1

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 1
Importansiya Sang Pagkamatinahuron
kag Pagkamasinulundon

REGION VI – VISAYAS NAKATUNDAN

Edukasyon sa Pagpapakatao – Una nga Halintang
Alternative Delivery Mode
Ikatatlo nga Kuwarter – Modyul 1: Importansiya sang Pagkamatinahuron kag
Pagkamasinulundon
Unang Edisyon, 2020

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon

176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan
ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring
gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Regional Director: Ramir B. Uytico
Assistant Regional Director: Pedro T. Escobarte, Jr.

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 1

Manunulat: Myrna L. Montales
Editor: Myrah A. Dequit, Susan Salomante
Tagasuri: Lani A. Palma, Nilda Gordevilla
Tagaguhit: Anthony M. Cordilla
Tagalapat: Annamor M. Eleccion, Llaine Grace B. Coronel
Schools Division of Sipalay City Management Team:
Renato T. Ballesteros
Regie B. Sama
Ronie T. Tababa
Annamor M. Eleccion
Lani A. Palma
Regional Management Team:
Ramir B. Uytico, Ed.D. CESO IV
Pedro T. Escobarte Jr., CESO V
Elena P. Gonzaga
Donald T. Genine
Miriam T. Lima
Inilimbag sa Pilipinas ng
Department of Education – Region VI
Office Address: Duran Street,Iloilo City
Telefax: (033) 336-2816; (033) 509-7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph
 1
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 1
Importansiya Sang Pagkamatinahuron kag
Pagkamasinulundon
Pauna nga Mensahe
Mensahe para sa Magaubay

Ginaab-abi ka sa pagtuon sang Edukasyon sa

Pagpapakatao 1 paagi sa Alternative Delivery Mode
(ADM) Modyul para sa leksyon nahanungod sa
importansiya sang pagkamatinahuron kg
pagkamasinulundon.

Ang modyul nga ini, ginbululigan sa pagdisenyo,

pagpauswag kag gin-usisa sing maayo sang mga
edukador halin sa pampubliko kag pampribado nga
institusyon agud magiyahan ka sa pagbulig sa mga
estudyante agud malab-ot nila ang kalidad sang
edukasyon sa kurikulum nga K-12 samtang madinalag-on
nila nga ginapangatubang ang
kaugalingon,pangkatilingban kag pang-ekonomiya nga
mga panghangkat sa ila pagtuon.

Nahuman ang modyul nga ini sa handum nga mas

mabuligan ang tagsa ka bata nga mapasanyog ang
pagkaindependiente sa pagtuon sang mga buluhaton
suno sa ila nga abilidad, kadasigon kag paggamit sang
oras. Nagatinguha man ini nga mabuligan ang tagsa ka
estudyante nga malab-ot ang mga kahanasan sa
pangbeinte uno nga siglo samtang konsiderar ang ila
mga kinahanglanon kag kahimtangan.

Bilang dugang sa materyales nga nagapanguna

nga teksto, makit-an ang kahon nga ini sa bisan diin nga
parte sang modyul:

ii
 Mga Paalinton para sa Manuggiya

Ini ginabug-usan sang mga pahanumdom, pamaagi

ukon estratehiya nga magamit sa paggiya sa mga
estudyante.

Bilang isa ka manuggiya, ginalauman nga hatagan

mo ang mga estudyante sang pauna nga ihibalo kon
paano gamiton ang ini nga modyul. Ginakinahanglan
man nga giyahan kag irekord ang ila pag-uswag
samtang ginatugutan sila sa pagdumala sang ila
kaugalingon nga pagtuon. Dugang pa,ginalauman nga
mapadasig kag magiyahan mo ang mga estudyante
samtang ginahimu nila ang mga hilikuton nga makita sa
modyul.

Para sa mga estudyante:

Ginaabi-abi ka sa pagtuon sang Edukasyon sa

Pagpapakatao 1 paagi sini nga Alternative Delivery
Mode (ADM) Modyul bahin sa importansiya sang
pagkamatinahuron kag pagkamasinulundon.

Ang ini nga modyul ginhimo agud sa pagsabat sang

imo mga kinahanglanon. Ang katuyuan sini nga
mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod
sang eskwelahan. Handum man sini nga mahatagan ka
sang oportunidad sa pagpasanyog sang imo natun-an.
iii
 Ang ini nga modyul may mga bahin kag simbolo
ukon icon nga dapat mo mahangpan ukon
maintiendihan.

Pwede mo na ini maumpisahan!

Sa ini nga bahin, imo

mahibalu-an ang mga
Hibaluon Ko
dapat buhaton kag mga
ginalauman sa imo sa
modyul nga ini.
Ang malip-ot nga test
(pretest) sa sini nga
parte,makita naton kon
Hibaluon Ko Ini ano na ang nahibaluan mo
parte sa leksyon nga makita
sa sini nga modyul. Kon
insakto ang tanan mo nga
sabat (100%),pwede mo
laktawan ang ini nga bahin
sang modyul.
Ini isa ka malip-ot nga
pagtilaw nga makabulig sa
Balikan imo sa pag-angot sang imo
natun-an sang nagligad
kag sa subong nga leksyon.
Sa diri nga bahin,
ginapakilala sa imo ang
Tukibon Ko bag-o nga leksyon nga imo
pagatun-an sa nagakalain-
lain nga pamaagi parehas
sang istorya, ambahanon,

iv
 binalaybay, palaligban,
hilikuton ukon isa ka
sitwasyon.

Sa diri nga bahin,

magahatag sa imo sang
mga pamaagi kon
Usisaon Ko paano himuon ang mga
(leksyon) ukon hilikuton.
Magahatag man ini
sang malip-ot nga
pagpaintiende sa bag-
o nga konsepto kag mga
kahanasan.
Ini ginabug-usan
sang mga hilikuton nga
Tinguhaon Ko dapat mo himuon agud
mapatin-ad pa gid ang
lebel sang imo kahanasan
kag abilidad.

Ini amo ang mga

importante nga konsepto
Tandaan Ko
nga dapat mo
pagatandaan kag hatagan
sang igtalupangod agud
maproseso kon ano ang
natun-an mo sa sini nga
leksyon.

v
 Ini ginabug-usan
sang mga hilikuton nga
Ipangabuhi Ko makabulig sa pag- angot
sang imo mga natun-an sa
imo inagihan para magamit
mo sa adlaw- adlaw nga
panghitabo.
.
Isa ka hilikuton ukon
pagtilaw para matakos ang
kasanyugon sang imo mga
Sabtan Ko natun-an sa kada
. kompetensi.

Mga hilikuton para magabulig

Dugang nga pasanyog sang imo ikahibalo
Hilikuton kag kasampaton sa natun-an
nga leksyon.

Ginabug-usan ini sang mga

Talamdan sang husto nga sabat sang tanan
husto nga sabat nga mga hilikuton nga makita
sa modyul.

Sa katapusan sang modyul nga ini makita mo man ang:

Mga Ginbasihan Mga listahan sang

tanan nga ginkuhaan
para mahimo ang ini
nga modyul.

Mga importante nga pahanumdom sa paggamit sang

modyul:
vi
1. Gamiton ang modyul nga may paghalong. Indi ini
pagbutangan sang ano man nga marka ukon sulat.
Maggamit sang lain nga papel sa pagsabat sang
mga hilikuton.
2. Indi magkalipat sa pagsabat sa Nahibalu-an ko Ini
antes magbalhin sa madason nga hilikuton nga ara sa
modyul.
3. Basahon sing maayo ang mga direksyon antes
himuon ukon sabtan ang kada hilikuton.
4. Mag-obserbar sang pagkatampad kag integridad sa
paghimo sang mga hilikuton kag sa pagtsek sang
mga husto nga sabat.
5. Tapuson ang ginaobra nga hilikuton antes magkadto
sa lain naman nga hilikuton.
6. Ibalik dayon ang modyul sa imo manunudlo paagi sa
imo ginikanan pagkatapos masabtan ang tanan nga
hilikuton.
Kon nabudlayan ka sa pagsabat sa mga hilikuton
sa modyul nga ini, indi magkahuya sa pagpamangkot
sa imo manunudlo.Pwede ka man kapangayo sang
bulig sa imo nanay ukon tatay, kag sa imo mga
magulang ukon sa bisan sin-o nga kaupod sa inyo
balay nga mas magulang sa imo.

Permi isulod sa imo panghuna-huna nga wala ka

naga- isahanon.

Ginalauman namon, nga paagi sa sini nga modyul,

ma eksperiensyahan mo ang matuod-tuod nga
pagtuon kag makaangkon ka sang madalum nga
paghangop ukon pag intiende sa mga kompetensi.
Masarangan mo ini!
vii
 Leksyon
Importansiya Sang
1 Pagkamatinahuron kag
Pagkamasinulundon

Hibaluon Ko

Matinahuron ka bala nga bata? Paano ka nakasiling

nga ikaw matinahuron? Masinulundon ka bala nga bata?
Ano nga mga sugo sa inyo balay nga imo nga ginasunod?

Sa modyul nga ini, ginalauman nga mahibaluan

mo ang mga masunod:
● Pagpakita sang nagakalain-lain nga paagi sang
pagkamasinulundon kag pagrespeto:
- Pagsabat dayun nga may pagrespeto kon
ginatawag sang miyembro sang pamilya.
- Pagsunod sang mga sugo nga may kalipay sang
buot.
- Pagsunod sang patakaran nga ginapatuman sa
balay kag eskwelahan.

(EsP1PPP_IIIa-1)

1
 Hibaluon Ko Ini

Sabtan ang mga masunod nga hilikuton.

Direksiyon: Idrowing ang malipayon nga nawong ☺ kon

ginahimo mo ini kag masubo nga nawong ☹ naman

kon wala mo ginahimo.

_____1. Kon ginasugo ako sa pagpamunyag sang amon

tanom nagapati dayon ako.
_____2. Nagalisensya ako sa akon ginikanan kon diin ako
makadto.
_____3. Siling ni Nanay, matuon ako sing maayo para
makatapos ako sa akon pag-eskwela.
_____4. Kon nagahambal ang akon maestro nagapamati
gid ako sang maayo.
_____5. Ginahambalan gid kami ni Nanay nga indi
magpangaway sang akon abyan.

2
 Balikan

Bilang isa ka bata, dapat bala kita mangin

masinulundon sa aton ginikanan? Malipayon bala ikaw
kon ginapati mo ang sugo sang imo ginikanan?
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
______________________________________________________.

Tukibon Ko

Nabatian mo bala ang istorya sang bata nga si

Abner? Basaha kag hibalua kung ngaa nabutang sa
katalagman ang bata nga si Abner.
Nga-a nabutang sa katalagman si Abner?
Basaha ang istorya ni Abner.

3
 Si Abner

May isa ka bata

nga nagahingalan kay
Abner. Mahilig sia
magsaka sa puno sang
kahoy.

Isa ka adlaw
nakita niya ang puno
sang bayabas nga
may madamu nga
bunga. Naglisensya sia
nga manguha sang bayabas. “Nay, pwede bala ako
makapanguha sang bayabas?”, ang hambal ni Abner.
“Anak indi ka magsaka kay basi mahulog ka”, ang
sabat sang iya iloy.
Apang nagsaka gihapon si Abner kag nanguha sang
bayabas. Nawili sia sa pagpamuksi, wala niya
natalupangdan nga nakatapak sia sa laya nga sanga kag
nabali ini.
“Agay! Agay!”, ang singgit ni Abner.

4
 Nabatian sang iya nga
iloy ang hibi ni Abner. Gani
nagdali-dali ang iya iloy
kag nagpalapit sa iya sa
puno sang bayabas.
“Ano ang natabo sa imo
anak?”, hambal sang iya
iloy.
“Nay, nahulog ako sa
bayabas”, ang sabat ni
Abner nga nagahibi.
“Ano ang ginahambal ko
sa imo? Amo ina anak ang matabo sa bata nga wala
nagasunod sa ginahambal sang ginikanan”, ang hambal
sang iya iloy.
“Pasensya gid nay, indi na gid ako magliwat.
Masunod na ako sa inyo ginahambal”, ang sabat ni Abner.

Direksyon: Sabtan ang mga masunod nga pamangkot:

Pamangkot:
1. Ano nga klase sang bata si Abner?

________________________________________________________

________________________________________________________

5
2. Ano ang natabo kay Abner?

________________________________________________________

________________________________________________________

3. Pareho ka man bala kay Abner? Ngaa?

________________________________________________________

________________________________________________________

3. Kon ikaw si Abner ano ang himuon mo? Ngaa?

________________________________________________________

________________________________________________________

Usisaon Ko

Madamo sang pahanumdom nga ginahatag ang

imo ginikanan. Kaparehas sang mga masunod:

Anak, himusa ang imo hiligdaan.

Anak, ubraha ang imo assignment.

Anak, pamati kay titser sa ti-on sang klase.

Anak, pauli gilayon pagkatapos sang klase.

Anak, magkaon ka sang sang damo nga utan.

6
 Anak, magtuon ka gid permi sang imo leksyon.

Anak, buligan mo si toto drowing sang bituon.

Anak, magbisa kamo sa inyo Lolo kag Lola.

Anak, tinluan sang maayo ang tanan nga parte sang

lawas magpaligo.

Anak, maghambal sang “Maayong Aga”ukon “Maayong

Hapon” sa inyo mga masugata nga tawo.

Nga-a kinahanglan gid nga mamati sa ginahambal

sang ginikanan?
Tandaan kag ibutang sa tagipusuon ang mga
pahanumdom sang imo mga ginikanan. Pamatian sang
maayo kag sundon ang mga pahanumdom ni tatay kag
ni nanay agud makaangkon ka sang maayo nga bwas
damlag.

Tinguhaon Ko

Hilikuton 1

Direksyon: Lantawa ang laragway. Sabta ang mga

pamangkot.

7
1. Ano ang ginahimo ni tatay sa laragway?

________________________________________________________
________________________________________________________

2. Ano ayhan ang rason nga-a ginhambalan ang bata

sang iya iloy nga indi magpalapit sa tangke sang LPG?

________________________________________________________
________________________________________________________

8
3. Kon ikaw ang bata, patihon mo bala ang
pahanumdom sang imo ginikanan? Ngaa?

________________________________________________________

________________________________________________________

Tandaan Ko

Ikaw bala bata nga masinulundon?

Nagapamati ka bala sa mga pahanumdom sa imo?

TANDAAN
Ang mga tugon, sugo kag pahanumdom sang imo
mga ginikanan kag sang mga mas magulang sa imo
tama ka importante. Dapat lang nga sundon kag
tumanon ang mga ini para sa imo kaayuhan.
Panumdumon mo nga ang bata nga masinulundon,
malayo sa katalagman kag ginapaka maayo sang
Diyos.

9
 Ipangabuhi Ko

Hilikuton I

Direksyon: Ano ang husto nga himuon mo sa mga masunod

nga sitwasyon?
1. Nag-abot ang utod sang imo nanay halin sa layo nga
lugar kag bag-o lang kamo nagkitaay. Ano ang dapat
mo nga himuon sa pagpakita sang imo
pagkamatinahuron?
_________________________________________________________

2. Nagkadto ka sa simbahan, imo nakita nga ang duha ka

bata naga sige estoryahahanay. Nagapakita bala sila sang
pagrespeto sa balay sang Dios? Nga-a?
_________________________________________________________

3. Gusto mo maghampang sa gwa sang balay upod sa

iban nga mga bata. Tugon sang imo iloy, indi mag-gwa
tungod sang Covid19.
________________________________________________________
________________________________________________________

10
 Hilikuton II

Direksyon: Tan-awa ang mga laragway kag basaha ang

mga masunod nga pagsugilanunay. Tipulunan ang
laragway sang sugilanon nga nagapakita sang
pagkamasinulundon.
1.

11
 Huo anak kay
maayo ina sa imo
nga lawas

12
 Sabtan Ko

Direksiyon: Magdrowing sang bilog kon ang dinalan

nagapahayag sang pagkamatinahuron kag kahon
naman kung nagapahayag sang
pagkamasinulundon.

______1. Ginatuman ko gilayon ang mga sugo nanday

nanay kag tatay.

______2. Ginahimos ko gilayon ang akon mga gamit

pagkatapos sang klase.

______3. Nagasabat ako gilayon kon ginatawag ni Tatay,

nga “Huo, ano tay?”

______4, Ginalikawan ko ang paghaboy sang basura

biskan diin suno sa paandam sang akon maestra.

______5. Naga bisa ako kon makita ko si Lolo kag Lola.

13
 Dugang nga Hilikuton

Direksiyon: Sabta ang mga pamangkot. Isulat ang imo

sabat sa linya.
Ano ayhan ang matabo kon:

1. Nagpauli ka sa inyo balay nga lapit na lang mag gab-i

halin sa eskwelahan.

______________________________________________________
______________________________________________________

2. Nagtulog ka sing temprano sa pagsunod sa tugon sang

imo iloy.

______________________________________________________

______________________________________________________

3. Ang mga ulobrahon sa balay nga napatungod sa imo,

nalipatan mo ubrahon kay naghampang ka sang
selpon.

_______________________________________________________

14
 Talamdan sang husto nga sabat

HIBALUON KO INI TINGUHAON KO IPANGABUHI SABTAN KO Dugang nga

Hilikuton

TINGUHAI Hilikuton 1 Hilikuton I 1. 1. Maakigan

1.* Mahambal ako ako nanday
1. Ginakay-o ang maayong 2.
1. ☺ tatay kag
tangki sang LPG. aga/maayong
nanay kay gab-
ugto,ukon 3.
i na ako
2. ☺ 2. Basi maglupok maayong gab-i.
nakapuli.
ang tangki kag *Mahalok ako 4.
masunog ang bata. ukon mag-bisa. Patihon ko na
3. ☺ 2. Wala, tungod 5. gid ang tugon
3. Kon ako ang sige lang sila nanday tatay
bata patihon ko estoryahanay kag kag nanay nga
4. ☺ ang pahanumdom wala sila gapamati magtemprano
sa sermon ukon
sang akon nanay puli
nagapangamuyo sa
5. ☺ tungod ini maayo sulod sang pagkatapos
**************** kag agud mangin simbahan. sang klase.
TUKIBON KO malayo ako sa 3. Patihon ko si
(Possible answers) piligro. nanay. Indi ko
magwa sa balay.
1. Indi Sa sulod balay na 2. Malipay si
lang ako nanay kay
masinulundon nga
mahampang. nagpati ako sa
bata si Abner.
2. Nahulog sa iya tugon nga
Hilikuton II
bayabas si Abner magtulog sing
1.
kay wala sia temprano.
nagpati sa hambal
sang iya nanay.
3. Indi, tungod 3. Masubuan
nagapati ako sa nanday tatay
pahanumdom ni kag nanay kay
nanay. wala ko
3. Kung ako si 2. naubra ang
Abner, patihon ko akon tuka sa
ang hambal sang balay.
akon nanay para Mangayo ako
layo ako sa piligro. sang pasensya
nanday tatay
kag nanay kag
ubrahon ko
3.
gilayon ang
akon tuka
antis
maghampang.

15
Mga Sanggunian
Kagawaran ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao-Unang
Baitang :
Kagamitan ng mag-aaral sa Hiligaynon. Republika ng Pilipinas:
Kagawaran ng Edukasyon, 2014.

Kagawaran ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao-Unang

Baitang :
Kagamitan ng mag-aaral sa Hiligaynon. Republika ng Pilipinas:
Kagawaran ng Edukasyon, 2017.

16
Para sa mga pamangkot ukon komento, magsulat ukon manawag sa

Department of Education
Region VI – Western Visayas
Duran Street, Iloilo City, 5000

Telephone Nos.: (033) 336-2816, (033)509-7653

E-mail Address: region6@deped.gov.ph