Vieną kartą nuo 1397 iki 1398 žmonės Jašiūnose norėjo

pastatity akmeny su Dievo motinos statula, nes tada buvo

paminėtas iš teutoniškų šaltinių miestas Jašiunai.
nieopodal na pagórku przycupnął niewielki „cmentarz uczonych”. To właśnie
tutaj swą ostatnią ziemską przystań odnaleźli członkowie rodzin Balińskich i
Śniadeckich. Asfaltowa dróżka prowadzi do pięknie kutej bramy, za którą leży
otoczony kamiennym murem cmentarzyk. . Uczniowie z polskiej szkoły w
Jaszunach przychodzą tu co roku, by uczcić pamięć swego patrona Michała
Balińskiego, zapalić lampkę przy grobie Jana Śniadeckiego, posprzątać liście,
zapalić znicze na wszystkich grobach. „Bo chcemy dotknąć sławnej historii…” —
mówią.

Za bramą na wprost wznosi się pomnik z krzyżem. Ramiona krzyża mają

zdobienia w kształcie trójlistnej koniczynki. Spoczywa tu Jan Śniadecki, rektor
Uniwersytetu Wileńskiego, profesor astronomii i matematyki, a zarazem
geograf, filozof, psycholog, pedagog, zwierzchnik i reformator szkolnictwa.

Na pomniku napis po łacinie: „Janowi Śniadeckiemu urodzonemu w Żninie koło

Gniezna 29 sierpnia 1759, zm. 9 listopada 1830 st. St. W domu przez siebie
wzniesionym w Jaszunach”.
Są tu też pochowani Michał Baliński (1794-1864), historyk i literat, jego żona
Zofia Balińska (1798-1880), ich syn Jan Baliński (1824-1902), psychiatra, w
latach 1855-1880 profesor Akademii Wojskowej w Petersburgu, Konstanty
Baliński, Julia Balińska, Tomasz Łukianowicz. Ostatni pochówek miał miejsce w
1937 roku. Pochowano wtedy Gabrielę Łukaszewicz. Cmentarzyk ma
powierzchnię ok. 3 arów. Jest tu co najmniej 18 oznakowanych grobów, w tym
14 z zachowanymi kamiennymi nagrobkami

Na przypałacowym cmentarzu znajduje się grób Jana Balińskiego, syna Michała

i Zofii Balińskich. Urodził się 23 maja 1827 r. w Jaszunach.
Na życzenie zmarłego ciało jego zostało przewiezione z Petersburga do
rodzinnej posiadłości w Jaszunach, na pomniku wypisano dokładnie wyżej
przytoczone słowa z kartki po łacinie: „Mente insanorium amicus et servus”.

„O kraju mój, Jaszuny moje” — pisał Stanisław Baliński. Urodzony w Jaszunach

12 maja 1861 r, zmarł w Wilnie 12 lutego 1898 roku. Na grobie jego na
cmentarzyku przypałacowym przetrwał napis: „Jam jest Zmartwychwstanie i
Żywot, kto w mię wierzy, choćby umarł, żyw będzie”.
Na grobie Zofii Balińskiej — córki i chluby Jędrzeja Śniadeckiego — wykuty
tekst: „Nie płaczcie, albowiem poszła odpocząć”. Zofia dożyła osiemdziesiątki,
zmarła w 1880 r. Na nagrobku Konstantego Balińskiego inskrypcja:
„Błogosławieni, którzy umarli w Panu, odpoczynek mają po pracy”. Obok
kamienie nagrobne Marynci Balińskiej (1906-1909), Marii z Balińskich
Falewiczowej (1875-1923), Stefanii z Kostrowiczowskich Balińskiej (zm. 10
grud. 1916 r. mając 72 lata). Inne napisy są nieczytelne…

Cmentarz uczonych w Jaszunach jest dziś przykładem licznych cmentarzy

rodzinnych na dawnych Kresach. W 2000 r. przedstawiciele Żnińskiego
Towarzystwa Kulturalnego ustawili na pomniku Jana Śniadeckiego (urodzonego
w Żninie) krzyż. W 2004 r. cmentarzyk został poddany renowacji, odnowiono
nagrobki, zniszczone płyty zamieniono na nowe, zaasfaltowano podjazd i
parking, wejście zabezpieczono kutą bramą, na murze umieszczono płytę
pamiątkową.

Cmentarz Balińskich i Śniadeckich[edytuj | edytuj kod]

Tuż za starym parkiem, na Borku nad Mereczanką, znajduje się cmentarz rodzinny właścicieli
majątku (otoczony wysokim, kamiennym murem), na którym pochowani zostali m.in. Jan
Śniadecki (1756-1830), rektor Uniwersytetu Wileńskiego, profesor astronomii i matematyki, Michał
Baliński (1794-1864), historyk i literat, Zofia Balińska (1798-1880), Jan Baliński (1824-1902),
psychiatra, w latach 1855-1880 profesor Akademii Wojskowej w Petersburgu, Konstanty Baliński,
Julia Balińska, Tomasz Łukianowicz. Ostatni pochówek miał miejsce w 1937 roku. Pochowano
wtedy Gabrielę Łukaszewicz. Cmentarzyk ma powierzchnię ok. 3 arów. Jest tu co najmniej 18
oznakowanych grobów, w tym 14 z zachowanymi kamiennymi nagrobkami
Tablica przy wejściu na cmentarz. Zabytek historyczny, założony w roku 1830. Tu spoczywa
wśród rodziny rektor Uniwersytetu Wileńskiego, profesor astronomii i matematyki, filozof,
Jan Śniadecki (1756-1830)