Bab 2: PENINGKATAN TAMADUN Kheng

LATAR BELAKANG TAMADUN c. Kuasa tertinggi terletak pada dua orang konsul yang
dilantik oleh Dewan Senat
1. Tamadun Yunani d. Julius Caesar berjaya membentuk empayar tetapi
a. Berkembang di Semenanjung Greece dan pulau-pulau di memerintah cara diktator
sekitarnya e. Beliau meluaskan kuasa ke Macedonia, Yunani, Syam,
b. Bermula dengan pembentukan negara kota atau polis. Mesir, Perancis, Brittania dan Jerman
c. Terbentuk pada sekitar tahun 1000 SM – 800 SM. f. Augustus berjaya membawa keamanan dan keagungan
d. Dalam kota terdapat pasar, kubu, kuil dan istana. empayar Rom
Dikelilingi oleh kawasan pertanian g. Zaman ini dikenali sebagai Pax Ramona (Keamanan
e. Contoh negara kota di Yunani ialah Athens, Sparta dan Rom)
Coronth 3. Tamadun India.
f. Negara kota memiliki corak pemerintahan dan undang- a. Mempunyai dua bentuk kerajaan iaitu
undang sendiri i. Kerajaan kecil (berpuak dan todak ada raja
2. Tamadun Rom ii. Kerajaan besar (diketuai oleh raja)
a. Muncul di Bukit Palatine berhampiran Sungai Tibet b. Brahmin sebagai penasihat
b. Didiami oleh masyarakat Latin c. Chandragupta Maurya membentuk empayar Maurya
c. Wujud majlis perbandaran di setiap bandar d. Gemilang semasa pemerintahan Asoka
d. Di bandar terdapat bekalan air, sistem pemanas, 4. Tamadun China.
rumah ibadat, teater, sarkas, tempat berdialog, rumah a. Mengamalkan sistem feudal.
mandi awam dan istana b. Berubah kepada sistem pentadbiran berpusat
e. Pompei merupakan bandar contoh kerana terdapat c. Dinasti Chin melahirkan empayar
pelbagai kemudahan d. Pelantikan pegawai berasaskan pencapaian dalam
3. Tamadun India peperiksaan awam
a. Tamadun Indus mengalami keruntuhan dengan
kedatangan orang Aryan Perundangan
b. Orang Aryan membawa budaya dan tahap baru kepada 1. Tamadun Yunani
masyarakat Indus a. Dewan Perhimpunan menggubal undang-undang
c. Tahap ini dikenali dengan Zaman Vedik sempena b. Kepentingan undang-undang diutarakan oleh Plato
kelahiran kitab Veda. dalam bukunya Republic
d. Pada masa ini lahir agama Hindu. c. Plato mengatakan negara harus diperintah oleh ahli
e. Terdapat dua bentuk kerajaan iaitu janapada (kerajaan falsafah
kecil) dan mahajanapada (kerajaan besar). 2. Tamadun Rom
f. Dinasti Maurya merupakan dinasti pertama di India. a. Undang-undang pertama iaitu Hukum Kanun 12 dipahat
g. Empayar pertama terbentuk di India semasa pada kayu.
pemerintahan Chandragupta Maurya. b. Dikenali sebagai Papan Dua Belas
h. Gemilang semasa pemerintahan Asoka c. Maharaja Justinian membukukan undang-undang Rom
4. Tamadun China. d. Ini melahirkan Kod Undang-undang Rom atau Undang-
a. Terletak di Lembah Hwang Ho undang Justinian
b. Empayar pertama di China lahir semasa pemerintahan e. Prinsip Undang-undang Rom
Dinasti Chin i. Semua manusia sama
c. Pengasas Dinasti Chin ialah Shih Huang Ti ii. Tidak bersalah sehingga terbukti bersalah
d. Meluaskan jajahan melalui peperangan iii. Keadilan setiap individu
iv. Hukuman berasaskan bukti
PENINGKATAN TAMADUN 3. Tamadun India
a. Kitab Dharma Sastra dianggap undang-undang Hindu
Pemerintahan dan Pentadbiran paling tua
1. Tamadun Yunani b. Raja bertanggungjawab memelihara kesucian dan
a. Amalkan bentuk pemerintahan monarki, oligarki, kedaulatan undang-undang
aristokrasi, diktator (tirani) dan demokrasi c. Brahmin golongan dominan dalam undang-undang.
b. Athens amalkan sistem beraja di mana raja dibantu d. Pada zaman Maurya undang-undang diukir pada tiang
oleh konsul. batu yang dikenali sebagai Tiang Asoka
c. Pada mulanya raja ketua hakim, ketua tentera dan 4. Tamadun Cina
ketua agama. a. Berasaskan
d. Kemudian dikuasai oleh konsul. (Oligarki) i. Hukuman berat
e. Kalangan konsul lahir golongan aristokrat yang memiliki ii. Bercorak kolektif (hukuman melibatkan pesalah
kuasa yang besar (aristokrasi) dan keluarga
f. Kemudian berlaku rampasan kuasa yang memerintah b. Berteraskan falsafah legalisme yang diperkenalkan oleh
secara diktator Han Fei Tzu
g. Demokrasi muncul apabila aristokrat menentang c. Menurutnya undang-undang mesti dilaksanakan
pemerintahan diktator d. Ajaran Confucius menekankan raja berpekerti baik dan
h. Sistem demokrasi memberi peluang rakyat menjadi menjaga keharmonian
anggota Dewan Perhimpunan
i. Sparta amalkan sistem pemerintahan tentera Peluasan Kuasa
j. Sparta berjaya melahirkan tentera yang mempunyai 1. Tamadun Yunani
semangat patriotik yang tinggi dan handal kerana a. Philip 11 menyatukan Macedonia dan Yunani
mereka dilatih sejak kecil b. Alexander the Great menguasai Parsi, Mesir, Turkistan
2. Tamadun Rom dan Samarkand
a. Sistem beraja sejak 753 SM oleh keturunan Etruscan c. Beliau menyebarkan kebudayaan Hellenistik (campuran
(orang luar) kebudayaan Yunani, Parsi dan timur)
b. Golongan patrician ( orang Latin) memberontak dan 2. Tamadun Rom
membentuk republik pada 509 SM
 Bab 2: PENINGKATAN TAMADUN
a. Peluasan kuasa Rom berlaku pada zaman Augustus
Caesar.
b. Beliau mewajibkan sistem pemerintahan warisan
c. Empayar Rom merangkumi Baritain, Sepanyol, kawasan
Sungai Rhine, Danube, Laut Hitam, Pergunungan Atlas,
Afrika Utara, Macedonia, Turki dan Palestin.
3. Tamadun India
a. Bermula pada zaman Dinasti Maurya.
b. Asoka berjaya menguasai seluruh India
c. Beliau menekan agama Buddha untuk meluaskan
pengaruhnya
4. Tamadun China
a. Empayar lahir pada zaman Dinasti Chin (Shih Huang Ti)
b. Beliau berjaya menyatukan seluruh China
c. Beliau memerintah cara autokratik (tegas dan mutlak)
d. Beliau melantik gabenor dan panglima tentera untuk
mentadbir
e. Membina Tembok Besar China.
f. Han Wu Ti menyebarkan pengaruh China ke Jepun dan
Turkistan
Peningkatan Ekonomi
1. Yunani
a. Tumpuan utama perdagangan kecuali Sparta
b. Sparta menumpukan pertanian
c. Athens menjadi pusat pengumpulan barang keperluan
2. Rom
a. Berasaskan pertanian
b. Perkembangan aktiviti perdagangan antara bangsa
c. Sistem mata wang emas dan perak
d. Sistem cukai yang sistematik
3. India
a. Perdagangan amat pesat
b. Anga, Kalinga dan Karusa menghasilkan senjata, gading
gajah, emas, berlian dan mutiara
c. Berhubung dengan negara luar
d. Wujud persatuan perdagangan seperti sresthin di setiap
bandar
e. Guna mata wang emas
4. Tamadun China
a. Sistem pertanian yang menggunakan batas
b. Sistem penanaman gilir
c. Terusan untuk mengelakkan banjir dan sistem
pengairan
d. Perusahaan logam dan tembikar sejak Dinasti Han
Pendidikan
1. Tamadun Yunani
a. Pendidikan di Athens melahirkan manusia yang
seimbang dari segi rohani dan jasmani
b. Sukan, muzik, kesusasteraan, seni berpidato dan 3M
diutamakan di Athens
c. Pendidikan di Sparta melahirkan warganegara tentera
yang sempurna, gagah dan setia
d. Banyak sekolah falsafah ditubuhkan
2. Tamadun Rom
a. Melahirkan warganegara yang setua kepada negara
b. Pesat di bandar
c. Melahirkan jurutera, ahli falsafah dan sejarahwan
3. Tamadun India
a. Bermula pada zaman Vedik berasaskan kitab Veda dan
bahasa Sanskrit
b. Guna kaedah hafalan
c. Diberikan di istana dan di rumah
d. Pendidikan tinggi di Kolej Brahman
e. Lahir Universiti agama Buddha di Nalanda
4. Tamadun China
a. Matlamat untuk lulus peperiksaan
b. Ada tiga peringkat:
i. Rendah – mengenal dan menghafal ideogram
ii. Menengah – karangan dan sastera
Kheng
iii. Tinggi – menterjemah buku suci
Falsafah
1. Yunani
a. Herodotus – individualisme, kehidupan manusia dan
demokrasi. Beliau mengarang History of Persian Wars.
Beliau merupakan Bapa Sejarah.
b. Thucydides – Pengasas Sejarah Saintifik
c. Socrates – soal jawab dalam kehidupan dan masyarakat
bahagia
d. Aristotle – ilmu logis, metafizik, ethika, politik, fizik,
sains dan ekonomi
e. Plato – persoalan tentang manusia dan masyarakat.
Beliau pengasas akademi falsafah di Athens
2. Tamadun Rom
a. Zeno – Pengasas falsafah Rom yang diasaskan daripada
falsafah stoik atau stoisisme.
b. Beliau menekankan keadilan, tanggungjawab,
keberanian dan kemanusiaan
3. India
a. Wujud dalam dua bentuk perkembangan falsafah iaitu
i. Berasaskan kitab Veda seperti Mahabharata dan
Bhagavad Gita
ii. Menolak kitab Veda seperti Carvaka, Jainisme dan
Buddhisme
4. China
a. Menekankan hubungan manusia dengan manusia lain
b. Falsafah mereka ialah Confucianisme, Taoisme dan Mo
Tzu
c. Terdapat aliran legalisme yang mempercayai undang-
undang dapat mewujudkan nilai baik dan ketertiban
masyarakat
Sains dan Teknologi
1. Ahli sains dan teknologi merujuk pada ilmu pengetahuan
tamadun Mesir Purba dan Babylon.
2. Yunani
a. Thales (tokoh matematik) telah mengembangkan ilmu
geometri Mesir Purba
b. Pythagoras memperkenalkan Teorem Pythagoras
c. Hippocrates (ahli sains) terkenal sebagai Bapa
Perubatan
d. Archimedes (ahli matematik dan fizik) memperkenalkan
Teorem Archimedes
e. Ptolemy tokoh astronomi Yunani
3. Rom
a. Boethus (ahli matematik) mengaitkan matematik
dengan muzik, geometri dan astronomi.
4. India
a. Astronomi dipetik daripada Rig Veda
b. Ahli matematik India memperkenalkan sistem nombor
iaitu angka Brahmin dan angka Kharosti
c. Antara ahli matematik India ialah Aryabhata dan
Varahamihira
d. Ilmu perubatan di India berkaitan dengan yoga
5. China
a. Kuasa Yang (aktif) dan kuasa Yin (pasif) digunakan
dalam asas perubatan China
b. Teknologi membuat kertas bermula di China
c. Pada tahun 105 M Chai Lun berjaya mencipta kertas
Seni Bina
1. Penghasilan monumen adalah pencapaian yang paling agung
2. Binaan agung adalah seperti acropolis, aqueduct, colloseum,
parthenon, pantheon dan Tembok Besar China.
3. Yunani
a. Acropolis dibina oleh untuk tujuan keagamaan dan
pusat pentadbiran. Ibu negeri Athens.
b. Pantheon ialah kubah terbesar di dunia. Berfungsi
sebagai tempat memuja, menyimpan patung dewa dan
tempat menjalankan kerja awam
 Bab 2: PENINGKATAN TAMADUN Kheng

c. Parthenon ialah rumah berhala untuk dewi Athena 3. Rakyat terlibat salam keputusan politik dan dalam
4. Rom pembentukan kerajaan.
a. Aqueduct ialah saliran bekalan air dari gunung 4. Sistem demokrasi ini diamalkan di kebanyakan negara di
b. Colloseum berfungsi sebagai tempat pahlawan Rom dunia termasuk Malaysia.
bertarung dan sebagai teater. 5. Malaysia mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi
berparlimen
6. Sistem pemerintahan republik adalah warisan tamadun Rom
5. India 7. Sistem ini diamalkan di India, Perancis dan Afrika Selatan.
a. Great Bath (tempat mandi awam) merupakan binaan 8. Agama Hindu, Buddha, Confucianisme dan Taoisme masih
yang baik dan lengkap diamalkan.
b. Kuil di Gua Ajanta merupakan binaan yang 9. Ilmu falsafah tamadun Yunani dan Rom masih menjadi
mengagumkan rujukan ahli falsafah moden
c. Kuil di Gua Ellora 10. Seni bina China merupakan warisan yang dikagumi dan
6. China dijadikan contoh
a. Tembok Besar China untuk pertahanan 11. Tamadun China mewariskan teknologi membuat kertas dan
b. Bandar Changan, Anyang, Peking dan Loyang dibina tembikar.
dengan rekaan tembok batu 12. Hasil sastera dan rekod sejarah tamadun dulu digunakan
c. Setiap tembok terdapat pintu gerbang, parit dan sebagai sumber rujukan
menara. 13. Bahasa Latin dan Sanskrit penting dalam keagamaan dan
d. Kota larangan mempunyai banyak dewan dan taman. kesusasteraan.
e. Kuil dan pagoda juga binaan penting di China 14. Sistem peperiksaan dalam tamadun awal masih diguna pakai
hingga hari ini.
Bahasa dan Sastera 15. Sukan Olimpik yang bermula pada tahun 776 SM masih
1. Yunani diadakan hingga sekarang.
a. Homer menulis Iliad and Odyssey (kisah peperangan
antara Achaea dan Troy
b. Hesiod ialah penyair yang menulis Theology dan Work Kemunculan Agama
and Days
2. Rom 1. Agama Hindu
a. Terdapat dua orang ahli sastera iaitu Cicero dan Virgil a. Mulanya perkataan Hindu merujuk masyarakat yang
b. Bertujuan meningkatkan semangat patriotisme tinggal di Sungai Sindhu (Indus)
3. India b. Sejarah kemunculan Hindu sukar dipastikan
a. Ada dua kelompok iaitu Dravidia dan Indo-Arya c. Dipercayai muncul sejak zaman Tamadun Indus
b. Antara hasil sastera termasuklah epik Mahabharata dan d. Agama Hindu semakin jelas pada zaman Vedik apabila
Ramayana lahir kitab Veda
c. Bahasa persuratan ialah Sanskrit e. Agama Hindu dikenali juga sebagai Sanata Dharma.
4. China f. Mempercayai Tuhan mempunyai tiga fungsi utama iaitu
a. Wujud tujuh dialek iaitu Mandarin, Wu, Hunanis, Brahman (pencipta), Vishnu (memelihara) dan Siva
Kiangsi, Hakka, Kantonis dan Fuien (membinasa)
b. Ssu-ma menulis Shih Chi g. Mempunyai enam aliran iaitu Saivisme, Vaishnavisme,
c. Tokoh penting g puisi seperti Tu Fu, Li Po dan Po Chu-I Sakhtam, Ganapathyam, Kaumaram dan Saura
5. Tulisan hari ini berasal daripada tulisan orang Phoenecia h. Penganut agama Hindu percaya kepada Hukum Karma
yang bersabit dengan kelakuan manusia semasa hidup
Sistem Sosial. dan kelahiran semula selepas mati
1. Yunani i. Kelahiran semula bergantung kepada Karma dan tujuan
a. Masyarakat di Athens dibahagi tiga kumpulan iaitu hidup untuk mencapai Moksya iaitu kebebasan mutlak
warganegara, bukan warganegara dan hamba. j. Sesiapa yang mencapai tahap ini tidak akan lahir
b. Hanya warganegara ada hak politik semula di dunia
c. Di Sparta ada tiga kelas sosial iaitu warganegara (kelas k. Untuk mencapai tahap ini seseorang mesti berbuat baik
pertama), pekerja, artisan dan pedagang (kelas kedua) semasa hidup.
dan Helot (kelas ketiga) 2. Agama Buddha.
2. Rom a. Diasaskan oleh Siddharta Gautama.
a. Dibahagi tiga kumpulan iaitu warganegara, bukan b. Kemunculan agama ini merupakan penentangan
warganegara dan hamba. golongan Ksyatria terhadap dominasi Brahmin kerana
3. India sistem kasta dalam agama Hindu dianggap tidak teratur
a. Terdapat empat kasta iaitu Brahmin, Ksyatria, Vaisya c. Keadaan ini menyebabkan Gautama mencari kebenaran
dan Sudra. dan bertapa di bawah pokok bodhi
b. Tidak boleh bergaul dengan kasta yang berbeza d. Buddha menggunakan bahasa Pali dan kitab suci agama
4. China Buddha ialah Tripitaka.
a. Masyarakat China terbagi kepada tiga kelas utama iaitu e. Kitab ini mengandungi Sitta Pitaka, Vinaya Pitaka dan
atasan, bawahan dan hamba Abhidhamma Pitaka
b. Confucius membahagikan kepada empat kelas utama f. Asas ajaran Buddha ialah empat kebenaran mulia yang
golongan sarjana, petani, tukang dan pedagang. dapat dicapai melalui lapan jalan.
g. Empat kebenaran mulia dalam agama Buddha ialah
Sumbangan Tamadun Dukka (penderitaan), Samudaya (sebab penderitaan),
Nirodha (nafsu yang membawa penderitaan) dan Marga
1. Sumbangan utama ialah sistem pemerintahan demokrasi dan (cara memadamkan nafsu dan keinginan)
republik. h. Lapan jalan dalam agama Buddha iaitu
2. Tamadun Yunani mewariskan sistem pemerintahan i. Kepercayaan yang betul
demokrasi. ii. Tujuan yang betul
iii. Pertuturan yang baik
 Bab 2: PENINGKATAN TAMADUN Kheng

iv. Perbuatan yang baik

v. Hidup yang baik
vi. Usaha yang baik
vii. Fikiran yang baik
viii. Renungan yang baik
3. Agama Kristian
a. Diasaskan oleh Jesus Christ dari Jerusalem.
b. 25 Disember dianggap tarikh lahir Jesus Christ dan
diraikan sebagai Hari Natal.
c. Old Testament dan New Testament merupakan dua
kitab suci Kristian yang dikenali sebagai Bible.
d. Hari Ahad hari kegiatan keagamaan
e. Ada beberapa mazhab seperti Katolik, Protestan dsb.
f. Sebelum kedatangan Kristian orang Eropah merupakan
pagan (tidak mempercayai atau menganut sebarang
agama.
4. Agama Islam
a. Diwahyukan oleh Allah s. w. t. kepada Nabi Muhammad
s. a. w. pada 6 Ogos 610 M (17 Ramadan) melalui
Malaikat Jibrail di Gua Hira`.
b. Terdapat dua teras dalam agama Islam iaitu akidah dan
syariah.
c. Akidah merupakan keyakinan jiwa terhadap keesaan
Tuhan.
d. Syariah ialah undang-undang yang terkandung dalam al-
Quran dan as-Sunnah (hadis) sebagai petunjuk kepada
umat Islam
e. Akidah dan syariah menjadi sumber atau pencetus
kepada tamadun Islam.
f. Orang Islam wajib meyakini Rukun Islam dan Rukun
Iman.
g. Rukun Islam ialah
i. Mengucap dua kalimah syahadat
ii. Menunaikan solat lima waktu sehari semalam
iii. Berzakat
iv. Berpuasa pada bulan Ramadan
v. Menunaikan fardu haji di Makkah bagi yang mampu
h. Rukun Iman ialah
i. Percaya kepada Allah s. w. t.
ii. Percaya kepada Malaikat
iii. Percaya kepada kitab-kitab Allah s. w. t.
iv. Percaya kepada nabi dan rasul.
v. Percaya kepada hari kiamat
vi. Percaya kepada qadha dan qadar.
i. Kitab suci orang Islam ialah al-Quran.
j. Kalendar Islam (tahun Hijrah) bermula pada tarikh Nabi
Muhammad s. a. w. berhijrah ke Madinah pada 12
September 622 M.
5. Confucianisme
a. Diasaskan oleh Cunsucius yang lahir pada tahun 551 SM
di negeri Lu (Shantung)
b. Masyarakat China menjadikan ajaran ini sebagai
kepercayaan dan Cunsucius disembah sebagai dewa
penting
c. Ajaran i ni menekankan tentang prinsip moral yang
tinggi seperti perikemanusiaan (ren), kesusilaan (li) dan
ketaatan kepada ibu bapa (xiao)
d. Untuk mencapai ketinggian moral seseorang itu
mendapat pendidikan
6. Taoisme.
a. Diasaskan oleh Lao Tze yang lahir pada tahun 604 SM di
negeri Chu.
b. Beliau menghasilkan buku Tao Te Ching yang
mengandungi idea falsafah Taoisme.
c. Ajaran Taoisme lebih menumpukan kepada konsep Tao
yang bermaksud jalan setiap tindakan ditentukan oleh
Tao
d. Manusia tidak perlu bertindak apa-apa. Jika bertindak
akan merosakkan dunia