của địch quân để dọn đường cho
chuẩn bị để nhận một công điện đình chỉ toàn
một hàng không mẫu hạm và hai tuần dương
thể cuộc hành quân không biết gởi đến vào lúc
hạm hạng nặng đến Mindanao. Nhiều chuyển
nào, nếu cuộc hòa đàm đạt được kết quả. Sau
vận hạm vẫn nằm chở trong hải cảng Palau để
đó, chúng ta chỉ còn một việc để làm: quay tàu
tham dự vào các thành phần tấn công khác
trở về Nhật Bản.”
nhằm vào Phi Luật Tân và quần đảo East Indie
Tôi lên tiếng: “ Thưa Đề Đốc, ở đây, Palau chỉ (một nhóm đảo nhỏ ở Thái Bình Dương)
cách phía Đông căn cứ then chốt Davao của thuộc Hòa Lan.
Hoa Kỳ 500 dậm, và chỉ cách Đông Nam căn
Với đội hình hàng dọc, chúng tôi rời khỏi hải
cứ hải quân quan trọng khác của họ là Guam
cảng Palau, hướng về phái Tây một đỗi và sau
700 dậm. Với khoảng cách khá gần như vậy,
đó đổi sang đội hình “cài răng lược” lướt
một số tàu chiến của chúng ta tụ họp ở đây, thì
32
ngang mặt biển với các máy dò tìm tàu lặn. Tấn công mục tiêu ngầm không phải đạt được
Không có dấu vết đáng lưu ý, cho đến 4h kết quả dễ dàng, đặt biệt khi mục tiêu đã có sự
chiều ngày đầu tiên, sĩ quan sonar mới báo đề phòng trước. Nếu mục tiêu thoát khỏi cuộc
động: “Hình như có một tiềm thủy đỉnh ở 60 tấn công, kết quả sẽ hoàn toàn trái ngược. Nói
độ hữu mạn, cách 2500 thước.” Tôi cho chiếc một cách khác, nếu chiếc tàu ngầm không bị
tàu hướng đến mục tiêu và ra lịnh: “Chuẩn bị hủy diệt, nó sẽ thông báo về bản doanh và mọi
phóng chất nổ ngầm!” Đồng thời, chiếc tàu tàu chiến của Hoa Kỳ sẽ được báo động để
của tôi rít một hòi còi dài và các cây cờ ám tung ra một cuộc phản công. Khi một người đã
hiệu ABX (có nghĩa là “chúng tôi tấn công với có sự lưỡng lự trước một quyết định như thế,
chất nổ ngầm”, được kéo lên, để lưu ý các như tôi đã từng rút kinh nghiệm qua các buổi
chiến hạm bạn biết hoạt động của chúng tôi. diễn tập, chắc chắn người đó sẽ không bao giờ
bắn trúng mục tiêu. Vì vậy, tôi đã ra lịnh đình
Sĩ quan sonar lại báo cáo: “Mười độ tả mạn,
chỉ ngay cuộc tấn công.
cách 2000 thước. Âm thanh bắt được chắc
chắn là của tiềm thủy đỉnh”. Tôi điều chỉnh Lúc ấy từ tuần dương hạm Jintsu 5950 tấn, Đề
hướng tiến của Amatsukaze, và gia tăng tốc Đốc Raizo Tanaka đang theo dõi tôi. Ông
độ lên 12 hải lý. Nhìn quanh, tôi thấy tất cả không hề hỏi tôi về hành vi kỳ dị của tôi ngày
các thuộc cấp đều sẵn sàng và họ chỉ chờ chỉ hôm đó. Có lẽ ông đã hiểu và chia xẻ cảm
thị của tôi là hành động. Sĩ quan sonar tiếp tục nghĩ của tôi. Sau khi chấm dứt cuộc săn đuổi
báo cáo các giác độ và khoảng cách khi chúng chiếc tàu ngầm, khu trục hạm của tôi quay về
tôi dần đến mục tiêu. Tôi bị căng thẳng và nổi nhập bọn với các chiến hạm khác. Lúc đó
hứng thú của một tên thợ săn bò sát lại con hàng không mẫu hạm Ryuji, với hai tuần
mồi. Khi chiếc tàu tiến đến khoảng cách vừa dương hạm hạng nặng và hai khu trục hạm,
vặn để tấn công, tôi biết giây phút quyết định rời khỏi Palau đến kết hợp với chúng tôi. Lực
đã đến. Tôi la to: “Gia tăng tốc độ 21 hải lý”. Lượng Đặc Nhiệm gồm 12 chiến hạm bây giờ
Chất nổ ngầm chỉ có thể được thả sau khi một di chuyển theo đội hình hàng dọc, với tốc độ
chiếc khu trục hạm gia tăng tốc độ, vì nếu 18 hải lý trực chỉ về phía Tây. Chúng tôi đã
không làm như vậy thì chính chất nổ được thả sớm ra ngoài đại dương bao la, đất liền đã
xuống sẽ hủy diệt chiếc tàu. Nhưng ngay giây biến mất khỏi tầm mắt và ngoài chúng tôi
phút cuối cùng để ban lịnh “dứt điểm”, miệng không còn bóng dáng chiếc tàu nào khác nữa.
tôi bỗng nhiên cứng lại. Thay vào đó, tôi la to: Từng đoàn cá heo hết lượt nầy đến lượt khác
“Đình chỉ thả chất nổ! Đình chỉ thả chất nổ!”. đuổi theo tàu chúng tôi, nhưng ngoài các sinh
Đó là một trong những quyết định quan trọng vật nầy, trước mắt chúng tôi chỉ có trời và
nhứt mà tôi đã đưa trong suốt cuộc chiến. nước.
Hành động của tôi vào lúc đó chắc khó ai hiểu
Tôi ra lịnh tập hợp thủy thủ đoàn trên sàn tàu
được, và người ta sẽ nghĩ là tôi đã cải lịnh
và cho họ biết nơi đến và nhiệm vụ của họ.
trên.
Tất cả đều không có một phản ứng nào khi
Quyết định của tôi căn cứ trên những lý lẽ sau nghe tin nầy khiến tôi kinh ngạc. Hiển nhiên
đây: Không 0 giờ (tức giờ tấn công) được đặt là họ đã đoán biết chuyến đi sau khi được
ra vào ngày 8 tháng 12, nghĩa là còn 2 ngày huấn luyện đặc biệt. Sĩ quan và thủy thủ trở lại
nữa. Chiếc tàu ngầm chưa tỏ dấu hiệu nào gọi phận sự của họ. Tôi ngồi trên đài chỉ huy
là thù địch. Ngay cả khi nhận được báo cáo chăm chú nhìn Davao và ngoại cảnh của nó
khám phá tàu ngầm, tư tưởng của tôi đã xung trên bản đồ. Chiếc tàu lặng trang và đại dương
đột dữ dội. Tôi xem hòa bình là trọng, vì vậy ý im lìm. Đêm tối dần và tất cả đều yên bình.
nghĩ đầu tiên thoáng qua đầu tôi, là với hành Đoàn tàu lướt đi âm thầm, đèn đuốc đều được
động hiện tại của tôi có thể khiến cơ hội tiến lịnh tắt hết.
đến hòa bình đổ vỡ. Hơn nữa, thái độ của tôi
“Thưa Hạm Trưởng, có một công điện…” Tôi
lúc đó là sự cân nhắc có tánh cách chiến thuật.
xoay người sang một thủy thủ chạy việc. Thủy
33
thủ Takeo Murata 18 tuổi, phục vụ trên tàu chỉ công, cách phía Đông mũi San Augustin 50
một tháng nay. Anh ta là một trong những dậm và phía Đông Davao 100 dậm.
người đã thay thế các thủy thủ đau yếu.
Tôi bổng nghe mệt mõi sau hai ngày và hai
Murata chào tôi và đứng nghiêm. Tôi nói:
đêm ngồi trên đài chỉ huy, nên sau khi giao
“Cám ơn Murata” và mở mảnh giấy anh ta
quyền chỉ huy cho Đại úy Toshio Kayama,
vừa trao. Tôi cảm thấy phấn chấn khi nghĩ
hoa tiêu trưởng trẻ tuổi nhưng đầy đủ khả
mảnh giấy nầy sẽ chứa đựng phản lịnh của
năng của tôi, tôi đã thiếp ngủ trên ghế ngồi.
cuộc hành quân đang diễn tiến. Nhưng đó chỉ
Những hạt nước giá lạnh đã đánh thức tôi dậy
là một tin tức tình báo. “Một tàu chở thủy phi
khi đoàn tàu của chúng tôi chạy vào vùng mưa
cơ cùng một lớp với loại tàu Bristol và một
bảo mù mịt trên đại dương đen thẩm. Lúc ấy
khu trục hạm Hoa Kỳ bỏ neo ở hải cảng
là 3 giờ 30 sáng của ngày D, tức ngày 8 tháng
Davao lúc 6 giờ chiều ngày 6 tháng 12.” Tôi
12 năm 1941. Ngủ thiếp trong giờ khắc quan
thở dài và tiếp tục nhìn đại dương đen thẩm.
trọng thế này quả là ngu ngốc biết bao! Tôi tự
“Thưa Hạm Trưởng, một công điện…” rủa thầm và gọi phòng truyền tin mang lên cho
Murata lại xuất hiện, mồ hôi nhỏ giọt trên tôi các công điện mới. Không có công điện
khuôn mặt non chẹt của anh ta. Anh ta phải nào hết. Cơn mưa bão lướt qua, và cơn buồn
chạy từ phòng truyền tin lên đây. Một gã được ngủ của tôi lại kéo đến. Tôi lấy làm tức giận,
việc! Tôi bổng nghe buồn bã, không ngờ gã vì như thế làm sao tôi còn đủ sáng suốt để
con nít nầy lại đang chia sẽ vận mạng của theo dõi cuộc chiến trên đà bùng nổ.
cuộc chiến với những người đáng cha anh.
Vào bình minh, khoảng 5 giờ sáng, hai mươi
Nội dung công điện: “Không có tàu nào của
oanh tạc cơ hạng nhẹ và chiến đấu cơ cất cánh
địch quân được phát hiện ở Legaspi lúc 7 giờ
từ hàng không mẫu hạm Ryujo. Bây giờ
tối ngày 6 tháng 12.” Hia công điện kế tiếp là
chúng tôi đã ở ngay tuyến xuất phát cuộc tấn
mẫu tin báo chí: “Hai vị Đại Sứ Nomura và
công, nghĩa là cách phía Đông mũi San
Kurusu đã trao cho Ngoại Trưởng Hull và
Augustin 50 dậm và phía Đông Davao 100
Tổng Thống Roosevelt một đề nghị được xem
dậm. Hình ảnh của các phi cơ Nhật đã khiến
là cuối cùng…” và Phát Ngôn Viên của Bộ
tôi tỉnh táo và phấn khởi. Bao nhiêu cảm giác
Ngoại Giao Nhựt hôm nay cho biết tàu chở
thiếu nồng nhiệt của tôi đối với cuộc chiến sắp
hành khách Tatsuta Maru, đã rời Yokohama
xảy ra, bây giờ, đứng trên đài chỉ huy của khu
tuần rồi để đến Los Angeles, vừa được chỉ thị
trục hạm Amatsukaze, tôi thấy đã tan biến, và
ghé thăm viếng Mễ Tây Cơ. Hiện tại tàu này
tôi cương quyết dứt khoát thi hành các mạng
đã sắp xếp ngày đến Los Angeles là ngày 14
lịnh được đưa ra.
tháng 2, và sẽ rời khỏi nơi đây vào ngày 16
tháng 2 để đến Manzanillo vào ngày 19…” Sau khi các phi cơ của Ryujo xuất phát, các
khu trục hạm Hayashio, Kuroshio và Oyashio
Chắc chắn không có chứng cớ nào cho thấy
rời bỏ đội hình di chuyển cũ, gia tăng tốc độ
cuộc chiến đang chuyển động qua các diễn
lên 30 hải lý, chạy hướng về phía trước để
biến vừa nới. Nhưng có ai ngờ rằng chiếc tàu
tham dự một cuộc tấn công phối hợp nhằm
Tatsuta Maru sẽ được lịnh quay về Nhật Bản
vào các lực lượng Hoa Kỳ ở Luzon. Tám
30 tiếng đồng hồ sau đó?
chiếc còn lại, một chiếc rẽ về phía Đông, một
Ngày hôm sau, 7 tháng 12, vẫn là một ngày chiếc rẽ về phía Tây, cách 1500 thước, và giữ
yên tĩnh như thường lệ. Chỉ có mạch máu của đội hình bất thường nầy để chờ đợi các phi cơ
tôi là bị căng thẳng do các công điện như loại của hàng không mẫu hạm Ryujo trở về.
đã nhận được vào đêm trước. Đêm thứ hai trên
Ryujo là hàng không mẫu hạm duy nhứt sử
đại dương, kim đồng hồ của tôi chỉ đúng nửa
dụng trong cuộc hành quân Phi Luật Tân.
đêm, và ngày ló dạng, nhưng không có một
Nguyên trước đó tàu nầy được dự định phối
lịnh phản hành quân nào được gởi đến. Chúng
hợp với 2 hàng không mẫu hạm biến cải khác
tôi vẫn còn cách xa tuyến xuất phát cuộc tấn
34
vào cuộc tấn công Luzon, nhưng vì khả năng đều biết cuộc tấn công Trân Châu Cảng nhiều
chở phi cơ của chúng quá giới hạn, thành thử tiếng đồng hồ trước đó khi các oanh tạc cơ
cuối cùng có quyết định sử dụng phi cơ ở phi Nhật xuất hiện trên không phận Luzon. Cuộc
trường Formosa cho cuộc tấn công nầy. Do tấn công Davao là dấu hiệu cho thấy Nhật
đó, Ryujo đến Palau và hai hàng không mẫu quyết ý đập tan các hải đảo có căn cứ không
hạm kém khả năng hơn quay về trở về Nhật. quân quan trọng của Hoa Kỳ tọa lạc, và cuộc
tấn công Luzon ngay buổi sáng cùng ngày cho
Ánh nắng mặt trời lúc ẩn lúc hiện trên đại
thấy rõ quyết ý nầy của Nhật. Theo lời của
dương. Gió đứng hẳn. Chúng tôi ướt đẩm mồ
Đại Tá Campbell, phi trường Clark đã nhận
hôi sau bốn tiếng rưởi đồng hồ chạy tới chạy
được tin phi cơ Nhật sẽ đến trước khi xảy ra
lui trên biển. Mười chính chiếc phi cơ trở về
cuộc tấn công. Đại tá Euband lại nói rằng việc
hàng không mẫu hạm Ryujo lúc 9 giờ 30.
biết trước nầy không hề có. Một số sĩ quan
Chiếc thứ 20, một oanh tạc cơ, bị trục trặc
khác lại cho biết các hệ thống liên lạc đều gián
máy móc và đâm chúi xuống biển. Sau đó,
đoạn trong suốt thời gian nguy cấp nầy. Qua
chúng tôi nghe tin phi hành đoàn của chiếc phi
những chi tiết trái ngược do các nhân chứng
cơ nầy đã được khu trục hạm Kuroshio cứu
cung cấp, vấn đề trên vẫn còn nằm trong vùng
thoát.
tăm tối…”. Tám năm sau biến cố, tướng
Cuộc tấn công Davao của lực lượng đặc Arnold đã viết rằng: “ ông chưa bao giờ nhận
nhiệm hoàn toàn thất bại. Phi cơ và khu trục được câu chuyện thật ở Phi Luật Tân. Nhưng
của chúng tôi đã chui đầu vào cái túi rỗng. Hai các kết quả của cuộc tấn công ai ai cũng đồng
tàu chiến của Hoa Kỳ, bỏ neo tại hải cảng theo ý: 18 trong tổng số 35 chiếc B17, oanh tạc cơ
báo cáo, đã biến mất trước khi lực lượng của chiến đấu tối tân của Hoa Kỳ vào thời đó bị
chúng tôi đến. Chỉ có hai thủy phi cơ của Hoa hủy diệt, 35 chiếc P40, 3 chiếc P35, khoảng
Kỳ bỏ lại trên bãi biển và bị máy bay của 30 phi cơ quan sát mọi loại và nhiều oanh tạc
chúng tôi xạ kích hủy diệt. Sau đó, máy bay cơ hạng nhẹ cũng bị thiệt mất.” Như vậy, “sau
của chúng tôi quần trên không phận Davao một ngày của cuộc chiến” Morton viết, “với
hơn hai tiếng đồng hồ, nhưng không gặp một năng lực bị cắt hết phân nữa, Không Lực Viễn
phi cơ của Hoa Kỳ nào cất cánh từ phi trường Đông của Hoa Kỳ không còn được xem là một
này hoặc bất kì phi trường khác để nghinh lực lượng chiến đấu hữu hiệu nữa.”. Thiệt hại
chiến. Đó là một cuộc hành quân kì quái nhất. của Nhật Bản: 7 chiến đấu cơ.
Thái độ của lực lượng Hoa Kỳ ở Davao ngày
Tuần dương hạm Jintsu và khu trục hạm
hôm đó vẫn còn nằm trong vòng bí ẩn. Dù thái
Hatsukaze và chiếc tàu của tôi rời lực lượng
độ của lực lượng Hoa Kỳ như thế nào, ít ra họ
đặc nhiệm để hướng đến cửa vịnh Davao kết
cũng phải báo cáo cho Tổng Hành Dinh của
hợp với bốn khu trục hạm vừa trở về sau
họ biết về cuộc tấn công mạnh mẻ của chúng
chuyến đi không kết quả. Tất cả các tàu gặp
tôi. Nhưng Tổng hành dinh của Hoa Kỳ ở
nhau vào lúc 2 giờ. Tôi đã sửng sốt khi nghe
Manila đã tọa thủ bàng quang, và ngay cả
đài phát thanh công bố kết quả vượt mức của
cuộc tấn công phi trường Clark ròng rã suốt
hai cuộc tấn công ở Trân Châu Cảng và phi
bốn tiếng đồng hồ của các phi cơ Nhật xuất
trường Clark. Không thể nào ngờ được đó là
phát từ Formosa, tiếp liền sau cuộc tấn công
sự thật hoàn toàn.
Davao của chúng tôi, họ cũng chẳng cho bất
kì một máy bay nào của họ cất cánh để chống Tuy nhiên, tôi tỉnh táo ngay do sự xuất hiện
trả lại. của một oanh tạc cơ B24. Chiếc phi cơ bay
cao khoảng 30.000 bộ và hình như đã phát
Sự thiếu chuẩn bị của Không Lực Hoa Kỳ ở
hiện các chiếc tàu của chúng tôi. Đề đốc
phi trường Clark vẫn còn nằm trong vòng bí
Tanaka quyết định thi hành kế nghi binh trước
mật. Như Louis Morton viết trong cuốn The
khi kết hợp với hàng không mẫu hạm Ryujo,
Fall of Philippines (Phi Luật Tân thất thủ): “
nhằm đủ ngăn ngừa oanh tạc cơ Hoa Kỳ khám
Tất cả các lực lượng Hoa Kỳ ở Phi Luật Tân
35
phá ra sự hiện diện của hàng không mẫu hạm hăng hái chiến đấu và mong muốn thử sức
nầy. Chúng tôi đổi hướng 180 độ và chay với ngay với kẻ thù. Nhưng ý nghĩ tham dự vào
tốc độ 18 hải lý một giờ, sau đó đổi hướng 90 trận đánh diễn ra chỉ có tánh cách ước muốn
độ và gia tăng tốc lực lên 21 hải lý, trước khi thuần túy, vì tôi không thể nào rời bỏ nhiệm
xoay trở lại 60 độ để gặp gỡ Ryujo. Chiếc B24 vụ riêng ở đây.
vẫn bay trên đầu, nhưng không có ý định tấn
Khi các báo cáo sơ khởi của cuộc tấn công
công, và cuối cùng chiếc phi cơ mất dấu các
vào các tàu chiến Anh được gởi đi, tôi đã quan
tàu của chúng tôi trước khi chúng tôi hướng
tâm rất nhiều. Lúc đó Nhựt chỉ có một khu
về vị trí sơ khởi. Chiếc oanh tạc cơ nầy là một
trục hạm và hai thiết giáp hạm trong hải phận
bí ẩn khác đối với chúng tôi. Không sao biết
Mã Lai Á. Đó là hai chiếc Haruna và
được nó xuất phát từ đâu và định làm gì? Vào
Kirishima, cả hai đều 27.500 tấn. Được đóng
lúc chúng tôi trở lại phía Đông San Augustin
năm 1912 và 1913, đó là hai chiến hạm nhiều
50 dậm, tôi và Hạm Trưởng khu trục hạm
tuổi nhứt còn hoạt động trong Hải Quân
Hatsukaze nhận được lịnh mới. Theo đó,
Hoàng Gia. Tôi đã nghĩ hai chiếc tàu nầy
chúng tôi chay đến Legaspi để kết hợp với
không thể chịu đựng nổi bất kì một va chạm
tuần dương hạm Nachi và Myoko luc đó đang
nhỏ nào với thiết giáp hạm Prince of Wales
di chuyển phía trước chúng tôi. Hàng không
“không thể chìm” và Repulse “võ trang tận
mẫu hạm Ryujo và hai khu trục hạm hộ tống
răng” của Anh Quốc.
đã hướng về Palau, và soái hạm Jintsu của đề
đốc Tanaka cùng bốn chiếc khu trục hạm chạy Trận bão “công điện” từ vùng phụ cận Mã Lai
tiếp sau. Á thổi đến hổn loạn. Đề Đốc Shintaro
Hashimoto (Tư Lịnh phân đội 3 khu trục hạm)
Tôi ở trong hải phận Legaspi một tuần lễ với
báo cáo rằng các chiến hạm của ông gặp khó
nhiệm vụ tuần tiểu và chống lại các tàu ngầm
khăn khi chạm trán sơ khởi với các chiến hạm
cũng các tàu trên mặt bieetn mang quân tăng
Anh. Tiềm thủy đỉnh I62 lúc 4 giờ 30 sáng
viện của Hoa Kỳ. Không thấy gì hết, nhiệm vụ
qua báo cáo thứ 10 cho biết đã mất dấu hai
thật đáng chán, nhưng tất cả chúng tôi đều biết
chiến hạm Anh vì gặp phải mưa bão dữ dội.
sự giữ gìn khu vực hậu phương nầy rất quan
Sau đó, liên lạc vô tuyến dẫm chân lên nhau,
yếu, có tánh cách hổ trợ cho cuộc hành quân
và các hệ thống truyền thanh cũng nghe không
đổ bộ chánh của Nhựt ở Luzon.
rõ.
Trong khi thi hành nhiệm vụ nầy, khoảng thời
Điều đáng lấy làm lạ là lúc ấy không có một
gian 24 tiếng đồng hồ bắt đầu từ 5 giờ 10
chiến hạm nào của Hoa Kỳ xuất trận để chống
chiều ngày 9 tháng 12, thích thú duy nhứt của
lại chúng tôi ở Phi Luật Tân. Hiện thời chỉ có
tôi là hiệu thính viên theo dõi một công điện
hải quân Anh quần thảo với chúng tôi trên tất
đánh đi từ tiềm thủy đỉnh I65 báo cáo việc
cả các hải phận trong khu vực. Bầu trời bổng
phát hiện hai chiến hạm Anh Quốc đáng
nhiên quang đang vào lúc 2 giờ trưa, và chúng
hướng mũi về đoàn tàu chuyển quân đổ bộ của
tôi bắt được công điện nầy: “Không có phi cơ
Nhựt đến Mã Lai Á. Sau đó, truyền tin của tôi
hộ nào được nhìn thấy bay trên các tàu chiến
chuyển đến các báo cáo tin tức về cuộc tấn
Anh.”. Sau đó thêm nhiều công điện dồn dập
công của Nhựt chống lại thiết giáp hạm Prince
cho biết diễn tiến của cuộc tấn công: “ Không
of Wales và tuần dương hạm Repulse của
đoàn 22 (Nhựt) oanh tạc thiết giáp hạm địch
Anh. Mồ hôi đổ như tắm khi tôi đọc hết công
lúc 2 giờ 20.” “ Thiết giáp hạm địch bị trúng
điện này sang công điện khác liên quan đến
thủy lôi do phi cơ thả xuống lúc 2 giờ 30.” “
cuộc tấn công cách tàu của tôi 1.000 dậm nầy.
Thủy lôi của phi cơ trúng trực tiếp vào tuần
Thoạt đầu cuộc tấn công đã gây cho tôi cảm dương hạm địch lúc 2 giờ 4, và hiện chiếc tàu
giác phức tạp. Đó là cảm giác lẫn lộn kính nể này nghiêng hẳn về tả mạn.” “ Một trong năm
và cảm phục mức độ dàn trận nhanh chóng khu trục hạm địch bốc cháy.” “ Một thiết giáp
của hải quân Anh, đồng thời tôi bổng thấy hạm địch nổ tung và chìm lúc 2 giờ 50.” Bây
36
giờ tôi ngơ ngác, không tin những gì đã xảy Bốn mươi lăm phút sau khi rời khỏi Palau, lúc
ra. Phi cơ Nhựt đã đánh chìm hai chiếc Prince đang đứng trên đài chỉ huy, nhân viên sonar
of Wales và Repulse! của tôi báo cáo phát hiện một chiếc tiềm thủy
đỉnh cách 2000 thước ở 90 độ hữu mạn. Sự
Tôi không bao giờ tin tưởng thành công của
phát hiện nầy giống như những gì đã xảy ra
cuộc tấn công Trân Châu Cảng là do khả năng
vào “Ngày X”. Bây giờ thì không còn sự
hoàn toàn của không quân, bởi vì lúc ấy địch
lượng lự nào nữa. Chúng tôi tiến đến cách
quân bị đánh trong lúc bất ngờ. Trong tư cách
mục tiêu 1000 thước, gia tăng tốc độ lên 21
một chuyên viên khu trục hạm, cái nhìn của
hải lý, thải xuống 6 trái thủy lôi nổ ngầm,
tôi quá hạn hẹp. Nhưng bây giờ tôi thật sự xúc
đoan xoay hướng 230 độ và thả thêm sáu trái
động qua chiến thắng mà tôi đang theo dõi.
nữa. Các thủy lôi bùng nổ cách tàu 30 thước.
Tôi không ngờ khả năng của phi cơ Nhựt đã
Chúng tôi quan sát mặt nước, không có chứng
đạt đến mức ấy. Nhưng sự cố chấp của tôi vẫn
cớ nào cho thấy cuộc tấn công của chúng tôi
không thay đổi, ngay cả sau trận đánh ngoạn
có hiệu quả. Tôi cho khu trục hạm của tôi
mục Mã Lai Á, với niềm tin bị lung lay chút ít
chạy lên phải của nhóm tàu chuyển vận thứ
của tôi. Tôi tin rằng hoạt động của phi cơ
hai và giữ vị trí hộ tống như cũ. Đoàn tàu chạy
thường bị vấn đề thời tiết gây trở ngại, các tàu
với tốc độ 10 hải lý theo hình chữ chi.
chiến vẫn phải giữ vai trò then chốt, bất chấp
mọi thời tiết. Vì đó, trong khi tôi bắt buộc phải Vào lúc 1 giờ trưa cùng ngày, khu trục hạm
tin phi cơ đã đóng một vai trò quan trọng Kuroshio chạy ở phía phải của nhóm thứ nhứt
trong chiến tranh, tôi vẫn bướng bỉnh cho rằng báo cáo: “Phát hiện tiềm thủy đỉnh địch quân.
các khu trục hạm mới thực sự giải quyết các Phối hợp với phi cơ tuần thám, chúng tôi đã
trận đánh trên mặt biển. tấn công chiếc tàu với thủy lôi nổ ngầm. Một
khoảng dầu rộng lớn nổi lên mặt nước. Chúng
Sự bướng bỉnh nầy có thể là một thái độ tốt, vì
tôi xem như tiềm thủy đỉnh đã bị đánh chìm.”
nó gây cho tôi niềm tin đặt vào các khu trục
hạm, khiến tôi càng thêm cố gắng “ghi điểm Công điện nầy đã gây sự “đố kỵ” cho chúng
chiến thắng” trong cuộc chiến Thái Bình tôi trên chiếc Amatsukaze. Tôi lặng lẽ trao
Dương, và vẫn còn sống sót sau nhiều trận công điện cho các sĩ quan của tôi xem. Họ kêu
đánh dữ dội nhứt. lên một cách thất vọng. Trước bình minh ngày
20 tháng 12, đoàn tàu tiến vô Vịnh Davao mà
3
không gặp sự ngăn chặn của phi cơ hoặc chiến
Vào ngày 15 tháng 2, Bộ Tư Lịnh Tối Cao hạm nào của địch quân. Một cuộc hành quân
Nhựt hài lòng về diễn tiến êm đẹp của cuộc đổ bộ không phải mới mẻ đối với tôi. Cách
hành quân đổ bộ ở Luzon, và xét thấy không năm năm trước đây tôi đã từng nếm mùi hỏa
cần thiết phải duy trì các cuộc tuần tiểu ở hải lực của địch quân ở Thượng Hải. Trong cuộc
phận Legaspi nữa nên đã ra lịnh cho các tàu hành quân ở Davao nầy, chúng tôi được lịnh
của chúng tôi trở về Palau. Một cuộc phản không nổ súng, trừ phi bị thách thức. Chúng
công của Hoa Kỳ ở Phi Luật Tân đã bị chặn tôi muốn chiếm Davao mà khỏi phải đụng
đứng vào thời gian đó. Trong khi lấy nhiên chạm và càng ít sự hủy diệt càng tốt. Hai
liệu ở Palau, chúng tôi được lịnh hộ tống các nhóm tàu đã đổ quân một cách thành công.
tàu chuyển vận đổ bộ lên Davao.
Các tàu hộ tống chạy chầm chậm trong vòng
Bảy giờ sáng ngày 17 tháng 12, một đoàn tàu hải cảng yên tỉnh và hiền hòa. Từ chiếc
chia ra làm 3 nhóm chuyển vận một trung Amatsukaze, một trung đội của chúng tôi
đoàn bộ binh rời khỏi Palau. Bảy khu trục hạm xuống một chiếc cano, đảm trách nhiệm vụ
và hai tuần tiểu đỉnh nhỏ giữ nhiệm vụ hộ giải giới và bắt giữ tất cả các tàu buôn nhỏ
tống. Trong chiếc tuần dương hạm Jintsu, Đề đang đậu trong hải cảng. Nhưng khoảng vài
đốc Tanaka chỉ huy cuộc hành quân. phút sau, 200 địch quân thình lình xuất hiện
trên bến tàu và xả súng bắn vào trung đội của
37
chúng tôi đang đi trên chiếc ca nô. Một số Kisaragi nhưng không cùng lớp, bị các khẩu
thủy thủ bị trúng đạn. Tôi hét: “ Các pháo pháo phòng duyên 127 ly của Hoa Kỳ trên đảo
khẩu tả mạn khai hỏa”. Câu này giống như tôi Wake bắn hạ, Hayate trúng 2 phát và chìm với
đã hét trong cuộc đổ bộ Thượng Hải. Một sự 168 thủy thủ đoàn.). Nhưng tôi biết còn nhiều
lập lại đần độn mà chính tôi phải rủa thầm. chiến hạm khác vụng về hơn khu trục hạm
Shinonome chạm phải một trái mìn và chìm ở
Sáu khẩu trọng pháo 122 ly xoay nòng và khai
Miri, Borneo. Báo cáo không thể xác định loại
hỏa. Không một quả đạn nào trúng ngay vào
mìn mà chiếc tàu nầy chạm phải là của Nhựt
địch quân chỉ cách 2000 thước, nhưng họ vẫn
hay của Hòa Lan.
phân tán và bỏ chạy. Chúng tôi bắn đuổi theo
cho đến khi không còn thấy bóng dáng một Vào ngày 24 tháng 12, tôi muốn nổi khùng khi
địch quan nào. “Ngừng bắn!” tôi ra lịnh. nghe tin khu trục hạm Sagiri bị một tiềm thủy
Nhưng một quả đạn đã bay ra khỏi nồng súng đỉnh tấn công bằng thủy lôi và cũng chìm gần
và một chiếc tàu dầu đậu cách bờ 50 thước bị Borneo. Đúng là một con mèo bị một con
trúng đạn bùng cháy. Diễn biến cuộc hành chuột nuốt. Sau đó chúng tôi biết được chiếc
quân nầy khác xa sư hy vọng của tôi. Tôi đã tiềm thủy đỉnh đạt được chiến công này là
lâp lại một số lỗi lầm vụng về. Tôi không còn chiếc K16 của Hòa Lan. (Hai khu trục hạm
làm một chuyên viên khu trục hạm hàng đầu Shinonome và Sagiri cùng lớp Fubuki, trọng
nữa, nhưng là một gã thấp trí và ngu dốt. tải 2000 tấn, chiếc Shinonome chạm phải mìn
và chím với tất cả thủy thủ đoàn. Chiếc Sagiri
Lúc đó, chiếc ca nô trở về với một xác chết.
bị trúng thủy lôi từ tiềm thủy đỉnh KXVI của
Ngày hôm sau, tôi thi hành đủ lễ tống táng cho
Hòa Lan và chìm với 121 người thuộc tiềm
Trung Sỹ Tsuneo Horie, thủy thủ đầu tiên của
thủy đỉnh đoàn, 120 người sống sót được khu
tôi ngã xuống trong cuộc chiến. Chiếc tàu dầu
trục hạm “đàn chị” Shirakumo cứu thoát).
cháy suốt ba ngày ba đêm. Sau cuộc đổ bộ,
Nhưng tin khu trục hạm Kuroshio thuộc phân
chúng tôi bận rộn suốt cả tuần với công việc
đội của tôi đã thành công trong việc đánh
giải thoát các cư dân trong Nhựt khu vực. Rất
chìm một tiềm thủy đỉnh của địch quân đã gây
may là chỉ có một vài người Nhựt đã bị tập
phấn khởi và gở thể diện cho chúng tôi phần
trung ngay khi bắt đầu cuộc chiến.
nào. Nhưng ngày 23 tháng 12, chiếc tàu nầy
Không lâu trước đó, các báo cáo thương vong đã “ngủ quên” và bị một chiếc phi cơ xuất
trên một số khu trục hạm khác đã đến chúng hiện thình lình tấn công. Rõ ràng Kuroshio
tôi. Các khu trục hạm nầy tham dự hành quân không tin là có phi cơ Đồng Minh hoạt động
ở đảo Wake, tỏ ra còn tồi tệ hơn những gì quanh quẩn khu vực. Chiếc phi cơ, một pháo
chúng tôi đã làm ở Davao. Vào ngày 11 tháng đài B17, xà xuống dội một loạt bom, và một
12, khu trục hạm Kisaragi bị các phi cơ của trong những trái bom đã trung ngay chiếc tàu
hải quân Hoa Kỳ đóng ở Wake đánh chìm. gây nhiều thương vong.
Cùng ngày, khu trục hạm Hayate, một đồng
Câu chuyện nầy không được tiết lộ ra ngoài,
đội cảu Kisaragi, cũng bị các pháo đội phòng
nó đã bị chôn vùi hẳn giữa những chiến công
duyên của Hoa Kỳ triệt hạ. Làm sao mà hai
ngoạn mục của Nhật Bản được quảng bá rộng
chiếc tàu này lại vụng về như vậy.
rãi vào thời gian ấy. Nghe được các tin tức
( Chiếc Kisaragi, 1400 tấn đóng năm 1924 đã nầy tôi càng thêm rầu rĩ. Người thường nói
tham dự vào Lực Lượng Đặc Nhiệm tấn công chiến tranh là một loạt những sai lầm, nhưng
Trân Châu Cảng, bị bốn chiến đấu cơ F4F những sai lầm của Nhật Bản không thể nào
Wildcat từ đảo Wake tấn công bằng bơm chấp nhận được. Những thiệt hại như thế đã
50kg, một trong bốn quả thả trúng sườn phần khiến tôi giận dữ tột độ, và tên Hạm Trưởng
nằm chìm dưới nước và nổ tung bên dưới tàu do dự, đắn đo một tháng trước đây không còn
và chìm cấp kì, trước đó vài giờ chiếc Hayate, trong tôi nữa. Tôi trở thành một người mới,
một khu trục hạm 1400 tấn đóng cùng thời với hung tợn và dứt khoát.
38
Sự sai lầm của chúng tôi cứ tiếp tục trong suốt hành quân), “khập khểnh” rời khỏi Vịnh
tháng ngày đầu của cuộc chiến. Một việc xảy Davao trên đường trở về Nhật để sửa
ra vào ngày 4 tháng 1 năm 1942 khiến tôi điên chửa.Chúng tôi không thể nào chấp nhận được
tiết. Vào ngày đó, 14 chiến hạm quan trọng, loại ngu xuẩn nầy. (Tuần Dương Hạm hạng
bao gồm hầu hết lực lượng trên biển của Nhật nặng Myoko, trọng tải 13.300 tấn, dài 204 m
nằm trong khu vực, đậu ở hải cảng nhỏ và có thể đạt tốc độ 36 hải lý (67km/h), đóng
Malalag trên bờ Tây Vịnh Davao. Hải khẩu tháng 10 năm 1924 và hoàn tất vào tháng 7
thật nhỏ hẹp và Đề Đốc Tư Lịnh đã ra lịnh năm 1931, trang bị 10 pháo khẩu 203 ly, hỏa
đóng lại bằng một màn lưới chống tiềm thủy lực mạnh nhất của một tuần dương hạm vào
đỉnh. thời đó, đây là chiếc đầu tiên của class nầy,
ba chiếc được hoàn tất sau đó là Nachi,
Lúc đang dùng bữa trưa, tôi nghe tiếng la của
Ashigara và Haguro. Chiến hạm nầy tham gia
thủy thủ canh gác: “Phi cơ tấn công!”. Chúng
tất cả các trận đánh lớn trên Thái Bình Dương
tôi nhìn lên trời và thấy 9 oanh tạc cơ 4 máy
và sống sót sau cuộc chiến. Ngày 21 tháng 9
đang bay trên cao độ 30.000 bộ. Chúng tôi
năm 1945, Myoko đầu hàng quân Anh ở
biết đây là loại B17, các pháo đài bay, bởi thời
Singapore và đến ngày 7 tháng 6 năm 1946 nó
gian đó Nhật chỉ có loại “tàu bay” Kawanishi
bị quân Anh đánh đắm hủy tàu ở eo biển
bốn máy.
Malacca).
Sĩ quan và thủy thủ chạy ùa vào vị trí chiến
Số phận của tàu chở thủy phi cơ Chitose,
đấu. Nhưng mà chay vào vị trí chiến đấu để
nguyên là một tàu chở thủy phi cơ được hạ
làm gì? Chúng tôi bó tay trước hải hải khẩu
thủy vào năm 1936, nó được cải biến thành
nhỏ bé đã bị đóng kín. Chúng tôi không thể
một tàu sân bay hạng nhẹ vào năm 1943. Nó
làm gì khác hơn là đứng nhìn. Các khẩu súng
bị đánh đắm trong Trận chiến vịnh Leyte vào
của chúng tôi không thể nào chạm tới các
ngày 25 tháng 10 năm 1944 khi tham gia
pháo đài bay đó, và lúc đó cũng không có
chiến dịch Sho ichi Go, Chitose nằm trong lực
chiến đấu cơ nào của Nhật cất cánh nghinh
lượng “chim mồi” do Đô Đốc Ozawa chỉ huy,
chiến.
Chitose bị đánh chìm bởi ngư lôi trong đợt tấn
Tôi khoanh tay nhìn những quả bom được trút công thứ nhất của Lực lượng Đặc nhiệm TF
xuống. Rất may là các oanh tạc cơ Hoa Kỳ, 38 do máy bay cất cánh từ tàu sân bay Essex
hiển nhiên là mới đến Java, không mang theo ngoài khơi mũi Engano. Ngoài ra còn một
bom hạng nặng và nhắm mục tiêu không chiếc tàu nữa cũng mang tên Chitose nhưng là
chính xác. Một quả bom 250 cân Anh trúng tuần dương hạm. )
thẳng vào tháp súng thứ hai của tuần dương
4
hạm Myoko đậu chính giữa hải cảng, gây cho
hơn 20 người chết và 40 người khác bị Vào tháng Giêng năm 1942, tôi tham dự cuộc
thương. Mảnh của quả bom này văng qua đổ bộ East Indie (một nhóm đảo thuộc Hòa
chiếc tàu chở thủy phi cơ Chitose đậu cách đó Lan), để hổ trợ cho các cuộc hành quân đổ bộ
500 thước và phá hủy 5 phi cơ trên sàn tàu. ở Menado và Kendari. Cả hai cuộc đổ bộ đều
Không một phi cơ nào của Nhật cất cánh để không gặp chống đối quan trọng nào của hải
truy đuổi các oanh tạc cơ địch. quân phòng thủ địa phương, nhưng khả năng
không yểm nghèo nàn của chúng tôi là một
Khu trục hạm Amatsukaze của tôi đậu cạnh
điềm xấu báo trước tương lai, hải quân Nhật
bãi biển và không thể nhấc một tấc nào để
không đủ phi cơ để bao che các cuộc đổ bộ, và
tránh các quả bom rơi xuống. Chúng tôi đã
chúng tôi nhận thấy một số phi cơ được lái bởi
thoát được nhờ may mắn. Tôi chưa bao giờ
những tay mơ. Không được huấn luyện đúng
cảm thấy buồn rầu hơn ngày hôm đó, khi dõi
mức, những phi công kém khả năng nầy
theo tuần dương hạm Myoko, một đồng đội
thường báo cáo chiếc “tầu ma”. Oanh tạc mấy
của tôi từ ngày X (tức ngày phát động cuộc
con cá voi mà họ tưởng lầm là tiềm thủy đỉnh,
39
và còn bắn rơi cả vận tải cơ bạn trong lúc xảy Các xạ thủ hải quân được huấn luyện tác xạ
ra các cuộc không chiến hổn loạn. Tôi lại gặp với các quả đạn pháo thông thường. Loại đạn
thêm một vố không hài lòng nữa trong việc tầm hướng, như Hoa Kỳ đã sử dụng, chúng tôi
săn đuổi một tiềm thủy đỉnh. Vào đêm 31 hoàn toàn không có, và việc nầy cũng là lý do
tháng Giêng, trong khi hộ tống đoàn tàu không chính xác của chúng tôi trong khi tấn
chuyển vận quân đổ bộ lên đảo Ambon ở vịnh công tiềm thủy đỉnh.
Bill, với đèn pha, toi phát hiện dấu vết một tàu
Lực lượng đổ bộ, như tôi dự liệu, đã bị hỏa
ngầm xuất hiện trên biển. Ba quả đạn nổ ngầm
lực từ đất liền của địch quân chận đứng ngay
được thả xuống nhưng không trunsng, và
trên bãi biển. Trung tá hải quân Konosuke
chiếc tàu ngầm cao bay xa chạy.
Ieki, chỉ huy cuộc đổ bộ, đã báo cáo vào lúc 2
Tiếc rẽ, tôi báo hiệu sự thất bại của chúng tôi giờ khuya: “chúng tôi bị chận đứng hẳn và
cho các chiến hạm khác, cho biết chiếc tàu cuộc đổ bộ khó xúc tiến.” Nhưng ông không
ngầm có thể chưa bị tổn hại, và vì đó, không yêu cầu oanh kích dọn đường.
chừng nó sẽ quay trở lại. Mồ hôi tôi tươm suốt
Trên đài chỉ huy của chiếc Amatsukaze, tôi
hai tiếng đồng hồ. Tôi lo ngại tiềm thủy đỉnh
lồng lộn với nổi bực tức. Tình thế tồi tệ mọi
địch sẽ chọn mục tiên dễ dàng nhất là các
phương diện. Cuối cùng, lúc 3 giờ 20, lực
chuyển vận hạm chở quân nặng nề chậm chạp
lượng đổ bộ cho biết đầu cầu đã được thiết lập
để tấn công. Chúng tôi tăng cường thêm máy
an toàn. Nhưng lại thêm rắc rối đang chờ họ
sonar để theo dõi, nhưng không còn phát hiện
phía trước. Lúc 5 giờ sáng: “ Hỏa lực địch
dấu vết của chiếc tàu lặn đâu nữa. Tuy vậy sự
quân từ các công sự kiên cố chụp lên hai bên
bồn chồn lo lắng của tôi cho đến 1 giờ khuya
cạnh sườn chúng tôi.”
mới hết, tức là lúc đoàn tàu của chúng tôi đã
đến điểm đổ bộ. Và liền ngay đó, báo cáo cho biết Trung Tá
Ieki đã đền nợ nước. Thật đáng buồn cười. Tại
Cuộc đổ bộ bắt đầu vào lúc 1 giờ 20 khuya
sao ông lại chết như vậy? Một cuộc oanh kích
ngày 1 tháng 2, và không hề có bất kì một
và hỏa lực yểm trợ sơ khởi của các tàu chiến
cuộc pháo kích nào của các chiến hạm Nhật để
sẽ tiết kiệm được đời sống của ông ta và nhiều
dọn đường trước đó. Việc nầy không theo
người khác nữa. Ngu dốt! Ngu dốt!
đúng sự sắp xếp. Sau khi chúng tôi tấn công
chiếc tàu ngầm thì thế nào địch quân cũng biết Tiếp theo sau tin buồn này là lịnh của Đô Đốc
và đã báo động toàn thể. Tôi nghĩ trong tình Raizo Tanaka: “ Tất cả các tàu hộ tống tiến
trạng đó, nếu cuộc đổ bộ không được dọn vào bờ để nhặt thương vong.”. Amatsukaze
đường trước là một việc vô lý. “lãnh được” 30 xác chết và 90 người bị
thương. Trong khi cuộc chiến đấu trên bộ
Tuy nhiên, không có lịnh pháo kích nào được
không có lối thoát. Hiện thời chiến hạm không
soái hạm ban ra. Sau đó Đề Đốc Tanaka có
thể nào khai hỏa vì tình trạng hổn đấu của đôi
giải thích với tôi sỡ dĩ ông bỏ qua không dọn
bên. Cuối cùng, vào sáng hôm sau, thủy phi cơ
đường cho cuộc đổ bộ là vì ông đo lường sự
từ chiếc Chitose được thả xuống và cất cánh
yếu kém của địch quân, cho dù họ có chuẩn bị
đến tấn công các công sự kiên cố của địch.
trước đi nữa, Tanaka cũng cho biết một lí do
Không có một chiến đấu cơ hoặc oanh tạc cơ
khác đó là việc “tiết kiệm đạn càng nhiều càng
nào của các hàng không mẫu hạm Hiryu và
tốt”. Lý do nầy chắc khiến người Mỹ buồn
Soryu xuất hiện. Tôi không thể nào hiểu nổi
cười, nhưng đó là một sự thật không thể chối
tại sao lại có sự khiếm khuyết phối hợp hành
cải. Trong việc theo đuổi cuộc chiến vĩ đại đó,
động như vây.
hai chữ “tiết kiệm” luôn luôn được nhắc nhở
bên tai chúng tôi. Lúc ấy chúng tôi đã lấy làm Các thủy phi cơ cất cánh mỗi lần 6 chiếc, do
“khó hiểu” khi biết Hoa Kỳ đã dội bom xối xả các phi công giỏi lái, đã tấn công chính xác
và pháo kích như mưa để dọn đường cho các các vị trí đặt súng của địch quân. Sau đó, thủy
cuộc đổ quân của họ. phi cơ của chúng tôi nghinh chiến với các
40
oanh tạc cơ của địch quân bay đến từ East câu có ca có kệ theo nghề nghiệp: “ Tiềm
Indie và bắn hạ được hai chiếc. Nhựt không Thủy Đỉnh địch cách 1.800 thước, 40 độ tả
thiệt hại chiếc nào. Hai trăm quân phòng thủ mạn.” Hướng tiến của Amatsukaze được điều
Úc Đại Lợi – Hòa Lan, đã đầu hàng vào buổi chỉnh theo gốc độ mới. Lúc 9 giờ 53, sĩ quan
chiều đầu tiên của cuộc đổ bộ, tức ngày 1 sonar kêu lên đầy thất vọng: “Mất dấu chiếc
tháng 2 năm 1942, và tất cả đều bị bắt làm tù tàu” Tin nầy gây nên một sự yên lặng kỳ lạ.
binh. Quân phòng thủ bị bắt cho biết họ có gài Tôi đoán ngay là chiếc tiềm thủy đỉnh đã biến
70 quả thủy lôi tại hải cảng chánh ở phía Bắc vào một góc mù, và hai chiếc tàu đã cùng chạy
của đảo Ambon. Suốt một tuần, các trục lôi một hướng.
hạm của chúng tôi đã lãnh nhiệm vụ vớt
Trong thời gian nầy, các máy dò tàu ngầm của
những quả thủy lôi nầy. Ba chiếc đã chạm
người Nhựt hoạt động dựa trên nguyên tắc
phải thủy lôi và chìm chung với toàn thể thủy
phát hiện ra các luồng sóng âm thanh và tính
thủ đoàn.
ra khoảng cách của mục tiêu qua các luồng
Hai ngày sau cuộc đầu hàng, một chuyển vận sóng dội lại. Phương cách nầy không đủ bén
hạm Nhựt chạy gần hải khẩu đã báo hiệu: nhạy để bắt tiếng động do các máy móc tàu
“Tàu đang bị tấn công bằng thủy lôi từ hướng ngầm tạo ra. Trong đầu tôi lúc ấy tràn ngập
biển”. Nhưng rất may là không có trái thủy lôi các bài toán về trắc giác và khoảng cách. Tôi
nào trúng mục tiên, dù vậy chúng tôi vẫn náo ngẩm nghĩ: “Chiếc tàu ngầm bây giờ phải ở
động, và khu trục hạm của tôi được phái đi lập 180 độ, di chuyển 9 hải lý, cách 1.000 thước
tức. Tôi đoán các trái thủy lôi có lẽ do chiếc và sâu khoảng 30 thước.”. Tôi ra lịnh gia tăng
tiềm thủy đỉnh đã thoát khỏi tay tôi ba ngày tốc độ của Amatsukaze lên 21 hải lý và liếc
trước đây phóng ra. Tôi quyết tìm cho ra và nhìn đồng hồ đeo tay. Tôi vẻ ngay đường cong
đánh chìm chiếc tàu nầy. di chuyển của hai chiếc tàu trong trí. Lúc 9 giờ
68 phút, 8 trái thủy lôi nổ ngầm được phóng ra
Năm tiếng đồng hồ, Amatsukaze đã lướt trên
khi tôi tin chiếc tiềm thủy đỉnh đang nằm ngay
mặt biển với tốc độ 11 hải lý. Nếu tàu chạy
phía dưới.
nhanh hơn, các máy sonar của chúng tôi sẽ vô
hiệu, nhưng chạy chậm như thế nầy thì lại là Chiếc Amatsukaze giảm tốc độ và xoay lại, và
miếng mồi ngon đối với tiềm thủy đỉnh, cho một loạt thủy lôi khác được thả xuống. Trong
dù một chiếc khu trục hạm được võ trang mọi đêm tối, mùi dầu diesel bổng bốc lên nồng
loại vũ khí chống tàu ngầm hữu hiệu nhứt. Tôinặc, nhưng chúng tôi không thể nhìn thấy một
nghĩ đó là lí do khu trục hạm Sagiri bị một vật gì cả. Mùi dầu bốc lên mạnh mẽ hơn.
tiềm thủy đỉnh đánh chìm gần Borneo vào Chúng tôi biết rõ chiến thuật xông hương của
tháng 12 vừa qua. các tiềm thủy đỉnh khi bị tấn công. Trong khi
lẩn tránh, các tàu nầy thường xả dầu ra, nhằm
Nhưng một khi chạy chậm chạp để theo dấu
đánh lừa những kẻ săn đuổi ngở rằng chúng đã
đối thủ, một khu trục hạm luôn luôn đề phòng.
bị đánh chìm. Suốt hai tiếng đồng hồ, chúng
Vì vậy, nếu bất kì một tiềm thủy đỉnh nào bị
tôi quần nát khu vực, nhưng chẳng tìm thấy
hấp dẫn bởi tốc độ đầy quyến rũ của
dấu vết nào.
Amatsukaze tôi sẵn sàng tiếp đón. Nhưng
chúng tôi không tìm thấy dấu vết nào cho đến Bốn ngày trôi qua, không hề có một tin tức
khi giờ thứ năm chậm chạp trôi qua, tình thế nào khác về chiếc tàu nầy. Hiển nhiên là tôi đã
bổng nhiên sôi động bất ngờ. ghi được một “điểm thẳng”. Tôi nhận thấy có
rất ít thực tế trong cuộc chiến gây được sự
Lúc 9 giờ 31 tôi, một nhân viên sonar mừng
phấn khởi. Tôi đã học hỏi khác nhiều trong
quýnh la lên: “Tàu ngầm! Cách 2.400 thước, ở
cuộc hành quân Ambon. Vào ngày 9 tháng 2,
10 độ tả mạn.” Tôi ra lịnh: “Mọi người vào vị
trong nhiệm vụ hộ tống chuyển vận hạm
trí chiến đấu! Chuẩn bị thủy lôi nổ ngầm! Tám
Kirishima Maru và di tản một số thương vong
trái! Độ sâu 50 thước.” Sĩ quan sonar nói một
của các trận đánh Ambon, tôi trở lại Davao,
41
chuyến đi êm ả. Có một gói hàng do người bạn thâm niên nhứt
của tôi hiện sống ở Osaka gởi đến. Trong đó là
Davao hoàn toàn yên tỉnh. Những cuộc xung
một cái áo lót với 1.000 mảnh vãi đủ màu sắt
đột ở Phi Luật Tân hiện tại giới hạn ở bán đảo
được khâu lại bằng tay. Theo cổ tục, cái áo lót
Bataan, và đảo Corregidor. Các mặt trận khác
nầy đối với người Nhựt chẳng khác nào lá bùa
kéo xa về hướng Nam. Hơn một tháng, Davao
hộ mạng chống được vũ khí của kẻ thù. Trong
chẳng thấy bóng dáng phi cơ địch nào.
thơ, bà vợ của bạn tôi cho biết bà ta đã đứng ở
Hàng đống thơ từ của gia đình đang chờ đợi một góc phố để nài nĩ 999 người đàn bà khác
chúng tôi. Trong số cũng có nhiều kiện hàng mỗi người cho một mãnh vải. Cảm kích tôi
và những “món quà êm ái” của một số thân mặc ngay chiếc áo lót vào mình cho dù tôi
thuộc và bạn bè dân sự ở quê hương gởi đến. không tin tưởng cổ tục dị đoan nầy.
Khi về đến Davao, lần đầu tiên trong suốt 20 Thơ của người anh báo một tin buồn khác.
ngày, tôi được tắm rữa một bữa thỏa thích. Con trai trưởng của anh tôi, Shigeyoshi
Khi một khu trục hạm đang thi hành nhiệm Hashimoto, 25 tuổi, một sĩ quan phục vụ trong
vụ, kể cả Hạm Trưởng cũng không dám xài Sư Đoàn 4 Bộ Binh, đã chết vì bịnh lao vào
phí nước nôi. Sau khi ra lịnh cho thủy thủ tự tháng 12. Đứa cháu nầy đã được tôi đặt nhiều
do tắm rửa, tôi trở vào cabin nằm một cách hi vọng. Tôi nhắm mắt và cầu nguyện cho linh
thoải mái. Gian hàng trên tàu cũng được mở hồn của nó. Xúc động sâu xa, tôi không xem
cửa để bán rượu, kẹo và vật dụng linh tinh thơ nữa, sau khi uống thêm vài ly rượu, tôi thả
khác cho thủy thủ. Thủy thủ được chỉ được bước lên đài chỉ huy. Hôm nay là một ngày
phép mua và uống rượu mạn trên tàu với sự đẹp trời. Hải cảng đẹp mắt dưới ánh nắng rực
ưng thuận của hạm trưởng. rở của miền nhiệt đới. Viên sĩ quan đang ngồi
nhìn lên bờ biển mơ màng. Hắn đứng dậy
Cho dù phòng ngủ của tôi nhỏ bé, nhưng vẫn
chào tôi. Tôi nói: “Hảy bảo cho mọi người
là chổ tốt nhứt trên tàu. Gian phòng rộng
biết tôi “xả tàu” ngày mai. Thủy thủ sẽ lên bờ
không đầy 4 thước vuông trám đầy một cái
mỗi nhóm 3 người và được ba giờ tự do.” Đôi
giường ngủ, một bàn tròn nhỏ, một bàn rửa
mắt viên Đại úy ánh lên nổi thích thú và lập
mặt, một tủ quần áo, một ghế bành và một ghế
tức loan truyền tin vui nầy. Suốt 50 ngày qua,
đẩu. Trên bàn đặt một tấm ảnh toàn thể gia
không một ai trong số 300 thủy thủ của tôi
đình tôi.
được lên bờ, thành thử lịnh của tôi đã được
Murata, một thủy thủ trẻ đến giao thơ cho tôi đón nhận một cách ồn ào.
kèm theo nhiều gói hàng nhỏ khác. Tôi hỏi:
Tôi trở về cabin và mở một lá thơ khác. Bức
“Anh có nhận được thơ không, Murata?”. “Dạ
thơ nầy đến từ Kure, nhưng tên người ngoài
có, thưa hạm trưởng.” Hắn hớn hở chào tôi và
phong bì hoàn toàn xa lạ đối với tôi. Thơ viết:
quay bước.
“Tôi là Hinaniku, một trong những vũ nữ hành
Tôi xem một lá thơ do vợ tôi gởi đề ngày 4 nghề tại hộp đêm mà trước chiến tranh ông
tháng giêng. Nàng cho tôi biết các con và thường lui tới.” Tôi kêu trời. Tôi, một người
nàng vẫn vui mạnh. Tuy nhiên, câu tái bút cha của ba đứa trẻ, chắc chắn không bao giờ
nàng báo cho tôi một tin khá phiền “Hôm kia, liệu trước một bức thơ tình của một vũ nữ như
em dẫn các con lên Đông Kinh để thăm bà thế nầy. Bức thơ tràn ngập những lời lẽ yêu
con, khi em trở về nhà ở Kamakura thì thấy thương tầm thường, chỉ có câu kết thúc đáng
cửa đóng, và người tớ gái đã biến mất với một lưu ý: “Bà chủ hộp đêm luôn luôn nhắc với tôi
số đồ đạc có giá trị của chúng ta.” về việc ông, vì ra đi bất thình lình, nên đã
Tin nầy thật đáng buồn. Vợ tôi thuộc gia đình quên thanh toán khoảng tiền thiếu. Lúc nào
lương thiện, tôi chắc nàng không quen với thấy thuận tiện, xin ông gởi trả số tiền nầy,
“cái loại” nầy. Để giải buồn tôi uống liên tiếp chúng tôi rất lấy làm hân hạnh.” Dĩ nhiên câu
nhiều ly sa kê. nầy khiến tôi đỏ mặt. Tôi chán tôi vô cùng.
42
Bổng nhiên tôi muốn say, và tôi hạ gục thêm nối đuôi phía dưới những căn nhà nầy. Đây là
một chai sa kê nữa. Gói hàng cuối cùng từ những ổ điếm của người Nhựt, Triều Tiên và
Hiroshima gởi đến, tôi đoán biết là một “món Okinawa đã di chuyển theo chân quân đội
quà êm ái” do chữ viết non nót của người gởi. Nhật, Tôi nhận thấy đám đông đang xếp hàng
Học sinh Nhật Bản thường gởi những món có vẽ hơi khó chịu, hiển nhiên là do sự hiện
quà nhỏ và một vài giòng chữ cho các quân diện của tôi. Tôi nói với viên Đại Úy đi cùng
nhân ở tiền tuyến mà chúng chưa hề quen biết. với tôi: “Cứ tự tiện ở đây. Tôi phải đến Tổng
Món quà của tôi gồm một bức ảnh chụp thắng Hành Dinh. Trưa tôi sẽ gặp lại anh. Hãy thận
cảnh ở Hiroshima, một bức họa do chính tay trọng, mấy ông sếp lớn của chúng ta đang có
người gởi vẻ, một số phong bì và giấy viết mặt ở bến tàu.” “Dạ, dạ thưa Trung Tá,” Viên
thơ, và kèm theo mấy dòng chữ: “Em là một Đại úy mỉm cười. Khi tôi bỏ đi, nhóm lính
nữ sinh 9 tuổi ở Hiroshima. Tất cả chúng em ở phía sau la to một cách vui vẻ: “Hoan hô!
đây đều chăm học. Vì lợi ích của tổ quốc, Hạm trưởng của chúng ta muôn năm!.”
chúng em thành tâm cầu chúc ông sẽ cố gắng
5
chiến đấu.”
Vào ngày 27 và 28 tháng 2 năm 1942, tôi
Đây là bức thơ duy nhất gây cho tôi sự xúc
tham dự trận đánh ở biển Java. Đây là một
động thật sưh. Tôi thôi uống rượu và bắt đầu
trong vài trận hải chiến quan trọng hồi đệ nhị
viết thơ trả lời cho cô bé không quen biết ở
thế chiến, được xem là vang danh, nhưng
Hiroshima: “ Cô bé thân mến của tôi. Tôi cảm
không hề có một chiến đấu cơ nào tham chiến.
ơn em rất nhiều về món quà mà em đã gởi tới
Vì vậy, trận hải chiến nầy đáng được mô tả và
cho tôi. Tôi là hạm trưởng của một khu trục
phân tích đầy đủ.
hạm. Tôi hân hoan và sung sướng nhận lời cầu
chúc của em.” Đã có nhiều quyển sách của các tác giả Đồng
Minh cũng Nhật Bản viết về câu chuyện nầy.
Ngày hôm sau tôi lên bờ cùng với nhóm thủy
Hầu hết các quyển sách của Đồng Minh được
thủ được tự do ba tiếng đồng hồ đầu tiên. Thật
viết gấp rút ngay sau khi chiến tranh kết thúc,
dễ chịu khi nhìn thấy phố xá Davao không bị
nên các tác giả hình như đã vượt quá giới hạn
chiến tranh tàn phá. Thủy thủ của tôi vầy đoàn
của chứng liệu lịch sử và sự khách quan. Còn
với những thủy thủ của các tàu khác đang
về phía Nhật Bản cũng chẳng hơn gì, các
buông neo trong hải cảng. Các bà nội trợ Nhật
quyển sách được viết ra đều gây cảm giác
trong thành phố đã lập ra nhiều địa điểm tiếp
không trung thực và chính xác. Nhưng một
đãi binh sĩ đồng hương với hàng chữ: “Xin tự
phần khác là do các chỉ huy trưởng bại trận và
tiện dùng trà và café. Quà mọn của những
thối chí, họ không đủ can đảm cung cấp
người đồng hương với các bạn.”
những chi tiết khách quan của các trận đánh
Người Phi Luật Tân cũng dạo chơi nhàn nhã mà họ đã tham gia.
trên các đường phố. Trai thanh gái lịch ăn mặc
Hầu hết các sĩ quan chỉ huy chiến hạm Đồng
chải chuốc đi lại dập dìu. Tuy nhiên, tôi đã
Minh tham dự cuộc hải chiến ở biển Java đều
chú ý và ngạc nhiên khi thấy tất cả đều đi chân
đã chết trận, vì vậy khó thể thâu thập được tất
không. Trên đường phố Nhật Bản không
cả chi tiêu bên phía Đồng Minh.
người nào đi chân không cả, dù giàu hay
nghèo ai ai cũng mang giày hoặc guốc. Cảnh Đề đốc Takeo Takagi, Tư Lịnh Nhựt trong
trước mắt lạ lùng đối với tôi. cuộc hải chiến nầy, đã thiệt mạng ở Saipan
vào năm 1944. Hai sĩ quan trong bộ tham mưu
Các rạp hát đều chiếu mấy cuốn phim mới
ông còn sống sót, đó là Tham Mưu Trưởng
nhứt của người Mỹ. Tôi chú ý hàng chữ trên
của ông, Đại Tá Nagasawa, hiện là Thủy Sư
tấm biển treo trước một vài căn nhà dọc theo
Đô Đốc, Tổng Tư Lịnh Tân Hải Quân Nhật
đường phố: “Trung Tâm giải trí của quân đội
Bản, và phụ tá của Nagasawa là Thiếu Tá
Nhật Bản ”. Nhiều thủy thủ và binh sĩ đứng
Kotaro Ishikawa từng là sĩ quan tình báo của
43
Takagi. Trước khi viết chương nầy tôi đã đến công Trân Châu Cảng và hai chiếc Prince of
gặp và thảo luận khá lâu với hai nhân vật nầy Wales và Repulse bị đánh chìm hai tháng
cũng như một số người còn sống sót có liên trước đó. Thoạt đầu họ không tin những gì mà
quan đến trận đánh ở biển Java. họ nghe được. Nhưng sự thật vẫn là sự thật.
Tân Gia Ba rơi vào tay Nhật và cuộc xâm
Trong trận đánh nầy, thoạt đầu lực lượng
chiếm toàn thể lãnh thổ Phi Luật Tân chỉ còn
Đồng Minh bao gồm ba tuần dương hạm hạng
ngày một ngày hai. Lực lượng Nhật Bản cuồn
nặng, hai tuần dương hạm hạng nhẹ và 11 khu
cuộn lướt về phía Nam. Đồng Minh bỏ hết
trục hạm cố gắng bao vây và tiêu diệt 41
tiền đồn nầy đến tiền đồn khác.
chuyển vận hạm chạy chậm chạp vì chở cả
một sư đoàn bộ binh, và các tàu hộ tống của Họ biết Lực Lượng Đặc Nhiệm hùng hậu của
Nhựt, gồm 10 khu trục hạm và 2 tuần dương Hải Quân Hoàng Gia, dưới quyền của Phó Đô
hạm hạng nhẹ. Ngoài ra Nhựt còn có hai tuần Đốc Chuichi Nagumo, đã di chuyển đến các
dương hạm hạng nặng được cắt đặt trong cuộc hải phận Nam Thái Bình Dương. Trước mặt
chuyển vận nầy, nhưng cả hai chỉ lẻo đẻo cách họ lực lượng nầy chẳng khác nào một siêu
phía sau 150 dậm. hạm đội khổng lồ. Họ không có cách nào để
biết sứ mạng thực sự của Nagumo, và có tất cả
Với tất cả lợi thế và lực lượng vượt trội,
đến bao nhiêu hàng không mẫu hạm dưới
nhưng Đồng Minh không đánh chìm được một
quyền của ông ta, cũng mù tịt. Phần lớn sự bối
chiếc tàu nào của Nhựt. Theo ý kiến của tôi thì
rối lan tràn trong hàng ngủ sĩ quan địch quan
tinh thần là yếu tố thực sự quyết định cuộc
có lẻ do việc không thể đoán được phi cơ Nhật
đụng độ nầy, và có thể lấy yếu tố nầy để so
Bản đã xuất phát từ các hàng không mẫu hạm
sánh với cuộc đụng độ ở Vịnh Leyte vào tháng
hay là các sân bay trên đất liền.
10 năm 1944 sau nầy, Tư Lịnh Phó Đô Đốc
Takeo Kurita, đã đóng một vai trò giống hệt Những cuộc không tập ồ ạt ở Phi Luật Tân,
như vai trò mà Hạm Đội của Đề Đốc Hòa Lan xảy ra vài giờ sau cuộc tấn công Trân Châu
K.W.F.M Dorman đã đóng trong trận đánh ở Cảng, được địch quân tin tưởng đã xuất phát
biển Java. từ hàng không mẫu hạm. Sự thật, phi cơ Nhật
cất cánh từ Formosa. Một loạt oanh tạc trên
Ở vịnh Leyte, Phó Đô Đốc Kurita đã dồn hẳn
đảo Java là do phi cơ ở các sân bay Jolo,
bốn hàng không mẫu hạm của Đồng Minh vào
Balikpapan và Kendari, nhưng các sĩ quan
rọ và ông chỉ còn giơ tay đấm xuống nữa là
Đồng Minh ở Surabaya lại cho rằng những phi
xong. Nhưng chỉ vì một chút ngần ngừ, ông đã
cơ nầy xuất phát từ các hàng không mẫu hạm
mất dịp may bằng vàng. Đó là những gì mà
ở Java.
hạm đội Đồng Minh đã vấp phải ở Java.
Kurita đến Leyte với sự quyết tâm, nhưng Vào ngày 1 tháng 12, một lực lượng đặc
đồng thời ông cũng ý thức là ông không hề có nhiệm nhỏ của Hoa Kỳ đã tấn công đảo
một cơ may nào chiến thắng trước lực lượng Marshall. Từ Truk, lực lượng đặc nhiệm của
ưu việt của địch quân. Đó là nguyên nhân gây Nagumo cấp tốc vượt 1.500 dậm hướng về
ra sự ngần ngừ khi ông giơ cú đấm để giáng Marshall. Đồng Minh nghe tin nầy đã cho
xuống. rằng con đường tấn công vào lãnh thổ Nhật đã
Vào tháng 2 năm 1942, một không khí tuyệt quang đãng, vì vậy bốn tuần dương hạm và
vọng bao trùm các sĩ quan Đồng Minh ở bảy khu trục hạm của họ tiến đến Balikpapan,
Surabaya. Họ thấy có ít hoặc không có dịp hy vọng gây “sửng sốt” cho Nhật Bản.
may tồn tại. Mười lăm tàu chiến thuộc Hạm
Thời gian nầy Nhật Bản không ngủ quên. Vào
Đội Đồng Minh vô đây vá víu lại các vết
ngày 4 tháng 2, từ Formosa, 69 oanh tạc cơ và
thương, và tất cả đều biết số phận thực sự
chiến đấu cơ Nhựt cất cánh chận đường và
được định đoạt trong vòng một tuần lễ, khi
nhào xuống xâu xé các chiếm hạm Đồng Minh
quả đấm cuối cùng của Nhựt giáng xuống.
ở Kendary. Các chiến hạm nầy lê lết trở về
Các vị chỉ huy Đồng Minh nhớ lại cuộc tấn
44
Surabaya. Đồng Minh choáng váng và tin rằng chuyển vận hạm với 15 hộ tống hạm rời vịnh
những phi cơ tấn công xuất phát từ các hàng Cam Ranh, Việt Nam, trực chỉ Tây Java.
không mẫu hạm Nhựt. Biến cố nầy là một
Như vậy, Bộ Tư Lịnh Tối Cao Đồng Minh ở
thảm kịch đối với họ.
Surabaya đang trong cơn hấp hối. Nếu các
Một biến cố khác, khó thể xảy ra đối với xét chiến hạm Đồng Minh xuất phát tấn công một
đoán của Tổng Hành Dinh Surabaya, nhưng trong hai đoàn tàu nầy thì họ có thể đạt kết
vẫn xảy ra trên đầu họ. Vào ngày 19 tháng 2, quả. Nhưng họ không thể nào còn đủ khả năng
tin tức tình báo của Đồng Minh cho biết Lực để ngăn chặn đoàn tàu còn lại. Tuy nhiên, yếu
Lượng Đặc Nhiệm của Nagumo đang tiến về tố rắc rối nhứt đối với họ là làm cách nào để
Marshall, bổng nhiên xoay hướng về Úc Đại đoán đúng sức mạnh của Lực Lượng Đặc
Lợi. Nhưng sáng hôm đó, Nagumo đã tung Nhiệm Nagumo. Với hạm đội Đồng Minh
188 oanh tạc cơ và chiến đấu cơ tấn công hải không có sự bao che của không quân, Nagumo
cảng Darwin ồ ạt. có thể vung búa đập xuống bất cứ lúc nào.
Đồng thời, phi cơ Nhựt cũng có thể đến và đi
Vào buổi trưa cùng ngày, 23 chiến đấu cơ
như chổ không người.
Nhựt gầm thét trên không phận Surabaya và
bắn rơi 40 chiến đấu cơ của Đồng Minh, hầu Nhưng vào ngày 17 tháng 2, tại Bộ Tư Lịnh
hết là loại P36, trong một trận không chiến Tối Cao, Đô Đốc Isoruku Yamamoto, Tổng
ngắn ngủi. Cho dù nhân viên tình báo nằm Tư Lịnh Hạm Đội Hổn Hợp Hoàng Gia, đã
vùng của Đồng Minh ở Balikpapan đã báo cáo mở một phiên họp với Bộ Tham Mưu của ông
chính xác rằng các phi cơ hải quân Nhựt đã trên soái hạm Nagato, đậu ở Hashirajima, gần
vượt 450 dậm từ các sân bay ở Formosa đến Kure, miền Trung nước Nhựt. Kết quả phiên
Surabaya, sĩ quan Đồng Minh ở đây vẫn họp nầy, Yamamoto đã ra lịnh cho Nagumo
không tin. Họ luôn luôn cho rằng các phi cơ xoay hướng và tiến về hải cảng Darwin,
đã cất cánh từ các hàng không mẫu hạm. không truy đuổi lực lượng nhỏ bé của Hoa Kỳ
nữa. Ông nói: “chúng ta phải giữ các mỏ dầu
Buổi chiều cùng ngày, một số oanh tạc cơ
và các nguồn tài nguyên khác ở quần đảo East
Nhật lại cất cánh từ Kendary bay đến dội bom
Indie (các hòn đảo thuộc Hòa Lan đã bị Nhựt
một phi trường bí mật của địch quân ở
chiếm giữ). Việc nầy ưu tiên hơn việc theo
Djombang, gần Surabaya, hủy diệt hàng chục
đuổi các lực lượng nhỏ bé của Hoa Kỳ. Chắc
oanh tạc cơ và chiến đấu cơ P40, những con
chắn kế hoạch hành quân Midway đã nằm sẵn
trâu cổ của Hoa Kỳ, và chiến đấu cơ
trong trí của Yamamoto vào lúc ấy. Bộ Tham
Hurricane của Anh. Các phi cơ chiến đấu của
Mưu của ông đã nghiên cứu tất cả các dữ kiện
Nhựt đã nhanh chóng gặt hái được sự
tình báo và phúc trình lên ông, Yamamoto kết
“ngưỡng mộ và kính nể” của địch quân. Khi
luận rằng hạm đội của Đồng Minh ở Surabaya
phi cơ Nhựt đã ra tay thì không nạn nhân nào
“không đe dọa trầm trọng” các hoạt động của
thoát khỏi, và ngay cả các chiến hạm “kiêu
Nhựt. Và ông ra lệnh cho hai đoàn tàu mỗi
hãnh nhứt” của người Anh. Và, như các chiến
đoàn chuyển vận một sư đoàn bộ binh ngừng
hạm Anh, số phận của các tàu ở Surabaya
lại. Yamamoto chủ trương: “Hành quân đổ bộ
không biết được định đoạt lúc nào.
không đòi hỏi phải có sự trợ của một lực
Rút kinh nghiệm nầy, các sĩ quan chỉ huy ở lượng đặc nhiệm quan trọng.”. Do đó, vào
Surabaya đã đắn đo trên các tin tức tình báo ngày 19 tháng , Nagumo đã vượt thủy trình
mới nhứt của họ vào ngày 20 tháng 2, cho biết 220 dậm tiến về phía Bắc hải cảng Darwin.
hai đoàn tàu chuyển vận khổng lồ của Nhựt
Vào ngày 20 tháng 2, Yamamoto lại mở một
đang hướng về Java. Sự thật, vào ngày 19
phiên họp tham mưu khác, và đưa đến quyết
tháng 2, 41 chuyển vận hạm với 20 hộ tống
định: Hạm Đội Đồng Minh “hoàn toàn mất
hạm Nhựt rời Jolo tiến đến Surabaya. Hai
tinh thần” và “không hy vọng tạo được một
ngày trước đó, một đoàn tàu khác gồm 56
hành động quan trọng nào”. Yamamoto bải bỏ
45
hẳn kế hoạch sử dụng phi cơ ở sân bay trên địch quân tấn công mạnh mẻ, vì chỉ có chiến
đất liền để làm cây dù bao che cho những hạm nầy mới đủ sức để đương đầu.
cuộc chuyển vận của Nhựt mà ông đã từng
Thời tiết tốt đẹp, ban ngày nắng chói chang,
đưa ra trước đây. Nagumo lại được lịnh đến
và ban đêm trăng sáng vằng vặc trên mặt biển
Ấn Độ Dương để “nhận chìm chiến hạm của
đến nỗi có thể dùng mắt thường theo dõi đoàn
Đồng Minh từ Surabaya thoát ra.” Sự khinh
tàu chuyển đang di chuyển. Các phi cơ thám
thường đối thủ nầy ít nhứt cũng đã khiến cho
thính của Nhật, phát hiện 5 tiềm thủy đỉnh của
đoàn tàu chuyển vận, với khu trục hạm của tôi
Đồng Minh, nhưng các chiếc tàu nầy không
nằm trong thành phần hộ tống, lâm vào tình
tìm cách tấn công chúng tôi.
cảnh ngặt nghèo. Đoàn tàu 41 chiếc chia làm 2
nhóm, mỗi nhóm cách nhau 2.000 thước, và Sáng ngày 16, mặt biển phía Nam Borneo yên
mỗi chiếc cách nhau 600 thước di chuyển với tỉnh. Tôi thức dậy sau một giấc ngủ ngắn hồi
tốc độ 10 hải lý theo hình chữ chi. Cách 3.000 đêm, và chăm chú đọc báo cáo mới nhứt. Các
thước phía trước hai đoàn tàu là bốn khu trục phi cơ thám thính và các cơ quan tình báo của
hạm giăng hàng ngang. Cách nhau 3.000 chúng tôi cho biết một bãi thủy lôi được địch
thước phía sau, cũng giăng hàng ngang là ba quân thiết lập dọc theo bờ biển Surabaya, rất
khu trục hạm. Kế đến là tuần dương hạm nguy hiểm cho các tàu chở khẳm. Tin tức
Naka, cũng là soái hạm, được hộ vệ bởi hai cũng cho biết: “Một số oanh tạc cơ B17 và
tuần tiểu đỉnh. Hai khu trục hạm chạy ở tả chiến đấu cơ của Đồng Minh vẫn tiếp tục
mạn và hữu mạn, canh chừng khoảng giữa hai được đưa đến Malang và nhiều nơi khác.”
đoàn tàu vận chuyển dài dằng dặt nầy. Tình hình cho thấy sự lạc quan của chúng tôi
không có gì làm vững chắc. Lúc 8 giờ cùng
Một nhóm tàu hộ tống khác, thuộc phân đội 2
ngày, một thủy phi cơ loại PBY Catalina thình
khu trục hạm, bao gồm bốn chiếc, trong đó có
lình rời khỏi các đám mây từ hướng Đông và
chiếc Amatsukaze của tôi, cầm đầu là soái
đâm bổ về phía tàu của tôi. “Phi cơ địch lao
hạm Jintsu của đề đốc Raizo Tanaka. Tất cả di
đến! Khai hỏa!” Tôi la lên. Một khẩu đại liên
chuyển ở phía tả, tách biệt hẳn đoàn tàu
phòng không nhả đạn ngay khi chiếc PBY thả
chuyển vận. Nhóm khu trục hạm nầy trước đó
một trái bom, nhưng quá sớm, và trái bom chỉ
đã tham dự vào cuộc hành quân đổ bộ ở đảo
tạo một cột nước cao khoảng 500 thước phía
Timor, kế cuộc hành quân Ambon, và sau đó
trước tàu của chúng tôi. Chiếc phi cơ đảo
ngày 25 tháng Giêng, đã kết hợp với đoàn
cánh, gia tăng tốc lực và biến mất trong mây.
chuyển vận nầy ở Macassar. Ngoài số tàu hộ
Diễn biến nhanh đến nỗi chúng tôi không đủ
tống vừa nói, còn hai tuần dương hạm hạng
thời giờ để hồi hợp.
nặng Nachi và Haguro, nhưng cả hai chạy lẻo
đẻo cách 290 dậm phía sau chúng tôi. Cuộc tấn công ít thấy xảy ra, và có vẽ vội vã
bắt tôi phải suy nghĩ. Nếu chiếc phi cơ nầy chỉ
Đoàn tàu dai 20 dậm là một hình ảnh đẹp mắt,
có nhiệm vụ thám thính, như nó thường được
nhưng có một việc thấy rõ là đội hình của
sử dụng, thì nó không ngu dại gì xuất đầu lộ
đoàn tàu không mấy chính xác. Điều nầy dễ
diện, và nhứt là lại nhắm thả bom vào một
hiểu, vì thủy thủ của các tàu chuyển vận
chiếc khu trục hạm thay vì chọn một tàu
không được huấn luyện đầy đủ. Nhiều chiếc
chuyển vận dễ đạt được kết quả hơn. Như dù
tàu còn nhả từng bụm khói, một việc cấm kị
thế nào, cuộc tấn công chớp nhoáng nầy cho
trong lúc di chuyển. Nhiều chiếc khác còn sử
thấy địch quân đã biết sự có mặt của chúng
dụng cả vô tuyến để chuyển những tin tức,
tôi.
thay vì dùng cờ hoặc đèn, và thỉnh thoảng lại
còn vi phạm lệnh cấm bật đèn đêm. Không lâu sau, chúng tôi phát hiện một chiếc
tàu lớn sơn màu trắng ở cánh trái của đoàn
Tuy nhiên đều lo lắng hơn hết là việc các tuần
tàu. Dùng ống viễn kính lớn, tôi nhận thấy đó
dương hạm hạng nặng lẻo đẻo xa ở phía sau,
là một tàu bịnh viên khoảng 4.000 tấn. Chúng
khó thể can thiệp kịp thời trong trường hợp
46
tôi trương cờ ra lịnh cho chiếc tàu dừng lại để dành phần các tàu chuyển vận cho hạm đội
khám xét. Qua ống viễn kính, tôi nhìn thấy của chúng. Đó là một việc đáng lưu tâm.
một người đàn ông lớn tuổi đứng trên sân tàu,
Buổi sáng ngày hôm sau, 27 tháng 2, hoàn
có lẽ là thuyền trưởng của tàu bịnh viện, đang
toàn yên tỉnh. Đoàn tàu vẫn tiến bước. Nhưng
vội vã mặc đồng phục. Đôi tay ông ta run rẩy
vào lúc 11 giờ 50, ngay khi mọi người sửa
và dáng điệu bồn chồn. Khi tàu của tôi đến
soan dùng bửa trưa, bốn trái bom bất ngờ rơi
gần, tôi mới biết đó là một tàu bịnh viện của
xuống. Những cột nước khổng lồ mọc lên phía
Hòa Lan mang tên Optennote. Đại úy Goro
trước mũi khu trục hạm Yukikaze khoảng 200
Iwabuchi cùng sáu sĩ quan khác nhảy xuống
thước và cách chiếc tàu của tôi khoảng 300
một chiếc xuồng và bơi đến leo lên chiếc
thước.
Optennote. Một giờ sau họ quay lại báo cáo
trên tàu có 15 bác sỹ và y tá cùng với thủy thủ Ngày hôm qua. Chúng tôi đã thấy các oanh tạc
đoàn. Tôi xin chỉ thị, và Đề đốc Tanaka đáp: cơ trước khi chúng tấn công, nhưng hôm nay
“Ngay cả một tàu bịnh viện cũng đáng nghi thì chúng tôi hoàn toàn không hay biết gì cả.
ngờ trong khu vực nầy. Mang chiếc tàu lại Tôi khám phá quá trễ hai chiếc B.17 đang bay
phía sau nhập chung với những tàu tiếp liệu đúng trên đầu tôi ở cao độ 4.000 thước. Các
của chúng ta.” Tôi phải bỏ cả buổi sáng để đi pháo đài bay đã thành công trong yếu tố gây
kèm chiếc tàu nầy. Sau khi cẩn thận trao nó kinh ngạc cho chúng tôi, nhưng vì quá vụng
cho vị chỉ huy Hải Đội tiếp liệu, tôi gia tăng về nên chúng đã làm hỏng cả cơ hội.
tốc độ 26 hải lý, quày lại với nhiệm vụ hộ tống
Một lần nữa oanh tạc cơ chỉ nhắm vào các tàu
vào lúc 2 giờ 15. Một vài chiến đấu cơ Nhựt
chiến, và điều nầy khiến tôi suy nghĩ. Tại sao
cất cánh từ Balikpapan bay che trên tàu
chúng không dội bom tàu chuyển vận. Chỉ cần
chuyển vận cho đến 7 giờ chiều. Mặt biển
một quả bom 500 cân Anh là có thể đánh đắm
bổng nhiên trở lạnh. Tôi rít một hơi thuốc và
một chuyển vận hạm dễ dàng và gây rối loạn
hỏi viên hoa tiêu của tôi khi nào mặt trời lặn.
cho cả đoàn tàu. Hiện tại, những năm sau
Trung úy Toshio Koyama cho biết mặt trời sẽ
chiến tranh, tôi vẫn tin đó là một lỗi lầm to tát
lặn lúc 7 giờ 48.
của Đồng Minh.
Tôi quăng điếu thuốc vì nghe có tiếng súng
Nhật Bản cũng vấp phải những lỗi lầm to tát
cao xạ nổ vang. Tuần dương hạm Jintsu đang
trong việc tung ra cuộc hành quân nầy mà
khai hỏa. Tôi ra lịnh: “Vào vị thế chiến đấu!
không có sự bao che hữu hiệu của không quân
Không kích!” Nhìn lên, tôi thấy hai oanh tạc
cho các lực lượng trên biển. Nhưng lỗi lầm
cơ B17 bay trong mây, cao độ khoảng 4.000
nầy không gây ra thiệt hại đáng kể bởi chiến
thước. “Khai hỏa” Tôi hét lớn. Các khẩu cao
thuật của phi cơ Đồng Minh không hiệu quả
xạ 12,7 ly xoay nồng lên 75 độ, và khai hỏa,
và thiếu khôn ngoan. Mười hai phút sau cuộc
nhưng đạn không thể chạm tới các oanh tạc cơ
oanh tạc của B17, đoàn tàu xoay 90 độ tiến
địch. Những loại súng nhỏ hoàn toàn vô hiệu,
đến Surabaya và ct chỉ còn cách hòn đảo nầy
nhưng tiếng nổ rền vang của chúng cũng làm
60 dậm. Từ đầu chúng tôi đã tiến thẳng về
cho phi cơ địch khiếp đảm. Các oanh tạc cơ
hướng Tây, có tánh cách nghi binh. Không lâu
nầy chắc đến từ Java, đã thả 6 trái bom 500
sau, một phi cơ thám thính Nhựt xuất phát từ
cân Anh, bốn trái rới cách hữu mạn chiếc
Balikpapan đã báo cáo: “Năm tuần dương
Amatsukaze của tôi khoảng 1.500 thước, và
hạm và sáu khu trục hạm của địch quân đã rời
hai trái chỉ cách tả mạn khu trục hạm
Surabaya 63 dậm, hướng 310 độ, vào lúc 12
Hatsukaze 500 thước. Thả tệ như thế là cùng.
giờ trưa. Hiện thời lực lượng nầy xoay hướng
Các oanh tạc cơ chỉ nhắm tấn công vào chiến 80 độ, với tốc độ 12 hải lý.”
hạm thay vì tàu chuyển vận, điều nầy chứng tỏ
Chiếc Nachi 12.374 tấn, một trong hai tuần
chúng chỉ quyết ăn thua đủ với các khu trục
dương hạm hạng nặng theo phía sau chúng tôi,
hạm của chúng tôi. Có lẽ các phi cơ nầy đã
lập tức cho thủy phi cơ thám thính bay đến để
47
theo dõi nhóm tàu của địch quân. Một việc Ông cũng ra lịnh hai tuần dương hạm phía sau
đáng kinh ngạc theo báo cáo của phi cơ, nhóm tung các phi cơ thám thính lên, và các chiến
tàu nầy đã tiến gần và hiển nhiên nhắm vào hạm hộ tống dàn thành đội hình chiến đấu.
đoàn chuyển vận hạm của chúng tôi. Có phải Đồng thời hai tuần dương hạm Nachi và
địch quân mưu định tấn công? Chúng tôi chờ Haguro gia tăng tốc độ để bắt kịp đoàn tàu đi
đợi báo cáo của phi cơ thám thính. trước.
Hai giờ dài dằng dặc trôi qua. Lúc 2 giờ 5, phi Hải đội 4 khu trục hạm chúng tôi lập tức kết
cơ của Nachi báo cáo một hạm đội gồm 5 tuần hợp thành một nhóm và chạy theo đội hình
dương hạm và 10 khu trục hạm (thay vì 6 như hàng dọc, dẩn đầu là tuần dương hạm Jintsu.
báo cáo đầu tiên) đang tiếp tục hướng đến. Kể Các chuyển vận hạm cũng đổi hướng, chạy
cả hai tuần dương hạm của chúng tôi ở phía theo đội hình cánh quạt, nhưng vẫn với tốc độ
sau, lực lượng của địch quân vẫn còn trên chậm chạp. Hầu hết các chuyển vận hạm nầy
chân chúng tôi. Đề đốc Takagi ra lịnh cho là tàu buôn bị trưng dụng và thủy thủ đoàn
đoàn tàu xoay về hướng Bắc. Cơn nóng miền không được huấn luyện nên nhìn cách lối di
nhiệt đới vẫn không gây cho tôi cảm giác nào. chuyển lộn xộn của họ mà bực mình. Nhiều
Mồ hôi lạnh chảy ướt đẩm lưng tôi. Nếu địch chiếc tỏ ra ngơ ngác trước các lịnh lạc thay đi
quân gia tăng đà tiến, họ có thể dễ dàng xé đổi lại, và không thể thi hành một cách nhanh
đoàn tàu của chúng tôi ra từng mảnh và nhận chóng được. Nhưng đáng giận hơn cả là việc
chìm các chuyển vận hạm, chẳng khác nào hai tuần dương hạm Nachi và Haguro đến
những con bồ câu bằng đất. Tôi cảm thấy nao chậm, vì chạy cách hàng trăm dậm phía sau.
núng. Nhưng tôi tự hỏi tại sao hạm đội địch lại Mỗi chiếc tàu nầy võ trang mạnh mẽ gấp
không tiến đến nhanh hơn. Lúc 3 giờ 10, phi mười chiếc khu trục hạm. Nếu không có
cơ thám thính gởi về một báo cáo đáng ngạc chúng, tôi thấy không có cách nào chống chọi
nhiên: “Hạm đội địch xoay hướng trở về lại lực lượng hùng hậu của địch quân. Nếu tàu
Surabaya.” địch gia tăng vận tốc 30 hải lý, chúng sẽ đến
trong nháy mắt. Nếu việc nầy xảy ra chúng tôi
Đề đốc Takagi đứng trên đài chỉ huy của soái
sẽ làm gì?
hạm Nachi đã cười to: “Chẳng là tàu chiến
địch rời khỏi Surabaya để tránh bị các cuộc Vào 5 giờ chiều, tình trạng lộn xộn giảm bớt
không tập của chúng ta dọn sạch. Địch quân khi các tàu chuyển vận đã kết hợp thành đội
không còn lòng dạ nào mưu đánh chúng ta. Kế hình và được các tuần tiểu đỉnh và ngư lôi
hoạch và thời biểu của chúng ta vẫn tiếp tục. đỉnh hộ tống. Phía sau hải đội của tôi, 4 khu
Đoàn tàu xoay đầu về hướng Nam.” Lúc 4 giờ trục hạm khác cũng lập thành đội hình chiến
30 chiều, một báo cáo gây kinh ngạc khác của đấu. Một hải đội khác, gồm tuần dương hạm
phi cơ thám thính: “Tàu địch lại xoay về Naka và 7 khu trục hạm, được dàn ở phía sau.
hướng cũ, đội hình phân tán trước đó bây giờ Các tàu chiến Nhựt hiện tại chạy với tốc độ 24
nhập chung làm một, gia tăng tốc độ và chay hải lý và sẵn sàng chiến đấu. Tôi nhìn về phía
về hướng 20 độ.” Mười phút sau lại một báo chân trời, không thấy bóng dáng hai tuần
cáo khác: “Tốc độ của tàu địch là 22 hải lý, dương hạm hạng năng của chúng tôi ló dạng.
hướng thẳng về đoàn tàu chúng ta.” Tôi bực tức rủa thầm. “Tàu địch” tiếng la của
chuẩn úy Shigaru Iwata, trưởng canh trên đài
Ý định của địch quân không còn ngờ vực gì
chỉ huy. Nhìn theo hướng anh ta chỉ, tôi thấy
nữa. Tôi xem hải đồ và nhận thấy tàu địch còn
nhiều cột buồm nhô lên ở phía Nam, và trong
cách chúng tôi 60 dậm. Nếu cả hai bên chạy
nháy mắt mọi người đều nhìn thấy rõ rệt.
với tốc độ 20 hải lý thì trong một giờ rưỡi
chúng ta sẽ gặp nhau. Qua hình dáng cột buồm nầy, tôi biết đó là
loại tuần dương hạm De Ruyter của Hòa Lan.
Takagi, thình lình gắt gỏng và giận dữ, đã ra
“De Ruyter cách xa 28.000 thước. Nó đang
lịnh cho đoàn tàu chuyển hướng một lần nữa.
tiến nhanh đến chúng ta.” Iwata nói một câu
48
có vần có điệu theo nghề nghiệp. mừng: “Bây giờ các chiến hạm của chúng ta
có thể tóm lấy các chiến hạm của địch quân.”
Tôi xoay nhìn lại phía sau. Nachi và Haguro
Lúc 5 giờ 46, lịnh chiến đấu của Takagi được
vẫn biệt tăm, chỉ có các tàu chuyển vận chạy
ban ra: “Triển khai thành ba hàng dọc, tiến về
như rùa bò. Tôi ra lịnh: “Xạ thủ và nhân viên
hướng 170 độ (tức hướng Nam).”
thủy lôi sẵn sàng. Mục tiêu của chúng ta là
chiếc tuần dương hạm dẫn đầu đoàn tàu địch.” Một phút sau đó, tuần dương hạm Naka khai
Mọi tiến động trên khu trục hạm của tôi thình hỏa vào địch quân với khoảng cách 22.000
lình im bặt. Chúng tôi đang đâu mặt với trận thước, quá xa đối với các trọng pháo 140 ly.
hải chiến qua trọng đầu tiên của chúng tôi. Chứng tỏ sự bối rối, Takagi thay đổi lịnh
Tiếng của Iwata phá vở sự im lặng: “Hạm nhanh chóng: “Giữ hướng song song với
Trưởng, nhìn kìa! Nachi và Haguro!”. Tôi địch.”. Tuần dương hạm Jintsu và các khu trục
xoay lại và nhìn thấy bóng dáng được trông hạm cùng nhóm được lịnh tách ra và di
đợi mỏi mòn hiện lên ở chân trời phía Đông. chuyển dọc theo lực lượng chánh về hướng
Cả hai tuần dương hạm đều ở cách đây thật Tây, cách khoảng 10.000 thước. Các pháo
xa, nhưng có thể chưa muộn. Tốt. Tôi gật đầu. khẩu 140 ly của Jintsu khai hỏa vào chiếc De
Lúc ấy là 5 giờ 30 chiều. Ruyter khi còn cách mục tiêu 18.000 thước.
Phí đạn vô ích. Bốn khu trục hạm có vẻ nôn
Các chiến hạm địch thình lình xoay về hướng
nóng, và vẩn với khoảng cách đó các khẩu 127
Tây và bắt đầu chạy song song với chúng tôi.
ly của chúng lên tiếng, nhưng cũng vô hiệu.
Đây là một biến cố khó giải đoán khác. Địch
Các trọng pháo 200 ly của Nachi và Haguro
quân chắc chắn đã nhìn thấy đoàn tàu của
xuất trận, trong khoảng cách 25.000 thước,
chúng tôi, nhưng tại sao không dám thẳng
nhưng chẳng hơn gì các đàn em.
vào? Qua hướng tiến trước đó, các chiến hạm
địch có thể chọn lựa các mục tiêu một cách Nhóm chiến hạm của Đồng Minh lại chạy
rộng rãi hơn trong khi chỉ nhận hỏa lực một lãng ra xa về hướng Tây Nam, gia tăng
cách giới hạn của chúng tôi. khoảng cách với các chiến hạm của chúng tôi.
Trọng pháo địch quân bây giờ mới lên tiếng,
(Lực lượng của Đồng Minh bao gồm hổn hợp
nhưng chúng cũng không có khả năng hơn
các tàu của Hoa Kỳ, Anh, Hòa Lan và Úc: hai
trọng pháo của chúng tôi. Lúc 6 giờ 05, đề đốc
tuần dương hạm hạng nặng Exeter của Anh và
Shoji Nishimura, tư lịnh Phân đội 4 khu trục
Houston của Hoa Kỳ, 3 tuần dương hạm hạng
hạm, có vẻ như không còn kiên nhẫn trước
nhẹ De Ruyter và Java của Hòa Lan, Perth
cuộc đấu súng vô bổ giữa đôi bên. Tuần
của Úc và 9 khu trục hạm, 3 của Anh Electra,
dương hạm Naka, soái hạm của Nishimura và
Encounter và Jupiter, 2 của Hòa Lan
7 khu trục hạm khác của ông cùng phóng một
Kortenaer, Witte de With và 4 của Hoa Kỳ cac
lượt 43 quả thủy lôi vào các chiến hạm địch,
chiếc Alden, John D Edwards, John D Ford
với khoảng cách độ chừng 15.000 thước. Các
và Paul Jones. Đoàn chuyển vận hạm của
thủy lôi oxygen vũ khí kiêu hành của Hải
Nhật Bản được hộ tống bởi một lực lượng
Quân Hoàng Gia, có thể hướng về mục tiêu
gồm: 2 tuần dương hạm hạng nặng Nachi và
cách xa 40.000 thước với tốc độ 36 hải lý.
Haguro, 2 tuần dương hạm hạng nhẹ Naka và
Nhưng với khoảng cách xa như thế, loại thủy
Jintsu, 14 khu trục hạm Yudachi, Samidara,
lôi khó thể hy vọng trúng các mục tiêu di
Murasame, Harusame, Minegumo, Asagumo,
động. Những thủy lôi của Nishimura bổng
Yukikaze, Tokitsukaze, Amatsukaze,
nhiên nổ tung khi lướt đi một vài ngàn thước.
Hatsukaze, Yamakaze, Sazanami và Ushio)
Không thể giải thích được tại sao chúng lại
Với sự chuyển hướng vừa nói, địch quân cho nổ? Có tể là do trục trặc kỹ thuật, hoặc một số
phép chúng tôi mua thời gian. Lúc ấy khoảng nầy va chạm vào một số khác gây ra tiếng nổ
cách giữa hai lực lượng là 36.000 thước. Khi dây chuyền. Lại hoang phí thêm. Nhưng ít ra
nhìn thấy hiện tượng nầy đề đốc Takagi vui tầm xa và tốc độ của những trái thủy lôi loại
49
mới đã này cũng đã gây kinh ngạc cho các sĩ quay lại, và lúc xả hết tốc lực để kết hợp với
quan Đồng Minh, khiến cho tinh thần của họ các tàu bạn, chiếc tàu nầy đã đụng phải một
sút giảm trầm trọng. khu trục hạm.
Sau các đợt tấn công thủy lôi của chúng tôi, Diễn biến bất ngờ nầy gây rối loạn hàng ngủ
các chiến hạm Đồng Minh xoay hướng về địch quân, và cho phép chúng tôi tiến đến gần
Nam. Vào lúc 6 giờ 27, tám phi cơ Đồng hơn. Tám khu trục hạm Nhật, trong đó có tàu
Minh xuất hiện, ở độ cao 20 dậm, hướng về của tôi, đổ xô về phía nhóm tàu Đồng Minh
phía các chuyển vận hạm của chúng tôi. với tốc độ 30 hải lý. Địch quân tổ chức lại
Nhưng 12 chiến đấu cơ của Nhật, được chúng hàng ngủ, bỏ mặc chiếc Exeter chạy khập
tôi gọi từ khi các chiến hạm tách rời khỏi đoàn khểnh ở phía sau, tất cả các miệng súng đều
tàu chuyển vận, cất cánh từ phi trường khai hỏa về phía chúng tôi. Còn cách hạm đội
Balikpapan và đến kịp lúc để chận đầu tám 7.000 thước, khu trục hạm Tokitsukaze, chạy
oanh tạc cơ địch. Cả 8 oanh tạc cơ đều bị phía trước Amatsukaze một chút, đã lãnh một
chiến đấu cơ Nhật bắn hạ mà không kịp thả quả đại bác. Khói trắng từ chiếc Tokitsukaze
một trái bom nào. bốc lên bao phủ hoàn toàn chiếc Amatsukaze
của tôi. Đạn rơi chung quanh như mưa, những
Trời u ám, chỉ thỉnh thoảng một vài tia nắng
cột nước mọc lên mọi phía, nhưng không quả
xuyên qua các đám mây. Hoàng hôn đến thật
nào trúng tàu của tôi. Tôi nghiến răng và ra
nhanh, và mặt trời khuất dạng hẳn vào lúc 7
lịnh hướng thẳng Amatsukaze vào tầm súng
giờ 50. Vào lúc 6 giờ 33, đề đốc Takagi quyết
địch quân. Tôi phải tiến sát hơn, vì như vậy
định phải tiết kiệm đạn dược và ông cũng
mới mong các quả thủy lôi của tôi hữu hiệu.
đoán có thể địch quân lợi dụng đêm tối để tẩu
thoát nếu trận chiến cứ tiếp tục trong tình Hạm đội địch lúc đó vẫn chạy hướng Tây Bắc,
trạng nầy. Ông ra lịnh cho tất cả chiến hạm tức đâm thẳng vào chúng tôi. Đây là hành
của ông “tiến sát và đánh dàn mặt với địch động có tánh cách tấn công đâu tiên trong
quân”. ngày của địch quân. Bây giờ tôi chỉ còn cách
mục tiêu 6.000 thước, tay vịn trên chấn song
Hạm đội của địch quân lại xoay về phía tả và
đài chỉ huy, mồ hôi ướt đẩm mặt tôi. Chưa
bây giờ chạy theo hướng chánh Tây. Chiến
được, hay thêm nữa, phải cách mục tiêu ít
hạm Nhật cũng xoay về hướng Tây, với các
nhứt 5.000 thước. Tàu của tôi lúc ấy đã áp sát
trọng pháo bắn không ngừng nghỉ. Bốn phút
tầm súng của địch quân và không biết chìm
sau, tuần dương hạm Exeter của Anh phát hỏa,
lúc nào.
gây hổn loạn trong hàng ngủ địch quân. Các
chiến hạm Đồng Minh bị màn khói dày đặt Lúc 7 giờ 27 tối, đề đốc Raizo Tanaka ra lịnh
che khuất hẳn. (Sau này chúng tôi biết được chiếc tuần dương hạm Jintsu của ông phóng
một quả 200 ly của tuần dương hạm Nachi tám thủy lôi. Khi các con cá của Jintsu thoát ra
hoặc Haguro đã trúng hầm chứa đạn của chiếc khỏi ống, tôi đã cố gắng lắm mới không ra
Exeter). Exeter ở vị trí thứ hai trong đoàn tàu
lịnh khai hỏa. Một quả đạn địch nổ gần đã
của Đồng Minh giảm hẳn tốc độ, và chậm chạt nước khắp mặt tôi. Tôi cảm thấy hoàn
chạp lê thân ra khỏi nhóm tàu bạn, hiển nhiên toàn bất an, ngay cả hiện tại tôi vẫn còn mang
là để tránh va cham với tuần dương hạm cảm giác nầy. Sự bất an không giống thái độ
Houston của Hoa Kỳ đang chạy phía sau nó. hèn nhát, nhưng giống như giòng máu lạnh
trong tôi tự nhiên tan loãng dưới hỏa lực của
Một hiện tượng đã gây ngạc nhiên là khi chiếc
các tàu chiến địch quân.
Houston xoay mũi về phía trái, tất cả các
chiến hạm khác của địch cũng làm theo, Tôi nhìn thấy 16 thủy lôi của hai khu trục hạm
nhưng soái hạm De Ruyter vẫn tiếp tục chạy Yukikaze và Tokitsukaze lướt trên mặt nước.
thẳng về phía trước. Một vài phút sau, chiếc Tôi bị kích thích và hét to: “Thủy lôi! phóng!”
De Ruyter mới biết là đã chạy đơn độc nên Bốn khu trục hạm khác cũng bắt chước theo
50
Amatsukaze. Tôi đã tính toán nhiều điều kiện Hai tuần dương hạm Nachi và Haguro, lẻo đẻo
chính xác của thủy lôi và nhận thấy ở 6.000 phía sau hai phân đội khu trục hạm, nhìn thấy
thước rất khó trúng một trăm phần trăm, hạm đội địch nên đã xoay lại. Khoảng 8 giờ
nhưng theo tôi chỉ sai chạy dưới 5 phần trăm tối, hai tuần dương hạm Nhựt đã phóng 16
là cùng, nghĩa là 72 trái thủy lôi chỉ có khoảng thủy lôi vào mục tiêu cách 16.000 thước.
3 quả ra ngoài mục tiêu. Nhưng tính toán nầy Khoảng cách nầy quá xa. Hạm đội Đồng Minh
của tôi đã sai lầm biết bao. lại xoay 360 độ khiến các quả thủy lôi nầy đều
vô hiệu và xã hết tốc lực chạy về hướng Nam,
Hạm đội địch đã nhanh nhẹn xoay về hướng
tức hướng Surabaya.
Tây, và tôi nhận thấy ít ra hết phân nữa số
thủy lôi do tàu của tôi phóng ra đã xuyên qua Hai tuần dương hạm Nhựt không truy đuổi.
khoảng trống mà các chiến hạm địch lướt qua. Lúc ấy có một loạt 12 tiếng nổ phát ra ở
Các quả còn lại đến mục tiêu, nhưng chỉ có hướng Nam. Các sĩ quan tham mưu trên hai
một quả hữu hiệu. Quả nầy trúng khu trục tuần dương hạm không thể đoán được lý do,
hạm Kortenaer của Hòa Lan. Chiếc tàu chìm và họ độ chừng tiềm thủy đỉnh địch đang tấn
cấp kỳ. Như vậy cứ 64 quả thủy lôi của chúng công các khu trục hạm Nhựt. Sau đó có sự xác
tôi chỉ có một quả chính xác. Phóng tệ như thế nhận những tiếng nổ nầy là do các thủy lôi của
là cùng. Chiến thuật tránh né của tàu địch quả hai tuần dương hạm phóng ra đã lướt 40 cây
tuyệt vời. số về hướng Nam và chạm vào bờ biển. Trong
bóng đêm, chúng tôi có thể thấy những ánh
Tuần dương hạm Naka và 7 khu trục hạm của
đèn ở Surabaya, cách xa 30 dậm.
đề đốc Shoji Nishimura hiện đã đến và đồng
loạt phóng 64 quả thủy lôi. Hạm đội địch lại Lúc 8 giờ 30 tối, Takagi ra lịnh cho tất cả
xoay hướng 90 độ về phía Bắc, qua một lối di chiến hạm Nhựt ngừng cuộc truy đuổi và qui
động kì dị và không đúng qui tắc, nhưng khiến tụ về gần đoàn tàu chuyển vận. Trận chiến vừa
cho tất cả 64 thủy lôi đều lạc hướng. Bây giờ qua thật sự cả hai phía đều vấp phải nhiều lỗi
địch quân lại xoay thêm 90 độ nữa và cả hạm lầm. Hầu hết những người ở Phân đội 2 đều tỏ
đội của họ đều ẩn trong một màn khói nhân vẻ bực tức lịnh ngừng truy đuổi của Takagi.
tạo dày đặt. Chiến pháp nầy của địch không hề Còn tàu của tôi không được ra tay nhiều bằng
nghe nói đến trong Hải Quân Hoàng Gia các tàu khác nên tôi cũng cảm thấy tiếc rẽ đã
Nhựt. Tôi đứng bất động và sửng sờ. mất dịp may tham dự vào một cuộc truy đuổi
sôi động và quần thảo với địch quân một lần
Một quả trọng pháo của địch trúng khu trục
nữa.
hạm Asagumo khiến 5 thủy thủ thiệt mạng và
19 người bị thương, chiếc tàu nầy bị loại khỏi Khi Takagi thấy tất cả các khu trục hạm Nhựt
vòng chiến một thời gian. Sau khi phóng thủy quay mủi về hướng Bắc, ông ra lịnh cho hai
lôi, Phân đội 2 của chúng tôi và Phân đội 4 chiếc Nachi và Haguro ngừng lại để mang hai
của đề đốc Nishimura, mỗi phân đội tẻ ra mỗi chiếc thủy phi cơ quan sát đã cất cánh từ đầu
hướng, chạy theo hình vòng cung. Khoảng trận đánh lên tàu. Takagi đã suýt chết vì quyết
cách giữa chúng tôi và địch quân nới rộng. định nầy, may mà địch quân vụng về nên
Tuy nhiên hành vi của Đồng Minh đêm nay đã mạng ông còn tồn tại. Việc mang 2 thủy phi
gây khó hiểu cho chúng tôi. Sau khi đã xoay cơ lên tàu là cả một công việc đầy gian nan.
hẳn 360 độ, tàu địch bây giờ gia tăng tốc độ và Sau nầy trong cuộc chiến, nhiều chiến hạm
chạy dưới sự bao che của các màn khói nhân Nhựt chỉ sử dụng phi cơ thám thính một lần
tạo dày đặt, nhưng sau đó lại xoay thêm hai rồi bỏ hẳn, không trục chúng lên tàu nữa. Tuy
lần 90 độ nữa và chạy thẳng về phía Bắc. Ý nhiên, đó là thời gian Nhật Bản đang chiến
định của hạm đội Đồng Minh không thể nào thắng, các vị Tư Lịnh không nhẩn nại trong
đoán nổi. Có lẽ họ vẫn còn mưu định tấn công việc thâu hồi loại phi cơ nầy. Hiện tại, sơ khởi
đoàn tàu chuyển vận của Nhật Bản. của cuộc chiến, Takagi hoàn toàn đúng khi
đưa ra lịnh vừa rồi. Tuy nhiên ông hoàn toàn
51
sai khi nghĩ rằng hạm đội Đồng Minh đã chạy trước đây. Takagi ra lịnh cho tuần dương hạm
thẳng về Surabaya rồi. Jintsu của Đề Đốc Tanaka chạy cách đó
khoảng 5.000 thước, cho thủy phi cơ bay lên,
Lúc 20 giờ 50, khi chiếc Nachi đang trục chiếc
để tiếp tay với Nachi và Haguro. Đề đốc
phi cơ cuối cùng, trong số năm chiếc do tàu
Tanaka nhanh chóng đáp ứng lịnh của Takagi.
nầy thả lên, có tin báo: “Hải đội 3 thiết giáp
hạm đến!” Trung tá Ishikawa nhìn qua ống Lúc 21 giờ 45, phi cơ của Jintsu báo cáo:
viễn kính đã nói to: “Các chiến hạm có ba cột “Một nhóm tàu địch gồm 4 tuần dương hạm
buồm. Phải, hình như chiếc Haruna và và 2 khu trục hạm đang trực chỉ về phía
Kirishima.” Nam.” Tin nầy đã khiến cho các sĩ quan trên
hai chiếc Nachi và Haguro thở phào nhẹ
“Làm sao hai chiếc tàu nầy ở đây được? Hai
nhõm. Trong cuộc đối đầu vừa qua, hai tuần
ngày trước chúng ở Ấn Độ Dương…” sĩ quan
dương hạm của chúng tôi đã phản pháo khi
tin tức đứng trên đài chỉ huy của tuần dương
vừa xoay xong 90 độ nữa. Đồng Minh không
hạm Nachi tỏ vẻ ngờ vực. Ba mươi phút sau,
còn hy vọng gặp lại chúng tôi trong tình trạng
Trung Tá Ishikawa hét to: “Trời hại rồi! Nhiều
bối rối nầy lần thứ hai, nên họ đã đi thẳng về
tàu chiến địch! Bốn chiếc trong số đang hướng
phía Nam. Họ đã để mất một dịp may bằng
thẳng đến chúng ta. Chỉ còn 12.000 thước nữa
vàng. Nếu họ quyết tâm chắc chắn hai chiếc
thôi.” Náo động khắp nơi trên tàu. Hai tuần
Nachi và Haguro đã bị xóa tên, và họ có thể
dương hạm lúc nầy đang nằm như hai cái xác
làm cỏ đoàn chuyển vận hạm như cua mất
chết, thủy thủ đoàn lại chưa sẵn sàng trong vị
càng của chúng tôi.
trí chiến đấu, làm sao xoay sở đây? Tàu địch
đang tiến đến và bắn hàng loạt trái chiếu sáng Tóm lại, trận đánh vừa qua lực lượng hải quân
lên trời. Đề đốc Takagi bậm môi đến rướm Đồng Minh đã chịu đựng thiệt hại nặng nề:
máu. Ông ta đang hấp hối. “Thâu hồi phi cơ tuần dương hạm Exeter của Anh bốc cháy và
nhanh lên!” ông ra lịnh. “Tất cả sẵn sàng lê thân về Surabaya. Ba khu trục hạm bị đánh
chiến đấu”. Một phút, hai phút, ba phút. Thật chìm hẳn. Sáu chiếc tàu nầy lại có quyết định
ớn xương sống. “Phi cơ bị kẹt rồi!” Một nhân dũng cảm tiến về phía Bắc, mưu đánh đoàn
viên cần trục la to. Takagi hét: “Nổ máy, lùi tàu chuyển vận của Nhựt một lần nữa, như đã
hẳn về phía sau.” Động cơ Nachi đã chạy lại, thấy, không may là chúng đã để mất cơ hội
và bắt đầu chậm chậm lùi về phía sau với thuận lợi nhất. Trên đường rút chạy về hướng
chiếc phi cơ còn đang treo lủng lẳng trên dây Nam, khu trục hạm Jupiter của Anh trong
cáp ở bên cạnh. Các tuần dương hạm địch nhóm đã đụng phải một quả thủy lôi của Đồng
khai hỏa và đạn rơi xuống chung quanh chiếc Minh và chìm cấp kỳ. Nhưng năm chiếc tàu
tàu của chúng tôi. Takagi ra lịnh phản pháo còn lại vẫn chưa chịu rút lui hẳn. Chúng đã
khi hai chiếc Nachi và Haguro đã đạt được tốc quay trở lại, chạy thẳng về hướng Bắc, lẻo đẻo
độ 18 hải lý, tốc độ chiến đấu tối thiểu. Cả hai dòm ngó đoàn tàu của chúng tôi, thoạt ẩn
chiếc tàu cùng khai hỏa, cấp bách đến nổi thoạt hiện dưới ánh hỏa châu do phi cơ thám
không kịp sử dụng đèn rọi tìm địch. Cuộc đấu thính của tuần dương hạm Jintsu thả xuống.
súng tiếp tục ở khoảng cách chừng 12.000
Trăng sáng nhưng thỉnh thoảng vẫn bị các
thước và cả hai bên đều phí đạn vô ích. Sau 10
đám mây che khuất. Năm chiến hạm Đồng
phút. Nachi và Haguro không còn nhín thấy
Minh đưa ra cố gắng cuối cùng, chạy xuyên
dạng các địch thủ đâu nữa. Náo loạn đã vượt
qua bóng tối và từng khoảng sáng của ánh hỏa
qua.
châu soi trên mặt biển, hướng về phía chúng
Nhưng một nổi lo âu khác lại đến. Takagi nói: tôi.
“Chiến hạm địch có thể hướng về đoàn tàu
Các chiến hạm Nhựt cũng chỉnh đốn hàng ngủ
chuyển vận của chúng ta.” Hai tuần dương
và sẵn sàng dạ chiến. Tất cả đều hăng hái
hạm Nhựt lại được phái đi tìm kiếm các chiếc
chuẩn bị đánh trận quyết định. Hai tuần dương
tầu đã gây kinh hoàng cho chúng tôi 20 phút
52
hạm hạng nặng Nachi và Haguro luôn luôn trục hạm Fubuki đã phát hiện hai chiếc tàu mà
canh chừng ở hướng Bắc và theo sự hướng họ không rõ xuất xứ chạy cách 10.000 thước
dẫn của phi cơ thám thính. Quá nửa đêm ngày phía Đông đảo Babi, gần vịnh Banten, và xa
8 tháng 2 Nachi phát hiện năm tàu địch đang trận đánh biển Java vừa xảy ra 500 hải lý.
hướng thẳng về phía Bắc. Cả hai chiếc Nachi Trung Tá Yasuo Yamashita, hạm trưởng của
và Haguro lập tức đuổi theo, song song với Fubuki không hiểu hai chiếc tàu bí mật nầy
năm chiếc tàu của Đồng Minh và sau đó chạy định làm gì nên ông đã cho quay tàu lại và lẻo
chậm lại để tìm cơ hội tấn công. Tiết kiệm đẻo theo cách phía sau 8.000 thước. Đó là hai
nhiên liệu và đạn dược là vấn đề quan tâm chiếc Houston và Perth. Nhưng có điều khó
hàng đầu của các chiến hạm Nhựt, do đó hỏa hiểu là tại sao hai tàu nầy di chuyển trên một
lực của chúng tôi giới hạn và chỉ bắn khi nào hải trình kéo dài 24 giờ mà không bị phi cơ
cần thiết. thám thính bay suốt ngày của Nhựt nhìn thấy?
Lúc 0 giờ 53, Nachi đã phóng 8 thủy lôi và Sau trận đánh biển Java, Houston và Perth còn
Haguro 1 quả vào các tàu địch chạy ở 60 độ tả rất ít đạn dược, và sau khi vượt 500 dậm nữa,
mạn, khoảng cách 40.000 thước. Lúc đó mưa với tốc độ 26 hải lý, nhiên liệu cũng gần cạn.
mù bổng che phủ mặt đại dương, chiến hạm Trên đường đến một căn cứ tiếp tế, hai chiếc
Nhựt hy vọng tàu địch không thấy thủy lôi để tàu địch đã kinh ngạc khi nhận thấy đoàn tàu
né tránh. Lúc 1 giờ 6 phút, ánh sáng bùng lên chuyển vận thứ hai gồm 56 chiếc của Nhựt tụ
trong đêm tối và một cột lửa bốc cao ở hướng hợp ở vịnh Banten và đang chuẩn bị đổ bộ.
Đông Nam. Một thủy lôi đã trúng tuần dương Không sợ sệt, cả hai đã khai hỏa vào đám tàu
hạm Java. Bốn phút sau, một tiếng nổ khác chuyển vận nầy, lúc ấy vào khoảng hơn nữa
phát ra cùng hướng, và chiếc soái hạm De đêm.
Ruyter của địch quân bùng cháy như một cây
Khu trục hạm Harukaze của Nhựt đã vội vàng
đuốc. Thủy thủ trên hai chiếc Nachi và
tung một màn khói bao che. Cùng lúc ấy, khu
Haguro reo hò vang dậy. Họ ôm nhau nhảy
trục hạm Fubuki vừa chạy đến, đã phóng 9
múa.
quả thủy lôi. Mười hai chiến hạm của đề đốc
Đề đốc Takagi lạnh lùng nói: “Cuộc chiến đã Akisaburi Hara rối loạn, cho dù trước đó
chấm dứt.” Hai tuần dương hạm Nachi và Fubuki đã gọi vô tuyến báo cho các chiến hạm
Haguro xả hết tốc lực chạy về hướng Đông nầy biết có “hai chiếc tàu bí mật đang tiến vào
Bắc xuyên qua các vùng mưa luồng trên đại Vịnh”, nhưng ở đây vẫn không chuẩn bị tiếp
dương. Không gặp chiến hạm nào của địch chiến, rõ ràng họ khinh thường hai tàu chiến
quân, cả hai chiếc tiến sát đến hai chiến hạm đơn độc của Đồng Minh. Sau nầy, một số hạm
đang bốc cháy. Takagi nói: “Đừng phí đạn với trưởng cho biết họ dành cả thời giờ để tránh
hai chiếc tàu nầy. Để chúng tự hủy lấy!” Cuộc né đạn và thủy lôi của tàu bạn.
truy lùng chấm dứt lúc 5 giờ 30.
Tuy nhiên trong vòng một giờ, cả hai chiếc tàu
Nghi vấn xảy ra trong ngày là sự di chuyển Đồng Minh đều bị đánh chìm. Ba chuyển vận
của tuần dương hạm Houston của Hoa Kỳ và hạm của Nhựt thiệt hại trầm trọng và chiếc tàu
Perth của Úc đại Lợi. Cuộc tìm kiếm vô hiệu chỉ huy của đoàn chuyển vận bị đánh chìm,
quả của Tanaka xa về phía Bắc có thể là lầm khiến đại tướng Lục Quân Hitoshi Imamura bị
lẫn cuối cùng của Nhật Bản trên mặt trận Thái văng ra ngoài, nhưng sau đó ông đã bơi được
Bình Dương. Khi hai chiếc Java và De Ruyter vào bờ biển. Thương vong của Nhật tương đối
bốc cháy, cả hai chiếc tàu nầy đã bỏ đi lập tức nhẹ. Một ủy ban điều tra đã nghiên cứu cuộc
về hướng Đông Nam, dọc theo bờ biển, nghĩa loạn đấu nầy, nhưng không đưa ra kết luận tại
là không trở về hướng xuất phát cuộc tấn sao các chuyển vận hạm Nhựt bị thiệt hại. Có
công. Đó là điều kỳ lạ. nhiều ý kiến cho rằng chúng bị thủy lôi do
chiếc Fubuki phóng ra ở khoảng cách 7.000
Sau 90 phút giữa đêm ngày 01 tháng 3, khu
thước.
53
Trong khi đoàn tàu chuyển vận hoàn tất cuộc 6
đổ bộ thành công ở Surabaya, hai tuần dương
Trưa ngày 28 tháng 2, Đề đốc Raizo Tanaka
hạm Nachi và Haguro đụng địch. Vào buổi
ra lịnh cho khu trục hạm của tôi đến
trưa cùng ngày, cả hai đã phát hiện ba tàu
Bandjermasin để tái nhận nhiên liệu, khi ông
chiến khác của địch quân gần đảo Bawean và
tin chắc rằng tất cả chiến hạm đối nghịch trên
đang hướng mũi về Bắc. Nachi và Haguro,
hải phận gần Surabaya đã được dọn sạch. Tôi
được hai tuần dương hạm Ashigara và Myoko
được chỉ định hộ tống chiếc tàu bịnh viện Hòa
trợ lực, đã đánh chìm cả ba chiếc tàu trong
Lan mà chúng tôi đã chận bắt trước khi trận
vòng hai giờ, từ 13 giờ 30 đến 15 giờ 30, gồm
đánh Java mở màn, đến một căn cứ Nhật Bản
một tuần dương hạm và một khu trục hạm của
gần nhứt ở Borneo.
Anh, và một khu trục hạm của Hoa Kỳ. Đồng
thời, phi cơ thuộc Lực Lượng Đặc Nhiệm của “Khi trở về, tàu của anh phải chở dầu đến mức
Phó Đô Đốc Nagumo cũng đã đánh chìm 4 tối đa,” Tanaka dặn “bởi vì các chiếc khác sẽ
khu trục hạm Hoa Kỳ trong tổng số 8 chiếc lấy dầu từ tàu của anh” Phân đội của tôi đã
thoát ra từ eo biển Bali để chạy về hướng xuất phát từ Timor để tham dự vào cuộc hành
Nam. quân nên tiêu thụ quá nhiều nhiên liệu và hiện
thời thiếu hụt trầm trọng. Chiếc Amatsukaze
Sau khi hoàn tất cuộc đổ bộ, kiểm điểm lại
của tôi chỉ còn đủ nhiên liệu đến
đoàn tàu chuyển vận của Takagi không thiệt
Bandjermasin với tốc độ tiện tặn 18 hải lý.
mất một chiếc nào. Ông đã hoàn thành sứ
Tanaka biết các tàu khác không có khả năng
mạng của ông. Tóm lại, trận hải chiến Java
để hoàn tất nhiệm vụ nầy.
phần thắng lợi ngã về Nhật Bản. Tuy nhiên,
“một loạt sai lầm” của Takagi trong trận đánh Ngang qua đảo Bawean, chúng tôi nhìn thấy
nầy đã bị chỉ trích dữ dội. Việc hoang phí đạn cả trăm người đang vùng vẫy trên mặt nước.
dược và khai hỏa ở khoảng cách 28.000 thước Tiến gần hơn, chúng tôi biết đó là thủy thủ
của ông lúc trận đánh vừa phát khởi, là bị đả đoàn của những chiến hạm Đồng Minh bị
kích nhiều nhất. Khi trận đánh kết thúc, chiếc Nhựt đánh chìm giữa đêm hôm qua. Một rừng
Nachi chẳng hạn, 10 khẩu 200 ly của nó chỉ tay cầu cứu giơ lên và tiếng kêu vang dậy:
còn mỗi khẩu 7 quả đạn. Soái hạm Jintsu của “Nước! Nước!”. Tình cảnh đáng thương tâm.
Tanaka lúc đó đã cạn nhiên liệu và hầu như Tôi không thù hằn những đối thủ đã ngã ngựa,
thả trôi trên mặt biển. Sĩ quan pháo binh có vẽ nhưng tôi có thể làm gì, khi mà chiếc tàu của
khinh thị Takagi khi nói: “Ông ta là một sĩ tôi chỉ có thể chở bốn năm chục người là
quan tiềm thủy đỉnh, làm sao ông ta biết sử cùng. Tôi không thể chỉ cứu phân nửa số
dụng trọng pháo”. người sống sót nầy. Vả lại tàu của tôi cần phải
chạy nhanh để lấy nhiên liệu, hơn nữa nếu tôi
Takagi và phụ tá của ông là Nagasawa đã bác
ngường lại có thể tạo cơ hội cho tiềm thủy
bỏ các lời tố cáo. Nhưng không lâu sau đó,
đỉnh tấn công. Tôi chỉ đành biết vẩy tay, và
ông được chuyển đến chỉ huy một hạm đội
nhắm mắt trước những kẻ sắp chết đuối. Tôi
tiềm thủy đỉnh, còn Nagasawa trở về Đông
ra lịnh gởi một công điện về Đề Đốc Tanaka:
Kinh và được bổ nhiệm vào một chức vụ bàn
“Hơn 100 địch quân sống sót đang trôi dạt
giấy.
cách đảo Bawean 60 dậm, hướng 270 độ, khẩn
Trận hải chiến Java đã dạy cho tôi nhiều bài nổ lực tiếp cứu.” Hoa tiêu cẩn thận lái chiếc
học. Sau trận nầy, cũng là trận đánh lớn đầu tàu vượt qua những nhóm người ở dưới nước.
tiên của chiếc Amatsukaze, chúng tôi đứng Một trong những đại úy của tôi rành tiếng Anh
bên ngoài các trận đụng độ chánh yếu trên đã la thật to: “Cố gắng! Cố gắng! Một tàu cứu
Thái Bình Dương. Trận đánh nầy còn có ý hộ sẽ đến ngay.”
nghĩa hơn hàng ngàn buổi diễn tập mà tôi từng
Sau khi nhận nhiên liệu ở Bandjermasin,
tham dự trước đây.
chúng tôi trở về Surabaya vào ngày 1 tháng 3.
54
Ngang qua Bawean, tôi nhìn quanh, nhưng thước trên mặt biển, gấp đôi các quan sát viên
không còn thấy bóng dáng một thủy thủ sống khác, nhìn chăm chú về phía trước, xoay lại
sót nào của Đồng Minh trên mặt nước. Ngày nói một cách khoan khoái: “Tiềm Thủy Đỉnh
hôm qua chúng tôi không nghe một hoạt động không còn nghi ngờ gì nữa.”
tiếp cứu nào trong khu vực nầy. Trái tim tôi Tôi bước đến ông nhắm của khẩu đại bác 127
bổng nhiên chùn xuống. ly và quan sát. Một chiếc tiềm thủy đỉnh
không sai, ở xa khoảng 6.000 thước. Tôi ra
Trên hải trình tiếp tục trở về Surabaya, chúng
lịnh: “Tốc lực chiến đấu số 2 (26 hải lý), 50
tôi phát hiện một tiềm thủy đỉnh địch quá trể,
độ phải. Mọi người vào vị trí chiến đấu. Xạ
lúc tàu chúng tôi đã vượt qua khoảng cách quá
thủ sẵn sàng hành động. Bật đèn dò tìm tàu
xa. Tôi bỏ quyết định quày lại để tấn công.
địch! Chuẩn bị thủy lôi nổ ngầm!.” Hoạt động
Chúng tôi kết hợp với Phân đội của Tanaka
nhộn nhịp và chiếc tàu gia tăng tốc độ. Khu
vào ngày hôm đó, và đến 20 giờ 30, tất cả các
trục hạm Hatsukaze cho biết là đang theo sau
chiến hạm hoàn tất việc tái tiếp nhận nhiên
chúng tôi. Tôi ra lịnh bật “đèn xanh” (tức tốc
liệu. Tuần dương hạm Jintsu và bốn khu trục
độ 26 hải lý)
hạm phối hợp, mở ngay một cuộc săn tiềm
thủy đỉnh địch quân mà chiếc Amatsukaze đã Iwata bây giờ la lên: “Tiềm thủy đỉnh trồi lên
phát hiện. Đêm hôm đó, trời u ám, tầm quan mặt nước xa 3.500 thước.” Đại úy Akino trên
sát bị giới hạn, nhưng mặt biển lặng sóng nên đài kiểm soát hỏa lực nói lớn: “Các pháo khẩu
chúng tôi hy vọng có thể khám phá ra các mục sẵn sàng khai hỏa, thưa hạm trưởng.” Tôi đáp:
tiêu dễ dàng. “ Chúng ta sẽ khai hỏa khi mục tiêu còn cách
2.500 thước, 60 độ hữu mạn.” Tiềm thủy đỉnh
Một cuộc săn đuổi tiềm thủy đỉnh không có ra
địch nổi hẳn trên mặt biển. Sáu khẩu 127 ly và
đa là một trò chơi đầy kiên nhẫn đối với các
đèn rọi tìm tàu địch của chúng tôi xoay một
chiến hạm Nhật. Mọi khám phá đều tùy thuộc
góc 60 độ.
cả vào đôi mắt thường của quan sát viên và
dụng cụ sonar không mấy hiệu quả của chúng Amatsukaze vẫn tiếp tục chạy thẳng đến mục
tôi. Năm chiếc tàu chạy với tốc độ 18 hải lý tiêu và khi còn cách 2.700 thước chiếc tàu
theo hình chữ chi, nhưng suốt 6 giờ vẫn không quanh trái, xoay tất cả họng súng vào tiềm
tìm thấy một dấu vết nào. Mọi người tỏ vẽ thủy đỉnh địch quân. Một phút sau, hai trọng
chán nản và mệt mõi. pháo khai hỏa, và các trọng pháo kế tiếp.
Chiếc tiềm thủy đỉnh trúng hai quả đạn trực
Sáng sớm ngày 2 tháng 3, bổng quan sát viên
tiếp, bừng cháy, chìm thật nhanh và biến mất
Migita la to: “Một điểm đen, 40 độ tả mạn.
giữa các lượn sóng nước trước khi chúng tôi
Hình như một tiềm thủy đỉnh!” mọi người trên
chạy đến. Chúng tôi thả thêm 2 khối chất nổ
đài chỉ huy đều dõi mắt nhìn. Tôi dùng ống
ngầm cho chắc ăn trước khi rời mục tiêu. Các
nhòm, nhưng vẫn không thấy gì trên mặt biển
sonar của chúng tôi không phát hiện được dấu
đầy sương mù lúc ấy. Migita lại nói: “Điểm
vết nào khác ngoài vết dầu nổi lên mặt nước.
đen bây giờ giống như một mảnh rác.” Mọi
người thất vọng. Riêng tôi, hiện tại qua ống (Đây là tiềm thủy đỉnh Perch (SS.176) chưa bị
nhòm đã nhìn thấy điểm đen giống như mảnh hủy diệt trong cuộc tấn công nầy. Perch xuất
vở của một chiếc xuồng. Chán nản mệt mỏi lại hiện lại vào sang ngày 3 tháng 8 (tức ngày
ùa đến qua các phát hiện ấy. hôm sau cuộc tấn công của Amatsukaze), lần
nầy nó đụng đầu với hai khu trục hạm Nhựt và
Lúc 8 giờ 40, quan sát viên hữu mạn Bumichi
mới bị loại khỏi vòng chiến thực sụ)
Ikeda kêu lên: “không biết vật gì, hướng 30
độ… có thể là một tiềm thủy đỉnh.” Tất cả các Hai giờ sau chúng tôi quay lại khu vực, vì chỉ
cặp mắt đều mở bét ra để nhìn. Ikeda lại la: một vài sĩ quan và thủy thủ đứng phía trên
“Đúng là tiềm thủy đỉnh.” Đôi mắt sắc bén nhìn thấy chiếc tiềm thủy đỉnh bốc cháy, nên
của Iwata, quan sát viên có thể nhìn xa 20.000 còn nhiều người khác tỏ vẻ nghi ngờ. Dầu vẫn
55
tiếp tục trồi lên ở khoảng nước mà tiềm thủy họ: “Các bạn đã nhìn thấy sức mạnh của việc
đỉnh đã chìm. Bây giờ toàn thể thủy thủ đoàn phối hợp đã đưa đến kết quả tốt đẹp như thế
mới thực sự tin tưởng. Đêm kế đó chúng tôi nào. Các bạn làm tròn bổn phận, tôi rất hài
tiếp tục cuộc săn đuổi, mặc dù thời tiết quá lòng. Từ khi khởi đầu cuộc chiến, chúng ta đã
xấu và mưa lớn liên miên khiến mọi dụng cụ trãi qua nhiều tháng quây quần bên nhau mà
quan sát đều vô dụng. không mất mát một người nào. Chúng ta hãy
hy vọng sẽ luôn luôn được sự may mắn nầy.
Khoảng 20 giờ 30 đêm đó, tôi nhìn thấy một
Các bạn đã làm tròn nhiệm vụ trong những
đốm sáng mong manh cách nhiều ngàn thước
ngày đã qua, nhưng tôi chắc chắn các bạn sẽ
trước mũi chiếc Amatsukaze. Đóm sáng chỉ
làm tốt hơn trong những ngày sắp tới.”
lóe lên một lần rồi tắt ngấm, giống như một
diêm quẹt. Phải, có lẽ một người đã quẹt diêm “Hãy nhìn dòng dầu nổi lên mặt nước kia! Nó
để hút thuốc trên sân tàu. Tôi ước lượng ánh phát ra từ một chiếc tiềm thủy đỉnh địch và
sáng lóe lên ở khoảng cách 4.000 thước chánh cũng là chiếc mồ khổng lồ chon hơn 100
Bắc, tức hướng tiến của Amatsukaze. Tôi cho người. Những người nầy chết chỉ vì sự dại dột
tàu gia tăng tốc lực chạy thẳng đến mục tiêu. của một đồng đội, hắn ta đã hút thuốc trong
Đó là một chiếc tiềm thủy đỉnh địch nổi lên đên tối lúc chiếc tàu nổi lên mặt nước. Tôi đã
mặt nước và đang di chuyển khá mau về phía nhìn thấy que diêm lóe sáng và hậu quả xảy
Đông. Amatsukaze gia tăng tốc lực lên 26 hải ra.” “Thủy thủ địch được huấn luyện kỷ, nhân
lý và đảo về phía trái để chạy song song với viên thủy lôi của họ tài ba, nên mặc dù chúng
chiếc tiềm thủy đỉnh ở khoảng cách 2.300 ta chiến thắng nhưng chiến thắng đó rất chật
thước. Qua ánh đèn rọi, chúng tôi thấy tàu vật. Nếu không vì một thủy thủ của chiếc tiềm
địch có kích thước trung bình. thủy đỉnh dại dột, chiếc Amatsukaze nầy sẽ là
mồ chôn 250 người chúng ta. Chiến tranh là
Khẩu đội thứ nhứt khai hỏa, nhưng không
như vậy. Từ đó, tôi tin rằng mỗi người trong
trúng mục tiêu. Ngay lập tức tôi nhìn thấy hai
các bạn đã rút tỉa được một bài học.” “Các bạn
làn trắng xóa vạch trên mặt nước vượt cách
cũng nên biết tôi là một tay nghiện thuốc là
mũi chiếc Amatsukaze một vài thước. “thủy
nặng từ hai mươi năm nay. Nhưng đêm vừa
lôi !” Một thủy thủ la lên. Xương sống tôi ớn
rồi, khi chúng ta đánh chìm chiếc tiềm thủy
lạnh. Nổi sợ hải của tôi biến mất một vài giây
đỉnh nầy, tôi đã bỏ hút. Tôi làm như vậy
sau đó khi hai quả đạn của khẩu đội thứ hai
không phải để các bạn bắt chước theo tôi
trúng mục tiêu. Và hai quả đạn của khẩu đội
nhưng để mỗi lần nhớ đến tôi, các bạn sẽ nhớ
thứ ba biến chiếc tiềm thủy đỉnh thành ngọn
đến câu chuyên mà tôi vừa nói. Trong tư cách
lửa, và ngọn lửa nầy từ từ biến mất trong làn
hạm trưởng của các bạn, tôi có trách nhiệm
sóng.
đối với mạng sống của các bạn, và vì vậy tôi
Chúng tôi rời khỏi khu vực vào lúc 23 giờ 45 phải nêu gương trước.” “Bây giờ chúng ta hãy
sau khi các máy sô na của chúng tôi không dành một phút mặc niệm cho những người đã
khám phá được dấu vết nào chứng tỏ mục tiêu chết. Mặc dù họ là kẻ thù, họ đã chết cho xứ
còn tồn tại. sở của họ, và vì vậy đáng cho chúng ta dành
cho họ phút giây ngắn ngủi nầy.” Sau khi mặc
Ngày hôm sau thời tiết trong sáng, và đêm đến
niệm, tôi gọi Ikeda, quan sát viên đã phát hiện
chúng tôi trở lại khu vực cũ. Nơi đây, chúng
chiếc tiềm thủy đỉnh vào ngày 2 tháng 3, móc
tôi chú ý đến một vệt dầu nổi trên mặt nước,
túi thưởng cho anh ta 10 yên (khoảng 2.500
giống như khói tuôn ra từ một miệng núi lửa
VN theo thời giá), kèm theo một gói tặng
ngầm dưới biển. Thủy thủ đoàn được gọi ra để
phẩm và 10 ngày phép đặt biệt. Buổi họp
nhìn thấy kết quả của việc làm đồng đội của
chấm dứt với lời hoan hô của mọi người dành
họ. Không lộ hẳn sự thích thú như đêm trước,
cho Ikeda.
nhưng mọi người đều tỏ vẻ hài lòng. Thừa dịp
thủy thủ đoàn tụ hợp trên sân tàu, tôi nói với Vào ngày 6 tháng 3, Amatsukaze và
56
Hatsukaze trở về Bandjermasin để tái nhận (Sau nầy chúng tôi biết đó là chiếc Seawolf
nhiên liệu, đạn dược và đồ tiếp tế. Trong lúc ở của Hoa Kỳ đã liều lĩnh len lỏi vượt qua mũi
đây, tôi đến viếng chiếc tàu bịnh viện Hòa Lan súng của bốn khu trục hạm Nhựt để mưu đánh
để dò hỏi tin tức số thủy thủ địch mà chúng tôi chìm cho được soái hạm Naka).
gặp trôi nổi gần đảo Bawean một tuần trước
Mặc dù 800 tấn nước tràn vào, nhưng chiếc
đây. Tôi hêt sức vui mừng khi biết được hầu
Naka vẫn không chìm vì đóng chặt các ô riêng
hết số người nầy đã được giải cứu, và hiện có
rẻ trong tàu kịp thời. Được 7 khu trục hạm hộ
mặt trên chiếc tàu bịnh viện, cùng với 1.000 tù
tống, soái hạm lê lết trở về Nhựt để sửa chửa
binh khác. Nhìn đám đông dồn chung trêm
lại mất nhiều tuần lễ. Đó là cái giả phải trả cho
một chiếc tàu nhỏ bé, tôi nhớ lại những ngày
tánh tự mãn. Tất cả chúng tôi đều chia sẽ lỗi
còn là sinh viên sĩ quan và chuyến huấn luyện
lầm nầy, và riêng tôi lại học được một bài học
ở Mỹ Châu và Âu Châu. Trong nhóm tù binh
nữa.
nầy chắc có một số tôi đã từng gặp. Hoàn cảnh
hiện tại của họ thật đáng buồn, và tôi thầm (Tuần Dương Hạm Naka là chiếc cuối cùng
nhủ là không bao giờ nên để rơi vào tay địch của class tuần dương hạm nhẹ Sendai, lớp nầy
quân. gồm 3 chiếc: Sendai, Jintsu và Naka, trọng tải
5195 tấn, đóng năm 1922 hoàn tất trang bị và
Những ngày còn lại của tháng 3, không có gì
sử dụng vào tháng 10 năm 1925. Lớp tuần
đáng nói. Vào ngày cuối cùng của tháng nầy,
dương hạm Sendai thường được dùng làm soái
khu trục hạm Amatsukaze tham dự vào cuộc
hạm cho các phân đội khu trục hạm. Trang bị
chiếm đảo Christmas, cách Java khoảng 200
7 pháo khẩu 140 mm, 4 ống phóng thủy lôi,
dậm. Hòn đảo lẻ loi nầy không chỉ là một địa
tốc độ chạy tối đa gần 36 hải lý, và mang theo
điểm chiến lược mà còn có nhiều quặng sắt.
được một thủy phi cơ thám thính. Chiếc tuần
Cuộc hành quân nầy suông sẽ nhứt so với các
dương hạm nầy tuy già nua nhưng tham dự
cuộc hành quân khác mà tôi từng tham dự
hầu như các cuộc hành quân lớn từ khi bắt đầu
trước đây. Cuộc đổ bộ được hơn một chục
cuộc chiến Thái Bình Dương cho đến năm
oanh tạc cơ, hai tuần dương hạm, bốn khu trục
1944, Naka bị đánh chìm gần quân cảng Truk
hạm Nhựt oanh tạc và pháo kích dọn đường.
do các oanh tạc cơ SB2C Helldiver và máy
Bảy giờ sáng hôm đó, hơn 100 quân phòng
bay phóng thủy lôi Avenger từ hai hàng không
thủ người Anh đã đầu hàng ngay trước khi
mẫu hạm Bunker Hill và Cowpens không tập
cuộc đổ bộ hoàn tất, tất cả bị bắt làm tù binh
Truck vào ngày 2 tháng 2 năm 1944, 210
và trở thành phu khuân vác các tài nguyên của
người sống sót trong đó có hạm trưởng cuối
hòn đảo xuống bến tàu.
cùng của Naka, Đại Tá Yoshimasa Sutezawa)
Có một việc cần nói vào ngày thứ hai của
PHẦN BA - CHUYẾN XE LỬA TỐC
cuộc hành quân êm đẹp nầy. Lúc 8 giờ 05
HÀNH ĐÔNG KINH
phút tôi nhìn thấy một làn nước sủi bọt giống
như mũi tên lao đến tuần dương hạm Naka, Cuộc đổ bộ đảo Christmas đánh dấu sự kết
soái hạm của chúng tôi. Đó là một trái thủy lôi thúc giai đoạn đầu tiên các cuộc hành của
được phóng ở khoảng cách không hơn 700 Nhật Bản ở Đông Nam Á. Mặt trận Thái Bình
thước và một góc 50 độ phía hữu mạn của Dương cũng lắng dịu hơn một tháng sau ngày
chiếc Naka. Soái hạm vội xoay hướng nhưng đổ bộ,
không kịp. Thủy lôi trúng giữa thân tàu và phá
Vào ngày 3 tháng 4, chúng tôi được lịnh rời
vở một lổ hỏng 5 thước, nhưng không có thủy
bỏ nhiệm vụ hộ tống soái hạm Naka gần
thủ nào thiệt mạng. Đó là một phép lạ. Bốn
Surabaya và kết hợp với hạm đội ở biển Java.
khu trục hạm Nhựt và tuần tiểu đỉnh xông ra
Ngày kế, chúng tôi đến Batavia và trưa đó lên
và thả xuống nước nhiều khối chất nổ ngầm
đường đến Macassar. Nơi đây chúng tôi lưu
để hủy diệt chiếc tiềm thủy đỉnh địch vừa
lại năm ngày để kiểm soát lại máy móc và vũ
phóng thủy lôi, nhưng nó đã cao bay xa chạy
khí. Thành phố nầy nhộn nhịp, cửa hàng buôn
57
bán tấp nập với mọi loại nhu yếu phẩm khó Ngày hôm sau, tôi ra lịnh mở rộng quầy hàng
tìm thấy ở Nhựt trước đây. trên tàu, và mọi người muốn mua sắm bao
nhiêu tùy ý. Đại úy Noro Iwabuchi, phụ tá của
Đa số dân chúng Nhựt đều tin tưởng Nhật Bản
tôi, lên bờ để sắp xếp một bữa tiệc cho thủy
se tự tìm kiếm một nền hòa bình vào mùa
thủ đoàn. Sau khi đặt 240 phần ăn ở nhà hàng
xuân năm 1942, thay vì cho đợi các điều kiện
Morisawa. Iwabuchi báo cáo với tôi rằng:
hòa binh do Đồng Minh đưa ra sau khi chúng
“Nhà hàng cho biết là không chắc cung cấp
tôi vẫy những lá cờ trắng. Nhưng những tháng
đầy đủ phần ăn cho tất cả chúng tôi, bởi nhiều
đầu năm 1942 trôi qua, và Chánh Phủ Nhật
chiếc tàu bạn cũng mở tiệc tại các nhà hàng
không hề mưu tìm một nền hòa bình nào hết.
trong thành phố khiến thực phẩm trở nên khan
Thật vậy, các chính trị gia và các nhà lãnh đạo
hiếm, nhưng bù lại nhà hàng có rất nhiều rượu
quân sự Nhựt đều khăng khăng tin tưởng việc
ngon.”
chiếm đóng Đông Nam Á trở thành vĩnh viễn,
với nguồn tài nguyên vô tận của khu vực vĩ Khi bữa tiệc nầy được thông báo, thủy thủ
đại nầy, Nhật Bản sẽ không thể nào bị đánh đoàn Amatsukaze đều nhảy nhót vui mừng.
bại. Chỉ mười thủy thủ đoàn kém may mằn vì phải
ở lại tàu đảm trách việc canh gác, tât cả số còn
Từ Macassar chúng tôi chạy đến Surabaya, và
lại lên bờ vào lúc 17 giờ. Thành phố Kure
cuối cùng vào ngày 17 tháng 4, chúng tôi
phồn thịnh đầy dẫy thủy thủ, các nẽo đường
được lịnh quay về Nhật Bản. Mọi người đều
hầu như bị họ dẫm nát.
hớn hở, những thủy thủ bị động viên mơ mộng
được giải ngủ. Họ cũng hy vọng chiến tranh Để hổ trợ nhà hàng, chúng tôi mang theo
chấm dứt. Nhiều sĩ quan có thể không nhìn nhiều đồ ăn hộp. Chỉ có năm geisha phục dịch
thấy các viễn cảnh màu hồng nầy, nhưng được cho cả bữa tiệc hơn 200 người của chúng tôi,
dịp trở về quê hương đã khiến họ vui mừng nên họ phải chật vật lắm mới cung phụng thức
không kém gì binh sỹ. ăn và uống đầy đủ. Một vài cô geisha trong số
nầy cũng đem vui vẻ thêm cho bữa tiệc qua
Chúng tôi rời khỏi Surabaya để trở về
các màn ca múa của họ. Rượu uống tự do làm
Macassar, và ngày hôm sau chúng tôi kết hợp
bừng chí thực khách, nhiều thủy thủ của tôi
với một nhóm khu trục hạm hộ tống một đoàn
nhảy ra tiếp tay bưng dọn với năm cô geisha,
tàu chuyển vận đồng, dầu hỏa và thực phẩm
và họ còn ca múa nữa. Tôi được mỗi thuộc
về Nhựt. Chuyến đi bình thường nhưng đầy
cấp mời một ly rượu. Tôi không từ chối một
hân hoan. Khi tiến vào hải phận của xứ sở, và
ai. Tôi không biết mình đã uống bao nhiêu ly
nhìn thấy bóng dáng các hòn đảo Nhật Bản
sake từ đầu cho đến khi bữa tiệc chấm dứt vào
thấp thoáng ở chân trời, mọi người đều nhảy
lúc nữa đêm, nhưng tôi cảm thấy còn đứng
nhót vui mừng. Ngày 2 tháng 5, Amatsukaze
vững.
và các khu trục hạm khác lặng lẽ chạy vào hải
cảng Kure. Biển Nhật Bản với nhiều trăm hòn Ngày hôm sau, mỗi thủy thủ được cấp từ ba
đảo lấm tấm là một quang cảnh chào đón đầy đến sáu ngày phép. Đi phép đợt ba, tôi đáp
êm ả. Lũ hải âu dậy tiếng như chào mừng chuyến xe lửa đêm để về nhà. Tim tôi đập rộn
ngày chúng tôi trở về. ràng khi xe lửa tiến vào thành phố Kamakura
vào sáng ngày 4 tháng 5. Những rặng thông
Nhật Bản không giống những xứ nóng khác.
bao phủ thành phố cổ 800 năm nầy đang thì
Vùng biển ở phía Nam như một rừng hoa rực
thầm trong gió biển. Vợ tôi và ba con ra chờ
rỡ dưới ánh nắng nung nấu và vạn vật đều óng
đón tôi ở sân ga. Tất cả đều hân hoan thấy tôi
ả. Trở về quê hương, tất cả màu sắc có vẻ dịu
trở về. Nhà tôi chỉ cách ga xe lửa 20 phút đi
dàng, ve vuốt. Chúng tôi mất dịp ngắm mùa
bộ, nhưng tôi cảm thấy lần trở về nầy là lần
hoa anh đào nở vào đầu tháng 4, nhưng những
trở về vinh quang, và tôi gọi ngay một chiếc
lá non xanh mướt trên cành đối với chúng tôi
taxi.
chẳng khác nào những nụ hoa.
58
Vào nhà, tôi mở ngay gói quà mà tôi đã mua Kure đã làm cho cả gia đình tôi hài lòng, vì ở
từ miền Nam. Nhưng sô cô la làm cho các con đây có những món ăn không thể tìm thấy
tôi hớn hở vì ở đây hiếm khi có loại nầy. Buổi trong thành phố, và nhiều năm sau nầy các
chiều hôm đó, ông bạn láng giềng lâu năm của con tôi vẫn còn nhắc nhở, đặt biệt vào những
chúng tôi là Tanzan Ishibashi sang thăm. ngày thiếu thốn khi Nhật Bản đầu hàng.
Chúng tôi nhận lời mời dùng cơm tối với ông.
Tôi về Kure được 4 ngày thì có lịnh thuyên
Ishibashi là chủ nhiệm kiêm Chủ Bút Tạp Chí
chuyển hầu hết các thủy thủ đoàn của tôi. Tất
Toyo Keizai. Theo tôi, ông là một người thông
cả các sĩ quan cùng phân nữa hạ sĩ quan và
thái và khôn khéo hiếm có, nhưng tôi không
binh sỹ rời khỏi chiếc Amatsukaze. Mỗi ngày,
bao giờ tưởng tượng có một ngày ông cầm đầu
các sĩ quan và binh sỹ đầy kinh nghiệm của tôi
Nội Các Nhật Bản.
lần lượt lên đường sang các tàu mới, nhường
Bữa cơm hoàn toàn vui vẽ. Sau đó, tôi với ông tàu cũ cho các sĩ quan vừa ra trường và binh
ngồi nhấm nháp sake. Là một kinh tế gia, ông sỹ tân tuyển. Những cuộc hoán chuyển nầy
muốn nghe tình hình ở Đông Nam Á. Ông hỏi: thường xảy ra trong hải quân. Tôi không hiểu
“ hải quân của chúng ta có đủ khả năng kiểm Bộ Tư Lịnh Tối Cao đã nghĩ như thế nào khi
soát khu vực rộng lớn nầy và bảo vệ nguồn tài cho thi hành việc nầy. Thủy thủ đoàn đã được
nguyên phong phú ở đó, để cung ứng cho các huấn luyện thuần thục của tôi bị chia manh xẻ
cơ xưởng kỹ nghệ Nhật Bản hay không?” mún, thật là một điều đáng tiếc. Các hạm
trưởng khác cũng cảm thấy như tôi. Phải mất
Với một người nhìn xa hiểu rộng như ông, tôi
ít nhất hai tháng mới mong khép những tay
không thể che đậy sự thật được. Tôi đáp:
lính mới nầy vào qui cũ, những kẻ chưa hề
“chúng ta đã đạt được một số chiến thắng,
biết làm việc tập thể là gì. Và những gì sẽ xảy
việc nầy đơn giản là địch quân đã không biết
ra nếu ngay bây giờ họ được giao phó nhiệm
yếu điểm của chúng ta. Cũng như tôi, chức
vụ chiến đấu?
ông biết khả năng sản xuất vô tận của Đồng
Minh. Không có một chổ nào dành cho sự lạc Khi kế hoạch hành quân Midway được tiết lộ
quan của Nhật Bản trong cuộc chiến nầy.”. vào ngày 20 tháng 5, tôi nghĩ Bộ Tư Lịnh Tối
Ông chú ý những gì tôi thành thật trình bày. Cao đã mất hẳn khôn ngoan. Tin tức gây ngạc
Chế độ kiểm duyệt hiện thời khiến ông không nhiên nầy, tôi đã được đề đốc Raizo Tanaka
hiểu biết những sự thật của cuộc chiến nầy. cho biết riêng ở căn cứ hải quân Kure. Tôi lấp
Vào năm 1956, ngay trước khi trở thành Thủ bấp hỏi: “Thưa Đề Đốc, như vậy nghĩa là sao?
Tướng, cuốn sách viết về kinh nghiệm trong Chúng tôi sẽ tham dự hành quân với thủy thủ
cuộc chiến của tôi ấn hành ở Nhựt đã được đoàn nầy à?” Tanaka có vẻ chán nản: “Hừ…!
ông đề tựa với những lời khen tặng mà tôi Tôi mong chuyện nầy không có thật.” Phân
nghĩ không xứng đáng nhận lãnh. Trong đó đội của Tanaka, gồm một tuần dương hạm và
ông viết rằng cuộc đàm đạo buổi chiều vào sáu khu trục hạm, lặng lẽ rời Kure vào ngày
năm 1942 đã khiến ông xem tôi như là một sĩ 21 tháng 5. Với tốc độ 20 hải lý, chúng tôi
quan hải quân phi thường. hướng về Saipan, nơi đây những “lịnh đặt
biệt” đang chờ đợi chúng tôi. Ngày kế đó, tôi
Sáu ngày phép trôi qua nhanh chóng. Có lịnh
nghe tiếng la hét giận dữ và tiếng vật gì đó va
gọi tôi trở về tàu lập tức, để chờ đợi nhận sự
chạm nên tôi bước lên sân tàu để xem. Tôi
bổ nhiệm mới không biết vào lúc nào. Để kéo
thấy Đại úy Kazue Shimizu, tân sĩ quan pháo
dài thời gian gần gũi với gia đình, tôi mang tất
thuật, đang to tiếng với một thủy thủ có lẽ đã
cả đi theo tôi đến Kure vào ngày 10 tháng 5.
phạm phải lầm lỗi, và sau đó Shimizu cung
Các con tôi tỏ ra thích thú vì được đi xa lần
tay thoi anh nầy. Tôi tức giận hỏi: “ Gì đó?.”
đầu tiên, nhứt là khi chúng tôi vào ngụ trong
Shimizu xoay lại tôi, đôi mắt vẫn còn hằn học:
một khách sạn. Sắp xếp công việc xong xuôi,
“Thưa Trung Tá, tên nầy thấy tôi không chào.
chúng tôi đi dạo phố hoặc leo núi. Các bửa ăn
Tôi trị nó.” Tôi hỏi tên thủy thủ: “Đúng như
ở câu lạc bộ sĩ quan thuộc căn cứ hải quân
59
vậy không?” “Đúng, thưa Trung Tá.” Hắn ấp chiếc Amatsukaze. Tôi không cho phép đánh
úng đáp. Mặt hắn sưng phù vì nhận lãnh cái đập thủy thủ đoàn của tôi. Đó là lịnh cho quí
thoi vừa rồi. vị.”
Tôi hơi xúc động khi thấy thủy thủ nầy là Tất cả rút lui, và lưỡi tôi như có vị chua chát.
Ikeda, quan sát viên được ban thưởng vì đã Tôi cảm thấy bực bội vô tả. Với một thủy thủ
khám phá ra chiếc tiềm thủy đỉnh địch gần đoàn vá víu thế nầy, tôi làm sao đủ thời giờ
Surabaya. Tôi mạnh mẻ cảnh cáo anh ta và khép họ vào qui cũ để tham dự một cuộc hành
yêu cầu Shimizu theo vào phòng riêng của tôi. quân quan trọng sắp xảy ra? Tôi nhớ lại những
Hắn thoáng ngơ ngác nhưng vẫn im lặng đi kinh nghiệm đã trải qua ở Eta Jima những
theo tôi. Sau đó, tôi đóng cửa phòng và mời năm trước đây, và tôi vẫn không thể quên
Shimizu ngồi trên chiếc ghế đẫu. Tôi rất bực được những tên bịnh hoạn được trao quyền tự
cảnh vừa rồi, nhưng tôi đã cố dằn xuống. Tôi do đánh đập tôi. Đánh đập người như đánh
nói: “Shimizu, anh có thể hút thuốc, đây là câu đập súc vật trên một chiếc khu trục hạm không
chuyện giữa một người và một người, không khác nào tước đoạt sáng kiến của thuộc hạ.
phải giữa hạm trưởng và sĩ quan pháo thuật. Trên một khu trục hạm, mỗi người đều phải
Tôi không muốn chỉ trích anh hoặc bảo vệ đâu lưng làm việc, vì chỉ như vậy mới có thể
người lầm lỗi. Nhưng tôi phải trình bày rõ với đòi hỏi một thủy thủ khu trục hạm tận dụng
anh là tôi không chủ trương duy trì kỷ luật năng lực của mình, thường thường gấp đôi,
bằng hình phạt thể xác. Tôi không hiểu trong các cuộc hành quân.
phương pháp chỉ huy của hạm trưởng trước
Tôi quyết định dành nhiều thời giờ đích thân
đây của anh như thế nào, nhưng tôi tin rằng
theo dõi công việc trên tàu. Tôi luôn luôn
một thủy thủ khu trục hạm phải hoàn toàn duy
nghe la hét giận dữ, nhưng không thấy sĩ quan
trì việc làm có tánh cách đồng đội. Đó là lối
nào đánh đập thuộc cấp nữa.
chiến đấu hữu hiệu nhứt. Tất cả 250 người
trên chiếc tàu nầy phải làm việc như một Chuyến đi dài 1.400 dậm hoàn toàn yên tỉnh,
người. Tất cả phải chung lưng đấu cật trong và sáng ngày 25 tháng 5 chúng tôi đến Saipan.
tình chiến hữu và sự hòa thuận” Mười sáu tàu chuyển vận khởi hành từ Truk
chất đầy 3.000 binh sỹ bộ binh và 2.800 thủy
Shimizu chăm chú lắng nghe, hình như hắn
thủ cũng đã đến. Trong hải cảng nầy còn có
không hài lòng nhưng không nói ra. “Duy trì
hơn chục chiếc tàu săn tiềm thủy đỉnh, tuần
việc làm đồng đội tốt và một trật tự thích đáng
tiểu đỉnh, trục lôi hạm và tàu chở dầu. Ngày
không phải dễ dàng. Nhưng tôi đã từng làm
hôm sau, trong một cuộc hợp chiến thuật gồm
được mà không cần phải áp dụng hình phạt
các vị hạm trưởng, cuộc hành quân Midway
thân xác. Việc khó, nhưng phải làm cho được.
được chánh thức công bố. Lịnh hành quân chi
Nếu thấy khó khăn, lần sau gặp trường hợp
tiết được trao cho mỗi sĩ quan. Theo đó, chiếc
vừa rồi hãy báo cáo cho tôi biết để tôi quyết
Amatsukaze lãnh nhiệm vụ hộ tống lực lượng
định.” Shimizu im lặng nhìn xuống. Tôi nhấn
đổ bộ Midway.
chuông và yêu cầu ba sĩ quan cầm đầu ba
ngành khác đến gặp tôi. Tất cả đều là người Kế hoạch hành quân Midway có hiệu lực kể từ
mới. Đại úy Shigeo Fujisawa, cơ khí trưởng, ngày 26 tháng 5 năm 1942. Ngày kế đó, Lực
Trung úy Masatoshi Miyoshi, sĩ quan thủy lôi Lượng Đặc Nhiệm của Phó Đô Đốc Nagumo
trưởng, và Đại úy Kinjuro Matsumoto, hoa rời khỏi biển Nhật Bản trực chỉ đến Midway.
tiêu trưởng, đến phòng tôi nhanh chóng. Mặt Từ Saipan, lực lượng đổ bộ được các khu trục
cả ba có vẻ khẩn trương, dĩ nhiên là do lịnh hạm hộ tống lên đường vào ngày 28 tháng 5.
gọi bất thình lình của tôi. Tôi nói ngay: “Tôi Độ chừng tiềm thủy đỉnh địch thế nào cũng
vừa thấy Shimizu đánh một thủy thủ một cách theo dõi, chúng tôi giả vờ chạy về hướng Tây,
ngang nhiên. Đây là lần đầu và cũng là lần sau đó quay sang hướng Nam. Đồng thời với
cuối, tôi không muốn cảnh nầy tái diễn trên cuộc khởi hành của chúng tôi, phân đội của
60
Đề Đốc Takeo Kurita, gồm ba tuần dương Lực Lượng Đặc Nhiệm của Nagumo có thể
hạm và hai khu trục hạm cũng rời khỏi đảo nghiền nát địch quân với các quả đấm ngàn
Guam. cân của nó.
Thành phần chánh của Hạm Đội Hổn Hợp do Bình minh ngày 5 tháng 6, thời tiết u ám, mây
chiếc siêu thiết giáp hạm tối tân Yamato, soái giăng kín bầu trời, nhưng đứng gió. Đứng trên
hạm của Đô Đốc Yamamoto, dẫn đầu rời khỏi đài chỉ huy của chiếc Amatsukaze, mí mắt tôi
biển Nhật Bản vào ngày 29 tháng 5. Ngày nặng trĩu sau một đêm không ngủ. Với thời
trước đó là ngày kỉ niệm thứ 37 cuộc chiến tiết nầy, nếu phi cơ địch thình lình từ trong
thắng hạm đọi Nga Sô ở eo biển Tsushima vào các đám mây bay thấp xuất đầu lộ diện tấn
năm 1905 của Nhật Bản. Một điềm lành báo công, thật khó cho chúng tôi chống đỡ. Tôi
trước, nhưng qua linh tính, tôi cảm thấy có thức tỉnh qua tiếng nói từ phòng truyền tin
một cái gì sai lầm trong cuộc hành quân nầy phát ra: “Trung Tá, Lực Lượng Đặc Nhiệm
và tim tôi như chùng xuống. chánh của chúng tôi gởi đi nhiều công điện
khẩn cấp.” “Mang tất cả lên đây cho tôi.” Tôi
Sáu ngày nồi tiếp trôi qua đều đặn. Khoảng 6
ra lịnh. Vài giây sau, tôi nhìn chăm chú vào
giờ sáng ngày 3 tháng 6, một thủy phi cơ địch
một mãnh giấy, tim tôi như ngừng đập. Công
xuất hiện vài dậm phía trước đoàn tàu chốc lát
điện gởi đi của hàng không mẫu hạm Kaga:
rồi biến mất. Nhưng chắc chắn chiếc phi cơ
“chúng tôi bị bốc cháy.”
nầy đã ghi nhận đoàn tàu của chúng tôi đang
hướng về Midway, lúc đó chỉ còn cách phía Những công điện kế tiếp báo cáo các cuộc tấn
Đông Nam hòn đảo nầy 600 dậm. công có hiệu quả của địch quân vào hai hàng
không mẫu hạm Soryu và Akagi, soái hạm của
Vào xế trưa, nhiều phi cơ địch bay đến từ phía
Phó Đô Đốc Nagumo. Sân tàu của ba hàng
Nam. Soái hạm Jintsu của Tanaka khai hỏa.
không mẫu hạm bốc cháy cùng một lúc! Tôi
Phi cơ địch tránh ra xa, chờ khi tiếng súng dứt
đang đọc những gì đây? Có phải tôi nằm mơ
chúng quay lại. Jintsu vẫn khai hỏa, nhưng
không? Tôi lắc đầu. Không, tôi hoàn toàn tỉnh
không trúng, và cuối cùng những phi cơ nầy
táo. Tôi kêu trời và trao công điện cho các sĩ
bay mất dạng. Vì không được sự bao che của
quan của tôi. Tay Đại úy Shimizu run rẩy khi
không quân, nên đoàn tàu của chúng tôi có vẻ
lướt mắt trên các giòng chữ. Mặt Đại Úy
nao núng. Nhá nhem tối phi cơ địch quày lại,
Matsumoto xanh như tàu lá, trung úy Miyoshi
và lần nầy bay xà thấp nên chúng tôi có thể
có vẻ nghi ngờ. Tôi nhìn quanh, đoàn tàu của
nhận ra đó là 9 chiếc pháo đài bay B.17.
chúng tôi đang lướt theo hình chữ chi. Tôi
Tất cả các khu trục hạm đều khai hỏa. Không chắc các hạm trưởng và sĩ quan trên mấy
một phi cơ địch nào trúng đạn, và trước khi chiếc tàu khác đã đọc những tin tức gây xúc
bay đi, các oanh tạc cơ 4 máy thả nhiều trái động nầy. Dù choáng váng, chúng tôi vẫn phải
bom, rớt nổ cách chúng tôi 1.000 thước. Quá tiếp tục kế hoạch đã sắp xếp, vì chúng tôi
nữa đêm, bốn oanh tạc cơ địch lại xuất hiện và không hề nhận được lịnh thối lui.
thả nhiều trái thủy lôi. Một trong những trái
Tin tức tiếp tục đến, và trong chúng tôi không
thủy lôi trúng ngay chiếc tàu chở dầu
còn ai nghi ngờ về sự thật đã xảy ra. Lực
Akebono Maru, gây cho 11 người thiệt mạng
Lượng Đặc Nhiệm của Nagumo đã bị cắt nát
và 13 người khác bị thương. Nhưng chiếc tàu
ra từng mảnh. Nhưng chúng tôi đang muốn gì
không chìm vì khu vô nước được ngăn lại kịp
đây? Cơn buồn rầu của tôi vì sự mất mát ba
thời, và có thể di chuyển theo đoàn tàu chuyển
hàng không mẫu hạm biến thành cơn thịnh nộ.
vận chạy chậm chạp.
Chúng tôi sẽ rơi vào bẩy nhu lực lượng chánh
Chúng tôi hiểu rõ đang phải đối đầu với một của chúng tôi?
địch quân đã chuẩn bị sẵn sàng, nhưng các cố
Cuối cùng lịnh hành quân mang số 154 đến
gắng ngăn chặn trước đoàn tàu của chúng tôi
lúc 9 giờ 20 sáng, chỉ thị đoàn tàu chuyển vận
như vậy được xem là yếu kém và vụng về.
61
của chúng tôi “tạm thời quay mũi về hướng tuần dương hạm và 15 khu trục hạm đang di
Tây Bắc” và “tất cả các chiến hạm tấn công chuyển về hướng Tây. Chúng tôi đang hộ tống
địch quân từ hướng Tây Bắc Midway.”. Các chiếc Hiryu rút lui về hướng Tây Bắc.” Hai
hộ tống hạm nhỏ và 16 chuyển vận hạm xoay giờ sau đó, Yamamoto đưa ra một lịnh nữa, và
chầm chậm theo đội hình, và chạy thẳng về ông vẫn chủ tâm tấn công địch quân. Lịnh nầy
hướng Bắc. Sáu khu trục hạm và một tuần đến tay tôi khi toi đang nhìn thấy một chiếc
dương hạm thuộc phân đội của chúng tôi gia tàu đang bốc cháy dữ dội, cách chiếc
tăng tốc độ lên 30 hải lý, trực chỉ Midway. Amatsukaze khoảng 5.000 thước về phía Tây.
Tôi xem lại hải đồ và xác định chiếc tàu đang
Cho dù hôm nay trời đứng gió, với tốc độ hiện
bốc cháy là hàng không mẫu hạm Akagi. Tôi
thời, chiếc Amatsukaze lướt sóng ào ạt, tạo
nhớ lại quang cảnh một chiến hạm địch bốc
một màn mưa và bọt nước che mờ đài chỉ huy.
cháy ở Java. Bây giờ đây là soái hạm của
Bây giờ tôi không còn cảm thấy lưỡng lự nữa.
chúng tôi. Trái ngược biết bao. Trong trận hải
Lúc 10 giờ 10, lịnh hành quân 156 công bố
chiến ở biển Java, cả hai, Nhật Bản và Đồng
“hoãn lại” kế hoạch chiếm đóng đảo Midway,
Minh đều vấp phải lổi lầm, nhưng ở Midway
và chỉ thị cho chúng tôi tiến sát vào bờ biển để
chỉ có một mình Nhật Bản lổi lầm mà thôi.
pháo kích san bằng hòn đảo nầy.
Trước nửa đêm không lâu, chúng tôi nhận
Chúng tôi vẫn còn cách Midway 300 dậm, còn
được lịnh chấm dứt cuộc hành quân Midway,
10 tiếng đồng hồ nữa chúng tôi mới đến mục
và chỉ thị chúng tôi sáp nhập vào lực lượng
tiêu. Hình như đó là một thời gian khá dài, đủ
chánh của Yamamoto.
để địch quân kịp thời chuẩn bị. Chúng tôi tiếp
tục tiến tới, và vẫn tiếp tục nhận được các tin Tuần dương hạm Chikuma, 14.000 tấn, đây là
tức không mấy lạc quan. Lúc 14 giờ 30 ngày 4 một trong hai chiếc thuộc lớp Mogami, tuần
tháng 6, báo cáo của chiếc Hiryu, hàng không dương hạm hạng nặng hiện đại nhất của hải
mẫu hạm cuối cùng còn hoạt động của quân Nhật Bản, nó đạt tốc độ 37 hải lý, trang
Nagumo, cho biết: “chúng tôi bị oanh tạc và bị 10 trọng pháo 203 ly trong 5 tháp súng, 8
bốc cháy.” Và lúc 16 giờ 15, Đô Đốc Isoruku khẩu 127 ly, 8 dàn 25 ly và 4 dàn 13 ly phòng
Yamamoto ban ra lịnh thứ ba trong ngày, chỉ không và 12 ống phóng thủy lôi 610 ly. Bị các
thị thành phần còn lại thuộc lực lượng của oanh tạc cơ SBD của Hoa Kỳ đánh chìm trong
Nagumo tấn công địch quân vào ngay đêm đó. trận Midway, Chikuma trúng trực tiếp 6 bom
Lịnh nầy không những không đề cập đến sự 750 cân Anh, chỉ có 240 người được các khu
mất mát tất cả các hàng không mẫu hạm của trục hạm cứu sống gồm có cả hạm trưởng Đại
Nagumo, nhưng còn nhấn mạnh rằng “ hiện Tá Shakao Sakiyama bị thương nặng và thiệt
thời hạm đội địch đã bị tiêu diệt và tàn quân mạng 3 ngày sau đó trong tổng số 850 thủy
đang rút về phía Đông.” thủ đoàn.
Cho dù với sự hiểu biết hạn hẹp của tôi về các Bốn hàng không mẫu hạm Nhật chìm trong
biến cố trong trận đánh nầy, tôi cũng thấy lịnh trận Midway mang theo 250 máy bay và 400
của Yamamoto vừa ban ra có vẻ khó hiểu. Tôi phi công đầy kinh nghiệm của Nhật Bản qua
nghĩ là ông đã mất sự sáng suốt. Nhưng ngay các trận đánh không hải chiến lớn ở Thái Bình
sau đó tôi hiểu ra, sở dĩ Yamamoto đã ban lịnh Dương, và hơn 2.000 thủy thủ được tôi luyện
nầy đó chỉ là vì ông đang cố gắng ngăn chận trong các chiến dịch lớn trước đó. Thiệt hại
sự sụp đổ tinh thần của các lực lượng dưới nầy không thể bù đắp được
quyền của ông.
Về phía Mỹ, chỉ mất một hàng không mẫu
Lúc 21 giờ 30, Nagumo gọi vô tuyến báo cáo hạm và một khu trục hạm cùng 175 phi cơ.
một tin tức khiến cho các lịnh đánh lừa của Hàng không mẫu hạm Yorktown đóng năm
Yamamoto trở thành mỉa mai: “lực lượng của 1934 và hoàn tất năm 1937, 25.000 tấn, chở
địch quân bao gồm 5 hàng không mẫu hạm, 6 được 90 máy bay các loại, tốc độ 33 hải lý,
62
thủy thủ đoàn 2217 người. Hàng không mẫu chung của Tổng Hành Dinh Quân Lực Hoàng
hạm Yorktown đã bị thương trong trận hải Gia Nhựt được đưa ra, đã thêu dệt quá mức
chiến ở biển San Hô và đưa về Trân Châu con số thiệt hại của Hoa Kỳ, nhưng không đá
Cảng sửa chửa cấp tốc trong ba ngày và quay động gì đến những mất mát của Nhựt, và
lại tham chiến ở Midway, đây là một điều bất thông cáo còn nhấn mạnh rằng trận đánh kết
ngờ dành cho người Nhựt. thúc trong sự thắng lợi của Nhật Bản.
Trận đánh Midway là điểm xoay chiều giòng Hạm đội hổn hợp đã trở về biển Nhật Bản
thủy triều của cuộc chiến Thái Bình Dương nhưng không phải để tu bổ. Bởi vì, phải công
chảy xuôi về phía Đồng Minh. Nagumo bị nhận Lực Lượng Đặc Nhiệm của Nagumo đã
đánh tơi tả ở Midway, điều nầy ai cũng công mang những vết thương trầm trọng, nhưng các
nhận, nhưng không có nghĩa là toàn hải quân đơn vị quan trọng khác vẫn còn nguyên vẹn.
Nhật Bản sụp đổ. Hạm Đội Hổn Hợp của Yamamoto muốn rèn luyện lại tinh thần binh
Yamamoto chưa hề hấn gì, và Nhựt vẫn còn ít sỹ của ông, sau khi họ đã nhận một cú đấm
nhất bốn hàng không mẫu hạm, đủ sức đương choáng váng mặt mày vào tháng trước đó.
đầu trên phương diện nầy với hải quân Hoa Yamamoto và Bộ Tư Lịnh Tối Cao hải quân ở
Kỳ. Đông Kinh không hề có chút hồ nghi nào về
việc người Mỹ sẽ tung ra một cuộc tấn công
Những gì sụp đổ thật sự cho Hải Quân Hoàng
quan trọng, nhắm vào Guadalcanal trong vòng
Gia theo xét đoán của tôi, chính là một loạt sai
hai tháng sau trận đánh Midway. Họ tin rằng
lầm về chiến thuật và chiến lược do
Hoa Kỳ nếu có muốn tấn công thì sớm nhứt
Yamamoto đưa ra sau trận Midway, và qua
cũng phải giữa năm 1943 họ mới đủ sức.
những cuộc hành quân được Nhựt phát động
khi Hoa Kỳ đổ bộ lên Guadalcanal vào đầu Từ ngày 28 tháng 6 cho đến ngày 5 tháng 8,
tháng 8 năm 1942. tôi lãnh nhiệm vụ giữ an ninh cho các tàu
buôn Nhựt trong khu vực vịnh Đông Kinh.
Sau khi bắt buộc kết thúc cuộc hành quân
Công việc nầy dễ dàng, và nhờ đó tôi có dịp
Midway, Yamamoto đưa Hạm Đội Hổn Hợp
huấn luyện thủy thủ đoàn mới của tôi.
của ông đến Truk và sau đó trở về xứ. Khi
Hoa Kỳ tiến đánh Guadalcanal, lực lượng Việc rút Hạm Đội Hổn Hợp của Yamamoto về
chánh của hạm đội Yamamoto đang buông hải phận Nhật Bản ở thời gian nầy, quả thật là
neo gần Kure ở bờ biển Nhật Bản, cách mặt một sai lầm quá mức. Hầu hết các lực lượng
trận 2.700 dậm. Trong suốt các cuộc hành của Hạm Đội nầy bị cầm chân ở Truk. Tuy
quân có tánh cách quyết định quanh nhiên chiến lược của Yamamoto không phải
Guadalcanal, Yamamoto đã tung hết đơn vị hoàn toàn dở. Hầu hết 104 khu trục hạm của
nhỏ nầy đền đơn vị nhỏ khác. Chiến lược của ông có thời giờ nghỉ ngơi và tái huấn luyện.
ông có vẻ không mấy sáng suốt. Chiến lược Đây là vấn đề tối cần thiết, bởi vì tất cả những
nầy đã phát triển như thế nào? khu trục hạm nầy sẽ tham dự vào hàng loạt
các trận đánh dữ dội và đẩm máu kéo dài thêm
Tôi lại kết hợp với đoàn tàu chuyển vận vào
hai năm nữa. Trong các trận đánh nầy, khu
ngày 10 tháng 6 tại hải vực phía Bắc đảo
trục hạm đã nắm vai trò tiên phong lần đầu
Midway 600 dậm, trong nhiệm vụ hộ tống
tiên, và có thể cũng là lần cuối cùng trong lịch
đoàn tàu nầy đến Truk. Ngày 15, chúng tôi
sử.
hoàn tất nhiệm vụ. Hai ngày sau đó, tất cả
chiến hạm trở về Nhật Bản. Chúng tôi đến Một sai lầm to tát khác là việc xé lực lượng
Yokosuka vào ngày 21 và ba ngày sau di khu trục hạm ra từng mảnh nhỏ để sử dụng ở
chuyển đến Kure. Mọi người không được quần đảo Salomon, và thường thường không
phép nói về trận Midway. Các chi tiết thật sự có sự hổ trợ của các phi cơ hoặc các chiến
của trận đánh nầy được giữ “Tối mật” ngay hạm lớn hơn. Dù vậy, các khu trục hạm nầy
đối với các sĩ quan chỉ huy. Một thông cáo vẫn chiến đấu dũng mãnh trước các địch thủ
63
vượt trội. Thêm vào nhiệm vụ chiến đấu, khu phận. Lúc đó “Con Sư Tử” Nhật Bản tức Hạm
trục hạm còn lãnh nhiệm vụ chuyển vận binh Đội Hổn Hợp đang ngủ kỷ trên biển Nhật Bản
sĩ. Những khu trục hạm được xưng tặng là cách hòn đảo nầy 2.700 dậm. Nhưng
“Chuyến xe lửa tốc hành Đông Kinh” thực sự Yamamoto có một “con chó giữ nhà” nằm ở
là những con ngựa hùng hục kéo xe trên Nam Rabaul. Đó là Đệ Bát Hạm Đội của Phó Đô
Thái Bình Dương, và cũng vì vậy mà sự hao Đốc Gunichi Mikawa.
mòn không sao tránh khỏi. Từ khi cuộc hành
Lực lượng của Mikawa, bao gồm 5 tuần
quân Guadalcanal của Hoa Kỳ phát khởi vào
dương hạm hạng nặng, 3 tuần dương hạm
ngày 7 tháng 8 năm 1942, cho đến trận
hạng nhẹ và một khu trục hạm, rời khỏi
“Dunkirk” của Nhật Bản (tức trận đánh quyết
Rabaul lúc 15 giờ ngày 7 tháng 8, và tấn công
định trên hòn đảo nầy) vào ngày 7 tháng 12
lực lượng của Hoa Kỳ vào giữa đêm 8 tháng
năm 1943, 12 khu trục hạm Nhựt đã bị địch
8. Các chiến hạm của Mikawa đã đánh chìm 4
quân đánh chìm.
tuần dương hạm hạng nặng và gây thiệt hại
Riêng các cuộc hành quân liên tục ở hải phận nặng nề cho một tuần dương hạm và hai khu
quần đảo Solomon từ tháng 3 đến tháng 11 trục hạm của Hoa Kỳ và Úc Đại Lợi trong một
năm 1943, tôi có tham dự trong tư cách hạm trận đánh kéo dài 30 phút. Mikawa chỉ thiệt
trưởng khu trục hạm Shigure, con số mất mát mất tuần dương hạm Kabo (bị tiềm thủy đỉnh
của loại tàu này cao hơn 6 tháng trước đó, vì S44 của Hoa Kỳ đánh chìm hai ngày sau đó,
địch quân càng lúc càng nắm ưu thế trên khi các chiến hạm của ông đang di chuyển gần
không và ra da của họ cũng được cải tiến. Kavieng). Mikawa đã đạt được một trong
Chiếc Shigure của tôi là “Chuyến Xe Lửa Tốc những chiến thắng trên mặt biển vang lừng
Hành Đông Kinh” duy nhứt còn tồn tại mà nhất của cuộc chiến. Tuy nhiên, ông đã sai
không mất một thủy thủ nào qua các trận đánh lầm khi bỏ qua không tìm cách tấn công các
ở hải phận nầy. Ba mươi khu trục hạm khác đoàn tàu tiếp tế cho Guadalcanal của Hoa Kỳ.
đều bị loại khỏi vòng chiến. Sau chiến tranh, sự sai lầm nầy của Mikawa
vẫn còn bị cả hai phía Đồng Minh và Nhật
Các chiến hữu hải quân của tôi đã gọi chiếc
Bản bàn tán chê bai. Tuy nhiên theo tôi,
Shigure (Xuân Vũ) là “Khu Trục Hạm Ma
Mikawa đã làm tròn nhiệm vụ “giữ nhà” của
Quái” hoặc “Khu Trục Hạm Kiến Cố” và tôi
ông, và Yamamoto chính là người phải chịu
có biệt danh “Hạm Trưởng Huyền Diệu”. Đây
trách nhiệm phần lớn lỗi lầm nầy, vì ông đã
có lẽ là giai đoạn thực sự vẻ vang nhất trong
trói chân Hạm Đội Hổn Hợp của ông trong hải
đời binh nghiệp của tôi.
phận Nhật Bản.
Trung Hoa có câu tục ngữ: “Một con sư tử
Khi cuộc xâm chiếm của Hoa Kỳ được báo
dồn hết sức mạnh để tấn công một con thỏ.”
cáo về Nhựt, hai tai của “Con Sư Tử” bị quào,
Hải quân Hoa Kỳ không khác nào con sư tử
nhưng nó chưa chịu thức dậy. Thiên Hoàng
trong câu tục ngữ nầy, khi nó cố xé
Hirohito, đang nghỉ hè tại dinh thự mùa hè của
Guadalcanal và Tulagi vào bình minh ngày 7
Ngài ở Nikko, nghe được tin nầy đã lập tức
tháng 8 năm 1942. Điều mỉa mai là phi trường
chuẩn bị trở về Đông Kinh, nhưng Đô Đốc
Nhựt ở Tulagi vừa thiết lập xong ngày trước
Osami Nagano, Tổng Tham Mưu Trưởng Hải
đó. Lực lượng phòng thủ của Nhựt trên đảo
Quân, địch thân đến Nikko để bệ kiến.
Tulagi ngoài 800 binh sĩ hải quân, được trang
Nagano giải thích với Thiên Hoàng: “Tâu bệ
bị một vài pháo khẩu và một số đại liên, ở đây
hạ, chuyện nầy không đáng để bệ hạ lưu tâm.”
chỉ có 9 thủy phi cơ chiến đấu và 12 thủy phi
Và ông cho biết, theo tin tức “tình báo” của
cơ quan sát không võ trang. Lực lượng Hoa
Tùy Viên quân sự Nhựt ở Mạc Tư Khoa gởi
Kỳ đã làm cỏ quân phòng thủ Nhựt ở Tulagi
về, chỉ có 2.000 địch quân Guadalcanal.
trong vòng hai tiếng đồng hồ, và chỉ với một
Nhiệm vụ của nhóm quân nầy là phá hủy các
tiểu đoàn quân của họ, quân Nhựt ở
sân bay và sau đó đã rút lui khỏi đảo. Tôi
Guadalcanal cũng nhanh chóng chịu chung số
64
không biết có bao nhiêu loại báo cáo ngu xuẩn đã đổ 800 khinh binh lên bờ biển phía Đông
như thể đã được cung cấp. Nhưng dù cho có Guadalcanal. Những lúc đó không có một ai
nhận được các báo cáo ngu xuẩn, các sĩ quan trong Bộ Tư Lịnh Tối Cao biết được việc
cao cấp cũng phải đánh giá bằng cách đối người Mỹ đã đổ 20.000 Thủy Quân Lục Chiến
chiếu các nguồn tin tình báo khác mới phải. với trang bị tối tân của họ lên hòn đảo nầy rồi.
Cuối cùng, vào ngày 10 tháng 8, ba ngày sau Lực lượng Nhựt sau khi đổ bộ đã tiến như vũ
khi cuộc hành quân được phát động, Bộ Tư bảo xuyên qua rừng rậm, và chỉ sụp bẩy của
Lịnh Tối Cao Hoàng Gia Nhựt mới ra lịnh cho địch quân hai ngày sau đó. Kết quả, hơn phân
5.800 quân từng tham dự trận đánh Midway, nữa lực lượng nầy bị tiêu diệt, thành phần còn
đang nằm chờ ở Truk, tiến về Guadalcanal. lại bỏ chạy tán loạn.
“Con sư tử” Yamamoto lại khép đôi mắt ngủ Tin tức nầy đưa đến làm nao núng Yamamoto.
tiếp sau khi nghe tin cuộc “chiến thắng phi Ông lập tức đình chỉ kế hoạch tiến đến Truk
thường” của Mikawa, và nó chỉ từ từ mở mắt và ra lịnh cho hạm đội chỉa mủi thẳng về
ra sau khi biết được lịnh của Bộ Tư Lịnh Tối Guadalcanal. Nhưng hành động nầy đã quá
Cao. Ngày kế đó, 11 tháng 8, Đệ Nhị Hạm trể. Và Bộ Tư Lịnh Lục Quân Nhựt lúc đó còn
Đội của phó Đô Đốc Nobutake Kondo tách rời nói chuyện hoang đường khi cho rằng hàng
Hạm Đội Hổn Hợp, di chuyển 2.700 dậm đến ngủ địch đang lung lay vì tinh thần xâm lăng
Guadalcanal. Lực lượng của Phó Đô Đốc của họ. Sau khi trung đoàn thứ nhứt dưới
Chuichi Nagumo nằm lại, với lí do những phi quyền của Đại Tá bộ binh Kiyanao Ichiki bị
công trên hàng không mẫu hạm mới của ông đánh tan, Lục quân quyết định tung thêm một
chưa sẵn sàng tham chiến, nhưng với sự thúc trung đoàn nữa. Lực lượng nầy, dưới quyền
giục ông đã gấp rút chuẩn bị để ra đi với lực chỉ huy của Trung Tướng Seiken Kawaguchi,
lượng chánh của Yamamoto vào ngày 16 cũng bị đánh tan. Như vậy mà Lục Quân vẫn
tháng 8. Vào thời gian nầy các lực lượng của còn chần chừ rất lâu trước khi tung hẳn một sư
Hoa Kỳ đã đổ bộ lên Guadalcanal. đoàn lên hòn đảo nầy.
Qua các thay đổi vào phút chót, chiếc Tánh tự phụ của Yamamoto hoàn toàn biến
Amatsukaze của tôi được đặt dưới quyền sử mất vào ngày 20 tháng 8. Sáng ngày nầy, một
dụng của Nagumo, người bạn cũ của tôi. phi cơ quan sát bay cách phía Tây
Amatsukaze và 14 khu trục hạm gia nhập Bougainville 500 dậm đã phát hiện một lực
phân đội 10, quanh tuần dương hạm Nagara lượng đặc nhiệm của địch quân, gồm có ít
(trở thành soái hạm của Nagumo từ khi chiếc nhất một hàng không mẫu hạm và hai khu trục
Akagi bị đánh chìm ở Midway). Phân đội do hạm, chạy hướng về phía Bắc với vận tốc 14
một chuyên viên khu trục hạm chỉ huy, Đề hải lý.
Đốc Susumu Kimura.
Việc các lực lượng Nhựt ghé lại Truk đã được
Với vận tốc 18 đến 20 hải lý, chúng tôi tiến về Yamamoto bải bỏ, nhưng lúc ấy tất cả các
phía Nam. Tất cả các khu trục hạm nầy đều có chiến hạm của ông đều gần cạn nhiên liệu, và
vận tốc tối đa 33 hải lý, nhưng nếu vận tốc phải tái tiếp nhận từ các tàu chở dầu ngay trên
càng cao mức độ tiêu thụ nhiên liệu của chúng mặt biển trước khi di chuyển tiếp. Lấy nhiên
càng nhiều. Theo chương trình, chúng tôi sẽ liệu trên mặt biển là một việc làm khó khăn và
đến Truk vào ngày 20 tháng 8, nghĩa là trên dễ gây sự đụng chạm, và đặt biệt rất nguy
hải trình dài 2.000 dậm trong vòng 5 ngày. hiểm trong thời chiến. Cả hai tàu chở dầu và
Sau đó chúng tôi sẽ tiếp tục tiến đến tàu chiến phải chạy thật chậm, khoảng 6 hải lý
Guadalcanal. và phải tung nhiều khu trục hạm để bảo vệ, đề
phòng tiềm thủy đỉnh hoặc phi cơ địch tấn
Nửa đường đến Truk, chúng tôi nghe tin Nhật
công vào mục tiêu gần như chết đứng. Chúng
Bản đã mắc một lỗi lầm khác ở Guadalcanal.
tôi thực hiện việc tiếp nhiên liệu nầy kéo dài
Vào đêm 18 tháng 8, sáu khu trục hạm Nhựt
đến 4 giờ sáng ngày 23, ngày lúc chúng tôi
65
tiến vào hải vực cách phía Bắc Guadalcanal Guadalcanal, việc nầy hình như chỉ là vấn đề
400 dậm. Hai tàu chuyển vận mang 1.500 binh thời gian, và tìm hết cách giữ cho được đầu
sỹ khác dưới quyền Đại Tá Ichiki, chạy phía cầu đó. Yamamoto đã vội vã thành lập một
trước chúng tôi 50 dậm với sự hộ tống của 1 lực lượng để đánh lừa địch quân, bao gồm
tuần dương hạm và 6 khu trục hạm thuộc phân hàng không mẫu hạm nhỏ nhất của Hạm Đội
đội 2 khu trục hạm. Theo kế hoạch, phân nữa Hổn Hợp chiếc Ryujo 10.150 tấn, tuần dương
lực lượng của Ichiki sẽ tấn công Guadalcanal hạm hạng nặng Tone và hai khu trục hạm
và phân nữa còn lại sẽ tiếp liền theo sau đó, Amatsukaze và Tokitsukaze. Bốn chiếc tàu
sau khi lực lượng trước đã đổ bộ xong. Thêm nầy do Đề Đốc Chuichi Hara chỉ huy, giả vờ
vào đó, các đơn vị tăng viện thuộc Lữ Đoàn tấn công Guadalcanal và ngăn lực lượng đặc
của Tướng Kawaguchi được chuyển vận từ nhiệm của Hoa Kỳ tiến Bougainville. Lực
Truk đến. lượng đặc nhiệm của Nagumo với thành phần
chủ chốt là hai hàng không mẫu hạm 40.000
Vào ngày 23 tháng 8, Phân đội 2 khu trục hạm
tấn (Shokaku và Zuikaku) được chỉ thị xoay
báo cáo rằng các chiến hạm thuộc Phân đội bị
về hướng Đông – Nam, và tấn công vào cạnh
phi cơ thám thính của địch phát hiện. Do đó,
sườn các chiến hạm địch truy đuổi lực lượng
Yamamoto phải tìm cách đối phó. Một giải
chim mồi của Đề Đốc Hara.
quyết hợp lý nhứt là tạm đình chỉ cuộc đổ bộ
theo thời gian sắp xếp, để nhường hành động Chúng tôi xuất quân vào 2 giờ sáng ngày 24
quyết định cho hải quân. Tuy nhiên, dẫn đầu với tuần dương hạm hạng nặng Tone,
Yamamoto vẫn ra lịnh cho Phân đội 2 khu trục một chiếc tàu thoạt nhìn giống một con quái
hạm tiếp tục chuyển trung đoàn của Ichiki đến vật với 8 khẩu 203 ly chỉa mũi tua tủa. Theo
mục tiêu đúng theo kế hoạch, nhưng ông sau là hàng không mẫu hạm Ryujo, được
không đưa ra một lịnh nào cho đoàn tàu Amatsukaze hộ vệ bên phải và Tokitsukaze hộ
chuyển vận Lữ Đoàn của Kawaguchi. vệ bên trái. Chúng tôi hướng về Guadalcanal
Yamamoto quyết định hạ gục lực lượng đặc với tốc độ 26 hải lý. Nhiệm vụ không phải dễ
nhiệm nhỏ của Hoa Kỳ, sau đó sẽ tiếp tục dàng và nhiệm vụ quan trọng thực sự đầu tiên
cuộc hành quân đổ bộ theo ngày giờ đã định. của tôi trong cuộc chiến. Tôi đứng trên đài chỉ
Có những điểm trong quyết định của huy với đầu óc căng thẳng. Đề Đốc Hara, ở
Yamamoto cần phải giải thích, và nếu giải soái hạm Tone, là một trong những Tư Lịnh
thích theo sự việc xảy ra vào lúc đó thì không tài ba nhứt của hải quân. Tôi biết ông từ
bao giờ lượng định được gánh nặng của người những ngày còn học ở Hàn Lâm Viện hải
đưa ra quyết định nầy. Từ cuộc chiến tranh quân. Lúc đó ông là một huấn luyện viên và
Hoa – Nhựt, vấn đề Lục Quân khởi xướng kế tôi đã nể phục sự hiểu biết của ông. Trong trận
hoạch và Hải Quân tiếp tay thi hành đã trở Trân Châu Cảng, Hara chỉ huy một hải đội
thành truyền thống. Thoạt đầu, theo ý kiến của hàng không mẫu hạm thuộc Lực Lượng Đặc
Lục Quân trong cuộc hành quân Guadalcanal Nhiệm của Nagumo.
là đổ bộ một tiểu đoàn, sau đó là một trung
Điều đáng quan tâm hơn hết là chiếc Ryujo.
đoàn và kế nữa là một lữ đoàn. Vì vậy, dù biết
Nhìn chiếc hàng không mẫu hạm 10 tuổi nầy
là sai lầm, nhưng nếu hải quân yêu cầu sửa đổi
tôi thấy bất an. Các phi công tài ba không bao
lại ý kiến nầy tức là phá bỏ truyền thống.
giờ được bổ nhiệm phục vụ trên một chiếc tàu
Tuy nhiên, Yamamoto biết được sức mạnh già nua, và sau khi được nhìn khả năng của
của địch quân trên đảo Guadalcanal, ông sẽ các hàng không mẫu hạm trận Midway, chiếc
không ngần ngại phá bỏ truyền thống, nhưng Ryujo đối với tôi thật đáng bi quan. Tôi xem
không hiểu sao tình hình thực sự đã không đến “con chim mồi” nầy chắc không sống sót nổi
được tay ông. Quan tâm ưu tiên của ông lúc ấy qua phát đạn đầu tiên.
là làm cách nào lực lượng bộ binh thiếp lập
Lúc 7 giờ 13, khi bình minh tỏa rộng trên
một đầu cầu ở bờ biển phía Đông
Nam Thái Bình Dương, kẻ thù đầu tiên chúng
66
tôi nhìn thấy là một chiếc thủy phi cơ, nó đã Để báo động Ryujo, tôi ra lịnh khai hỏa, mặc
bay theo sau chúng tôi nhiều dậm nhưng cuối dầu phi cơ địch còn nằm ngoài tầm súng cao
cùng bỏ đi, chứng tỏ nó đã đếm xong lực xạ. Tone và Tokitsukaze lập tức đáp ứng. Cuối
lượng của chúng tôi. Theo kế hoạch, chúng tôi cùng, hai chiến đấu cơ cất cánh từ Ryujo. Phi
tiếp tục tiến về phía trước và trong vòng 4 cơ địch trở hướng và biến mất trong đám mây
tiếng đồng hồ không thấy phi cơ nào khác của khi hai chiến đấu cơ bay đến. Hai phi cơ Nhựt
địch quân xuất hiện. Biển lặng như tờ. Thời bay lộn về và quần trên hàng không mẫu hạm.
tiết rất thích hợp cho phi cơ tấn công, nhắc tôi
Tôi hết tin tưởng. Nếu phi cơ địch ồ ạt bay
nhớ lại trận đánh ở Midway. Một ngày bất lợi
đến, thì Ryujo, với tình trạng vừa qua, sẽ
biết bao, tôi thầm nghĩ.
không làm sao chống đỡ nổi. Tôi thảo một
Lúc 11 giờ, chúng tôi cách phía Bắc công điện và gọi sĩ quan truyền tin của tôi:
Guadalcanal 200 dậm. Ryujo tung lên 6 oanh “Gởi lập tức công điện nầy cho Ryujo bằng
tạc cơ và 15 chiến đấu cơ hướng đến hòn đảo hiệu kỳ.” Một nhân viên truyền tin chạy lên
theo kế hoạch. Khi chiếc Ryujo xoay về sân tàu và vẩy các lá cờ: “Trung tá Tameichi
hướng Tây, tiến đến điểm hẹn với các phi cơ Hara, hạm trưởng Amatsukaze, gởi Trung tá
nầy, tàu của tôi chạy song song theo phía tả Kishi, hạm phó Ryujo: biết là quá đáng,
mạn của nó, cách 1.000 thước. Tôi biết 21 phi nhưng tôi bắt buộc phải gởi sự lưu ý nầy đến
cơ vùa cất cánh chưa đủ con số mà hàng Trung Tá. Phi cơ của Trung Tá đã thiếu hẳn
không mẫu hạm Ryujo chuyên chở, và tôi tự sự chuận bị. Tại sao lại có vấn đề nầy?” Công
hỏi tại sao lại không cho chín chiến đấu cơ điện có vẻ thô lổ và chắc chắn không làm hài
còn lại bay lên để bao che chúng tôi. Nhìn các long người nhận. Tôi không biết có một sĩ
đám mây dày đặc, tôi độ chừng thế nào phi cơ quan nào khác đã làm như tôi hay không. Tôi
địch cũng phóng ra những cú đấm chết người gởi công điện nầy chi Kishi dựa vào việc
giống như ở Midway. Càng nghĩ tôi càng bồn chúng tôi cùng xuất thân ở Eta Jima. Kishi
chồn. không chịu trách nhiệm các cuộc hành quân
trên không, nhưng ý định của tôi là muốn thức
Một giờ trôi qua, vẫn không một phi cơ nào
tỉnh viên hạm trưởng của Ryujo và phi công
của chúng tôi trở về. Tôi không hiểu tại sao,
có trách nhiệm.
và điều nầy khiến tôi càng thêm bồn chồn.
Lúc 12 giờ 30, từ phòng truyền tin gọi tên tôi: Vừa tự hỏi Kishi sẽ có phản ứng như thế nào,
“ Thưa Trung tá, một phi cơ của Ryujo gởi tôi vừa nhìn đăm đăm chiếc Ryujo, và thấy cờ
báo cáo về cho biết cuộc oanh tạc Guadalcanal hiệu trả lời: “Kishi gởi Trung Tá Hara: rất tán
thành công.” Tôi nhẹ nhõm, nhưng tự hỏi với thành vấn đề đã lưu ý. Chúng tôi sẽ cải thiện
chừng ấy phi cơ thì làm sao thành công được. và ghi nhận sự hợp tác của ông.” Ryujo lập
Tôi ăn trưa ngay trên đài chỉ huy. Vừa ăn tức hành động. 7 chiến đấu cơ được đưa lên
xong, tôi nghe một trong số thủy thủ quan sát sàn tàu và mọi chong chóng đều xoay để sẵn
la lên: “Một phi cơ, hình nhừ của địch, hướng sàng cất cánh. Nhưng đã quá trể. Lúc đó các
30 độ tả mạn.” Xuyên qua ống dòm, tôi nhìn quan sát viên của tôi la lên: “nhiều phi cơ địch
thấy một phi cơ ẩn hiện trong các đám mây. bay đến.” Khi chiếc Ryujo xoay theo hướng
gió để các phi cơ cất cánh thì các oanh tạc cơ
Cờ báo động được kéo lên, còi tàu rít vang, và
Hoa Kỳ chúi xuống tấn công. Tôi nhìn Ryujo
các khẩu cao xạ chuẩn bị sẵn sàng. Khi chiếc
lo lắng. Các hàng không mẫu hạm khác của
phi cơ đến gần, chúng tôi nhận ra đó là một
Nhựt có thể dọn dẹp phi cơ trên sàn tàu chỉ
pháo đài bay B17, giống mấy “người bạn cũ”
trong một vài phút, nhưng chiếc Ryujo không
của chúng tôi ở Davao. Tôi nhìn về phía hàng
đủ khả năng làm như vậy.
không mẫu hạm Ryujo, không thấy động tỉnh
gì hết, tôi nghĩ viên hạm trưởng chắc đang Tôi phải lo nhiệm vụ của tôi. Tàu của tôi,
nằm ngủ. cũng như tuần dương hạm Tone và khu trục
hạm Tokitsukaze chạy xa khỏi Ryujo 5.000
67
thước để chống với các phi cơ địch đang bay bay quân trên chiếc tàu chìm, như để chào
đến. Ryujo gọi vô tuyến cho 21 phi cơ tấn vĩnh biệt. Một phi cơ đáp xuống biển gần tàu
công Guadalcanal ra lịnh cho chúng bay đến của tôi, và hai chiếc kia gần Tokitsukaze. Cả
phi trường Buka nằm giữa Guadalcanal và ba phi công đều được cứu thoát, nhưng các
Rabaul, thay vì trở về hàng không mẫu hạm. phi cơ thì đành bó tay.
Tại sao không gọi về một số để đương đầu với
Công việc tiếp cứu đã mất nhiều thời giờ, tôi
phi cơ địch? Tôi không đủ thời giờ để suy
tưởng chiếc Ryujo đã biến mất trên mặt đại
nghĩ. Các oanh tạc cơ và chiến đấu cơ địch
dương rồi. Nhưng thật kì lạ, mặc dù có nhiều
đang xà xuống Ryujo, các phi cơ nầy xuất
lổ hỏng, chiếc tàu vẫn nổi và ngay cả các
phát từ hàng không mẫu hạm Saratoga (CV3)
miệng lửa cũng hạ xuống.
của Hoa Kỳ. Có trên hai mươi chiếc oanh tạc
cơ xoay tròn quanh hàng không mẫu hạm và Chúng tôi lại tiến đền chiếc Ryujo, nhưng rồi
nhiều chiến đấu cơ xà thấp xuống nước trước phải ngưng nửa chừng. Lần nầy 2 chiếc B.17
rừng hỏa lực phòng không của chúng tôi. xuất hiện. Hai khu trục hạm và tuần dương
Mười hai súng cao xạ của Ryujo đồng loạt hạm Tone gia tăng tốc độ chạy theo hình chữ
khai hỏa nhưng không trúng một chiếc phi cơ chi và tất cả cao xạ đều khai hỏa vào hai oanh
nào. Hai hoặc ba trái bom đã trúng phía sau và tạc cơ địch. Nhưng hai phi cơ nầy chỉ tấn công
sân bay của hàng không mẫu hạm. Những cột qua loa, hoặc chúng không quen tấn công các
lửa rực đỏ bốc lên đồng thời với những tiếng mục tiêu di động nhanh trên biển. Tất cả các
nổ vang dội. Nhiều trái bom khác lại trúng trái bom thả xuống đều không trúng đích. Khi
thẳng, chiếc tàu bị che phủ bởi những cột các oanh tạc cơ bay đi, sương mù bổng trùm
nước và màn khói đen dày đặc. Bồn chứa lấp mặt biển. Chúng tôi bắt tay vào công việc
xăng của Ryujo bốc cháy. Nó đang chìm hoặc tiếp cứu. Nhờ trời chiếc Ryujo vẫn chưa chìm,
đã chìm? nhưng hoàn toàn bất động. Có lẽ chúng tôi
phải kéo nó về Truk để sửa chữa. Lửa cháy
Các phi cơ địch bây giờ bỏ Ryujo xoay sang
xém khắp nơi, tất cả vũ khí và vật dụng khác
tấn công các chiến hạm khác của chúng tôi.
đều bị thiêu hủy. Xác chết rãi rác khắp nơi
Tất cả súng đều khai hỏa khi phi cơ xà thấp.
trên tàu. Chiếc tàu nghiêng về hữu mạn
Khu trục hạm của tôi gia tăng tốc độ 33 hải lý
khoảng 40 độ, và có thể chìm bất cứ lúc nào.
và chạy theo hình chữ chi rất nhặt, khiến nước
biển tung như xối lên đầu tôi trên đài chỉ huy. Một nhân viên giải cứu gởi tín hiệu bằng cờ:
Chiếc Amatsukaze chịu đựng 30 phút tấn “chúng tôi bỏ chiếc tàu sắp chìm. Các tàu
công, nhưng rất may các trái bom đều tránh né khác hãy đến tiếp tay giải cứu thủy thủ đoàn.”
nó. Tôi thở phào khi phi cơ địch bay đi. Tôi Lúc ấy tàu của tôi chay đến bên tả mạn còn
xoay sang nhìn chiếc Ryujo. Khói đen bắt đầu nổi của chiếc Ryujo. Nếu chiếc tàu chìm, việc
tan loảng và chiếc tàu hiện ra lờ mờ. Xuyên nầy không biết xảy ra lúc nào, chiếc
qua ống dòm, tôi thấy Ryujo đã chết, hoàn Amatsukaze có thể bị lôi cuốn và chôn vùi
toàn bất động, và đang từ từ sụm xuống. Nó theo với nó. Không thể chần chờ được nữa, tôi
nghiêng hẳn về hữu mạn, không còn là một quyết định bắt tay vào việc lập tức.
hàng không mẫu hạm nữa, đó là một chiếc lò
Đại dương lúc đó đang yên tỉnh, nhưng thỉnh
khổng lồ có nhiều miệng, và tất cả đều phựt
thoảng các luồng sóng dài bổ đến, khiến cột
lửa đỏ rực. Soái hạm Tone báo hiệu: “Các khu
cờ của chiếc Ryujo chao đi chao lại, có khi
trục hạm tiến đến Ryujo để tiếp cứu.”
chạm cả vào đài chỉ huy của khu trục hạm nhỏ
Tàu của tôi lập tức chạy về phía hàng không bé của tôi. Mồ hôi lạnh ướt đẩm lưng tôi.
mẫu hạm đang chìm, nhưng ngưng lại ngay Hàng chục thủy thủ khỏe mạnh dung sào dài
khi thấy ba chiếc phi cơ thình lình nhô ra khỏi để chống đở cột cờ của chiếc Ryujo. Khi chiếc
các đám mây. Khi chúng bay đến gần, mới cầu được bắt nối người bị thương được di tản
biết đó là 3 chiến đấu cơ Nhựt trở về. Chúng trước, kể đó là những xác chết và tài liệu quan
68
trọng còn sót lại. Cuộc tiếp cứu nhanh chóng bước xuống cầu thang. Tôi đứng lặng. Anh
và gọn ghẻ. Hơn 300 người sống sót được đưa bạn tôi của tôi đã chết. Kashi, một chuyên
sang chiếc Amatsukaze. viên hàng không đã gặt hái được nhiều thành
tích sáng chói. Anh ta từng đỡ tay cho viên
Độ nghiêng của Ryujo thình lình gia tăng. Bây
hạm trưởng ngù ngờ nầy biết bao. Tôi lắc đầu.
giờ nó đang chìm “Chấm dứt di tản” tôi la lên.
Tôi còn nhiều việc phải làm, đau buồn hãy
Một sĩ quan đứng phía bên kia cầu gật đầu và
chờ sau khi nhiệm vụ hoàn tất.
đáp: “Đúng, thưa Trung tá! Phải chấm dứt
ngay. Nguy hiểm lắm rồi.” Máy của Tàu của tôi kết hợp với khu trục hạm
Amatsukaze vẫn chạy đều, nó lập tức dang ra Tokitsukaze và soái hạm Tone, và tôi vui
xa chiếc Ryujo, và không đầy 350 thước, mừng khi thấy hai chiếc tàu nầy, như chiếc
chúng tôi nhìn lại thấy hàng không mẫu hạm Amatsukaze của tôi, không bị tổn hại gì cả. Cả
đã biến mất trong làn sóng. Sức chìm của hai cũng đang bận rộn cứu vớt một số thủy thủ
chiếc tàu đã tạo ra một vực nước xoáy khổng của Ryujo đã nhảy xuống biển để thoát thân.
lồ, ghì chặt lấy chiếc Amatsukaze và cuốn Trong lúc đó, 14 phi cơ của hàng không mẫu
chạy như một mảnh rác. Nhưng rất may là vực hạm trở về sau nhiệm vụ ở Guadalcanal và
nước đó không đủ sức nhận chìm tàu của tôi. đang bay quần trên trời. Bảy chiếc, trong số có
Tôi còn đang thở muốn đứt hơi thì một giọng một chiếc duy nhứt trang bị hệ thống liên lạc
nói thật nhỏ phía sau lưng tôi : “Trung tá bị địch quân bắn rơi, thành thử các chiếc còn
Hara. Tôi … tôi không biết nói gì để cảm ơn lại không nhận được lịnh đáp xuống Buka. Số
ông…” còn lại nầy bây giờ bắt buộc phải đáp xuông
biển, các chiến hạm cứu vớt hết phi hành đoàn
Tôi bổng thấy buồn cho vị sĩ quan nầy, ông ta
nhưng tất cả các phi cơ đều vùi sâu dưới đáy
không phải là một chuyên viên hàng không
biển.
mẫu hạm, và tôi thấy tức giận Đô Đốc
Yamamoto đã chọn một người như thế nầy để Ba chiến hạm còn lại của chúng tôi được lịnh
thi hành kế hoạch “chim mồi” của ông. “Ông Phó Đô Đốc Nagumo chạy về hướng Tây để
không cần phải cảm ơn tôi, Đại tá Kato,” tôi kết hợp với lực lượng chánh của ông. Ngày
nói. “Xem ông không được khỏe! ông có bị nầy, 24 tháng 8 năm 1942, mặt trận trên các
thương không?” “Không, Hara, tôi không bị đảo phía Đông Salomn vẫn còn tiếp diễn. Sau
một vết trầy nào cả. nhưng … nhiều thuộc cấp khi vượt 50 dậm về điểm hẹn, chúng tôi nhìn
của tôi đã chết, và cả chiếc tàu!.” Ông ta đưa thấy một số chiến hạm Nhựt tất cả đều mở đèn
tay ôm lấy mặt, khóc nức nở như một đứa trẻ. chạy chầm chậm về phía Nam. Các chiến hạm
Tôi sợ ông ta có hành động nông nổi nên lên nầy đang tìm kiếm một số phi công bắt buộc
tiếng gọi: “Y ta, mau lên dìu Đại tá Kato vào phải hạ cánh trên mặt biển.
ca bin của tôi.” Kato phản đối: “Ồ! Không,
Đêm tối như bưng. Nhiều giờ trôi qua, tiếng
Hara! Hãy để tôi ở chung với thủy thủ của tôi,
bom và tiếng súng không còn nghe vọng đến.
nếu việc nầy không làm ngăn trở nhiệm vụ
Tôi bắt đầu cảm thấy rã rời trong suốt một
của ông.”
ngày một đêm chiến đấu không ngừng nghỉ.
Tôi để ông ta làm theo ý thích. Trên tàu của Tôi định đi nằm thì sĩ quan truyền tin của tôi
tôi lúc ấy không có chổ nào là không có thủy cho biết hàng không mẫu hạm Shokaku (tức
thủ của chiếc Ryujo. Tôi xúc động khi nhìn vị soái hạm của Nagumo) gởi một công điện đến
Đại tá già lê bước về phía cầu thang để rời Amatsukaze: “Phó Đô Đốc Nagumo chỉ thị
khỏi đài chỉ huy. Tôi gọi: “Đại tá Kato, xin cho Trung tá Hara giải cứu hai phi công của
chờ một chút. Tôi muốn hỏi người bạn thân hàng không mẫu hạm Zuikaku bắt buộc phải
của tôi là Kashi, phụ tá Đại tá, hắn ta có được đáp xuống biển. Thi hành lập tức tại vị trí
bình yên không?” Kato xoay lại, không thốt KIN.21.”
nên lời nào, khuôn mặt của ông ta đau khổ tột
Tôi vội vã trả lời: “Trung tá Hara gởi Đô Đốc
cùng. Tôi hiểu và gật đầu. Kato cúi đầu và
69
Nagumo. Amatsukaze sẽ tiến ngay đến công tác mau lẹ, tôi ra lịnh bật đèn rọi nhỏ.
KIN.21 và giải cứu các phi công của Vài phút sau, một thủy thủ bổng la lên: “Một
Zuikaku.” Quay sang hải đồ, tôi ghi tọa độ vật nổi ở hữu mạn, giống như một cái chai.”
được cho là KIN.21 cách 98 dậm chánh Bắc vị Tôi nghiêng mình ra ngoài đài chỉ huy và nhìn
trị hiện thời của tôi, và tọa độ nầy nằm sâu thấy cái chai loáng thoáng qua ánh đèn, tôi
trong khu vực của lực lượng đặc nhiệm địch nói: “Đúng rồi, họ ở gần đây chứ không xa!”
60 dậm. Sở dĩ tôi biết được khu vực của địch tôi cho bật đèn hiệu tên chiếc tàu của hai viên
quân là do tin tức đưa đén vào lúc chiếc Ryujo phi công: “Zuikaku! Zuikaku!” Nửa giờ trôi
đang chìm. Nhưng lịnh là lịnh, và nhiệm vụ qua, bình minh sắp đến, và lúc hy vọng sắp
quá cấp bách không thể chần chờ. Cơn buồn tan, tôi bổng thấy một đóm sáng thật nhỏ chợt
ngủ tiêu tan, tôi triệu tập ngay bộ tham mưu lóe lên ở phía trái chiếc tàu cách khoảng 2.000
để bàn thảo. thước. Đóm sáng lại lóe lên một lần nữa rồi tắt
hẳn, nhưng tôi đã xác định được vị trí. Chiếc
Chúng tôi không thể nào dám để cho một sai
tàu tiến thẳng đến, và tôi cho thả một chiếc
lầm nhỏ nào xảy ra trong nhiệm vụ nầy. Tôi
xuồng xuống khi nhìn thấy hai người đang
không dám chắc tọa độ được cho có chánh xác
bám vào một cái phao. Thiếu úy Hideo Shoji
hay không, nhưng nếu co một sai chạy nào thì
cầm đầu xuồng giải cứu. Khi chiếc xuồng còn
công việc giải cứu của chúng tôi vô hy vọng.
cách cái phao 50 thước, anh ta báo cáo rằng
Phó Đô Đốc Nagumo đã đặt biệt chọn tôi thi hai người đeo cái phao nầy giống người Mỹ.
hành nhiệm vụ nầy, tôi biết ông đã đặt nhiều
Tôi quan sát bằng ống dòm và thấy đúng như
hi vọng vào tôi. Tôi quyết định không để ông
lời Shoji, nhưng tôi ra lịnh: “người gì cũng
thất vọng. Chúng tôi đang hút đầu vào miệng
mặc, hãy cứu cái đã.” Tôi nao núng, nếu đây
cọp, nhưng thuộc cấp của tôi lại tỏ ra thích thú
là hai người Mỹ thì công cuộc tìm kiếm của
và hăng hái khiến tôi cũng phấn khởi.
phe họ cũng quanh quẩn đâu đây. Nhưng tôi
Chạy với tốc độ 24 hải lý, bốn tiếng đồng hồ đã quyết tâm thi hành nhiệm vụ, cho dù kéo
sau chúng tôi có mặt trên khu vực phỏng định. dài đến bình minh đi nữa. Khi xuồng cấp cứu
Tôi ra lịnh chiếc tàu giảm tốc độ xuống chỉ vớt hai người dưới nước lên và báo cáo cho
còn 6 hải lý. Khi thiếu úy Hideo Shoji báo cáo biết đây là hai phi công mà chúng tôi tìm
chúng tôi đang ở ngay trên vị trí đã được cho, kiếm, bấy giờ tôi mới thở phào nhẹ nhỏm. Sau
tôi gọi tất cả thủy thủ nào không bận việc lên khi tất cả lên tàu, chúng tôi hướng về phía Bắc
boong tàu để quan sát, và tôi tuyên bố là ai với tốc độ 24 hải lý, và tôi thoải mái lần đầu
phát hiện hai viên phi công trước tiên, người tiên sau nhiều giờ căng thẳng. Công cuộc giải
đó sẽ được thưởng. Mọi người hưởng ứng cứu hoàn toàn thành công.
nồng nhiệt.
Mặt khác, cuộc hành quân chim mồi của
Tôi nghĩ nếu hai phi công Nhựt rơi xuống khu chúng tôi dù gặp vận xấu ở phút cuối cùng,
vực nầy thì phi công địch cũng có thể rơi nhưng chưa hẳn là một thất bại. Sự hi sinh của
xuống, và họ cũng đang được đồng bọn tìm Ryujo đã đánh lạc hướng địch quân, không
kiếm. Do đó, dù trời tối đen như mực, tôi cũng chú tâm vào lực lượng chánh của Nhật Bản,
không cho sử dụng đèn rọi, vì khu trục hạm và cho phép Phó Đô Đốc Nagumo tập trung
lúc đó chỉ chạy có 6 hải lý một giờ, tiềm thủy đầy đủ sức mạnh không quân của ông để
đỉnh địch có thể phát hiện ánh đèn và tấn công chống lại hàng không mẫu hạm Enterprise của
chúng tôi. Hoa Kỳ. Nhưng chiếc Enterprise chỉ bị hư hại,
nó được sửa chửa và hoạt động lại trong vòng
Sau hơn một giờ tìm kiếm vô vọng, tôi lo ngại
hai tháng, trong khi đó hàng không mẫu hạm
thiếu nhiên liệu. Hơn nữa, Amatsukaze của tôi
Ryujo bị đánh chìm hẳn. Nếu có thất bại là
đã tiêu thụ quá nhiều nhiên liệu trong nhiệm
thất bại ở điểm nầy.
vụ chim mồi vừa qua và cần phải dự trữ để
quay về Rabaul cách xa đây 500 dậm. Để cho Mặt khác, các phi thuộc hải quân Hoa Kỳ đã
70
oanh tạc các tàu chuyển vận trung đoàn của phía Nhật Bản và Đồng Minh. Khi khu trục
Đại tá Ichiki và gây hư hại cho tuần dương hạm Amatsukaze kết hợp với lực lượng đặc
hạm Jintsu, soái hạm của phân đội khu trục nhiệm của Nagumo, ngày 25 tháng 8, tôi nhận
hạm hộ tống. Sáu khu trục hạm Nhựt tiến sát được một mạng lịnh mới đầy thích thú, gởi
vào Guadalcanal và pháo kích dữ dội lên đảo đến từ hàng không mẫu hạm Shokaku.
nầy suốt đêm, nhưng sáng hôm sau các oanh
“Đô Đốc Nagumo thành thật ngọi khen Trung
tạc cơ B.17 của Hoa Kỳ bay đến và gây xáo
Tá Hara đã hoàn thành nhiệm vụ một cách
trộn cho các chiến hạm Nhựt nhiều tiếng đồng
hoàn hảo, và chỉ thị cho ông di chuyển lập tức
hồ. Đoàn tàu chuyển vận thoát được đến
đến Truk để đưa những người được giải cứu
Bougainville, nhưng khu trục hạm Mutsuki và
lên bờ.” Một lần nữa, Amatsukaze lại tách rời
tàu chuyển vận Kinryu Maru bị đánh chìm.
khỏi lực lượng đặc nhiệm và đơn thân độc mã
Trong lúc đó, đoàn tàu chuyển quân của tướng
đến Truk. Ngày hôm sau, chúng tôi tiến vào
Kawaguchi nhận thấy kho đi suông sẽ nên đã
hòn đảo san hô nầy.
quay về Truk.
3
Vì vậy, toàn thể cuộc phản công lần thứ nhì
của Nhựt ở quần đảo Solomon kết thúc với sự Lưu Bang đánh Đông dẹp Bắc và khai sáng
thất bại trên cả hai phương diện chiến thuật và triều đại nhà Hán vào năm 102 (trước Thiên
chiến lược. Và việc nầy đã chứng minh quyết Chúa Giáng Sinh). Sau khi lên ngôi, một hôm
định của Yamamoto là sai lầm. Lưu Bang hỏi nguyên soái của ông là Hàn
Tín: “Nhà ngươi nghĩ sức trẫm có thể cầm
Hai ngày sau cuộc hành quân, Bộ Tư Lịnh Tối
được bao nhiêu quân?” Hàn Tín đáp: “Theo hạ
Cao Hoàng Gia đưa ra một thông cáo chung.
thần nghĩ, bệ hạ chỉ có thể điều động một đạo
Theo đó, trận đánh kéo dài từ 23 đến 25 tháng
quân vài ba chục ngàn người mà thôi.” Lưu
8, Nhật Bản đã gây thiệt hại nặng nề cho địch
Bang hỏi: “Còn sức của nhà ngươi thì sao?”
quân, với một hàng không mẫu hạm lớn và
Hàn Tín đáp: “Nhiều quân chừng nào hạ thần
một hàng không mẫu hạm trung, cùng với một
càng điều động hữu hiệu nhiều chừng nầy.”
thiết giáp hạm của Hoa Kỳ. Phía Nhựt chỉ bị
Lưu Bang cười: “Vậy tạo sao trẫm làm Hoàng
đánh chìm một khu trục hạm và một hàng
Đế còn nhà ngươi chỉ là một vị tướng dưới
không mẫu hạm nhỏ hư hại nặng.
trướng?” Hàn Tín đáp: “Đó là do mạng trời,
Về phía Hoa Kỳ, một công bố cho biết các phi bệ hạ sanh ra là để chỉ huy những người chỉ
cơ của họ đánh chìm một hàng không mẫu huy.”
hạm, gây thiệt hại cho một tuần dương hạm và
Lưu Bang là một trong những vị vua vĩ đại
một khu trục hạm Nhựt. Công bố cũng nói đến
nhứt, còn Hàn Tín là một trong những vị
việc hàng không mẫu hạm Enterprise bị hư
tướng tài ba và nổi tiếng nhứt lịch sử Trung
hại, nhưng bù lại phi cơ của hải quân Hoa Kỳ
Hoa. Trong thời đệ nhị thế chiến nhiều vị Đô
cũng đã đánh chìm một thiết giáp hạm và hai
Đốc cũng tài ba và gây được tiếng tăm như
khu trục hạm nhỏ của Nhựt.
thế. Đô Đốc Isoroky Yamamoto của Nhựt là
Chiếc Ryujo đã chìm ngay trước mắt tôi, một. Ông là nhân vật tài ba, nhưng tôi nhận
nhưng không còn chiếc tàu nào khác thuộc lực thấy tiếng tăm của ông có vẽ phóng đại hơn là
lượng chim mồi của chúng tôi bị đánh chìm, những gì mà ông đáng được hưởng thực sự.
ngay cả một vết đạn cũng không. Có lẽ phi Tôi không có ý so sánh ông với Lưu Bang,
công Hoa Kỳ đã báo cáo lầm chiếc tàu chuyển nhưng với sự kính trọng khả năng có thật của
vận Kinryu Maru thành ra một thiết giáp hạm họ, tôi bắt buộc phải so sánh.
và khu trục hạm Mutsuki thành ra một tuần
Mặc dù cuộc chiến Thái Bình Dương, Nhựt
dương hạm.
bại trận một cách đau thương, quốc gia vẫn
Từ đó trở về sau tôi không còn tin vào các xem Yamamoto như là một vị anh hùng. Sau
công bố liên quân đến cuộc chiến, kể cả hai chiến tranh, biết bao nhiêu chỉ trích nhắm vào
71
các nhà lãnh đạo Hải Quân và Lục Quân nổi tiếng là một tay “đỏ đen” vào hàng siêu
Nhựt, nhưng riêng Yamamoto không hè được đẳng. Bất cứ trò chơi nào, ông cũng đều vượt
đá động tới. Nếu những nhận xét của tôi về trội, nhứt là đánh xì phé. Quyết định tấn công
Yamamoto có vẻ nghiêm khắc, thì chẳng qua Trân Châu Cảng là một ván bài vĩ đại nhứt
tôi chỉ nhận xét theo công tâm. Đây có lẽ là của ông, gây tối tăm mặt mủi cho một đối thủ
lần đầu tiên một quân nhân Nhựt viết ra sự tiền rừng bạc biển. Tuy nhiên có một điều lạ,
thật tất cả những gì mà người khác đã tránh là khác với một tay đỏ đen thật sự, Yamamoto
né. Đối với tôi, Đô Đốc Yamamoto là một không bao giờ lập lại “canh bạc xã láng Trân
người sanh ra để chỉ huy những người chỉ huy, Châu Cảng” một lần nào nữa. Các bài học ở
và trên phương diện nầy sự kính trọng phải biển San Hô cũng không được ông mang ra áp
được dành cho ông. Nhưng ông, như Lưu dụng lại ở trận Midway, trận đánh mà
Bang, không có khả năng điều động hàng mấy Yamamoto đã hành động một cách sai lầm, là
ngàn chiếc tàu và hàng mấy trăm ngàn thủy chia lực lượng của ông ra nhiều mục tiêu nhỏ
thủ dưới tay một cách hữu hiệu. Chọn ông để mà không dồn hết nổ lực vào mục tiêu quyết
cầm đầu Hạm Đội Hổn Hợp, nghĩa là cầm đầu định. Sau nầy, Yamamoto lại cứ mãi bận tâm
toàn thể lực lượng tham chiến của Nhựt trên với vấn đề bảo toàn lực lượng.
mặt trận Thái Bình Dương, đó là một sự lựa
*
chọn bi thảm.
Khu trục hạm Amatsukaze, chở đầy những
Nhiều đồng nghiệp của tôi đều tin rằng
người còn sống sót, lặng lẽ tiến vào hải cảng
Yamamoto là một vị Bộ Trưởng Hải Quân lý
Truk vào ngày 25 tháng 8 năm 1942. Tôi chắc
tưởng nhứt, và có nhiều cuộc vận động trong
chắn sẽ nhận được lịnh trở lại nhiệm vụ ngay
hàng ngũ sĩ quan Hải Quân Nhựt để đưa ông
khi đổ xong người. Nhưng, không một ai
lên chức vụ nầy. Và theo ý kiến họ, Đô Đốc
trong chúng tôi ngờ rằng Amatsukaze phải
Mitsumasa Yonai mới xứng hợp với chức vụ
đậu ở Truk một tháng trời, trong lúc trận chiến
Tổng Tư Lịnh Hạm Đội Hổn Hợp. Nhưng
nằm trong giai đoạn ác liệt nhứt. Ở đây, tôi đã
cuộc vận động nầy thất bại, vì Mitsumasa
thâu thập được nhiều chi tiết về trận hải chiến
Yonai, một nhân vật chống đối chiến tranh
ở biển San Hô ngày 7 và 8 tháng 5 trước đây,
mạnh mẽ, đã từ chối. Ông đã nói: “Tôi không
tức là trong thời gian tôi đi phép.
phải là một Đô Đốc chiến đấu, do đó tôi sẽ
gây “nguy hại” cho những gì mà Lục Quân Trận hải chiến nầy bùng nổ là do hậu quả kế
đang theo đuổi. Hơn nữa, nếu một người cứng hoạch đổ bộ của Nhựt nhằm chiếm giữ hải
đầu như Yamamoto mà trở thành Bộ Trưởng cảng Moresby, một cứ điểm then chốt của
Hải Quân, không sớm thì muộn ông ta sẽ bị Đồng Minh nằm trên bờ biển phía Nam New
Bộ binh cuồng tín sát hại.” Guinea. Trận đánh đã làm Nhựt chìm một
hàng không mẫu hạm hạng nhẹ Shoho, và hai
Lục Quân Nhựt là binh chủng gây rắc rối
hàng không mẫu hạm hạng nặng là Shokaku
nhiều nhứt. Khi chiến tranh bắt đầu, Nội Các
và Zuikaku bị hư hại đến nỗi không thể tham
Nhựt dưới quyền lãnh đạo của Đại Tướng
dự và trận đánh ở Midway xảy ra một tháng
Hedeki Tojo, Bộ Trưởng Hải Quân là Đô Đốc
sau đó. Qua công bố, Hải Quân Hoàng Gia
Shigetaro Shimada chỉ là một anh hề của Tojo.
không đề cập đến sự thiệt hại của Nhựt, chỉ
Tổng Tham Mưu Trưởng Hải Quân, Đô Đốc
cho biết là Nhựt đã đạt được chiến thắng qua
Osami Nagano, lại không đủ mạnh để chống
việc đánh chìm được ba hàng không mẫu hạm
đối các kế hoạch của Lục Quân. Nếu muốn chỉ
địch trong trận đánh nầy. Nhưng mất mát thật
trích những gì mà Yamamoto đã làm hoặc
sự của địch quân gồm có: hàng không mẫu
không làm, các yếu tố vừa nêu cần phải được
hạm Lexington CV2 36.000 tấn, hàng không
xét đến, vì các yếu tố nầy đã bó tay ông phần
mẫu hạm Yorktown bị thiệt hại nhẹ, tàu dầu
nào.
Neosho và khu trục hạm Soins bị đánh chìm.
Trong suốt cuộc đời binh nghiệp, Yamamoto Mặc dầu các công bố đều nói đến hai tiếng
72
chiến thắng, nhưng rõ ràng Nhựt đang bắt đầu đánh chìm chiếc Asagiri và gây thiệt hại nặng
thoái bộ. Một tháng sau, Nhựt bị đánh tơi bời cho ba khu trục hạm khác là Shirakumo,
ở Midway, thiệt mất các hàng không mẫu hạm Yugiri, Amagiri. Yamamoto chần chờ khá lâu
Akagi, Kaga, Hiryu và Soryu cùng với tuần mới tung 30 chiến đấu cơ và 30 oanh tạc cơ
dương hạm hạng nặng Mikuma, và với sự của hai hàng không mẫu hạm Shokaku và
tham chiến của hàng không mẫu hạm Zuikaku để yểm trợ đoàn tàu bị tấn công.
Yorktown của Hoa Kỳ (hư hại trong trận đánh Nhưng khi các phi cơ nầy đến nơi thì đoàn tàu
biển San Hô được sữa chữa lại) đã khiến cho đã xuôi hướng trở về quần đảo Shortland.
Nhật Bản ngẩn ngơ, nhưng cuối cùng nó cùng Trong khi đó, tiền quân thuộc trung đoàn của
với khu trục hạm Hammann bị Nhựt đánh Ichiki, nằm kẹt cứng ở một góc đảo
chìm trong trận nầy. Guadalcanal đã lên tiếng kêu cứu. Do đó, sáng
ngày 29 tháng 8, binh sĩ lại được đưa xuống 6
Vào thàng 7, Bộ Tư Lịnh Tối Cao Nhật Bản
khu trục hạm để lên đường tăng viện. Lực
lại vấp thêm một lỗi lầm nữa qua cuộc đổ bộ
lượng 1.000 người nầy đã đổ bộ thành công
một sư đoàn bộ binh vào Buna, nằm ở bờ biển
lên mũi Taivu, nằm giữa bờ biển phía Bắc
Đông Papua. Sư đoàn nầy sau khi đổ bộ đã
Guadalcanal, ngay trong đêm.
vượt qua dãy nũi Owen Stanley, mưu tấn công
hải cảng Moresby. Nhưng con số binh sĩ thiệt Lữ đoàn của Trung tướng Seiken Kawaguchi,
mạng do núi non, rừng rậm hiểm trở và khí thoạt đầu dự định đổ bộ lên Papua, đã khởi
hậu độc địa gây ra dọc lộ trình di chuyển hành từ Truk để tăng cường thêm cho cánh
nhiều hơn là do địch quân gây ra. quân của Ichiki. Trên đường, Lữ đoàn ghé
Bougainville, và ngày 30, tiểu đoàn đầu tiên
Một việc có ý nghĩa là Đồng Minh đã đổ bộ
thuộc Lữ đoàn nầy được 3 khu trục hạm vận
lên đảo Guadalcanal vào ngày 7 tháng 8, đúng
chuyển đến đảo Guadalcanal. Tiếp theo đó,
ngày lực lượng Nhựt sa lầy ở Papua.
vào ngày 31. tám khu trục hạm khác đã vận
Yamamoto đã đánh giá một cách sai lầm các
chuyển thêm 1.200 quân nữa. Và vào ngày 1
cuộc hành quân ở Papua và Guadalcanal. Hồi
tháng 9, đơn vị thứ ba của Lữ đoàn xuống 4
ở Midway ông đã phân chia lực lượng của ông
khu trục hạm và sau đó đổ bộ lên phía Nam
để tấn công cùng một lượt vào các hòn đảo vô
hòn đảo. Ngày kế, 20 chiến đấu cơ và 18 oanh
giá trị Aleutian, ở Guadalcanal ông cũng chia
tạc cơ Nhựt tấn công Guadalcanal. Cuộc đổ bộ
jai lực lượng, một tấn công hòn đảo nầy và
của toàn thể Lữ đoàn Kawaguchi hoàn tất và
một vào bán đảo Papua. Các cuộc tấn công
ngày 4 và 7 tháng 9. Trong suốt giai đoạn xảy
phân tán đã không kết quả mà còn đưa đến
ra các hoạt động tăng viện nầy, chiếc
hậu quả tàn khốc.
Amatsukaze của tôi nằm bất động ở Truk,
Vào đêm 24 tháng 8. trong lúc chiếc nhưng tôi cũng hình dung được mọi diễn tiến.
Amatsukaze đang giải cứu hai phi công, 7 khu Tôi biết lực lượng được các khu trục hạm đổ
trục hạm Nhựt đã đột kích Guadalcanal một lên bờ chỉ có thể mang các vũ khí nhẹ, và điều
cách gần như phí công. Vào hai ngày kế, các nầy khiến cho tôi lo ngại. Bởi vì, cho dù lực
phi cơ Nhựt lại tấn công hòn đảo nầy, nhưng lượng Nhựt đông đảo đi nữa, ho cũng không
cũng không đạt được kết quả là bao. Trong khi thể nào chịu đựng nổi trước sức đề kháng của
đó thành phần chánh của Hạm Đội Hổn Hợp lực lượng Hoa Kỳ, được trang bị vũ khí nặng,
dàn quanh các đảo Solomon, nhưng lại không đã nằm sẵn trên đảo.
nhắm vào một mục đích nào hết. Sự do dự của
Truk hoàn toàn yên tỉnh, sau khi đoàn tàu chở
Yamamoto hiển nhiên ai cũng thấy.
lữ đoàn của Kawaguchi ra đi. Mặt nước hải
Bốn ngày sau đó, đoàn tàu vận chuyển quân cảng lặng như tờ. Khung cảnh bình an làm
của Đại tá Ichiki một lần nữa cố gắng tiến về tiêu tan cơn mệt mõi của thủy thủ đoàn
Guadalcanal. Hai mươi khu trục hạm hộ tống Amatsukaze. Quanh hòn đảo san hô nầy đầy
đoàn tầu nầy bị phi cơ Đồng Minh tấn công, dẫy mọi loại hải sản. Mỗi ngày thuyền chài
73
đều mang cá tươi về. Đó là một cơ hội tốt để tôi lại tiếp tục kiên nhẫn chờ đợi, cho đến quá
đổi món ăn cho những kẻ quanh năm chỉ biết nửa đêm, Tổng Hành Dinh Hải Quân ở Rabaul
đồ hộp như chúng tôi. gọi vô tuyến báo tin: “Theo các phi cơ thám
thính, các phi trường ở Guadalcanal dường
Trong lúc đó, thành phần chánh của Hạm Đội
như nằm trong tay các lực lượng của chúng
Hổn Hợp chấm dứt mười ngày “lang thang”
ta.” Sáng sớm ngày hôm sau, bảy phi cơ thám
vô ích và tiến vào hải cảng Truk ngày 5 tháng
thính của chúng tôi trở về với đầy đủ các báo
9. Hải cảng rộng lớn nầy bổng nhiên hẹp lại
cáo trái ngược hẳn với tin tức của Rabaul.
khi 50 chiến hạm, với thiết giáp hạm Yamato,
Cuối cùng, vào ngày 15, công điện mong đợi
69.100 tấn dẫn đầu lần lượt ùa vào.
cũng đã đến tay chúng tôi, do Kawaguchi gởi.
Suốt ba ngày liền thay phiên trên các soái hạm Theo đó lực lượng của ông đã gặp sức chống
đơn vị, toàn thể hạm trưởng và sĩ quan chỉ huy cự dũng mãnh của địch quân, chịu đựng thiệt
hội họp để bàn thảo các chi tiết chiến thuật. hại nặng nề, và bắt buộc phải bỏ rơi các phi
Cuộc họp cuối cùng mở ra trên soái hạm trường.
Yamato, dưới sự chủ tọa của Yamamoto. Các
Buổi chiều cùng ngày, phi cơ tuần thám và các
cuộc bàn thảo sơ khởi trước đó đều xoay
tiềm thủy đỉnh của chúng tôi báo cáo một lực
quanh các phương cách đối phó với những vấn
lượng đặc nhiệm hùng hậu của địch quân,
đề không quan trọng. Không thấy ai đề cập
gồm nhiều hàng không mẫu hạm và thiết giáp
đến những khiếm khuyết đã gặp phải trong
hạm, ở cách Đông Nam Guadalcanal 260 dậm.
các cuộc hành quân trước đây. Sự thật, nếu ai
Thiếu tá Takaichi Kinashi, hạm trưởng của
mang các vấn đề nầy ra bàn thảo thì không
tiềm thủy đỉnh I.19, qua một “công điện vui vẻ
tránh khỏi đụng chạm đến thượng cấp. Do đó,
đầu tiên” trong tuần lễ đầy đen tối nầy, cho
các cuộc bàn thảo sơ khởi không đi đến đâu.
biết tàu của ông đã phóng thủy lôi đánh chìm
Chủ tọa buổi họp cuối cùng nầy, Đô Đốc hàng không mẫu hạm Wasp của Hoa Kỳ.
Yamamoto ngồi im lặng nghe, và sau cùng để (Wasp bị trúng 3 trái thủy lôi của I.19 vào
kết thúc buổi họp, ông lên tiếng cảnh cáo sự ngày 16 tháng 9, hư hại trầm trọng, nên sau
khinh thường khả năng chiến đấu của Hoa Kỳ khi di tản thủy thủ đoàn, chiếc tàu được khu
và đưa ra chỉ thị đơn giản: - Phải che đậy hành trục hạm Lansdowne của Hoa Kỳ ban thêm
tung của các hàng không mẫu hạm Nhựt - Ưu nhiều phát thủy lôi “ân huệ” để nhận chìm
tiên tận dụng sức mạnh không lực để chống lại hẳn).
địch quân Tôi trở về tàu với tâm hồn trống
Lực lượng của chúng tôi chuẩn bị sẵn sàng và
rỗng, cảm thấy các buổi họp hoàn toàn vô bổ.
nôn nóng chờ đợi thử sức với hạm đội của
Gặp Đại úy Shimizu, thấy mặt ông bí xị tôi
địch quân. Nhưng sau một tuần chạy lang
hỏi: “Gặp rắc rối gì rồi, phải không?”
thang, tất cả chiến hạm Nhựt đều gần cạn
“Chúng tôi vừa để xẩy một con cá. Ba ngày nhiên liệu. Chúng tôi phải lấy thêm nhiên liệu
nay, hạm đội siêu đẳng của chúng ta đã làm lũ từ các tàu chở dầu ở một hải vực cách phía
cá quanh hòn đảo san hô nầy khiếp đảm.” Bắc Guadalcanal 200 dậm. Công việc nầy đã
mất hết ba ngày, vì vậy hi vọng đụng độ với
Vào ngày 9 tháng 9, Hạm Đội Hổn Hợp rời
địch quân của chúng tôi tiêu tan.
khỏi Truk, và khu trục hạm Amatsukaze gia
nhập trở lại lực lượng đặc nhiệm Nagumo. Trong lúc đó, Đô Đốc Yamamoto cuối cùng
Theo kế hoạch, chúng tôi sẽ tiến công xả láng cũng quyết định cần phải có một sư đoàn đầy
Guadalcanal vào ngày 12 tháng 9, đồng lúc đủ quân số để tăng viện cho các lực lượng
với cuộc tấn công của tướng Kawaguchi trên Nhựt bị kẹt ở Guadalcanal. Do đó, sau khi tiêu
bộ. Tuy nhiên, chúng tôi phải nằm chờ qua thụ một số nhiên liệu khổng lồ mà không thâu
đêm 12 để đợi tin tức dứt khoát xem có phải hoạch được một lợi lộc gì cả, Hạm Đội Hổn
các phi trường ở Guadalcanal hiện nằm trong Hợp quay trở lại Truk để chờ đợi quân.
tay quân Nhựt hay không. Ngày kế đó, chúng
74
Cũng trong thời gian nầy, Yamamoto ra lịnh đang bận chỉ huy lực lượng 2 xung kích tấn
cho Đề Đốc Kakuji Kakuta, hiện đang đảm công các đảo Aleutian, nên không rảnh tay để
trách về việc huấn luyện 3 hàng không mẫu nhảy vào tham chiến. Trong trường hợp nầy
hạm mới trong hải phận Nhựt, đem các tàu ông không khác nào cái đuôi con rắn bị kéo đi
của ông đến Truk càng sớm càng tốt. quá xa, nên không thể nào quật được khi cái
Yamamoto cũng quyết định ngưng các cuộc đầu của nó bị đánh.
hành quân để chờ đợi Đệ Nhị Hạm Đội của
Vào tháng 9 năm 1942, Bộ Tư Lịnh Tối Cao
Kakuta. Cho mãi đến ngày 9 tháng 10, hạm
Hoàng Gia ở Đông Kinh ý thức được tình thế
đội nầy mới đến được Truk. Do đó, sau khi
nghiêm trọng nên đã cho phép Yamamoto tập
địch quân đổ bộ lên Guadalcanal, Nhật Bản
trung nổ lực vào cuộc hành quân Guadalcanal
mất hai tháng tròn mới chuẩn bị được một lực
và “bỏ rơi” cuộc hành quân ở Palau. Do đó,
lượng phản công đầy đủ.
ông có cơ hội trở thành “một chiến thuật khôn
4 khéo” như lời của nhà quân sự tài ba Trung
Hoa, nhưng ông không thực sự tự do để khai
Một nhà quân sự tài ba của Trung Hoa đã viết:
thác đầy đủ cơ hội nầy. Lục Quân vẫn giữ các
“Một chiến thuật gia khôn khéo có thể ví như
quyết định tối hậu.
một con rắn: đầu bị đánh thì đuôi sẽ dậy, còn
đuôi bị đánh thì đầu sẽ dậy. Còn nếu bị đánh ở Lục Quân đã chuyển sư đoàn 2 Bộ Binh của
giữa thì đầu và đuôi của nó đều dậy.” Tháng họ đóng ở Java đến Rabaul và đòi hỏi “một
10 năm 1942, Hạm Đội Hổn Hợp của Đô Đốc cuộc hành quân phối hợp Hải Lục ở
Yamamoto lần đầu tiên áp dụng “xà trận” nầy. Guadalcanal”. “Hành quân phối hợp Hải Lục”
Đầu của con rắn là Lực Lượng Đặc Nhiệm của có nghĩa là lục quân cung cấp binh sĩ và vũ
Nagumo, thân con rắn là phân đội riêng của khí, còn hải quân chỉ có nhiệm vụ chuyển vận
Yamamoto, và đuôi của con rắn là các chiến và yểm trợ mà thôi. Lục quân có trong tay
hạm mới đến, dưới quyền chỉ huy của Đề Đốc phân nửa tổng số phi cơ chiến đấu của Nhật
Kakuta. Bản, nhưng họ không cung cấp một chiếc nào
cho cuộc hành quân nầy. Như vậy, ý niệm về
Hàm răng sắt của Nagumo là hai hàng không
một cuộc “hành quân phối hợp” của Nhựt
mẫu hạm Zuikaku và Shokaku (29.800 tấn
khác xa của Hoa Kỳ.
mỗi chiếc và tổng số trang bị và chuyên chở
lên đến 40.000 tấn). Đây là hai hàng không Khi cuộc hành quân đổ bộ Guadalcanal được
mẫu hạm tối tân nhất của Nhựt Bản thời ấy, chuẩn bị, các chiến hạm được mang danh là
gồm toàn thủy thủ đoàn và phi công chọn lọc. “Chuyến xe lửa tốc hành Đông Kinh”(tức các
Thêm vào đó còn các hàng không mẫu hạm khu trục hạm) lãnh nhiệm vụ chuyên chở sư
biến bải Hiyo, Junyo (mỗi chiếc 27.500 tấn) đoàn 2 Bộ Binh. Đây là các khu trục hạm
và Zuiho (13.100 tấn) của Đề Đốc Kakuta. thuộc Đệ Bát Hạm Đội của Đề Đốc Gunichi
Các chiếc tàu sau gồm thủy thủ đoàn và phi Mikawa ở Rabaul. Lực Lượng Đặc Nhiệm của
công mới huấn luyện, nhưng dưới bàn tay trui Đề Đốc Kakuji Kakuta rời khỏi Truk vào ngày
rèn của Kakuta, sự thiếu kinh nghiệm của họ trước đó để bắn phá đảo Ndeni, thuộc nhóm
cũng được bù đắp phần nào. Kakuta là một vị phía Bắc Satan Cruz, vì chúng tôi cho rằng
Đề Đốc trẻ tuổi nhứt dưới quyền của các thủy phi cơ của Hoa Kỳ hiện đóng tại đây.
Yamamoto, và là một tay chiến đấu chưa hề Nhưng trước khi chúng tôi đến địch quân đã
biết lùi bước. Ông đến Truk với ý định phục rút đi hết. Chúng tôi quay lại phía Bắc quần
thù cho hàng không mẫu hạm Ryujo, chiếc tàu đảo Solomon vào ngày 15 tháng 10, để kết
mà ông từng chỉ huy trước đây. Theo Kakuta, hợp với lực lượng đặc nhiệm Nagumo đã rời
Ryujo sở dĩ bị đánh chìm trong trận hải chiến Truk ngày 11.
ở Đông Solomon là do sự cẩu thả của giới chỉ
Các “chuyến xe lửa tốc hành Đông Kinh” của
huy cao cấp của Hải Quân Nhựt. Ông cũng tỏ
Đề Đốc Mikawa, qua tám chuyến chuyên chở
ra tức tối cuộc đại bại ở Midway. Lúc đó ông
75
vào những ngày từ 2 đến 11 tháng 10, đã đổ hạm Chokai và Kinugasa của Đề Đốc Mikawa
10.000 binh sĩ của Sư Đoàn 2 lên Guadalcanal chạy dọc theo bờ biển, dập phi trường địch
một cách suông sẽ và thành công đến nỗi gây thêm 753 trái đại pháo nữa.
kinh ngạc cho Đồng Minh. Trong thời gian
Trong các ngày nầy hải quân đảm trách những
nầy chỉ có một cuộc đụng độ nhỏ vào ngày 11
công việc nhẹ nhàng, và chỉ có một nhiệm vụ
giữa hải đội 6 tuần dương hạm của Đề Đốc
được xem là quan trọng, đó là nhiệm vụ tải võ
Aritomo Goto và Lực Lượng Đặc Nhiệm 64
khí nặng để trang bị cho quân đổ bộ. Trong
của Đề Đốc Hoa Kỳ Norman Scott. Nhóm
khi đó, lực lượng của Hoa Kỳ đã bắt đầu phản
chiến hạm hộ tống bị lực lượng của Scott phục
công. Vào ngày 15 tháng 10, phi cơ Hoa Kỳ
kích ở eo biển nằm giữa Savo và nhóm đảo
đã đánh chìm hoặc gây hư hại cho 6 tàu
Guadalcanal, và trận đánh nầy thường gọi là
chuyển vận của Nhật Bản. Và sáng sớm ngày
trận đánh Cape Esperance. Lực lượng Hoa Kỳ
17, hai khu trục hạm Hoa Kỳ đã pháo kích
gồm 4 tuần dương hạm và 5 khu trục hạm
cháy nhiều tàu tiếp tế của Nhựt, và buổi trưa
trong khi Nhựt chỉ có 3 tuần dương hạm và 2
cùng ngày, 7 oanh tạc cơ trở lại “dọn dẹp”
khu trục hạm. Cuộc quần thảo dữ dội kết thúc
thêm một lần nữa. Vì thiếu phương tiện cơ
với hai chiến hạm Nhạt là Furutaka bị đánh
động để nhanh chóng chuyển đồ tiếp tế từ tàu
chìm và tuần dương hạm Aoba bị hư hại nặng,
lên bờ cất dấu tại những nơi an toàn, Nhật Bản
phía Hoa Kỳ có khu trục hạm Duncan chìm,
đã phải chịu đựng sự thiệt hại nặng nề. Chúng
khu trục hạm Farenholt và hai tuần dương
tôi chỉ biết nhìn ngọn lửa bốc cao mà lắc đầu.
hạm Salt Lake City và Boise hư hại nặng. Sự
thiệt hại to tát của Nhật Bản trong trận đánh Các chiến hạm Hoa Kỳ sau khi hoàn tất nhiệm
nầy là cái chết của Đề Đốc Goto, nhưng cũng vụ đã rút lui và bị phát hiện cách phía Nam
có cái lợi là đuổi sạch tàu chiến của Hoa Kỳ Guadalcanal 110 dậm, nhưng lực lượng
trong hải vực nầy. Do đó, phó Đô Đốc Takeo Kakuta lại nằm cách phía Bắc hòn đảo 200
Kurita có thể đưa hai thiết giáp hạm Kongo và dậm, thành thử không thể nào truy đuổi được.
Haruna của ông tiến sát vào bờ biển Khi Yamamoto tăng cường trong khu vực,
Guadalcanal vào đêm 13 thán 10 để mở các địch quân đã hành động đúng theo Tôn Tử
cuộc pháo kích và cánh sườn của địch quân. binh pháp: “Khi đương đầu với một lực lượng
địch quân mạnh mẽ, phải chờ lúc tinh thần của
Đây là bước đầu phế bỏ chánh sách “cất giữ”
lực lượng đó suy vi mà đánh… một lực lượng
thiết giáp hạm do Yamamoto chủ trương trước
vừa phất cờ giống trống ra quân bao giờ cũng
đây. Trong các cuộc hành quân đã qua, ông
hăng hái, chúng ta nên tránh né. Lực lượng
luôn luôn từ chối đưa các thiết giáp hạm đến
nầy sẽ mệt mõi và biếng nhác hẳn khi trên
gần các khu vực chiến đấu. Và trong cuộc
đường trở về điểm xuất phát, đây là lúc nên
hành quân nầy, Yamamoto cũng tận dụng
đánh.” Hai lực lượng đặc nhiệm hải quân
không yểm, phát xuất từ một phi trường ở
Nhựt đã ở trên hải vực phía Nam quần đảo
Bougainville, cho thấy là bài quyết định đã
Solomon hơn một tuần lễ mà không hề đụng
được ông đánh xuống.
một trận nào có thể gọi là dữ dội với địch
Lúc 23 giờ ngày 13 tháng 10, hai thiết giáp quân, thành thử đã bắt đầu uể oải, tinh thần
hạm, mỗi chiếc 27.500 tấn, tiến vào cách bờ hăng hái trước đó tan biến dần.
biển trong vòng một dậm, với vận tốc trung
Đồng thời, đến ngày 20 tháng 10, chúng tôi
bình 18 hải lý, và cả 16 khẩu trọng pháo đồng
cũng đã hết kiên nhẫn trong việc chờ đợi các
loạt nả 918 trái đạn và phi trường của địch
lực lượng đổ bộ ở Guadalcanal mở một cuộc
quân. Phi trường bốc cháy suốt 24 tiếng đồng
tấn công toàn diện. Sư đoàn 2 Bộ binh, hiện
hồ. Trước màn ngoạn mục nầy, tất cả binh sĩ
có mặt trên đảo Guadalcanal, chính là sư đoàn
đã đổ bộ lên Guadalcanal đều phấn khởi và
chiếm đóng Nam Kinh trong cuộc chiến tranh
thúc giục Yamamoto “trình diễn” một lần nữa.
Hoa Nhựt trước đây, và gây nhiều tai tiếng
Yamamoto đồng ý, và đêm sau hai tuần dương
không tốt cho Nhật Bản qua các hành động dã
76
man và hãm hiếp của họ trong thành phố nầy. ngày 20 tháng 10 cho biết hải quân Hoa Kỳ
Mới đây, sư đoàn nầy cũng đã đánh chiếm đang chuẩn bị một trận đánh Hải Không hổn
Java một cách dễ dàng. Nhưng ở Guadalcanal hợp quan trọng ở Nam Thái Bình Dương.
sư đoàn đành phải bó tay một cách không ngờ Nagumo tự hỏi không hiểu có đúng hay
trước khí hậu độc địa và địa thế hốc búa trên không, hay là một tin tức đánh lừa?
hòn đảo. Hiện tại, với hơn phân nửa trang bị
Mảnh giấy thứ hai là con số những chiến hạm
vừa mới đưa đến đã bị chiến hạm và phi cơ
của địch quân được phi cơ thám thính của
của Hoa Kỳ thêu rụi, sư đoàn đang chiến đấu
Nagumo phát hiện trong thời gian lực lượng
trong tình cảnh nguy ngập thực sự.
của ông có mặt trong khu vực, theo đó từ 12
Nhưng mặc dù tình thế của bộ binh nguy ngập đến 24 tháng 10, hàng không mẫu hạm của
như vậy cuộc phản công dự định vào ngày 20 địch quân vắng bóng, ngoại trừ hai chiếc liên
tháng 10 lại đình hoãn trong lúc hải quân đã hiệp vào ngày 13. Thiết Giáp Hạm của địch
thấy chán nãn vì bị chôn chân một chổ. Và cũng ít ỏi, hai ba chiếc và nhiều nhứt là 5
không may hơn nữa, hàng không mẫu hạm chiếc vào ngày 24. Con số tuần dương hạm
Hiyo, soái hạm của Đề Đốc Kakuta, bị trục nhiều hơn, nhưng nhiều nhứt là 8 chiếc vào
trặc máy móc vào ngày 22 tháng 10, sửa chửa ngày 16. Riêng khu trục hạm của địch có con
cách nào cũng không được. Hàng không mẫu số đáng kể, 15 chiếc vào ngày 16 và 19 chiếc
hạm nầy nguyên thủy sử dụng kiểu máy móc vào ngày 24.” “Như vậy các hàng không mẫu
của một chiếc tàu vận tải, vì vậy trước đó nó hạm địch vắng bóng trong khu vực suốt một
cũng không đầy đủ khả năng của một hàng tuần lễ.” Nagumo lẩm nhẩm. “Sự vắng mặt
không mẫu hạm. Kakuta đã dời bộ chỉ huy nầy có ý nghĩa gì?” Ông đứng dậy đi qua đi lại
sang hàng không mẫu hạm Junyo và ra lịnh trong phòng. Ông chợt dừng lại và mỉm cười.
cho chiếc Hiyo trở về Truk. Trên hải trình trở Ông nghĩ đến lời khuyên của Tôn Tử: “Một
về chiếc Hiyo không thể nào chay nổi quá 6 lực lượng địch quân hăng hái nên né tránh,
hải lý một giờ. hãy chờ cho lực lượng nầy chán nãn và trễ
biếng rồi sẽ đánh.” Một tiếng gõ cửa, và một
Một cuộc tấn công dữ dội đang được Hoa Kỳ
trong những sĩ quan tham mưu của Nagumo
sắp xếp nhằm vào hải quân Nhựt hơn là nhắm
bước vào.
vào các lực lượng Nhựt đã đổ bộ lên đảo
Guadalcanal. Hiện thời Lực Lượng Đặc Đó là Trung tá Toshitane Takada. Sau khi
Nhiệm của Kakuta chỉ còn một hàng không chào, ông ta lên tiếng: “Thưa Đô Đốc, truyền
mẫu hạm. Chiếc Zuiho được chuyển đến cho tin báo cáo là thình lình họ đã bắt được một số
lực lượng đặc nhiệm của Nagumo trước đó. công điện dồn dập, mà họ không hiểu nghĩa,
Như vậy khúc đuôi của “con rắn” đã mất hết nhưng rõ ràng đó là những công điện trao đổi
hai phần ba sức mạnh. Các lực lượng hăng hái giữa tiềm thủy đỉnh và phi cơ của địch quân
và khỏe mạnh của Hoa Kỳ đang trong tư thế lai vãng đâu đây.” Nagumo gật đầu: “Tốt! Hãy
sẵn sàng khai chiến. gọi Tham Mưu Trưởng Kusaka lập tức.” Đề
Đốc Ryunosuke Kusaka, một người hăng hái
5
và nặng kí ba chân bốn cẳng từ phòng chỉ huy
Quá trưa ngày 24 tháng 10, Phó Đô Đốc chạy đến. Nagumo hỏi: “Vấn đề tiếp tế xăng
Chuichi Nagumo ngồi trầm ngâm trong cabin nhớt cho tàu bè chúng ta như thế nào?”
trên hàng không mẫu hạm Shokaku. Sau cuộc Kusaka đáp: “Thưa Đô Đốc, tất cả đang nhận
chiến ở Midway, ông trở nên cằn cổi. Tóc ông từ các tàu chở dầu.” Nagumo gật đầu: “Tốt!
đã ngã sang màu muối tiêu, mặt mày hốc hác Báo cho tất cả hạm trưởng biết họ sắp sửa
và luôn luôn cau có. Ông liếc nhìn hai mảnh nhận một nhiệm vụ quan trọng. Các chiếc tàu
giấy trên bàn. Ông đã đọc hàng trăm lần để cố đã lấy dầu xong thì phải trở về đội ngũ ngay.”
gắng hiểu ý nghĩa của những dòng chữ chứa
Cũng khoảng thời gian nầy, trên hàng không
đựng trong hai mảnh giấy nầy. Một mảnh để
mẫu hạm Junyo, Đề Đốc Kakuji Kakuta, đang
77
nghe tin tức của đài phát thanh Hạ Uy Di. tiến về phía Nam của chúng ta cho đến khi
Theo đó, một trận đánh Không Hải quan trọng nào chúng ta nhận được tin tức dứt khoát cho
sắp xảy ra gần Salomon được xác nhận của biết Lục Quân đã chiếm giữ các phi trường ở
xướng ngôn viên địch. Kakuta cũng đã xem Guadalcanal. Hình như chúng ta càng lúc càng
qua hai mảnh báo cáo giống như của Nagumo. chui đầu vào rọ nếu chúng ta cứ tiếp tục dấn
Kakuta khịt mủi và day lại sĩ quan không quân bước thêm.”
của ông, Thiếu tá Masatake Okumiya: “Tốt!
Nagumo chăm chú lắng nghe và gật đầu để
Masatake, anh nói gì?” Viên sĩ quan thông
chứng tỏ sự đồng ý của ông. Công điện được
minh và hoạt bát, đôi mắt long lanh trên
gởi đi và ca bin chìm trong nổi lặng im trĩu
khuôn mặt bị nám đen do một tai nạn rớt phi
nặng. Nagumo và bộ tham mưu quyết định bất
cơ gây ra trước đây, hắng giọng và nói một
động để chờ hồi đáp.
cách nhỏ nhẹ: “Thưa Đề Đốc, ngày 27 tháng
10 là ngày của hải quân Hoa Kỳ.” Kakuta, một Khu trục hạm Amatsukaze lúc đó đang chạy
tay chiến đấu không biết mệt, nhảy dựng lên cách tả mạn soái hạm Shokaku của Nagumo
và cất tiếng cười to: “Tuyệt diệu, tuyệt diệu. 2.000 thước. Tàu của tôi, một tuần dương hạm
Hay chuẩn bị gấp mấy món quà Ngày hải và 9 khu trục hạm là nhóm chiến hạm bao
quân hậu hỉ cho mấy tên Yank tự phụ nầy.” quanh chiếc Shokaku và hai hàng không mẫu
hạm Zuikaku và Zuiho thuộc Hải Đội 1 Hàng
Trên soái hạm Shokaku, Nagumo vẫn hội hợp
Không Mẫu Hạm. Nagumo và Kusaka cùng
với Kusaka. “Thế trận của chúng ta hiện tại đã
học hỏi được một bài học cay đắng và đắc giá
dàn như thế nào?” Nagumo hỏi. Kusaka đáp:
ở Midway, nên cả hai không dám khinh suất
“Hai thiết giáp hạm Hiei và Kirishima, tuần
trong thời gian nầy.
dương hạm Chikuasa và 7 khu trục hạm của
Đô Đốc Kiki Abe, cách phía trước chúng ta 60 Vừa bước qua nửa đêm, phúc đáp đến từ Truk:
đến 80 dậm tức hướng Nam. Tuần dương hạm “Ugaki gởi Kusaka: lực lượng của ông tiếp tục
Tone và khu trục hạm Terutsuki của Đề Đốc tiến nhanh về phía địch quân. Các lịnh hành
Chuichi Hara ở hướng Đông cách đây 200 quân vẫn duy trì.” Kusaka bậm môi. Takada
dậm. Lực lượng của Đề Đốc Kakuta cách 300 kêu trời. Nagumo khịt mủi, và sau đó nói một
dậm hướng Tây.” “Có tin tức gì về các hàng cách trầm tỉnh: “Được, ra lịnh cho các hàng
không mẫu hạm địch không?” “Dạ không!” không mẫu hạm lấy thêm nhiên liệu.” Ba hàng
Một khoảng im lặng ngắn ngủi được Nagumo không mẫu hạm chạy chầm chậm để lấy nhiên
phá vở với một câu nói có hơi lưỡng lự và liêu trong bóng đêm. Bình minh ngày 25 tháng
nghĩ ngợi: “Ở Midway, địch quân đã chọn lựa 10, mọi việc đang xúc tiến đều đặn thì một
thời gian để đánh chúng ta. Hiện tại chắc họ báo cáo bay đến ca bin của Nagumo làm đảo
cũng làm như vậy, những mục tiêu mà họ lộn tất cả. Nagumo lúc đó còn đang ngủ.
nhắm vào chúng ta đã rõ như ban ngày, nhưng
Mọi người đều bàng hoàng, và hiểu là chúng
chúng ta vẫn đui mù.”
tôi đã thoát bẩy của địch quân chỉ trong đường
Trung tá Takada, một sĩ quan tham mưu, lên tơ kẻ tóc. Nếu chúng tôi tiếp tục tiến về hướng
tiếng: “Xin lỗi, thưa Đô Đốc, tôi có thể mạn Nam ma không xoay hai lần để chạy về hướng
phép đề nghị gởi một công điện cho Yamato Bắc, lực lượng Hoa Kỳ có thể đánh tập hậu
(tức soái hạm của Yamamoto lúc đó ở Truk) chúng tôi, và chúng tôi sẽ rước thêm thảm bại
để xin các chỉ thị?” Nagumo im lặng. Kusaka nhục nhã. Trên đài chỉ huy của soái hạm
nhắm mắt một lát, sau đó mở bừng ra nói: Shokaku, Phó Đô Đốc Nagumo mỉm cười lần
“Phải, Takada, hãy chuyển một công điện như đầu tiên sau nhiều giờ lo âu. Ông ra lịnh cho
sau: Kusaka, Tham Mưu Trưởng Đệ Nhứt phi cơ cất cánh. Mọi người đã học được bài
Không Hạm Đội gởi Phó Đô Đốc Matome học ở Midway, nếu vì ngần ngừ một chút thì
Ugaki, Tham Mưu Trưởng Hạm Đội Hổn thảm họa có thể xảy ra. Hai hàng không mẫu
Hợp. Tôi xin mạn phép đề nghị ngừng bước hạm Shokaku và Zuikaku tung 40 oanh tạc cơ
78
và 27 chiến đấu cơ lên trong vòng 15 phút. Sự Hornet của Hoa Kỳ, kéo dài 10 phút. Nhiều
nhậm lẹ nầy trái ngược hẳn với sự chậm chạp trái bom đã trúng thẳng mục tiêu.
như rùa của chiếc Ryujo cách hai tháng trước
Tôi đã tạm quên các tin tức đầy phấn khởi
đây cũng trong khu vực nầy.
nầy, khi một oanh tạc cơ quay trở về và cố đáp
Hai phi cơ tuần thám của Hoa Kỳ bổng xuất trên chiếc Shokaku, nhưng vì hỏng máy nên
hiện, bay vượt qua đầu chúng tôi và bỏ vài trái chiếc phi cơ đã chúc xuống biển, phía sau
bom xuống ngay hàng không mẫu hạm Zuiho. hàng không mẫu hạm. Khu trục hạm
Một trái bom nổ tung trên sân bay và phát hỏa. Amatsukaze chạy đến vớt phi công. Trong khi
Ngọn lửa được dập tắt ngay, nhưng sân bay công việc đang xúc tiến, phi cơ địch bay đến.
của Zuiho bị thiệt hại nặng. Báo động toàn thể, và tất cả mọi người đều
xoay sang chiến đấu. Tôi liếc nhìn nhận thấy
Hạm trưởng của Zuiho cho biết phi cơ của ông
khoảng một chục oanh tạc cơ địch thoát ra
vẫn còn cất cánh được nhưng không thể trở
khỏi mây, bay thấp ở độ cao 2.000 thước. Tôi
về. Sau khi cho cất cánh tất cả chiến đấu cơ,
tiếp tục công việc giải cứu phi công lâm nạn,
Nagumo ra lịnh cho chiếc Zuiho rút lui.
vì tin rằng phi cơ địch sẽ chọn hàng không
Những chất dẫn hỏa trên sân tàu của tất cả
mẫu hạm Shokaku để tấn công hơn là chiếc
chiến hạm được lịnh dọn dẹp, và mọi thùng
tàu bé nhỏ của tôi.
đựng nước để chửa cháy đều mở nắp. Địch
quân đã biết vị trí của lực lượng chúng tôi và ồ Trong khi Amatsukaze quay lại, với hai phi
ạt xuất hiện không biết lúc nào. công được giải cứu, tất cả chiến hạm khác của
Nhật đều khai hỏa vào nhóm phi cơ địch đang
Một làn sóng tấn công thứ nhì của Nhật Bản,
bay đến. Cùng lúc sáu chiến đấu cơ của chúng
bao gồm 16 chiến đấu cơ, được tung ra vào
tôi lập tức cất cánh. Amatsukaze nhảy ngay
lúc 6 giờ sáng. Hiện tại, tất cả hàng không
vào vòng chiến. Hành động phản công nhanh
mẫu hạm không còn được một chiếc phi cơ
nhẹn của Nhựt khác xa hai tháng trước đây khi
nào bao che. Chúng tôi phải ra tay trước, đánh
hàng không mẫu hạm Ryujo chịu đựng cuộc
phủ đầu địch quân.
không kích biết bao.
Trong lúc đó, trên hàng không mẫu hạm
Hai phi cơ trang bị thủy lôi địch trúng đạn của
Junyo, Đề Đốc Kakuta đã tỏ vẽ tức tối khi biết
chiến đấu cơ Nhựt, bốc khói và nổ tung. Một
địch quân còn cách ông đến 300 dậm. Ông ra
chiến đấu cơ của chúng tôi đâm thẳng vào một
lịnh cho các chiến hạm của ông xả hết tốc lực
oanh tạc cơ địch gây ra một tiếng nổ kinh hồn,
về hướng Đông Nam. Chiếc Junyo, một hàng
và cả hai tan ra từng mãnh. Hai oanh tạc cơ
không mẫu hạm biến cải, đã chạy với tốc độ
khác của địch trúng đạn cao xạ, đâm đầu
26 hải lý thay vì 20 hải lý như thường khi bức
xuống biển. Một việc lạ lùng là chúng tôi
xa 3 khu trục hạm hộ tống chạy phía sau. Đây
không nhìn thấy một chiến đấu cơ nào của
là lần đầu tiên các thủy thủ khu trục hạm nhìn
địch quân. Tôi tự hỏi tại sao địch quân lại
thấy soái hạm chậm chạp nầy rời bỏ họ khá xa
không cho loại phi cơ hộ tống nầy bay theo?
như vậy, cho đến cả tiếng đồng hồ sau họ mới
đuổi theo kịp. Mục tiêu cách 330 dậm không Con số phi cơ địch giảm xuống nhanh dần.
phải quá xa. Kakuta có thể xử dụng phi cơ Hỏa lực phòng không của chiến hạm Nhựt tạo
quày lai Shokaku hay Zuikaku để chỉ huy. một màn lửa dầy đặt trên không. Có thể xem
Nhưng ông muốn mặt đối mặt với quân địch. như chúng tôi đẩy lui cuộc tấn coogn với sự
thiệt hại ít ỏi. Amatsukaze chạy theo hình chữ
Lúc 7 giờ 14 phut, Kakuta tung 29 phi cơ làm
chi với vận tốc 33 hải lý để chiến đấu, nhưng
ba đợt để tấn công địch quân. Sau đó, các phi
luôn luôn dòm chừng chiếc soái hạm
cơ báo cáo: “Nhìn thấy hàng không mẫu hạm
Shokaku, vì nó cần được bảo vệ tối đa. Tôi
địch… tất cả phi cơ đều nhào xuống.” Bốn
nhìn thấy hai oanh tạc cơ chui xuyên qua màn
mươi oanh tạc cơ và các phi cơ trang bị thủy
hỏa lực của chiếc Shokaku và đâm thẳng vào
lôi đã tập trung bom vào hàng không mẫu hạm
79
chiếc tàu nầy từ một độ cao khoảng 7.000 con số phi cơ Nhựt mở ngay một cuộc không
thước, nhưng cuối cùng nó bổng bay vượt lên chiến dữ dội với phi cơ địch trên Thái Bình
và biến mất trong mây. Cùng lúc hai hoặc bốn Dương. Tám chiến đấu cơ địch bị bắn rơi,
vệt sáng trắng giống như các làn chớp, rơi nhưng chúng đã cầm chân được các phi cơ
xuống khoảng giữa chiếc soái hạm, trúng một Nhựt để cho oanh tạc cơ thoát đi và tấn công,
nơi gần đài chỉ huy và bùng cháy. Khói lan tỏa loại soái hạm Shokaku ra khỏi vòng chiến.
ra mọi phía, bao phủ toàn thể sàn tàu. Vào Đồng thời, nửa nhóm phi cơ Nhựt còn lại vẫn
giây phút cuối cùng của cuộc tấn công, soái tiếp tục bay đến tấn công mục tiêu là hàng
hạm Nhựt lãnh 4 trái bom. không mẫu hạm Hornet của Hoa Kỳ. Nhưng
lực lượng tấn đã giảm đi sức mạnh nên gặp
Shokaku xoay hướng, vẫn chạy với tốc độ 30
nhiều khó khăn. Kết quả 7 oanh tạc cơ Nhựt bị
hải lý, hiển nhiên máy móc của nó không hề
bắn hạ nhưng cũng gây thiệt hại nặng cho
hấn gì, và bắt đầu rút lui với hai khu trục hạm
chiếc Hornet. Địch quân đã bỏ rơi hàng không
hộ tống. Trước khi rời khu vực, Nagumo chỉ
mẫu hạm nầy sau đó.
thị cho tôi bảo vệ Zuikaku, hàng không mẫu
hạm duy nhứt còn hoạt động của ông. (Còn Như vậy, nhóm 27 oanh tạc cơ và chiến đấu
hàng không mẫu hạm Junyo, nằm trong lực cơ của hàng không mẫu hạm Hornet đã tấn
lượng tiền phương của Kondo, nhưng không công đơn vị tiền phương của chúng tôi, còn
nằm dưới quyền chỉ huy của Nagumo). nhóm phi cơ ít hơn của hàng không mẫu hạm
Enterprise tấn công soái hạm Shokaku. Tại
Tôi vẫn còn ngơ ngác, không hiểu tại sao
sao nhóm phi cơ lớn hơn lại chọn mục tiêu là
Shokaku, với các phi công tài ba và thủy thủ
các tuần dương hạm đi đầu thay vì hai hàng
đoàn kinh nghiệm, lại tỏ ra yếu kém như vậy?
không mẫu hạm của chúng tôi, cho đến bây
Việc chiếc Ryujo bị đánh chìm không làm tôi
giờ tôi cũng không thể đoán ra. Các tuần
ngạc nhiên mấy, vì kinh nghiệm chiến đấu
dương hạm tiền phương lúc đó đang chạy cách
nghèo nàn của nó, nhưng chiếc Shokaku bị
120 dậm phía trước chúng tôi, thay vì 60 dậm
loại ra khỏi vòng chiến mới gây xúc động thật
như trước đây. Việc nầy là do hai lần đổi
sự cho tôi. Tuy nhiên, tôi không có thời giờ để
hướng của Nagumo. Trong cuộc oanh kích chỉ
nghĩ vẫn vơ. Làn sóng tấn công của phi cơ
có tuần dương hạm Chikurma bị tổn hại do 7
địch đã chấm dứt, nhưng các làn sóng khác sẽ
trái bom gây ra, và được hai khu trục hạm hộ
ào đến không biết lúc nào để tấn công hàng
tống về Truk. Cuộc taasnc ông của các phi cơ
không mẫu hạm duy nhứt còn lại. Hơn nữa,
địch thất bại đã làm cho thế cờ lật ngược.
chiếc Zuikaku phải nhận tất cả các phi cơ của
Trong khi chiếc Hornet bị bỏ rơi, chiếc
ba hàng không mẫu hạm khác đang hoạt động
Enterprise bị các đợt phi cơ mới tung lên của
trở về. Dĩ nhiên, có một số phi cơ bắt buộc
Nhựt tấn công vũ bảo nên Đề Đốc Kinkaid đã
phải đáp xuống biển vì một mình chiếc
ra lịnh cho tất cả lực lượng của ông rút lui.
Zuikaku không đủ chổ chứa. Khu trục hạm
Amatsukaze xả hết tốc lực chạy lại gần chiếc Sau cuộc tấn công, năm khu trục hạm, bao
Zuikaku. gồm chiếc của tôi, chạy quanh hàng không
mẫu hạm Zuikaku để giải cứu các phi công
Một giờ trôi qua, không thấy cuộc tấn công
đâm đầu xuống biển. Amatsukaze vớt được
nào mới của địch quân. Các phi cơ của hàng
hai phi công oanh tạc cơ. Kế đó, một oanh tạc
không mẫu hạm Zuikaku trở về từng nhóm
cơ trang bị thủy lôi hạ cánh xuống sân tàu
nhỏ. Theo báo cáo của các phi công chúng tôi
nhưng không thể ngừng lại được nên đã chạy
mới biết tại sao oanh tạc cơ địch không có
vượt ra phi đạo và đâm đầu xuống biển. Chiếc
chiến đấu cơ bay theo bảo vệ. Phi xuất đầu
tàu của tôi chạy nhanh đến giải cứu nhưng
tiên của Nhựt bao gồm 40 oanh tạc cơ và 27
không kịp, cả phi công và phi cơ đều chìm sâu
chiến đấu cơ đã đụng đầu với nhóm phi cơ tấn
dưới đáy biển.
công thứ nhứt của địch quân trên không. Một
sự đụng độ ít thấy xảy ra trước đây. Phân nữa Một chiến đấu cơ khác đâm đầu xuống biển,
80
song song với Amatsukaze. Tôi ra lịnh xả hết bốc cháy trên hàng không mẫu hạm Shokaku
tốc lực chạy đến và ngừng lại để giải thoát phi đã được dập tắt ngay trưa hôm đó. Nagumo
công trước khi chiếc phi cơ chìm xuống. Phi chuyển soái kỳ của ông từ chiếc Arashi sang
công nầy bị thương nặng, khi chúng tôi mang chiếc Zuikaku. Nhiều phi cơ của hàng không
lên tàu, hắn chỉ kêu được một tiếng “Mẹ” nho mẫu hạm Zuikaku và Junyo cất cánh tìm tung
nhỏ, rồi trút hơi thở cuối cùng. Hôm đó, chúng tích địch quân tháo lui, nhưng không thấy
tôi giải cứu được tất cả 13 phi công, 3 người bóng dáng nào trong vòng bán kính 300 dậm.
đã chết ngay khi mang lên tàu. Lúc 6 giờ 30 ngày 27 tháng 10, Nagumo ra
lịnh chấm dứt các hoạt động nầy. Tất cả chiến
Hai hàng không mẫu hạm còn lại hoạt động
hạm tụ hội suốt ngày, và sau đó quay mủi trở
manh mẽ. Trước trưa ngày hôm đó, hai chiếc
về Truk.
Junyo và Zuikaku phối hợp, đã tung ra một làn
sóng tấn công thứ nhì với 15 phi cơ vào lúc 11 Tổng kết trận đánh vừa qua, được mệnh danh
giờ 6 phút. Năm phút sau, Zuikaku lại cho cất là trận Santa Cruz, phía Nhựt hư hại 6 chiến
cánh thêm 13 phi cơ nữa. Chiếc Junyo của Đề hạm mọi loại trong đó có hàng không mẫu
Đốc Kakuta vẫn giữ hướng đâm thẳng về phía hạm Shokaku, và mất 66 phi cơ. Phía Hoa Kỳ
địch quân và cho cất cánh tất cả phi cơ còn lại. chìm hàng không mẫu hạm Hornet và hư hại
năm chiến hạm mọi loại và mất 74 phi cơ.
Nhưng không phải mọi vị tư lịnh Nhựt đều
“dữ dội” như Kakuta. Phó Đô Đốc Nobutake Vì vậy, nếu so sánh con số, có thể nói Nhật
Kondo, Phụ tá Tổng Tư Lịnh Hạm Đội Hổn Bản đã chiến thắng. Địch quân bước vào trận
Hợp nắm trong tay một lực lượng bao gồm hai đánh với các lợi thế tâm lý và chiến thuật,
thiết giáp hạm Kongo và Haruna, với hàng nhưng đã phải trả một giá khác cao. Địch quân
chục khu trục hạm và tuần dương hạm bao dọn chiến trường với thời gian và không gian
quanh, một lực lượng có thể đè bẹp địch quân do họ chọn lựa. Nhưng họ đã phải kinh ngạc.
dễ dàng như vậy mà ông lại nhút nhác không Họ không ngờ đầu và đuôi “con rắn Nhật
đưa ra một hành động ngoạn mục nào. Bản” đã biết ứng biến và rất mềm dẽo, trái
ngược hẳn trận Midway và kết quả gậy ông
Một kẻ rụt rè khác là Đề Đốc Koki Abe, chỉ
đập lưng ông.
huy một đơn vị tiền vệ gồm hai thiết giáp hạm
và năm kht, đã chân trước chân sau rời khu Mặc dù qua sự so sánh thiệt hại, Nhựt xem
vực chiến đấu với soái hạm Chikuma và hai như đã chiến thắng, nhưng địch quân thật sụ
khu trục hạm hộ tống. Ông nầy quả là một đã nắm phần thắng về mặt chiến lược. Khi
người quá cẩn thận. trận đánh nầy kết thúc, Hoa Kỳ có được một
khoảng thời gian quí giá cho phép họ tăng
Vào buổi trưa, khi mạng lịnh đưa đến từ Truk
cường lực lượng và chuẩn bị hành động kế
bắt chúng tôi săn đuổi và tiêu diệt địch quân
tiếp. Sự chiến thắng chiến lược của địch quân
đang tháo chạy, thì đã quá trể. Dù cho các
phải qui trách nhiệm cho lực lượng trung ương
chiến hạm của Kondo xả hết tốc lực cũng
của Nagumo, dưới quyền chỉ huy của Đề Đốc
không thể nào nuốt trôi khoảng cách 300 dậm
Kondo, đã thiếu tinh thần diệt địch. Nếu lực
giữa ông và địch quân.
lượng của Kondo tận lực như đầu đuôi đã làm,
Trong đêm, hai khu trục hạm Makigumo và lực lượng địch quân có thể bị tiêu diệt hoàn
Akigumo tiến đến hknh Hornet. Hai chiến toàn.
hạm Hoa Kỳ lảng vảng gần chiếc hàng không
mẫu hạm bất động nầy đã quay đầu bỏ chạy.
Hai khu trục hạm Nhựt thiêu rụi “mục tiêu”
với 4 trái thủy lôi.
Trên khu trục hạm Arashi, Nagumo đã trở lại
khu vực vào sáng sớm ngày 27 tháng 10. Lửa
81

Yamamoto Nhung Tran Danh Tren Thai Binh Duong 1 (Japanese Destroyer Captain by Tameichi Hara)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Yamamoto Nhung Tran Danh Tren Thai Binh Duong 1 (Japanese Destroyer Captain by Tameichi Hara)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yamamoto Nhung Tran Danh Tren Thai Binh Duong 1 (Japanese Destroyer Captain by Tameichi Hara)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

quá chủ quan.

LỜI NÓI ĐẦU

You might also like