Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 7

HKAWHKAM LABAU LAIKA LANGAI

(The Book of I CHRONICLES)

Ga Hpaw
I & II Hkawhkam Labau Laika hta lawm ai lam ni gaw I & II Hkawhkam Laika hta lawm ai
Israela amyu sha ni a labau ni hpe lahkawng lang ngu na hku bai ka mazing da ai laika re.
Dingdung Israela mungdan gaw Asuri ni a lata hta hkrat sum mat sia re majaw, dindung Israela a
labau hpe ngam da nna, dingda Yuda mung a labau a lak lai ai lam hpe grau hkum tsup hkra da
mazing da ai laika rai mali ai.
I Hkawhkam Labau Laika a shawng daw hta gaw, aru arat jahpan ni a lam ka da ai re.
Adam kaw nna npawt hpang let, ga shaka kaw lawm ai ni a aru arat labau ni hpe ka mazing da ai
re. Dai hpang Shawlu hkawhkam a uphkang ai lam hpe kadun dawk tang madun da ai hpe mu lu
ga ai. Daw lahkawng ngu na daw hta gaw, Israela amyu sha yawng a hkawhkam Dawi a galaw
gunhpai lai wa sai lam ni hpe ka mazing da nna, Dawi hkawhkam si mat wa ai lam ni hte jahtum
dat da ai hpe mu mada lu ga ai.
Laika buk Mying: Shawng ningpawt na Hebre chyum laika hta I & II Hkawhkam Labau Laika gaw laika
buk langai sha re. Laika buk mying hpe Hebre ga hku “nhtoi ni a aga ni” (sh) Nhtoi ni a mabyin labau ni”
{Words of the days (sh) The annals (i.e., events or happenings) of the days}” ngu ai re.
Rai tim, Ga Shaka Dingsa hpe Greek ga hte gale nna ka da ai Septuagint (LXX), ca. 200 BC hta
gaw I Hkawhkam Labau hte II Hkawhkam Labau Laika ngu nna lahkawng garan da nna, ga baw hpe
paralipo meno (the things omitted) “lup taw nga ai” (sh) ngam tawn da ai lam ni” ngu bai lang ma ai. Dai
hpe mahta nna, Latin ga , English ga hte modern Hebrew hku ga gale ai chyum laika ni hta mung
lahkawng garan da ai rai nna, Dr. Ola Hanson mung Jinghpaw hku chyum laika gale ai shaloi lahkawng
hku ka gale da ai re.
Laika Ka Ai Wa: Hkawhkam Labau Laika hta laika ka ai wa kadai re ngu ai hpe n ka bang da ai majaw,
kadai ka ai laika re ngu ai hpe tup hkrak n chye lu ga ai. Labau hkringhtawng hku hkai hkrat wa ai kaw
gaw, labau ka mazing ai wa (‘the Chronicler)’ ngu sha tsun da let masha mying tup hkrak n ka da ma ai.
Laika ka ai wa gaw , Persian ni uphkang ai aten (B.C 539-332) nawku htingnu hta dau jau ai, laika ka ai
(sh) laika ka shalaw ai wukat (scribal traning) la da ngut chyalu, nawku htingnu hte seng ai record ka
matsing lu ai hkinjawng (sh) Lewi langai rai na re ngu nna sawn la ma ai. Yuda ni a shawng daw na labau
hkringhtawng ka mazing laika ni hta gaw, Hkawhkam Labau Laika I & II hpe ka ai wa gaw Ezara mai
byin ai ngu ka matsing da ma ai (II Hkawhkam Labau 36:22-23; Ezara 1:1-4). Babylonian Talmud hta
gaw Ezara hte Nehemiah yan ka ai re ngu ka da ma ai. Prat dep (modern) chyum ninghkrin nkau mi gaw
Ezra, Nehemiah hte Hkawhkam Labau laika ni a linguistic differences hpe yu nna Ezra hte Nehemiah yan
ka ai n re, shan yan hte prat ban bung ai masha langai ka ai she re ngu nna hkam la ma ai.
Laika Ka Ai Shaning: Israela amyu ni Babelon de bawng hku woi mat wa hkrum ai hpang e ka ai laika
re ngu chyum ninghkrin ni malawng hkap la da ma ai. Dai majaw laika ka ai shaning hpe BC 450-420
lapran daram hta rai na re ngu nna chyum ninghkrin ni malawng maga sawn la ma ai.
Shingdu Labau (Historical Background): Hkawhkam labau laika I & II gaw, labau hta byin lai wa sai
lam ni hpe matsing sumhting da ai lam ni rai mali ai. Samuela a hpang daw hta byin lai wa sai mabyin ni
hpe ka mazing da ai lam ni re. Dingdung Isreala hte dingda Yuda mung na Israela amyu sha ni Asuri hte
Babelon de bawng hku woi mat wa hkrum ai aten a hpang, shaning grai na ai shaloi she ka da ai laika ni
re. 732-722 B.C.E hta dingdung Israela ni Asuri de bawng hku woi mat wa hkrum ai majaw dingdung
Israela mungdan mat mat wa ai re. 605-582 B.C.E lapran dingda Yuda mung mung Babelon de bawng
hku woi mat wa hkrum tim, tinang a amyu a shingni maka ni hpe matut hkangzing lu ma ai.
Karai Kasang gaw Dawi hte tawn da ai ga sadi hpe, jahkum shatsup na matu bungli galaw nga ai
lam hpe grau madung dat da ai hpe mu mada lu ga ai. Hkawhkam Labau Laika hpe ka ai laika ka sara wa
gaw, dingdung Israela mungdan hpe myit n shang sha ai sha, Dawi hkawhkam a aru arat hku nna Karai
Kasang shadik na ga sadi hpe madung dat da ai lam hpe mu mada lu ga ai.
Yaw Shada Ai Lam: Laika ka ai wa a yaw shada ai lam gaw, Babelon kaw na bai nhtng wa ai n law la
ai Israela kashu kasha ni hpe Yerusalem mare bai gaw gap na matu myit sharawt ai hku nna ka da ai laka
rai mali ai. Shawng de chyoi pra san seng ai mare daju hte nawku htingnu ni gaw wut nlung sum pum
byin mat ai hte, mare ni jahten shaza kau hkrum ai re. N ju n dawng ai hpyen ni shinggrup da hkrum ai ni
a matu, n-gun atsam jaw ai lam rai wu ai.
Laili Laika hte seng ai lai shingni (Literary Style) : Hkinjawng langai a ningmu hku ka da ai laika re.
Israela amyu sha ni a asak hkrung lam a matu nawku htingnu ahkyak ai lam, nawku htingnu hte seng ai
hkinjawng ni a magam lit lamang, Dawi hte Karai Kasang tawn da ai ga shaka ahkyak ai lam ni hpe labau
ka ladat hku ka mazing da ai laika re. Laili laika hpan (Type of literature) gaw genre re.

Ga Hkrang Masa (Outline)


Daw kaba 1 kawn 9 du hkra hpe daw langai, daw kaba 10 kawn 29 du hkra hpe daw
lahkawng ngu nna garan hkaja la mai nga ga ai. Daw langai hta gaw Israela mungdan a npawt
nhpang hpe gawn da ai daw hku ka da ai lam ni hpe mu lu ga ai. Dai hta Adam kaw na hpang let
Israela aru arat ni a labau hpe gawn dan da ai re. Adam kawn Abraham, Abraham kawn Dawi,
Dawi kawn Babelon de rim woi mat wa hkrum ai aten du hkra na mabyin ni hpe sang lang dan
da ai re. Hkinjawng ni hte Lewi ni a dinghku nta masha ni hpe alak mi ka bang da ai lam gaw,
hkinjawng ningmu hte ka ai lam re ai hpe dan leng shangun mayu ai majaw re.
Daw kaba 10 kawn 29 du hkra gaw Dawi hkawhkam uphkang ai aten hte seng ai labau ni hpe ka
tawn da ai re.
1:1-9:44 Adam kaw nna hpang ai rusai labau.
1:1-4 Noa a kasha ni du hkra.
1:5-7 Yaphet.
1:8-16 Ham.
1:17-27 Shem.
1:28 Abraham Dinghku.
1:29-31 Hagara a lakung lama ni.
1:32-33 Ketura a lakung lama ni.
1:34 Sara a lakung lama ni.
1:35-37 Esaw a shadang sha ni.
1:38-42 Edom kaw na Seira masha ni.
1:43-54 Edom mung up ai ni.
2:1-2 Israela a kasha ni.
2:3-9 Yuda- Hezron a shadang sha ni du hkra.
2:10-17 Hezron a kasha Ram kaw na Amasa du hkra.
2:18-24 Hezon a kasha Hkaleb.
2:25-41 Hezron a kasha Yeramela.
2:42-55 Hkaleb a aru arat ni.
3:1-9 Dawi a kasha ni.
3:10-16 Yuda hkawhkam ni.
3:17-24 Bawng dung hkrum ai hpang na hkawhkam aru arat ni.
4:1-23 Yuda a aru arat ni.
4:24-43 Simun a aru arat ni.
5:1-10 Rubin a aru arat ni.
5:11-22 Gad a aru arat ni.
5:23 -26 Manashe amyu chyen mi.
6:1-30 Lewi a aru arat ni.
6:31- 81 Yehowa a nta na mahkawn mangoi hpung ni.
7:1-5 Yisahka.
7:6-12 Ben-yamin.
7:13 Naphtali.
7:14-19 Manashe.
7:20-29 Ehprim.
7:30-40 Ashe.
8:1-40 Shawlu Hkawhkam a Ben-yamin lakung.
9:1-34 Yerusalem mare kaw na masha ni.
9:35-44 Shawlu a lakung.
10:1-29:30 Dawi a labau
10:1-14 Shawlu shi hkum shi sat si ai lam.
11:1-3 Dawi Israela hkawhkam byin wa ai lam.
11:4-9 Yerusalem hpe Dawi dang la ai lam.
11:10-47 Dawi a share ni.
12:1- 22 Dawi kaw hpyen ma ni shang wa ai lam.
12:23-40 Kaga masha ni Dawi kaw shang wa ai lam.
13:1-14 Sakse sumpu bai la wa ai lam.
14:1-7 Dawi a nta dinghku masha ni.
14:8-17 Hpilisti ni hpe Dawi gasat dang la ai lam.
15:1-16:43 Sakse sumpu Yerusalem de la wa ai lam.
17:1-15 Dawi hpe Karai Kasang ga sadi jaw ai lam.
17:16- 27 Dawi a akyu hpyi ga.
18:1-13 Dawi a awng dang lam.
18:14-17 Dawi a mu gun ni.
19:1-19 Ammon masha ni hpe gasat ai lam.
20:1-3 Raba mare hpe dang la ai lam.
20:4-8 Hpilisti hte majan byin ai lam.
21:1- 30 Dawi masha jahpan hta ai lam.
22:1-19 Yehowa nta a matu hkyen lajang ai lam.
23:1-6 Lewi masha ni.
23:7-11 Gershon masha ni.
23:12- 20 Kohat masha ni.
23:21-32 Merari masha ni.
24:1-19 Hkinjawng ni hpe bungli garan ya ai lam.
24:20-31 Ngam ai Lewi ni.
25:1-31 Htingnu mahkawn hpung ni.
26:1-19 Chyinghka sin ai ni.
26:20-32 Kunhting ni hte kaga mu gun ni.
27:1-15 Hpyen dap hpe garan da ai lam.
27:16-24 Amyu lakung ni a mu gun ni.
27:25-34 Hkawhkam wa a mu gun ni.
28:1- 21Yehowa a nta matu Dawi a mahkyen ni.
29:1-9 Yehowa a nta gap ai hta lang na matu kumhpa ni.
29:10-20 Dawi a kyu hpyi ga.
29:21-25 Shawlumon hkawhkam tai wa ai lam.
29:26-30 Dawi si ai lam.
Ahkayak Ai Ga Lami Ni
1. Rusai aru arat jahpan 9:1
Hkawhkam Labau Laika hpe daw kaba 9 rawng ai aru arart labau ni hte npawt hpang da
ai hpe mu mada lu ga ai. Adam kawn Yerusalem de Israela amyu sha ni Babelon kaw na bai
nhtang wa lu ai aten du hkra na, Israela amyu sha ni a labau hte, laklai ai amying n kau mi hpe
kadun dawk tang madun da ai hpe mu mada lu ga ai. Gu ji gu yang hku tsun ga nga yang, Dawi
hte Yuda mung a lam daw kaji 100; hkinjawng ni, Lewi ni hte nawku htingnu a magam gun ni a
lam daw kaji 115; Bejamin amyu lakung a matu daw kaji 40 hte kaga amyu lakung a matu daw
kaji 85 lawm nga ai hpe mu lu ga ai. Hkawhkam Labau Laika a Laika ka sara wa gaw, Lewi aru
arat ni a jahpan hte Dawi a lakhtak hpyen dap ningbaw ningla ni a amying hpe kahtap nna tang
madun da ai re. Dai jahpan ni hku nna Karai Kasang gaw, shi a ga sadi ga shaka hpe ban hte ban
a ntsa shadik nga ai lam dan dawng shangun ai hku nna ka da ai lam rai mali ai.
9:1 rusai aru arat jahpan.
1:1-2:2 Adam kawn Yaku du hkra.
2:3-55; 4 Yuda rusai hte Dawi.
3: Dawi a rusai aru arat.
6: Lewi rusai aru arat.
5;7;8;9:35-44 kaga rusai aru arat ni.
9:1-34 Bawng hku rim mat wa hkrum ai ni Yerusalem de bai nhtang wa lu ai lam.
2. Jep ai tara ni 22:12
Israela kashu kasha ni hku nna, Karai Kasang a shaman chyeju hpe hkam la lu na matu
jep ai tara yawng hpe madat mara hkan nang hkansa ra ai lam Dawi hkawhkam shadut da ai re.
Ga shadawn, Sakse sumpu hpe jum hkrup ai majaw Awza si hkrum ai lam hpe ka mazing da ai
hpe mu lu ga ai. Hpa majaw nga yang ga shaka sumpu hpe san seng chyoi pra na matu Lewi
lakung aru arat ni sha mai hpai ai re. Dumsu law ni hte n mai htaw ai. Dawi hku nna Shawlumon
hpe Karai Kasang a jep ai tara ni atsawm sha madat mara na matu htet da nna, Shawlumon hku
nna mung htet da ai hte maren madat mara na matu shawa masha a man hta akyu hpyi wu ai.
Karai Kasang gaw tinang matsun da ai jep ai tara ni hpe sharawng shara madat mara hkannang
hkansa na hpe ra sharawng wu ai.
22:12 Jep ai tara ni.
15:11-15; 16:39-40; 24:19 Jep ai tara ni hpe madat mara hkannang hkansa na matu hpyi nem ai
lam.
22:11-13; 28:6-10; 29:18-19 Shawlumon hpe jep ai tara madat mara hkannang hkansa na matu
matsun shadum ai lam.
3. Nawku daw jau ai lam 25:1
Dawi hkawhkam hku nna, Karai Kasang hpe tengman kangka ai hku nawku daw jau na
matu hkrang masa ni hpe gaw gap da ya wu ai.Yerusalem mare hpe nawku htingnu gaw gap na
shara hku lata nna, Karai Kasang a sakse sumpu hpe Yerusalem mare de hkik hkam ai hku hpai
sit wa wu ai. Dawi hkawhkam hku nna Chyoi Pra ai Wenyi lam woi ai hte maren, Shawlumon
gaw gap na nawku htingnua matu hkik hkam ai masing ni hpe mung jahkrat da ya wu ai. Dawi
hku nna hkinjawng ni hpe shawng de na hkrang masa hte maren wuhpung 24 hpe garan hpawng
de da shangun wu ai. Lewi lakung ni hpe mung uphkang woi awn n ani (officers), tara agyi,
chyinghka sin ai hte mahkawn hkawn ai ni ngu nna wuhpaung garan da wu ai. Atsam ningja
hpring ni ningbaw ningla ni woi awn ai hte, tengman ai nawku daw jau lam ni tut nawng galaw
lu na matu hkyen lajang ai lam rai malu ai.
25:1 Nawku daw jau lam.
13; 15:1-16:6 Karai Kasang a sakse sumpu Yerusalem de hpai du wa ai lam.
16:7-36; 29:10-13, 20. Dawi a shakawn kungdaw ga ni.
22:2-16; 28:1-29:9 Nawku htingnu a matu hkyen lajang ai lam.
23; 24:20-30 Lewi lakung ni hpe wuhpung garan nna lit shatsam ai lam.
24:1-19 Hkinjawng ni hpe wuhpung garan nna lit shatsam ai lam.
16:4-6,41-42; 25 Mahkawn hkawn ai ni.
26:1-19 Chyinghka sin ai ni.
4. Dawi Hkawhkam 28:4
I Hkawhkam Labau Laika hta gaw, Dawi hkawhkam a uphkang lam, nawku htingnu gaw
gap na matu hkyen lajang ai lam, hpyen majan dang la lu ai lam, yubak mara tawt lai ai lam hte
nta dinghku kata manghkang pru ai lam ni hpe alak mi tang madun da ai re. Hkawhkam Labau
Laika ka ai wa gaw Dawi a ru sai kaw na hkawhkam aya hpe htani htana hkam la lu na re ngu ai
Karai Kaang a ga sadi hpe law law lang tang madun da ai hpe mu lu ga ai. Karai Kasang gaw
tinang a ga sadi hpe Dawi a aru arat Yesu Hkristu hku nna jahkum shatsup ai hpe mu lu ga ai.
28:4 Dawi hkawhkam.
10 Shawlu hkawhkam si ai lam.
10:14; 11:1-3 Dawi hkawhkam tai wa ai lam.
11:4-9 Yerusalem mare hpe Dawi zingla ai lam.
11:10-12:40 Dawi hkawhkam a hpyen jau bu ni.
13-29 Dawi hkawhkam galaw gun hpai lai wa ai bungli ni.
29:26-30 Dawi hkawhkam si ai lam.
17:7-14,23-27; 22:10; 28:4-7 Dawi a matu Karai Kasang a ga sadi.
Karai Masa Munga
Mungdan hpe Karai maw mawn da ai (design) hku gaw gap ra ai lam
Shawlumon hkawhkam a hpang e Israela mungdan gaw lahkawng brang ga garan mat ai re.
Dingdung daw hpe Israela mungdan ngu shamying nna, BC 722 daram hta Asuri ni a lata de hkrat sum
mat nna mungdan masha ni mung Asuri empire kaw ayai aya rai mat wa ai re. Dingda mungdan hpe Yuda
mung ngu shamying nna, BC 582 daram hta Babelon ni a lata de hkrat sum mat ai hte, mungdan masha ni
law malawng Babelon mungdan de bawng hku rim mat wa hkrum ai re. Rai tim, Babelon de rim woi
hkrum mat wa ai ni gaw shanhte a Karai Kasang lata la ai amyu ngu ai shingni maka hpe ram ram
makawp maga da lu ma ai. BC 539 hta Babelon hpe Pasian ni dang la ai hpang Bawng dung nga ai Israela
amyu sha ni hpe Yerusalem mare hte nawku htingnu bai wa gaw gap lu na matu Hkanan mung de bai wa
shangun ai re.
Dai bai nhtang wa ai ni malawng maga gaw Babelon e shangai ai ni rai nna, Hkanan mung hta n
nga yu shi ai ni, Yerusalem htingnu a lam mung kachyi gajaw sha na ga ai ni rai ma ai. Dai majaw,
Hkawhkam Labau ka ai laika ka sara wa gaw, shanhte hpe Israela amyu a lai wa sai aten na labau ni,
Yehowa Karai Kasang hte tawn da ai ga shaka ni a lam tsun dan let, shanhte gaw Dawi a hkringhtawng
dagraw nna mungdan bai gaw gap na ni, hkinjawng ni hte jaw jau let Karai Kasang hte tawn da ai ga
shaka hta hkan nna makam masham gaw gap na ni re ai lam shadum sharin wu ai re. Karai yaw shada da
ai amyu sha hte mungdan tai na matu bai gaw gap ra ai ngu ai lam hpe madung dat shadum sharin da ai
re. Labau hta dingdung Israela mungdan gaw Karai Kasang yaw shada da ya ai Dawi a aru arat hkaw
dung ai hkringhtawng kawn htak mat wa ai majaw hten bya hkrum ai lam, dingda Yuda mung mung
Dawi a aru arat hkaw dung ai hkawhkam ni woi awn tim, dai hkawhkam ni malawng gaw Karai Kasang a
ga n madat ai majaw jasam Babelon ni a lata hta hkrat sum mat ai lam ni hpe hkai dan let shadum sharin
da ai re. Dai majaw, Karai Kasang Dawi hkawhkam hte tawn da ai ga shaka ntsa hta mahta nna dingyang
Israela labau hta bungli galaw nga ai zawn, dai ga shaka hta mahta nna she, Yerusalem mare hte nawku
htingnu gaw gap ra ai lam, Israela amyu a shawng lam shingni maka ni hpe gaw gap ra ai lam shadum
jahprang da ai hpe mu mada lu ga ai.

Sharin La Na Lam Ni

1. Anhte a prat hkrun lam hta myit daw myit hten hpa lam ni kade mi hkrum hkra ai rai tim, lai wa sai aten hta Karai
Kasang garum shingtau bau maka lai wa sai lam hpe bai myit dum n -gun la let anhte a makam masham hte sadi
dung kangka lam hpe grau shangang shakang la ra ga ai.
2. Karai Kasang gaw ntsa lam sha nawku daw jau ai lam ni hpe sharawng awng ai n rai. Karai a matsun maroi ga ni
hpe madat mara ai hte shani shana myit mang let asak hkrung ai lam lawm ai nawku daw jau lam hpe she sharawng
awng ai Karai re.
3. Anhte a asak hkrung lam hta Karai sharawng awng ai lam hta myit maju jung nga dingsa, kaning re ai agung alau,
myit daw myit hten hpa mi hkrum tim, tinang myit mada ai lam ni dik tup wa na matu, Karai a shaman chyeju hpe
myit mada lu nga ga ai.
4. Karai Kasang a nawku htingnu (Ya ten hta gaw nawku hpung hpe tsun mayu ai re I Kor 3:16-17) a matu,
sharawng shara ap nawng daw jau ra ga ai.

You might also like