Professional Documents
Culture Documents
บฝ.เคมี (พต) ม5 เล่ม 1
บฝ.เคมี (พต) ม5 เล่ม 1
บฝ.เคมี (พต) ม5 เล่ม 1
แบบฝกหัด รายว�ชาเพิ่มเติมว�ทยาศาสตร
เคมี
ม.5
เคมี
เล่ม 1
แบบฝกหัด รายว�ชาเพิ่มเติมว�ทยาศาสตร
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 เลม 1
สรฉัตร ธารมรรค
เพิ่ม STEM Project ตามแนวคิดสะเต็มศึกษา
1. สมบัติของแกส 2
2. ความสัมพันธ์ของปริมาตร ความดัน และอุณหภูมิของแกส 4
3. การแพร่ของแกส 23
4. เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับสมบัติของแกส 27
Science in Real Life 29
H.O.T.S. 30
Unit Test 1 31
1. ความหมายของอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี 38
2. แนวคิดเกี่ยวกับการเกิดปฏิกิริยาเคมี 44
3. พลังงานกับการดำาเนินไปของปฏิกิริยาเคมี 48
4. ปจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี 52
Science in Real Life 57
H.O.T.S. 58
Unit Test 2 59
1. การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้ 68
2. การเปลี่ยนแปลงที่ภาวะสมดุล 68
3. ความสัมพันธ์ระหว่างความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ณ ภาวะสมดุล 74
4. ปจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุล 83
5. สมดุลเคมีในชีวิตประจำาวัน 89
Science in Real Life 91
H.O.T.S. 92
Unit Test 3 93
1 แกส
1. สมบัติของแก๊ส
ทฤษฎีจลน์ของแก๊ส ใช้อธิบายสมบัติบางประการของแก๊สได้ ดังนี้
• โมเลกุลของแก๊สมีขนาดเล็กมาก และไม่มีแรงยึดเหนี่ยวระหว่างกันและกัน หรือน้อยมาก
จนมีคา่ เป็นศูนย์ ดังนัน้ จึงท�าให้ไม่วา่ จะบรรจุแก๊สไว้ในภาชนะใด โมเลกุลของแก๊สจะเคลือ่ นทีก่ ระจาย
เต็มพื้นที่ภาชนะ แก๊สจึงมีรูปร่างและปริมาตรเท่ากับภาชนะที่บรรจุ
• โมเลกุลของแก๊สอยู่ห่างกันมาก ท�าให้แรงดึงดูดและแรงผลักระหว่างโมเลกุลน้อยมาก
สารที่อยู่ในสถานะแก๊สจึงมีความหนาแน่นน้อยกว่าสารที่อยู่ในสถานะของเหลวและของแข็ง
• ที่อุณหภูมิเดียวกัน แก๊สทุกชนิดจะมีพลังงานจลน์เฉลี่ยเท่ากัน แต่แก๊สแต่ละชนิดมี
มวลโมเลกุลไม่เท่ากัน จึงท�าให้ความเร็วเฉลีย่ ของแก๊สไม่เท่ากัน แก๊สจึงมีอตั ราการแพร่แตกต่างกัน
แก๊สที่มีสมบัติเป็นไปตามทฤษฎีจลน์ของแก๊สทุกประการ เรียกว่า แก๊สสมบูรณ์หรือแก๊สใน
อุดมคติ ส่วนแก๊สที่อยู่ในธรรมชาติจะไม่เป็นไปตามทฤษฎีจลน์ของแก๊ส เรียกว่า แก๊สจริง
ลักษณะ แก๊สจริง แก๊สสมบูรณ์
ขนาดของโมเลกุล ขนาดเล็กเมือ่ เทียบกับระยะห่างระหว่างโมเลกุล ขนาดเล็กมากจนถือว่าไม่มีปริมาตร
ปริมาตร ปริมาตรภาชนะ ปริมาตรแก๊ส เท่ากับภาชนะที่บรรจุ
แรงระหว่างโมเลกุล แรงแวนเดอร์วาลส์ ไม่มแี รงกระท�าต่อกัน
ลักษณะการชนกัน การชนแบบไม่ยดื หยุ่น การชนแบบยืดหยุ่น
การควบแน่น เกิดได้ เมื่อลดอุณหภูมิ ไม่เกิด
2
แบบฝึกหัดที่ 1.1
ตอบคําถามเกี่ยวกับทฤษฎีจลนของแกสและสมบัติของแกส
1. การเคลื่อนที่ของแกสตามทฤษฎีจลนของแกสเปนอยางไร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. แกสสมบูรณและแกสจริงมีความเหมือนกันหรือแตกตางกัน อยางไร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. เพราะเหตุใดสารในสถานะแกสจึงมีรูปรางและปริมาตรไมแนนอน ขึ้นอยูกับภาชนะที่บรรจุ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. เพราะเหตุใดสารในสถานะแกสจึงมีความหนาแนนนอยกวาสารในสถานะของเหลวหรือของแข็ง
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
สมบัติของแกส แก๊ส 3
www.aksorn.com/interactive3D/RBB13
2. ความสัมพันธ์ของปริมาตร ความดัน และอุณหภูมขิ องแก๊ส
ปริมาตร คือ ปริมาตรของภาชนะที่บรรจุแก๊สนั้น
ความดัน คือ แรงที่กระท�ำต่อหน่วยพื้นที่ที่ตั้งฉากกับแรงนั้น
อุณหภูมิ คือ มาตราส่วนที่ใช้บอกระดับความร้อน-เย็นของสาร
กฎของแก๊ส
• กฎของบอยล์ : เมื่ออุณหภูมิและมวลของแก๊สคงที่ ปริมาตรของแก๊สใด ๆ จะแปรผกผันกับความดัน
ของแก๊สนั้น ๆ
P1V1 = P2V2 = P3V3 = … = PnVn
• กฎของชาร์ล : เมือ่ ความดันและมวลของแก๊สคงที่ ปริมาตรของแก๊สจะแปรผันตรงกับอุณหภูมเิ คลวิน
V1 V2 V3 Vn
T1 = T2 = T3 = … = Tn
• กฎของเกย์-ลูสแซก : เมือ่ ปริมาตรและมวลของแก๊สคงที่ ความดันของแก๊สจะแปรผันตรงกับอุณหภูมิ
เคลวิน
P1 P2 P3 Pn
T1 = T2 = T3 = … = Tn
• กฎของอาโวกาโดร : ที่ความดันและอุณหภูมิคงที่ ปริมาตรของแก๊สจะแปรผันตรงกับจ�ำนวนโมเลกุล
หรือจ�ำนวนโมลของแก๊สนั้น
V1 V2 V3 Vn
n1 = n2 = n3 = … = nn
•
กฎรวมแก๊ส : เป็นการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตร ความดัน และอุณหภูมิของแก๊ส
- เมื่อมวลมีค่าคงที่
P1V1 P2V2 P3V3 PnVn
T1 = T2 = T3 = … = Tn
- เมื่อมวลมีค่าไม่คงที่
P1V1 P2V2 P3V3 PnVn
n1T1 = n2T2 = n3T3 = … = nnTn
• กฎแก๊สสมบูรณ์ : เป็นการรวบรวมกฎที่เกี่ยวกับแก๊สที่กล่าวมาทั้งหมด จะได้ความสัมพันธ์ ดังนี้
PV = nRT
•
กฎความดันย่อยของดอลตัน : ความดันของแก๊สผสมที่ไม่ท�ำปฏิกิริยาเคมีต่อกันจะเท่ากับผลบวก
ของความดันย่อยต่าง ๆ ที่เป็นองค์ประกอบของแก๊สผสมนั้น
Pรวม = P1 + P2 + P3 + … + Pn
4
แบบฝึกหัดที่ 1.2
ตอบค�ำถามและค�ำนวณเกี่ยวกับกฎของบอยล์
1. ทฤษฎีจลน์ของแก๊สสามารถน�ำมาอธิบายกฎของบอยล์ได้ว่าอย่างไร
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
แก๊ส 5
4. ลูกโป่งใบหนึ่งบรรจุแก๊สมีเทนมีปริมาตรเท่ากับ 6.0 ลิตร ภายใต้ความดัน 1.0 บรรยากาศ
ที่ระดับน�้าทะเล ถ้าน�าลูกโป่งใบนี้ลงไปใต้มหาสมุทรซึ่งมีความดันมากกว่าที่ระดับน�้าทะเล
380 มิลลิเมตรปรอท ลูกโป่งใบนีจ้ ะมีปริมาตรเท่าใด ก�าหนดให้อณ
ุ หภูมคิ งทีต่ ลอดการทดลอง
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ขวดใบที่ 1 ขวดใบที่ 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
6
แบบฝึกหัดที่ 1.3
ตอบคําถามและคํานวณเกี่ยวกับกฎของชารล
1. ตามกฎของชารลกลาวไววา เมื่อลดอุณหภูมิเปน 0 เคลวิน แกสจะมีปริมาตรเทากับ 0
แตในทางปฏิบัติไมสามารถทําได เพราะเหตุใด
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
การประยุกตใชกฎของชารล แก๊ส 7
www.aksorn.com/interactive3D/RBB14
4. ที่อุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส แก๊สนีออนมีปริมาตรเท่ากับ 100 ลูกบาศก์เซนติเมตร จะต้อง
เพิม่ อุณหภูมเิ ป็นกีอ่ งศาฟาเรนไฮต์ แก๊สนีออนจึงจะมีปริมาตรเท่ากับ 250 ลูกบาศก์เซนติเมตร
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
8
แบบฝึกหัดที่ 1.4
ตอบค�ำถามและค�ำนวณเกี่ยวกับกฎของเกย์-ลูสแซก
1. เพราะเหตุใดจึงไม่ควรน�ำถังแก๊สหุงต้มไปวางไว้กลางแดด หรือวางไว้ในที่ร้อนจัด อธิบายโดย
ใช้กฎของเกย์-ลูสแซก
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
แก๊ส 9
4. แก๊สชนิดหนึ่งมีปริมาตร 750 ลูกบาศก์เซนติเมตร ที่อุณหภูมิ 35 องศาเซลเซียส ความดัน
760 มิลลิเมตรปรอท ถ้าอุณหภูมเิ พิม่ เป็น 45 องศาเซลเซียส โดยปริมาตรเท่าเดิม แก๊สชนิดนี้
จะมีความดันกี่บรรยากาศ
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
10