Μέθοδοι Προστασίας Του Περιβάλλοντος

Θεματική Ενότητα9:
Μέθοδοι προστασίας του περιβάλλοντος
Συγγραφέας: Γιάννης Γαλάτουλας
Σύμβουλος Ανάπτυξης Εκπαιδευτικού Υλικού: Νόπη Κεχάογλου
1
Ενότητα 9: Μέθοδοι προστασίας του
περιβάλλοντος
Σκοπός
Σκοπός της παρούσας ενότητας, είναι να εξοικειωθείτε με τις βασικές έννοιες και μεθόδους προστασίας του περιβάλλοντος. Θα
προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τις κατηγορίες των φυσικών πόρων και τους τρόπους διαχείρισης τους, τα οφέλη και τους
τρόπους με τους οποίους πραγματοποιείται η ανακύκλωση υλικών και βιοαποβλήτων καθώς και τη σημασία και διαδικασία της
κομποστοποίησης. Θα εστιάσουμε επίσης στη διαχείριση και την εξοικονόμηση του νερού και τέλος, θα δώσουμε ιδιαίτερη στα
βασικά βήματα για τη διαχείριση των αποβλήτων και συγκεκριμένα στη διαχείριση των αγροχημικών αποβλήτων.
Προσδοκώμενα Αποτελέσματα:
Μετά το πέρας της ενότητας, θα είστε ικανοί/ες να:
• Αντιλαμβάνεστε τι είναι φυσικοί πόροι, τις κατηγορίες τους και την διαχείρισή τους.
• Γνωρίζετε τα υλικά ανακύκλωσης και τα βιο-απόβλητα και τη στρατηγική διαχείρισής τους.
• Κατανοείτε τους τρόπους διαχείρισης αποβλήτων από τους δήμους.
• Αναγνωρίζετε τα Πράσινα Σημεία και τις κατηγορίες τους.
• Διαχωρίζετε τα ανακυκλώσιμα υλικά.

Προσδοκώμενα Αποτελέσματα:
Μετά το πέρας της ενότητας, θα είστε ικανοί/ες να:
• Διαλέγετε τα υλικά που θεωρούνται κατάλληλα για κομποστοποίηση.
• Κατανοείτε τη σημασία του νερού καθώς και τα κρίσιμα σημεία σχετικά με το πότισμα και τους τρόπους εξοικονόμησης
νερού.
• Προσφέρετε στην προστασία του περιβάλλοντος ενεργά μέσω μεθόδων που μάθατε.
Λέξεις – Φράσεις Κλειδιά:
• Φυσικοί πόροι: είναι κυρίως φυσικά αγαθά εύκολα προσβάσιμα και διαθέσιμα τα οποία ο άνθρωπος έχει την ικανότητα
να τα χρησιμοποιήσει για κάλυψη αναγκών του.
• Διαχείριση Φυσικών Πόρων: είναι η ορθή και συνετή εκμετάλλευση και αξιοποίηση των φυσικών πόρων, η οποία
συμβάλλει τόσο στην οικονομία τους, όσο και στην προστασία του περιβάλλοντος.
• Βιο-απόβλητα:Οργανικά ή βιοαποδόμησιμα απόβλητα είναι αυτά που σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα δύναται να
αποδομούνται από μικροοργανισμούς και άλλα έμβια όντα.
• Ανακύκλωση: είναι η επανεπεξεργασία ήδη επεξεργασμένων υλικών, ιδιαίτερα απορριμάτων, σε νέα προϊόντα. Η
ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του
θερμοκηπίου.
• Κομποστοποίηση:Η διαδικασία της βιολογικής αποδόµησης των οργανικών υπολειµµάτων και αποβλήτων, µε την
παρέµβαση του ανθρώπου και κάτω από ελεγχόµενες συνθήκες, αποδίδεται µε το διεθνή όρο composting (κοµπόστινκ).
Λέξεις – Φράσεις Κλειδιά:
• Κύκλος νερού: Ο Κύκλος του Νερού (επίσης γνωστός ως Υδρολογικός Κύκλος) είναι η διαδρομή που κάνει το νερό από
τον ουρανό, στην επιφάνεια της γης και κάτω από το έδαφος, πριν ανέβει και πάλι στην επιφάνεια και κινηθεί προς τον
ουρανό.
• Χρήσεις νερού:Εκτός από τις χρήσεις του νερού ως πόσιμο και για την καθαριότητα, οι άνθρωποι επίσης χρησιμοποιούν
το νερό για άρδευση. Οι λίμνες, τα ποτάμια και οι θάλασσες αποτελούν τόπο διαμονής των ψαριών, τα οποία είναι άλλη
μια πηγή τροφής για τους ανθρώπους.
• Απόβλητα: μπορεί να οριστούν ως το σύνολο της ύλης (στερεά, υγρή ή αέρια) που δεν είναι χρήσιμα για τους
ανθρώπους, και πρέπει να απομακρυνθούν από το περιβάλλον διαβίωσης.
• Αγροτικά απόβλητα: Τα που απόβλητα προκύπτουν από διάφορες αγροτικές και κηπευτικές δραστηριότητες.
• Διαχείριση αποβλήτων.Η διαχείριση των αποβλήτων περιλαμβάνει τις δραστηριότητες και τις ενέργειες που
απαιτούνται για τη διαχείριση τους από την αρχή έως την τελική διάθεσή. Αυτό περιλαμβάνει τη συλλογή, μεταφορά,
επεξεργασία και διάθεση, καθώς και παρακολούθηση και ρύθμιση της διαδικασίας διαχείρισης.
Υποενότητα 9.1: Φυσικοί πόροι
Φυσικοί πόροι είναι κυρίως φυσικά αγαθά εύκολα προσβάσιμα και

διαθέσιμα τα οποία ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να τα
χρησιμοποιήσει για την κάλυψη των αναγκών του.
Οι φυσικοί πόροι μιας χώρας ή άλλης γεωπολιτικής ενότητας

αναφέρονται συνήθως στις οικονομικά αξιοποιήσιμες άμεσες
(πρωτογενείς) ύλες, κάποιες από τις οποίες χαρακτηρίζονται πηγές
ενέργειας που μας προσφέρει η βιόσφαιρα, το έδαφος, το υπέδαφος,
το νερό, η ατμόσφαιρα, ως και το φως του ήλιου που επιδρά στην
περιοχή αναφοράς.
(Πηγή:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%B
A%CE%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%BF%CE%B9 )
Πηγή: https://sites.google.com/site/okosmosmou54/physikoi-
poroi
.......... (συνέχεια υποενότητας 9.1)
Για να είναι κάτι φυσικός πόρος θα πρέπει να καλύπτει τρεις βασικές

προϋποθέσεις:
1. Να ικανοποιούν ανθρώπινη ανάγκη, χωρίς καμία μετατροπή ή να είναι

εύκολα σχετικά προσαρμόσιμα στις ανάγκες του.
2. Τα συγκεκριμένα αγαθά να είναι εύκολα διαθέσιμα ή έστω με κάποια

λογική δαπάνη ενέργειας ή ανταλλαγής.
3. Ο άνθρωπος να βρίσκεται σε ανάλογο πολιτισμικό επίπεδο ώστε με τις

ικανότητές του να μπορεί να τα χρησιμοποιεί.
(Πηγή:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE
%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%BF%CE%B9)
Πηγή: https://sites.google.com/site/periballon1983/
.......... (συνέχεια υποενότητας 9.1) Κατηγορίες Φυσικών Πόρων Α’
Ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που ανανεώνονται με φυσικές ή

τεχνικές διεργασίες. Για παράδειγμα τα δέντραπου μπορούν να δώσουν ξυλεία.
Κόβονται για να ληφθεί η πρώτη ύλη (ξυλεία) αλλά μπορούν να αντικατασταθούν με
φυσική ή τεχνητή αναδάσωση.
Μη ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που δεν ανανεώνονται με φυσικές

ή τεχνικές διεργασίες (τουλάχιστον στο ορατό μέλλον), αλλά απλά υπάρχουν σε
κοιτάσματα (φυσικά αποθέματα) που καταναλώνονται και εξαντλούνται κάποτε. Για
παράδειγμα το πετρέλαιο. Μερικές φορές τα προϊόντα τους μπορούν να
ανακυκλωθούν για να καθυστερήσουν την επικείμενη εξάντληση των κοιτασμάτων τους
(π.χ. τα μέταλλα) ή να δημιουργηθούν με τεχνητό τρόπο από άλλες φυσικές πρώτες
ύλες (π.χ. το πετρέλαιο), αλλά αυτό δεν τα καθιστά ανανεώσιμα.
Δυνητικά ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που από τη φύση τους είναι
ανανεώσιμοι, αλλά η υπερκατανάλωσή, τους κάνει μη ανανεώσιμους. Για παράδειγμα,
το γλυκό νερό, ο καθαρός αέρας, η βιοποικιλότητα κ.α.
(Πηγή:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%A Πηγή: https://perierga.gr/2014/08/%/
F_%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%BF%CE%B9)
Κατηγορίες Φυσικών Πόρων Β’
Βιοτικοί φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που παράγονται από τους

ζωντανούς οργανισμούς της χώρας (που ζουν σ’ αυτήν ή περιοδικά τη
διασχίζουν). Για παράδειγμα, τα δέντρα των δασών, που μπορούν να
δώσουν ξυλεία, ρετσίνι και άλλα πρωτογενή προϊόντα.
Αβιοτικοί φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που δεν παράγονται από τους
ζωντανούς οργανισμούς της χώρας. Για παράδειγμα διάφορα ορυκτά που
διαθέτει μια χώρα.
(Πηγή:
Πηγή:
http://monopatimas.blogspot.com/2014/03/blog-
post_12.html
Κατηγορίες Φυσικών Πόρων Γ’
Ενεργοί φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που ήδη

χρησιμοποιούνται για την παραγωγή οικονομικού εισοδήματος της
χώρας. Για παράδειγμα, τα ορυκτά που εκμεταλλεύονται ήδη
εγκατεστημένα ορυχεία που λειτουργούν.
Δυνάμει φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που θα μπορούσαν να

χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή οικονομικού εισοδήματος της
χώρας και που είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν στο ορατό μέλλον.
Για παράδειγμα, τα κοιτάσματα ορυκτών που βρέθηκε ότι υπάρχουν,
αλλά δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμα.
(Πηγή:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE
%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%BF%CE%B9)
Πηγή: https://csrindex.gr/eksantlisi-fysikon-poron-h-
anagkastiki-metavasi-se-nea-protypa-kai-o-rolos-ton-
epicheiriseis/
Άλλες κατηγορίες φυσικών πόρων
Ακόμη, μερικά παραδείγματα φυσικών πόρων είναι τα

ακόλουθα:
Ατμοσφαιρικός αέρας: Τα αέρια που τον αποτελούν είναι

οικονομικά αξιοποιήσιμα από διάφορες βιομηχανίες. Επιπλέον
ο άνεμος αποτελεί ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, αξιοποιήσιμη
οικονομικά άρα και φυσικός πόρος.
Έδαφος: Τα συστατικά του εδάφους είναι άμεσα οικονομικά

αξιοποιήσιμα, αλλά, αν είναι γόνιμα, χρησιμεύουν για την
αγροτική και την κτηνοτροφική παραγωγή, από την οποία
προκύπτουν πολλές πρώτες ύλες, που επίσης αποτελούν
φυσικούς πόρους.
Πηγή:
https://www.protothema.gr/greece/article/964532/anemoge
(Πηγή:
nnitries-stin-tino-na-sunduastei-i-epiteuxi-ton-perivallodikon-
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9 stohon-me-tin-pliri-prostasia-tou-nisiou/
%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%BF%C
E%B9)
Νερό: Θάλασσα, ποτάμια, λίμνες, πηγές υπεδάφους:, ακόμη και αποθέματα πάγου ή θερμοπίδακες. Το ίδιο το νερό και τα διαλυμένα
σ’ αυτό συστατικά είναι οικονομικά αξιοποιήσιμα από διάφορες βιομηχανίες. Επίσης, το κινούμενο νερό (υδατοπτώσεις, παλίρροιες)
και το υπέρθερμο (θερμές πηγές) αποτελούν κι αυτά αξιοποιήσιμες οικονομικά ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άρα φυσικοί
πόροι.
(Πηγή:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%BF%CE%B9)
Πηγή:
http://physics4u.gr/blog/20
18/09/10/%CF%8C%CF%84
%CE%B9-
%CF%80%CF%81%CE%AD%
CF%80%CE%B5%CE%B9-
%CE%BD%CE%B1-
%CE%BE%CE%AD%CF%81%
CE%B5%CF%84%CE%B5-
%CE%B3%CE%B9%CE%B1-
%CF%84%CE%B9%CF%82-
%CF%80%CE%B1%CE%BB%
CE%AF%CF%81%CF%81%CE
%BF%CE%B9%CE%B5/
Ορυκτές πρώτες ύλες υπεδάφους. Τα αποθέματα οικονομικά αξιοποιήσιμων ορυκτών, αερίων, υγρών ή στερεών αποτελούν τους
κατεξοχήν φυσικούς πόρους. Συχνά μάλιστα αναφέρονται κυρίως ή και μόνο αυτοί, γιατί είναι αυτοί που έχουν την πιο άνιση
κατανομή ανάμεσα στις χώρες ή περιοχές. Περιέχουν χρήσιμα συστατικά σε μεγάλες συγκεντρώσεις, με αποτέλεσμα να είναι οι
οικονομικότερες άμεσες πηγές πολλών χρήσιμων πρώτων υλών και πηγών ενέργειας, κυρίως βέβαια όταν δεν συνυπολογίζεται και το
κόστος των παρενεργειών της μη ορθολογικής χρήσης τους.
(Πηγή:
Πηγή:
https://www.fpress.gr/
katanalotis/story/5229
8/poies-etaireies-
promitheyoyn-fysiko-
aerio
Ορυκτές πρώτες ύλεςυπεδάφους. Ένα μικρό ποσοστό αυτών, οι πιο σημαντικές και άνισα κατανεμημένες ονομάζεται με τον τίτλο
«στρατηγικές πρώτες ύλες» ή «στρατηγικής σημασίας φυσικοί πόροι» και η κατοχή τους αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες
πολέμων, παγκοσμίως και όλων των εποχών, παρόλο που συνήθως όσοι τους εξαπολύουν επικαλούνται άλλες αφορμές.
Επισημαίνεται ότι ο συχνά χρησιμοποιούμενος όρος «ορυκτοί πόροι» είναι -κατά μία έννοια- λανθασμένος, ενώ ορθότερος είναι ο
όρος «Ορυκτές Πρώτες Υλες».
(Πηγή:
Πηγή:
https://www.naftikach
ronika.gr/2019/07/26
/stin-evropi-meso-
elladas-tourkiko-
fysiko-aerio/
Ορυκτές πρώτες ύλες υπεδάφους. Η ετυμολογική προέλευση της λέξεως «πόρος» είναι από το ρήμα «πείρω» (διαπερνώ, τρυπώ
πέρα ως πέρα) και δηλώνει «κίνηση» (οδοιπόρος, αεροπόρος, ποντοπόρος κλπ), «κατεύθυνση» (πορεία, πέρασμα, πορθμείο), και
«ανανεωσιμότητα» (οικονομικός πόρος δηλ. που η λήψη του επαναλαμβάνεται). Κατόπιν τούτου, η ορθή χρήση του όρου «φυσικός
πόρος» δέον όπως περιορίζεται στους ανανεώσιμους φυσικούς πόρους και όχι στις πρώτες ύλες ορυκτής προέλευσης.
(Πηγή:
Πηγή:
https://www.ie
fimerida.gr/ell
ada/fysiko-
aerio-paei-se-
39-poleis
Ηλιακή ακτινοβολία. Αποτελεί οικονομικά αξιοποιήσιμη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας και άρα φυσικός πόρος.
Η Φυσική ομορφιά και γενικά οτιδήποτε μη ανθρωπογενές είναι δυνατό να τραβήξει τουρισμό είναι ένα είδος φυσικού πόρου, που
συχνά δεν συνυπολογίζεται, ίσως γιατί ο τουρισμός αποδίδεται στον τριτογενή τομέα της οικονομίας, αλλά στην πραγματικότητα
εκτός από την παροχή υπηρεσιών «πουλάει» και ότι όμορφο ή ενδιαφέρον έχει η ευρύτερη τουριστική περιοχή. Συχνά κάποιοι το
ξεχνούν αυτό και φτιάχνουν τερατουργήματα που προσφέρουν πιθανότατα καλύτερες υπηρεσίες, αλλά συχνά υποβαθμίζοντας ή και
καταστρέφοντας τη φυσική ή άλλη ομορφιά της περιοχής, που έτσι πιθανότατα παύει πλέον να πουλάει τουριστικά.
(Πηγή:
Πηγή: https://www.castalia-derm.com/o-hlios-einai-filos-h-exthros-gia-to-
derma-mas/
Διαχείριση και εξοικονόμηση φυσικών πόρων
Διαχείριση φυσικών πόρων
Διαχείριση φυσικών πόρων είναι η ορθή και συνετή εκμετάλλευση και

αξιοποίηση των φυσικών πόρων, η οποία συμβάλλει τόσο στην οικονομία
τους, όσο και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Εξοικονόμηση φυσικών πόρων
Τους φυσικούς πόρους μπορούμε να τους εξοικονομήσουμε αν όλοι τους

διαχειριζόμαστε σωστά και ανάλογα με τις ανάγκες μας και όχι να τους
σπαταλάμε άσκοπα, γιατί στην Γη, οι φυσικοί πόροι δεν είναι όλοι
ανανεώσιμοι και όσοι δεν είναι χρειάζονται εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια
χρόνια για να ανανεωθούν.
(Πηγή:
Πηγή: https://management30.com/
Κάθε δραστηριότητα σχετική με τους φυσικούς πόρους πρέπει να είναι

καλά σχεδιασμένη, οργανωμένη και αποτελεσματική, ιδιαίτερα τώρα που
έχουν γίνει πολύ σαφή τα δυσμενή αποτελέσματα της κακής μέχρι σήμερα
αντιμετώπισής του θέματος και της προ οφθαλμών αμείλικτης
πραγματικότητας που οδηγεί το φυσικό περιβάλλον σε συνεχή
υποβάθμιση. Η αποτελεσματικότητα των δράσεων για την επιτυχία των
σκοπών και των στόχων της διατήρησης και αναβάθμισης των φυσικών
πόρων, παράλληλα με την αξιοποίησή τους, είναι ευθύνη όλων όσων
εργάζονται για το σκοπό αυτό.
(Πηγή: http://7gym-laris.lar.sch.gr/perivalon/per_poroi.htm )
Πηγή: https://wasteclearfiji.com/department/management/
Το σύνθετο όμως του προβλήματος επιβάλλει προσπάθειες όλων αυτών

που ασχολούνται με το θέμα να συντονίζονται και καθοδηγούνται μέσω
μιας διαδικασίας που ονομάζεται διαχείριση (management). Η διαχείριση
επομένως είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της αποτελεσματικότητας των μέτρων
που λαμβάνονται και σχετίζεται με τις ρυθμίσεις που αφορούν τις
οργανωτικές διαδικασίες και την εκτέλεση των εργασιών.
(Πηγή: http://7gym-laris.lar.sch.gr/perivalon/per_poroi.htm)
Πηγή: https://uci.ac.cr/global-school-project-
management/organizational-project-management-and-
portfolio-management/
Διαχείριση Φυσικών Πόρων
Ένας γενικός ορισμός της επιστήμης της διαχείρισης σε σχέση με το περιβάλλον μπορεί να είναι ο εξής: «Διαχείριση είναι η τέχνη και η
επιστήμη λήψης αποφάσεων που αφορούν την οργάνωση, ανάπτυξη, προστασία και διατήρηση ενός οικοσυστήματος»
Σε όλες τις διαχειριστικές προσεγγίσεις και προσπάθειες υπάρχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά όπως:
Απαιτούν την εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων οι οποίες ολοκληρώνονται σε τέσσερα στάδια, ήτοι παρατήρηση, υπόθεση,
πείραμα και επιβεβαίωση.
Απαιτούν συνήθως τη συνεργασία επιστημόνων διάφορων ειδικοτήτων. Αυτό γίνεται επιτακτικότερο όσο το πρόβλημα είναι
πολυπλοκότερο ή το οικοσύστημα πιο σύνθετο.
Πηγή: https://www.managementstudyhq.com/what-is-
management.html
Προσπαθούν να επιλύσουν προβλήματα ή διαφορές που προκύπτουν μεταξύ των διάφορων στοιχείων ή παραμέτρων που υφίστανται
μέσα σε ένα οικοσύστημα για την καλύτερη λειτουργία του.
Εφαρμόζονται σε όλα τα οικοσυστήματα ανεξάρτητα της φύσης τους. Δηλαδή η εφαρμογή της διαχειριστικής επιστήμης μπορεί να
αφορά ένα δάσος, ένα υγρότοπο, ένα πληθυσμό πουλιών κ.λπ.
Πηγή:
https://youmatter.world/en/definition/ecosystem-
definition-example/
Η επιστήμη λοιπόν της διαχείρισης, αν και περιλαμβάνει ένα μεγάλο πεδίο γνώσης, δεν έχει την ίδια στενή έννοια άλλων
εξειδικευμένων επιστημών. Είναι μάλλον μια επιστήμη "μετά" από τις άλλες, με την έννοια ότι για να διαχειριστεί κάποιος/α π.χ. μια
ποσότητα νερού για άρδευση πρέπει πρώτα να έχει γνώσεις γεωπονίας και ύστερα διαχείρισης.
(Πηγή: http://7gym-laris.lar.sch.gr/perivalon/per_poroi.htm )
Πηγή: https://www.hyve.net/en/blog/why-companies-need-agencies-multidisciplinarity/
Η συνολική διαδικασία της διαχείρισης διακρίνεται σε τέσσερις

λειτουργίες:
1. Σχεδιασμός
2. Οργάνωση
3. Διεύθυνση
Πηγή: https://www.english-efl.com/teaching/course-
planning/
4. Έλεγχος
Όλες οι παραπάνω λειτουργίες παρουσιάζουν ισχυρή

αλληλεξάρτηση και η αποτελεσματική τους συνεισφορά σε όλα τα
επίπεδα διαχείρισης είναι απαραίτητη για την επιτυχή ολοκλήρωση
των σκοπών και των στόχων.
Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει τη δημιουργία και αναγνώριση σειράς

εναλλακτικών ενεργειών, προτάσεων, προγραμμάτων, στρατηγικής
και πολιτικής από το διαχειριστή για την επίλυση προβλημάτων στο
μέλλον.
Οποιασδήποτε μορφής ή τύπου και αν είναι ο σχεδιασμός

μπορεί να περιλαμβάνει ένα ή πολλαπλούς σκοπούς ή
στόχους. Για παράδειγμα, η διαχείριση ενός δάσους
μπορεί να αποσκοπεί μόνο στην παραγωγή προϊόντων
ξύλου ή στην περίπτωση των πολλαπλών σκοπών και
στόχων μπορεί να αποσκοπεί στην παραγωγή υλοτομικοί
προϊόντων, αλλά παράλληλα να λαμβάνει υπόψη τις
ανάγκες των πολιτών για αναψυχή, τη βελτίωση των
προστατευτικών ιδιοτήτων του δάσους κ.λπ..
(Πηγή:
http://7gym-laris.lar.sch.gr/perivalon/per_poroi.htm) Πηγή: https://www.entrepreneur.com/article/246435

Η οργάνωση είναι ένα στοιχείο διαχείρισης το οποίο

αναφέρεται στο σύνολο των κανόνων και ενεργειών με τους
οποίους εναρμονίζονται οι συντελεστές παραγωγής και
κατανάλωσης σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και χώρο,
ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα.
Η διεύθυνση είναι η τρίτη λειτουργία διαχείρισης η οποία
αφορά την εκτέλεση της πολιτικής που οριοθετεί η διοίκηση
και τη χρησιμοποίηση της οργάνωσης για την πραγματοποίηση
των γενικών και ειδικών σκοπών και στόχων.
Η τελευταία λειτουργία της διαχείρισης είναι ο έλεγχος. Οι
προηγούμενες λειτουργίες διαχείρισης αφορούν τον
προσδιορισμό και υλοποίηση των αντικειμενικών σκοπών και
στόχων, ενώ με τον έλεγχο διαπιστώνεται η επιτυχία των
προηγούμενων δράσεων.
Πηγή: https://www.wyliecomm.com/writing-tips/how-to-
organize-an-article/
Οι αποφάσεις για τη διαχείριση των φυσικών πόρων δεν

λαμβάνονται τμηματικά ή μεμονωμένα αλλά σε συνδυασμό.
Επομένως προκύπτει η έννοια της ολοκληρωμένης διαχείρισης
φυσικών πόρων η οποία μπορεί να οριστεί ως η διαδικασία
οργάνωσης, συντονισμού και ελέγχου των διαφορετικών
χρήσεων των πόρων, κατά τρόπο ώστε να παράγεται η μέγιστη
αξία σε αγαθά και υπηρεσίες από τους συγκεκριμένους πόρους
κατά τη διάρκεια καθορισμένης χρονικής περιόδου.
Πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα σήμερα έχουν

δημιουργηθεί εξαιτίας της μη ευρείας και κατάλληλης ανάλυσης Πηγή: https://executivesecretary.com/make-up-your-mind-
των πολλαπλών πόρων, των χρήσεών τους και των enhance-your-decision-making-skills/
αλληλεπιδράσεων μεταξύ τους, προτού παρθούν οι ανάλογες

αποφάσεις.
Η ολοκληρωμένη διαχείριση μπορεί να βοηθήσει να αποφευχθούν ή να ελαχιστοποιηθούν τα προβλήματα αυτά, αναλύοντας

λεπτομερώς τις επιδράσεις του ενός πόρου πάνω στους άλλους, μέσα στο πλαίσιο λήψης των αποφάσεων. Στην ιδανική περίπτωση ,
όλα τα στοιχεία και οι παράγοντες ενός οικοσυστήματος πρέπει να εξετάζονται κατά τον ίδιο τρόπο δίνοντας την ανάλογη βαρύτητα
και προσοχή.
Πηγή: https://verracorp.com/management-systems/integrated-management-system/
Σήμερα στο πλαίσιο της επιβεβλημένης προσπάθειας πολλαπλής προσέγγισης των φυσικών πόρων, θα πρέπει κατά τη διαδικασία της
ανάλυσης να υιοθετείται και να υλοποιείται ο όρος περιβαλλοντικό κόστος. Δηλαδή να εκτιμάται το μέγεθος των οικονομικών
δαπανών που πρέπει να επιβαρύνουν συγκεκριμένη ενέργεια ή δραστηριότητα, ώστε να διορθωθούν οι ζημιές που προκαλούνται σε
κάποιους φυσικούς πόρους. Το τελευταίο αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα στη χώρα μας, όπου σε πολλά θέματα διαχείρισης φυσικών
πόρων εμπλέκονται πολλοί οργανισμοί και υπηρεσίες και λαμβάνονται αποφάσεις οι οποίες δεν στηρίζονται σε ολοκληρωμένες
αναλύσεις.
Πηγή: https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-
planetary-sciences/environmental-cost
Υποενότητα 9.2: Ανακύκλωση βιο-αποβλήτων
πρασίνου
Ανακύκλωση: Τι είναι;
Η ανακύκλωση είναι η επανεπεξεργασία ήδη επεξεργασμένων υλικών,

ιδιαίτερα απορριμάτων, σε νέα προϊόντα. Η ανακύκλωση μειώνει την
κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση ενέργειας και ως εκ τούτου τις
εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων. Τα ανακυκλώσιμα υλικά, αποκαλούμενα επίσης "recyclables"
ή "recyclates", μπορούν να προέλθουν από πολλές πηγές,
συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών, των δημόσιων υπηρεσιών και
των βιομηχανιών.
(Πηγή: http://7gym-glyfad.att.sch.gr/ergasies/anakikl.htm)
Πηγή:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B
1%CE%BA%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CF%89%CF%83%
CE%B7
πρασίνου
Ανακύκλωση: Τι είναι;
Ανακυκλώσιμα είναι το γυαλί, το χαρτί, το αλουμίνιο και άλλα μέταλλα

όπως ο χαλκός και ο σίδηρος, την άσφαλτο, τα κλωστοϋφαντουργικά
προϊόντα και τα πλαστικά. Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές είναι
ανακυκλώσιμες όχι μόνον γιατί επιβαρύνουν το περιβάλλον αλλά και γιατί
βλάπτουν την υγεία μας.
Τα βιοδιασπάσιμα απόβλητα, όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών, είναι επίσης ανακυκλώσιμα με τη
βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης
(κομποστοποίησης) ή της αναερόβιας χώνευσης.
Πηγή: http://7gym-glyfad.att.sch.gr/ergasies/anakikl.htm
Πηγή: https://csr.ert.gr/keep/pos-anakyklonoyme-sosta/
πρασίνου
Βιο-απόβλητα: Τι είναι;
Οργανικά ή βιοαποδόμησιμα απόβλητα είναι αυτά που σε ένα

εύλογο χρονικό διάστημα δύναται να αποδομούνται από
μικροοργανισμούς και άλλα έμβια όντα. Βιοαποδομήσιμα
απόβλητα είναι τα πράσινα απόβλητα κήπων και πάρκων, τα
υπολείμματα τροφών και τα βιοαποικοδομήσιμα πλαστικά.
Ανήκουν στα αστικά στερεά απόβλητα, ωστόσο, η ανωτέρω
ιδιαιτερότητά τους καθιστά απαραίτητη την ιδιαίτερη διαχείριση
και αξιοποίησή τους.
Πηγή: https://dasarxeio.com/2016/12/27/38991
Πηγή:
https://greenagenda.gr/%CF%87%CF%89%CF%81%CE%B9%C
F%83%CF%84%CE%AE-
%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-
%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B2%
CE%BB%CE%AE%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%83%CE%B5-
%CE%BA%CE%B1%CF%86%CE%AD//
πρασίνου
Τα οργανικά απόβλητα παράγονται όπου υπάρχει

ανθρώπινη παρουσία. Η ακατάλληλη διαχείριση των
αστικών οργανικών αποβλήτων έχει σημαντικές επιπτώσεις
στο περιβάλλον στο οποίο απελευθερώνονται και μπορεί
να προκαλέσει ρύπανση του αέρα, του νερού και του
εδάφους, να επηρεάσει την κλιματική αλλαγή, τη λειτουργία
των οικοσυστημάτων και ιδιαίτερα την ανθρώπινη υγεία. Η
ορθολογική διαχείριση των συγκεκριμένων αποβλήτων έχει
ως στόχο τη μείωση των ποσοτήτων που καταλήγουν στους
χώρους υγειονομικής ταφής, την ανάκτηση πολύ
μεγαλύτερων ποσοτήτων ενέργειας από αυτά, την
πραγματοποίηση μεγάλης κλίμακας λιπασματοποίησης, ενώ
βελτιώνει ποσοτικά και ποιοτικά τη διαδικασία της
ανακύκλωσης.
Πηγή: http://www.proinanea.gr/tag/vioapovlita//
(Πηγή: https://dasarxeio.com/2016/12/27/38991)
πρασίνου
Σημαντικότερα οφέλη θεωρούνται:
 Η μεγαλύτερη οικονομική αποδοτικότητα
 Καλύτερη ανακύκλωση
 Ημείωση της ρύπανσης
Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι στη διαχείριση

των βιοαποβλήτων σημαντικό είναι να ακολουθείται,
αναλογικά, η ιεραρχία της «πυραμίδας της
ανακύκλωσης».
(Πηγή: https://dasarxeio.com/2016/12/27/38991)
Πηγή: https://dasarxeio.com/2016/12/27/38991/
πρασίνου
Ανακύκλωση βιοαποβλήτων στους Δήμους
Στο πλαίσιο της εθνικής πολιτικής για τα απόβλητα, που προβλέπει για το
2020 χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων για το
50% τουλάχιστον του συνόλου των παραγομένων αστικών στερεών
αποβλήτων, ολοένα και περισσότεροι Δήμοι αναπτύσσουν Πράσινα Σημεία
και Συστήματα Διαχείρισης Βιοαποβλήτων. Είναι απλές δράσεις χωρίς
μεγάλο κόστος για τον Δήμο που ωφελούν σημαντικά το περιβάλλον και
τους δημότες.
(Πηγή: https://ecopress.gr/mod-lysis-gia-erga-diachirisis-vioapovliton-
anakyklosis-stous-dimous)
Πηγή: http://www.alimos.gov.gr/%CE%BF%CE%B4%CE%B7%CE%B3%CE%B9%CE%B5%CF%83-
%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-
%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CF%85%CE%BA%CE%BB%CF%89%CF%83%CE%B7-
%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%89%CE%BD//
πρασίνου
Τι είναι τα Πράσινα Σημεία και τα Συστήματα Διαχείρισης Βιοαποβλήτων;
Τα Πράσινα Σημεία και τα συστήματα διαχείρισης

βιοαποβλήτων είναι δράσεις χαμηλού προϋπολογισμού,
καθώς έχουν ενδεικτικό κόστος επένδυσης συνήθως της
τάξης των μερικών εκατοντάδων χιλιάδων € για μικρούς
και μεσαίους δήμους, και είναι απλές στον σχεδιασμό,
την ωρίμανση και την υλοποίηση.
(Πηγή: https://ecopress.gr/mod-lysis-gia-erga-diachirisis-
vioapovliton-anakyklosis-stous-dimous)
Πηγήhttps://www.enser.gr/%CF%80%CF%81%CE%AC%CF%83%CE
%B9%CE%BD%CE%B1-
%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%B1/
πρασίνου
Τα Πράσινα Σημεία είναι οριοθετημένοι και

διαμορφωμένοι χώροι για να αποθέτουν οι δημότες
ανακυκλώσιμα αστικά απόβλητα ή χρησιμοποιημένα
αντικείμενα για να προωθηθούν προς ανακύκλωση ή
επαναχρησιμοποίηση.
Η υλοποίησή τους περιλαμβάνει την κατασκευή

απλών σχετικά υποδομών (ασφαλτοστρώσεις,
στέγαστρα, οικίσκοι κ.ά) και την προμήθεια
αποθηκευτικών μέσων και εξοπλισμού διαχείρισης
(κάδοι, containers, πρέσες κ.ά.).
Πηγή: https://ecopress.gr/mod-lysis-gia-erga- Πηγή https://xronos-kozanis.gr/erchonte-ta-prasina-simia-sti-
diachirisis-vioapovliton-anakyklosis-stous-dimous dytiki-makedonia/
πρασίνου
Κατηγορίες Πράσινων Σημείων:
Mικρό& Μεγάλο Πράσινο Σημείο (ΠΣ): όσον αφορά την απαιτούμενη

έκταση, τα 1.000 m2 αποτελούν το όριο μέχρι το οποίο ένα ΠΣ,
χαρακτηρίζεται ως Μικρό Πράσινο Σημείο, ενώ αν η έκτασή του είναι
μεγαλύτερη το ΠΣ χαρακτηρίζεται ως Μεγάλο Πράσινο Σημείο.
Κέντρο Ανακύκλωσης, Εκπαίδευσης, Διαλογής στην Πηγή

(ΚΑΕΔΙΣΠ): ορίζεται χώρος οργανωμένος από φορείς κοινωνικής και
αλληλέγγυας οικονομίας, για τον οποίον ισχύουν κατά τα λοιπά όσα
Πηγήhttps://www.ilamia.gr/2019/07/22/quot-prasina-
ισχύουν για τα Πράσινα Σημεία και επιπλέον πραγματοποιούνται
simeia-quot-se-oloys-toys-dimoys-tis-stereas-elladas/
υποχρεωτικά δράσειςεκπαίδευσης για την ανακύκλωση.
Πηγή:
https://www.citipost.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%cf%83%ce%b9%ce%b
d%ce%b1-%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b5%ce%b9%ce%b12//)
πρασίνου
Κατηγορίες Πράσινων Σημείων:
• Γωνιά Ανακύκλωσης (ΓΑ): ορίζεται δημόσιος ή ιδιωτικός χώρος πολύ μικρής

έκτασης, όπου οι πολίτες εναποθέτουν χωριστά συλλεγέντα ανακυκλώσιμα
αστικά απόβλητα τα οποία εν συνεχεία συλλέγονται από τον οικείο O.T.A. Α’
βαθμού.
• Κινητό Πράσινο Σημείο (ΚΙΠΣ): ορίζεται το αυτοκινούμενο ή ρυμουλκούμενο

όχημα, το οποίο διαθέτει ξεχωριστά μέσα συλλογής, όπως κάδοι ή container για
κάθε επιμέρους υλικό που συλλέγεται. Οι κατηγορίες των αποδεκτών από τα ΚΙΠΣ
Πηγήhttps://siriosfm.gr/prasina-simeia-se-olous-
ανακυκλώσιμων αστικών αποβλήτων είναι αντίστοιχες με αυτές που δέχονται οι
tous-dimous/
Γ.Α. Τα ΚΙΠΣ αποτελούν εξοπλισμό συλλογής – μεταφοράς αποβλήτων του κάθε
ΟΤΑ Α΄ βαθμού.
(Πηγή:
https://www.citipost.gr/%cf%80%cf%81%ce%b1%cf%83%ce%b9%ce%bd%ce%b1-
%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b5%ce%b9%ce%b12//)
πρασίνου
Τα συστήματα διαχείρισης βιοαποβλήτων περιλαμβάνουν συνήθως δύο

συνιστώσες:
Δίκτυο Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ): Περιλαμβάνει την προμήθεια:
(α) των μέσων (κάδοι κουζίνας, “καφέ” κάδοι και λοιποί περιέκτες) για την
απόθεση των προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων από τους πολίτες και
(β) του εξοπλισμού για τη συλλογή και μεταφορά τους (απορριμματοφόρα

φορτηγά, κλαδοτεμαχιστές, εξοπλισμός πλύσης κάδων κ.λπ.).
Οικιακή Κομποστοποίηση: Περιλαμβάνει την προμήθεια ειδικών κάδων

(οικιακοί κομποστοποιητές) που διανέμονται σε δημότες, συνήθως με
κήπους οι οποίοι θέλουν να συμμετάσχουν.
(Πηγή:
Πηγήhttps://www.taneatismikrospilias24.com/alphar
https://ecopress.gr/mod-lysis-gia-erga-diachirisis-vioapovliton-anakyklosis- hochiiotakappaeta-
sigmaepsilonlambdaiotadeltaalpha/-2014-
stous-dimous) 20204254534
πρασίνου
Το σύστημα διαχείρισης βιοαποβλήτωνολοκληρώνεται με τη

Μονάδα Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ), η οποία
ανάλογα με τις προβλέψεις του οικείου Περιφερειακού Σχεδίου
Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) μπορεί να είναι κεντρική,
αρμοδιότητας Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ)
(συνηθέστερη περίπτωση) ή δημοτική.
(Πηγή:
https://ecopress.gr/mod-lysis-gia-erga-diachirisis-vioapovliton-
anakyklosis-stous-dimous)
Πηγήhttps://www.voria.gr/article/serresgreen-crew-gia-prasini-
apascholisi-sti-diachirisi-vioapovliton
πρασίνου
Πώς ωφελούν το περιβάλλον, το Δήμο και τους δημότες;

Βασικοί στόχοι των Πράσινων Σημείων είναι:
 Ησυλλογή ανακυκλώσιμων υλικών υψηλής καθαρότητας.
 Η συλλογή υλικών για τα οποία δεν υπάρχει διαθέσιμο ή εύκολα προσβάσιμο δίκτυο συλλογής.
 Ηενημέρωση και ευαισθητοποίηση των δημοτών για τη χωριστή συλλογή και την ανακύκλωση και η διαμόρφωση μιας άλλης
αντίληψης ως προς τα αστικά απόβλητα και τη διαχείρισή τους.
(Πηγή: https://seos-project.eu/resources/resources-c02-p01.gr.html)
Πηγή:
https://dialogos.com.cy/e
yropi-kai-perivallon-se-
mia-nea-epochi/
πρασίνου
Πώς ωφελούν το περιβάλλον, τον Δήμο και τους δημότες;
Βασικοί στόχοι του συστήματος διαχείρισης βιο-αποβλήτων

είναι:
 Ηεκτροπή ποσοτήτων βιοαποδομήσιμων αποβλήτων από

την ταφή.
 Ηαξιοποίηση των συλλεγόμενων βιοαποβλήτων για την

παραγωγή κομπόστ, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί
ως εδαφοβελτιωτικό, οργανικό λίπασμα, υπόστρωμα
καλλιεργειών κ.λπ.
(Πηγή:
https://seos-project.eu/resources/resources-c02-p01.gr.html)
Πηγή: https://www.huffingtonpost.gr/entry/koronoios-kai-
perivallon-e-epidrase-toe-eykleismoe-ston-
planete_gr_5eaab5c8c5b6ac7c6f3860a2
πρασίνου
Επιπλέον, τα πράσινα σημεία και τα συστήματα

διαχείρισης βιοαποβλήτων βελτιώνουν το οικονομικό
ισοζύγιο των δράσεων διαχείρισης αποβλήτων.
Η βελτίωση του οικονομικού ισοζυγίου της διαχείρισης

αποβλήτων μπορεί να προκύψει:
1. Από τη μείωση των τελών που καταβάλλονται από

τους ΟΤΑ στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων
(ΦοΔΣΑ), τα οποία προσδιορίζονται σε συνάρτηση με
την απόδοση της διαλογής στην πηγή και τα συνολικά
ποσοστά ανακύκλωσης του Δήμου
(Πηγή:
https://seos-project.eu/resources/resources-c02-
p01.gr.html)
Πηγή: https://www.talcmag.gr/paidi/lexiko-gia-to-perivallon/
πρασίνου
2. Από τη μείωση του κόστους συλλογής και

περαιτέρω διαχείρισης λόγω των ποσοτήτων που
εκτρέπονται από τις δράσεις των Πράσινων Σημείων
και της οικιακής κομποστοποίησης
3. Από τα έσοδα από την πώληση υλικών και τις

επιδοτήσεις των Συστημάτων Εναλλακτικής
Διαχείρισης στα Πράσινα Σημεία.
(Πηγή: https://seos-project.eu/resources/resources-
c02-p01.gr.html)
Πηγή: https://www.bernerbecker.com/latest-articles/the-
importance-of-measuring-your-distribution-costs/
Υποενότητα 9.3: Παραγωγή κομπόστ
ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Οι µέθοδοι βιολογικής επεξεργασίας, µπορούν να εφαρµοστούν µόνο σε

απόβλητα που επιδέχονται τέτοια επεξεργασία, δηλαδή σε
βιοαποδοµήσιµα ή οργανικά απόβλητα.
Σε αυτή την κατηγορία περιλαµβάνεται µια µεγάλη ποικιλία αγροτικών

αποβλήτων και υπολειµµάτων (κοπριές, φυτικά υπολείµµατα
καλλιεργειών, απόβλητα εκκοκκιστηρίων βάµβακος, ελαιοπυρήνα κλπ),
πολλά στερεά απόβλητα και ιλύες από βιοµηχανίες τροφίµων, η ιλύς
βιολογικών καθαρισµών αστικών λυµάτων καθώς και το βιοαποδοµήσιµο
κλάσµα των αστικών αποβλήτων (ΒΑΑ).
 Αερόβια Βιολογική Επεξεργασία (Κοµποστοποίηση)
 Αναερόβια βιολογική επεξεργασία - Αναερόβια ζύµωση
 Βιολογική Ξήρανση.
Πηγή: https://www.4green.gr/news/data/ellhnika-
(Πηγή: https://www.serres.gr/greencrew/wp-content/uploads/2019/07/%) nea/Aristh-texnologia-gia-thn-epeksergasia-
lymatwn_115561.asp
Κοµποστοποίηση οργανικών αποβλήτων
Η κοµποστοποίηση στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι µια

έννοια σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό, ενώ ταυτόχρονα
στις περισσότερες ανεπτυγµένες χώρες της Ευρώπης,
Αµερική και Ασία είναι ένας σηµαντικός τρόπος για την
απόρριψη στερεών αποβλήτων.
Για την Ελλάδα, η κοµποστοποίηση γίνεται ακόµα πιο

σηµαντική, καθώς ανήκει στη Μεσόγειο, όπου οι
κλιµατολογικές συνθήκες, οι συνθήκες εδάφους και οι
γεωργικές πρακτικές οδηγούν σε υψηλό βαθµό
υποβάθµισης του οργανικού εδάφους.
(Πηγή:
Πηγή:
https://www.serres.gr/greencrew/wp-
https://www.tovima.gr/2012/01/26/afieromata/kompostopoii
content/uploads/2019/07/%) si-i-nea-oikologiki-tasi/
Ορισµός του κόµποστ
Η διαδικασία της βιολογικής αποδόµησης των οργανικών

υπολειµµάτων και αποβλήτων, µε την παρέµβαση του
ανθρώπου και κάτω από ελεγχόµενες συνθήκες, αποδίδεται µε
το διεθνή όρο composting (κοµπόστινκ).
Το υλικό στο οποίο µετατρέπονται τα οργανικά υπολείµµατα µε

αυτή τη διαδικασία ονοµάζεται διεθνώς compost (κόµποστ) και
είναι ένα οργανικό (οργανοχουµικό) βελτιωτικό εδάφους.
Η κοµποστοποίηση είναι µια φυσική βιολογική διαδικασία

αποδόµησης της οργανικής ύλης, την οποία η παρέµβαση του
ανθρώπου έχει απλώς εντατικοποιήσει και έχει µεγιστοποιήσει
την απόδοση της. Η διαδικασία είναι µικροβιακή, αερόβια, Πηγή: https://www.followgreen.gr/moschato-
θερµόφιλη και αποδίδει ένα σταθεροποιηµένο προϊόν το tavros/blog/single/%CE%A6%CF%84%CE%B9%CE%AC%CE%BE%C
F%84%CE%B5-%CF%84%CE%BF-
κόµποστ. %CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CE%B1%CF%82-
%CF%83%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-
(Πηγή: %CE%BB%CE%AF%CF%80%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%B1-
%CE%BA%CF%8C%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84-
%CF%83%CE%B5-5-%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%AC-
content/uploads/2019/07/%) %CE%B2%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1
Χαρακτηριστικά της διαδικασίας κοµποστοποίησης

Μικροβιακή: Ένας µεγάλος αριθµός µικροοργανισµών
(γαιοσκωλήκων, ακάρεων κ.α.) καθώς και ένας
ποικιλόµορφος και πολυπληθής συνδυασµός
διαφορετικών µικροοργανισµών (µυκήτων, βακτηρίων,
ζυµών, ακτινοµυκήτων κ.α.) είναι υπεύθυνοι για τη
διαδικασία αποδόµησης της οργανικής ύλης .
Αερόβια: Η παρουσία επαρκούς ποσότητας οξυγόνου είναι

αναγκαία για τη γρήγορη, αποτελεσµατική και χωρίς
προβλήµατα αποδόµηση της οργανικής ουσίας µέσω των
αερόβιων (κυρίως) προαναφερθέντων µικροοργανισµών.
Θερµόφιλη: Το αποτέλεσµα της µικροβιακής αποδόµησης

είναι η παραγωγή ενέργειας, η οποία οδηγεί στην αύξηση
Πηγή:
της θερµοκρασίας των υλικών που αποδοµούνται. https://www.tipaki.gr/%CE%BA%CE%BF%CE%BC%CF%80%C
E%BF%CF%83%CF%84-
(Πηγή: %CF%86%CF%84%CE%B9%CE%AC%CE%BE%CF%84%CE%B5
-%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CE%B9-
https://www.serres.gr/greencrew/wp- %CF%84%CE%BF-
content/uploads/2019/07/%) %CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9
%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CE%B1/
Τι είναι το σταθεροποιηµένο κοµπόστ;
Κύριο χαρακτηριστικό της νεκρής οργανικής

ύλης είναι η αστάθειά της, δεδοµένου ότι
βρίσκεται συνεχώς στη διαδικασία της
αποδόµησης (αποσύνθεσης) κάτω από
ορισµένες ευνοϊκές συνθήκες.
Με την κοµποστοποίηση επιτυγχάνεται η

γρήγορη αποσύνθεσή της και το πέρασµά της
σε σχετική σταθεροποίηση, κατά την οποία η
αποδόµησή της συνεχίζεται µεν αλλά µε
αργούς ρυθµούς.
Σ’ αυτήν την κατάσταση δεν προκαλούνται

περιβαλλοντικά προβλήµατα ταυτόχρονα
καθίσταται δυνατή η αξιοποίησή της γεωργικά
αλλά και σε άλλες χρήσεις.
(Πηγή: https://www.serres.gr/greencrew/wp-
Πηγή: https://siniparxi.gr/2015/06/dimiourgise-kompos-
content/uploads/2019/07/%) mono-sou-gia-ton-kipo/
Επιθυµητά υλικά προς κοµποστοποίηση
 Υπολείμματα καλλιεργειών & καλλωπιστικών

φυτών (κλαδιά, βλαστοί).
 Διάφορα αγριόχορτα (να µην έχουν ώριµους

σπόρους).
 Φύλλα.
 Χώμα από γλάστρες (όταν ανανεώνεται το χώµα

τους).
 Κλαδιά δένδρων και θάµνων.
 Κομμένο γρασίδι από χλοοτάπητες.
 Υπερώριμα ή χαλασµένα φρούτα.

Πηγή:
 Τσόφλια από αυγά. https://kalamaria.gr/%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%
B2%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%BD/%CE%BF%CE%
(Πηγή: https://www.serres.gr/greencrew/wp- B9%CE%BA%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-
content/uploads/2019/07/%) %CE%BA%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%84%
CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7/
Επιθυµητά υλικά προς κοµποστοποίηση
 Υπολείμματα του καφέ (µε τα φίλτρα) και

υπολείµµατα τσαγιού.
 Υπολείμματα λαχανικών από το καθάρισµα

τους στην κουζίνα (πατατόφλουδες, βολβοί
από φασόλια, αρακά, κουκιά κ.ά.).
 Υπολείμματα βρασµένων φαγητών στα

οποία δεν έχει προστεθεί λάδι.
 Λουλούδια από τα ανθοδοχεία.
 Ροκανίδια & πριονίδια ξύλου.
(https://www.serres.gr/greencrew/wp-
content/uploads/2019/07/%)
Πηγή: https://www.greenpeace.org/greece/issues/5227/to-kalitero-lipasma/
Ανεπιθύµητα υλικά προς κοµποστοποίηση
Παρακάτω βλέπετε μία λίστα με τα ανεπιθύμητα υλικά προς

κομποστοποίηση:
 πέτρες
 µεταλλικά αντικείµενα
 πλαστικά
 γυαλί
 τυπωµένοχαρτί
 υπολείµµατα φαγητών που περιέχουν λίπη
 κρέας και κόκκαλα
 υλικά καθαρισµού
 υπολείµµατα προσβεβληµένων καλλιεργειών ή υπερβολικά ραντισµένων

Πηγή: https://www.slideshare.net/kokkinoulitsa/ss-
 κοπριές από ζώα σε θεραπεία µε αντιβιοτικά
35749524
 µεγάλες ποσότητες από φλούδες εσπεριδοειδών, πευκοβελόνες
(Πηγή:https://www.serres.gr/greencrew/wp-content/uploads/2019/07/%)
Παράγοντες που επηρεάζουν την κοµποστοποίηση
1. Μέγεθος τεµαχιδίων της οργανικής ύλης.
 Επηρεάζει σηµαντικά την µικροβιακή δραστηριότητα

– αυξηµένη επιφάνεια επίδρασης.
 Μειώνει όµως τα κενά αέρα – επικράτηση

αναερόβιων συνθηκών.
 Άριστο µέγεθος τεµαχιδίων: 1,5 – 7,5 cm
Πηγή:
https://www.in2life.gr/features/notes/article/348518/to-
megethos-metraei-kai-metrietai-se-olo-ton-kosmo.html
2. Μικροχλωρίδα.
 Τα σηµαντικότερααθροίσµατα
µικροοργανισµώντης κοµποστοποίησης είναι τα
βακτήρια, οι µύκητες και οι ακτινοµύκητες.
 Η µικροχλωρίδα αυτή υπάρχει φυσιολογικά στα

απορρίµµατα, προϋπάρχει στο έδαφος, τον αέρα
και το νερό και συνήθως δεν είναι απαιτητή η
προσθήκη µολύσµατος µικροχλωρίδας στους
σωρούς των σειραδίων.
(Πηγή:
Πηγή: https://www.beconscious.gr/epistimi/90-de-ftais-esy-i-
mikroxlorida-sou-ta-ftaiei
3. Υγρασία των σειραδίων κοµποστοποίησης.
 Το ιδανικό επίπεδο υγρασίας διαφέρει ανά κατηγορία

προέλευσης του υλικού προς αποδόµηση.
 Η περιεκτικότητα υγρασίας των σειραδίων δεν µπορεί να

υπερβαίνει το 70%, καθώς απαιτείται διάκενο µεταξύ των
τεµαχίων τουλάχιστον 30% για την κυκλοφορία του αέρα.
 Επιθυµητή υγρασία = 45% για λεπτόκοκκα υλικά
 Επιθυµητή υγρασία = 60% για χονδρόκοκκα υλικά
(Πηγή:
Πηγή:
https://greenbuilding.gr/ygrasia/%CE%B9%CE%B4%CE%B1%C
E%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-
%CF%85%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1/
4. Η αναλογία C / N (άνθρακας / άζωτο).
Τα διάφορα οργανικά υπολείµµατα έχουν συνήθως

υψηλή αναλογία C/N.
H άριστη τιµή της σχέσης C/N, στο προς χώνευση

υλικό είναι εκείνη του 30 / 1, αφού από τα 30 µέρη οι
µικροοργανισµοί κρατούν το 1/3 για τη δόµηση των
δικών τους κυττάρων και αποβάλλουν τα 2/3 ως CO2.
(Πηγή:
Πηγή: https://www.tovima.gr/2015/02/07/science/anthrakas-
i-zwi-moy-oli/
5. Το pH των σειραδίων κοµποστοποίησης.
 Άριστο pH για το composting θεωρείται το

ελαφρώς αλκαλικό, δεδοµένου ότι ευνοεί τη
δραστηριότητα των βακτηρίων χωρίς να περιορίζει
σηµαντικά εκείνη των µυκήτων.
 Δεν είναι όµως απαραίτητη η διόρθωση του pH του

υλικού καθώς µε την έναρξη της χώνευσης το pH
ανεβαίνει στην ελαφρώς αλκαλική περιοχή εξαιτίας
κυρίως της ελευθέρωσης αµµωνίας και κατά
συνέπεια καλύπτεται αυτή η ανάγκη από την ίδια
τη διαδικασία.
(Πηγή:
content/uploads/2019/07/%) Πηγή:
https://valiagyn.gr/all/%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CF%80%CE
%B9%CE%BA%CF%8C-ph/
6.1 Θερµοκρασία κοµποστοποίησης.

 Αµέσως µετά τη διαµόρφωση του σειραδίου, αρχίζει η
µικροβιακή δράση που µε την ελευθέρωση ενέργειας,
ανεβάζει την θερµοκρασία του σωρού, καθώς τα
εξωτερικά στρώµατά του επενεργούν θερµοµονωτικά στα
εσωτερικά.
 Έτσι στα πρώτα δύο ή τρία 24ωρα η θερµοκρασία µπορεί
να υπερβεί και τους 70 oC και να διατηρηθεί σε αυτό το
επίπεδο για αρκετές ηµέρες.
 Μετά από την πάροδο 5-10 περίπου ηµερών, η
θερµοκρασία αρχίζει να πέφτει εξαιτίας της εξάντλησης
του διαθέσιµου οξυγόνου ή της µείωσης της υγρασίας.
(Πηγή:
Πηγή: https://www.alfavita.gr/koinonia/290448_pano-apo-
33-bathmoys-i-thermokrasia-tin-pempti
6.2 Θερµοκρασία κοµποστοποίησης.
 Σε αυτό το σηµείο είναι απαραίτητη η επέµβαση για

οξυγόνωση του υλικού που µπορεί να γίνει είτε µε το
γύρισµα (ανακάτεµα) του σωρού, είτε µε την παροχή
αέρα υπό πίεση στη βάση του σωρού, είτε ακόµα µε
αναρρόφηση των εγκλωβισµένων αερίων στη µάζα του
υλικού και την αντικατάστασή τους µε ατµοσφαιρικό
αέρα.
 Ιδανική θερµοκρασία για τη µικροβιακή

δραστηριότητα στους σωρούς του composting
θεωρείται εκείνη µεταξύ των 50 και 65 βαθμών
κελσίου.
(Πηγή:
https://www.serres.gr/greencrew/wp- Πηγή: https://www.economistas.gr/koinonia/11426_i-

content/uploads/2019/07/%) klimatiki-allagi-anebazei-tin-thermokrasia-tis-elladas
Ποιότητα - Εφαρµογές του κοµπόστ
Η ποιότητα του compost εξαρτάται κυρίως από

την πρώτη ύλη και από την σωστή διαδικασία της
κοµποστοποίησης.
Τα compost χρησιµοποιούνται µε δύο τρόπους

στη γεωργική πρακτική.
Ο ένας είναι για τη βελτίωση των

καλλιεργούµενων εδαφών και ο άλλος για τη
παρασκευή υποστρωµάτων για την ανάπτυξη
κηπευτικών και ανθοκοµικών φυτών.
(Πηγή:
Πηγή: https://greenagenda.gr/28021/
Η προσθήκη ώριµου compost στο έδαφος έχει

θετικά αποτελέσµατα λόγω της αύξησης της
οργανικής ουσίας του εδάφους, το οποίο σηµαίνει
βελτίωση ορισµένων φυσικών και χηµικών
χαρακτηριστικών του όπως:
 το πορώδες,
 η υδατοικανότητα,
 η σχέση νερού / αέρα,
 το pH,
 η διαθέσιµη ποσότητα θρεπτικών στοιχείων

κ.ά.
(Πηγή:
https://www.serres.gr/greencrew/wp- Πηγή:
http://gaia.aua.gr/xmlui/bitstream/handle/10329/4231/Skiad
content/uploads/2019/07/%) a_V.pdf?sequence=1
Compost χρησιµοποιείται στις ακόλουθες

περιπτώσεις:
Σαν υλικό εµπλουτισµού των χωµάτων για

την παραγωγή φυτωρίων καλλωπιστικών
φυτών εξωτερικών χώρων των ξενοδοχείων
αντί για τύρφη.
Στις επιχωµατώσεις νέων κήπων, οπότε και

αναµιγνύεται µε το φερτό κηπαίο χώµα σε
αναλογία 1:3 (compost: χώµα).
Πηγή: https://www.mistikakipou.gr/proetoimasia-veltiosi-
edafous/
Compost χρησιµοποιείται στις ακόλουθες

περιπτώσεις:
Στις νέες εγκαταστάσεις γκαζόν, αντί για τύρφη, το

οποίο όµως πρέπει να είναι απαλλαγµένο από
σπόρους ζιζανίων, αλλιώς δηµιουργείται πρόβληµα.
Σε παλιούς υποβαθµισµένους χλοοτάπητες, λόγω

εντατικής χρήσης από τους πελάτες, εφαρµόζεται το
λεγόµενο “καπάκι”, δηλ. απλώνεται επιφανειακά
κοσκινισµένο compost και στη συνέχεια γίνεται σπορά
εκ νέου.
(Πηγή:
Πηγή: https://el.decorexpro.com/landshaftnyj-
dizajn/elementy/rulonnyj-gazon-tehnologiya-ukladki/
Υποενότητα 9.4: Διαχείριση νερού
Το νερό ως φυσικός πόρος
Το νερό είναι ένα από τα βασικά συστατικά της

ζωής. Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται στα
περίπου δύο τρίτα του από νερό, ανάλογα με το
μέγεθος του σώματος και την ηλικία. Οι πιο
πολλοί οργανισμοί στα βασίλεια των ζώων και
των φυτών βασίζονται στο νερό για να
πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες βιοχημικές
αντιδράσεις, προκειμένου να
επιβιώσουν.(Πηγή:
https://seos-project.eu/resources/resources-
c02-p04.gr.html)
Πηγή: : https://spirossoulis.com/eco-living-oikonomia-nero-
ths-broxhs-pws-mporeite-na-to-xrhsimopoihsete/
Εκτός από τις χρήσεις του νερού ως πόσιμο και για

την καθαριότητα, οι άνθρωποι επίσης χρησιμοποιούν
το νερό για άρδευση. Οι λίμνες, τα ποτάμια και οι
θάλασσες αποτελούν τόπο διαμονής των ψαριών, τα
οποία είναι άλλη μια πηγή τροφής για τους
ανθρώπους.
(Πηγή:
p04.gr.html)
Πηγή: : https://exploringgreece.tv/destinations/i-agnosti-
limni-tis-elladas-poy-kapote-itan-spilaio-poy-
katerreyse/13365/#.YA59MegzYp0
Το νερό διαδραματίζει επιπλέον περιβαλλοντικό ρόλο.

Επειδή μπορεί να απορροφήσει μεγάλες ποσότητες
θερμότητας πριν αυξηθεί η θερμοκρασία του
(θερμοχωρητικότητα), οι ωκεανοί της Γης ρυθμίζουν την
θερμοκρασία του πλανήτη. Επιπλέον, οι ωκεανοί έχουν
μεγάλη ικανότητα αποθήκευσης του CO2, γεγονός που έχει
ζωτική σημασία στις μέρες μας, με την αλλαγή του
κλίματος και την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας που
προκαλείται από το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
(Πηγή: https://seos-project.eu/resources/resources-c02-
p04.gr.html)
Πηγή: : https://www.philenews.com/koinonia/syzitountai-sto-
diadiktyo/article/565202
Ακόμα κι αν υπάρχει πολύ νερό στον πλανήτη, πολύ λίγο είναι πραγματικά διαθέσιμο στους ανθρώπους. Περίπου 97%
του συνόλου των υδάτων βρίσκεται στους ωκεανούς, το οποίο είναι υπερβολικά αλμυρό για πόσιμο. Από το υπόλοιπο 3%,
τα δύο τρίτα βρίσκονται στους πάγους και τους παγετώνες, ή είναι κατεψυγμένα, αφήνοντας μόνο 1% που μπορεί να
χρησιμοποιηθεί από τους ανθρώπους.
Πηγή:
https://www.huffing
tonpost.gr/2017/08
/27/pos-piran-oi-5-
okeanoi-to-onoma-
tous-kai-o-rolos-
twn-ellinwn-stin-
onomasia-
tous_n_17837998.h
tml
Το νερό γίνεται όλο και πιο σπάνιο αγαθό, και υπάρχουν

αρκετές προειδοποιήσεις ότι η επόμενη παγκόσμια
σύγκρουση θα μπορούσε να γίνει για την κυριαρχία των
υδάτινων πόρων.
Επειδή το νερό είναι τόσο πολύτιμο, είναι πολύ σημαντικό

να γίνει σωστή διαχείρηση, με την ελαχιστοποίηση των
ζημιών και την αποφυγή της μόλυνσής του,
διασφαλίζοντας ότι ο κύκλος του νερού θα συνεχίζεται.
p04.gr.html)
Πηγή: https://www.proionta-tis-fisis.com/to-nero-einai-
dimosio-agatho-kai-anthropino-dikaioma-ohi-emporevma/
Ο κύκλος του νερού
Ο Κύκλος του Νερού (επίσης γνωστός ως

Υδρολογικός Κύκλος) είναι η διαδρομή που κάνει το
νερό από τον ουρανό, στην επιφάνεια της γης και
κάτω από το έδαφος, πριν ανέβει και πάλι στην
επιφάνεια και κινηθεί προς τον ουρανό (βλ. αριστερή
εικόνα). Υπάρχουν πέντε βασικές διεργασίες που
λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του κύκλου του
νερού.
c02-p04.gr.html)
Πηγή:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8D%CE%BA%CE%
BB%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%BD%CE%
B5%CF%81%CE%BF%CF%8D
 Ξεκινώντας με τα σύννεφα, το νερό φθάνει στην

επιφάνεια της Γης με τη μορφή βροχοπτώσεων (βροχή,
χιόνι ή πάγο/χιονόνερο).
 Το νερό που φθάνει στην επιφάνεια της Γης

απορροφάται από το έδαφος (υπόγεια νερά) και
προχωράει προς τα υπόγεια στρώματα του εδάφους, ή
κάνει ρέει στην επιφάνειά της, συναντώντας τα ποτάμια,
και φθάνοντας τελικά στις λίμνες ή τον ωκεανό.
 Όταν το έδαφος είναι κορεσμένο με νερό, το περίσσειο

νερό ρέει δεν μπορεί να απορροφηθεί και ρέει στις
πλαγιές (απορροή), σχηματίζοντας ρέματα και ποτάμια,
που τελικά φθάνουν σε μια λίμνη ή στον ωκεανό.
(Πηγή: https://seos-project.eu/resources/resources-c02- Πηγή:
p04.gr.html) http://www.deyab.gr/%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B2%CE
%B1%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%BD/%CE%BF-
%CE%BA%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CF%82-
%CF%84%CE%BF%CF%85-
%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%8D/
 Τα νερά στο έδαφος στη συνέχεια θα πρέπει τραβιούνται

προς τα πάνω στην επιφάνεια από το ριζικό σύστημα της
βλάστησης, και μετατρέπονται από νερό σε υδρατμούς.
Από τα φυτά διαφεύγουν μέσω των κυτταρικών
μεμβρανών και τους πόρους των φύλλων (διαπνοή). Ένας
άλλος τρόπος για το νερό να επανέλθει στην ατμόσφαιρα
είναι μέσω της εξάτμισης. Οι υψηλές θερμοκρασίες, οι
ισχυροί άνεμοι και η χαμηλή ατμοσφαιρική υγρασία, όλα
συμβάλλουν στην εξάτμιση του νερού από τα υδάτινα
σώματα (ποτάμια, λίμνες, ωκεανοί).
 Τέλος, οι ατμοσφαιρικοί ατμοί σχηματίζουν σύννεφα

(συμπύκνωση) και όταν επιτευχθεί μια ορισμένη
πυκνότητα, το νερό πέφτει στη Γη σε μορφή βροχής.
p04.gr.html) Πηγή:
https://gr.pinterest.com/pin/378935756123638220/?autologi
n=true
Πότισμα
Τα φυτά για να διατηρηθούν υγιή χρειάζονται
νερό. Μπορούν να ζήσουν ελάχιστο καιρό χωρίς
νερό και γι’ αυτό το πότισμα ίσως αποτελεί τη
σημαντικότερη καλλιεργητική εργασία στον
κήπο μας τόσο για τα λουλούδια, όσο και για
τα λαχανικά, τα αρωματικά φυτά, τα δέντρα και
τους θάμνους.
Το πότισμα πρέπει να γίνεται συγκεκριμένες

ώρες, σε συγκεκριμένη συχνότητα, ενώ κάποιοι
τρόπο ποτίσματος μπορούν και εξοικονομούν
νερό.
(Πηγή: https://www.mistikakipou.gr/potisma-
fiton/ )
Πηγή: https://designmagazine.gr/9-lathi-pou-kanoume-kathe-
fora-pou-potizoume-ta-fyta-mas/
Ώρες ποτίσματος
Το πότισμα είναι πολύ σημαντικό να γίνεται τις
κατάλληλες ώρες. Αποφεύγουμε σε κάθε
περίπτωση να ποτίζουμε τον κήπο μας τις
μεσημεριανές ώρες, λόγω μεγάλων απωλειών σε
νερό και πιθανής ανάπτυξης ασθενειών.
Προτιμούμε να ποτίζουμε νωρίς το πρωί, καθώς
την πρωινές ώρες τα φυτά ποτίζονται επαρκώς
και έχουμε μικρές πιθανότητες ανάπτυξης
μυκητολογικών ασθενειών. Η δεύτερη επιλογή
είναι να ποτίσουμε κατά το σούρουπο, καθώς τις
βραδινές ώρες δεν έχουμε απώλειες νερού από
εξάτμιση. Τελευταία επιλογή, είναι να ποτίσουμε
τα φυτά μας κατά τη διάρκεια της νύχτας, αν και
σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος
Πηγή: https://www.newsbomb.gr/ellada/story/1016491/pote-
ανάπτυξης μυκητολογικών ασθενειών λόγω allazei-i-ora-2019
υπερβολικής υγρασίας του εδάφους. (Πηγή:
https://www.mistikakipou.gr/potisma-fiton/ )
Συχνότητα ποτίσματος
H συχνότητα του ποτίσματος στα φυτά εξαρτάται από
πολλούς παράγοντες όπως το είδος των φυτών, το στάδιο
ανάπτυξης τους, ο τύπος του εδάφους και οι κλιματολογικές
συνθήκες που επικρατούν. Για παράδειγμα,
τα κηπευτικά και οι καλλωπιστικοί θάμνοι θέλουν συχνότερα
νερό από τα παχύφυτα και τους κάκτους. Επίσης, τα φυτά
που έχουν φυτευθεί σε γλάστρες έχουν μεγαλύτερες
ανάγκες σε νερό σε σχέση με φυτά που έχουν φυτευτεί στο
έδαφος. Τα αμμώδη στραγγερά εδάφη χρειάζονται πότισμα
με μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με τα βαριά αργιλλώδη
εδάφη. Τέλος, το καλοκαίρι το πότισμα είναι συχνότερο σε
σχέση με τον χειμώνα, καθώς επίσης όταν επικρατούν
άνεμοι, το χώμα στεγνώνει πιο γρήγορα και απαιτείται
πότισμα σε πιο τακτά διαστήματα.
(Πηγή: https://www.mistikakipou.gr/potisma-fiton/ )
Πηγή: https://ergaleiomagazo.gr/programmatistis-
potismatos-023490
Μπορούμε να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα του ποτίσματος και

να εξοικονομήσουμε νερό, αυξάνοντας την ικανότητα συγκράτησης του
νερού από το έδαφος. Αποτελεσματικότητα ποτίσματος
Η βελτίωση της συγκράτησης νερού γίνεται με την προσθήκη κάποιου

εδαφοβελτιωτικού υλικού στο χώμα. Συγκεκριμένα, μπορούμε να
προσθέσουμε κοπριά και κομπόστ που βοηθούν στη συγκράτηση της
υγρασίας, ενώ παράλληλα εμπλουτίζουν το έδαφος με οργανική ουσία.
Μπορούμε, επίσης, να προσθέσουμε ζεόλιθο, περλίτη και ατταπουλγίτη.
Πρόκειται για φυσικά ορυκτά που έχουν την ιδιότητα να απορροφούν

σημαντική ποσότητα υγρασίας και να την αποδεσμεύουν στη συνέχεια
στο έδαφος. (Πηγή: https://www.mistikakipou.gr/potisma-fiton/ )
Πηγή: https://neaflorina.gr/2019/01/oi-stochoi-tis-
neas-chronias-pos-na-ayxisoyme-tin-
apotelesmatikotita-mas/
Τρόποι εξοικονόμησης νερού στον κήπο
1.Μην ποτίζετε υπερβολικά τον κήπο σας. Κατά γενικό

κανόνα, οι χορτοτάπητες χρειάζονται πότισμα μόνο κάθε
5 έως 7 ημέρες το καλοκαίρι και κάθε 10 έως 14 ημέρες
το χειμώνα. Μια ισχυρή βροχή ικανοποιεί τις ανάγκες σε
νερό για διάστημα δύο εβδομάδων.
2.Ποτίζετε τον κήπο σας νωρίς το πρωί, όταν η

θερμοκρασία και η ταχύτητα του αέρα είναι χαμηλότερες.
Αυτό μειώνει τις απώλειες νερού από την εξάτμιση.
(Πηγή:
https://www.1gymchal.gr/wp-
Πηγή: https://www.icnnational.com/save-water-save-
yourself/
3. Είναι προτιμότερη η εγκατάσταση αυτόματου

ποτίσματος. Βεβαιωθείτε ότι λειτουργεί σωστά και
δεν υπάρχουν διαρροές κατά μήκος του δικτύου. Και
οικονομία στο νερό θα έχετε αφού το νερό ποτίζει το
φυτό κατευθείαν στην ρίζα του και θα ξενοιάσετε και
την περίοδο των διακοπών.
4. Αποφύγετε την υπερβολική χρήση λιπασμάτων,

η οποία αυξάνει τις ανάγκες για νερό.
5. Ποτίστε με το νερό του ενυδρείου σας τα φυτά.

Το νερό αυτό είναι πλούσιο σε άζωτο και φώσφορο
και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα.
(Πηγή:
https://www.1gymchal.gr/wp-
content/uploads/2015/10/%) Πηγή: https://designmagazine.gr/9-lathi-pou-kanoume-kathe-
fora-pou-potizoume-ta-fyta-mas/

6. Επιλέξετε φυτά τα οποία είναι ανθεκτικά στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής σας. Αποφύγετε να
φυτέψετε γκαζόν γιατί έχει μεγάλες ανάγκες σε νερό.
7. Τοποθετήστε στην άκρη της μάνικας βρύση, ώστε να προσαρμόζεται η ροή στις απαιτήσεις σας και να αποφεύγονται οι
σπατάλες.
8. Μην αφήνετε τους ψεκαστήρες ή τις μάνικες αφύλακτα. Οι μάνικες κήπων σας μπορούν να σπαταλήσουν πάνω από 2,5
κυβικά μέτρα νερό, μόνο σε μερικές ώρες. Χρησιμοποιήστε ένα 5 χρονόμετρο κουζινών για να θυμηθείτε να το κλείσετε.
9. Ελέγχετε τακτικά τις μάνικες, τους συνδετήρες και τα βύσματα για τυχόν διαρροές
(https://www.1gymchal.gr/wp-content/uploads/2015/10/%)
Πηγή: https://daster.gr/product-category/potisma/
Υποενότητα 9.5: Απόβλητα αγροχημικών
Τί είναι αποβλήτο;
Απόβλητοείναι κάθε ουσία ή αντικείμενο, το οποίο ο κάτοχός του απορρίπτει ή προτίθεται ή υποχρεούται να
απορρίψει.(Πηγή: http://ecoenvir.vet.auth.gr/wp-content/uploads/2016/02/%)
Πηγή:
https://www.modernanalytics.gr
/work/%CE%B1%CF%80%CE%BF
%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CF%8
4%CE%B1/
Τί είναι η διαχείριση των αποβλήτων;
Τα απόβλητα μπορεί να οριστούν ως το σύνολο της

ύλης (στερεά, υγρή ή αέρια) που δεν είναι χρήσιμα
για τους ανθρώπους, και πρέπει να απομακρυνθούν
από το περιβάλλον διαβίωσης. Συνήθως τα απόβλητα
αφορούν τα σκουπίδια που παράγονται σε αστικές
περιοχές ή τα υποπροϊόντα της βιομηχανίας. Η
διαχείριση των αποβλήτων είναι η διαδικασία που
περιλαμβάνει τη συλλογή, απομάκρυνση και τη
διάθεση ή την ανακύκλωση των αποβλήτων. Εάν τα
απόβλητα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως
έχουν, ανακυκλώνονται όσο είναι δυνατόν, ώστε να
επιστρέψει ένα μέρος της ύλης ή ενέργειας σε
χρησιμοποιήσιμη μορφή.
Πηγή:
http://www.osp.gr/2017/11/09/%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%87%CE
c02-p04.gr.html) %B5%CE%AF%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B7-
%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B2%CE%BB%CE%AE%CF%84%CF%89%C
E%BD/
Ο κόσμος στο σύνολό του, αντιμετωπίζει ένα σοβαρό

πρόβλημα παραγωγής αποβλήτων, καθώς όλες οι χώρες
γίνονται όλο περισσότερο σπάταλες και παράγουν
περισσότερα απόβλητα από ποτέ. Η προσωπική ευθύνη
έχει ζωτική σημασία για τη δημιουργία λιγότερων
αποβλήτων, και οι οικονομικές πιέσεις για πιο
αποτελεσματικές στρατηγικές διαχείρισης των αποβλήτων
οδηγούν την τεχνολογία να βρει καινούργιες λύσεις για
την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και την επεξεργασία
τους.
p04.gr.html)
Πηγή:
https://www.energyregister.gr/perivallon/anakyklosi/me-to-
montelo-kyklikis-oikonomias-i-diacheirisi-apovliton/
Αν και η ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και οι

στρατηγικές διαχείρισης αφθονούν, η κάθε μια
έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της,
και αυτό που ισχύει σε μία περιοχή μπορεί να μην
είναι εφικτό με την ίδια επιτυχία σε μια άλλη,
λόγω των διαφορών στις συνήθειες, την
υποστήριξη της κοινότητας και της πολιτικής.
(Πηγή:
p04.gr.html)
Πηγή: https://notia-today.gr/baraz-diagonismon-diacheirisis-
apovliton-ti-tha-ginei-stin-attiki/
Τρόποι διαχείρισης των αποβλήτων
Επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων: Κάθε εργασία, με την οποία

προϊόντα ή συστατικά στοιχεία που δεν είναι απόβλητα
χρησιμοποιούνται εκ νέου για τον ίδιο σκοπό για τον οποίο
σχεδιάστηκαν
Ανάκτηση αποβλήτων: Οιαδήποτε εργασία, της οποίας το κύριο

αποτέλεσμα είναι ότι απόβλητα εξυπηρετούν ένα χρήσιμο σκοπό
αντικαθιστώντας άλλα υλικά τα οποία, υπό άλλες συνθήκες, θα
έπρεπε να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση
συγκεκριμένης λειτουργίας, ή ότι απόβλητα υφίστανται
προετοιμασία για την πραγματοποίηση αυτής της λειτουργίας
είτε στην εγκατάσταση είτε στο γενικότερο πλαίσιο της
οικονομίας.
(Πηγή:
http://ecoenvir.vet.auth.gr/wp-content/uploads/2016/02/%)
Πηγή: https://rethink.com.cy/el/rrr/ti-einai-to-rrr
Τρόποι διαχείρισης των αποβλήτων
Ανακύκλωση αποβλήτων: Οποιαδήποτε εργασία ανάκτησης, με

την οποία τα απόβλητα μετατρέπονται εκ νέου σε προϊόντα,
υλικά ή ουσίες που προορίζονται είτε να εξυπηρετήσουν και
πάλι τον αρχικό τους σκοπό είτε άλλους σκοπούς.
Διάθεση αποβλήτων: Οιαδήποτε εργασία η οποία συνιστά

ανάκτηση, ακόμη και σε περίπτωση που η εργασία έχει ως
δευτερογενή συνέπεια την ανάκτηση ουσιών ή ενέργειας.
(Πηγή:
http://ecoenvir.vet.auth.gr/wp-content/uploads/2016/02/%)
Πηγή:
https://sustchem.gr/el/%CE%B1%CE%B3%CF%81%CE%BF%CF
%87%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AC/
Σχεδιασμός συστημάτων διαχείρισης

αποβλήτων
Ο σχεδιασμός συστημάτων διαχείρισης

αποβλήτων, είναι αναγκαίο να προκύπτει
ύστερα από περιβαλλοντικές μελέτες, οι
οποίες θα καθορίζουν τον ενδεδειγμένο
κύκλο διαχείρισης, αλλά και την
αποτελεσματικότητα των επιμέρους βημάτων
του κύκλου
(Πηγή:
http://ecoenvir.vet.auth.gr/wp-
Πηγή: https://m.naftemporiki.gr/story/1626291/se-
diabouleusi-to-neo-ethniko-sxedio-diaxeirisis-apobliton-gia-tin-
periodo-2020-2030
Βασικότερα βήματα κύκλου διαχείρισης αποβλήτων
Τα βασικότερα βήματα που χαρακτηρίζουν όλους τους κύκλους διαχείρισης

είναι τα εξής :
 Παραγωγή.
 Ταξινόμηση – σήμανση.
 Προσωρινή αποθήκευση.
 Συλλογή και παράδοση σε αδειοδοτημένη εταιρεία Μεταφορά και

Διασυνοριακή μεταφορά.
 Υποδοχή, αποδοχή και αποθήκευση.
 Επεξεργασία αποβλήτων ώστε να μετατραπούν σε κατάλληλη μορφή για

ασφαλή διάθεση.
 Μεταφορά επεξεργασμένων αποβλήτων στο τελικό χώρο διάθεσης.
(Πηγή: http://ecoenvir.vet.auth.gr/wp-content/uploads/2016/02/%)
Πηγή: http://www.europedirect-halkidiki.eu/nea-deltia-
typou/7917426
Ποιος είναι ο κάτοχος των αποβλήτων;
Σύμφωνα με το άρθρο 11 του νόμου 4042/2012 (ΦΕΚ

24 Α΄), ως κάτοχος αποβλήτων ορίζεται «ο παραγωγός
αποβλήτων ή το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, στην
κατοχή του οποίου ευρίσκονται τα απόβλητα».
(Πηγή:
https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/67715b2c
-ec81-4f0c-ad6a-476a34d732bd/10665718.pdf)
Πηγή: https://break-even.gr/covid-19-%CE%BF-
%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BA%CF%84%CF%85%CF%80%CE
%BF%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7-
%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%87%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%B9%CF
%83%CE%B7-
%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B2%CE%BB%CE%AE%CF%84/
Γεωργικά απόβλητα
Τα γεωργικά απόβλητα προκύπτουν από διάφορες αγροτικές

και κηπευτικές δραστηριότητες και περιλαμβάνουν τα εξής:
 Απόβλητα από δασοκομικές εργασίες
 Παραπροϊόντα από τη διαχείριση δέντρων σε αγροτικές

περιοχές (βλαστοί, κορμοί, ριζώματα)
 Υπολείμματα καλλιεργειών
 Πλαστικά και ταινίες συσκευασίας που χρησιμοποιούνται σε

αγροκτήματα
 Αγροχημικά απόβλητα
 Κενές συσκευασίες αγροχημικών και γεωργικών λιπασμάτων
(Πηγή: https://courses.chemeng.ntua.gr)
Πηγή: https://www.patrisnews.com/imerida-gia-ta-georgika-
astika-apovlita/
Καύση αγροτικών αποβλήτων
Σύμφωνα με Οδηγία της ΕΕ, η καύση

γεωργικών υπολειμμάτων απαγορεύεται με
κάποιες εξαιρέσεις. Στην Ελλάδα αν κάποιος
αγρότης επιθυμεί να εξαιρεθεί, έχει τη
δυνατότητα να λάβει από τη Διεύθυνση
Αγροτικής Ανάπτυξης ένα έγγραφο και με
αυτό να αιτηθεί στη συνέχεια στο
Πυροσβεστικό Σώμα και να λάβει άδεια
καύσης υπό ειδικές προϋποθέσεις.
Πηγή: http://theopemptou.blogspot.com/2019/06/blog-
post_26.html
Καύση αγροτικών αποβλήτων
Σύμφωνα όμως με την 9η Πυροσβεστική Διάταξη, η ανοιχτή

και ανεξέλεγκτη καύση γεωργικών υπολειμμάτων δεν
επιτρέπεται πλέον κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής
περιόδου, από την 1η Μαΐου μέχρι και την 31η Οκτωβρίου.
Κατά τη διάρκεια του υπόλοιπου χρόνου δεν προβλέπεται
κάποια απαγόρευση. Σκοπός της Οδηγίας, αλλά και της
Πυροσβεστικής Διάταξης είναι η εξάλειψη των πυρκαγιών
σε δασικές εκτάσεις.
Πηγή:
http://www.crohnhellas.gr/%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B5%CF
%85%CF%83%CE%B7-
%CE%BA%CF%85%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1%CF%
82-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1-
22-03-2020/
Χωματερές
Τα γεωργικά απόβλητα δε μπορούν πλέον να

μεταφερθούν σε ανεξέλεγκτες χωματερές ή μη
αδειοδοτημένους χώρους ταφής, διάθεσης ή
επεξεργασίας αποβλήτων. Οι χώροι αυτοί μπορούν να
αποτελέσουν πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος,
ιδίως αν υλικά παρασυρθούν από τα νερά της βροχής
και μολύνουν το έδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα
προκαλώντας φαινόμενα όπως είναι ο ευτροφισμός
και η διοχέτευση τοξικών ουσιών μέσω της τροφικής
αλυσίδας στον άνθρωπο και όλους τους ζωντανούς
οργανισμούς.
(Πηγή:
http://www.ecorec.gr/ecorec/index.php?option=com_
content&view=article&id=77&catid=11&Itemid=485&l
ang=en)
Πηγή: https://www.avgi.gr/arheio/354578_i-nea-homateri-
stin-fyli-bazei-tafoplaka-sti-dytiki-attiki
Ανακύκλωση συσκευασιών λιπασμάτων
Οι σάκοι θα πρέπει να τινάζονται ώστε να αδειάζει όσο το

δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου τους. Οι
άδειοι σάκοι μπορούν να απορρίπτονται ως μη
επικίνδυνα υλικά ή να επιστρέφονται για ανακύκλωση.
Στις δοκιμές, οι σάκοι που αδειάζονται με αυτόν τον
τρόπο περιέχουν μόνο ίχνη καταλοίπων και θεωρούνται
μη επικίνδυνοι. Υπάρχουν εθνικές οδηγίες που πρέπει να
εφαρμόζονται όσον αφορά την ανακύκλωση των
συσκευασιών.
(Πηγή: https://www.yara.gr/threpsi-lipansi/lipasmata-
asfaleia/perivallon-anakyklwsh/ )
Πηγή https://docplayer.gr/7584338-Ergastirio-syntheton-
ylikon.html
Ανακύκλωση συσκευασιών λιπασμάτων
Συνήθη σημεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη είναι τα εξής:
 Ελαχιστοποιήστε το ποσοστό των απορριμμάτων συσκευασίας

χρησιμοποιώντας το κατάλληλος μέγεθος συσκευασίας για την
απαιτούμενη ποσότητα προϊόντος.
 Μην επαναχρησιμοποιείτε τις κενές συσκευασίες (σάκους) για την

επαναπλήρωσή τους με λίπασμα.
 Αδειάστε, ξεπλύνετε τρεις φορές (triple rinsing) και στεγνώστε όλα

τα δοχεία υγρών προϊόντων· απορρίψτε με ασφάλεια το νερό
ξεπλύματος, προσθέτοντάς το κατά προτίμηση στο δοχείο
ψεκάσματος τη στιγμή της χρήσης.
 Αδειάστε τελείως τις συσκευασίες σκόνης.

Πηγή https://www.pella24.gr/node/4982
 Διαχωρίστε τις άδειες συσκευασίες ανάλογα με τον τύπο τους.
(Πηγή:
https://www.yara.gr/threpsi-lipansi/lipasmata-asfaleia/perivallon-
anakyklwsh/)
Ανακύκλωση συσκευασιών φυτοφαρμάκων
Οι συσκευασίες φυτοφαρμάκων χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα

απόβλητα λόγω του περιεχόμενου τους. Παρόλα αυτά, εάν ακολουθηθούν
οι απαραίτητες οδηγίες, αποχαρακτηρίζονται από επικίνδυνο απόβλητο και
μπορούν να διαχειριστούν όπως οι υπόλοιπες συσκευασίες.
Οδηγίες προς τους γεωργούς:
•Οι συσκευασίες ξεπλένονται τρείς φορές με νερό.
•Αφήνονται να στεγνώσουν και να μην υπάρχουν υγρά υπολείμματα.
•Αφού έχουν καθαριστεί και στεγνώσει, τοποθετούνται στη σακούλα

ανακύκλωσης που τους έχει δοθεί από το κατάστημα φυτοφαρμάκων.
•Τα πώματα των συσκευασιών τοποθετούνται σε ξεχωριστή πλαστική

σακούλα. Πηγή https://eptanews.gr/epikairotita/diktyo-anakyklosis-
plastikon-syskeyasion-fytofarmakon-sto-dimo-dioy-
•Παραδίδονται στον υπεύθυνο καταστήματος στα σημεία όπου έχουν olympoy/
τοποθετηθεί οι κάδοι ανακύκλωσης.
(Πηγή:
http://greendot.com.cy/el/koino/anakyklosi-syskeyasion-fytofarmakon)
Ανακύκλωση συσκευασιών φυτοφαρμάκων
Το τριπλό ξέπλυμα έδειξε από σχετικές έρευνες ότι αφαιρεί το

99.9% του προϊόντος που υπάρχει στο δοχείο και αυτό έχει ως
αποτέλεσμα να δικαιολογεί την κατάταξη των κενών δοχείων
από φυτοφάρμακα στα μη τοξικά απόβλητα.
Το τριπλό ξέπλυμα των κενών συσκευασίας καθώς επίσης και η

παράδοσή τους στα καταστήματα πώλησης, εκτός του ότι
βοηθά στο να διατηρούνται τα γεωργικά υποστατικά του
παραγωγού καθαρά από τα πλαστικά απόβλητα, είναι
ταυτόχρονα και υποχρέωση του κάθε παραγωγού μέσα στα
πλαίσια του προγράμματος ορθής γεωργικής πολιτικής που
εφαρμόζει το Τμήμα Γεωργίας.
(Πηγή:
http://greendot.com.cy/el/koino/anakyklosi-syskeyasion-
Πηγή http://agro-business.gr/tag/elgo-dimitra/
fytofarmakon)
Επικίνδυνα και ειδικά αγροτικά απόβλητα
Τα ειδικά και επικίνδυνα απόβλητα θα πρέπει να διαχειρίζονται σύμφωνα με ειδικούς

κανονισμούς, με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Πηγή:
https://www.bluesk1n.com/%CE%BC
Κάποια τέτοια υλικά είναι: %CF%80%CE%B7%CE%BA%CE%B5-
%CF%83%CF%84%CE%BF-
τα οικοδομικά υλικά που περιέχουν αμίαντο, %CE%BA%CE%B1%CE%B4%CF%81%C
E%BF-%CF%84%CE%BF-goal/
τα απόβλητα παρασιτοκτόνα και χημικά με επικίνδυνες ιδιότητες, τα απόβλητα
λιπαντικά έλαια (τα οποία θα πρέπει να ανακυκλώνονται από το εγκεκριμένο σύστημα
εναλλακτικής διαχείρισης – ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ.) και οι συσκευασίες τους (σύστημα εναλλακτικής
διαχείρισης - ΚΕΠΕΔ),
κτηνιατρικά φαρμακευτικά απόβλητα ,
απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (σύστημα εναλλακτικής

διαχείρισης - Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.).
Τα απόβλητα αυτά θα πρέπει να διαχειρίζονται είτε από αδειοδοτημένες εταιρείες

μεταφοράς, διαχείρισης και επεξεργασίας επικίνδυνων αποβλήτων, είτε από τα
εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, όπως στην περίπτωση των ΑΗΗΕ, των
ΑΛΕ και των συσκευασιών τους.
Κτηνοτροφικά απόβλητα
Τα κτηνοτροφικά απόβλητα ανάλογα με το είδος της

κτηνοτροφικής μονάδας διακρίνονται σε απόβλητα:
Αιγοπροβατοστασίων, Πτηνοτροφείων, Βουστασίων,

και Χοιροστασίων.
Περιττώματα.
Στερεά μηχανικού διαχωρισμού.
Η μορφή τους εξαρτάται από το είδος σταβλισμού, το

είδος των εκτρεφόμενων ζώων, τον τρόπο συλλογής
και απομάκρυνσης των αποβλήτων από τους χώρους
εκτροφής, τον τρόπο αποθήκευσης και την Πηγή: https://cyprustimes.com/ktinotrofika-apovlita-pigi-
rypansis-i-pigi-energeias/
περιεκτικότητά τους σε ολικά στερεά.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ Ε.Ε. ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Τα απόβλητα είναι στο επίκεντρο της ανάπτυξης της

περιβαλλοντικής πολιτικής της Ε.Ε.
Οδηγία-πλαίσιο 2008/98 αντικατέστησε την Οδηγία

75/442/ΕΟΚ, μια από τις πρώτες κοινοτικές νομικές
πράξεις για την προστασία του περιβάλλοντος.
(Πηγή:
https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/GEOL10
5/%)
Πηγή:
https://news.ccci.org.cy/%CE%B4%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF
%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AE-
%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%B
7-
%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B
3%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82/
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ Ε.Ε. ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
ΟιΑρχές διαχείρισης αποβλήτων είναι:
αρχές πρόληψης και προφύλαξης
αρχές «ο ρυπαίνων πληρώνει» και της διευρυμένης ευθύνης

του παραγωγού
αρχές εγγύτητας και αυτάρκειας
Θεμελιώδεις στόχοι διαχείρισης αποβλήτων
Πρόληψη παραγωγής αποβλήτων Αξιοποίηση (παραγωγή

δευτερογενών πρώτων υλών ή/και ενέργειας)
Ασφαλής διάθεση των αποβλήτων που δεν μπορούν να

αξιοποιηθούν
(Πηγή:
Πηγή: https://vouliwatch.gr/news/article/dilosi-13-horon-tis-
https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/GEOL105/% ) e-e-kindynoi-gia-tin-dimokratia
ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Ο Ν. 4042 / 2012: Νόμος Πλαίσιο για τα Απόβλητα. Αφορά όλα

τα απόβλητα και ενσωματώνει στο εθνικό μας δίκαιο την Οδηγία
2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου
της 19ης Νοεμβρίου 2008 «για τα απόβλητα και την κατάργηση
ορισμένων οδηγιών» Στο άρθρο 57 έχουν γίνει οι απαραίτητες
τροποποιήσεις της παλαιότερης νομοθεσίας ώστε να έχει άμεση
εφαρμογή ο νόμος μέχρις αυτές να αντικατασταθούν.
(Πηγή:
https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/GEOL105/%)
Πηγή: https://www.e-mc2.gr/el/vivliothiki/ekpaideysi-
kai-nomothesia-education-and-legislation/elliniki-
nomothesia
Στόχος των ρυθμίσεων
Ο στόχος των νομοθετικών ρυθμίσεων σχετικά με τη

διαχείριση αποβλήτων είναι η προστασία του
περιβάλλοντος, ο περιορισμός της έκλυσης των αερίων
του θερμοκηπίου και η εκμετάλλευση οργανικών υλικών
με εναλλακτικούς τρόπους που ωφελούν το περιβάλλον, τη
δημόσια υγεία και την ίδια την αγροτική παραγωγή βάση
βιώσιμων προτύπων.
(Πηγή:
http://www.ecorec.gr/ecorec/index.php?option=com_conte
nt&view=article&id=77&catid=11&Itemid=485&lang=en)
Πηγή: https://www.dimokratiki.gr/08-10-2018/o-stochos/
Ενότητα 9: Πηγές για περισσότερη μελέτη
•https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/environmental-cost
•https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CF%89%CF%83%CE%B7
•http://www.ecorec.gr/ecorec/index.php?option=com_content&view=category&id=64&Itemid=537&lang=en
•http://www.ecorec.gr/ecorec/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=43&Itemid=516&lang=en
•https://www.ilamia.gr/2019/07/22/quot-prasina-simeia-quot-se-oloys-toys-dimoys-tis-stereas-elladas/
•:https://m.naftemporiki.gr/story/1626291/se-diabouleusi-to-neo-ethniko-sxedio-diaxeirisis-apobliton-gia-tin-periodo-2020-2030
•https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%BF%CE%B9
•http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2690/Geologia-kai-Diacheirisi-Fysikon-Poron-A-Lykeiou_html-apli/index1.html
•http://2lyk-laris.lar.sch.gr/autosch/joomla15/images/pdf_files/201213/fisikoiporoi.pdf
•https://seos-project.eu/resources/resources-c04-p01.gr.html
•https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/67715b2c-ec81-4f0c-ad6a-476a34d732bd/10665718.pdf
•https://www.serres.gr/greencrew/wp-content/uploads/2019/07/%
•https://ecopress.gr/mod-lysis-gia-erga-diachirisis-vioapovliton-anakyklosis-stous-dimous/
•http://greendot.com.cy/el/koino/anakyklosi-syskeyasion-fytofarmakon
1. https://courses.chemeng.ntua.gr
2. https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/GEOL105/%
3. http://ecoenvir.vet.auth.gr/wp-content/uploads/2016/02/%
4. http://www.ecorec.gr/ecorec/index.php?option=com_content&view=article&id=77&catid=11&Itemid=485&lang=en
5. http://www.patt.gov.gr/site/index.php?option=com_content&view=article&id=17013:odigies-sxetika-me-tis-plimmyres-kai-tin-
antimetopisi-tous&catid=337
6. https://www.1gymchal.gr/wp-content/uploads/2015/10/%
7. https://www.yara.gr/threpsi-lipansi/lipasmata-asfaleia/perivallon-anakyklwsh/
Ενότητα 9: Ερωτήσεις Αυτοαξιολόγησης
Ερώτηση 1
Χαρακτηρίστε την παρακάτω πρόταση ως σωστή ή λάθος κάνοντας κλικ στην αντίστοιχη
επιλογή:
Για να είναι οριστεί ένα υλικό ως φυσικός πόρος θα πρέπει να ικανοποιεί κάποια ανθρώπινη
ανάγκη, χωρίς καμία μετατροπή, ή να είναι εύκολα σχετικά προσαρμόσιμος στις ανάγκες του.
1 Σωστό (Ο) 2 Λάθος

Ερώτηση 2
Απαντήστε στην παρακάτω ερώτηση, επιλέγοντας την καταλληλότερη απάντηση από αυτές
που ακολουθούν:
Ένα παράδειγμα ενός ανανεώσιμου φυσικού πόρου αποτελούν:
1 Το πετρέλαιο 2 Το νερό
3 Τα δέντρα (Ο) 4 Ο αέρας

Ερώτηση 3
Ολοκληρώστε την παρακάτω φράση, με μια από τις επιλογές που ακολουθούν:
Δυνητικά ανανεώσιμοι φυσικοίπόροι ονομάζονται αυτοί που από τη φύση τους είναι
ανανεώσιμοι, αλλά η υπερκατανάλωσή, τους κάνει μη ανανεώσιμους. Ένα παράδειγμα είναι
___________.
1 Ο καθαρός αέρας(Ο) 2 Τα δέντρα
3 Το πετρέλαιο 4 Τα μέταλλα
Ερώτηση 4
επιλογή:
Ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που δεν ανανεώνονται με φυσικές ή τεχνικές
διεργασίες αλλά απλά υπάρχουν σε φυσικά αποθέματα που κάποτε εξαντλούνται.
1 Σωστό 2 Λάθος (Ο)
Ερώτηση 5
επιλογή:
Βιοτικοί φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που παράγονται από ζωντανούς οργανισμούς.
1 Σωστό(Ο) 2 Λάθος
Ερώτηση 6
Ένα παράδειγμα βιοτικού φυσικού πόρου είναι _________.
1 Τα δέντρα (Ο) 2 Το πετρέλαιο
3 Το νερό 4 Τα μέταλλα
Ερώτηση 7
επιλογή:
Το κινούμενο και το υπέρθερμο νερό αποτελούν αξιοποιήσιμες οικονομικά ανανεώσιμες πηγές

ενέργειας.
Ερώτηση 8
Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λάθος κάνοντας κλικ στην αντίστοιχη
επιλογή:
Οι πρακτικές διαχείρισης εφαρμόζονται σε όλα τα οικοσυστήματα ανεξάρτητα της φύσης τους.

Ερώτηση 9
Ποιο από τα παρακάτω δεν αποτελεί λειτουργία στη συνολική διαδικασία της διαχείρισης :
1 Σχεδιασμός 2 Οργάνωση
3 Έλεγχος 4 Αποτέλεσμα(Ο)
Ερώτηση 10
επιλογή:
Το αυτόματο πότισμα εκτός από ακρίβεια κι έλεγχο στο πότισμα τον φυτών, αποτελεί και μια
μέθοδο εξοικονόμησης νερού.
Ερώτηση 11
Συμπληρώστε τη λέξη που λείπει από την παρακάτω φράση, με μια από τις επιλογές που
ακολουθούν:
______________ονομάζεται η επανεπεξεργασία ήδη επεξεργασμένων υλικών,

ιδιαίτερα απορριμμάτων, σε νέα προϊόντα.
1 Κομποστοποίηση 2 Φυσική επεξεργασία
3 Ανακύκλωση (Ο) 4 Βιοδιάσπαση

Ερώτηση 12
επιλογή:
Οι ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να ανακυκλωθούν.
1 Σωστό(Ο) 2 Λάθος
Ερώτηση 13
Συμπληρώστε τη λέξη που λείπει από την παρακάτω φράση, με μια από τις επιλογές που
ακολουθούν:
Παράδειγμα από ________________ αποτελούν τα υπολείμματα τροφών.
1 Χημικά απόβλητα 2 Οργανικά απόβλητα (Ο)
3 Σκουπίδια 4 Φυσικούς πόρους

Ερώτηση 14
Στο τελευταίο στάδιο της πυραμίδας της ανακύκλωσης είναι :
1 Απόρριψη (Ο) 2 Επανάχρηση
3 Ανακύκλωση 4 Ανάκτηση
Ερώτηση 15
επιλογή:
Στόχος των Πράσινων Σημείων είναι η συλλογή υλικών για τα οποία δεν υπάρχει διαθέσιμο ή
εύκολα προσβάσιμο δίκτυο συλλογής.
Ερώτηση 16
επιλογή:
Το κομποστ χρησιμοποιείται για τη παρασκευή υποστρωµάτων για την ανάπτυξη κηπευτικών

φυτών.
Ερώτηση 17
επιλογή:
H συχνότητα του ποτίσματος στα φυτά δεν εξαρτάται από τις κλιματολογικές συνθήκες που
επικρατούν.
1 Σωστό 2 Λάθος (Ο)
Ερώτηση 18
Ένα από τα υλικά που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διαδικασία της
κομποστοποίησης είναι ______________.
1 Τα υπολείμματα βρασµένων φαγητών 2 Τα λουλούδια
3 Το γρασίδι 4 Οι πέτρες (Ο)

Ερώτηση 19
επιλογή:
Η διαχείριση των αποβλήτων είναι διαδικασία που περιλαμβάνει και την ανακύκλωση των
αποβλήτων.
Ερώτηση 20
Στα γεωργικά απόβλητα δεν περιλαμβάνεται:
1 Απόβλητα από δασοκομικές εργασίες 2 Υπολείμματα τροφών (Ο)
3 Υπολείμματα καλλιεργειών 4 Κενές συσκευασίες γεωργικών

λιπασμάτων
ΤΕΛΟΣ
ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Μέθοδοι Προστασίας Του Περιβάλλοντος

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Μέθοδοι Προστασίας Του Περιβάλλοντος

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Μέθοδοι Προστασίας Του Περιβάλλοντος

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Θεματική Ενότητα9:

Μέθοδοι προστασίας του περιβάλλοντος

Συγγραφέας: Γιάννης Γαλάτουλας

Σύμβουλος Ανάπτυξης Εκπαιδευτικού Υλικού: Νόπη Κεχάογλου

Μετά το πέρας της ενότητας, θα είστε ικανοί/ες να:

• Γνωρίζετε τα υλικά ανακύκλωσης και τα βιο-απόβλητα και τη στρατηγική διαχείρισής τους.

• Κατανοείτε τους τρόπους διαχείρισης αποβλήτων από τους δήμους.

• Αναγνωρίζετε τα Πράσινα Σημεία και τις κατηγορίες τους.

• Διαχωρίζετε τα ανακυκλώσιμα υλικά.

Μετά το πέρας της ενότητας, θα είστε ικανοί/ες να:

• Διαλέγετε τα υλικά που θεωρούνται κατάλληλα για κομποστοποίηση.

Φυσικοί πόροι είναι κυρίως φυσικά αγαθά εύκολα προσβάσιμα και

Οι φυσικοί πόροι μιας χώρας ή άλλης γεωπολιτικής ενότητας

Για να είναι κάτι φυσικός πόρος θα πρέπει να καλύπτει τρεις βασικές

1. Να ικανοποιούν ανθρώπινη ανάγκη, χωρίς καμία μετατροπή ή να είναι

2. Τα συγκεκριμένα αγαθά να είναι εύκολα διαθέσιμα ή έστω με κάποια

3. Ο άνθρωπος να βρίσκεται σε ανάλογο πολιτισμικό επίπεδο ώστε με τις

Ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που ανανεώνονται με φυσικές ή

Μη ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που δεν ανανεώνονται με φυσικές

Κατηγορίες Φυσικών Πόρων Β’

Βιοτικοί φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που παράγονται από τους

Ενεργοί φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που ήδη

Δυνάμει φυσικοί πόροι ονομάζονται αυτοί που θα μπορούσαν να

Άλλες κατηγορίες φυσικών πόρων

Ακόμη, μερικά παραδείγματα φυσικών πόρων είναι τα

Ατμοσφαιρικός αέρας: Τα αέρια που τον αποτελούν είναι

Έδαφος: Τα συστατικά του εδάφους είναι άμεσα οικονομικά

Άλλες κατηγορίες φυσικών πόρων

Άλλες κατηγορίες φυσικών πόρων

Άλλες κατηγορίες φυσικών πόρων

Άλλες κατηγορίες φυσικών πόρων

Άλλες κατηγορίες φυσικών πόρων

Διαχείριση φυσικών πόρων

Διαχείριση φυσικών πόρων είναι η ορθή και συνετή εκμετάλλευση και

Εξοικονόμηση φυσικών πόρων

Τους φυσικούς πόρους μπορούμε να τους εξοικονομήσουμε αν όλοι τους

Διαχείριση φυσικών πόρων

Κάθε δραστηριότητα σχετική με τους φυσικούς πόρους πρέπει να είναι

Διαχείριση φυσικών πόρων

Το σύνθετο όμως του προβλήματος επιβάλλει προσπάθειες όλων αυτών

Διαχείριση Φυσικών Πόρων

Η συνολική διαδικασία της διαχείρισης διακρίνεται σε τέσσερις

Όλες οι παραπάνω λειτουργίες παρουσιάζουν ισχυρή

Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει τη δημιουργία και αναγνώριση σειράς

Οποιασδήποτε μορφής ή τύπου και αν είναι ο σχεδιασμός

http://7gym-laris.lar.sch.gr/perivalon/per_poroi.htm) Πηγή: https://www.entrepreneur.com/article/246435

Η οργάνωση είναι ένα στοιχείο διαχείρισης το οποίο

Οι αποφάσεις για τη διαχείριση των φυσικών πόρων δεν

Πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα σήμερα έχουν

αλληλεπιδράσεων μεταξύ τους, προτού παρθούν οι ανάλογες

Η ολοκληρωμένη διαχείριση μπορεί να βοηθήσει να αποφευχθούν ή να ελαχιστοποιηθούν τα προβλήματα αυτά, αναλύοντας

Η ανακύκλωση είναι η επανεπεξεργασία ήδη επεξεργασμένων υλικών,

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

Ανακυκλώσιμα είναι το γυαλί, το χαρτί, το αλουμίνιο και άλλα μέταλλα

Τα βιοδιασπάσιμα απόβλητα, όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

Οργανικά ή βιοαποδόμησιμα απόβλητα είναι αυτά που σε ένα

Τα οργανικά απόβλητα παράγονται όπου υπάρχει

Σημαντικότερα οφέλη θεωρούνται:

 Η μεγαλύτερη οικονομική αποδοτικότητα

Η υλοποίησή τους περιλαμβάνει την κατασκευή

Τα συστήματα διαχείρισης βιοαποβλήτων περιλαμβάνουν συνήθως δύο