BATI ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATINDA İLKLER

İlk Türkçe Resmi Gazete : Takvim-i Vekayi (1831- II. Mahmut Dönemi)

İlk Yarı Resmi Gazete : Ceride-i Havadis (1840 - İngiliz William Churchill )
GAZETE İlk Özel Gazete Tercüman-ı Ahval (1860-Şinasi ve Agah Efendi)

İkinci Özel Gazete :

Tasvir-i Efkar ( 1862- Şinasi daha sonra Namık Kemal)

MAKALE Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi

✰ İlk Makale:
(Tercüman-ı Ahval Önsözü),Şinasi 1860

İlk Yerli Öykü: Letaif-i Rivayet, Ahmet Mithat Efendi

ÖYKÜ
Basılan Batılı Anlamda İlk Gerçekçi Öykü: Küçük Şeyler , Samipaşazade Sezai
Tercüme-i Manzume, Şinasi
✰ İlk Şiir Çevirisi:

✰ Kafiyesiz İlk Şiir: Validem, Abdülhak Hamit Tarhan

ŞİİR
Sahra, Abdülhak Hamit
✰ İlk Pastoral Şiir:
✰ İlk Çocuk Şiiri: Şermin, Tevfik Fikret
✰ ilk defa beyanname (edebi
Fecriati Edebi Topluluğu
bildiri) yayımlayan edebi topluluk
 BATI ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATINDA İLKLER
 İlk Çeviri Roman : Telemak , Yusuf Kamil Paşa, Fransız Fenelon’dan ,1859
 İlk Yerli Roman : Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat , Şemsettin Sami ,1872
 İlk Edebi Roman: İntibah , Namık Kemal
 İlk Tarihi Roman : Cezmi , Namık Kemal
 İlk Realist Roman: Araba Sevdası, Recaizade Mahmut Ekrem
 İlk Köy Romanı: Nabizade Nazım /Karabibik
 İlk Natüralist Roman: Zehra- Nabizade Nazım
ROMAN  İlk Psikolojik Roman Denemesi: Nabizade Nazım- Zehra.
 Batılı Tekniğe Uygun Yazan İlk Realist
Yazar ve Batılı Tekniğe Uygun İlk Gerçekçi Halit Ziya Uşaklıgil -Aşk-ı Memnu
Roman:
Eylül,Mehmet Rauf
 Batılı Tekniğe Uygun İlk Psikolojik Roman:

 İlk Post modern roman ve yazarı : Oğuz Atay –Tutunamayanlar

 İlk kadın romancımız : Fatma Aliye Hanım– Muhaderat

 Batılı anlamda yazılan ilk yerli tiyatro eseri:
 Batılı anlamda sahnelenen ilk tiyatro:
 Aruz ölçüsüyle ilk manzum tiyatro :
 Hece ölçüsüyle ilk manzum tiyatro:
 Tanzimat Dönemi’nde tiyatro tarzında en
çok eser veren yazar:
Şair Evlenmesi , Şinasi , 1859 yazılmıştır. (Tercüman-ı
Ahval’de 1860’da tek perde tefrika edilen görmeden evlenme
konulu tek perdelik klasik töre komedisidir.)
Vatan Yahut Silistre , Namık Kemal (Romantizm akımına
bağlı , ilk temsili 1 Nisan 1973’te Gedikpaşa Tiyatrosu’nda
Güllü Agop Kumpanyası tarafından yapılmıştır. Namık Kemal
tiyatroyu eğlendiren eğiten bir tür olarak görmektedir.)
Eşber, Abdülhak Hamit Tarhan
Nesteren, Abdülhak Hamit Tarhan .
Abdülhak Hamit Tarhan’dır.

 İlk tiyatro çeviri ve uyarlamaları yapan Ahmet Vefik Paşa (Tanzimat Dönemi’nde Moliere’den çeviri
yazar :
ve adaptasyonlar yapmıştır.)
TİYATRO
 İlk Müslüman kadın tiyatro oyuncusu: Afife Jale
 Cumhuriyet Dönemi’nde hece ölçüsüyle ilk
Binnaz ,Yusuf Ziya Ortaç
manzum tiyatro ve yazarı:
 Cumhuriyet Dönemi’nde ilk epik tiyatro ve Keşanlı Ali Destanı, Haldun Taner
yazarı:
 Cumhuriyet Dönemi’nde ilk absürt tiyatro
Canlı Maymun Lokantası , Güngör Dilmen
ve yazarı:
 Cumhuriyet Dönemi’nde Çağdaş Türk
Muhsin Ertuğrul
Tiyatrosunun kurulmasına hizmet eden sanatçı
:
 İlk resmi Türk tiyatrosu, ilk konservatuvar Darülbedayi
, ilk ödenekli tiyatro binası:

Dramın kurucusu : 16. yy İngiliz yazar William Shakespeare (Şekspir)

Ziya Paşa’nın “Harabat” adlı kitabında yazdıklarını eleştirmek
 İlk eleştiri örneği:
için Namık Kemal’in yazdığı “Tahrib-i Harabat
Namık Kemal’in “Lisan-ı Osmanînin Edebiyatı Hakkında
 Türk edebiyatında ilk eleştiri yazısı:
Bazı Mülahazâtı Şâmildir.”
ELEŞTİRİ
 Edebiyatımızda objektif eleştirinin nasıl
Recaizade Mahmut Ekrem
olacağını açıklayan ilk yazar:
 Servetifünun Döneminde eleştiri türünde
Ahmet Şuayp
en çok eser veren yazar:
 İlk fıkra yazarımız:
FIKRA Ahmet Rasim