Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 3
TAM Li HOC - SINH Li HOC LUA TUGI VAN DE BO LUONG TRI TUE CAM XOC -dm xc (TTCX) vé nhng logi tréc nghiém TTCX cy thé hién nay. « Céc thang do TICX Hién nay, c6 khé nhiéu logi tre nghigém TTCX. Nai dung do luéng (thang do) cla cdc trée nghiém ndy cing rét khéc nha. 1) Thang do thé nh&tdugc thiét ké theo kiéu phép Iyc la thang do TICX da nhén t8 MEIS (Multifactor Emotional Intelligence Scale} va phién ban duge chinh sta sau dé la MSCEIT (Mayer, Salovey va Causo, 2002). Tre nghiém nay do luéng TTCX lién quan dn qué trinh xi If théng tin va wy WG vé xtc dm. Phuong phép nay do luéng 4 than! hen thie vé xde cdm, xdc cdm hod tu duy, hiéu biét xde ccm va diéu khién, kiém sodt xtc cém. a) Nhén thie vé xtc cdm. Thanh té nay lién quan dén nang lye nhan biét, danh gié chinh xée xe cém qua cdc khuén mat, bc hoa phong cénh hogc cdc cau chuyén ké. Cac nhiém vy nhan biét xc cdm dai héi ngudi lam tréc nghiém nhin coc phdc thdo, sau dé phdi cho biét nhGng ndi dung xéc cam thé hién trong d6, réi nhén dinh {chdng han: hanh phic 6 mic ndo, budn réu 6 mvc ndo, sg hai 6 méc ndo,...) b) Xéc cém hod tu duy. Thanh t6 nay lign quan &n cdc néing lyc fim kiém va néy sinh cée tinh cém dé chong tao. diéu kian d8 dang cho ty duy (chéng han nhu gai cam véi nhGng cam aide nb la sé thich va mau sd) va sd dyng xdc cam trong vie suy lugn va gidi quyét vén dé. Y tuéng do luéng 6 day la nhiing so sénh néi tam chi ra rang cae xbc cdm khéng chi duge cam gide, nhén thie ma cén duge xd Ii theo nhdng céch sang tao, day y nghia. ¢) Hiéu biét xde cdm -lién quan dén nang lyc hiéu biét xdc cam va gidi quyét x li nhiing van dé cia xdc dm (chéng hgn nhu biét nhGng logi xtc cam nao la tuong ty, la déi nghich va quan hé gida chong). Vi dy, mét nhiém vy kiéu tinh hudng 6 van dé cho Agusi lam trac nghiém phai gidi quyét: «M cam thdy hanh phic va hanh phic hon, hoan hi va wi suéng. Néu nhéng tinh cém néy tang len, ching sé gén nhét voi: a) thach thé; b) khém phuc; c) ty hao; d) binh than; e) sung suéng mé |i”, 9 0: day sé trinh bay vé cdc kiéu thang do tri tus © ThS. NGUYEN TH] DUNG* d) Diéu khién, kiém sodt xc cdm: lien quon dén nding lyc diéu khién, kiém sodt cdc xGe cdm va Ung dyng céc quy lat xe cam dé hiéu ban thén ve hiéu ngudi khéc. Cae nhiém vy quén Ii xde ¢ém lién quan dén nhdng cach tét nhét dé diéu khién, kiém soat xtc dm cia minh va ngudi khéc. Vi dy, mét ngudi dang budn chén néu muén lay Igi sy vui vé thi cde gidi phép cé thé Iya chon la: «Néi chuyén vai ban be”, «Xem métbé phim bao lye”, «An mét bita thod thich”, «Di b8 mét minh”... Mét s6 gidi phap ndo dé cé kha nding lam ngudi ta vul vé tré hanh hen cdc gidi phép khéc, va ching dugc cho diém cao hon theo tiéu chudin déng y. 2) Thang do thé hai dugc thiét ké theo kigu hy dénh gid la EQ-I (Emotional Quotient Invereviw) cia Bar-On. Phép do nay duac thiét ké dé do lvang mét logt cdc néng lyc théng thuéng lién quan dén nhén thic, do cdc Rh ning va vé cdc ki néing ma Bor-On cho rang ching sé dnh hudng dén ning lyc ca mot 4 nhén duong déu mét cach cé hiéu qué véi nhing i hdi cba méi truéng va nhing sc ép trong cuéc sdng. Phép do nay bao quat 5 finh vye: 1) Sy hiéu biét chinh minh, gdm céc néing lyc ty nhan biét minh, nding lie ty khang dinh, quyét dosn va nding lye dénh gid minh mét cach lac quan; 2) Quan hé véi ngudi khéc, gm cée néing lye nhu déng cdm, nding lye thyc hién cde ich nhiem x6 h6i; 3) Kiém sot, quan Ii stress, gdm cdc ki nding nhu gidi quyét van dé, danh gid ding thyc ti8n; 4) Kha nding thich ng, gém Ke nang chiu dyng stress, naing yc kiém soat xung tinh; 5) Tam trang, gdm khd néing gid tam trang Ige quan, hanh phic. 3) Thang do TICX duge thiét k& theo kiéu ty dénh gid la EQ Map cia Cooper (1996, 1997) Phép do nay phan chia tri tué cém xic thanh 5 thanh 18: 1) Méi truéng hign tai: do luéng nhing sic ép trong dai séng vé mic dé hai léng cua cé nhén; 2) Hidu biét vé xc cdm: do ludng khd nding ty nhan biét xée cdm cla minh, bay 16 xGe cém va nh&n biét xbe cam & ngudi khéc; 3) Cac nding Ive eda TICK: do ludng néing luc su dung xée cém 6 mye dich, sang tao, linh hoat, quan hé véi ngudi khac va gidi quyét * Trung Cao ding sa pham Tay Wink Tap chi Gido duc s6 161 «a 2-4/2007) bét man mét cach tich cyc; 4) Cac gid tri va thai do: gém tam nhin, tinh thyong, tryc gidc, long tin, uy lyc 6 nh&n, ty hoa nhap; 5) Két qua: do nhing két qua duge nhin théy ré rang cia TTCX, gdm: sée khoé chung, chét luong cuéc s8ng, chi s8 quan hé va sy hoan thanh céng viéc mét cach tdi vu. 4) Thang do cdm xtc thiét k& theo kiu ty dénh gid va ngudt khéc dénh gid Ia trfc nghigm ECI {Emotional Competency Inventory) cua Boyatzis {1999}. Thang do nay duge thiét ké dya trén dinh nghia TTCX nhu lé néng lye nhén biét nhing tinh cém ta minh va cla ngudi khdc dé ty thic déy minh, kiém sodt quan If xée cm eda minh va diégu khién quan Ii cdc quan hé vi ngudi khac. Tr&éc nghiém ECI do 4 tinh vye eda TICK: 1) Ty nhén biét minh: nhén biét xc cdm cta minh, danh gié minh chinh xéc, ty tin; 2) Ty kiém soat, lam cho ban than: ty kiém sot xdc cm cda minh, long ty tin, ty ¥ thie, thich Gng, dinh huéng thanh dat va sang tao; 3) Nhén biét cde quan hé xa héi: déng cam, biét cach 18 chic, dinh huéng su phuc vy; 4) Cac ki nding xa héi: giéo duc nguéi khéc, néing yc lénh dao, néng lyc tao anh huéng, n&ing lyc giao ti&p, tao xtc tie dé thay déi, kiém sodt quan li xung dét, xay dyng cdc méi quan hé, tinh thén déng déi va sy hop tée. Nhing néing lye trén day duge do bing cach dé nghi ngudéi cung cp théng tin anh gid va dé nghj chinh nghiém thé ty dénh gid vé minh qua phién ban tréc nghiém ty danh gid. Bé gidp lya chon trae nghiém TTCX thich hop, da ¢6 mét bang so sdnh cdc logi tréic nghiém khac nhau dya trén nhing cach tiép cén do luéng khdc nhav la: nang lye, ty danh gid va ngudi khac danh gia (xem bang didi). 2. Mt s6 logi tréc nghigm TTCX 1) Trdc nghiém ty dénh gid: cdc phép do kiéu ty danh gid dé nghi moi ngudi béc |6 ¥ kién vé mét loat nhing ménh dé cé tinh chét mé ta, chi ra réng nhon, ménh dé nay phi hop voi sy ty dénh gid cia ho bén than dén mc ndo. Cae nang lye xtc cam duge danh gid dya trén sy ty higu biét cia cé han, Néu sy. ty danh gié cd mét cé nhén la chinh xéc thi cde phép. do dé dugc coi la nhing phép do chinh xde vé nang lye thye. Nguge lai, néu sy ty danh gid cba cé nhan kh6ng chinh xde (ma digu nay thuéng xdy ra), loc dé cde phép do kiéu ty danh gid sé cho nhGng théng tin chi la sy ty nhdn céa ngudi dé ma khéng phai la nhong nding Iyc thyc. TTCX ty danh gid chi cé tuong quan 6 méc khiém tén (CX thyc (r < 0,30). Mae 6 tuong quan nhu vay chi ra réing cdc nding lye TICX do dugc bang cc trac nghiém ty danh gié tuong déi déc lap véi cdc néing lyc thyc cla ngudi dé. Mac do vay, ty danh gid cing vin duge xem la cach tiép can quan trong (Bandura,1997). 2) Trdéc nghigm do ngué! quan sét dénh gid. Bay la phuong phép thy hat duge ding dé do lvang TICX. Ngudi quan sét dua ra nhing théng tin vé nhéng gi minh nhén théy (chang hen, vg dénh gid chéng, cha me danh gié con cai) va ngudi ta st dung nhGng céu héi chi ra mie dé (rét cao, cao, trung binh, thép, réit théip) ngudi nay dé dat duge cho ting y, chéng han: «tu duy huéng tdi cdc ¥ tudng”; «san sang thich Gng véi nhing cdi dé they déi”; «la ngudi iu nghe” Cach tigp cGn do luéng nay ré rang cé nhing diém wu viét so voi cdc phép do ty danh gia. Tuy nhién, theo Mayer, Salovey vé Caruso, cach tiép cn nay vé minh, ty khdng dinh, ty trong, tur hign thyc hoa va doc lap. Quan hé véi nguti kha: Béng cam, quan hé lin inhan ech, tréch nhigm x8 hol iém soat quan li stress: ii quyét_ van dé, danh gid dung thyc tién, mém 0, linh hoat trong tu duy. hd nang thich ung: Chiu dung stress, kiém soat xung tinh. Tam trang chung: Hanh hide, lac quan, cdc khudn mat, xe cém trong céc bite phac thdo, xtic cm trong Am nhac va xdc cdm trong cée céu chuyén ké. Xue cdm hod y nghi: Thdu hiu cc loai tinh cam va sir dung xue cm 48 phan xét iu biét xuc_cdm: Binh nghia cae loai xtc cam, ac trang thai qua 46 cba xtc cm, cdc quan ném vé xtic cm. Didu khién xuc cém: Quan Ui, kiém soat xe c&m cla minh va cia nguéi khac. Ty danh gia Ti danh gia Nguéi khac dan gia han Sy hiéu biét chink minh: | MOF trubng hién tal: SGe 6p | Tu nhan biét minh: Nnan Nan Ty nhan biét xe cam cia | trong dai sing va mite 46 | biét xdc cdm cia minh, hai long cia cd nhan. Hiéu biét vé xuc cém: Ty nhan biét xc cam cla minh, bay t8 xtc cém va nhan biét xtc cém & nguéi khdc. Cac nang fy: Tinh myc dich, sang tao, linh hoat, quan hé voi nguoi khac va Gidi quyét bat déng mot cach tich cue. Céic gid tri va that do: Tm nnhin, tinh thuong, true gidc, long tin, uy lye c@ nhan va tuhoa nhap. Két qua: Site kho’ chung, chat lugng cude séng, chi sé quan hg va su hoan thanh ccéng viée mot cach 161 uu @&nh gid minh chinh xéc, tytin. Nh@n biét céc quan hé x8 hi: Béng cam, biét cach 18 chic, dinh ‘huéng si hue vu. Ty kiém soét, quén ii minh: Ty kim soat xac cam, c6 long ty tin, ty y thie, thich mg, dinh harong thanh dat. Cac ki nang xd hoi: Giéo duc nguéi khac, ning luc lanh dao, tao nh hung, giao tiép, tao xtc tac dé thay 4éi, kiém soat quan If xung dot, xay ding cae mdi quan hé, tinh than (Nguén: Mayer, Salovey & Caruso, 2000) Tap chi Glao duc s6 161 (i 2-4/2007) Géng doi va sy hop tac. co bén do hinh anh bigu kién céa ngudi duoc danh gid. Hinh énh biéu kign nay chiv énh hudng cla nhiéu yéu 16, chang hen nhu mirc dé ngudi do déi xu t8t voi moi ngudi chung quanh minh va léng ty tin cUa ngudi cung cép théng tin. Hinh dnh biéu kién cla mét ngudi nhiéu khi quan trong hen cd cde nding lyc thyc thy cta ngudi dé vi nhiing myc dich nao dé. Tuy nhién, hinh anh biéu kign cing khéc véi n&ing lye thye. Hon nda, mét vai khia cgnh cdc hinh anh biéu kién tyong déi dé thay va duéng nhu duge phan xét chinh xde (vi du: tinh edi mé, tinh thich giao dy,...). Tuy nhién, phong cach nhn thirc hode néng lyc nhan théc bén trong dugc phan xét thusng it chinh xdc. Do dé, nhing gi ngudi cung céip théng tin nhin thay lun c6 mét khoang cach vai nhéing néing lyc thyc. Do vay duéng nhu cde tréc nghiém TTCX nay chi phi hap cho nhing hanh vi ¢6 thé quan sét duoc va khéng phu hop cho viéc do lveng nhing néing lyc tri tué, vi ching khéng cé nhing hau qua hanh vi cé dinh. 3) Tr&c nghiém dénh gid nding lyc hodc két qua thyc hign. Voi phuong phap nay, dé xac dinh mét ngudi c6 TCX & mic nao, nguéi dé duoc dé nghi gidi quyét nhGng vén dé, chang han: «13 nhén 3 lé bao nhiéue", «td phén tich c6 nghia la gi?”, hode «Thanh phé ndo Ia thi dé eda nuée Phap2”. Cach tip cn n&ng lye chinh la «tiéu chudin vang” trong nghién cu do luéng TICX (Mayer, Salovey va Caruso, 2000), vi TICX tuong ing véi nding lye thye dé thyc hién 16t cdc nhiém vy tém tri, khong chi la niém tu tin cba ngudi dé vé cde nang lyc nay (Carroll, 1993). Vi du, néu muén hig ngudi ta nhan din xuc cam t8t nhu thé ndo, to c6 thé chi cho ho mét khuén mat buén. va héi i Su hién ngudi to suy ludn vé xtc cam tét nhu thé ndo, ta hay cung céip mat sé vain dé vé xtc cam, sau dé danh gid chat lugng cla sy suy doan cba ngusi dé. 3. Két thi bay trén day vé TICX mong gép phén gidp cdc nha quan Ii gio dyc trudng hoc, dée biét !6 gido vién chi nhiem hiéu ro gtr then, .a0 hay thép khéng phai la yéu 16 quan trong nhat déi véi sy thanh bgi ca cong téc chi nhiém lép ma tri tué cém xc (EQ) mai la yéu 18 quan treng hon trong c6ng tac quén li ndi chung, trong céng Kac cho nhiém lap néi riéng. Day la diéu ma hién nay khéng phdi ai cing dé nhan thc dugc théu dao. Nhing diéu nay giép gido vién chi nhiém lap biét cach danh gia TICX céa HS, céa nguai khac lién quan dén hogt déng chi nhiém lép dé cé thé hoan thanh tét céng tac gido duc cla minh. ‘Tai liu tham khdo 1. Daniel Goleman. Tri tu@ cm xtic. NXB Deutscher Taschenbuch, BRD, 2001. 2. Nguyén Huy Tu, “Tri tue cZim xe ~ ban chat va phuemg phap ch4n doan”. Tap chi Tam li hoc, sO 6 (12/2000). Tap chi Giao duc s6 161 (i 2-4/2007)

You might also like