ბილეთი1.

1)მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის ლიტერატურული ცხოვრების ქრონოლოგიური

სურათი.
  მეოცე საუკუნის 70-იანი წლების ლიტერატურული ცხოვრება საინტერესოა იმ
თვალსაზრისით, რომ როგორც საბჭოთა ხელისუფლება, ისე ლიტერატურული კრიტიკა,
მკითხველთა უმეტესობა და ეკლესია უპირისპირდება ვერლიბრისტებს, რადგან
მიაჩნიათ, რომ ეს სიახლე შეურაცხყოფს ქართულ ტრადიციულ რითმიან ლექსს.
აქტიურად იწერება თავისუფალი ლექსები და აქვს უნდა დავასახელო ის ვერლიბისტები,
რომლებიც მნიშვნელოვანი არიან ლიტერატურის განვითარების გზაზე. ესენია“: ლია
სტურუა, ბესიკ ხარანაული, ჯარჯი ფხოველი, გივი ალხაზიშვილი, მმუკა წიკლაური და
ა.შ. ლიტერატურული კრიტიკა ვერლიბს არ აღიარებს და მოდერნისტული ტალღის
შესაჩერებლად მიზანმიმართულად ასახელლებს თავისუფალი ლექსის უარყოფით
მხარეებს:
1. რადგან ვერლიბი არის ურითმო ლექსი, მიიჩნევა რომ აღნიშNულ პოეტებს არ
შეუძლიათ რითმიანი ლექსების შექმნა. ლია სტურულას მიერ გამოქვეყნებულმა ლექსებმა
კი პასუხი გასცა ამ უსამართლო ბრალდებას. 
2.ვერლიბრი უძველეს ქართულ კონვენციურ ლექსს შეურაცხყოფს, ლიტერატურულ
ტრადიციებს ღალატობს და ქართული ლექსის გადაგვარების საფრთხე დგება დღის
წესრიგში. 
3.ვერლიბრი საქართველოშ შემოდის დასავლეთი ევროპიდან და საბჭოთა ხელისუფლება
ცდილობს, ამ საფრთხის თავიდან არიდებას.
            ვერლიბრი არ არის სიახლე ლიტერატურაში, რადგან გვხვდება მეათე საუკუნის
ჰიმნოგრაფიაში, მეოცე საუკუნის 30-იან წლებში გალაკტიონ ტაბიძის, გრიგოლ
რობაქიძის ,,ცისფერყანწელების’’ და ა.შ შემოქმედებაში, თუმცა მალევე აიკრძალა
საბჭოთა ხელისუფლების მიერ, როგორც ანტისაბჭოური მოვლენა.ლია სტურულა
სკანდალური ხდება 17 წლის ასაკიდან,როცა უნივერსიტეტის სცენაზე წაიკითხავს ლექსს
ფიროსმანზე და დამსწრე საზოგადოების აღშფოთებას გამმოიწვევს. მას დიდი ბრძოლა
დასჭირდა სამწერლო ასპარეზზე თავის დასამკვიდრებლად.
           მეოცე საუკუნის 70-იან წლებში განსაკუთრებული ყურადღების ქვეშ მოექცნენ ის
პოეტები, რომელთაც არჩევანი თავისუფალ ლექსზე შეაჩერეს. 70-იანი წლებიდან
შესამჩნევი ხდება ვერლიბრის ნიმუშები და იკვეთებიან ავტორები, რომელთა პოეტური
არჩევანიც გახდა თავისუფალი ლექსი. როგორც ცნობილია, იმართებოდა ცხარე კამათები
და იბეჭდებოდა კიდეც ჟურნალ-გაზეთებში, კონვენციური ლექსი ჯობდა თუ
თავისუფალი. 
          1978 წლის აპრილში ქართული ენა გამოცხადდა სახელმწიფო ენად, თუმცა რუსეთი
ცდილობს ქართული ენის ,,რბილად’’ განადგურებას, რომ გადავხედოთ არქივებს,
ვნახავთ თუ როგორ იჭრება რუსული ქართველთა ცხოვრებაში. საბჭოთა იდეოლოგია
ზღუდავს თავისუფალ სიტყვასა და თავისუფალ პოეტურ აღჩევანს,სწორედ ამ ნიადაგზე
იქმნება არაერთი ვერლიბრის ნიმუში. ზოგიერთი არაკომპეტენტური შემფასებლის
აზრით, პოეტები იმიტომ ირჩევენ თავისუფალ ლექსს, რომ უფრო ადვილი დასაწერია,
ვიდრე კონვენციური. ლია სტურუას მიერ გამოქვეყნებული სონეტები კი უარყოფს ამ
მოსაზრებას. 
          მეოცე საუკუნის 30-იანი წლების დასაწყისისთვის ქართულ პოეზიაში
მოდერნისტული ძიებები საბჭოთა იდეოლოგიური ცენზურის კალაპოტში მოექცა,
ქართული ვერლიბრიხელმეორედ მეოცე საუკუნის 60-70-იან წლებში თითქმის თავიდან
იშვა. მეოცე საუკუნის 80-იანი წლების დასაწყისისთვის, ქართულ ვერლიბში სრულიად
გერვეულად ორი ტენდენცია გამოიკვეთა. პირობითად ამას ხარანაულისა და სტურუას
ხაზები შეიძლება ვუწოდოთ.  მოდერნისტთა ხაზის გამგრძელებლად შეიძლება
მივიჩნიოთ 70-იანელი ვერლიბრისტები, რომელთა დიდი მნიშვნელობა ქართული
ლიტერატურის განვითარების ისტორიაში უდავოა.
  ორმოცდაათიანი წლების მეორე ნახევრიდან ქართულ მწელობას აშკარა განახლება
დაეტყო. იმ პერიოდის უდიდეს მოვლენად იქცა 1957 წელს ახალგაზრდული ჟურნალის
-,,ცისკრის’’ დაარსება. 
2)ოთარ ჭილაძის რომანი ,,გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა’’

პირველ რიგში, შევეხები ოთარ ჭილაძის პირველნაწარმოებს „გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა
". ეს არისამბავი ვანის მცხოვრებლებისა, რომლებიცცხოვრობდნენ იდეალურ გარემოში. მ
ათ არაწუხებდათ პრობლემები, რაც რა თქმა უნდა მათუქონლობას არ ნიშნავს. ისინი მშვი
დადაგრძელებდნენ ცხოვრებას, სანამ მიწა ზღვამ არდატოვა. ზღვა არის ადამიანობის ალე
გორია, რომელიც დრო და დრო ტოვებს ვანისმცხოვრებლებს. ჭილაძე ასევე ალეგორიულა
დუკავშირებს ვანს საბჭოთა სისტემის ქვეშ მყოფსაქართველოს, რომელშიც ხელოვნურად 
შექმნილიიდეალები შესისხლხორცებული აქვთ მოქალაქეებს. ოთარ ჭილაძე ალეგორიები
ს შექმნის დიდოსტატია. (რატიანი, ნესტან.
2018) ეს იდეალები კი არ აძლევთსაშუალებას დაინახონ ის, რაც მხოლოდ გონებისთვალი
თ არის შესამჩნევი. რომანში „გზაზე ერთიკაცი მიდიოდა" ასეთი გაიდეალებული პერსონა
ჟიარის აიეტი. ის არის უძლეველი მეფე, რომლისშიშითაც კოლხის გარეთ მცხოვრებნი ვე
რ ბედავენპირდაპირ თავდასხმით ოპერაციებს, მაგრამ ვანში, სადაც აიეტის სასახლე მდებ
არეობდა სხვა ხერხითიყო შესაძლებელი ამ საშიში ურჩხულისდამარცხება. უცხოელის გა
მოჩენამ სისტემისიდეალურობას ფარდა ახადა და მისი ნამდვილისახე გამოამჟღავნა. ამ პ
რობლემებში გახვეულ, უკვეშერყეული სულის მქონე აიეტს ოჯახის წევრებიუყურადღებ
ოდ დარჩა და ქარისას შვილებმადატოვეს ვანი მშობლიური მიწის საძიებლად. მედეაკი, ყ
ველაზე პატარა წარმომადგენელი აიეტისოჯახისა გაიზარდა ყამარის, მისი მამიდის ხელშ
ი, რომელმაც მითოლოგიის მიხედვით ამირანის გამომამა მიატოვა. მედეას შექმნილი ჰქო
ნდა თავისისამყარო, რომელიც არაფრით არ მიესადაგებოდასინამდვილეს. ყამარის გარდა
ცვალების შემდეგ კიმედეას დაეწყო შინაგანი ორთაბრძოლა. ის უკვედაქალებას იწყებდა 
და ამის გამო არსებულირეალობა და მისი წარმოდგენები ერთმანეთს აღარემთხვეოდა. მი
სთვის აღარავინ არსებობდავისთანაც მივიდოდა და საკუთარ პრობლემებსგაუზიარებდა. 
ჯერ ყველაფერს საღი თვალითაც ვერუყურებდა და ქარისას პრობლემების მოსმენისასგაგ
ონილს ვერ აანალიზებდა ისე, როგორც საჭიროიყო. ის გაერთიანდა თავის დასთან მამისწ
ინაანღმდეგ და გაჰყვა იასონს, რომელსაც საერთოდარ იცნობდა და მასთან კავშირიც მხო
ლოდ მისიწარმოსახვის ნაყოფი იყო. ამ დროს უცხოელისგანზრახვა რომანტიული საერთ
ოდ არ იყო და მიწისდაპყრობასთან იყო მხოლოდ კავშირში. (ჭილაძე.
„გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა". ეს ისტორია, რა თქმაუნდა, პირდაპირ არ უნდა აღვიქვათ. ა
ლეგორიულად აიეტი შეგვიძლია მივიჩნიოთ, როგორც საბჭოთა სისტემის სიმბოლო. მედ
ეა, როგორც მომავალი თაობა და სხვა დანარჩენი კი - სისტემისგან დამუშავებული საზოგა
დოება, რომელიც ქმნის იდეალებს და ამით გაურბისრეალობას. მედეა სხვებისგან მიტოვე
ბულპრობლემას მარტო ერკინება და სავალალოშედეგამდეც მიჰყავს ის ბედს. მედეა აღქმ
ულია, როგორც უარყოფითი ქალი პერსონაჟი. პიესებშივხედავთ, როგორც საშინელ, შვილ
ების მკვლელდედას და არაერთგულ ცოლს, მაგრამ არ არსებობსხედვა, რომელიც მას ისე 
წარმოაჩენს, როგორც ოთარჭილაძე გვანახებს. ჭილაძე მედეას ხედავს, როგორცგარდამტე
ხი ასაკის პრობლემებს შეჭიდებულმარტოსულ ახალგაზრდა გოგონას, რომლისგვერდშიც 
აღარავინ დგას. ჭილაძე თვლის, რომახალგაზრდა თაობას სჭირდება იმის გაანალიზებათ
უ რა არის პრობლემა, მაგრამ ეს ვერ მოხდება იმშემთხვევაში თუ წინა თაობა არ იზრუნებ
ს მათმსოფლმხედველობაზე. ეს კი ვერ მოხდება თუთვითონ მამებისა და დედების თაობა 
არ მიხვდებასაკუთარ შეცდომებს. ამიტომ არის, რომ ქართველიერი ერთსა და იმავე ორმო
ებში ვცვივდებით.ჩემთვისყველაზე საინტერესო აღმოჩნდა ის ფაქტი, რომმედეას სახეები 
ჭილაძის სხვა ნაწარმოებებშიცმეორდება. სხვა ისტორიით, სხვა დროში, სხვასახელით, მაგ
რამ ერთი და იმავე მიზნით -
„გაქცევით". ეს პერსონაჟები ყველანი არიან„გოგონები", რაც შეგვიძლია პატრიარქალურის
ისტემის კრიტიკადაც მივიჩნიოთ. „აველუმში" ეკა-ეკატერინე-
კატო", რომელიც მამას მხოლოდ მისინაწარმოებებით იცნობს და გაქცევას ცდილობსაქციე
ბზე გასვლით და მისი პროტესტის გამოთქმით, რითაც ბავშვობას ინადგურებს,
„მარტის მამალში" დეიდა, რომელიც თავის ომში წასულ სატრფოსელოდება და გაქცევას „
წიგნებით ახერხებს, რაცერთის მხრივ იმასაც ნიშნავს, რომ ფიზიკურადგაქცევა არ არის სა
ჭირო, რომ სისტემაში „მედეა"-სროლი გქონდეს, „ყოველმან ჩემმან მპოველმან"-
შიანეტა, რომელიც ქალაქში მიდის ინჟინერისსიყვარულით, ოჯახის მიტოვების ჟინით აღ
ვსილი დამას აუპატიურებს ადამიანი, რომელიც არაფერსწარმოადგენს და ბოლოს ლიზიკ
ო „გოდორი-დან", რომლის ნდობასაც მისი მამამთილი მოიპოვებს დათავის შვილს შერთა
ვს ცოლად იმისთვის, რომთვითონ დატკბეს მასთან ურთიერთობით.
ეს ყველა სულის შემძრავი ისტორია არის თაობათაშორის დაპირისპირბის არსებობიდან გ
ამომდინარე. ასეთი დანგრეული, დასახიჩრებული ახალი თაობებიიქცევიან დედებად და 
მამებად და კიდევ უფრო ჭირსარსებული პრობლემების აღმოფხვრა. რა თქმა უნდა, აუცი
ლებელია, რომ მშობლებმა შვილები დაინახონდამოუკიდებელ არსებებად, მაგრამ ეს მათ 
როლსშვილების ცხოვრებაში უფრო ზრდის ვიდრე აკნინებს. ამ ამბისათვის ერთ-ერთი სა
უკეთესო შედარებაიქნებოდა „დედალოსის და იკაროსის" მითოლოგიური ამბავი, რომელ
შიც ძლიერი დასახელოვანი ხელოვანი დედალოსი გადაწყვეტსგაქცევას კუნძულიდან, რა
დგან გრძნობს, რომთავისუფლება არ აქვს. მისი შრომა დაფასებულია, იდეალურად ცხოვ
რობს, მაგრამ ის, რაც მის ნაშრომსხელოვნებად აქცევს ზუსტად ის აკლია. ამიტომგაუკეთე
ბს მის შვილს ხელოვნურ ფრთებს დაგააფრთხილებს:
„ფრთხილად იფრინე იკაროს, ნუდაეშვები ზღვის ზედაპირთან ახლოს, რადგანწყალმა შეს
აძლოა ფრთები დაგისველოს და ნურცძალზე მაღლა აიჭრები ცაში, მზე ცვილს დაადნობს
და ბუმბული გაცვივდება. მე გამომყევი და ნუჩამომრჩები". ისინი გაფრინდებიან, მაგრამ 
იკაროსიიმაზე მაღლა გაფრინდება ვიდრე საჭიროა. მისიჩამოვარდნის შედეგად სისხლით 
დათხვრილ ქვებსკი ვეღარ დაიტირებს დედალოსი, რადგან კიდევბევრი აქვს გასაფრენი მ
იზნის მისაღწევად. ეს არისანალოგიური მდგომარეობა საბჭოთა დროსთავდაღწეული სა
ზოგადოების მშობლებსა დაშვილებს შორის შექმნილმდგომარეობასთან. ძალიან რთული
ათავისუფლების ცნებისადმი დაგროვილი ცოდნისგაზიარება, როდესაც ამდენი ტკივილი
ს და ჯაფისშემდეგ გიწევს სისტემისგან თავის დაღწევა. ადამიანმა შეიძლება იცოდეს საზ
ღვარი იმთავისუფლებისა, რომელიც მისს სიცოცხლეს ზიანსარ მიაყენებს, მაგრამ ამის ახს
ნა და გამოცდილებისგაზიარება უჭირს მშობელს, რომელსაც ბევრიტკივილი აქვს ნანახი 
იმისთვის, რომ მიეღო ის, რაცმისმა შვილმა ყველანაირი ჯაფის გარეშე მიიღო. ამიტომ ჭი
ლაძის ნაწარმოებების მიხედვითვხვდებით, რომ ახალგაზრდა თაობისწარმომადგენელმა 
უნდა გაიაზროს ის შეცდომები, რომლებიც მისმა წინაპრებმა დაუშვეს და მათმაგალითზე 
ისწავლოს ფრენა. ამ ნააზრევსპლატონის ცნობილ „მღვიმის ალეგორია"-მდემივყავართ, მა
გრამ ჭილაძე კიდევ უფრო შორსიხედება და გვისახავს სიუჟეტებს, რომლებიცგანვითარდ
ა ამ შენიშვნების გაუთვალისწინებლობისგამო. მამამ შვილისთვის ვერ მოიცალა, დედამ ხ
მაარ ამოიღო, რადგან პატრიარქალური სისტემისწარმომადგენელი იყო და შვილმა ამ უსა
მართლობასვერ გაუძლო და უგზოუკვლოდ დაიკარგა.
კიდევ ერთი დეტალი, რომელიც ჩემი აზრით დიდყურადღებას იმსახურებს არის ის, რომ 
მედეაყოველთვის ვერ აღწევს დასახულ მიზანს, რაც იმასარ ნიშნავს, რომ გაქცევა არ სურს
. მაგალითად„მარტის მამალში" დეიდა, რომელიც ვერ ახერხებსდა ვერ ტოვებს სახლს. ის 
არ არის გაუპატიურებული, ძალადობის მსხვერპლი ან სხვა ისეთი ფაქტისგადამტანი, რო
გორიც სხვა პერსონაჟები არიან, მაგრამ მისი ტვირთი საკმაოდ მძიმეა. ის წიგნებშიპოულო
ბს გასაქცევ საფრენ ბილიკებს. გაქცევას ვერახერხებს ვერც ლიზიკო „გოდორში". მისი ქმე
დებებიშეზღუდულია და გაკონტროლებულია მამამთილისმიერ, რომელიც თავიდან მის 
ნდობას მოიპოვებს დაშემდეგ ისე შეიტყუებს ოჯახში, რომ არსებულისიმპათიების დამალ
ვაც აღარ დასჭირდება. მამამთილი „რაჟდენ კაშელი" შეგვიძლია მივიჩნიოთსისტემის სიმ
ბოლოდ, ლიზიკო კი საქართველოდ, რომელიც ენდო სისტემას და გაყვა ისეთადგილებამ
დე, საიდან გაქცევაც გაუჭირდებოდა. ლიზიკო გაქცევის შედეგად აღმოჩნდება ეკალ-
ბარდებში და საავადმყოფოში. მისი გაქცევასაბოლოო დანიშნულებამდე ვერ აღწევს. ამიტ
ომვფიქრობ, რომ ასეთი ფაქტებით ჭილაძე კიდევ უფროგვიზრდის თვალსაწიერს იმის სა
ძებრად, თუ სადშეიძლება კიდევ დავინახოთ მედეას სახე. ისთავისუფლებას მონატრებუ
ლი, გულუბყვილო არსება, რომელსაც ყველაზე მეტად სჭირდება გვერდშიდგომა.

ბილეთი 3
2)გურამ დოჩანაშვილის შემოქმედება
დაამთავრა მუსიკალური სასწავლებელი (ვიოლინოსკლასი)
1957 წელს; თბილისის სახელმწიფოუნივერსიტეტის ისტორიის ფაკულტეტი 1962 წელს.
გურამ დოჩანაშვილი  ერთ-ერთი გამორჩეული ქართველი კლასიკოსი მწერალი იყო,
რომელიც აღიარა საზოგადოებამ და მარად დარჩება მისი სახელი თავისი შემოქმედების
ხარჯზე. გურამ დოჩანაშვილის უმნიშვნელოვანესი ნაწარმოებებია: ''სამოსელი პირველი'',
''კაცი რომელსაც ლიტერატურა ძლიერ უყვარდა'', ''იგი სიყვარულისთვის იყო გაჩენილი,
ანუ გრიშა და მთავარი'', ''ერთი რამის სიყვარული, დაფარვა რომ სჭირდება, ანუ მესამე
ძმა კეჟერაძე'', ''ვატერ(პო)ლოო ანუ აღდგენითი სამუშაოები'' და
სხვა. თანამედროვე ქართველიკლასიკოსი მწერლის გურამ დოჩანაშვილის ყველაზეცნობი
ლი ნაწარმოები.
"სამოსელი პირველი" არისთავგადასავლის მაძიებელი დომენიკოს ამბავი, რომელზეც ძლ
იერ იმოქმედა იდუმალებით მოცულიკაცის - ლტოლვილის ნაამბობმა. დომენიკო ტოვებს
მშობლიურ სახლ-კარს, მამას და მიდის "ლამაზქალაქში". თანდათან მრავალ ადამიანთანუ
რთიერთობისას, იგი მიხვდება, თუ რა არისმეგობრობა, სიყვარული, სიკეთე, ბოროტება, გ
ულწრფელობა, პატიოსნება. ეს არის წიგნი სიკეთისადა ბოროტების შეცნობაზე, მას თამამ
ად შეიძლებავუწოდოთ "ცხოვრების წიგნი". რომანს საფუძვლადუდევს "უძღები შვილის" 
იგავი.
გურამ დოჩანაშვილის ნაწარმოები „კაცი, რომელსაცლიტერატურა ძლიერ უყვარდა“,
ის ნაწარმოებია, რომელიც არასოდეს დაგავიწყდებათ. ვფიქრობ, ისგულგრილს ვერც ერთ 
მკითხველს ვერ დატოვებს. ნაწარმოები საინტერესოა, რადგან ის ჩადებულსიბრძნესთან ე
რთად გაჯერებულია ირონიითა დასარკაზმით. ეს ყველაფერი კი მოთხრობასდამატებით 
ელფერს სძენს და უსაზღვრო ემოციასაღძრავს მკითხველში. აღსანიშნავია, რომ იუმორინ
ორმის ფარგლებში გვხვდება, ხოლო თხრობადაახლოებით ისევე მიმდინარეობს, როგორც 
ვასიკოკეჟერაძე ფიქრობს კარცერ-ლუქსებში მყოფიხალხისთვის პროგრამის შედგენას. ნაწ
არმოებიიწყება შედარებით მსუბუქად და ხშირად ვაწყდებითიუმორს, თუმცა სიუჟეტი თ
ანდათან მეტად სერიოზულსახეს იღებს და მთავარი სათქმელიც სწორედ მანდააგაცხადე
ბული.
გურამ დოჩანაშვილი ერთ–ერთი თანამედროვექართველი კლასიკოსი მწერალი და უდიეს
იშემოქმედია, მისი ძირითადი თმები: სიყვარული, სიკეთე, შუპოვარი ბრძოლა ბოროტები
ს წინააღმდეგდა თვისუფლებისკენ სწრაფვაა.
 
გურამ დოჩანაშვილს ამ ნაწარმოებებით უნდოდაეჩვენებინა ის მოვალეობები, რომლებიც 
ჩვენგვაკისრია სამშობლოს წინაშე, ადამიანებისადმი დარაღათქმაუნდა ლიტერატურისად
მი ძლიერისიყვარული.
 
ყურადღება მისაქცევია ნაწარმოებებისსათაურებზე, რომელიც შესაძლებელია პირდაპირი
მნიშვნელობით გავიგოთ, მაგრამ შეუძლებელიანაწარმოების სათაურის აღთქმა, მანამ სანა
მბოლომდე არ აღიქვამ ნაწარმოების არსსა დამნიშვნელობას.
 
სამი ძმა კეჟერაძე თავის მოღვაწეობის სფეროებითხომ დიდი საოცრებაა. ორი სამოთხრობ
ე და ერთისარომანე. 
 
ნაწარმოებმა რომელმაც ჩემში უდიდესიშთაბეჭდილებები დატოვა ეს არის "კაცი, რომელს
აცლიტერატურა ძლიერ უყვარდა. ჯერ მარტო კარცერ–ლუქსის თეორია რად ღირს, ან თუ
ნდაც მოდაზესაუბარი, როდესაც ამბობს ვასიკო რომფართოჯიბიანი ტანსაცმელი მოწონს 
იმიტომ, რომშიგ ნებისმიერი წიგნი ჩაეტიოს. 
 
ვასიკო ეს არის ადამიანი რომელიც ცხოვრობისნიმუშს გვაძლევს, ეს არის ადამიანი რომე
ლიცშეიძლება იდგეს ძეხვის რიგში, მაგრამ ფიქრობდესლიტერატურაზე. ადამიანი რომე
ლიც ნებისმიერთემასთან ლიტერატურას აკავშირებს,
 
უყურადღებოდ ვერ დავტოვებ შალვა კეჟერაძეს, რადგანაც ის ჩემთვის მისაბაძი პიროვნებ
აა, რომელიც სამშობლოზე უანგაროდ არისშეყვარებული, ის ნამდვილი პატრიოტია.
 
ასევე ნამდვილ ქართველად შეიძლებამოვიხსენიოთ სევერიონი, რომელიც ბევრი საუბრის
გარეშე თბილად და დაუფიქრებლად იღებს სტუმრებსშუა ღამით, თავისი ხელით უმზად
ებს საჭმელსრადგანაც მისი ცოლი სახლში არ ჰყავს და თავისივეხელით გაუშლის ნამდვი
ლ ქართულ სუფრას.
 
არ შემიძლია გვერდი ავუარო ასევე ნაწარმოებს"იგი სიყვარულისთვის იყო გაჩენილი ანუ 
მესამე ძმაკეჟრაძე" რომელიც ძალიან კარგი აღმოჩნდა.
 
გრიშა ეს იყო ადამიანი რომელიც იტალიურაქცენტზე და ადამიანების უკეთსად გადაქცევ
აზე იყოგადამკვდარი.
 
ჩემში ნეგატიური დამოკიდებულება გამოიწვიაგერასიმემ, კერძოდ იმ მომენტში როდესაც 
შალვაესაუბრება მას სამშობლოზე... შალვა როგორცპატრიოტი ცდილობს შეაყვაროს, შაცნ
ობინოსგერასიმეს სამშობლო, მადლიერების გრძნობაცგაუღვიძოს... ყანის მოთოხვნაც კი შ
ესთავაზა, იქნებსუნზე გაეღვიძებინა რაიმე გულში, მაგრამ გერასიმესკავკასიონის ყურება 
ერჩივნა...
   მთავარი სათქმელი აქ არის ის, რომ ადამიანისამშობლოთი იწყება,
"უსამშობლოდ კაცი არა ხარ!", მწერალი არაჩვეულებრივად გადმოცემს შალვასპირით, რო
მ "ჩვენ ადამიანები, მრავალფეხა არსებავართ, სხვადასხვა წესით მოსული", ის რომსამშობ
ლო უნდა შეიცნო, დააფასო წინაპრებისღვაწლიც და გიყვარდეს მამულიშვილები...
 
როგორც სხვა მწერლებს გურამ დოჩანაშვილსაცაქვს თავისებური წერის მანერა. მაგალით
დ: როგორციყო სიტყვა "ჩამომალაბორანტეს" და სხვა მსგავსისიტყვები.

ბილეთი 4
1)გაუცხოებული გმირის თეორია მეოცე საუკუნის მეორე ნახევრის ქართულ პროზაში.
როგორც ლია სტურუა ამბობდა, ის ვაჟა-ფშაველას შვილია. ლ.სტურუას სწორედ რომ,
მისეული აღქმა აქვს მოვლენებისა და საგნებისა. მაგალითად მისი ლექსი ,,სევდიან
გუნებაზე დაწერილი ლექსი’’.
,,იქნებ, უკვე მაშინ ვიცოდი,
როგორ ტირილის მიწის სიღრმეში
დაუმწიფებელი პური’’
 
ლექსი ,,სახლი’’
              ,,მე ხეებისა მოშინაურება შემიძლია’’.
ამ მაგალითებით ნათელი ხდება, რომ ვაჟას მსგავსად ლია სტურუაც გრძნობდა
განსაკუთრებულ კავშირს ბუნებასთან. ლია სტურუას ვაჟას შემოქმედების გაზიარება არ
კმარა და ის კონკრეტულ პერსონაჟსაც აცოცხლებს თავის ლექსში. ეს არის ,,გველის
მჭამელის’’ მინდია:
ლია სტურუას ლირიკული გმირიც ისევეა გაუცხოებული, როგორც ვაჟა-ფშაველასი.
პლატონის ,,სახელმწიფოს’’ იდეა გასდევს ლ.სტურუას შემოქმედებას. ასეთი ლექსი
აქვს ,,უძილობა’’.
მისი ლირიკული გმირი ბავშვობიდან გარიყული და უცხოა თავისი საზოგადოებისთვის.
მის ლირიკულ გმირ ბავშვობიდან აქვს ბუნებასთან ღრმა კავშირი. მის ლექსში:,,სულით
დაავადებულთა სახლი’’ წარმოდგენილი აქვს სწორედ სულით დაავადებულთა სახლი,
რომელიც თავის სახლად წარმოუდგენია. აქ თითოეულ პაციენტს თავისი მისრაფება
აქვს,რომელიც განსხვავებულია ჩვეულებრივისგან.
იგი თვლის რომ ადამიანს, როგორც ხეს, სასიცოცხლოდ თავისუფლება სჭირდება, რათა
შეიგრძნოს ბუნებით ტკბობის უპირატესობანი. ხე მსხმოიარეა, ანუ ნაყოფიერი, რაც
ახარებს პოეტს, თუმცა იგი მზესა და წყალსაა  მოკლებული, ანუ მარტოა, რაც მას
მარტოსულად აქცევს. ლირიკული გმირიც ასეთია-ნაყოფიერი, სავსე იდეებითა და
მისწრაფებებით, თუმცა გვერდით მდგომი არ ჰყავს. ლია სტურუას ლირიკული გმირის
გაუცხოება კარგადაა ასახული მის ლექსში ,,მგელი’’ აღწერილი აქვს როგორ იტანჯება
ცხოველი გალიაში იმ დროს, როცა მის ნაირები ბუნებაში დანავარდობენ. თუმცა,
მიუცედავად მისი სასოწარკვეთილებისა დ მარტოსულობისა, მას აქვს იმედის
ნაპერწკალი, რომ აღმოაჩენს ვინმე ისეთს, რომელიც მიიღებს, შეეჩვევა. 
2016 წელს გამოსცა კრებული/,,მგლის საათი’’, რომელშიც კარგადაა
აღბეჭდილი ,,მოთვინიერებული მგლის’’ მგლის ბუნება, რომელიც ასეთ ადამიანთანაა
გაიგივებული. რომელსაც არ შეუძლია რაღაც საზღვრებს მიღმა მოქმედება და ფიქრი. იგი
შებოჭილია, გალიაშია მისი შესაძლებლობები..
 2)მუხრან მაჭავარიანის პოეტური ბიოგრაფია
მუხრან მაჭავარიანი დაიბადა 1929 წელს საჩხერის რაიონის სოფელ არგვეთში,
მოსამსახურის ოჯახში. საშუალო განათლება მან თბილისში მიიღო. სწავლობდა 25-ე
საშუალო სკოლაში, რომელიც მოგვიანებით ვაჟთა მეშვიდე სკოლად გადაკეთდა.
1947 წელს შევიდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აღმოსავლეთმცოდნეობის
ფაკულტეტზე, რომელიც 1953 წელს დაამთავრა.მ. მაჭავარიანი სალიტერატურო
ასპარეზზე უნივერსიტეტში სწავლის პერიოდში გამოვიდა. მისი პირველი ლექსები 1951
წელს დაიბეჭდა უნივერსიტეტის მაშინდელი რექტორის, აკად. ნიკო კეცხოველის
ინიციატივით გამომავალ ახალგაზრდა მწერალთა ალმანახ `პირველ სხივში", რომელსაც
ბესარიონ ჟღენტი რედაქტორობდა. ამ პუბლიკაციამ ფართოდ გაახმაურა მისი, როგორც
ნიჭიერი ახალგაზრდა პოეტის, სახელი. განსაკუთრებული მოწონება ხვდა წილად
ცნობილ ლექსს _ `სულხან-საბა ორბელიანი" (იგივე `საბა"). პოეტის პირველი წიგნი
გამოვიდა 1955 წელს. აქედან მოყოლებული, მ. მაჭავარიანის ლექსები სისტემატურად
იბეჭდება პერიოდულ პრესაში და გამოდის ცალკეწიგნებად.1957-1963 წლებში მ.
მაჭავარიანი მუშაობდა ჟურნალ `ცისკრის" რედაქციაში პოეზიის განყოფილების გამგედ.
1963-64 წლებში რედაქტორობდა ჟურნალ `პიონერს,~ 1967-82 წლებში _ `დილას," 1982-88
წლებში _ `საუნჯეს.~ 1988-92 წლებში იყო საქართველოს მწერალთა კავშირის
თავმჯდომარე. ნაყოფიერი სამწერლო და საზოგადოებრივი მოღვაწეობისათვის
მიღებული ჰქონდა მრავალი ჯილდო, მათ შორის რუსთაველის პრემიაც. მ. მაჭავარიანი
წარმატებით ეწეოდა მთარგმნელობით საქმიანობასაც. 1965-1966 წლებში იგი
შემოქმედებითი მივლინებით იყო ბულგარეთში, რის შედეგადაც შეადგინა და ქართულ
ენაზე გამოსცა ბულგარული პოეზიის ანთოლოგია.გარდაიცვალა 2010 წელს.
დაკრძალულია მთაწმინდის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.მ.
მაჭავარიანის პოეტური ბიოგრაფია ორმოციანი წლების შუახანებიდან იწყება. მისი
პირველი პოეტური კრებული გამოვიდა 1955 წელს, 1959 წელს კი პოეტმა ორი წიგნი
გამოსცა _ `წითელი მზე და მწვანე ბალახი~ და `სიჩუმე უშენოდ.~ ეს უკანასკნელი
პოეტური კრებული რუსულად თარგმნა ევგენი ევტუშენკომ, რისთვისაც პოეტი
ახალგაზრდობისა და სტუდენტთა მოსკოვის VII მსოფლიო ფესტივალის ლაურეატი
გახდა.მიუხედავად იმისა, რომ მუხრანის იმდროინდელ ლექსებში აშკარად ვლინდება
ნიჭიერი შემოქმედის მახვილი თვალი, ეს პირველი ნაწარმოებები მაინც გაგრძელება
იყო იმ ფარული, მკითხველისათვის უჩინარი პერიოდისა, თავად ავტორი `ლექსის
წერის პრაქტიკას" რომ არქმევს სახელად.მუხრანის, როგორც თვითმყოფადი ნიჭისა და
მკაფიო ინდივიდუალური ხმის პოეტის, ჩამოყალიბება არსებითად ცოტა მოგვიანებით,
40-50-იანი წლების მიჯნაზე ხდება, როდესაც ქმნის და ბეჭდავს მისი შემოქმედების ისეთ
საინტერესო ნიმუშებს, როგორებიცაა: `საბა", `პუშკინი ტფილისში", `ვახტანგ მეფის
ნანადირევი", `ამოიქროლამთაწმინდაზე", `ცივი ქუჩები პეტერბურღის შემოიარა რა"
(1949 წ.), `მიდის, მიდის...", 
`ჭოლა" (1950 წ.), `მიწურული მეცხრამეტე საუკუნისა ანუ იმერული ქელეხი" (1951
წ.), `საქართველო", `საქმიანი ღორი", `უფრო სიხარულობს ჩემი სიხარული" (1952 წ.),
`ორი 
ცრემლიდან საქართველოს გაჰყურებს საბა" (1953 წ.) და ა. შ. ამ ლექსებმა უკვე
დაბეჯითებით ამცნეს მკითხველს ქართულ პოეზიაში სრულიად ორიგინალური ხმისა
და 
სტილის პოეტის მოსვლა.მაგრამ თავდაპირველად ეს პოეტური სიახლეები მხოლოდ
გულმხურვალე ტაშისცემითა და აღფრთოვანებით როდი მიიღო ლიტერატურულმა
საზოგადოებამ.
ხალხი ლექსს მხოლოდ მაშინ გაითავისებს, როცა ლექსში ხმა და სათქმელი ერთმანეთზეა
მორგებული".ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე უნდა ითქვას, რომ მეოცე საუკუნის
ქართულ პოეზიაში თუ ვინმეს ჰქონდა ეს იშვიათი უნარი მომადლებული, მათ შორის იყო
მუხრანიც, მკაფიოდ გამორჩეული ხმის პოეტი. სწორედ ამ მკვეთრად ინდივიდუალური
პოეტური ხმით წვდება მისი ლექსი მკითხველის სმენას და ხიბლავს მას.მ. მაჭავარიანის
პოეზიისათვის დამახასიათებელი მხატვრული თავისებურებანი ყველაზე მეტად
პატრიოტულ თემაზე შექმნილ ლექსებში გამოვლინდა. პოეტის ეროვნულპატრიოტული
თვალთახედვა განუყოფელად იყო დაკავშირებული ჩვენი ქვეყნის ისტორიული
წარსულისა და თანამედროვეობის საჭირბოროტო პრობლემებთან. მკითხველს ხიბლავს
პოეტის უკომპრომისო დ პრინციპული პოზიცია, ყოველგვარი მიკიბვ-მოკიბვის გარეშე
გამოვლენილი ჩვენი ისტორიის საჭირბოროტო პრობლემათა გააზრებისა და წარმოჩენის
დროს.

ბილეთი 51)მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის პოეზიის ჟანრული სტრუქტურა (ეპიკური

და ლირიკული ლექსი).ვერსიფიკაციული ლექსი.
ქართული მწერლობისათვის ალბათ ამ საუკუნეებისგანმავლობაში ყველაზე მშვიდი და ნა
ყოფიერი ხანამეოცე საუკუნის მეორე ნახევარი იყო. წინა საუკუნის60-70-იანი წლებიდან, 
როცა საბჭოთა კავშირში ე. წ.
„უძრაობის ხანა“ დაიწყო, ცენზურა შედარებითდამშვიდდა: მწერლებს ფიზიკურად ნაკლ
ებადსპობდნენ, ქვეყანაში ასე თუ ისე სტაბილურიეკონომიკური და სოციალური მდგომარ
ეობა შეიქნადა ეს ოდნავი  შვებაც კი საკმარისი აღმოჩნდასაიმისოდ, რომ სწორედ ამ პერი
ოდში ქართულილიტერატურა მანამდე არნახული ტემპითგანვითარდა. აყვავდა თითქმი
ს ყველალიტერატურული ჟანრი და თითოეულ ამ ჟანრშინამდვილი შედევრებიც დალაგ
და. განსაკუთრებულიაღმავლობა პროზამ და დიდი მოცულობის ჟანრებმა(რომანი, მოთხ
რობა) განიცადა.
ეპიკური პოეზია არის ლიტერატურული ჟანრი, რომელიც შედგება გრძელი, სერიოზული 
და პოეტურითხრობისგან მნიშვნელოვანი მოვლენის შესახებ, რომელსაც ხშირად გმირი ა
სრულებს. მწერლობისგამოგონებამდე ეს ჟანრი მკაცრად ზეპირი იყო. ამგაგებით, ტერმინ
ი "ეპოსი" მომდინარეობს ბერძნულისიტყვიდან ეპოსი, რაც ნიშნავს "რაც ითვლება".ყველა
პრაქტიკული მიზნით, უძველესი კულტურები ეპიკურლექსებად აღწერდნენ მხოლოდ იმ
ას, რაცდამახსოვრებას იმსახურებდა. მწერლობისგანვითარების დაწყებამდე ეპიკური ლე
ქსებიდაიმახსოვრეს და მათ მნიშვნელოვანი როლიითამაშეს კულტურის დიადი ჩანაცვლ
ებისა დაისტორიის ჩანაწერის შენარჩუნებაში.
ლირიკა-პოეზიის გვარი, რომელშიც უშუალოდ არისგადმოცემული ავტორის პირადი მის
წრაფება, განცდა, შთაბეჭდილება, რასაც იგი იღებს ცხოვრების ამა თუიმ მოვლენისაგან.
ლექსთწყობა, იგივე ვერსიფიკაცია (ლათ. versus — ლექსი და facio — ვქმნი)
— მხატვრული მეტყველებისბგერითი, მეტრულ-რიტმული, ფსიქოლოგიურ-
ინტონაციური ორგანიზაცია, რომლისმოწესრიგებულობა, საკუთრივ მას ესთეტიკურიფენ
ომენის მნიშვნელობას სძენს. ლექსითიმეტყველებისათვის ნიშანდობლივი დაყოფა რიტმ
ულ-ინტონაციურ მონაკვეთებად (ტაეპებად) დამახასიათებელია ყველა ენისთვის, მაგრამ 
ტაეპისშინაგანი ორგანიზაცია (სალექსო საზომი, მეტრი) სხვადასხვაგვარია სხვადასხვა ენ
აში და განისაზღვრებაყოველი ენის ბუნებით. შესაბამისად, შეიქმნალექსთწყობის სხვადას
ხვა სისტემები, რომლებიც იყოფაორ ძირითად კატეგორიად: მეტრული (რომლებსაცსაფუ
ძვლად უდევს რიტმული მოდიფიკაციები) დადისმეტრიული.
ლექსითი მეტყველებისსაწყისები სინკრეტიზმის ხანაშია, როდესაც სიმღერა, პოეზია, მუს
იკა და ცეკვა მთლიანობაში იყოწარმოდგენილი. ხელოვნების განვითარების გარკვეულეტ
აპზე ლექსითი მეტყველება გამოეყო მელოდიას, რომელიც ძირეულად განსხვავდება მისგ
ან ბგერისსიმაღლითა და ხანგრძლივობით, კილოსორგანიზაციითა და ტემბრით. ლექსით 
მეტყველებასაცდა მელოდიასაც აქვთ მეტრულ-რიტმული სტრუქტურა, მაგრამ თუ მუსიკ
ალური რიტმი უწყვეტია, მუსიკალურპაუზებს განსაზღვრული მეტრი აქვს და ისინიმუსი
კალურ საზომში შედის, ლექსის რიტმი წყვეტილია, ყოველ ტაეპში რიტმული მოძრაობა 
თავიდან იწყება, ტაეპების შიგა პაუზები და პაუზები ტაეპებს შორისმკაცრად განსაზღვრ
ული არ არის და სალექსო საზომშიარ შედის.
2)ჭაბუა ამირეჯიბის რომანი--,,დათა თუთაშხია’’
 ლიტერატურის ისტორიაში გვხვდებიან მწერლები, რომელთა შემოქმედებითი
უკვდავება ერთ ნაწარმოებთანაა დაკავშირებული. მიუხედავად იმისა, რომ ჭაბუა
ამირეჯიბის ლიტერატურული ღვაწლის შეფასების დროს მკვლევარი გვერდს ვერც მის
სხვა ქმნილებებს აუვლის, საყოველთაო აღიარება და მარადიული მწერლური სიცოცხლე
მას, როგორც მხატვრული სიტყვის დიდოსტატს, უპირველეს ყოვლისა, მაინც `დათა
თუთაშხიამ" მოუპოვა.დღეს, რომანის შექმნიდან სკმაოდ დიდი დროის გასვლის შემდეგ,
უკვე სრულიადგადაუჭარბებლად და დაბეჯითებით შეიძლება თქმა იმისა, რომ `დათა
თუთაშხია" ქართული პროზის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მიღწევაა, მაღალზნეობრიობის,
სიკეთისა და მოყვასისადმი რაინდული სიყვარულის მქადაგებელი მონუმენტური წიგნი,
რომლის ცენტრალური გმირის იდეალიზებული სახე წარუშლელად დამკვიდრდა
მკითხველისცნობიერებაში, როგორც მარადიული ხატება ადამიანური
კეთილშობილებისა, ჰუმანიზმისა და ზნესრულობისა.`დათა თუთაშხიას"
ლიტერატურული უკვდავების დასტურად ის საერთაშორისო აღიარებაც უსათუოდ
უნდაგავიხსენოთ,რომელიც მან მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაშიც მოიპოვა. ქართული
მწერლობის დიდი შემოქმედებითი წარმატების გამომხატველი ესმონუმენტური წიგნი
დღეს უკვე საყოველთაო სიყვარულით გარემოსილი პოპულარული ქმნილებაა, მყარად
დამკვიდრებული თანამედროვე მსოფლიო ლიტერატურის საუკეთესო ნიმუშების
გვერდით.`დათა თუთაშხია" თავდაპირველად 70-იან წლებში დაიბეჭდა ჟურნალ
`ცისკარში" და გამოქვეყნებისთანავე მოექცა როგორც მწერალთა, ისე ფართო მკითხველი
საზოგადოების განსაკუთრებული ყურადღების ცენტრში. მიუხედავად იმისა, რომ
რომანის დასტამბვიდან საკმაოდ დიდი დრო გავიდა, მისადმი ინტერესი არათუ არ
დამცხრალა, პირიქით, კიდევ უფრო გაიზარდა. `დათა თუთაშხია", ჩვენთანაც და
უცხოეთშიც, დღეს ერთსულოვნადაა აღიარებული თანამედროვე ქართული მწერლობის
ერთ-ერთ ყველაზე 
დიდმნიშვნელოვან მიღწევად. ამის დადასტურებაა ის მრავალრიცხოვანი წერილები და
გამოკვლევები, რომლებიც ნაწარმოების შესწავლასა და კრიტიკულ-ლიტერატურულ
გაანალიზებას მიეძღვნა.კრიტიკოსები დაუცხრომელი ინტერესით საუბრობენ რომანის
მხატვრულ ღირსებებსა და პრობლემებზე და ზოგჯერ არსებითად განსხვავებული
სახითაც კი იაზრებენ მის ცალკეულ ეპიზოდებსა და ავტორისეული მიზანსწრაფვის
საკვანძო საკითხებს.მაგალითად, კრიტიკოსთა და ლიტერატურათმცოდნეთა სწორედ
ამგვარი აზრთა 
სხვადასხვაობის საგნად იქცა `დათა თუთაშხიას" ჟანრობრივი სახეობის განსაზღვრა.
ერთნი მას ფსიქოლოგიურ რომანად მიიჩნევენ, მეორენი სათავგადასავლო ნაწარმოებად, 
მესამენი ფილოსოფიურად, მეოთხენი რომან-პარაბოლად და ა. შ. `დათა თუთაშხიას"
ჟანრობრივი სახეობის განსაზღვრის დროს შეხედულებათა ასეთი მრავალფეროვნება,
ჩემის აზრით,სავსებით გამართლებული მოვლენაა და მის მხატვრულ ბუნებას
არსებითად განაპირობებს მოვლენათა არაერთგვაროვანი აღქმა და 
მხატვრული წარმოსახვა. ამ თვალსაზრისით, ალბათ, უფრო სწორი იქნება, თუ ვიტყვით,
რომ `დათა თუთაშხია" ე. წ. სინთეზური რომანია, რომელიც არამც და არამც არ 
შეიძლება შეიბოჭოს ერთი რომელიმე ჟანრული სახეობის სპეციფიკის განმსაზღვრელი
ნორმატიული ნიშან-თვისებებით.`დათა თუთაშხია" ქართული პროზის ერთ-ერთი
ყველაზე დიდი მიღწევაა, სიტყვიერი ხელოვნების ერთ-ერთი უმაღლესი მწვერვალი და
სასიამოვნოდ გამაოგნებელი ნიმუში. ამ რომანით კიდევ ერთხელ წარმოჩინდა ქართული
ენობრივი სამყაროს ამოუწურავი შესაძლებლობანი და ახალ-ახალი წახნაგები. ალბათ, არ
გადავაჭარბებ, თუ ვიტყვი, 
რომ ჭ. ამირეჯიბის მიერ ამ ნაწარმოებით დამკვიდრებულმა სტილურ-ენობრივმა
ინტონაციამ ხალხის ფართო ფენების ყოველდღიურ მეტყველებაშიც კი ჰპოვა
თავისებური 
ასახვა და გარკვეული გავლენაც მოახდინა მასზე. ამ თვალსაზრისით, პირველ ყოვლისა,
ის შინაგანი ინტონაციურ-ფრაზეოლოგიური მუსიკა უნდა აღინიშნოს, რითაც დათა 
თუთაშხიას მეტყველება ხასიათდება.
ბილეთი7
1)ქართული პოსტმოდერნისტული რომანი 
 პოსტმოდერნისტული ლიტერატურისთვის დამახასიათებელი მხატვრული ეფექტები
გასული საუკუნის 70-80-იანი წლებიდან თანდათანობით ქართულ მწერლობაშიც
წარმოჩნდა. მან, მართალია, დაგვიანებით, მაგრამ მაინც მიიღო პოსტმოდერნიზმი.
მკვლევარი ლევან ბრეგაძე წერილში ,,ქართული პოსტმოდერნიზმი~ წერს: ,,არსებობს
უაღრესად საინტერესო ქართული 
პოსტმოდერნიზმი, არსებობს დიდი ხანია~ (ბრეგაძე 2008: 188). ამ გზის დასაწყისში
იკვეთება ის მხატვრული ორიენტირები და სახელები, რომელთაც 
ზოგჯერ იქნებ გაუცნობიერებლადაც კი სათავე დაუდეს ქართულ პოსტმოდერნისტულ
ისტორიებს. ნაირა გელაშვილი - ქართულ პოსტმოდერნიზმზე საუბარს იწყებენ ნაირა
გელაშვილის შემოქმედებით, სადაც აღნიშნული ლიტერატურული
მიმდინარეობა სრულყოფილად გამოვლინდა, ამის მაგალითია მისი ერთ-ერთი
გამორჩეული რომანი ,,ანაბეჭდები~ (ჩვენება), რომელიც პოსტმოდერნიზმისთვის
დამახასიათებელი ნიშან-თვისებებით გამოირჩევა. ამ ნიშნებიდან აღსანიშნავია ორმაგი
კოდირება, რიზომა, ალუზია, ინტერტექსტი, ფრაგმენტულობა. ,,იგი 
გარეგნულად, გრაფიკული ფორმითაც აღძრავს რიზომის ასოციაციას.,,ანაბეჭდები~
მნიშვნელოვანი ნაწარმოებია იმითაც, რომ ტექსტში ჩართულია დოკუმენტური მასალა,
რაც უფრო მეტ ინტერესს სძენს მას. თავად ავტორი წერს; ,,თუ სიცოცხლე ავად არის,
ზაფრა ჩაღვრილი, მეც ასევე აღვწერ მას, როგორც ისტორიას, დოკუმენტურად, სადაც
მხოლოდ იმდენი სიტყვა 
იქნება, რამდენი საგანი ან მოვლენაც: დაიბადა, გაიარა, ეტკინა, ატირდა. კაცის
სიცოცხლეს მხოლოდ აღნუსხავენ და მე არაფრის შეცვლა არ შემიძლია.… მეც 
ავდგები, შევკრებ ამ ნუსხას, ნომრებს და ვეტყვი ჩემს თავს, შენ ნუღარაფერს ნუ
დაუმატებ, აი, ცხოვრება ასე მიდის და შენ არაფერი არ შეგიძლია~.
ეს დოკუმენტები გმირის ცხოვრებაზე მეტყველებენ, რომელიც ხშირადერთი სიტყვით
გადმოიცემა, მკითხველი მის წარმოდგენაში ერთ მთლიანობად აქცევს აღნიშნულ
დოკუმენტურ მასალას და ქმნის წარმოდგენას გმირის შესახებ. ემოცია, რომელსაც
თითოეული ნივთი აღძრავს მკითხველში, ორმაგი კოდირების შედეგია. ტექსტში
ციტირებულია 50-მდე დოკუმენტი. მაგალითად, 
,,უბრალო საწერ კალამი თავისთავად ვერავითარ ემოციას ვერ აღძრავს, მაგრამ,თუ
შევიტყობთ, რომ ეს დიდი მწერლის ნაქონი ავტოკალამია, სრულიად ჩვეულებრივი
ნივთი მაშინვე ემოციური მუხტით აღიჭურვება~.ცხოვრებაში არაფერი არ იკარგება.
ადამიანი მთელი თავისი სიცოცხლის მანძილზე ანაბეჭდებს ტოვებს მის მიერ განვლილ
გზებზე, ასევე არ იკარგება 
მისი ფიქრებიც, ისინი სადღაც იქ ირეალურ სივრცეში ანაბეჭდებს ტოვებენ. ,,საგნებზე
საკუთარი ანაბეჭდები უნდა ვაცოცხლოთ~ ისინი კი მხოლოდ მაშინ 
იარსებებენ, თუკი ორმაგად იქნებიან კოდირებულნი და ჩვენში ემოციებს აღძრავენ.
ტექსტში აღნიშნული დოკუმენტების სიუხვე ხშირად, ცოტა არ იყოს, 
მოსაბეზრებლად გვეჩვენება, თუმცა, როდესაც მათ მნიშვნელობას დავაკვირდებით,
ნათელი ხდება, რომ უფრო დიდი სიმბოლური დატვირთვა 
 აკისრიათ, ვიდრე ეს ერთი შეხედვით ჩანს.როლან ბარტის აზრით: ,,ნებისმიერ თხრობაში
სხვადასხვა კოდებია გადახლართული, გამუდმებით რომ ენაცვლებიან ერთმანეთს, რაც
ბადებს 
მკითხველის მოუთმენლობას~ _ ჩაწვდეს აზრის ნიუანსებს, რომლებიც მუდამ უსხლტება
ხელიდან~. მნიშვნელოვანია, რომ სწორედ ამის გამო ხდება თხრობაში ავტორის
შემოყვანა. 
,,პოსტმოდერნისტული თხრობის ამგვარ შემთხვევაში ავტორის განმარტების გარეშე
ფონს ვერ გავალთ. ავტორმა თვითონ უნდა გაშიფროს კოდი, უნდა აგვიხსნას, რატომ
იყენებს ამა თუ იმ უცნაურ მხატვრულ ხერხს. მოკლედ აქ საჭირო ხდება ავტორის
ესეისტურ-თეორიული ჩარევა თხრობაში, ანუ საჭირო ხდება მეტატექსტი_ტექსტი
ტექსტის შესახებ~.თავად ნაირა გელაშვილი პოსტმოდერნიზმის არსებობას მის
შემოქმედებაში არ აღიარებს და აცხადებს: ,,პოსტმოდერნიზმი იგივეა, მიცვალებულს რომ
მაკიაჟი გაუკეთოო~, და მაინც თუ არა პოსტმოდერნიზმი, 
მაშინ რასთან გვაქვს საქმე ნაირა გელაშვილის ამ ნაწარმოებებში? ნაირა გელაშვილის
პროზაში ,,უხვად არის ,,ღია კარი~, რომლის მიღმა საკუთარი 
სამყაროს დანახვა, ,,გაშიფრვა’’ შეიძლება~ ). ეს მომენტი კიდევ ერთხელ ცხადყოფს
მწერლის განსხვავებულ ხედვაზე, რომელიც არ იყო დამახასიათებელი 70-80-იანი წლების
პროზისთვის.

ბილეთი9 1)მეოცე საუკუნის მეორე ნახევრის ქართული პოეზიის ლირიკული

გმირილირიკული გმირიშექმნილია ნაწარმოებშიმხატვრულად გარდაქმნილი სახით დაფიქსირებული
პოეტის ცხოვრებისეული გამოცდილების, მისიგანცდების, შეგრძნებების, მოლოდინების და ა.შ. თუმცა
, თავად პოეტისა და მისი ლირიკული გმირისპიროვნების სრული იდენტიფიცირება უკანონოა: ყველაფ
ერი, რასაც ლირიკული გმირის „ბიოგრაფია“ მოიცავს, სინამდვილეში თავად პოეტთან არმომხდარა. მა
გალითად, M.Yu-
ს ლექსში. ლერმონტოვის „ოცნებაში“, ლირიკული გმირისაკუთარ თავს სასიკვდილოდ დაჭრილს ხედა
ვსდაღესტნის ხეობაში. ეს ფაქტი არ შეესაბამება თავადპოეტის ემპირიულ ბიოგრაფიას, მაგრამ აშკარაა„
ძილის“ წინასწარმეტყველური ბუნება (ლექსიდაიწერა 1841 წელს, ლერმონტოვის გარდაცვალებისწელს
):

შუადღის სიცხეში დაღესტნის ხეობაში ტყვიითმკერდში ვიწექი გაუნძრევლად; ღრმაჭრი
ლობა ისევ ეწეოდა, ჩემი სისხლიწვეთ-წვეთს სცემდა.
ტერმინი „ლირიკული გმირი“ შემოიღო Yu.N. ტინიანოვი 1
1921 წელს და გაგებულია, როგორცლექსებში გამოხატული გამოცდილების მატარებელი. 
„ლირიკული გმირი არის ავტორი-პოეტის მხატვრული„ორმაგი“, რომელიც იზრდება ლი
რიკულიკომპოზიციების ტექსტიდან (ციკლი, ლექსების წიგნი, ლირიკული ლექსი, ლირი
კის მთლიანობა), როგორცმკაფიოდ განსაზღვრული ფიგურა ან ცხოვრებისეულიროლი. რ
ოგორც დარწმუნებით, ბედისინდივიდუალურობით, შინაგანი სიმშვიდისფსიქოლოგიურ
ი განსხვავებულობითდაჯილდოებული ადამიანი“ 2 .

ლირიკული გმირი არ არის ლირიკული პოეტის ყველაშემოქმედებაში და ლირიკული გმი
რის შეფასება არშეიძლება ერთი ლექსით, ლირიკული გმირის იდეაშედგება პოეტის ლექს
ების ციკლიდან ან მისი მთელიპოეტური ნაწარმოებიდან. . ეს არის ავტორისცნობიერები
ს გამოხატვის განსაკუთრებული ფორმა 3:

1. ლირიკული გმირი არის სიტყვის მატარებელიცდა გამოსახულების სუბიექტიც. ის ღიად 
დგასმკითხველსა და გამოსახულ სამყაროს შორის; ლირიკულ გმირზე შეგვიძლია ვიმსჯე
 ლოთ იმისმიხედვით, თუ რა არის მისთვის ახლობელი, რას ეჯანყება, როგორ აღიქვამს სა
მყაროს დამის როლს სამყაროში და ა.შ.
2. ლირიკულ გმირს ახასიათებს შინაგანიიდეოლოგიური და ფსიქოლოგიური ერთიანობა; სხ
ვადასხვა ლექსებში ვლინდება ერთიადამიანის პიროვნება სამყაროსთან დასაკუთარ თავ
თან მიმართებაში.
3. ბიოგრაფიული ერთიანობა შეიძლებაგაერთიანდეს შინაგანი გარეგნობისერთიანობასთან. 
ამ შემთხვევაში, სხვადასხვალექსები შეიძლება გაერთიანდეს გარკვეულიადამიანის ცხოვ
რების ეპიზოდებში.
ლირიკული გმირის სიზუსტე დამახასიათებელია, მაგალითად, მ.იუ. ლერმონტოვი (რომე
ლიც ფლობსლირიკული გმირის აღმოჩენას რუსულლიტერატურაში, თუმცა თავად ტერმ
ინი გაჩნდა მე-20 საუკუნეში), ნ. ნეკრასოვი, ვ. მაიაკოვსკი, ს.ესენინი, ა.ახმატოვა, მ.ცვეტაე
ვა, ვ. დამახასიათებელირეაქციები მსოფლიოს მოვლენებზე და ა.შ.

ამასთან, არის ლირიკული სისტემები, რომლებშიცლირიკული გმირი არ გამოდის წინა პ
ლანზე, ვერც მისფსიქოლოგიაზე, ვერც ბიოგრაფიაზე, ვერც ემოციურსამყაროზე ვერაფერ
ს ვიტყვით. ასეთ ლირიკულსისტემებში „პოეტურ სამყაროსა და მკითხველსშორის, ნაწარმ
ოების უშუალო აღქმაში, არ არსებობსპიროვნება, როგორც გამოსახულების მთავარისუბიე
ქტი ან მკვეთრად აღქმადი პრიზმა, რომლითაცხდება სინამდვილის გარდატეხა“ 4 . ამ შემ
თხვევაშიჩვეულებრივია საუბარი არა ლირიკულ გმირზე, არამედ ამა თუ იმ პოეტის პოეტ
ურ სამყაროზე. ტიპიური მაგალითია ა.ა. ფეტი თავისიგანსაკუთრებული პოეტური ხედვი
თ სამყაროსშესახებ. ფეტი მუდმივად საუბრობს ლექსებშისამყაროსადმი მის დამოკიდებუ
ლებაზე, სიყვარულზე, ტანჯვაზე, ბუნების აღქმაზე; იგიფართოდ იყენებს პირველი პირის 
მხოლობითისპირად ნაცვალსახელს: მისი ორმოცზე მეტინაწარმოები იწყება „მე“-ით. თუმ
ცა, ეს „მე“ არ არისფეტის ლირიკული გმირი: მას არც გარეგანი, არცბიოგრაფიული და არც 
შინაგანი სიზუსტე აქვს, რაცსაშუალებას გვაძლევს ვისაუბროთ მასზე, როგორცერთგვარ პ
იროვნებაზე. პოეტის ლირიკული „მე“ არისსამყაროს ხედვა, არსებითად აბსტრაქტულიკო
ნკრეტული პიროვნებისგან. ამიტომ ფეტის პოეზიისაღქმისას ყურადღებას ვაქცევთ არა მა
სშიგამოსახულ პიროვნებას, არამედ განსაკუთრებულპოეტურ სამყაროს. ფეტის პოეტურ ს
ამყაროში ცენტრიარის გრძნობა და არა აზრი. ფეტი დაინტერესებულიაარა იმდენად ადამ
იანებით, რამდენადაც მათიგრძნობებით, თითქოს აბსტრაქტულია ხალხისგან. ასახავს გა
რკვეულ ფსიქოლოგიურ სიტუაციებს დაემოციურ მდგომარეობას მათი ზოგადითვალსაზ
რისით - პიროვნების სპეციალური საწყობისგარეთ. მაგრამ ფეტის ლექსებში განცდებიგან
საკუთრებულია: ბუნდოვანი, განუსაზღვრელი. ასეთი ბუნდოვანი, ძლივს აღქმადი შინაგა
ნისამყაროს რეპროდუცირებისთვის ფეტი მიმართავსპოეტური საშუალებების რთულ სის
ტემას, რომელსაცმთელი თავისი მრავალფეროვნებით აქვს საერთოფუნქცია - რყევი, განუ
საზღვრელი, გაუგებარიგანწყობის შექმნის ფუნქცია.

ლირიკულ გმირს პოეზიაში, თუმცა სრულებით არემთხვევა ავტორის „მეს“, განსაკუთრებ
ულიგულწრფელობა ახლავს თან, აღსარება, ლირიკულიგამოცდილების „დოკუმენტაცია“, 
თვითდაკვირვებადა აღსარება სჭარბობს მხატვრულ ლიტერატურას. ლირიკული გმირი 
და არა უსაფუძვლოდ, როგორცწესი, აღიქმება როგორც თავად პოეტისგამოსახულება - ნამ
დვილად არსებული პიროვნება.

თუმცა, ლირიკულ გმირში (მთელი მისი აშკარაავტობიოგრაფიისა და ავტოფსიქოლოგიზ
მისმიუხედავად) ჩვენ იზიდავს არა იმდენად მისიპირადი უნიკალურობა, არამედ მისი პი
რადი ბედი. რაც არ უნდა ბიოგრაფიული, ფსიქოლოგიურიდარწმუნება ფლობდეს ლირიკ
ულ გმირს, მისი „ბედი“ჩვენთვის საინტერესოა უპირველესად მისიტიპიურობით, უნივერ
სალურობით, ეპოქის და მთელიკაცობრიობის საერთო ბედის ასახვით. ამიტომ, ლ.იასშენი
შვნა. გინზბურგი ლირიკის უნივერსალურობისშესახებ: „... ლირიკას თავისი პარადოქსი ა
ქვს. ლიტერატურის ყველაზე სუბიექტური სახეობა, ის, როგორც სხვა, მიისწრაფვის ზოგა
დისკენ, სულიერიცხოვრების უნივერსალურ გამოსახვისკენ... თულირიკა ქმნის ხასიათს, 
მაშინ ის არ არის იმდენად„პირადი“, ინდივიდუალური, რამდენადაცეპოქალური, ისტორ
იული; თანამედროვეობის ისტიპიური გამოსახულება, რომელსაც ავითარებსკულტურის 
დიდი მოძრაობები“ 5 .

ლირიკული გმირი - ლირიკულ ნაწარმოებში ავტორისცნობიერების გამოვლენის ერთ-
ერთი ფორმა; პოეტისგამოსახულება ლექსებში, რომელიც გამოხატავს მისაზრებს და გრძნ
ობებს, მაგრამ არ არის შემცირებულიმის ამქვეყნიურ პიროვნებამდე; მეტყველებისა დაგამ
ოცდილების საგანი, ამავდროულად ნაწარმოებშიგამოსახულების მთავარი ობიექტი, მისი
იდეოლოგიური, თემატური და კომპოზიციური ცენტრი. ლირიკულ გმირს აქვს გარკვეუ
ლიმსოფლმხედველობა და ინდივიდუალური შინაგანისამყარო. ემოციური და ფსიქოლო
გიური ერთიანობისგარდა, მას შეუძლია დაჯილდოვდეს ბიოგრაფიით დაგარეგნობის მახ
ასიათებლებითაც კი.
ავტორი- არის 1) ლიტერატურული ნაწარმოებისშემქმნელი (შემქმნელი); მხატვრული და
ლიტერატურული საქმიანობის საგანი, რომლისიდეები სამყაროსა და ადამიანის შესახებ ა
ისახებამის მიერ შექმნილი ნაწარმოების მთელსტრუქტურაში.
2) ა.-ს გამოსახულება - პერსონაჟი, მხატვრულინაწარმოების გმირი, განხილული არაერთ 
სხვაპერსონაჟში (აქვს ლირიკული გმირის ან გმირი-მთხრობელის თვისებები; შეიძლება უ
კიდურესადახლოს იყოს ბიოგრაფიულ ა-სთან ან მისგან განზრახშორს).
ნაწარმოების ავტორი არის რეალური ადამიანი, ხოლო ლირიკული გმირი არის გამოგონი
ლიპერსონაჟი, ფანტაზიის პროდუქტი, ზოგჯერ ისინიშეიძლება იყვნენ იდენტური, ანუ 
ლირიკული საგანიარის ავტობიოგრაფიული, იგი გადმოსცემს ავტორისიდეებს ( ესენინი, 
მაგალითად,
"შავი კაცი"), მაგრამუმეტეს შემთხვევაში ისინი არ შეიძლება ერთმანეთსგაუტოლდეს.

2)ჭაბუა ამირეჯიბის რომანი ,,გორა მბორგალი’’მიუხედავად იმისა, რომ, ობიექტურად

თუ ვიტყვით, ჭ. ამირეჯიბის ახალი რომანი `დათა თუთაშხიას" ტოლფასი მხატვრული
ქმნილება არ არის, `გორა მბორგალი" მაინც უნდა შეფასდეს, როგორც მწერლის უთუო
შემოქმედებითი გამარჯვება, თანამედროვე ქართული რომანისტიკის ერთ-ერთი
მნიშვნელოვანი მიღწევა.ეპოქალურ მოვლენათა წარმოსახვის ლიტერატურული
სპეციფიკით, მხატვრული სტრუქტურითა და აღნაგობით, მწერლური ინდივიდუალობის
განმსაზღვრელი არსებითი მხარეებითა და მსოფლმხედველობრივ პრინციპთა
საერთოობით `გორა მბორგალი" `დათა თუთაშხიას" შემოქმედებითი წიაღიდან
ამოზრდილი რომანია, მისი თავისებური გაგრძელება და განახლებული
ლიტერატურული ვარიანტი, რომელშიც აშკარად შესამჩნევი ფორმით მეორდება
მწერლის პირველი რომანისთვის ნიშანდობლივად დამახასიათებელი არაერთი
სტილური ხერხი და საშუალება: მოქმედების განვითარების მსგავსი სპეციფიკა,
ეპოქალური სინამდვილის წარმოსახვა თავისთავადი და დამოუკიდებელი მხატვრული
ღირებულების მქონე ნოველებისა და მოთხრობების სახით, რომანის ცენტრალურ გმირად
თავისი ადამიანური მონუმენტურობით სხვათაგან მკვეთრად გამორჩეული პიროვნების
გამოყვანა, ნააზრევის სიმბოლური ქვეტექსტებითა და მხატვრული ალეგორიებით
გადმოცემის ხელოვნება და სხვ.`დათა თუთაშხიასა" და `გორა მბორგალის" მსგავსება-
ნათესაობას თავად მწერალმაც მიაქცია ყურადღება. მისი თქმით, ამგვარი მსგავსება
მნიშვნელოვანწილადაა განსაზღვრული იმით, რომ ეს ნაწარმოებები `გარკვეული
ეპიზოდებისგან არიან შეკრულნი და წარმოსახავენ წიგნის ავტორისეულ
ჩანაფიქრს".`გორა მბორგალი" შეიძლება `ცნობიერების ნაკადის" პრინციპებთა
საფუძველზე შექმნილ რომანად მივიჩნიოთ, რომელშიც ამბის თხრობა სიუჟეტური
თანმიმდევრულობით არ ხასიათდება.ნაწარმოების არსებითი თავისებურება ისიც არის,
რომ იგი პერსონაჟთა სიმრავლით გამორჩეული ქმნილებაა. თავად მწერლის
განმარტებით, ესაა გზა ეპოქის წარმოჩენისა `ადამიანთა ხასიათების ხატვით". სწორედ ამ
გარემოებამ უკარნახა მას არა მარტო რაოდენობრივად გაემრავლებინა პერსონაჟთა წრე,
არამედ სოციალურ-საზოგადოებრივი დანიშნულებითაც მრავალფეროვანი ადამიანების
მხატვრული სახეებითაც. ასე ცოცხლდებიან მასში როგორც ისტორიულად კარგად
ცნობილი პიროვნებანი, ისე თავად მწერლის მიერ შეთხზულ-წარმოსახული ის
პიროვნებებიც, რომლებიც შთამბეჭდავად გამოხატავენ ეპოქალური სინამდვილის
ცალკეულ მხარეებს.`გორა მბორგალი" მკვეთრად გამოხატული ეროვნული
სულისკვეთების რომანია. ამ თვალსაზრისით განსაკუთრებით საინტერესო ნაწარმოების
ის ეპიზოდებია, რომლებშიც ჩვენი ქვეყნის წარსულიდან კარგად ცნობილ პიროვნებებთან
დაკავშირებული ამბებია მოთხრობილი. საქართველოს ისტორიული ყოფის არაერთი
პრობლემატური საკითხი მათში ხშირად საკმაოდ პოლემიკური სიმწვავითაა დასმული
და გააზრებული (მაგალითად, ილია ჭავჭავაძესა და საგურამოელ გლეხებს შორის
რეალურად არსებული ურთიერთობა, სტალინის ბიოგრაფიის ცალკეული ეპიზოდები,
XX საუკუნის დასაწყისის ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობა, წითელი რუსეთის
მიერ საქართველოს ხელახალი ანექსია, რუსული ბოლშევიზმისა და სოციალიზმის სახის
წარმოჩენა ნიღაბახდილი ფორმით და სხვ.).

განსხვავებით `დათა თუთაშხიასაგან", `გორა მბორგალი" ავტობიოგრაფიულ რომანადაც შეიძლება

მივიჩნიოთ. როგორც თავად ავტორიც არაორაზროვნად ადასტურებს, პირადად მას ძალზე ბევრი რამ
აქვს საერთო რომანის ცენტრალურ გმირთან. ეს მსგავსება-სიახლოვე ზოგჯერ იმდენად
თვალნათლივაც კი ვლინდება, რომ ყოველგვარი ძალდატანების გარეშეც შეიძლება
ზუსტი ,ანალოგიების გავლება მწერლის ბიოგრაფიასა და გორა მბორგალის ცალკეულ ცხოვრებისეულ
თავგადასავლებს შორის. თავისი დრამატული ბიოგრაფია ამ თვალსაზრისით მწერალს მეტად
მნიშვნელოვან და საინტერესო მასალას აწვდიდა.გორა მბორგალიც, რომლის თავგადასავალი მწერლის
მიერ ჩვენი ქვეყნის ისტორიული ყოფის თავისებურ მოდელადაც მოიაზრება, ღრმააზროვანი
ქვეტექსტებით გააზრებული ამ მარადიული კორიდის ერთ-ერთი მთავარი გმირია, `შელეწილი და
მიწასთან გასწორებული ციხე-სიმაგრეების ქვა-ღორღით ნაგები" კაცი. `ვინა ხარ შენ, გორა მბორგალო,
ხარი თუ ესპადა?!" - მრავალმნიშვნელოვნად მიმართავს რომანის ბოლოს მწერალი თავის გმირს და
ნაწარმოებში მოთხრობილი ამბის შემაჯამებელი ამ ღრმააზროვანი შეკითხვით ერთხელ კიდევ მწვავედ
ჩაგვაფიქრებს იმ ურთულეს პრობლემებზე, რომელთა მიმართაც მკითხველს არც ერთგვაროვანი
მ,იდგომა შეიძლება ჰქონდეს და არც ერთნიშნა პასუხი.

2)ნაირა გელაშვილის შემოქმედება

ნაირა გელაშვილი (დ. 28 ოქტომბერი, 1947, სოფ. ნუკრიანი, სიღნაღის რაიონი)
— ქართველი მწერალი, გერმანისტი, მთარგმნელი, პუბლიცისტი, გარემოსდამცველი, საზ
ოგადო მოღვაწე. კულტურულ-საგანმანათლებლო, სამშვიდობო და გარემოსდაცვითიორგ
ანიზაცია „კავკასიური სახლის“ დამფუძნებელი დახელმძღვანელი 1994 წლიდან. სალიტე
რატურო-ფილოსოფიურ ჟურნალ „აფრის“ მთავარი რედაქტორი1997 წლიდან.
ნაირა გელაშვილის შემოქმედებამოიცავს პროზას, პოეზიას, ლიტერატურულ კრიტიკასა 
დაკვლევას, საზოგადოებრივი და გარემოსდაცვითიშინაარსის პუბლიცისტიკას, საბავშვო 
ლიტერატურას, პოეტური ნაწარმოებებისა და ლიტერატურულ-ფილოსოფიურ-
თეოლოგიური თხზულებების თარგმანსგერმანულიდან და რუსულიდან, საბავშვო სიმღე
რებსადა საბავშვო მუსიკას. გამოცემულია ნაირა გელაშვილისთხზულებათა 15 ტომი.1991 
წელს გამოდის ნაირაგელაშვილის  წიგნი „ტრაგიკული გრადაცია“, რომელიცშეიცავს როგ
ორც ლიტერატურულ, ასევე პუბლიცისტურწერილებს მწვავე საზოგადოებრივ-
პოლიტიკურპრობლემებზე.2017 წელს გამოცემულ რომანში —
„...ჩემიჩიტი, ჩემი თოკი, ჩემი მდინარე...“[27][28] ასახულია ყველაის პრობლემა, რაც საქართვ
ელოს დაატყდა თავსუკანასკნელი ორი ათწლეულის მანძილზე დაგანსაზღვრა მძიმე კრი
ზისი ცხოვრების ყველა სფეროში, იქნება ეს პოლიტიკურ-ეკონომიკური, რელიგიურ-
მეცნიერული, საგანმანათლებლო, დემოგრაფიულ-ეკოლოგიური თუ  ინტელექტუალურ-
მორალურისფეროები. რომანში მხილებულია დასავლეთის მიერაქტიურად მხარდაჭერი
ლი პრეზიდენტის მიხეილსააკაშვილის მიერ ქვეყანაში დამყარებულიფსევდოდემოკრატი
ის ანტიადამიანური სახე — რეპრესიული რეჟიმი დემოკრატიის ნიღბით. საქართველოს მ
აგალითზე მინიშნებულია ადამიანისსულიერი კრიზისის მსოფლიო მასშტაბები.
ნაირა გელაშვილის -
„ამბრნი, უმბრნი და არაბნი“ ქართული ლიტერატურის ისეთი შედევრია, რომელსაცმრავა
ლგზის გამოქვეყნება „ემუქრება“.
ეს არის ბრწყინვალე ნაწარმოები, რომელიცერთდროულად, ორნაირად, გვეხება. უპირვე
ლესყოვლისა, ეს არის მთაზე დაწერილი ნაწარმოები, ვინაიდან, მოქმედების ძირითადი ნ
აწილი შატილშიხდება; ამავე დროს, ეს არის მთასავით მაღალი სულიერიძალის ნაწარმოე
ბი.ამ ნაწარმოებში, ქალაქელმა კაცმასაკუთარი თავი პირველად და უკანასკნელადაც დაინ
ახასხვა ადგილას, სხვა სივრცეში - შატილში. ათენგენობაზე, სადაც ჩვენი კაცისთვის საინ
ტერესო არაფერი ხდებოდა, ცა გაიხსნა და ახალი სამყარო გამოჩნდა - აქსიყვარულის ამბე
ბი იწყება!სწორედ შატილში, მთაში, რომელიც ყველაზე ნამდვილი პერსონაჟია ამნაწარმო
ებში, ცხოვრებისგან დაღლილი კაცი ხედავსთავის თავსაც, თავის სიყვარულსაც და საფრ
თხესაც... ამბრნი, უმბრნი და არაბნი კი სატანის არმიაა, არმია, რომელიც სიყვარულის წინ
ააღმდეგ იბრძვის.
,,დედის ოთახი" ნაირა გელაშვილის ერთ-ერთიუმნიშვნელოვანესი რომანია.ახალგაზრდა 
ექიმი დაბიოქიმიკოსი წარმატებით მუშაობს წამალზე, რომელსაცკიბოს განკურნება შეუძ
ლია. საყოველთაო აღიარებაშორს აღარ არის, მაგრამ ბედისწერის მოულოდნელიშემოჭრა 
ცხოვრებაში მეცნიერის მთელ მიღწევებსა დამსოფლმხედველობას თავდაყირა დააყენებს: 
საფრთხემის უძვირფასეს ადამიანს _ დედას ემუქრება.რომანისმთავარი გმირი _ დედა _ ქ
არგვის უბადლო ოსტატი დაიდუმალი პიროვნებაა.დედის ოთახს სამი შვილისსამყაროსგ
ან მისივე ხელით ნაქარგ-ნაქსოვი, ორმაგიფარდა მიჯნავს, მომაჯადოებელ შთაბეჭდილებ
ას რომახდენს იმ ადამიანებზე, რომლებსაც საიდუმლოსგანცდა არ დაუკარგავთ. დედისა 
და შვილებისურთიერთობაში მთელი ქვეყნის, მთელი თანამედროვემსოფლიოს პრობლემ
ები ირეკლება: ადამიანისგაუცხოვება ღმერთისაგან, ბუნებისა და საკუთარითავისაგან; შე
საბამისად, მონატრება ჰარმონიისა დაგარემომცველ სინამდვილესთან, ოჯახისწევრებთან.
..,,დედის ოთახი" ეს არის რომანი-იგავი, რომანი-მისტერია, რომელიც მკითხველში აღძრა
ვსადამიანური ყოფიერების, როგორც ერთი დიდისაიდუმლოს განცდას, საიდუმლოსი, რ
ომლისშემადგენელი ნაწილებია ყველა და ყველაფერი, მათშორის ოჯახი, მშობლები და შ
ვილები; დაძმობა დამეგობრობა; შეხვედრები და განშორებები... ამიტომ არკარგავს მეოცე 
საუკუნის მიწურულს დაწერილი ესნაწარმოები, რომელსაც ყველა იდუმალი დედისსივრ
ცეში შევყავართ, თავის აქტუალობას: ჩვენ ყველასხომ დედა გვჭირდება და გვენატრება, მა
შინაც კი, როცაის გვყავს.
,,ნაირა გელაშვილის მცირე რომანი ,,მე ის ვარ“, შეიძლება ითქვას, უნიკალური ნაწარმოებ
ია, პირველრიგში, თავისი გულწრფელობით. ჩვენ ბევრს ვიცნობთ, ბევრი გვინახავს ავტო
ბიოგრაფიული ნაწარმოები, მაგრამ ეს მაინც გამორჩეულია თავისიგულწრფელობითა და 
საკუთარ თავთან კრიტიკულიმიმართებით. ბანალურად რომ ვთქვათ, ეს არისნაწარმოები 
პირველ სიყვარულზე და მოზარდზე, მაგრამამით არაფერია ნათქვამი. აქ ძალიან მტკივნე
ულიმომენტია აღწერილი ადამიანის ცხოვრებაში. ეს არის, ფაქტობრივად, თვითიდენტობ
ის გზაგასაყარზე დგომა, როდესაც ჯერ არ იცი, ვინ ხარ, რაღაც ახალი შემოდისშენში და მ
ეორედ მოსვლასავით დაგატყდა თავს. ესახალი არის შენი ახალი „მე“ , ეს ახალი არის სიყვ
არულიდა ეს სიყვარული ჯერ იმდენად ტლანქი და სტიქიურიძალაა, რომ პერსონაჟი მას 
უბრალოდ ვერ უმკლავდება“.
ბილეთი11
1)პოსტმოდერნისტული ტენდენციები ქართულ პროზაში
პოსტმოდერნიზმმადე ქართული მწერლობა თავისთავად, ლოგიკურად მივიდა და
შეავსო თანამედროვე ლიტერატურული პროცესის ეს თავისუფალი ნიშაც. ეს მოვლენა კი
განსაკუთრებულად ქართულ პროზაში აისახა.შეუძლებელი იქნებოდა არ გვესაუბრა
ქართულ პოსტმოდერნიზმზე მაშინ, როდესაც თანამედროვე მსოფლიო მწერლობა ამ
ლიტერატურული მიმდინარეობის ეპიცენტრში უკვე დიდი ხანია, რაც დგას. უპირველეს
ყოვლისა, მნიშვნელოვანია თავად პოსტმოდერნიზმის არსზე გაგვემახვილებინა
ყურადღება. რა თავისებურებებით ხასიათდება ის და რით განსხვავდება
მოდერნიზმისგან, რა არის ის სიახლე, რომელიც პოსტმოდერნიზმმა შემოგვთავაზა. XX
საუკუნე ლიტერატურულმა მიმდინარეობამ მოიცვა, რომელსაც სახელად მოდერნიზმის
შემდგომი პერიოდი ანუ ,,პოსტმოდერნიზმი” უწოდეს. პოსტმოდერნიზმისთვის სამყარო
უკვე აღარ არის ერთი მთლიანობა, ყველაფერმა სახე დაკარგა, ფერი იცვლა და ყველა
საკითხს კითხვის ნიშანი დაესვა. სამყაროს ასეთმა აღქმამ ადამიანის ცხოვრებაშიც დიდი
კვალი დატოვა, პოსტმოდერნისტული ნაწარმოებები უფრო რთულად აღსაქმელი და
გასაგები გახდა რიგითი მკითხველისათვის. იმ ტიპის მკითხველისთვის,
რომელიც მიჩვეული იყო რეალური ისტორიების წაკითხვას, რომელიც არ
ეძებდა სტრიქონებს შორის ჩამალულ აზრებს. პოსტმოდერნიზმმა ქაოტური სახე
მისცა ყველაფერს, მკითხველი და ავტორი ერთ სივრცეში მოაქცია, თითქოს ორივეს ერთი
როლის შესრულება მოუხდათ, რეციპიენტის როლი თანამედროვე მწერლობაში
გაცილებით დიდია, ვიდრე წინა საუკუნეებში. ავტორი წერს მკითხველისთვის და
ცდილობს მასთან ერთად გაერკვეს რთულ სიტუაციებში, ღია ფინალი
პოსტმოდერნისტული ტიპის ნაწარმოებში აქტუალურია. თამაში ავტორსა და
რეციპიენტს შორის აქტიურ ფაზაში შედის. პოსტმოდერნისტული ლიტერატურის ერთ-
ერთი განმსაზღვრელი საკითხია ასევე ისტორიზმი, თანამედროვე
ავტორები თავისუფლად არგებენ XXI საუკუნის ამბავს წინა პერიოდის სათქმელს,
ისტორია მათი მასაზრდოებელი წყაროა (ასეა დაწერილი პოსტმოდერნიზმის ერთ-ერთი
გამორჩეული წარმომადგენლის უმბერტო ეკოს ,,ვარდის სახელი”). ინტერტექსტულობა,
ალუზია, მეტატექსტი, რიზომა, ორმაგი კოდირება. ეს ტერმინები პოსტმოდერნისტული
ნაწარმოების განხილვისას მუდმივად აქტუალურია. თემის კვლევისას მნიშვნელოვანი
იქნებოდა თანამედროვე ქართველი მწერლების განხილვამდე, წარმოგვედგინა
პოსტმოდერნიზმის ნიშნები, ფოლკნერის რომანში ,,ხმაური და მძვინვარება”, მარსელ
პრუსტის ,,დაკარგული დროის ძიებაში’’, ჰერმან მელვილის ,,მობი დიკი”, სადაც
პოსტმოდერნისტული ნიშნები გამოიკვეთა, ხოლო რაც შეეხება მილორად
პავიჩის ,,ხაზარული სიტყვის კონა”, ,,უკანასკნელი სიყვარული
კონსტანტინოპოლში’’, ,,საწერი მოწყობილობების ზანდუკი”, უმბერტო ეკოს ,,ვარდის
სახელი”, ხულიო კორტასარის ,,კლასობანა”, პატრიკ ზიუსკინდის ,,სუნამო”, ენტონი
ბერჯესის ,,მექანიკურ ფორთოხალი”, კენ კინზის ,,ვიღაცამ გუგულის ბუდეს
გადაუფრინა”, ხარუკი მუროკამის ,,კაფკა სანაპიროზე”, პაულო
კოელიოს ,,ალქიმიკოსი”, ,,ვერონიკამ სიკვდილი გადაწყვიტა” _ ეს ტიპიური
პოსტმოდერნისტული ნაწარმოებებია. პოსტმოდერნიზმმა ყველა ქვეყნის ლიტერატურაში
აქტიურად შეაღწია და თანამედროვე მსოფლიო მწერლობა გვერდს ვერ უვლის ამ
პროცესს. რაც შეეხება საქართველოს, პოსტმოდერნიზმი ჩვენთან მართლაც
დაგვიანებით, მაგრამ მაინც შემოვიდა. მან ფეხი მოიკიდა ქართულ რეალობაში XX
საუკუნის 90-იანი წლებიდან, თუმცა, შეიძლება ითქვას, რომ მისი ნიშნები
მანამდე არსებობდა ნაირა გელაშვილის და გურამ დოჩანაშვილის შემოქმედებაში.
ნაირა გელაშვილის ,,ანაბეჭდები” ,,მივემგზავრები მადრიდს” მხატვრული
ფორმატით სრულიად განსხვავებული ნაწარმეობებია: ასევე შეიძლება ითქვას
გურამ დოჩანაშვილის რომანზე ,,სამოსელი პირველი” და ,,ვატერ(პო)ლო ანუ აღდგენითი
სამუშაოები”, ავტორი განსხვავებულ სათქმელს განსხვავებული ფორმით გადმოგვცემს.
მათ შემოქმედებაში შეინიშნება ინტერტექსტი, ალუზია, თამაშის პრინციპი,
ჰიპერრეალიზმი. 90-იანი წლებიდან ქართულ რეალობაში სრულიად სხვა
სახის ლიტერატურა შემოდის, რომელიც ყველა წესსა და კანონზე უარს ამბობს
და საკუთარ გამორჩეულ, ცოტა არ იყოს, უცნაურ სტილს ამკვიდრებს. ძნელია, შეეგუო
რეალობას, მაშინ, როდესაც სრულიად უცხო და ამოუცნობი მოვლენის წინაშე დგახარ. 90-
იანი წლების საქართველო მუდმივად იდგა განსაცდელის წინაშე. 9 აპრილმა, სამოქალაქო
ომმა, აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს დაკარგვამ ჩვენს ისტორიას სახე შეუცვალა. ადამიანები
თითქოს ყველაფერს შეეგუენ, ყველა ტკივილმა და სათქმელმა ერთად მოიყარა თავი და
შედეგმაც არ დააყოვნა. ქართველმა მწერლებმა თავიანთი პროტესტი
შემოქმედებაში წარმოაჩინეს, დაიწერა წიგნები, რომლებიც სრულიად თავისებურად
ასახავს ყველა იმ პროცესს, რაც ჩვენს ქვეყანაში ხდებოდა. აკა მორჩილაძემ,
ზურაბ ქარუმიძემ, ლაშა იმედაშვილმა, ლაშა ბუღაძემ, ზაზა ბურჭულაძემ
განაახლეს ქართული მწერლობა, მათ შემოქმედებაში პოსტმოდერნისტულმა
მიმდინარეობამ აქტიურად იჩინა თავი. პირველად ზურაბ ქარუმიძემ შექმნა ,,ღვინომუქი
ზღვა’’, რომელიც თვისობრივად ახალ სათქმელს გადმოსცემს, სრულებით არ ჰგავს
კლასიკურ ქართულ მწერლობას, შემდეგ აკა მორჩილაძემ შექმნა 90-იანი
წლების თბილისის ამსახველი რომანები: ,,ფალიაშვილის ქუჩის
ძაღლები”, ,,ქაღალდის ტყვია”, ,,მოგზაურობა ყარაბაღში”, პირობითად მწერლის
შემოქმედება შეიძლება დაიყოს სამ ჯგუფად. ქალაქი, ეს თემა მნიშვნელოვან ადგილს
იკავებს მის პროზაში, აკა მორჩილაძე ისტორიული რომანების ავტორი, რომელიც
ქმნის ,,მადათოვის ციკლის პროზას’’. ის გვევლინება ასევე ,,სანტა-ესპერანსას’’ ციკლის
შემქმნელადაც. ისტორიზმის პრონციპს აქტიურად მიმართავენ ლაშა ბუღაძე და ლაშა
იმედაშვილი. რაც შეეხება ზაზა ბურჭულაძეს, ის ერთ-ერთი პირველი ქართველი
ავტორია, რომელმაც ქართულ მწერლობაში დაამკვიდრა ცნება ,,ანტირომანი”.
პოსტმოდერნისტული მწერლობა ანტირომანის შექმნითაც გამოირჩევა, სადაც ძნელია
მოიძიო სათქმელი, რომელიც ერთ ამბავს, ერთ სიუჟეტურ ხაზს მიჰყვება, პირიქით, აქ
ყველაფერი არეულია, ყველაფერს გაურკვევლობის ეფექტი ახლავს, ანტირომანმა უარყო
ნარატოლოგია, პირიქით, ყველაფერს თვითონ ავტორი კი არა, თითქოს მკითხველი
ყვება. შეიძლება ითქვას, რომ პოსტმოდერნიზმმა ჩვენს ლიტერატურულ სამყაროში
თავისი ადგილი დაიმკვიდრა. მნიშვნელოვანია, იმ თავისებურებათა ხაზგასმაც, რაც
ქართულ პოსტმოდერნიზმს ახასიათებს. იმ პერიოდიდან მოყოლებული, რაც ქართულ
ლიტერატურაში რომანტიზმი და შემდეგ უკვე სიმბოლიზმი შემოვიდა, ის
განმასხვავებელი ნიშნებიც გამოჩნდა, რითაც ქართული რომანტიზმი და სიმბოლიზმი
გამოირჩეოდნენ ფრანგული და რუსული მიმდინარეობებისაგან. ყველა შეთანხმდა ერთ
რამეზე, რომ თავისებურებათა ბაზა ორივე შემთხვევაში ნაციონალური იდეა და
მხატვრული ტრადიციისადმი ანგარიშგება იყო.
ბილეთი12
1)50-იანელთა პოეტური თაობის მხატვრულ სტილური თვისებანი
40-იან წლებში ლიტერატურული ცხოვრების განვითარებაზე უდიდესი ზეგავლენა
მოახდინა სამამულო ომად სახელდებულმა მეორე მსოფლიო ომმა. გარდა იმისა, რომ ამ
ტრაგიკულმა მოვლენამ 300 000-ზე მეტი ქართველის სიცოცხლე შეიწირა და
ქვეყნის ეკონომიკა კატასტროფის პირამდე მიიყვანა, მან აუნაზღაურებელი დანაკლისი
მიაყენა ჩვენს მწერლობასაც. დაიხურა ჟურნალი `ჩვენი თაობა". მკვეთრად შემცირდა
წიგნების გამოცემა. ომში გაწვეულ მწერალთაგან ბევრმა ტრაგიკულად დაამთავრა
სიცოცხლე (მ. გელოვანი, გ. ნაფეტვარიძე, ა. საჯაია, ს. ისიანი...), ზოგიც ტყვედ ჩავარდა
და ან სამუდამო ემიგრაციაში წავიდა, ანდა ხანგრძლივი დროით ციმბირის
საკონცენტრაციო ბანაკებში იქნა გადასახლებული (ლ. გოთუა, ლ. სულაბერიძე, გ.
კალანდაძე, გ. კობახიძე...). ომისდროინდელი ჩვენი ლატერატურის პათოსი და
სულისკვეთება არსებითად განსაზღვრა იმჟამინდელმა ვითარებამ. სამშობლოს
დამცველთა განდიდება და ანტიფაშისტური განწყობილების გამოხატვა ქართველ
მწერალთა შემოქმედების ერთ-ერთ ყველაზე მთავარ თემად იქცა. ამის დამადასტურებელ
მაგალითებს უხვად ვხვდებით როგორც ფრონტელ მწერალთა, ისე ზურგში დარჩენილთა
შემოქმედებაშიც. ორმოციანი წლების მეორე ნახევრიდან უკვე აშკარად საცნაური ხდება
ჩვენი მწერლობის თვისებრივი განახლების მაცნე ნიშან-თვისებათა გამოვლინებანი. ამ
თვალსაზრისით, უპირველეს ყოვლისა, ყურადღებას იქცევს იმ მწერალთა შემოქმედება,
რომლებიც 40-50-იან წლებში გამოვიდნენ სალიტერატურო ასპარეზზე (მ. ლებანიძე, ა.
კალანდაძე, მ. მაჭავარიანი, გ. რჩეულიშვილი, ნ. დუმბაძე, ო. ჭილაძე, შ. ნიშნიანიძე,
ო. იოსელიანი, რ. ინანიშვილი, ა. სულაკაური, რ. ჯაფარიძე, ო. ჩხეიძე, რ.
ჭეიშვილი...).მიუხედავად ქვეყნად დამკვიდრებული უმძიმესი იდეოლოგიურ-
სახელისუფლებო რეჟიმისა, 30-50-იანი წლების ჩვენი ლიტერატურა მაინც იყო ახალი,
უაღრესად მნიშვნელოვანი ეტაპი ქართული მწერლობის ისტორიაში, რაზეც აშკარად
მეტყველებს ის ფაქტი, რომ ამ პერიოდის ჩვენი ლიტერატურა არაერთი კლასიკური
მხატვრული ნაწარმოებით გამდიდრდა. იმჟამად მოღვაწე მხატვრული სიტყვის
პირველხარისხოვან ოსტატთათვის ეს დრო შემოქმედებითი აღზევების
დიდმნიშვნელოვან ხანად იქცა.ორმოცდაათიანი წლების მეორე ნახევრიდან ქართულ
მწერლობას აშკარა განახლება დაეტყო. ეს პროცესი მნიშვნელოვანწილად განაპირობა იმ
მოვლენებმა, რომელთაც 50- იანი წლების მეორე ნახევარსა და 60-იან წლებში იჩინა თავი
საბჭოთა კავშირის საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ ცხოვრებაში. მსოფლიოს მოწინავე
ქვეყნებთან ადრე მაქსიმალურად შეზღუდული კულტურული კავშირურთიერთობის
წინანდელთან შედარებით გაფართოებამ, იდეოლოგიური დიქტატურის ოდნავმა
შესუსტებამაც კი, განმსაზღვრელი ზეგავლენა მოახდინა ლიტერატურული პროცესის
აღმავლობაზე. შედეგმაც არ დააყოვნა: თანდათანობით გამოიკვეთა მხატვრული
აზროვნების განახლების მაცნე არსებითი ტენდენციები, რომელთაც საფუძველი
მოუმზადეს მეოცე საუკუნის ჩვენს ლიტერატურაში ახალი ეტაპის დამკვიდრებას.
ბილეთი13
1)მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის პოეზიის ვესიფიკაციული სურათი
და ,,ვერსიფიკაციული პოლემიკა’’ 70-იანი წლების პუბლიცისტიკაში.
მეოცე საუკუნის 70-იან წლებში განსაკუთრებული ყურადღების ქვეშ მოექცნენ ის
პოეტები, რომელთაც არჩევანი თავისუფალ ლექსზე შეაჩერეს. 70-იანი წლებიდან
შესამჩნევი ხდება ვერლიბრის ნიმუშები და იკვეთებიან ავტორები, რომელთა პოეტური
არჩევანიც გახდა თავისუფალი ლექსი. როგორც ცნობილია, იმართებოდა ცხარე კამათები
და იბეჭდებოდა კიდეც ჟურნალ-გაზეთებში, კონვენციური ლექსი ჯობდა თუ
თავისუფალი. 
          1978 წლის აპრილში ქართული ენა გამოცხადდა სახელმწიფო ენად, თუმცა რუსეთი
ცდილობს ქართული ენის ,,რბილად’’ განადგურებას, რომ გადავხედოთ არქივებს,
ვნახავთ თუ როგორ იჭრება რუსული ქართველთა ცხოვრებაში. საბჭოთა იდეოლოგია
ზღუდავს თავისუფალ სიტყვასა და თავისუფალ პოეტურ აღჩევანს,სწორედ ამ ნიადაგზე
იქმნება არაერთი ვერლიბრის ნიმუში. ზოგიერთი არაკომპეტენტური შემფასებლის
აზრით, პოეტები იმიტომ ირჩევენ თავისუფალ ლექსს, რომ უფრო ადვილი დასაწერია,
ვიდრე კონვენციური. ლია სტურუას მიერ გამოქვეყნებული სონეტები კი უარყოფს ამ
მოსაზრებას. 
          მეოცე საუკუნის 30-იანი წლების დასაწყისისთვის ქართულ პოეზიაში
მოდერნისტული ძიებები საბჭოთა იდეოლოგიური ცენზურის კალაპოტში მოექცა,
ქართული ვერლიბრი ხელმეორედ მეოცე საუკუნის 60-70-იან წლებში თითქმის თავიდან
იშვა. მეოცე საუკუნის 80-იანი წლების დასაწყისისთვის, ქართულ ვერლიბში სრულიად
გერვეულად ორი ტენდენცია გამოიკვეთა. პირობითად ამას ხარანაულისა და სტურუას
ხაზები შეიძლება ვუწოდოთ.  მოდერნისტთა ხაზის გამგრძელებლად შეიძლება
მივიჩნიოთ 70-იანელი ვერლიბრისტები, რომელთა დიდი მნიშვნელობა ქართული
ლიტერატურის განვითარების ისტორიაში უდავოა.
  ორმოცდაათიანი წლების მეორე ნახევრიდან ქართულ მწელობას აშკარა განახლება
დაეტყო. იმ პერიოდის უდიდეს მოვლენად იქცა 1957 წელს ახალგაზრდული ჟურნალის
-,,ცისკრის’’ დაარსება. 
ბილეთი14
1)50-იანელთა პოეტური თაობის თემატურ-პრობლემური რკალი
50-იანი წლების მეორე ნახევრიდან, თუმცა ძალზე სუსტად და შეზღუდულად, მაგრამ
მაინც, საქართველოში, ისევე, როგორც მთელ საბჭოთა იმპერიაში,  შემოქმედებითი
თავისუფლების ხარისხი რამდენადმე იზრდება, რაც საკმარისი აღმოჩნდა ჩვენი
მწერლობის განვითარებაში თვისებრივი ხასიათის ძვრების მოსახდენად. ეს გარემოება
არსებითად განსაზღვრა იმანაც, რომ 40-50-60-იან წლებში ქართულ ლიტერატურას
მხატვრული სიტყვის მრავალი უნიჭიერესი წარმომადგენელი შემოემატა. ამ  ახალმა
თაობამ ჩვენს მწერლობაში განახლების უმნიშვნელოვანესი ეტაპის დადგომას  დაუდო
სათავე. ეს პერიოდი 80-იან წლების ბოლომდე გრძელდება. 90-იანი წლების დამდეგიდან
(პირობითად 1991 წლიდან - საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის
აღდგენის დროიდან) ჩვენი ლიტერატურის ისტორიაში საფუძველი ეყრება თვისებრივად
ახალ ეტაპს, რომელსაც პირობითად XXI საუკუნის ქართული მწერლობა შეიძლება
ვუწოდოთ. ამ დროიდან მოყოლებული, ჩვენი ლიტერატურის სულისკვეთებასა და
მიზანდასახულობას არსებითად განსაზღვრავს ის რთული ვითარება, რომელიც ქვეყნის
სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენას მოჰყვა. მისი განვითარების
მრავალსახოვნება, ბევრ სხვა ფაქტორთან ერთად, დიდად განაპირობა ცენზურის მოხსნამ,
იდეოლოგიური დიქტატურის დამხობამ, უცხოურ კულტურასთან შეუზღუდველი
კავშირ-ურთიერთობის დამყარებამ და ა. შ. ეპოქალური სინამდვილის განმადიდებელ
ნაწარმოებთა განსაკუთრებული მოძალება  30-50-იანი წლების ჩვენს ლიტერატურაში
სამი უმთავრესი ფაქტორით იყო განპირობებული: მწერალთა ერთი, მცირე ნაწილი
ყოველივე ამას ბრმა ფანატიზმით აკეთებდა და გულუბრყვილოდ თვლიდა, რომ
ხელისუფლების მიერ არჩეული გზა ქვეყანას  სიკეთესა და ბედნიერებას მოუტანდა.ურჩი
და `სხვაგვარად" მოაზროვნე მწერლების `გამოსასწორებლად" 30-40-იან  წლებში
ხელისუფლება განსაკუთრებით ხშირად მიმართავდა ისეთ `ეფექტურ" საშუალებებს,
როგორებიც პოლიტიკური რეპრესია, დევნა და მწერალთა კავშირიდან გა-რიცხვა იყო.
მაგალითად, 1937-38 წლებში გატარებულ ამდაგვარ ღონისძიებათა შედეგად
ათეულობით მწერალი აღმოჩნდა რეპრესირებული. მათგან ბევრის სიცოცხლე
ტრაგიკულად დასრულდა, ბევრმა კი იმპერიის სხვადასხვა ციხესა და საკონცენტრაციო
ბანაკში მოიხადა სასჯელი. ესენი იყვნენ: ტიციან ტაბიძე, მიხეილ ჯავახიშვილი, პაოლო
იაშვილი, ნიკოლო მიწიშვილი, გერცელ ბააზოვი, დია ჩიანელი, ვახტანგ კოტეტიშვილი,
გიორგი შატბერაშვილი, მამია ასათიანი, მემედ აბაშიძე და სხვ. რეპრესირებულ
მწერალთა შემოქმედებას  იმთავითვე ედებოდა ტაბუ და მათი რეაბილიტაციის პროცესი
საკმაოდ დიდი ხნის შემდგომ დაიწყო. მაგალითად, მ. ჯავახიშვილის, ტ. ტაბიძისა და პ.
იაშვილის რეაბილიტაცია მხოლოდ 1954 წელს გახდა შესაძლებელი.მიუხედავად ქვეყნად
დამკვიდრებული უმძიმესი იდეოლოგიურ-სახელისუფლებო რეჟიმისა, 30-50-იანი
წლების ჩვენი ლიტერატურა მაინც იყო ახალი, უაღრესად მნიშვნელოვანი ეტაპი
ქართული მწერლობის ისტორიაში, რაზეც აშკარად მეტყველებს ის ფაქტი, რომ ამ
პერიოდის ჩვენი ლიტერატურა არაერთი კლასიკური მხატვრული ნაწარმოებით
გამდიდრდა. იმჟამად მოღვაწე მხატვრული სიტყვის პირველხარისხოვან ოსტატთათვის
ეს დრო შემოქმედებითი აღზევების დიდმნიშვნელოვან ხანად ი
2)ჯემალ ქარჩხაძის შემოქმედება
თუ გავითვალისწინებთ, რომ ჯემალ ქარჩხაძემ, მხოლოდ 62 წელი იცოცხლა და 1962 წელ
ს გამოაქვეყნათავისი პირველი მოთხრობა, მან ოთხ ათეულ წელზენაკლები იმუშავა თავი
სი ნაწარმოებების შესაქმნელად. მას აქვს ოცდაათამდე მოთხრობა,
6 რომანი, ერთი პიესადა პუბლიცისტიკა.
2007 წელს გამოვიდა მწერლისმოთხრობების სრული კრებული თუმცა აღსანიშნავია, რომ 
მის არქივში მოიპოვება სხვა მოთხრობები, ჩანაწერები, ვარიანტები, ჩანახატები და ასე შემ
დეგ. აღსანიშნავია, რომ სრულყოფილად ჯერ არ შესწავლილამწერლის შემოქმედება. არი
ს რამდენიმე მეცნიერისარცთუ ვრცელი კრიტიკული მიმოხილვა მწერლისშემოქმედებისა
, მაგრამ ასევე შესასწავლია ჯემალქარჩხაძე, როგორც დრამატურგი. ჯემალ ქარჩხაძე ასევე
დაკავებული იყო მთარგმნელობითისაქმიანობითაც, დავით წერედიანთან ერთადნათარგ
მნი აქვს ჰალდოურ ლაქსნესის „ატომისსადგური“, ლიონ ფეიხტვანგერის „ცრუნერონი“, რ
ადიარდკიპლინგის ზღაპრები, გრიმების ზღაპრები და სხვა.
მიხო მოსულიშვილთან ინტერვიუში ქარჩხაძე შეეხო ორმნიშვნელოვან საკითხს — მწერლ
ის ნიჭიერებასა დამისდამი მთავარ მოთხოვნას:
„ნიჭი იმ ფურცლის ცალიგვერდია, რომლის მეორე გვერდი ბიოლოგიურისიცოცხლეა. ნი
ჭი არის ადამიანის თვითრეალიზაციისძალა, თვითრეალიზაციის გარეშე კი ღმერთისკენმ
იმავალი გზა ჩაკეტილია. ადამიანის ამოცანა არისსამყაროსა და საკუთარი თავის შეცნობა, 
რაცარსებითად ერთი და იგივეა. რაც შეეხება მწერალს, მასერთადერთ რამ მოეთხოვება — 
შედევრები წეროს, სხვისი შედევრით მწერალი თავის შედევრს ვერშექმნის. ვიკითხოთ შე
დევრები, გავმდიდრდეთშედევრებით და ვიცხოვროთ შედევრებით, მაგრამ იმმომენტში, 
როცა ჩვენ რაიმეს ვქმნით, რაიმეს ვიგონებთ, რაიმეს ვთხზავთ, ყველა შედევრი დავივიწყ
ოთ დამხოლოდ საკუთარ სიღრმეებში ვიტრიალოთ. თუ გვინდარაიმე ღირებული შევქმნა
თ“.[3]
ქარჩხაძის ნაწარმოებები თარგმნილია დაგამოცემულია რუსულ, ჩეხურ, გერმანულ და სხ
ვაენებზე. შვედეთში გამოიცა 2013 წელს მისი მოკლერომანი "ანტონიო და დავითი"(Anton
io och David)[4] ,ხოლო არაბულად გამოიცა 2014 წელს[5].
„ზებულონი“ — ქართველი პოსტმოდერნისტიმწერლის ჯემალ ქარჩხაძის ისტორიული რ
ომანი. იგიპირველად გამოქვეყნდა 1988 წელს გამომცემლობა„ნაკადულის“ მიერ.[1] ზებულ
ონს ახასიათებს კლასიკურითხრობის სტილი, რაც ნებისმიერ მკითხველისათვისადვილა
დ აღსაქმელია. რომანში ხშირია როგორცმაგიური, ასევე ფენტეზის ელემენტები. ნაწარმოე
ბშიმოქმედება გამოგონილ პერიოდში მიმდინარეობს და ამმოვლენით რომანი ჟანრობრივ
ად ალტერნატიულისტორიას უახლოვდება.რომანში განვითარებულიმოქმედებების ზუს
ტი პერიოდი უცნობია, თუმცასაგულისხმოა, რომ პერსონაჟებს აქვთ წიგნები, რაც სტამბის 
არსებობასამტკიცებს, საქართველო კი ირანის მორჩილების ქვეშარის. რომანში, პერსონაჟე
ბის უმეტესობა გამოგონილია, მათ შორის ზებულონიც.
ავტორს, ზებულონის პროტოტიპად, შესაძლებელია ტარიელი ჰყავდა წარმოდგენილი, რა
დგან მრავალმხირვ ჰგავს მას. ორივე შესანიშნავიმებრძოლია და არცერთს შორდება ენით 
აღუწერელიდარდი, რაც არაერთი სიძნელის გადალახვისა დასიყვარულის დაკარგვისაგან 
მოსდევთ.
გარკვეულ ადგილებში, თითქმის იდენტურია მათიმდგომარეობა. ორივეს ჰყავს გულის ს
წორი დაორივეს ნესტანი ჰქვია. ორივენი წყლის პირს ისხდნენ, როცა მეფის ამალა გადაეყა
რათ. ორივენი შეებნენმხეცს, ტარიელი — ვეფხვს, ზებულონი კი უზარმაზარდათვს, რაც მ
ათ მსგავსებაზე დამაფიქრებელია.
იგი — ჯემალ ქარჩხაძის ალეგორიული მოთხრობა. პირველად გამოქვეყნდა 1977 წელს, ჟ
ურნალში — „ცისკარი“. მთავარი პერსონაჟი — „იგი“
— პრეისტორიულ ხანაში ცხოვრობს. ყველაფერიჩვეულებრივადაა, სანამ იგი აზროვნებას
დაიწყებს.ჯემალ ქარჩხაძის მოთხრობაში „იგი“ აღწერილია პრეისტორიული ხანის ადამია
ნებისარსებობა და მათგან ერთ-ერთის ცხოვრების გზაპიროვნებად ჩამოყალიბებამდე და 
მის შემდეგ.
ნაწარმოების დასაწყისში ვეცნობით ტომის ირგვლივარსებულ მოვლენებს, საიდანაც ჩნდე
ბა „იგის“, როგორცმას ავტორი უწოდებს, უჩვეულო დამოკიდებულებასამყაროსადმი. ძვე
ლი ბელადის „დაძინების ქარაფზე“ ასვლისა და კვალის დატოვების შემდეგ, იგის უჩნდებ
აკითხვები, მის „სხეულში გაკვირვება აწრიალდება“ დაცდილობს ამოხსნას საიდუმლო, რ
აცგარშემომყოფებისთვის შეუმჩნეველი ხდება.
„იგის“ თანამოძმეებისგან განასხვავებს წელშიგამართული სიარული, რაც მათ შორის დაპ
ირისპირებისმიზეზი ხდება. იგი გრძნობს მოახლოებულ ხიფათს, რომელიც გამორჩეულო
ბამ შეიძლება მოუტანოს დასიტყვებით გადმოსცემს სათქმელს „იგი ისეთი უნდაგახდეს რ
ოგორიც არიან სხვები“. იგი ცდილობსდაემსგავსოს თანამოძმეებს, და გაუძლოს ფიზიკურ
ტკივილს რომელიც უფრო ასატანია ვიდრე სიმარტოვითგამოწვეული მწუხარება.
პირველყოფილების „საზოგადოებაში“ მიუღებელიასამყაროს სხვაგვარი აღქმა და განსხვა
ვებული აზრისმქონე ადამიანის არსებობა.იგის სხვებისგანგანმასხვავებელ ფიზიკურ ნიშა
ნს ემატება სულიერიმხარეებიც, რომლების დამალვაც შეუძლებელია. ისბუნებას ახლებუ
რად ხედავს, რასაც მასთან თამაში დასიტყვების უჩვეულო დალაგება ადასტურებს.
პიროვნებად ჩამოყალიბებაში იგის ეხმარება ხორციელისიამოვნება, თავისუფლებისა და ს
იყვარულისშეგრძნება, რაც მას შემოქმედებით საქმიანობამდემიიყვანს. იგის ასეთი ფერიც
ვალება, შეუმჩნეველი არრჩება ტომის ბელადისა და მისი მიმდევრებისთვის.
„სხვა ჯიშის“ არსება ირიყება მათი ჯგუფისაგან, მისდამიდამოკიდებულება უფრო მწვავდ
ება, რასაც საბოლოოდიგის გაქრობის გადაწყვეტილებამდე მივყავართ. იგი, წელში გამარ
თული მიაბიჯებს ქარაფზე, და უკანმოხედვის დიდი სურვილის მიუხედავად წინ მიდის, 
რაცმისი ღირსებების აღიარებაზე მეტყველებს. იგიმ გაიგორა დარჩებოდა მისი წასვლის შ
ემდეგ და ამითიგანახორციელა თავისი იდეა.
ჯემარ ქარჩხაძე მოთხრობის ასეთი დასასრულითა დაპერსონაჟის მიერ ნათქვამი სიტყვებ
ით „იგისგანსწორედ ის დარჩა, რაც იგიში იგი იყო“ მიგვანიშნებსპიროვნების მარადიულო
ბაზე. იგისგან დარჩა იდეა, რომლის მემკვიდრე ზუც, აცნობიერებს თავისინდივიდუალუ
რ სახეს და წელში გამართულიაგრძელებს ცხოვრებას. მკითხველი აღმოაჩენს რომმიუხედ
ავად საზოგადოების ამგვარიდამოკიდებულებისა, თითოეულ ადამიანს გააჩნიათავისუფა
ლი სული და იგი ადრე თუ გვიანგამოვლინდება.
 ბილეთი15
1)პოსტმოდერნისტული ტენდენციები ქართულ პროზაში(აკა მორჩილაძე, ლაშა
იმედაშილი, ზაზა ბურჭულაძე...)
თანამედროვე ლიტერატურაში გამორჩეული ადგილი ეკუთვნის ლაშაიმედაშვილს, მისი
შემოქმედება სრულიად პასუხობს ყველა იმ მოთხოვნას, რომელსაც პოსტმოდერნიზმი
აყენებს მხატვრული ლიტერატურის წინაშე. მისირომანებიდან
აღსანიშნავია ,,ბიოგრაფიები’’ და ,,სამი მკველეობა ძველთბილისში’’.,,ბიოგრაფიები’’_
მცირე ნოველებისაგან შემდგარი ნარატივია (,,იესოქრისტე’’, ,,ლეონარდო და
ვინჩი’’, ,,ალფრედ ბერნჰარე ნობელი’’, ,,მიხეილჯავახიშვილი, ,,გალაკტიონ
ტაბიძე’’, ,,დიაბოლოს’’) რომელთაგან რამდენიმეგანსაკუთრებით გამოირჩევა. მათ
შორისაა ,,მიხეილ ჯავახიშვილი’’. საინტერესოა, ერთი მწერლის ცხოვრებისა და
ბედისწერის აღქმა მეორემწერლის მიერ. გაზეთ ,,ჩვენ მწერლობაში’’, სადაც პირველად
გამოქვეყნდა აღნიშნული რომანი, მას ასეთი სკანდალური სათაური ჰქონდა ,,მწერლობის
იმიტაცია - საეჭვო ბიოგრაფიის კაცი’’. როგორც საყოველთაოდ აღიარებულია,
პოსტმოდერნისტი მწერალი უნდობლობით არისგამსჭვალული ყველა სახის ცოდნის
მიმართ, ჟან-ფრანსუა ლიოტარის ტერმინოლოგიით, ,,ყველა იმ ,,მეტათხრობის’’ მიმართ,
რომელთა მეშვეობითაც საზოგადოება ახერხებს ორგანიზებას და დაფუძნებას.
პოსტმოდერნისტები თვლიან, რომ სამყაროს რეალური წვდომა მისი ადეკვატური
გააზრება მხოლოდ ,,ინტუიტივიზმით’’ შეიძლება. თავისი
ასოციაციურობით,მეტაფორულობით, გონების წამიერი განათებით. ხედვის აღქმის
კუთხით ასეთი ცვლილება იწვევს ძველი ,,დიადი მეტამოთხრობების დაქუცმაცებას,
პატარ- პატარა ხშირად ძალზე მოულოდნელ პარადოქსული ხასიათის ამბებად, რითაც
თავდაყირა დგება ყველა ტრადიციული ფასეულობა. ჩვეულ ლოგიკურ კავშირებსა და
ტრადიციული ფასეულობების ნამსხვრევებში მოყოლილი პოსტმოდერნისტი ამიერიდან
სამყაროს აღიქვამს, როგორც მოუწესრიგებელი ფრაგმენტების გროვას’’'(მუზაშვილი 2002:
87). სამყაროს ასეთმა არატრადიციულმა ხედვამ ,,პოსტმოდერნისტული მგრძნობელობის’’
სახელწოდება მიიღო.
ზაზა ბურჭულაძე ცნობილი ქართველი პოსტმოდერნისტი მწერალია,რომლის
შემოქმედებაც კრიტიკოსთა ერთი ნაწილისათვის უამრავ კითხვისნიშანს ბადებს, მეორე
ნაწილი კი მის შემოქმედებაში რაღაც ახალსა დაუჩვეულოს ხედავს, ისეთს, რაც აქამდე
არც ერთ ქართველ მწერალს არ შეუქმნია. მართლაც, ქართულ ლიტერატურაში აქამდე არ
არსებობდა ცნება ,,ანტირომანი’’. სწორედ ზაზა ბურჭულაძე გვევლინება ასეთი ტიპის
ნაწარმოების შემქმნელად, სადაც არ არსებობს არანაირი სიუჟეტური ხაზი, შინაარსი,
სადაც მთავარი გმირებიც კი არ არსებობენ. უბრალოდ ავტორს წერა მოუნდა და დაწერა
ის, რასაც თავის დასაზღვევად მიაწერა ,,ანტირომანი’’. ეს სახელწოდება ერთგვარი
იარაღია იმ საზოგადოებისგან თავის დასაცავად, ვისთვისაც მხოლოდ ტრადიციულ
ლიტერატურას აქვს ფასი. მწერალი წერს იმაზე, რაზეც სხვები მხოლოდ ფიქრობენ და ვერ
ბედავენ თამამად გამოთქვან საკუთარი აზრი. მასზე ცნობილი რუსი მწერალი დიმიტრი
სოროკინი წერს: ,,ზაზა ბურჭულაძე მხიარულად და ამასთანავე სევდიანად გადმოგვცემს
სათქმელს’’ (სოროკინი) ზაზა ბურჭულაძე წერს რომანს, ,,რომელიც შეიძლება წაიკითხონ
საქართველოშიც და მის ფარგლებს გარეთაც. ის არ არის მხოლოდ სივრცისა და რეგიონის
მწერალი, ის პირველ რიგში, დროის მწერალია, ისტორიული ეპოქისა, რომელსაც ერთმა
თანამედროვე მოაზროვნემ სიმულაციის ეპოქა უწოდა’’
აკა მორჩილაძე ცნობილი თანამედროვე მწერალია. ავტორის შესახებ საუბრისას ყველა
თანხმდება, რომ მისი შემოქმედება გაუძლებს დროს. აკა მორჩილაძემ მწერლობამდე
დიდი და მრავალფეროვანი გზა განვლო, პროფესიით ისტორიკოსს, სპორტის მიმოხილვა
უწევდა. სამოქალაქო ომმა და აფხაზეთის დაკარგვამ მის შემოქმედებაზე დიდი კვალი
დატოვა. ,,მოგზაურობა ყარაბაღში’’ პირველი ნაწარმოებია, რომლითაც ის ქართულ
ლიტერატურაში შემოვიდა 1992 წელს, რომანიც სწორედ იმ პერიოდის ქართულ
სინამდვილეს ასახავს. Aმას 1995 წელს მოჰყვა მეორე ნაწარმოები ,,ფალიაშვილის ქუჩის
ძაღლები’’, სადაც თითქმის იმავე სატკივარს უტრიალებს ავტორი. ქალაქელი ბიჭების
ცხოვრების ჩვენებისას მწერალი გულახდილად გვიხატავს მისი თაობის ადამიანების
ნაკლოვანებებს, რომელთაც გარკვეული პერიოდის შემდეგ განწირულ თაობად
მოიხსენიებენ. ამ რომანებში აისახა 90-იანი წლების თბილისი. ამ მწერალზე დღეს
ყველაზე ბევრს წერენ და საუბრობენ. აკა მორჩილაძემ სრულიად დაიპყრო ქართული
სალიტერატურო სივრცე. მან მოახერხა და ყველაზე ,,უწიგნურ ადამიანებსაც კი
წააკითხვინა მისიმოთხრობები და რომანები’’
2)გურამ დოჩანაშვილის სამოსელი პირველი
გურამ დოჩანაშვილის ერთ-ერთ გამორჩეული რომანია ,,სამოსელ  პირველი~. სადაც
კარგად არის ნაჩვენები გმირის ფსიქოლოგიური, რელიგიური  გარდატეხა, მწერალი
ათასგვარი მხატვრული ხერხების წყალობით გვიჩვენებს გზას, რომელიც გმირმა
საკუთარი თავის შეცნობამდე განვლო, გზას რომელიც  სავსე იყო უამრავი
წინააღმდეგობებით და რომელიც საბოლოოდ უფლისაკენ  მიდიოდა. ნაწარმოებში არის
უამრავი პერსონაჟი, მეტატექსტების სიმრავლე. ამ ნაწარმოებზე საუბრის დაწყებისას
შეუძლებელია, პარალელი არ  გავავლოთ პაულო კოელიოს რომანთან ,,ალქიმიკოსი~,
სადაც ანალოგიურ  პრობლემას უტრიალებს მწერალი. კოელიოს მთავარი მოქმედი გმირი
სანტიაგო და დოჩანაშვილის რომანის მთავარი გმირი დომენიკო იმ ტიპის ადამიანები
არიან, რომლებიც ცხოვრებისეული ამოცანის ამოსახსნელად ერთსა და იმავე  გზას
დაადგნენ, მიზნად დაისახეს მათთვის უცნობი სამყაროს ხილვა, სადაც  მათი
ცხოვრებისგან სრულიად განსხვავებული ამბები ხდებოდა, ამ სამყაროსკენ  მიმავალი გზა
უამრავი დაბრკოლებით იყო აღსავსე. აღსანიშნავია, რომ არც ერთ გმირს ოჯახის
მხრიდან არავითარი  პრობლემა არ შექმნიათ, პირიქით_მშობლები შვილებს საკუთარი
თავის ძიებაში  დაეხმარნენ. როდესაც სანტიაგომ მღვდლობაზე უარი განაცხადა
და თავისი  სურვილი მამას გაანდო, მან არა თუ ხელი არ შეუშლა შვილს, არამედ
გასამგზავრებელი ფულიც კი მისცა. სანტიაგომ იმ ფულით ცხვრები იყიდა და
ასე დაიწყო მისი თავგადასავლებით აღსავსე ცხოვრება. ,,და როცა მამა გზას  ულოცავდა,
შვილმა მის თვალებში ამოიკითხა, რომ, სიბერის მიუხედავად, ისიც  მოგზაურობის
დაუძლეველ ლტოლვას გრძნობდა, მაგრამ გულში იკლავდა~ (კოელიო 2004: 12). შვილმა
მამის სურვილების განხორციელება შეძლო.  ,,ცხოვრება სწორედ იმით არის საინტერესო,
შეიძლება ყველა სიზმარი ახდეს~ (კოელიო 2004: 13). -სწორედ ამ სიზმრის ასახდენად
მიდის გმირი, სიზმრისა,  რომელიცმოსვენებას არ აძლევდა. მან ეგვიპტის პირამიდების
ხილვა გაიხადა  ცხოვრების მთავარ მიზნად.სანტიაგოს თუ სიზმარი აიძულებს უხილავი
და შორეული სამყაროს  შეცნობისკენ სვლას, დომენიკოს ამის სურვილს ლტოლვილი
გაუჩენს,  რომელიც ბედისწერამ მის სოფელში სრულიად შემთხვევით მიიყვანა.
დომენიკო ბავშვობაში ყოველთვის ერთსა და იმავე თამაშს თამაშობდა _ მუდამ შინიდან
გარბოდა, მაგრამ ყოველთვის უკან ბრუნდებოდა. რას  იფიქრებდა, რომ ამ თამაშს
რეალობად აქცევდა მამისა და ,,სამოსელი  პირველის დახმარებით~ ლტოლვილი გაქრა,
მაგრამ ჭაბუკს დაუტოვა უდიდესი  სურვილი ,,ლამაზი ქალაქის~ ხილვისა. მამამ მისცა ამ
სამოსელიდან წილი, ასე  დაადგა დომენიკო 6 ათასი დრაჰკანითა და მოგზაურობის
დაუოკებელი  სურვილით აღჭურვილი საკუთარი თავის შეცნობისკენ მიმავალ გზას.
ორივე გმირს ამ უცნობი მიმართულებით მიმავალ გზაზე ისეთი  ადამიანები ხვდებიან,
რომლებიც სწორი მიმართულებით სიარულს ასწავლიან. სანტიაგოს მელქისედეკი
მფარველობდა, ხოლო დომენიკოს მამა, რომლის  არსებობას ჭერზე გაჩენილი ლაქით
შეიგრძნობს. ამ გზაზე ორივე მათგანს დიდი გაჭირვება გადახდებათ, მოხვდებიან
ბრძოლაში, საიდანაც მფარველების წყალობით თავს უვნებლად დააღწევენ, მაგრამ
ყველაზე დიდი ბრძოლა ცხოვრებასთან ელით. დომენიკო მამის მიერ  მიცემულ ფულს
ხარჯავს მაშინ, როდესაც სანტიაგოს თავის შესანახად  მუდმივი მუშაობა უწევს. გმირებმა,
გაჭირვების გარდა, სიყვარულიც  გამოსცადეს. სანტიაგოს ფატიმა, არაბი ქალიშვილი
შეუყვარდება, ხოლო  დომენიკო ცოლად შეირთავს ლამაზ-ქალაქელ ანა-მარიას, მაგრამ
მასთან ყოფნა  არ დასცალდა, ქალს უბედური შემთხვევის შედეგად კლავენ. სანამ ცოლ-
ქმარი  იყვნენ, მაშინაც არ გრძნობდა დომენიკო თავს ბედნიერად, მას ცოლი  ყოველთვის
შორეული და მიუწვდომელი ეჩვენებოდა, გრძნობდა, მათ შორის  ვიღაც იყო, ის, ვინც
თავისუფლად ცხოვრების საშუალებას არ აძლევდა. ცოლი  მუსიკასთან ,,ღალატობდა~
მას. დომენიკოს ავტორი მგზავრად მოიხსენიებს იგივე ითქმის სანტიაგოზეც,
ისიც მგზავრია, რომელიც ბედნიერებას ეძებს და პოულობს კიდეც. მას  უყვარდება ქალი,
რომელიც სიყვარულის ენაზე ლაპარაკობს, რომელიც სიყვარულისთვისაა
შექმნილი.ავტორი ,,სამოსელ პირველზე~ რომანის დასაწყისში წერს: ,,ეს წიგნი  სიკეთესა
და ბოროტებაზეა, მათ შეცნობაზე. სოფლელ ბიჭ დომენიკოზე,  ლტოლვილი კაცის
ნაამბობის შემდეგ ის მშობლიურ სახლს-კარს ტოვებს და  ლამაზ-ქალაქში მიდის.
 ბილეთი17
1)70-იანელთა თაობის პროზაიკოსები
70-იანი წლებიდან, როგორც კი ყინულის დნობამ საშიშისახე მიიღო, საბჭოთა ლიდერებს 
კვლავ გაუაქტიურდათუცხო ხილის აკრძალვის ინსტიქტი: მძაფრდება საბჭოთახელისუფ
ლების აგრესია ყოველგვარი სიახლისადმი, რაც, ერთი მხრივ, იძენს უკიდურესად ხელოვ
ნურხასიათს, ხოლო, მეორე მხრივ, არღვევს კომუნიკაციისელემენტარულ ნორმებს; შედეგ
ად, მწერალი, როგორცინფორმაციის ერთ-ერთი ყველაზე კვალიფიცირებულიმომხმარებე
ლი განიცდის ინფორმაციულ დეფიციტს. პოლიტიკური მარწუხებით შებოჭილმა ამ ეპოქა
მსამართლიანად შეიძინა „უძრაობის“ ხანის სტატუსი, ხოლო მწერლობა მოთმინებით შეუ
დგა რეპრეზენტაციისალტერნატიული გზების ძიებას.შექმნილ ვითარებაშიქართული ლი
ტერატურული სივრცეში იკვეთებადისკურსის სხვადასხვა მოდელები, რომელთა შორისა
ცგანსაკუთრებულ დატვირთვას იძენს სუბიექტივისტურიდისკურსი, როგორც ანტისაბჭო
თა ნარატივისსიღრმისეული მოდელი, წარმოდგენილი `სხვაგვარად~ მოაზროვნე მწერალ
თა შთამბეჭდავი ჯგუფით _ ოთარჭილაძე, ჭაბუა ამირეჯიბი, ოთარ ჩხეიძე, გურამდოჩანა
შვილი, გურამ გეგეშიძე, ჯემალ ქარჩხაძე. მათშემოქმედებაში დასუსტებასა და გაუჩინარე
ბას იწყებსსაბჭოთა სოციალისტური რეალიზმისათვისნიშანდობლივი კონცეპტუალური 
და სტილისტურიმახასიათებლები. სუბიექტივისტთა ტექსტებშიწამოწეულია მათივე თან
ამედროვე მსოფლიო დაევროპული მწერლობისათვის აქტუალური თემები: სულიერი ღი
რებულებების დევალვაცია; ფუჭიმიზნებითა და იდეებით ნაკვები საზოგადოებისზნეობრ
ივი კრიზისი; ინტელექტის მწვავე დეფიციტი; მარტოობა, გაუცხოება და საკუთარი თავის 
ძიება. ესმსოფლიო თემები სიღრმისეულად იკვეთება, ერთიმხრივ, აზროვნების ანტი-
საბჭოთა მოდელთან, ხოლომეორე მხრივ, ლოკალურ პრობლემებთან და თემებთან, როგო
რიცაა: სწრაფვა თვითრეპრეზენტაციულითავისუფლებისაკენ, იდეოლოგიური კლიშეები
საგანთავდაცვის ინტელექტუალური მექანიზმების ძიება, ბრძოლა ნაციონალური იდენტ
ობისათვის. საგულისხმოა, რომ მწერლები სრულიად განსხვავებულ ჟანრებს, მეთოდებსა 
და სტილისტურ მოდიფიკაციებსმიმართავენ. თუ ოთარ ჭილაძე, ჭაბუა ამირეჯიბი დაოთ
არ ჩხეიძე უპირატესობას ანიჭებენ რომანის ჟანრს _ „გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა“ (ო.ჭ.),
„ყოველმან ჩემმანმპოვნელმან“ (ო.ჭ.),, „დათა თუთაშხია“ (ჭ.ა.), „კვერნაქი“ (ო.ჩ.),
„ბორიაყი“
(ო.ჩ.), და სხვ., გურამ დოჩანაშვილი, გურამ გეგეშიძე, ჯემალ ქარჩხაძე არცთუ იშვიათადი
რჩევენ მოთხრობის ჟანრს _ „კაცი, რომელსაცლიტერატურა ძლიერ უყვარდა“ (გ.დ.),
„ვატერპოლოო“ (გ.დ.), „ჟამი“ (გ.გ.), „იგი“
(ჯ.ქ.) და სხვ. სახეზეა არამარტოჟანრების, არამედ მხატვრული მეთოდების დიდიმრავალ
ფეროვნება. ერთმანეთს ენაცვლებანეორეალიზმის, მითოლოგიზმის, მაგიური რეალიზმი
ს, ფანტასტიკური იმაგოლოგიის ელემენტები. თხრობისამპლიტუდა მერყეობს რეალისტ
ურ დისკურსს, დრამატულ ნარატივს, გროტესკსა და, ხშირად, აბსურდსშორის. ყველა დას
ახელებული მწერალი დღეს უკვესამართლიანად არის მიჩნეული ქართულილიტერატურ
ის კლასიკოსად, მიუხედავად იმისა, განაგრძობენ თუ არა ამჟამად თავიანთ მოღვაწეობას. 
აწგარდაცვლილი ოთარ ჭილაძე მრავალგზის იყოწარდგენილი ნობელის პრემიაზე,
2009 წელს კი მისისახელი ნომინანტთა საბოლოო ნუსხაში იქნა შეტანილი.
განსაკუთრებულ ყურადღებას მივაქცევდი ქართველმწერალთა კიდევ ერთ ჯგუფს, რომე
ლიც, ასევე 60-70-იანი წლებიდან, დიდი წარმატებითაა ჩართულილიტერატურულ პროცე
სში და ორიენტირებულიასაზოგადოების არა მარტო სულიერ-ინტელექტუალურ თუფილ
ოსოფიურ-ფსიქოლოგიურ, არამედ ყოფით-სოციალურ პრობლემებსა და ცვლილებებზე. მ
ათიმოღვაწეობა ათწლეულებზეა განვრცობილი: რეზოინანიშვილი, ნოდარ დუმბაძე, რეზ
ო ჭეიშვილი, არჩილსულაკაური, ვაჟა გიგაშვილი, ნოდარ წულეისკირი, თამაზბიბილური
, ნუგზარ შატაიძე. ორდინარული, თუმცა, ხშირად არაორდინარული სიტუაციებიც, სხვა
დასხვაცხოვრებისეული პრობლემები, ადამიანური დილემები, ღირსეული გამოსავლის მ
უდმივი ძიება _ ამ თემებისრეალიზაციისათვის დასახელებული მწერლებიწარმატებით ი
ყენებენ როგორც რომანის, მოთხრობისადა ნოველის, ისე _ ზღაპრისა და იგავის ჟანრს. წე
რისმანერა ძალზე დინამიურია, ხშირად _ აღსავსე იუმორით, სატირითა და პაროდიით. ი
ნანიშვილი ვირტუოზულადფლობს მოთხრობისა და ნოველის ჟანრებს და ქმნისშეუდარე
ბელი მწერლური ალღოთი და გემოვნებითგამორჩეულ ქართულ შედევრებს _
„დავითის ხმალი“, „კაცი და ქალი“, „ნეკერჩხლის წითელი ფოთოლი“,
„უკუღმა დაჭედილი“, და სხვ., რომელთა ენა, მართალია, ქართულია, მაგრამ სათქმელი _ 
საყოველთაო.

ბილეთი18
1)60-იანელთა პოეტური თაობა-ძირითადი მახასიათებლები 
მიუხედავად იმისა, რომ 60-70-იან წლებში უფროსი თაობის არაერთმა
დიდმა წარმომადგენელმა დაასრულა სიცოცხლე (გ. ტაბიძე, შ. დადიანი, ლ.
ქიაჩელი, ი.  გრიშაშვილი, გ. ლეონიძე, ს. ჩიქოვანი, კ. გამსახურდია, პ.
კაკაბაძე, ლ. გოთუა...), ბევრი  მათგანისათვის ეს პერიოდი იმავდროულად
შემოქმედებითი აღმავლობის უმნიშვნელოვანეს ეტაპადაც იქცა.მაგრამ 60-
70-იანი წლების ლიტერატურული განახლების პროცესი, პირველ ყოვლისა,
მაინც იმ მწერალთა სახელებს უკავშირდება, რომლებიც ომისა და
ომისშემდგომ ხანაში გამოდიან სამოღვაწეო ასპარეზზე (მ. ლებანიძე, ა.
კალანდაძე, მ. მაჭავარიანი, ნ.  დუმბაძე, ა. სულაკაური, ო. იოსელიანი,
რ. ჭეიშვილი, რ. ჯაფარიძე, ო. ჭილაძე, ჭ. ამირეჯიბი, რ. ინანიშვილი, ო.
ჩხეიძე, გ. რჩეულიშვილი, თ. ჭილაძე, გ. ფანჯიკიძე, შ. ნიშნიანიძე, გ.
დოჩანაშვილი, ტ. ჭანტურია, ჯ. ჩარკვიანი, რ. მიშველაძე, ვ. ჯავახაძე, ბ.
ხარანაული, ნ. შატაიძე, გ. ჩოხელი და სხვ.).  მართალია, ჩამოთვლილ
მწერალთა მნიშვნელოვანმა ნაწილმა შემოქმედებითი მოღვაწეობა 40-50-იან
წლებში დაიწყო, მაგრამ ბევრი მათგანის ლიტერატურული აღზევების  ხანა
მაინც 60-იანი წლებიდან იწყება. იმ პერიოდის უდიდესი მნიშვნელობის
მოვლენად იქცა 1957 წელს ახალგაზრდული  ჟურნალის _ `ცისკრის"
დაარსება. ამავე წლიდან გამოსვლას იწყებს რუსულენოვანი  ჟურნალი
`ლიტერატურნაია გრუზიაც". თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის
ახალგაზრდა მწერალთა წრეში თავი მოიყარეს უნიჭიერესმა ახალგაზრდა
ავტორებმა, რომლებიც სულ მალე ჩვენი მწერლობის მძლავრ
შემოქმედებით ბირთვად მოგვევლინენ.  1958 წელს დაარსდა ჟურნალი
`ლიტერატურული აჭარა" (1969 წლიდან `ჭოროხი")... მოგვიანებით,
ლიტერატურული პროცესის განვითარებაზე ასევე დიდი ზეგავლენა
მოახდენეს ჩვენს სამწერლო ცხოვრებაში იმხანად მომხდარმა ისეთმა
მოვლენებმა, როგორებიცაა: საერთაშორისო მასშტაბით აღნიშნული შ.
რუსთველის დაბადებიდან რვაასი წლისა (1966 წ.) და ნ. ბარათაშვილის 150
წლის (1968 წ.) იუბილეები, ჟურნალების:  `კრიტიკის" (1972 წ.),
`განთიადისა" (1975 წ.) და `საუნჯის" (1975 წ.) დაარსება, 1978  წლის 14
აპრილს საქართველოს კონსტიტუციაში ქართული ენის სახელმწიფოებრივი
სტატუსის შესანარჩუნებლად მომხდარი ამბები და სხვ. აქვე უნდა
გავიხსენოთ 1956 წლის 9 მარტს სტალინის სახელის დასაცავად თბილისში
დატრიალებული ტრაგედიაც. მიუხედავად იმისა, რომ მთელი თავისი
ცხოვრებითა  და მოღვაწეობით სტალინი საბჭოთა იმპერიის სამსახურში
ჩამდგარი ბელადი იყო და  მას გამორჩეულად სასიკეთო საკუთრივ
საქართველოსთვის არაფერი გაუკეთებია, ბევრმა ქართველმა, იმხანადაც და
შემდგომშიც, მისი სახელი ეროვნული ღირსების  სისხლხორცეულ
ნაწილად აქცია და მის დასაცავად ბრძოლა თავის პატრიოტულ
მოვალეობად მიიჩნია. მაგრამ პარტიის XX ყრილობის შემდგომ
პოლიტიკური ორიენტირების შეცვლამ ქართველ მამულიშვილთა დიდი
ნაწილი სხვაგვარად მიახედა ჩვენი დიდი ისტორიისაკენ.  აი, როგორ
შეაფასა ეს მოვლენა ირ. აბაშიძემ მოგვიანებით: `პიროვნების კულტის
გამომჟღავნების შემდეგ პირადად ჩემთვის ყველაფერი საბოლოოდ გაირკვა
და მეც იქვე  განვსაზღვრე ჩემი შემდგომი სიცოცხლის და შემოქმედების
აზრი. დიახ, სწორედ იქედან დაიწყო ჩემი ცხოვრების ახალი პერიოდი.
ახლებურად გააზრებული გზა, რომელსაც მე `რუსთაველის ნაკვალევზე"
დავარქვი და საითკენაც მე ჩემი პოეტურ კალმით  მოვუწოდე ჩემს
მკითხველს და მთელს ჩემს ქვეყანასაც. ეს გახდა ჩემი ერთადერთი  იდეური
მრწამსიც, ჩემი პოლიტიკური პარტიაც" . ირ. აბაშიძე გამონაკლისი არ
ყოფილა და თავისი ეროვნულ-მამულიშვილური მისია  ბევრმა გაიაზრა
იმხანად სრულიად ახლებურად. ასე მომზადდა ჩვენს იმჟამინდელ
ეროვნულ ცნობიერებაში იდეა რუსთველის იუბილეს ჩატარებისა, რასაც
ქვეცნობიერად  იმ დიდი ვაკუუმის შევსების ფუნქციაც ჰქონდა
დაკისრებული, საბჭოეთის ხელისუფალთა მიერ სტალინის ღვაწლის
ხელაღებით უარყოფა რომ აჩენდა ქართველი კაცის  გულში.  60-80-იანი
წლების ქართული მწერლობის განვითარებას ასევე ახალი შემოქმედებითი
იმპულსები შესძინეს იმ მწერლებმა, რომლებიც 60-იანი წლების ბოლოსა და
70-იან  წლებში გამოვიდნენ ასპარეზზე. მოგვიანებით, 60-იან წლებში
დაწყებული განახლების  პროცესი ნ. დუმბაძემ ქართული მწერლობის
ისტორიაში `პატარა რენესანსად" მიიჩნია.
2)ოთარ ჭილაძის რომანი აველუმი
“აველუმში” მითი წარმოჩნდება მრავალფეროვანინიუანსით: კონკრეტული სინამდვილემ
ისადაგებულია მითოსურთან, როგორც მარადიულისგამოვლენის ერთი შემთხვევა; მითი
ს პერსონაჟებისგანვლილ გზას “იმეორებენ” რომანის გმირები, მითისგახსენება ხდება ასო
ციაციურად, აქცენტირდებამწერლისთვის სასურველი ეპიზოდები; მითოსისგმირი დეჰერ
ოიზდება; მითოსური სახეებიგარკვეული ტროპული მნიშვნელობითაც გვხვდება, როგორ
ც მეტაფორა, ეპითეტი, ალუზია, რემინისცენცია და სხვა.

რომანის გმირი აველუმი აპირებს, დაწეროს წიგნი,
“რომელშიც, მისი ჭკუით, ყველასთვის მისახვედრად, მარადიული სიმბოლოების მოშველ
იებით, ერთხელკიდევ ამხელს იმპერიულ სივერაგესა და სისასტიკეს, ანუ დავუშვათ მინო
სისა და დედალუსისურთიერთობის ფონზე, მარადისობის შუქშიგაატარებს წარმავალ დღ
ევანდელობას, გინდაც, საერთოდ, ფეხებზე ეკიდოს ეს საკუთარისიმდაბლითა და უზნეობ
ით შემზარავადდასახიჩრებულ ადამიანს”. ოთარ ჭილაძისუპირველესი სატკივარი, ცხადი
ა, არის “საკუთარისიმდაბლითა და უზნეობით შემზარავადდასახიჩრებული ადამიანი”, ი
მავდროულად,
“იმპერიული სივერაგე და სისასტიკე”, რომელიცამრავლებს ადამიანთა ხინჯს.

სწორედ აველუმის, რომანის მთავარი გმირის, წიგნშიწარმოჩნდება მითი. კონკრეტულად, 
მინოსისა დადედალოსის “ამბები” ცოცხლდება თანამედროვემოვლენების კონტექსტით.
“ცოცხლდება” თეზევსი, არიადნე, მინოტავრი და სხვა პერსონაჟები. თომასმანი წერდა:
“ყოველ დროში ძევს საიდუმლო, რადგანსაიდუმლო ზედროულია, მაგრამ ზედროულობი
სფორმა არსებობს ახლა და აქ… რადგან არსიცხოვრებისა “აწმყოა”
(ფრენსის ოტო მატისენი, “მითოლოგიის საჭიროება”, ესეები, თბ. 1989, გვ.490).

მარადიულ სიმბოლოთა მხატვრული ინტერპრეტაციისგზით ოთარ ჭილაძე ცდილობს თა
ნამედროვეობისზედროული ამოცანის ამოხსნას. სამეცნიერო-კრიტიკულ ლიტერატურაშ
ი არსებობს მითისსხვადასხვაგვარი ინტერპრეტაცია: ალეგორიული, ფსიქოლოგიური, რი
ტუალურ-სოციალური, სტრუქტურალისტური, სიმბოლური, რომანტიკული დასხვა. ოთა
რ ჭილაძისთვის, რა თქმა უნდა, მითისინტერპრეტაცია არ არის მთავარი, მაგრამ მაინცხდ
ება მისი ერთგვარად რომანტიკული “ახსნა”.  რაცმთავარია, მწერალი მითს კონკრეტული 
მხატვრულიამოცანის გადასაწყვეტად მოიხმობს.

”ადამიანი დგას ამსოფლიური სინამდვილის, გრძნობადობის წინაშე, რომელიც სიმბოლი
ზებულიამტრულად განწყობილი ურჩხულის, მინოტავრისსახით. ადამიანი თავის ქვენა ბ
უნებას, რომელიცმიჯაჭვულია ამ გრძნობადობაზე, სწირავს თავისპიროვნულ ძალებს და 
ნაყოფს (სამსხვერპლო ქალ-ვაჟებს). ეს გრძელდება მანამ, სანამ ადამიანში არგაიღვიძებს მ
ძლე სული, უმაღლესი “მე”
(თეზევსი). მისი გონება, უმაღლესი გონიერება (არიადნე), რომელიც მითებში მეფის ასულ
ის სახითაასიმბოლიზებული. არიადნე მისცემს თეზევს ძაფს, რომელიც გმირს განსაცდე
ლში გზას აპოვნინებს დაგაამარჯვებინებს მტერზე (ქვენა ბუნებაზე, მინოტავრზე). ქვენა ს
აყაროზე, გრძნობადობაზეამგვარი გამარჯვება არის არსი შემეცნებისმისტერიის. ასე რომ, 
ყოველივე, რაც ამ მითშიამოთხრობილი, თვით ადამიანში ხდება” (ზვიადგამსახურდია,
“ვეფხისტყაოსნის სახისმეტყველება”, თბ. 1991).
რომანში მინოტავრის ლაბირინთის ამგვარიინტერპრეტაცია წარმოდგენილია, როგორც ე
რთი შრე. აველუმის ცხოვრება, მართლაც, გაიაზრება, როგორცგამუდმებული მსხვერპლშ
ეწირვით გამუდმებულიბრძოლა ქვენა ბუნებასთან. აველუმი იტანჯება:
“დაღამდება თუ არა, უდაბნოს ცხელი ქარივითშემაფრინდება ყელ-კისერზე გადატანილი 
ცხოვრება, ამაგანგაშებს ჩადენილი თუ ჩაუდენელი შეცდომებისღიად დარჩენილ თვალებ
ში ასისინებულიწყვდიადი”. აველუმი გრძნობდა, რომ სუსტი იყო“საკუთარი უნებისყოფ
ობით დათრგუნული”. იცოდა, რომ სისულელეს სჩადიოდა და მაინც სჩადიოდა”. მასსურ
და, თავი დაეღწია “მავთულხლართებისაგან, ტყვეობისაგან”, ესწრაფვოდა “სამყაროსგანსა
მუდამოდ იზოლირებული სივრცის” გარღვევას, რადგან სხვებივით ეჩვეოდა ცოდვას:
“იძულებით კიარ აკეთებდა იმას, რაც ცოდვა იყო, მაინც რომაკეთებდა იმას, რაც აუცილებ
ელი არ იყო”.

მინოტავრიც, ამ თვალსაზრისით, ერთ შემთხვევაში, კონკრეტული ადამიანია, იგივე აველ
უმი. მეორემხრივ კი, მთელი ერი, რომელიც ასევე ეწირებასაკუთარ “ქვენა ბუნებას”. თუ ავ
ელუმში იბადებამძლე სული (თეზევსი) და გონება, უმაღლესიცნობიერება (არიადნე), ერი
ს ცხოვრებაში ამას ვერვხედავთ. ეს შორეული მომავალია.
“მიტოვებულიქვეყანა კი ისევ კეთილი, ღვთისნიერი, ერთმორწმუნემეზობლის იმედით ი
ბრუნებდა გულს, ანუ ისევფიანდაზად ეგებოდა ფეხქვეშ მარადიულ “მხსნელსადა ქომაგს
”, რომელიც, თავის მხრივ, ხან გუბერნიასეძახდა მოფერებით, ხან “რესპუბლიკას”. ამასობა
შიკი, დღითიდღე, წამისწამ იბზარებოდა და ირღვეოდასაუკუნეობით ნაგები ციხე-
გალავანი ზნეობისა, პატიოსნებისა, კდემამოსილებისა”.

მწერალს ღრღნის ეჭვი და ხანდახან დაუნდობელიმხილებაც იელვებს ხოლმე რომანში:
“სულელი თუხარ, ბოლომდე სულელი დარჩები, გინდაც ოცისაუკუნე ქრისტეს შობამდე 
და ოციც ქრისტესშობიდან ცერებზე იდგე და რვა ხმაზე უმღეროდემსოფლიოს სამადლობ
ელს შენი ფეხებზედაკიდებისთვის”. ამ დროს კი შეიძლება, მართლააღიგავოს მიწისაგან ნ
ეკრესიც და მოწამეთაც, ბაგრატიც და ალავერდიც, იყალთოცა და გეგუთიც.

მინოტავრი კი, გარდა იმისა, რომ რომანშიწარმოადგენს ადამიანის ქვენა ბუნებას,  სხეულ
ს, ხორცს, იმავდროულად, სიმბოლოა საქართველოსიც:
“შენ კი დადიხარ, დაეხეტები მშობლიურ ქალაქში, როგორც მინოსის ლაბირინთში და სიყ
ვარულისდროშით სიკვდილ-სიცოცხლის მიჯნის გადამლახავსპირველად ახლა გწყდება 
გული ყველაფერზე, რითაცაქამდე ცხოვრობდი, მაგრამ ადამიანური სიბეცისგამო ვერ ამჩ
ნევდი”. მშობლიური ქალაქის,ზოგადად, მთელი ერის უკეთურებასა და უზნეობას  მწერა
ლირომანში გამჭვირვალე მხატვრული სახეებითწარმოაჩენს.  მინოტავრი, მითის მიხედვი
თ, ბუშია. მინოსის ცოლმა შვა იგი ზღვის ურჩხულისაგან. ერისწიაღში შობილი მინოტავრ
ი _ გადაგვარებულიზნეობა, ათასგვარი ნაკლისა თუ ხინჯის ხორცშესხმა. ამ შემთხვევაში 
მითი წარმოჩნდება, როგორცალეგორია. ერის “მრუშობამ” დაბადა იგი. ზღვისურჩხული ა
მ შემთხვევაში რუსეთია. ხვალ შეიძლებაამერიკა იყოს ან სხვა ქვეყანა. მთავარია, რომ არდ
აიბადოს მინოტავრი, რადგან ამას მოჰყვებაუამრავი მსხვერპლი. მინოტავრის დამარცხება 
კიძალიან ძნელია. იგი გამუდმებით მოითხოვსმსხვერპლს, ქალ-ვაჟებს, ე.ი. ერის სასიცოც
ხლოენერგიას, მომავალს, ლამაზსა და მშვენიერს. ეს“მსხვერპლშეწირვა” რომანში წარმოდ
გენილია ორიდიდი “ინკვიზიციით”
(1956 წლის 9 მარტი და 1989 წლის 9 აპრილი). აქვე ერთვება  ბიბლიური მოტივიც. ჩნდება 
აბელის  ალუზიები და სხვა “მარადიულსომბოლოთა” საინტერესო, ღრმა ვარიაციები).

მინოტავრის ლაბირინთი რუსეთის,
“იმავე, ბოროტების იმპერიის” გამოხატულებაცაა. ამთვალსაზრისით, ეს სახე ყველაზე გამ
ოკვეთილია დაცხადი. ამ ქვეყანაში (საბჭოთა კავშირში) ცხოვრება, ე. ი. მისი კანონების მი
ყოლა ნიშნავდა საკუთარსულიერებაზე უარის თქმას. აველუმი “ჩვეულებრივი, რიგითი მ
სხვერპლია მხოლოდ, ათასთა და ათასთამსგავსად”. ადამიანის დასათრგუნად მინოტავრ
ზეარანაკლებ შემზარავი “იარაღია”  უმწეობისა დაგანწირულობის ის შეგრძნება, ყველა გა
დარჩენილსრომ ეუფლება უნებურად. ასე რომ, საბოლოო ჯამში,
“არჩეულნიც” და “ანარჩევნიც” ყველანი მაინცერთნაირად დაწანწალებენ ლაბირინთის ბნ
ელსა დანესტიან ტალანებში. ყველანი ერთნაირად ჭყლეტენფეხით მინოტავრის ნეხვს, ვი
დრე თავად მინოტავრსარ გადააწყდებიან და იმისი ცხოველური ნებითგაუპატიურებულნ
ი, იმის ბინძური, სისხლმიმპალირქებით გამოფატრულნი, საკუთარ ნაწლავებშიგახლართ
ულნი, სულს არ დალევენ, ზოგნინამდვილად და ერთხელ, ზოგი კი _ წარმოდგენებში, უს
ასრულოდ”.

აველუმი სწორედ ამგვარი მსხვერპლია, “წარმოდგენებში რომ ევნება უსასრულოდ”.

მწერალი დაუფარავად, ხან ირონიით, ხანსარკაზმით, ხან ზიზღითა და სიძულვილითწარ
მოაჩენს “კაცობრიობის ნათელი მომავლისათვისმებრძოლ იმპერიას”, რომელიც ცდილობ
და არამხოლოდ თავისი სამფლობელოს კუთხე-კუნჭულში, არამედ “მთელ მსოფლიოში” 
დაეცვა წესრიგი. ცდილობდა არაფერი გამორჩენოდამხედველობიდან, ჩიტის ჭიკჭიკის ჩა
თვლით. ეს კი, გარკვეული თვალსაზრისით, აუცილებლადითვლებოდა იმ უზარმაზარი 
ლაბირინთისთვის, რომელსაც საბჭოთა კავშირი ერქვა და რომელშიც, მინოსის ლაბირინთ
ისგან განსხვავებით, მინოტავრზებევრად საზარელი არსებებიც ცხოვრობდნენ, მათშორის, 
პროფესორი, რომელმაც კონსერვის ქილისჟანგიანი ხუფით ყელი გამოსჭრა გოგონას; კაცი
ჭამიადალაქი, სანაძლეოს გულისთვის ბავშვი რომ შეუჭამამეზობლებს; არასრულწლოვან
ი მეძავები, ლოთები, ნარკომანები, მანიაკები,
“ცხოვრების ახალ წესს რომამკვიდრებენ” და “რომლებისთვისაც სულერთი იყო, ვისთან, 
რის გამო ამოანთხევდნენ თავიანთ თესლსადა მრისხანებას, თითქოს ხელოვნური მეთოდ
ითგავრცელებულს”.

“ბოროტების იმპერია” თავის ბრჭყალებს წლებისგანმავლობაში სხვადასხვაგვარად ავლენ
და.
“თავისუფლების იმიტაციაც” ერთგვარი ხაფანგი იყო, რომლითაც უნდოდა, მოეშთო მსხვე
რპლი, ცინიზმისმახვილით განეგმირა ჯერ კიდევ მოფართხალე გული. ჯაჭვი ოდნავ მოუ
შვა, თითქოს თავისდასარწმუნებლად, ფრენა კი არა, სიარულიც რომდავიწყებოდათ მის მ
ონებს.
“იმპერიის ყველაზედიდი ბოროტება ის გახლდათ, განუსაზღვრელივადით დატუსაღებუ
ლ ხალხს უცებ რომ გამოუცხადა: თავისუფლები ხართო. ხალხი დამდგარ, დამყაყებულ, 
დაჭაოებულ წყალში ყვინთვასსწავლობდა გაჩენის დღიდან წურბელებსა დაბაყაყებზე სან
ადიროდ, ახლა კი _ გაფრინდითო და, რასაკვირველია, ვერ გაფრინდებოდნენ, ვიდრეგად
აგვარებული, გაკორძებული ფრთა ხელახლა არგაეზრდებოდათ”.

“ბოროტების იმპერიისგან”, ცხოვრების ამგვარი“არაადამიანური წესიდან” თავდაღწევის წ
ყურვილმაწამოატივტივა რომანში დედალუსის სახე. ბერძნულმითში ეს სახე მოიცავს რამ
დენიმე შტრიხს: ლაბირინთის ამგები მინოსოს დავალებით(დანაშაულის გამო სამშობლო
დან დევნილი მინოსმაშეიფარა), ფრთების გამომგონებელი, შვილისდამღუპველი, დამნაშ
ავე (ცოდვიანი, მკვლელი), აფროდიტეს ტაძრის ამგები.

აველუმის სახეში ყველა ეს შტრიხი ვლინდებაგარკვეული მხატვრული ინტერპრეტაციით
. აველუმიდედალუსივით შემოქმედია. დედალუსი  მოქანდაკეა, არქიტექტორი, აველუმი 
_ მწერალი.  დედალუსმამნიშვნელოვანი ცვლილებები შეიტანა ქანდაკებისხელოვნებაში. 
კერძოდ, ქანდაკება “გაათავისუფლა” გაქვავებულობისაგან, აამოძრავა. მის ქანდაკებებზეა
მბობდნენ, ცოცხლობენ, დადიან, ხედავენ, ქანდაკებები კი არა, სულიერი ქმნილებანი არი
ანო. მითის მიხედვით, უწინდელ დროში ქანდაკებებსთვალები დახუჭული ჰქონდათ, ხე
ლები დაშვებულიდა ტანზე მიკრული. დედალუსი კი პირველი იყო, ვინცქანდაკებას თვა
ლები აუხილა, ხელები სხეულსმოაშორა და ჰაერში ააწევინა. ფეხი აადგმევინაუსიცოცხლ
ოდ გაქვავებულ სხეულებს.

აველუმიც თავისი წიგნებით, საუბრებით, თავისიშემოქმედებით ცდილობდა, მოქალაქეებ
ის, იგივე“გაქვავებული ქანდაკებების” თვალის ახელას, ამოძრავებას. ისინი ხომ მარიონე
ტებივითხელისუფალთა ნებით მოძრაობდნენ და არაშინაგანი სურვილით.
“იმპერია მხოლოდ და მხოლოდმკვდარი, გაქვავებული მოდელია სიცოცხლისა და, ამდენ
ად, მარადიული მოძრაობა კი არ აინტერესებს, არამედ უძრაობის მარადიულობა, ანუ, ერ
თ ადგილზემბრუნავ ბორბალში  გამომწყვდეული ციყვისგანუწყვეტელი და ამაო მცდელ
ობა სივრცეშიგადაადგილებისა, იმპერიის უკიდეგანო სივრცეებშიცერთი და იგივე დრო ბ
რუნავს ბორბალივით. ბორბალში კი ჩვენ, იმპერიის ქვეშევრდომები, დაბადებით იმიტატ
ორები, ვითომ ვმოძრაობთ, ვითომ ნათელი მომავლისაკენ მივისწრაფვითთავგამოდებულ
ნი და, საბოლოო ჯამში, ერთნაირადგაპამპულებულნი გამოვდივართ ძველებიც დაახლებ
იც. უფრო სწორად, მართლა ახალი კი არენაცვლება ძველს, რაც იგივე სიკვდილი იქნებო
დაიმპერიისთვის, თუკი ამას დაუშვებდა, არამედდროგამოშვებით, სახეშეცვლილი “ძველ
ი” გვევლინება “ახლად”, რაც იმპერიის უკვდავებისსაწინდარია”.

აველუმმა თავისი “ქადაგებით” მიაღწია კიდევაცსაწადელს და შვილს  თავისუფლების, ფ
რენისწყურვილი გაუღვივა. უპირველესად კი თვითონშეეცადა ლაბირინთიდან თავდაღწ
ევას, გაფრენას(ერთ შემთხვევაში წიგნებით “მხატვრულ სამყაროში” მიფრინავდა. ფრთები 
_ მისი წარმოსახვა, ფანტაზია. მეორე მხრივ, რეალურად, ფრანსუაზას სიყვარულისგზით 
ცდილობდა თავის გადარჩენას). სონიასსიყვარული ამავე კონტექსტში მოიაზრება, ოღონ
დორივე შემთხვევაში ჩართულია სხვა სიმბოლოები დაალეგორიები.

აველუმი “გადარჩენილია”, რადგან ცოცხლობს დაცხოვრობს, ამიტომ ნებით თუ არა, უნებ
ურად მაინცმონაწილეა ამ “ლაბირინთის” შექმნისა. უფროზუსტად კი, სხვა მწერლები და, 
საერთოდ, “სულგაყიდულნი”
(ასეთნი მრავლად იყვნენიმპერიაში) ამ ლაბირინთს ამტკიცებდნენ თავიანთიიდეოლოგო
ზებული მხატვრული მაკულატურით).

დედალუსი, მითის მიხედვით, ცოდვილია. ან შურისგამო (შეეშინდა, არ მაჯობოს ოსტატ
ობაში, დიდებაარ დამიჩრდილოსო) ათენის აკროპოლისიდანდისწული უფსკრულში გად
აჩეხა. ეს ცოდვა მასძვირად დაუჯდა _ საკუთარი შვილის სიცოცხლისფასად.აველუმმა ბა
ვშვობაში “გააჩუქა” და _ შვილიშიმშილსა და სიღატაკეს კი გადაარჩინა, მაგრამმშობლიურ 
წიაღს მოწყვიტა. შვილის სახელში _ ეკაეკატერინეკატო _ აირეკლა მისი გამუდმებულიგან
ცდა ცოდვისა, დანაშაულისა და სინანულისა. ესცოდვა იქცა ძლიერ ქვეცნობიერ იმპულსა
დ, რომელმაც საერთოდ წარმართა მთელი მისიცხოვრება. აველუმს ჰყავს უკანონო შვილი 
(ფრანგიფრანსუაზასგან), რომელიც “გადაჩეხილია”, როგორცთვითონ ამბობს,
“თავისუფლების უფსკრულებში”. ვროპული თავისუფლება ამ შემთხვევაშიწარმოჩნდება, 
როგორც თავნებობა და უზნეობა.

დედალუსის მითში ძლიერია შვილის დაღუპვისმოტივი. ეს რომანშიც მძაფრად წარმოჩნ
დება.
“თანამედროვე იკაროსები” ტყაპატყუპით ცვივიან (რათქმა უნდა, უპირველესად, ცოცხლ
დებათვითმფრინავის გატაცების ამბავი, როგორცრეალური ფაქტი, ხოლო სულიერ პლანშ
ი კიშემთხვევათა უსასრულო რაოდენობაა). აველუმისშვილის თაობა “დაღუპული იკარო
სებია”. უპირველესად კი, ეკაეკატერინეკატო, რომელიცრომანში ფიზიკურად კი გადარჩებ
ა, მაგრამგაურკვეველია მისი ბედი _ სულიერად დაშლილია დაგანადგურებული.
“ახლაც ტყაპატყუპით ცვივიანციდან თანამედროვე იკაროსები, ინკუბატორისწიწილებივი
თ ძნელად გასარჩევი ერთმანეთისაგან, რომელთა ასამჩატებლად სიტყვიერი, ზეპირითავ
ისუფლებაც საკმარისი აღმოჩნდა და, რაკიმშობლიური ლაბირინთიდან გაღწევის შანსიგა
უჩნდათ, მიფრინავენ, მიფრინავენ, მიფრინავენ… მიაფართხუნებენ ხელოვნურ ფრთებს, ვ
იდრეჩამოცვივდებოდნენ”. მწერალი ხატავს იხვისგუნდივით მოყაყანე ჩიტ-ბიჭუნებითა 
და ჩიტ-გოგონებით ავსებულ ცას, გულუბრყვილოდ რომ“მიყვიტყიტებენ “თბილ” ქვეყნებ
ისაკენ. დიდიგადაფრენის ჟამი დასდგომიათ მოულოდნელად. სამოცდააწლიანი უიმედო 
მოლოდინის შემდეგ”.

9 აპრილის თემა რომანში მასშტაბურადწარმოჩნდება. აველუმის შვილის სახე მიტინგების
, გაფიცვებისა და შიმშილობის ფონზე გამოიკვეთება.
„ვინც სურვილს აჰყვა, ჩამოვარდა კიდეც, საკუთარისისხლით გადაწითლებულ ლოდებზე 
გდია, დაჩეხილ-დაჩეჩქვილი”…”ტანკზე შეხტომა იგივე გაფრენაა, ხოლო ერთხელ უკვე გა
დაგდებული დროშა იგივეხელოვნური ფრთაა, რომელიც, თავისთავად ცხადია, დიდხანს 
ვერ გაგაჩერებს ჰაერში”.

მითის მიხედვით, სასჯელის შიშით სამშობლოდანგაქცეული დედალუსი მინოსმა შეიფარ
ა, მაგრამ“მონად” აქცია, თავისი ნების აღმსრულებლად. დედალუსი დატანჯა სამშობლოს 
ნოსტალგიამ, ამიტომაც გამოიგონა ხელოვნური ფრთები. მხოლოდჰაერში ვერ შეუშლიდა 
ხელს მინოსი. შვილიცგაწვრთნა, დიდხანს ამზადებდა, მაგრამ ტრაგედიამაინც მოხდა. ვე
რ გაუძლო ლაჟვარდების ცდუნებასიკაროსმა, ზედმეტად მაღლა იფრინა, ფრთებიდაეშალ
ა და დაიღუპა. აველუმს მიმართავს მწერალი:
“გაფრენის სურვილი ადამიანობის ნიშანია, მაგრამფრენა ადამიანის თვისება არ არის. ასე 
რომ, შენცდამნაშავე ხარ როგორც საკუთარი შვილის(შვილების), ისე საერთოდ ახალგაზრ
დობის წინაშე. რაკი მთელი სიცოცხლის  მანძილზე ნიშნისთვისებად გადაქცევას ცდილო
ბდი. რაც მთავარია, შენი მოძღვრება (საკმაოდ მაღალფარდოვანი), გნებავთ შემოქმედება (
საკმაოდ ბუნდოვანი), ცოდნისა და გამოცდილების გაზიარებას კი რგულისხმობდა, არამე
დ საკუთარი სურვილის, საკუთარი ოცნების გადანერგვას, შეიძლებასაამისოდ სრულიად 
შეუფერებელ ნიადაგზე, მითუფრო, რომ თავადაც ისევე არ შეგეძლო გაფრენა, როგორც, ვ
თქვათ, ვირთხას, მაგრამ საცასამართალია, გუნებაშიც არ დაგიშვია, რომელიმეშენი მოწაფ
ე (მსმენელი, მკითხველი) ანდა თავადმართლა რომ გაფრინდებოდი, ამ სიტყვის პირდაპი
რიანუ მითოლოგიური მნიშვნელობით”.

აველუმის მიზანი იყო, შვილები ეხსნა ვირთხადგადაქცევისაგან და თვითონ კი ოცნებას ა
რგადაჩვეოდა, არ დანებებოდა “ლაბირინთის” წესებს, რადგან ეს უდრიდა მიწისქვეშეთში 
ჩასვლას, სადანაც ვეღარაფერი ამოგიყვანს სამზეოზესასიკვდილო სენისა და სისასტიკეში 
გადაზრდილიცხოველური სითავხედის, განუკითხაობის მეტი”.

თავისუფლებაზე ფიქრისას მწერალი  ცდილობს ამსიტყვის მრავალმნიშვნელოვნების და
ზუსტებას, ესრომანიც ხომ თავისუფლების წყურვილმა დაბადა. სახელი აველუმიც თავის
უფალ, სრულუფლებიანმოქალაქეს ნიშნავს იმ “საიდუმლო” ენაზე, მხოლოდმწერალმა რო
მ იცის. თავისუფლება, მწერლის აზრით, არ უნდა ავურიოთ თავნებობაში. ჭეშმარიტითავ
ისუფლება ადამიანის გვირგვინია, თავნებობა კიბორკილები, მაგარამ მწერალი ეჭვობს:
“საკითხავია, მართლა შეიძლება თავისუფლების მოპოვება, თუისიც იმ დიდ სინათლესავ
ითაა, რომელიც… შემთხვევით შეიძლება იხილოს კაცმა”. ამიტომაციტანჯება აველუმი. ი
გი მზად იყო, თავისივეშეკოწიწებული ფრთები დაეფხრიწა დაშვილისთვისაც დაუნდობ
ლად ეთქვა, რომ მოატყუა, რომ შეუძლებელი იყო,  ადამიანს ეფრინა.
“მაგრამთავისუფლების მწარე მარცვალი ყველა ადამიანისარსებაშია ჩათესილი და იმ მარ
ცვლისაღმოსაცენებლად საკმარისია ერთადერთი ნათელიწამიც, რომელიც ადამიანის არს
ებას შიგნიდანგაანათებს ხოლმე. როგორც ჩირაღდანი რამეს, დამიუხედავად დროის სიმც
ირისა, ადამიანი მაინცასწრებს იმის დანახვას, რაც აქამდე მისივე სიბეცისადა მიუხვედრე
ლობის შეუღწეველ, გაუფანტავწყვდიადში თვლემდა”.იოანე მახარებელიქადაგებდა:
“სცანით ჭეშმარიტება და ჭეშმარიტებამგაგათავისუფლოთ თქვენ”.
“აველუმშიც” შემოიჭრებამძლავრად ეს თემა, მაგრამ ეს თავისუფლებაუმაღლესი მიზანია 
და იქამდე მისაღწევად საჭიროაძნელი გზის გავლა.

“ჯერ მხოლოდ თავისუფლებაზე ფიქრი დაიბადალაბირინთში და ამიტომაც დგას ირგვლ
ივ ასეთიმძაფრი სუნი სისხლისა და ცრემლისა. სისხლი დაცრემლია სულის სანთელი, სუ
ლის პურიცა და სულისფრთაც, ოღონდ ჭეშმარიტი თავისუფლება ალბათსწორედ ის არის
, როცა უფრთოდაც ფრენ. ეს კიმხოლოდ მაშინ იქნება შესაძლებელი, როცაადამიანი ბოლო
სდაბოლოს შიგნიდანაც დაინახავსსაკუთარ არსებას და გააცნობიერებს კიდეცდანახულს”. 
ეს კი უკვე ჭეშმარიტი რწმენის სფეროა.

თვითონ აველუმს მონობას სიკვდილი ერჩია, მაგრამშვილზე ფიქრისას სხვაგვარად არჩევ
და. დე, მონაყოფილიყო, ოღონდ ეცოცხლა, მაგრამ არც შვილმამოისურვა მონობა. მაშინ გა
დაწყვიტა, აღარდაეტოვებინა ისიც “აქოთებულ ლაბირინთში”, თუმცაგაფრენას გარკვეუ
ლი მომზადება სჭირდებოდა… უპირველესად, სურვილი უნდა გადაქცეულიყოთვისებად
. თავისუფლება, მწერლის აზრით, ჩანასახის სახით ყოველ ადამიანშია, მაგრამ ესთვისება 
დროთა განმავლობაში ან განვითარდება, ანგადაგვარდება.

მიუხედავად ერთობლივი განზრახვისა, მამა დაშვილი მაინც ცალ-ცალკე არიან. ლაბირინ
თისუზნეობის გამოვლენა იყო სწორედ იმ ძაფებისდაწყვეტა, რაც მამასა და შვილს ერთმა
ნეთთანაკავშირებდა.
“თანამედროვე მინოსის უფხიზლესიდა უმკაცრესი ცენზურაც კი გააცურე, მაგრამ ისევცხ
ოვრებამ არ გაპატია და თვითონვე აღმოჩნდიცხოვრების შენეული მოდელის მარადიული 
ტუსაღი. გნებავს, ბინადარი, თანაც შვილთან ერთად. შენ დაშენი შვილი ერთ ჭერქვეშ  კი 
ცხოვრობდით, მაგრამსულ ერთმანეთს დაეძებდით ამაოდ, რადგან სწორედეს არის, ამას გ
ულისხმობს არსი ლაბირინთისა. განუყოფელის გაყოფას, არსებულის უარყოფას დაგანუწ
ყვეტელ, გაუთავებელ წანწალსარარსებულისკენ, მაგრამ ვინც საკუთარ მონობასაღმოაჩენს
, ის მონა ვეღარ იქნება. შენ კი უფრო მეტიაღმოაჩინე, შენ აღმოაჩინე, რომ საერთოდ ადამი
ანიამონა”.

აველუმს, ისევე, როგორც დედალუსს, ძველმა ცოდვამუწია. მისმა შვილმა თავისუფლების 
სურვილისმოკვლა ხელოვნური ფრთებით გადაწყვიტა,
“გადაახტა” სწავლას და გადაწყვიტა პირდაპირგავლა. აველუმის ფიქრები და ოცნებებითა
ვისუფლებაზე მის წიგნში ტრანსფორმირდამითოლოგიურ სახეებად. იმავდროულად, ცხ
ოვრებაშიც შემოიჭრა, როგორც ზედროულირეალობები.

მწერალმა იმპერიის, ამ საშინელი ურჩხულისსისასტიკე “მინოსის თეატრის” ამაზრზენის
ურათებით წარმოაჩინა:
“აველუმის წიგნში, აველუმისგან განსხვავებით, გმირი უკვე გაფრენაზეფიქრობს, უკვე ხე
ლოვნურ ფრთებს აკოწიწებს, გამალებული_ფიქრის სინამდვილეში ახორციელებსიმას, რი
სი წარმოდგენაც შეუძლებელია არსებულსინამდვილეში. მალე მისი ნაფიქრალი მთელკუ
ნძულზე ვრცელდება შავი ჭირივით. მარადიულიშიშისა და მონობისაგან დაბეჩავებული 
ხალხისსიზმრები ახალი, უცნაური, აშკარად სახიფათოჩვენებებით ივსება. ჩვენებებს უახ
ლოესიადამიანებიც კი უმალავენ ერთმანეთს, რადგანყველა დარწმუნებულია, მარტო თვი
თონაა ამ დღეში, მარტო მას შეუპყრია ეს ახალი ჭირი და აი, ერთმშვენიერ დღეს, ადამიან
ის ბნელი წიაღიდანადამიანისავე თესლს სააშკარაოზე გამოაქვს მისიდიდი საიდუმლო. ო
თხმოცდაათქალაქიანი კუნძულისერთ ჩვეულებრივ ოჯახში ფრთიანი ბავშვი იბადება. წ
ლობით ნაფიქრი და ნაოცნებარი თესლის თვისებადქცეულა, რაც, თავისთავად ცხადია, ს
რულებით არესიამოვნება კრეტასნაირ სახელმწიფოს. შეშინებული მშობლები, რასაკვირვე
ლია, სასწრაფოდაჭრიან შვილს ვაზის ფოთლისხელა დაჭმუჭნილფრთებს, მაგრამ ფრთებ
ის გადანაჭრებიდანამოხეთქილმა სისხლმა ლამის წალეკოს იქაურობა(სხვათა შორის, ამ ე
პიზოდმა იმდენად დიდიშთაბეჭდილება მოახდინა ფრანსუაზაზე, თვითონაცფრთიანი ბა
ვშვი გააჩინა სიზმარში, ხოლო ცენზურამორმოცდათექვსმეტი წლის ტრაგედიის მხატვრუ
ლინტერპრეტაციად ჩაუთვალა ეს ადგილი აველუმს დაარც მთლად უსაფუძვლოდ). ფრთ
იანი ბავშვებისგაჩენის შემდეგ, რასაკვირველია, ქალაქში საგანგებოწესები ცხადდება, გზე
ბი იკეტება. უკვემოლოგინებულსა თუ ჯერ კიდევ მოსალოგინებელქალებს ერთად უყრია
ნ თავს, დილიდან საღამომდეიჩხრიკება სახლები და ეზოები, ბოსლები დაგომურები, სად
აც კი შესაძლებელია ადამიანისდამალვა, და თუკი სადმე ჩვილს ანდა ფეხმძიმექალს აღმო
აჩენენ, მთელ ოჯახს ხოცავენდედაწულიანად. გვამებს კი მინოსის თეატრშიაგზავნიან. რა
ც შეეხება მინოსის თეატრს, ჩვეულებრივი თეატრია ისიც, გასართობი, სასეირო, ოღონდ, მ
სახიობების მოვალეობას აქ საგანგებოდდაგეშილი ღორები ასრულებენ, თანაც ბევრიარაფ
ერი ევალებათ:
“სცენაზე სხვადასხვა ადგილასწინასწარ დამარხული გვამის ნაწილები უნდაამოჩიჩქნონ 
დინგებით”.

ფრთიანი ბავშვის გამჭვირვალე სიმბოლიკა“მარადიული დეკორაციების” ფონზე წარმოად
გენსთავისუფლების მკვლელობას, რაც რეალურადგანხორციელდა 1956 წლის 9 მარტსა დ
ა 1989 წლის 9 აპრილს. იმას, რაც აველუმის წიგნში ალეგორიულადწარმოჩნდა და უფრო 
განზოგადებული იერი მიეცა, მწერალი დაწვრილებით და ცხადად, დაუფარავადდახატავ
ს. აქ კი კონკრეტული ამბავი დაუკავშირდაზოგადს; ჩნდება მაცხოვრის შობის ალუზია, ჰე
როდესმიერ ჩვილების ამოხოცვა და სხვა ასოციაციები.

9 აპრილი იყო “სპექტაკლი” მინოსის თეატრისა, რომელშიც ღორების მოვალეობა რუსისგა
მოთაყვანებულმა ჯარისკაცებმა შეასრულეს. ერთიმათგანის წერილით საკუთარი დედისა
დმი მწერალიარაჩვეულებრივი სიღრმით წარმოაჩენს მათ სულიერუბადრუკობას.

ბერძნული მითის მიხედვით, შვილის დაკრძალვისშემდეგ დედალუსმა გზა გააგრძელა დ
ა სიცილიაშიჩავიდა, სადაც მეფე კაკალოსი მბრძანებლობდა. აქმან საიმედო თავშესაფარი 
ნახა. კოკალოსადრომანში ფრანგი პოლო, ფრანსუაზას მამაგვევლინება, რომელიც თვით ა
ველუმს არა, მაგრამმის შვილს კი “შეიფარებს”, რადგან იგი მისიშვილიშვილია. ამ შემთხვ
ევაში კოკალეს სახესწამოატივტივებს თვით დედალუსის ამბავი დაპოლთან მისი შერწყმა 
ხდება იმ ეფექტისთვის, რაცთავის დროზე გამოიწვია მფრინავი კაცის ნახვამ. ხოლო პოლ
ისთვის საბჭოეთიდან ჩასული იმავემოვლენასთან ასოცირდება. ამ “სატუსაღოდან” გასვლ
ა ხომ სასწაულს ედარებოდა.

რომანში ხშირად იშლება ზღვარი აველუმის წიგნსადა მწერლის ნაფიქრს შორის. ეს მოულ
ოდნელობისსაინტერესო ეფექტებს ქმნის. აველუმის წარმოსახვისმითოლოგიური პასაჟებ
ი მის რეალურ ცხოვრებაშიციჭრება.
“სიცილიის მეფე კოკალე (ბატონი პოლი) ოჯახითურთ სასეირნოდ გამოსულიყო და ფრთ
იანიკაცი რომ დაინახა, გაუკვირდა, დაკეცილი ქოლგა, რომელსაც ხელჯოხად ხმარობდა, 
მისკენ გაიშვირადა იკითხა, რა ცხოველიაო, მაგრამ როცა უპასუხეს, ეგადამიანიაო, უფრო 
უარესად გაოცდა და გადაწყვიტა, უფრო ახლოს ენახა, გამოლაპარაკებოდა უცნაურარსება
ს, რომელიც ერთდროულად ფრთიან კაცსაცჰგავდა და ფრთებდაჭრილ ანგელოზსაც. ავე
ლუმსფრთების ნარჩენები ძონძებივით  ეკიდა მხრებსა დამკლავებზე. ვინა ხარ, საიდან ხა
რო,
_ ჰკითხაკოკალემ, რამ გამოგაშტერა ადამიანო, ეს ხომსაყვარელი შვილიშვილის მამააო,
_ უთხრაქალბატონმა მადლენამ ქმარს და ამ მოულოდნელიშეხვედრით აღელვებულმა, ქ
ოლგა მოხდენილადდაიბზრიალა მხარზე!”

დედალუსის სახის კიდევ ერთი საინტერესო შტრიხი“ცოცხლდება” რომანში. იგი სიცილი
აში, მეფეკოკალეს სამფლობელოში განაახლებს აფროდიტესტაძარს (აფროდიტე ხომ ზღვი
ს ქაფიდან ამოსულისიყვარულისა და მშვენიერების ქალღმერთია). აველუმიც “აფროდიტ
ეს”  ტაძრის მსახურია, რადგანგამუდმებით იღებს მსხვერპლს სიყვარულისთვის.

თავის დროზე ჯოისმა ოდისევსის მოგზაურობასაწმყოში პაროდირებით თანამედროვეობ
ის ცოცხალისურათი დახატა. აველუმიც რაღაცნაირად იმეორებსდედალუსის გზას. ეს გზ
ა, იმავდროულად, შინაგანისულიერი მოძრაობის ამსახველია. მითიურითეზევსის სახე კი
დევ ერთხელ წამოტივტივდება, როცა ქვეყანაში მომძლავრებული არეულობისასაველუმი 
შეეცდება თავისი როლისა და ფუნქციისგარკვევას. აველუმს იცნობდნენ, როგორც ნიჭიერ
შემოქმედს. ახლა კი, ანარქიის დროს თითქოსგაუჩინარდა. იგი წინასწარ გრძნობდა მოსახ
დენს დაღელავდა. მუდამ თავისუფლებას ესწრაფვოდა, მხოლოდ გულის სიღრმეში ახსენ
ებდა მის სახელს, მხოლოდ ოცნების საკუთრებად თვლიდა, ახლა კიხელისუფლებამ ხალ
ხს “ზემოდან გადმოუგდო”, გააყალბა, გააუფასურა.
“აველუმს ვეღარ ამჩნევდნენიმ უბრალო მიზეზის გამო, თავად რომ უნდოდათგამოჩენა”. 
ხალხს უკვირს, რომ ვერ ხედავს მას“ახალშობილ გმირთა” და “საზოგადო მოღვაწეთა” შო
რის. აველუმი კი გრძნობს, რომ იმპერიის“მარადიულმა, ღვთაებრივად უხილავმა მესვეუ
რებმაარა თუ მისი სიმტკიცე და სიჯიუტე, არამედ საერთოდ, მისი ამქვეყნიური არსებობა 
აქციეს ანაქრონიზმად”. განცდები კი აველუმის წიგნში მხატვრულ სახეებადტრანსფორმი
რდება და ასე გამოიხატებათანამედროვეობის დაკნინებული სულიერება. იცვლება წარმო
დგენა გმირობასა და გმირებზე. ამიტომაც აველუმის წარმოსახვაში ცოცხლდება არანამდვ
ილი თეზევსი, მამაცი და უშიშარი, არამედმხდალი, გოგოდ გადაცმული.
“ელადის ახალი გმირი” არა მხოლოდ შეიტყობს, მთელი არსებით იგრძნობს, არაფერს რო
მ არ წარმოადგენს საერთოდ არცმტრისთვის, არც მოყვრისთვის. გულამოვარდნილი კიგამ
ოვარდება თანამემამულეთა სანახავად, მაგრამარაფერი გაეგებათ მისი, არც კარგად იცნობ
ენ, არცავად. თავის გრძელ სკამზე სხედან და სიკვდილისმოლოდინში კანაფს ღეჭავენ, არ
აფერი ეტყობათგანწირულებისა”.

გრძელი სკამები იგივე კიბეებია (მთავრობისსასახლის, უნივერსიტეტის, ტელევიზიისა დ
ა სხვ.), სადაც ისხდნენ ის ახალგაზრდა გოგო-ბიჭები, შიმშილობდნენ, კევს ღეჭავდნენ და 
“ერთი სულიჰქონდათ, როდის ეცემოდათ მინოტავრისაყროლებული ამონასუნთქი, ხმლე
ბი რომეშიშვლათ…” აველუმი ხედავს, რომ ამახალგაზრდებს უბრალოდ აღარ სჭირდება
თ გმირი(კანაფს ღეჭავენ _ ეს არიადნეს გორგლის კანაფია. ახალ თაობას აღარ ესმის აველ
უმის _ თეზევსისა. მათ არ სჭირდებათ ასეთი გმირი). თვითონვე სურთ, რომ იყვნენ გმირე
ბი.
“ის კი, მათი სახელოვანიწინაპარი, შემცბარი და ნირწამხდარი, უკვეუნებლიეთ, უაზროდ 
იმეორებს, ესა და ეს ვარ, ამისადა ამის შემქმნელი და თავადაც დაეჭვებულა, თავადაც უჭი
რს დაჯერება, მართლა რომ არსებობს, ანდა მართლა რომ არსებობდა ოდესღაც”.

აველუმი თავისი იდეალებით, ფიქრებით გარიყულიაღმოჩნდა, უცხო იმ ახალგაზრდების
თვის, რომელთაგამოხსნასაც ფიქრობდა თეზევსივით. აველუმი იქცაზედმეტად, სასაცილ
ოდაც კი, ამიტომაა, რომ თეზევსიგოგოდაა გადაცმული და კიკინები აქვს მიმაგრებული(ა
ქილევსის ასოციაცია _ ქალად გადაცმული რომემალება ომს).
“აველუმსაც ესღა ევალებოდამხოლოდ _ ღირსების შენარჩუნება _ შეგნება იმისა, უკეთესი
ც რომ იქნებოდა ცხოვრება უიმისოდ, ანუარასასურველ მოწმეთა და მეთვალყურეთა დაყვ
ელაფრის დამმახსოვრებელთა და, აქედანგამომდინარე, ხელის შემშლელთა, დამმუნათებ
ელთა გარეშე. საფუძველიც ჰქონდაამგვარი ფიქრისა, რაკი ახალმა ძალამ ერთბაშადმოურ
ჩინა მარადიული სატკივარი და ერთბაშადდაუსვა წერტილი მის მარადიულ საფიქრალს, 
უპირველეს ყოვლისა, მისი დანიშნულება დამნიშვნელობა გადაშალა, გააცამტვერა”.

მითოლოგიურ სახეთა მხატვრული ინტერპრეტაციისგზით მწერალი მარადიულს, უჩინა
რსა და ძნელადმისაწვდომს კონკრეტულ სახეთა ხორცშესხმითმოსახელთებელს ხდის და 
ამით მკითხველსსამყაროს ჭეშმარიტ არსს აზიარებს. აველუმი, იგივეადამი, მარადის “ევნ
ება” საკუთარი სულის გაორებისგამო. „ცხოვრება მითში,_ წერდა თომას მანი,
_ერთგვარი ზეიმია. აქ წასული გარდაიქმნებააწმყოდ, ის იქცევა რელიგიურ აქტად…ის იქ
ცევა  ნადიმად… წარსულის აღორძინებად აწმყოში”. ამგვარად აღორძინებს ოთარ ჭილაძე 
“წარსულსაწმყოში” და მარადიული სიმბოლოების მხატვრულიინტერპრეტაციის გზით ქმ
ნის წიგნს _ საუკუნის ხატს.