1.

Materijali za podlaganje i zaštitu pulpodentinskog kompleksa:

*Lakovi

*Lajneri

*Preparati na bazi kalcijum-hidroksida

Definicija: Sredstva za podlaganje sprečavaju prenošenje nadražaja (termičkih,hemijskih,mikrobioloških i

galvanskih) na pulpu preko dentinskih kanalića,otvorenih preparacijom.

Stvaraju zaštitni sloj u vidu tankog filma na eksponiranim površinama i ponašaju se kao mehanička
barijera prodoru štetnih nadražaja u dublja tkiva.

1. * Lakovi su rastvori prirodnih ili vještačkih smola rastvorenih u organskim rastvaračima.

Rastvarači su isparljivi i vrlo brzo nestaju posle aplikacije.Preko dentina ostaje tanak film. *

INDIKACIJE: Intermedijalna podloga ispod ili pri cementiranju cink-fosfatnim ili silikatnim cementima
Ispod amalgamskih ispuna

Kontraindikacije: Ispod kompozitnih materijala, jer omekšavaju smole i reaguju sa njima. * *

*Osobine:

 *Slabo rastvorljivi u destilovanoj vodi

 *Dobro rastvorljivi u organskim rastvaračima
 *Niska viskoznost
 *Mala otpornost na abraziju
 *Mala termička i električna provodljivost
 *Slabi izolatori
 *Semipermeabilna membrana
 *Bakteriostatičnost
 *Smanjuju penetraciju fosfatnih jona
 *Sprečavaju prodor metalnih jona iz a.i. u dentin i gleđ
 *Sprečavaju prebojavanje zubnih struktura ispod a.i. *

*Pakovani su u dobro zatvorenim bočicama zbog mogućnosti da rastvarač ispari.

*Upotreba: *Nanose se u tankom sloju vaticom. Nakon sušenja može se nanijeti još jedan sloj, zbog
bolje izolacije.

*Komercijalni lakovi :

 *Copalite
 *Tubulitec
 *Kaviner

* Sredstvo za zaštitu dentinskih tubula ispod definitivnih ispuna i cementnih podloga u kombinaciji
kalcijum-hidroksida i cink-oksida.
*Sastoji se:

 *Cink –oksid
 *Kalcijum –hidroksid
 *Kalcijum-monofluor-fosfat
 *Polistirol
 *Dijod-ditimol
 *Hloroform

2.Lajneri: Koriste se kao podloge i postavljaju se samo na dentin.Predstavljaju smolu sa dodatkom

glas-jonomer cementa ili kalcijum hidroksida. Redukuju ili eliminišu dentinsku propustljivost. Imaju
kratko vrijeme vezivanja, koje ubrzava vlaga iz dentinskih kanalića i atmosfere. Imaju terapeutsko
antibakterijsko dejstvo, oslobađaju fluoride i adhezivne su prirode.

3.Preparati na bazi Ca hidroksida:

Upotreba kao subpodloge ili medikamentozne podloge preko kojih se postavljaju baze za nadoknadu
dentina i materijali za definitivne ispune. U stomatološku praksu uveden 1920.gHermann Zender,
1939.g, kao sredstvo za direktno prekrivanje pulpe

Osobine:

 *pH-12-13, jaka baza,kaustik

 *Sa Ca(OH)2 iz dentina stvara se CaCO3 i mjenja se pH
 *Kad pH padne ispod 9 pasta nije za upotrebu
 *Antimikrobno dejstvo
 *Indukciju stvaranja reparatornog dentina
 *Podstiče remineralizaciju dentina
 *Loše mehaničke osobine i adhezivnost, zbog čega se kod dubokih karijesa prekriva sa glas-
jonomer cementom

Najčešće su u kombinaciji:

 *Sa vodom (vodene suspenzije koje se ne stvrdnjavaju)

 *Lakovima (u vidu suspenzije)
 *Kisjelinama (cementi)
 *Uljima (supstance u vidu gita)
 *Monomerima (stvrdnjavaju se nakon polimerizacije)

*Vodene suspenzije Ca(OH)2 u destilovanoj vodi i fiziološkom rastvoru imaju najjače kaustično i
baktericidno dejstvo. Gotovi preparati Calxyl (sadrže i Rtg kontrast) *Vodena suspenzija Ca(OH)2 u
metil-celulozi. Vodena suspenzija Ca(OH)2 u metil-celulozi je u obliku paste *Metil-celuloza
omogućava da se suspenzija zgusne i olakšava aplikaciju *Pulpodent i Hypocal-gotovi preparati
*Indikacije su direktno i indirektno prekrivanje pulpe, pulpotomija i th inficiranih kanala
*Čvrsto vezujući preparati na bazi CaOH2

*Dobijaju se acidobaznom reakcijom između baznog Ca(OH)2 i kisjeline.Tako nastaju soli,tj. cementi
koji se stvrdnjavaju. *Gotovi preparati su: Calcimol,Life,Dycal,Reocap i sl. *Ca(OH)2 cementi su
dvokomponentni i sastoje se od osnovne mase (baze) i katalizatora u obliku 2 paste koje se mješaju
u istim količinama *Mješaju se 10 sec i odmah unose u kavitet suvim instrumentom. *Vrijeme
vezivanja je 3 min, ali temperaturai vlaga u usnoj duplji ubrzavaju stvrdnjavanje (35-45 sec).

*Svjetlosno polimerizujući CaOH2

*Dobre fizičke osobine i redukovana rastvorljivost. Neznatno oslobađanje OH-jona, pa je

antimikrobno dejstvo slabije izraženo. Indikacije kod dubokih karijesa sa prolongiranim efektom (pH-
12) *Aplikuje se u tankom sloju (0,5-1mm) *Vezuje se prosvjetljavanjem 40 sec *Ne koristi se kao
samostalna podloga, jer pod uticajem dentinske tečmosti gubi terapeutska i fizička svojstva
*Calcimol LC-gotov preparat.

*Preparati na bazi antibiotika i kortikosteroida:

*Kod dubljih kaviteta kao paste i cementi *Terapija se zasniva na antiflogističnom djelovanju na
reverzibilnu hiperemiju u pulpi kod dubokih karijesa. *Smanjuje hiperemiju i smiruje subjektivne
smetnje *Inhibitorno dejstvo na reparacione procese *Aplikovani na dentin u kavitet ostaju najduže
2 dana, jer se vremenom njihov efekat smanjuje *Ledermix cement je gotov preparat.

*Amalgam lajner:*Koristi se kao podloga ispod a.i. *Rastvor je sintetičke smole sa 1,5% Na,kalcijum
fluorida i dispergovanih čestica čistog metalnog srebra. *Formira se veza između zuba i a.i.,tako što
se stvara veza između smole i zuba i između srebrnih čestica i žive iz amalgama, formirajući gama 1
fazu.Tako se smanjuje rizik od stvaranja mikroprostora na spoju ispun-zub, posebno nakon inicijalne
kontrakcije amalgama. *Lajner se unosi u kavitet četkicom,pri čemu se prekrivaju svi zidovi kaviteta i
posušuju se vazduhom u trajanju od 30 sec.,nakon čega se u kavitet unosi a.i.

Baze (dentinske nadoknade)

Koriste se: Cementi (cink-fosfatni,polikarboksilatni i glasjonomerni) Postavljaju se u debljem sloju od

lajnera Mogu se koristiti kao podloge kod amalgamskih i kompozitnih ispuna Glas-jonomerni
cementi se odlikuju dobrom adhezijom, oslobađanjem fluorida i biokompatibilnošću.Kod amalgama
obezbjeđuje termičku zaštitu, a kod kompozita hemijsku vezu za dentin i mikromehaničku i hemijsku
vezu za kompozit. Glas jonomer je savremena baza za nadoknadu izgubljenog dentina.
 2.AMALGAMI
PODJELA TRAJNIH ISPUNA PREMA MATERIJALU OD KOJIH SU IZRAĐENI

 METALNI AMALGAMI, ZLATNI INLEJI, SREBROM OJAČANI GJC

 NEMETALNI - ESTETSKI -KOMPOZITI, GLAS-JONOMERI, HIBRIDNI GLAS-JONOMERI,
KOMPOMERI, ORMOCERI PORCELAN

ZAHTJEVI ZA STOMATOLOŠKE MATERIJALE ZA TRAJNE ISPUNE NA ZUBIMA –

- biokompatibilnost (neiritativni i netoksični)

- zapreminska stabilnost (tokom vezivanja i u funkciji - KTE)
- hemijska (nerastvorljivi u oralnim flruidima, mala absorpcija vode) elektrohemijska (bez korozije)
i termička stabilnost
- mehanička svojstva – (otpornost na opterećenja i trošenje)
- athezivnost (sprečava mikropropuštanje i sekundarni karijes)
- estetske karakteristike (boja, nijansa, translucencija, transparencija)
- manipulativnost (lak za unošenje i adaptaciju)
- mogućnost dobrog poliranja (rezistencija za plak)
- rentgenkontrastnost
- rok upotrebe i ekonomičnost

Metalurškim rečnikom, AMALGAMI su legure tečne žive sa jednim ili mješavinom više čvrstih metala.
DENTALNI AMALGAMI predstavljaju leguru žive sa srebrom , kalajem, bakrom i eventualno cinkom.

TEČNOST >ŽIVA+PRAH>PREDLEGURA

Podjela:

Prema sadržaju bakra u predleguri: tradicionalni - nisko bakarni ispod mas. 6% Cu u predleguri i visoko
bakarni

Prema obliku čestica predlegure: sa iverkastim strugotinama (niskobakarni) , sa sferičnim

kuglicama(tradicionalni, galijumski), sa mješovitim česticama(visoko bakarni)

Prema hemijskom sastavu homogeni i heterogeni

Prema sadržaju cinka- sa (preko 0,01 mas.%) i bez cinka

SASTAV I STRUKTURA VISOKOBAKARNIH PREDLEGURA

1) Mešovita – heterogena ( admikstura) : više vrsta čestica različitog sastava, strukture i oblika. Mješoviti
prah: sferične sa visoko-Cu smešom + iverkaste sa Ag-Sn smešom

2) Jednoobrazna – homogena : svaka čestica istog sastava i odnosa metalnih komponenti, svaka čestica
sa više metalnih faza: -AgSn, -Ag3 Sn, -Cu3 Sn, -Cu6 Sn5

Osnovno: Cu preko 12 mas% tako da se tokom amalgamacije sav Sn veže za Cu i ne stvara se

nekvalitetna Sn7-8 Hg - 2 faza

PROIZVODNJA PRAHA PREDLEGURE ZA DENTALNE AMALGAME

 - iverkaste strugotine - Blok odlivka u alat za struganje => čestice strugotine (rendanje, “glodalica”)
igličasti, grumenasti opiljci, postepeno hlađenje odlivka – odnos faza optimalan na sobnoj temperaturi -
--sferične čestice - Istopljena tečna legura ubacuje se pod pritiskom preko atomizera (spreja) u hladnu
atmosferu inertnog gasa (argon) ili vodu, udar o zid komore pre ili posle hlađenja => sferične ili ovoidne
kuglice, optimalna veličina i distribucija čestica 5-15 mikrometara.

načini isporuke: prah u različitim posudama; kompaktne tablete / štapići hermetičke kapsule sa
odovojenim komorama za živu i prah

FIZIČKO-HEMIJSKA SVOJSTVA DENTALNIH AMALGAMA

- dimenzionalne promene: 20’ – kontrakcija –> rastvaranje  čestica, difuzija Ag i Sn u Hg, rast 1
kristala; ekspanzija -> sudaranje 1 kristala

- puzanje: deformacija čvrstog amalgama pod dejstvom spore i stalne sile pritiska (dugotrajana
funkcionalna opterećenja silama žvakanja) po standardu: do 3% ; TI i TS -> 1-8%; VB -> 0,4-0,6%

- korozija: kod niskobakarnih ->  i 1 višeg potencijala od 2 koji je anoda u mikrogalvanskoj ćeliji
“amalgamskog akumulatora”korozija => 8 Sn7-8 Hg + 21 O2 + 42 H2O + 28 Cl = 14 Sn4 (OH)6Cl2 + 8 Hg
prodiru u masu amalgama => dalja razgradnja, merkuroskopska ekspanzija

- diskoloracija : joni Cl 2 i SO 3+ Ag, Hg (Zn); korozija i razgradnja površine

- biokompatibilnost : galvanska korozija, isparenja, difuzija i resorpcija Hg oslobađa se 1/2 do 1/10 od

dozvoljenih vrednosti prema WHO

3.KOMPOZITI
Kompoziti su složena trodimenzionalna kombinacija najmanje dva, međusobno nerastvorljiva i
hemijski različita materijala, jasno ograničena, ali sa kvalitetom boljim od pojedinačnih strukturnih
komponenti koje ih sačinjavaju.
Kompozitni materijali se sastoje od organskog djela (polimerni matriks), neorganskog djela (punioci) i
silanizirajućeg agensa (lijepak).  Organski dio kompozita čine monomeri (smole), a osnovni, najstariji i
najčešće korišćeni umreživački monomer u kompozitnim materijalima je Bis-GMA (Bisfenol-A-glicidil-
dimetakrilat) ili Bowenova smola, koja se zbog visoke viskoznosti mješa sa TEGDMA (Trietilen-
glikoldimetakrilat) i UDMA (Uretandimetakrilat) ili nekim drugim monomerima, naročito onim koji
predstavljaju modifikaciju UDMA. Smole čine 20% do 50% kompozitnog materijala.  Neorganski dio ili
punioci su fine čestice praha koje poboljšavaju fizičko-mehaničke karakteristike materijala i to su kvarc,
koloidni silicijum-dioksid, bor-silikatno staklo, 6 barijum-alumino-silikati, stroncijum, litijum, cirkonijum
[30]. Čestice praha su različitog oblika i dimenzija, sferne ili iregularne, mikrometarskih (1-50 μm),
submikronskih (0,1-1 μm) i nanometarskih dimenzija (5-100 nm). Procenat punilaca u kompozitnim
materijalima je između 50% i 80%.  Silanizirajući agens ili lijepak bolje povezuje punioce i smolu u
kompozitnom materijalu, formirajući hemijsku vezu sa monomerima sa jedne strane i puniocima sa
druge strane. Procenat silana u kompozitnim materijalima je između 1 i 5%. Kompozitni materijali u
svom sastavu sadrže i stabilizatore boje, inhibitore i inicijatore, rendgenski kontrastna sredstva i dr. Kako
je procenat ovih sastojaka veoma mali, često manji od 0,1%, to ih proizvođači često ni ne navode
konkretno u sastavu materijala.
Polimerizacija je reakcija vezivanja kompozitnih materijala tokom koje dolazi do njihovog očvršćavanja
( slobodna radikalska adicija). Polimerizacija se odvija kroz tri faze: inicijacija, propagacija i terminacija. U
prvoj fazi se pobuđuju molekuli inicijatora i koinicijatora stvarajući slobodne radikale. Slobodni radikali
reaguju sa prvim monomerima smole koji postaju slobodni radikali, koji dalje reaguju sa drugim
monomerima stvarajući polimerne lance preko dvogubih C=C veza. Zatim se dvostruke veze konvertuju u
jednogube kovalentne C-C veze koje omogućavaju vezu dva molekula monomera. Stepen konverzije
predstavlja procenat dvogubih C=C veza monomera koji se konvertuje u jednogube C-C veze u polimeru
tokom polimerizacije. Ovo se dešava u fazi propagacije. U polimerizovanom kompozitu ne dolazi do
konverzije svih dvogubih veza. U završnoj fazi polimerizacije dolazi do međusobne reakcije slobodnih
radikala.  Polimerizacija kompozitnih materijala može biti svjetlosna i hemijska.

SVOJSTVA KOMPOZITNIH MATERIJALA

 FIZIČKO-HEMIJSKA I FIZIČKA  (U OKVIRU FIZIČKIH -MEHANIČKA I OPTIČKA)
 BIOLOŠKA

Kompozitni materijali u kliničkoj praksi imaju problem nastanka mikropukotine između zida kaviteta i
ispuna zbog polimerizacione kontrakcije i neusklađenih koeficijenata termičke ekspanzije kompozita i
zubnih tkiva.
 Polimerizacija kompozitnog materijala je process kojim se restaurativni materijal prevodi iz viskoznog
stanja u rigidno-plastično stanje . Tokom polimerizacije kompozitnog materijala javlja se polimerizaciona
kontrakcija kao posljedica približavanja molekula monomera tokom polimerizacije, čime se smanjuje
njihovo rastojanje . Tokom polimerizacije svi komercijalni dentalni kompozitni materijali podliježu
kontrakciji . Prije polimerizacije rastojanja između monomernih molekula iznose 0,3 nm do 0,4 nm
(međumolekulske, Van der Vaalsove sile), ali se tokom polimerizacije ovo rastojanje skraćuje na 0,154
nm zbog formiranje kovalentnih veza između C-C atoma.
 Tokom polimerizacije kompozita njegova slobodna površina, odnosno ona koja nije vezana za zidove
kaviteta se može kontrahovati. Kontrakcija kompozita teži da materijal skupi ka njegovoj sredini.
Površine koje su adhezivnim sistemom vezane za površinu zuba teže da zadrži kompozit vezan za zubno
tkivo suprotstavljajući se silama kontrakcije kompozita. Usljed ovog konkurentnog delovanja sila
adhezije i kontrakcije na spoju materijala i zubnih tkiva se javlja kontrakcioni napon. Kada kontrakcioni
napon nadvlada silu adheziva kojim se ostvaruje veza kompozita i zida kaviteta dolazi do gubitka
marginalnog integriteta kompozitnog ispuna i stvaranja mikropukotine. Mikropropustljivost
(mikrocurenje) se može definisati kao klinički nevidljivo prodiranje salive i mikroorganizama između
restaurativnog materijala i zidova kaviteta. Kao posljedica mikrocurenja dolazi do diskoloracije na
rubovima kaviteta i ispuna, pojave sekundarnog karijesa, kao i post-restaurativne osetljivosti. Kako bi se
smanjila pojava ovih nedostataka kompozitnih ispuna, jedan od načina je primjena dimenzionalno
stabilnijih materijala kao dentinskih zamjenika.

Fizičko-hemijska svojstva:

Tehnika slaganja kompozita ili tzv. "slojevita tehnika" predstavlja standardnu tehniku aplikacije
kompozita kada dubina kaviteta premašuje maksimalno preporučenu debljinu sloja kompozita.
Preporučena debljina kompozita je ona debljina sloja materijala kod koje se postiže maksimalno moguća
polimerizacija za date uslove koja je pritom ravnomjerna cijelom debljinom sloja kompozita. Drugi faktor
od značaja kod slojevite tehnike slaganja kompozita je smanjenje polimerizacione kontrakcije.
Povećavanjem broja slojeva obezbjeđuje se optimalna geometrija, koja povećava broj "slobodnih"
površina . Osim toga, slojevitim slaganjem boja postiže se podudarnost optičkih karakteristika materijala
i zubnih tkiva.  Primjenom slojevite tehnike postiže se hemijska veza između slojeva. Donji
polimerizovani sloj posjeduje izvjesnu količinu neizreagovalih metakrilnih grupa u samom polimeru ili u
vidu slobodnih monomera zarobljenih u polimernom matriksu. Ove grupe se kopolimerizuju sa
metakrilnim grupama nepolimerizovanog gornjeg sloja tokom reakcije polimerizacije.

MEHANIČKA SVOJSTVA KOMPOZITA  Značaj dobrih mehaničkih svojstava kompozita se ogleda da

materijal izdrži opterećenja prilikom žvakanja zbog dugotrajnosti ispuna.Ovo se povezuje sa sadržajem
punioca, veličinom čestica punila, ali i stepenom polimerizacije. Mehanička svojstva poput tvrdoće,
čvrstoće i elastičnosti moraju zadovoljavati iste norme kao i dentalni amalgami te je poželjno da budu
što viša.
Mehanička svojstva značajna za kompozite su:
 Čvrstoća-maksimalna koheziona sila između molekula u materijalu (otpornost na pritisak-
sabijanje,zatezna čvrstoća-otpornost na istezanje materijala).
 Tvroća-otpornost materijala na površinsku deformaciju usljed utiskivanja oštrog čvrstog objekta.
Žilavost predstavlja otpornost na pucanje materijala u kome se nalazi pukotina
 Elastičnost ( modul elastičnosti) predstavlja tendenciju materijala da se pod opterećenjem deformiše
elastično (ne-trajno). Naime,usljed opterećenja, tokom mastikacije, dolazi do ugibanja ispuna što
dovodido značajnog zatezanja ( zateznog opterećenja) na spoju zub-ispun i do dodatnog opterećenja na
spoju zub i krunica.
 Abrazivnost materijala (otpornost na trošenje) je erozija površine čvrstog materijala usljed dejstva
čvrstog objekta. Posljedice su vertikalni gubitak materijala i povećanje hrapovasti materijala i povećana
akumaulacija dentalnog plaka što dovodi do smanjenja estetske komponente. Veća otpornost na
abraziju podstiče se većim sadržajempunila i rastojanjem između čestica, što se omogućava disperzijom
punila u vidu čestica različite veličine.

OPTIČKA SVOJSTVA KOMPOZITA

 Tvrda zubna tkiva posjeduju različita optička svojstva. Današnji kompozitni materijali proizvode se u
bojama i opacitetima koji u potpunosti oponašaju ta svojstva. Razlikuju se opakne dentinske boje, slabije
opakne gleđne boje, translucentne boje za incizalni brid i površinugleđi te efektne pigmentne boje.
Dentinske boje zbog svoje opaknosti odlično oponašaju optička svojstva dentina, mogu zamaskirati ili
promijeniti boju podložećeg dentina, a takođe sprječavaju prosijavanje tamne pozadine usne šupljine.
 Gleđne boje su boje manje opakne i simuliraju optička svojstva gleđi pa svojim kameleonskim
efektom maskiraju granicu između ruba kaviteta i ispuna. Translucentne boje služe za fino simuliranje
površinske translucencije gleđi kao i translucencije incizalnog brida, dok efektne pigmentne boje služe za
naglašavanje prirodnih karakteristika zuba (pigmentacije površine, jamica i fisura, dubinske pigmentacije
i slično).
 Boja svremenih materijala je odlična i zadovoljava u potpunosti estetsku komponentu.  Optička
svojstva zuba su translucencija, opalescencija i fluorescencija.
 Transparencija je potpuni prolaz svjetlosti kroz materijal, nema rasipanja svjetlosti i slika je potpuno
jasna.
 Transulucencija –svjetlost prolazi materijal, ali se rasipa, pa je slika vidljiva,ali je mutna.  Opacitet-
materijal ne propušta svjetlost, pa se slika ne vidi.

BIOLOŠKA SVOJSTVA KOMPOZITA

 Kompoziti su biokompatibilni materijali (zadovoljavaju ISO standarde).
 Ipak, dokazana je toksičnost monomera, zbog čega treba zaštititi pulpodentinski kompleks podlogom
na bazi GJC/ Ca(OH)2!
 Moguće su i alergijske reakcije (HEMA je alergen)!

Klasifikacija kompozita
 PREMA NAMJENI
 PREMA KONZISTENCIJI
 PREMA VELIČINI PUNILACA

Klasifikacija kompozita prema namjeni

 Materijali za definitivne ispune
 Materijali za privremene ispune
 Materijali za podloge i korekture
 Zalivači fisura
 Cementi

Klasifikacija kompozita prema konzistenciji

 Univerzalni
 Pakovani
 Tečni

Klasifikacija kompozita prema veličini punilaca

 Kompozite sa makropuniocima ili tradicionalni kompoziti (dobra mehanička, ali loša estetska svojstva,
zbog teškog poliranja). Veličina čestica punilaca je 10-50 μm.
 Kompozite sa mikropuniocima (bolja estetska, ali slabija mehanička svojstva od kompozita sa
makropuniocima). Veličina čestica punilaca je 40-50 nm.
 Kompozite sa hibridnim puniocima (kombinacija kompozita sa makro- i mikropuniocima). Ovom
kombinacijom omogućena su dobra mehanička svojstva kompozita sa makropuniocima i dobra estetska
svojstva kompozita sa mikropuniocima.
 Hibridni kompoziti se mogu podeliti na:
 Kompozite sa midipuniocima (čestice dimenzija 1-10 μm i 40 nm), kompozite sa minipuniocima
(čestice dimenzija 0,6-1 μm i 40 nm) i kompozite sa nanopuniocima (0,1- 100 nm).
 Mikrohibridni kompoziti su kompoziti sa minipuniocima. Nanohibridni kompoziti sadrže veći procenat
punilaca nanometarskih dimenzija i manji procenat punilaca do veličine oko 1 μm . Nanokompoziti
sadrže čestice punilaca dimenzija od 0,1 do 100 nm.

4.GLAS JONOMER CEMENTI

GLAS-JONOMER CEMENTI
Vilson i Kent 1969.g.  Klinička primjena počela 1972.g.
Sastav :
 Prah (SiO2,Al2O3, CaF2,Na2AlF6.AlF3,AlPO4)
 Tečnost (poliakrilna kisjelina,itakonska kisjelina,voda,tartarna kisjelina)
 Kisjelo-bazna reakcija između polikisjeline (kisjela komponenta) i kalcijum-alumino-silikatnog stakla
(bazna komponenta) je osnov vezivanja GJC-a.

Klasifikacija (Maunt, 1994.g)

Tip I (cementiranje fiksnih protetskih nadoknada,inleja,ortodontskih aparata,punjenje k.k.)
Tip II ( za ispune) -tipII-1 za estetske ispune -tipII-2 ojačani GJC za ispune
TipIII (zaštitne podloge,zalivanje fisura i zbrinjavanje ogoljenih vratova zuba)

Mogu biti klasični (konvencionalni),izuzetak je Tip II-2 i hibridni.

Hibridni GJC imaju 2 podgrupe: Hibridni jonomeri (bez obzira na tip) Kompomeri, specifični hibridni GJC,
obično jednokomponentni i predstavljaju kombinaciju GJC i kompozitnih smola.

GLAS-JONOMER CEMENTI
Fizičko-hemijske osobine
 Vrijeme vezivanja 6-8 min
 Adhezivnost
 Oslobađanje F
 Biokompatibilnost
 Dimenzione promjene

ADHEZIVNOST Ostvaruje se hemijskim vezivanjem COOH grupe sa Ca iz tvrdih zubnih tkiva. Površina
zuba mora biti čista bez razmaznog sloja zbog lakše aktivacije jona Ca i u cementu moraju postojati
slobodne karboksilne grupe. Tretiranje površine dentina 10-40% poliakrilnom ili nekom dr kisjelinom.
Zamješani cement se postavlja na površinu zuba, prije početka inicijalne faze vezivanja, dok ima
slobodnih COOH grupa.Odlaganje ima za posljedicu smanjenu adhezivnost CJC.

Oslobađanje F iz GJC-a: Kontinuirano oslobađanje F,ne remeti se fiz osobine GJC-a. Povećana
sposobnost akumulacije F kod lokalne aplikacije. Antikariogenost. Stimulisanje procesa remineralizacije.

Biokompatibilnost-Postavljanje u kavitet bez zaštitne podloge. Dublji kaviteti-čvsto vezujući Ca(OH)2

Biokompatibilnost –brzi porast pH do neutralnog i visoka molekulska težina onemogučava difuziju kroz
dentinske kanaliće.

Dimenzione promjene GJC-a: Ne trpe značajne dimenzione promjene pri procesu vezivanja i
stvrdnjavanja cementa u smislu kontrakcije i koeficijenta termičke ekspanzije .
Klasični GJC imaju ovaj koeficijent sličan gleđi i dentinu. Hibridni GJC neznatna kontrakcija.

Nedostaci
 Nedovoljna mehanička otpornost
 Osjetljivost na vlagu (zaštita lakom)
 Hibridni manje osjetljivi na vlagu zbog polimerizacije, pa je prodor tečnosti nakon toga poželjan zbog
omogućavanja daljeg toka acido-bazne reakcije

 Estetske osobine
 Klasični zbog dehidratacije imaju kredast izgled
 Hibridni imaju bolju estetsku komponentu
 Ipak nije postignuta kao kod kompozita

 Rendgen kontrasnost
 Konvencionalni slaba
 Novije generacijebolja(dodaje se barijum,stroncijum)

 Poroznost
 Ima za posljedicu prebojavanje površine ispuna.

Priprema i primjena GJC-a

GJC-1 -Cementiranje fiksnih nadoknada ostvaruje se fizičkohemijska veza sa gleđi i dentinom,i adhezivna
veza sa metalnim oksidima legura nadoknada. Antikariogeno dejstvo zbog F. Optimalan koeficijent
termičke ekspanzije

GJC tip III- Podlaganje kaviteta, nadoknada izgubljenog dentinskog tkiva ispod ispuna od
amalgama,kompozita ili inleja.  Postoje dvije vrste GJC podloga:  Lajneri (prekrivači, podloge)  Baze
(dentinske nadoknade)
GJC tip II- Indikacije III,IV,V klasa samostalno ili u kombinaciji sendvič tehnike. Bočna regija I i II klasa, dati
prednost sendvič tehnici  Antikariogeni efekat  Pacijenti visokog karijes rizika.

GJC kao privremeni ispuni:

Na duži vremenski period (indirektno prekrivanje pulpe). Prekrivanja dentina kod fraktura zuba.
Privremena zaštita ogoličenih vratova zuba. Remineralizacija susjednih zuba. U fazama endodontske th
kad kavitet nema dobru dobru retenciju.