TARİH

BİLİMİ
 TARİH VE ZAMAN

İnsanların geçm!ştek! Sepeb -

sonuç

!l!şk!s!
faal!yetler!
C

TARİH
!nceler
Yer
.

ve zaman
Olayların b!rb!rler!yle
olan !l!şk!ler!

Belgelere dayalı

Tar!h!n Yöntem!

/ Tarama )

|
1. Kaynak arama
Tar!h! belge ve bulguları
2. Kaynakları sınıflandırma
değerlend"rmede soldak!
3. Kaynakları çözümleme
g!b! s!stemat!k b!r yöntem
4. Kaynakları eleşt"rme
!zlen!r.

5. Kaynakların sentez!n! yapma

Tar!h B!l!m!n!n Özell!kler! Tar!h B!l!m!n!n Yöntem!

◦
Tekrarlanamaz .
Tarama B!lg! ve ver!ler!n bulunması

Deney ve gözlem yapılamaz . Tasn!f Elde ed!len b!lg!ler! sınıflama

•
Yer ve zaman bell!d!r.
Tahl!l Yeterl!l!ğ! çözümleme
•
Neden -

sonuç !l!şk!s! vardır

.
Tenk!t Güven!l!rl!ğ! tesp!t etme
•

Kes!nl!k yoktur .
Terk!p B!rleşt!rme Sentez -
 Kaynak
Tar!h! b!lg!ye kaynaklık eden malzemelerd!r .

B!r!nc! el kaynaklar İk"nc" el kaynaklar

-

Tar!h! olayın geçt!ğ! döneme yakın

-

Tar!h! olayın geçt!ğ! döneme a!t

yada o dönem!n kaynaklarından
belgeler ve bulgulardır .

yararlanarak meydana get!r!len eserlerd!r .

Sınıflandırılması

sözlü Yazılı Sesl! vegörüntülü Gerçek eşya ve

kaynaklar kaynaklar kaynaklar nesneler

Efsaneler Tabletler Res!mler Arkeolos!k buluntu

Destanlar k!tabeler Fotoğraflar Tar!h! eşya ve

Fermanlar F!lmler nesneler

Menkıbeler vb .

Beratlar vb .
V!deo bantları
vb .

Olay ve Olgu Arasındak! Farklar

Olay Olgu
◦
Kend!ne özgü özell!klere sah!pt!r .
◦
Geneld!r .

☐
B!r!c!kt!r tekrarlanamaz °
Tekrar edeb!l!r
Anadolunun
.
. .

•
Somut b!lg!ler !çer!r .
Malazg!rt ◦

Soyuttur .

Türkleşmes"
Savaşı
•
Yer ve zaman b!ld!r!r ◦
Bel!rl! b!r yer ve zaman söz konusu
•

Başlangıç ve b!t!ş süreler! bell!d!r değ"ld"r .

◦
Uzun sürede meydana gel!r .
 Tar!he Yardımcı B!l!m Dalları

Coğrafya Arkeoloj! Antropoloj! Etnografya

• ea ea •

Yer kazı lrk Kültür

ronolü! Paleograf! Ep!graf! sosyoloj!

• eg 9 •

Zaman Yazı k!tabe Toplum

F!ld!ş! D!plomat!k Nüm!zmat!k Istat!st!k
ea eş eş ea

D!l s!yas! belge Para Ver!ler

Ekoloj! Herald!k S!g!lografya K!mya

aa aa aa ea

" "

Çevre Arma Mühür ,

!mza karbon 14
metodu

12 Hayvanlı H!cr!
Türk Takv!m!
Takv!m

Türkler!n
Tar!h Boyunca
Rum! .
Kullandığı
Takv!m Takv!mler
M!lad!

Takv!m
Celal!

Takv!m
 İLK
UYGARLIKLAR
 UYGARLIĞIN DOĞUŞU VE
İLK UYGARLIKLAR

Taş Çağı

Esk! Taş Çağı ( Kabataş ,

Paleol!t!k )

öneml! kalıntılar
İnsanlığın Antalya'da
• .

yaşadığı dönemd!r
•

◦
en uzun .

Kara!n Beld!b!
•
İnsanlar yaşamlarını avcılık ve toplayıcılıkla ,
ve

Belbaşı Mağaraları
sürdürmüşlerd"r .

Öneml! kalıntılar Orta Taş Mezol!t!k )

:
Çağı ( Yontmataş ,

Antalya'da Beld!b!
Göller Yöres! Barad!z ◦
Ateş bu çağda keşfed"lm"şt"r .

Ankara Macunköy •

Çakmak taşından alet yapmışlardır

Tekkeköy
°

Samsun .

" "
m!krol!t

İnsanlar tüket!c!
Yen! Taş Çağı ( c!lalı Neol!t!k /
•
,

hayattan üret!c!

• İlk yerleş"k hayat bu dönemde başlamıştır hayata geçm!şlerd!r .

•
Tarım hayatı !le b!rl!kte üret!m faal!yetler! başlamıştır .

◦ İlk kez çanak çömlek yapılmış ; b!tk! l!fler!nden

,
elb!se

d!k!lm!şt!r .
Öneml! kalıntılar
D!yarbakır Çayönü
,

•
At , koyun sığır g!b! hayvanları evc!lleşt!r!lm!şlerd!r
, .

Konya Çatalhöyük
◦
Tekerleğ" !cat etm!şlerd!r
İnsanlık
.

tar!h!n!n
!lk şeh"r yerleşmes"
 Maden Çağı

① Bakır Çağı ( Kalkol!t!k )

② Tunç Çağı
◦ İlk kullanılan maden bakırdır .

• İlk şeh"r devletler! bu dönemde

③ Dem!r Çağı oluşturulmuştur .

◦
İnsanların !ht!yacından fazlasını üretmeler!
• İlk krallıklar bu dönemde
ve farklı araç gereçlere !ht!yaç duymaları
kurulmuşlardır .

•
t!caret faal!yetler!n!n gel!şmes!n! sağlamıştır .

EY Dem!r Devr!'n!n sonunda yazının bulunmasıyla Tar!h Çağları başlamıştır .

ÂTʰ
İlk yazılı kaynaklara Kayser! Kültepe 'de rastlanmıştır
-
.

Ah!ret !nancına sah!p

Ülkey! f!ravun
" "
adı ver!len
oldukları !ç!n ölüler!n!
d!n! ve s!yas! gücü olan
" " mumyaladılar .

tanrı krallar
-

yönett! .

*
•

Tıp ve eczacılık

!lk s!yas! teşk"latlanma alanında

m ,g,p
• •

" "
nom adı ver!len şeh"r !lerled!ler .

devletler! !le oluştu .

Uygarlığı
.
.

& F!ravunlar !ç!n

H!yerogl!f adı w
" "

p!ram!tler halk !ç!n

,

" "

ver!len res!m yazısı lab!rent adı ver!len

pap!rüs adı

kullandılar ver!len
mezarlar yaptılar
kağıdı
.

yaptılar .
① Sümerler

◦
" "
s!te adı ver!len !lk şeh"r
② Akadlar
◦
Tar!hte b!l!nen !lk !mparatorluğu
devletler!n! kurdular .

" kurdular
◦
S!teler!n başında pates! ya da
" ◦
İlk düzenl! orduyu oluşturdular
ens! adı ver!len rah!p krallar bulunur .
.

•
◦
En öneml! şeh"rler" Ur Urukılagaş
,
③ Elamlar
şeh"rler"d"r .

•
Madenc!l!k çömlek

|
,
yapımı ,

•
Yazıyı bulan !lk topluluktur
seram!k sanatında !lerled!ler
.

" "

ç!v! yazısı

mÜ¥¥"
•

÷::::::::
kurallarını

yaptı .
Lagaş kralı Urgak!na mezopota
Uygarlığı

kuleler yaptılar .

④ Bab!ller
1
•

•
en üst katından
◦
Kral Hammurab! gücünü ordudan
tanrılarını gözlemled!ler
,

alan mutlak Krallık anlayışını get!rd! .

astronom!

çalışmalarını başlattılar Mezopotamya 'nın en gel!şm!ş kanunları

" "
Bab!ller!n Hammurab! kanunları dır .

⑤ Asurlar
◦
Anadolu'da t!caret kolon!ler! kurdular .

Kolon!ler aracılığıyla yazıyı

•

Anadolu'ya taşıdılar .
 Iran Uygarlığı
"

◦
Ülke satraplık
" "
adı ver!len kral
yolu.nu Roma Uygarlığı
eyaletlere bölündü .

yaptılar
Hepler !le patr!c!ler arasındak!
.

"

Eyalet yönet!c!ler! satrap 'lar

'
•

farklılıkları ortadan kaldırmak !ç!n

merkezden atandı .

On İk" levha kanunları

" "

yapıldı
İlk
.

◦
düzenl! posta örgütünü oluşturdular .

µ düşünces"
Sınıf çatışmasını engelleme
Yunan Roma'da hukukun
Uygarlığı
Tanrıları adına
" "
@ gel!şmes!n! sağladı
Ol!mp!yat oyunlarını
.

düzenled!ler .

•
Kl!stenes kanunlarıyla mecl!s üstünlüğü Hellen!st!k Uygarlık
ve demokras! gel!şt! .
◦
Yunan uygarlığının Doğu
şaka Dünyada !lk defa demokrat!k yönet!m uygarlıklarıyla kaynaşmasından
Eska "

Hellen!st!k Uygarlık ortaya çıktı

"
örneğ" Yunan Uygarlığında görülür . .

◦
Bergama ,
M!llet ve Efes g!b!
Doğu Akden!z Uygarlıkları
şeh"rler dünyanın başlıca kültür
① Fen!ke merkezler!d!r .

"
◦
Harf yazısını buldular ve Fen!ke ◦
Parşömen kağıdını !cat ett!ler
.

"
Alfabes! n! oluşturdular .

a
Ege ve Yunan Uygarlığı
Yunanlılar ve Romalılar tarafından
" "

düzenlenerek Lat!n Alfabes! n!

① G!r!t
meydana get!rd!ler .

② M!ken / Akal
② İbran" Musev!l!k
◦

Çanakkale Boğazı'na sah!p

◦
Tek tanrılı d!ne !nanan !lk topluluktur .

olmak !ç!n Truvalılar la savaştılar .

Yahud!l!ğ!n yayılmasını engelled! .

 ① H!t!tler
•
Analları dünyada
tar!h
yazıcılığını
◦
Tanrılarına hesap vermek amacıyla başlatan !lk
" "
örneklerd!r
Anal den!len yıllıklar yazdılar .
.

② İyonyalılar
" "
◦
Pankuş Mecl!s! kralın yetk!ler!n!

sınırlandırdı .
◦
Efes M!let Foça
. ,
ve İzm"r'de pol!s
" "
◦

Kral!çe tavananna da yönet!mde adı ver!len şeh"r devletler! kurdular .

etk!l!d!r .
•
•

S!yas! b!rl!k sağlayamadı

) &ʰ
.

◦
Her şehr"n b!r tanrısı olduğundan •

ülkeler!ne B!n Tanrıl! ded!ler

" "
.

③ L!dyalılar

④ Urartular
•
AnadÛ¥ •
◦
İlk defa parayı bulup
kullandılar
Sulama kanalları yaptılar Uygarlığı
.

◦
.

o
•
M!mar!de gel!şt!kler! n!

göster!r .

oo

◦
Krallara a!t ev ve oda b!ç!m!nde ⑤ Fr!gler
mezarlar yaptılar .
Öldükten sonra ◦
Tarıma önem verd!ler ve tarımı

yaşama !nandılar ve mezarlarına çeş"tl" korumak !ç!n yasalar koydular .

eşyalar koydular .

.
Öküzünün kesene sabanın kırana
, ,

ek!lm!ş araz!ye zarar verene ölüm

Mezarlarını oda b!ç!m!nde düzenlemeler!
cezası verd!ler
!ç!ne eşyalar koymaları ah!ret !nancının
.

ve

olduğunu göster!r .
◦
En büyük tanrıları bereket! s!mgeleyen
"
K!bele / Anatanrıça ) d!r
"
.

" "

Tapates adı ver!len dünyaca ünlü

◦

k!l!mler! vardır .
 Uzak Doğu Uygarlıkları

① H!nt Uygarlığı
◦
Meslekler! babadan oğula geçen ve aynı geleneklere bağlı bulunan çeş"tl" sosyal
" "

sınıflardan oluşan kast s!stem! vardır

.

Kast s!stem!nde ;
*

Kast s!stem!
•
Brahmanlar ; d!n adamlarından
İlk Çağ 'da
◦
Kşatr"ya lar! raca ,
asker ve as!llerden görülen en kat,
sosyal
◦

Vays!yalar tüccar ve ç!ftç!lerden

tabakalaşmadır
,

Südralar ; zanaatkar !şç!lerden

.

◦
ve

◦
Kast s!stem!n!n dışında kalanlardan da Paryalar
sınıfları oluşmuştur .

üᵈF?a. S!stem!n en öneml! özell!ğ! gruplar arasında geç!ş yoktur .

② Ç!n Uygarlığı
◦
Türk akınlarını durdurmak !ç!n Ç!n sedd!n! yaptılar .

Mürekkep kağıt
, ,
barut , pusula ve matbaa !lk defa Ç!n Uygarlığında
ortaya çıkmıştır .

•
Ç!nl!ler!n kültürel alanda !lerled!kler!n! göster!r .
 İLK
TÜRK
DEVLETLERİ
 İlk TÜRK DEVLETLERI
Atanesyevo
Anar
Türklere a!t
En esk!
en esk!
kültür
kültür merkez!
merkez!
•
•

Anakartta
"§¥Ş
Karasuk ( Ortaasya
Andronovo
Dem!r! !lk Uygarlıklar *
• Yayılma alanı

o
!lk !şleyen en gen!ş
kültür kültür

Tagar
*

En gel!şm!ş

kültür

Asya / Büyük Hun Devlet! INIÖZZO MS 2161 -

◦
İlk defa Metehan dönem!nde kurultay kurulmuş ve devlet doğu-batı
şekl"nde yönet!lm!şt!r .

◦
İlkTürk devlet! teşk"latını oluşturmuşlardır .

•
Ordu teşk"latlanmasında Onlu S!stem 'e geç!lm!şt!r .

Ç!nl!lerle İpekyolu !ç!n yıllar mücadele etm!şlerd!r Ç!nl!lerle !lk

◦
uzun .

antlaşmayı !mzalamışlar ve Ç!n'! verg!ye bağlamışlardır .

 Kav!mler Göçü

Hunlar Avrupa !çler!ne göç

•

Roma İmparatorluğu !k!ye

,

ederek önler!ne çıkan Germen

ayrıldı Batı Roma yıkıldı
kav!mler!n! yerler!nden ett!
.
.

Avrupa'da k!l!se önem

Avrupa'nın etn!k yapısı değ"şt" ,

kazandı Skolast!k düşünce

yen! m!lletler ortaya çıktı
.

egemen oldu .

Avrupa'da Feodal!te
• Barbar kav!mler arasında
1 Derebeyl!k / rej!m!
Hr!st!yanlık hızla yayıldı .

•
ortaya çıktı .

İlk Çağ sona erd! ,

•
Orta Çağ başladı .

Avrupa Hun Devlet! 1375 -4691

•
Balam!r önderl!ğ!nde Avrupa'da !lk Türk devlet!n! kurdular Uldız dönem!nde .

Türkler !lk kez Anadolu'ya ayak bastılar

.

◦
Att!la dönem!nde devlet en gen!ş sınırlarına ulaştı .

Anadolu'ya !lk Türk akınlarını başlatan devlet Avrupa Hanlarıdır .

 I. Köktürk Devlet! 1552-6591 II. Köktürk Devlet!
•
Tar!hte Türk adının kullanıldığı !lk 1682-7441
•
Kutluklllt!r!şlkağanönder .

devlet olma özell!ğ!ne sah!pt!r

l!g!nde yen!den kurulmuşlardır
.

Istem! Yabgu tarafından

.

•
Bum!n Kağan ve
◦
Türk tar!h!n!n !lk yazılı
!k!l! devlet olarak yönet!lm!şt!r .

belgeler! olan Orhun k!tabeler!

Uygur Devlet! 1744-8401 bu dönemde yazılmıştır.

•
Man!he!zm '! ben!mseyerek Man!he!zm d-
yemey!
savaşmayı
,

ve adam
!lkd!n değ"şt"ren Türk devlet!d!r .
öldürmey% yasakladığı
%ç%n askerl%k özell%kler%n%
•
Yerleş"k hayata geçen !lkTürk y!t!rm!şlerd!r .

devlet!d!r Peçenekler
Avarlar
.

•
Malazg!rt Savaşı'nda
Istanbul'u kuşatan
Selçukluların tarafına
!lkTürk devlet!d!r .

Türkler!n savaşı kazanmasında

• geçerek etk!l! oldular
, .

Oğuzlar •

En kalabalıkTürk boyudur

&ʰ
.

Büyük Selçuklu ,
Anadolu ,
Kırgızlar
Selçuklu ve Osmanlı'nın be
Ceng!zhan zamanında
5¥
kurucu boyudur Moğollara !taat eden
D!ğer Türk
.

!lkTürk Topluluğudur
Devletler!
.

ve

Nutuklar
Türgeşler •

Emev!lerle mücadele
.

Hazarlar
ederek Orta Asya'nın
Müslüman Araplar !le
Arapların el!ne
savaşan !lk Türk devlet!d!r
geçmes!n! engelled!ler
.

İslam"yet"n
.

Orta Asya'da
Karluklar
yayılmasını gec!kt!rd!ler
İslam"yet'e geçen
.

Musev! olan tekTürk devlet!d!r .

!lkTürk topluluğudur .
 İlk Türk Devletler!nde kültür ve Uygarlık

Devlet ve Ülke Yönet!m!

" "
Ülke
•
Kut !nanışına göre hüküm -

hanedanın Ordu
darlara devlet! yönetme yetk!s!n!n ◦ Hakmalı
• İlkdüzenl" Türk ordusunu
tanrı tarafından ver!ld!ğ!ne !nanılmıştır .

•
Hükümdarlar
"
han.hakan.kag-an.!t/-eber!.MeteHankurmus.turlonlus!steml. •
Savaşlarda H!lal takt!ğ!
G!b! unvanlar kullanılmıştır Yönet!mde !k!l!
.

kullanılmıştır .

teşk"lat görülmüştür .

•
Devlet yönet!m!nde hükümdara yardımcı Hukuk
" " " "
olmak amacıyla toyıkengeş kurultay g!b! ,
•
Devlet ve toplum hayatı töre
adlarla b!l!nen danışma mecl!s! vardır . den!len yazısız hukuk kurallarından

D!n İnanış kurultay oluşmaktaydı .

ve
üyeler!ne ''

toygun "

◦
Ölümden sonrak! yaşama den!rd! . Sosyal ve Ekonom!k Hayat
!nanmışlar ; cennete"uçmaÜ cehenneme .
◦
Türklerde küçükten büyüğe
boy bulunvedevlet
" "
tamu dem!şlerd!r .
a!le , sülale , ,

" "
◦
Mezarlarına Kurgan ,
mezar taşlarına örgütlenmes! görülmekteyd! .

" "

"yuğ
"
balbal ,
cenaze törenler!ne ,
d!n •
Oğuş / A!le ) Uruglsülale)
adamlarına şaman .ba/cshkam'
'

dem!şlerd!r
"
.
Budun INIİIKH BODIBOYI
İIIDEVKH
B!l!m ve sanat
"
•
Temel geç!m kaynakları
◦
On!k! Hayvanlı Türk Takv!m!n!
hayvancılık olmuştur Göçebe .

yapmışlardır . Astroloj!yle !lg!lend!kler!n!

yaşam vardır
göster!r
.

.
İSLAM
TARİHİ
 İSLAM TARİHİ VE
UYGARLIĞI
Bed!r Savaşı Hz Muhammed
.

◦
Müslümanların !lk Savaşı ve !lk zafer!d!r .
Dönem!
◦
Islam savaş hukuku ortaya çıkmıştır .
(6101622-632)

o
◦
Savaş sonunda ele geç!r!len es!rler ,
on

Müslüman çocuğa okuma yazma -

öğretmek
"

şartıyla serbest bırakılmıştır .

H!cret :
İslam"yet"n
yayılması hızlanmıştır .

Uhud Savaşı
•
Müslümanların kaybett!ğ! !lk savaştır .
Mekke'n!n Feth!
◦
İslam b!rl!ğ!n!n temeller!
Hendek Savaşı
atılmıştır .

◦
Müslümanların son savunma savaşıdır .

Huneyn Savaşı
Hudeyb!ye Barışı : Mekkel!ler ,
°
Mekke'n!n feth!nden sonra

Müslümanları hukuken tanımıştır Müslüman olmayanlarla

savaşılmış
.

kazanılmıştırve .

Hayber '!n Feth!

Ta!f Sefer!
Müslümanların !lk taarruzu
fethett!ğ!
◦

ve
Ta!t kuşatılmış fakat
alınamamış
◦

yerd!r İlk
!lk verg!s! .
kez ürün ve c!zye
!slam!yete -

. Ta!f l!ler sonradan

uygulanmıştır .

geçm!şt!r .

Mute Savaşı
Tebük Sefer!
◦
B!zans ve Müslümanlar arasındak! !lk
•
Hz Muhammed'!n
.
son sefer!d!r .

savaştır .
 Hz Ebubek!r
.

Kuranı Ker!m '! k!tap hal!ne Hz Osman

.

get!rd! Yalancı peygamberlerle

. ◦
Kuranı Ker!m çoğaltıldı .

mücadele ett! Zekat vermek !steme !le Türkler

Müslüman Araplar
-
.
.

genler! !taat altına aldı .

arasında !lk savaşlar bu dönemde yaşandı .

•
•
İlk den!z zafer! kazanıldı .

§ç
4

Kıbrıs adası
Hz .
Ömer
İlk d!van oluşturuldu
Dört
◦

Mahkemeler kuruldu
Halife
◦
.

Kadılar tay!n ed!ld!

Dönemi
•

Fet!hlere devam etmek !ç!n

°
•

Hz Al!
.
•

düzenl! Ordular ve ordugahlar ☐

Deve Olayı / Cemel Vakası ) :

kuruldu •
Müslümanlar arasında yaşanılan
.

" "
•

Beytül mal den!len devlet !lk çatışmadır .

haz!nes! oluşturuldu .
•

Sıff!n Savaşı :

•
İkta s!stem!n!n temeller! atıldı
Müslümanlar arasında !lk s!yas!
.

•
H!cr! takv!m kullanılmaya başlandı .

n!tel!kl! .!o savaştır Hakem

.

Ş""ler olayıyla çözüme kavuşmasına

Müslümanlar arasında !lk
Emev!ler •
ayrılıklar ortaya çıktı .

Har!c!ler
 Emev!ler ve Abbas!ler Dönem!

Emev!ler Devlet! 1661 -7501

"

Emev! hal!fes! Yez!d Hz Hüsey!n ve yanındak!ler! öldürdü Bu olay Kerbela Olayı

"
◦

. . .

olarak tar!he geçt! Bu olay sonrası Müslümanlar

.
arası kes!n ayrılıklar yaşandı
◦

Arap m!ll!yetç!l!ğ! pol!t!kası / Meval! Pol!t!kası ) ~ ~

!zlem!şlerd!r . Ş"" Sünn!

Ben! Ahmer Devlet! 11232 -14921

◦

Avrupa'nın öneml! b!l!m ve kültür merkez! konumuna gelm!şt!r Avrupa'da

.

rönesans '!n başlamasında etk!l! olmuştur .

Abbas!ler Devlet! 1750 -12581

◦
Türkler!n yerleşmes" !ç!n Samarra şehr"n"
!nşaa etm!şlerd!r .

Meval! Pol!t!kası terked!ld! . Ümmetç!l!k

Pol!t!kası !zlenm!şt!r .

Samarra şehr"
•

Türkler!n asker! özell!kler!nden faydalanmak !ç!n

" "
B!zans !le sınır olan Avasım adı ver!len , bugünkü Güneydoğu Anadolu bölges!ne
Türkler yerleşt"r"lm"şt"r .

☐
Vez!rl!k makamı oluşturulmuş yen! d!vanlar oluşturulmuştur
,
.
 TÜRK
İSLAM
DEVLETLERİ
 TÜRK İSLAM DEVLETLERI
-

Talas Savaşı 17511 Abbas!ler ve

•
Ç!n'!n Orta Asya
◦
Türkler arasında İslam"yet hızla yayılmaya başlamıştır .

!ç!n egemenl!k
◦

İslam"yet" kabul eden !lk Türk boyu kartuklardır .

mücades!d!r .

Ç!nl! es!rlerden kağıt matbaa , , pusula ve barutu öğrend"ler .

Ihş"dler
Tolunoğulları
•

•
H!caz bölges!ne hak!m
Mısır'da kurulan

!lk Türk devlet!d!r

←Ğ olan !lk Türk devlet!d!r .

Mısır’da
Kurulan
Türk-İslam
Eyyüb!ler Devletleri . Memlükler
Selahatt!n Eyyub! ,
H!tt!n Savaşı Moğolları yen!lg!ye uğratarak
!le Haçlılardan Kudüs'ü ger! almıştır .
akınlarını durduran tek ön

Asya devlet!d!r .

Karahanlılar / 840-12121
•

Uygur alfabes!n! kullanarak Türkçey! resm% d!l !lan etm!şlerd!r •

Orta
Asyaya
.

•
İlk kez burslu öğrenc"l"k s!stem!n! başlatmışlardır kurulan
!lk
.

•
" "
R!bat den!len !lk kervansaraylar !nşa etm!şlerd!r Türk
Müslüman
devlet!d!r
.

İlk posta teşk"latını kurmuşlardır

.

•
.

Gaznel!ler 1963-11871
◦
Gaznel! Mahmut Abbas! , hal!fes!n! Ş"" tehl!kes!nden koruduğu !ç!n
"

Hal!fe 'den Sultan alan !lkTürk hükümdarıdır

"
unvanını .

Büyük Selçuklu Devlet! 11040 -11571

İslam
◦
Dandanakan Savaşı'yla kuruluş sürec! tamamlandı dünyasının
s!yas! l!derl!ğ!
.

1048 'de B!zans'ta yapılan Pas!nler Savaşı kazanıldı .

.

Türklere geçt!
Hal!fe Tuğrul Bey'e Doğu'nun ve Batı'nın Sultanı
.

" "
◦

,
unvanı ver!ld! .

Malazg!rt Savaşı sonucunda Türkler , Anadolu'ya yerleşt"

 Türk İslam Devletler!nde

kültür ve Uygarlık

Devlet Yönet!m!

İslam"yet
" "
◦
önces!ndek! kat anlayışı ve ülken!n hanedan üyeler!n!n ortak malı

sayılması geleneğ" devam ett! .

•
Devlet !şler! D!vanı Saltanat den!len büyük d!vanda görüşülür .

Büyük d!vana bağlı !k!nc! derecedek! d!vanlar şunlardır :

◦
Tuğra D!vanı Yazışmalara bakılır
:
.

◦
İst"fa D!vanı :
Mal!ye !şler!ne bakar .

◦
Arz D!vanı Ordunun:
!ht!yaçlarına bakar .

◦
İsraf D!vanı : Asker! ve hukuk !şler! har!ç devlet!n bütün !şler!n!

denetleme yetk!s!ne sah!pt!r .

◦
İnşa D!vanı Atama
: ve tay!n !şler!ne bakardı .

D!vanın Adı Başkanı Görevler!

◦
D!van -1 Saltanat Sultan •

Devlet!n genel !şler!

◦
D!van -1 İst"fa Müstevf! •
Mal! !şler
◦
D!van -1 Arı Em!r! Arz •
Ordu ve asker! !şler
◦
D!van ı!şrat
-

Müsr!f • Devlet !şler!n!n denet!m!

◦
D!vanı İnşa •

Tuğra" •
İç ve dış yazışmalar
◦
D!vanı Mezal!m •
Sultan •
Ağır s!yas! davalar
 saray Teşk"latı
•
Em!r! Alem Bayrak taşır ,
sancak korur
◦
Em!r-! Candar saray güvenl!ğ!nden sorumlu
◦
Hac!bül Hüccab
-

Hükümet ve d!van üyeler! arasında !let!ş!m! sağlar

◦
Em!r! Çeşn"g"r sultanların sofralarından sorumlu
◦
5. arabaları Has sultanların !çecekler!nden sorumlu
•
Serhenk •
Sultanın yol düzen!n! sağlama
◦
Em!r! Ahur - •
Saraydak! atların bakımından sorumlu
•
Em!r! S!lahtar S!lahların bakım ve muhafazasından sorumlu

" "" " " !.

÷:::::
H!zmetler!n!n karşılığında !kta den!len

µ. alır %
Gulamanı Eyalet

÷""
Askerler!
saray .

"
" " Teşk"latı
>
•

Çeş"tl" m!lletlerden Mel!k ve eyalet val!ler!n!n

¥¥,j
toplanıp özel olarak Yet!şt! -

askerler!yle b!rl!kte orduya

r!len ücretl! askerlerd!r .
katılmasıdır .

İkta sah!pler!n!n !kta gel!rler! karşılığı beslemek

zorunda oldukları atlı askerlerd!r
i
 İkta S!stem!

GGGGGGGGGGGGGG.CI

f-
fdaathaskerbeslen!rd!.JGGGGGG.GG
İktalar devlet görevl!ler!ne maaş ve Topraktan elde ed!len
gel!rle yöne -

t!c!ler!n maaşları öden!r b!r kısmıyla

h!zmet karşılığı ver!len topraklardır .

â G GG G GG

-☐
İkta alan görevl!ler bu oturur ve
Devlet haz!nes!ne yük olmadan güçlü
ve büyük Ordular oluşturulmuş böylece
toprağın ek!lmes!n! sağlardı .

!ç ve dış güvenl!k sorunları çözülmüştür .

GGGGGGGGGGGGGG.CI

WTJFlkebay!ndrhaeget!r!m!.s!
Göçebe halkın yerleş"k unsurlara
zarar vermeler! önlenm!ş ; böylece

sosyo Ekonom!k denge sağlanmıştır

-

Ah!l!k Teşk"latı

Esnaf örgütlenmes!d!r
•
✓ .

✓ Müslüman olmayanlar bu teşk"lata alınmaz .

Abbas!ler de

✓ Meslek! dayanışmayı üret!mde kal!tey! ve

Fütüvvet
,

adını alır
meslek! eğ"t"m" sağlar
.

Atabeyl!k s!stem!

✓ Hükümdar çocukları devlet yönet!m!nde tecrübe kazansınlar

d!ye sancaklara atabey den!len eğ"t"mc"ler !le gönder!l!rlerd! .

✓ Atabeyl!k s!stem!n!n Osmanlı Devlet!'ndek! karşılığı

hala s!stem!d!r .

1
TÜRKİYE
TARİHİ
 TÜRKİYE TARİHİ
111-13 YÜZYILLAR )
Dan!şmentl!ler _

Saltuklular

ʰ
Anadolu'da kurulan !lk Türk
Anadolu'da kurulan
beyl!kler! arasında en güçlü beyl!k
!lk Türk beyl!ğ!d!r
Ee .

Malazg!rt Savaşı'ndan
sonra Anadolu'da
Mengücek ler kurulan !lk Türk Devlet Artuklular
"e. Beyl!kler! Hasankeyf Mard!n
D!vr!ğ! Küll!yes! , ,

Anadolu'dak! !lk küll!yed!r .

Harput Artukluları şekl"nde
s!yas! varlıklarını sürdürdüler
kapgeyy.gg
.

İlk Türk den!zc! beyl!ğ!d!r .

Nedenler! : -

Haçlı seferler! ve

Avrupalıların Doğu'nun zeng!nl!kler!ne ve t!caret

Türk!ye Selçuklu
•

yollarına ulaşmak !stemeler! Devlet!

◦
Türkler'! Anadolu'dan atmak !ç!n B!zans'ın Avrupa'dan yardım !stemes!
◦
Kutsal şeh"r Kudüs'ün müslümanlardan ger! alınmak !stenmes!

I. Haçlı seferler! 11096-991 III. Haçlı Seferler! 11189-11911

◦

Haçlılar ; Kudüs'ü alarak amaçlarına ◦

Selahatt!n Eyyüb! ,
H!tt!n Savaşı
ulaştılar .
!le Kudüs'ü Haçlılardan ger! aldı .

II. Haçlı seferler! 11147-491 :

IV. Haçlı Sefer! 11101-12041
•

İlk kez Avrupalı kral ve !mparatorlar •

Kutsal yerler! almak !ç!n yola çıkan

katıldı .
Başarılı olamadılar . Haçlılar amaçlarından saparak İstanbul'u

yağmaladılar .
 Sonuçları
•
Feodal!te rej!m! zayıflamaya merkez! krallıklar güçlenmeye başladı
, .

Doğu batı t!caret! gel!şt! Akden!z l!manları önem kazandı

-

.
.

( Mars!lya Vened!k Cenova v6.1

, ,

K!l!seye ve d!n adamlarına duyulan güven sarsıldı .

Avrupalılar kağıt ,
matbaa barut pusula g!b!
, , gel!şmeler! kend! ülkeler!ne götürdüler .

Yükselme Dönemi
II. Kılıçarslan I. Gıyasedd!n Keyhüsrev
•

M!ryokefalon Savaşı'nda / 11761 B!zans °

Samsun ve çevres! , Akden!z

mağlup ed!lerek Anadolu'nun Türk yurdu t!caret! !ç!n Antalya alındı .

olduğu kanıtlandı .
•
Vened!kl!lerle !lk defa t!caret

I. İzzett"n Keykavus gem! yapılanve antlaşması yapıldı .

s!na.pl/-a!lktersane0narIanyer I. Alaedd!n Keykubat

kuruldu .
◦
Kırım 'dak! Suğdak l!manı alındı .

T!caret yolunun hak!m!yet!

Dağılma Dönemi Selçuklulara geçt! .

•
AnadoluTürk b!rl!ğ! sağlandı .

◦
Verg!ler!n ağırlığı bahane ed!lerek çıkarılan
Baba İshak İsyanı / 1240 / zor bastırıldı .

Moğollarla yapılan Kösedağ Savaşı sonrası Türk!ye Selçukluları Moğol hak!m!yet!ne

g!rerek yıkılma sürec!ne g!rd!ler .

•
II. Beyl!kler dönem! başladı .
OSMANLI
KURULUŞ
DÖNEMİ
 BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI 11300 -14531

Osmanlı Devlet!'n!n kuruluş Dönem!

kısa Zamanda Gel!şmes!n!n

•
B!zans İmparatorluğu'nun zayıflamış olması Nedenler!
◦
Avrupa'da devam eden Yüzyıl Savaşları
◦

Çevres!nde güçlü b!r devlet!n bulunmaması

◦

Ah!ler!n desteğ"n"n alınması

•

Başarılı b!r !skan pol!t!kası ve tımar s!stem!n!n uygulanması

Osman Bey Dönem!

11259-13261 Orhan Bey Dönem!
◦
Koyunh!sar Savaşı yapıldı .
11326-13621

İlk Osmanlı B!zans

-

Savaşı •
Bursa fethed!ld! .

•
İzn"k ve İzm"t alındı
Türk s!yas! b!rl!ğ!
.

!ç!n !lk adım atıldı

•
Kares! Beyl!ğ! alındı .

•
İlk kez Rumel! 'ye geç!ld! .

I. Murat Dönem!
11362-13691
◦
Ed!rne alındı ISazhderesavas.tl
•

Haçlılarla !lk kez Sırpsındığı 'nda savaşıldı .

Bulgarlar
Osmanlı egemenl!ğ!ne
◦

Germ!yanoğulları ndan çey!z yoluyla , g!rd! .

Ham!t oğullarından para karşılığında toprak alındı .

 I. Beyaz!t / Yıldırım / Dönem!

11369-14011 Ankara Savaşı sonrası

•
İstanbul ,
!lk kez kuşatıldı .
Anadolu Türk s!yas!
b!rl!ğ! bozuldu
Bulgar!stan Osmanlı topraklarına katıldı
.

.
,
11 yıllık
◦
Anadolu Türk s!yas! b!rl!ğ! !lk kez sağlandı Fetret Devr!
N!ğbolu
.

Savaşı'yla Ankara Savaşı'nda Osmanlılar T!mur 'a Yaşandı

yen!ld!
.
◦

\ İstanbul'un
feth!
•

I. Mehmet Çeleb! / Dönem! gec!kt! .

11413-14211
◦
Fetret Devr!'ne son ver!ld! .

Vened!k Osmanlı arasında !lk den!z

-

II. Murat Dönem!

savaşı yapıldı .

11421 -14511
•

Şeyh Bedrett!n ve / Düzmece )

◦
Varna Savaşı'yla Osmanlılar '!n
Mustafa Çeleb! !syanları bastırıldı .

Balkanlardak! hak!m!yet! arttı .

◦
II. Kosova Savaşı'yla Balkanlarda
• kes!n Türk egemenl!ğ! sağlandı .

Osmanlılar Balkanlarda
,

Ankara Savaşı'ndan
öncek! güçler!ne ulaştılar .
 OSMANLI
YÜKSELME
DÖNEMİ
 DÜNYA GÜCÜ OSMANLI DEVLETİ 11453 -16001
:

Osmanlı Devlet!'n!n Yükselme Dönem!

İstanbul'un Feth!

Nedenler! :

•
Kara ve den!z t!caret yollarının ,

Türk Tar!h!
özell!kle İpek Yolu'nun İstanbul'dan geçmes!
Açısından sonuçları :

☐
Osmanlı toprak bütünlüğünün Anadolu ve
•
Anadolu Rumel! toprak
sağlanmak !stenmes! Rumel! ve

bağlantısı bütünlüğü sağlandı

Doğu Roma'nın Haçlıları Anadolu
.

ve
◦

Boğazların egemenl!ğ!
Beyl!kler!n! Osmanlı'ya karşı kışkırtması
Osmanlı'ya geçt! .

•
Hz Muhammed'!n şehr"n
.
feth! müdes!n!
◦
Osmanlı Devlet! Yükselme
yüzyıllar önces!nde vermes!
Dönem!ne g!rd! .

◦
İstanbul başkent oldu
, .

Dünya Tar!h! Açısından sonuçları

Osmanlı Ortodoks
Avrupa'da feodal!ten!n
,
•
ortadan kalkması güçlü kralların halkın
koruyucusu
,

kurulması hızlandı .
Oldu .

Avrupa'da Coğraf" keş"fler"n ve Rönesans 'ın oluşumu hızlandı .

Ortaçağ sona erd! , Yen!çağ başladı .

 Fat!h Dönem! Olayları

Anadolu'da Gel!şmeler
◦
Trabzon Rum İmparatorluğu'na son ver!ld! . Balkanlarda Gel!şmeler
◦
Otlukbel! Savaşı'yla Doğu Anadolu'da •

Sırb!stan Eflak BosnaHersek

, , ,

Osmanlı egemenl!ğ! güçlend! .

Boğdan Arnavutluk Osmanlı
,

Den!zlerde Gel!şmeler Türk

Karaden!z hak!m!yet!ne g!rd! .

gölü
◦
Kırım fethed!ld! .
• oldu

t.se/!mlYavuz/ Dönem! Olayları

Musul Kerkük
Safev! !l!şk!ler!
•

Osmanlı
,
-
ve ,

Tebr!z Erb!l ,

Çaldıran Savaşı 115141 alındı .

Şah İsma"l'"n Anadolu'da egemenl!k mücades! ve Şahkulu İsyanını

destekleyerek Osmanlı !skan pol!t!kasını olumsuz etk!led! .

Çaldıran Savaşı kazanılarak Safev! sorunu geç!c! olarak çözüldü .

Mısır Sefer! Dulkad!roğulları ve

◦
Merc!dabık ve R!dan!ye Savaşları !le Doğu Turnadağ Savaşı / 15151
Akden!z'de
Memlük Devlet! yıkıldı . •

egemenl!k ◦

Dulkad!roğulları beyl!ğ!ne
◦

Sur!ye , F!l!st!n ve Mısır ele geç!r!ld! .

sağlandı
ver!ld!
.

son .

•
Baharat Yolu Osmanlı denet!m!ne g!rd! .

•
Hal!fel!k Osmanlılara geçt! .
Anadolu'da Türk
s!yas! b!rl!ğ! kes!n
sağlandı .
 Kanun! Dönem! Olayları

Batıda Gel!şmeler Avrupa fet!hler!

!ç!n üs oldu
Belgrat fethet!k.l! 115111
.
•

Mohaç Meydan Savaşı / 15261 sonucunda Macar!stan Osmanlı Devlet!'ne

bağlandı •

Bu antlaşmayla Avusturya
.

Avusturya !le İstanbul Antlaşması yapıldı .

arş"dükü protokolde Osmanlı
sadrazamına denk sayıldı .

Kap!tülasyonlar
Den!zlerde Gel!şmeler
◦

Hr!st!yan b!rl!ğ!n! bozmak ,

Rodos alındı / 15111

◦
Akden!z t!caret!n! canlandırmak ,

Cezay!r Osmanlı'ya katıldı

Osmanlı mallarını Fransa aracılığıyla
.

•
Preveze Den!z Savaşı'yla Haçlı
Avrupa'ya pazarlamak
donanması mağlup ed!ld!
Fransa'ya kap!tülasyonlar ver!ld!
.

!ç!n .
.

Akden!z'dek! üstünlük
Cerbe Den!z Savaşı Osmanlı Devlet!ne
•
Batı Akden!z'de ve Kuzey Afr!ka'da Türk üstünlüğü kes!nleşt! Geçt! /153H .
.

•
Malta Adası kuşatıldı .

◦
Sakız Adası alındı .

Sokullu Dönem! Olayları

II. Sel!m Dönem! III. Murat Dönem!

•
Kıbrıs'ın feth!yle Doğu Akden!z •
Leh!stan h!maye altına alındı .

Osmanlı egemenl!ğ!ne g!rd! . Osmanlı egemenl!k alanı Baltık

◦
İnebahtı Den!z Savaşı'nda Haçlılar Den!z!'ne kadar gen!şled! .

Osmanlı donanmasını yaktı .

Osmanlı'nın Akden!z
hak!m!yet! sarsıldı .
AVRUPA
TARİHİ
 AVRUPA TARIHI

Orta Çağ Avrupa Tarihi

s!yasal Yapı D!n! Yapı sosyal Yapı
◦

Senyör den!len ve asker! °

K!l!se el!nde
, bulundurduğu °
En ayrıcalıklı sınıf

gücü el!nde bulunduran aforoz .cn/-erd!.end!!hansg!b!as!llerlseny!!rlerlve

as!ller egemend!r . yetk!lerle çok güçlülerd!r . rah!plerd!r .

•
Feodal!te ( Derebeyl!k) ◦
Papalar ,
krallara taç °
Köylüler!n / serfler!n )

res!m! vardır . g!yd!reb!l!rler . h!çb!r hakkı yoktur .

Yeni Çağ Avrupa Tarihi

Coğraf" keş"fler
Nedenler!

Avrupalıların Doğu ülkeler!n!n zeng!nl!ğ!ne ulaşmak !stemeler!

◦

Ipek ve Baharat yollarının Müslümanların

Haçlı seferler!
'

ve
el!nde olması coğraf" keş"fler"n
ortak neden!
◦
Pusulanın kullanılmaya başlanması den!zc!l!k ,
İpek ve Baharat
ve coğrafya b!lg!s!n!n !lerlemes! yollarının
önem! azaldı
sonuçları
•

• Yen! t!caret yollarının bulunması , ◦

Akden!z l!manları önem!n! kaybett! .

kap!tülasyonların etk!s!yle Osmanlı'nın ◦

Yen! t!caret yolları bulundu
Avrupa'dan
.

t!car! gel!r! azaldı Osmanlı'ya

.

bol altın
•
Avrupa'da k!l!seye duyulan
ve gümüş g!rmes! ülkede yüksek
güven sarsıldı
•

f!yat artışına ve yoksulluğa yol açtı .

.

Hr!st!yanlık yen! yayılma

alanı buldu .
 Avrupa’da Rönesans Hareketleri

Nedenler! sonuçları
◦

Kağıt , matbaa ve Ant!k Yunan •

Skolast!k düşünce yıkıldı .

eserler! Haçlı Seferler!yle Doğu'dan •

Özgür düşünce ortamı doğdu .

Batı'ya taşındı .
•

Poz!t!f düşünce ortaya çıktı .

Avrupa'da burjuvaların sanatçıyı

•
K!l!se otor!tes! zayıfladı .

koruyan Nessen sınıfının ortaya •

Ant!k dönem kaynaklarının

çıkması .

Inc!l önem kazandı ! çevr!lmes! reform 'a zem!n hazırladı .

Avrupa’da Reform Hareketleri

Nedenler!
◦
Katol!k K!l!ses!'n!n aşırı zeng!nleş!p halkın aşırı yoksullaşması .

◦
K!l!se'n!n amacından uzaklaşıp halka
•

end!hanssat!s.tl cennetten toprak "ᵗM" "

Ee
enterd! ( d!nden çıkarmak 1648
Westfalya
•

"°
#"
•

aforoz "° 'da

Antlaşması
"% yaşanan
""

g!b! !şlemler yapması

"
mezhep
E.
.
sona
erd! .

Rönesans ve Reform hareketler!

sonuçları
Avrupa'da gel!şmeler! önleyen •

Avrupa'da mezhep b!rl!ğ! bozuldu ve

engeller! ortadan kaldırmıştır .

mezhep Savaşları başladı .

Papa ve d!n adamları saygınlıklarını

Reform hareketler! başladığı dönemlerde
Avrupa'da s!yas! denge zayıfladığı !ç!n Kanun! ,
kaybett! .

Almanya !çler!ne kadar sefer düzenlem!şt!r .

•

Eğ"t"m k!l!sen!n el!nden alınarak la!k

Osmanlı bölünmeler! hızlandırmak amacıyla
eğ"t"me geç!ld!
,

Protestanlığı desteklem!şt!r .
 Yakın Çağ Avrupa Tarihi
ABD'n!n kuruluşu
◦
Fransa'nın desteğ"n" alarak 1783 Versay Antlaşması !le Amer!kalılar kazandı .

1787 'de George Wash!ngton başkanlığında ABD kuruldu .

•
1776 II. Fledelf!ya Konferansı'nda ABD'de Cumhur!yet rej!m! kuruldu .

İnsan Hakları Beyannames! !lan ed!ld! Avrupa'da demokras!n!n

yayılmasında etk!l! oldu
.

Fransız İhtilali
Osmanlı Devlet!'ne Etk!ler!
•
Tanz!mat Fermanı Islahat Fermanı
,
ve Kanun!esas!n!n !lan ed!lerek demokras!

hareketler!n!n başlamasına öneml! katkısı oldu .

M!ll!yetç!l!k akımının Müslüman olmayan topluluklar arasında hızla yayılmasıyla

✗ IX. yüzyılda azınlık !syanlarına neden oldu .

1815 V!yana Kongres!

◦
Fransız İht"lal"n"n yaydığı m!ll!yet ve
"
demokras!
"
hareket! gözardı ed!lerek
!mparatorlukların toprak bütünlükler!n! korumaya yönel!k kararlar alındı .

"

Bu anlayışa Mettern!ch s!stem! den!ld! Bu kararların uygulandığı

.

sürece Restorasyon Devr! dend! .

Sanay! Devr!m!
•
Fabr!kaların kurulmasıyla Avrupa'da !şç! sınıfı ortaya çıktı .

Avrupa Devletler! arasında sömürgec!l!k yarışı hızlandı .

I. Dünya Savaşı'na neden oldu .

 OSMANLI
DURAKLAMA
DÖNEMİ
 ARAYIŞ YILLARI ( ✗ VIII. YÜZYIL )
Osmanlı Devlet!'n!n Duraklama Dönem!

Duraklamanın İç Nedenler!

I. Ahmet
Merkez! Yönet!m!n Bozulması
Ekber
' Erşed
ve
.

Kafes usulü nün gelmes! • s!stem!yle şehzadeler"n

sancak usulüne
•

Pad!şahların sefere çıkmaması

son ver!ld! .

Saray kadınları ve devlet adamlarının etk!s!

"
Ekber ve Erşed
•

Rüşvet ve !lt!mas S!stem!

kardeş katl!n!n ve taht
kavgalarının önüne geçmek !ç!n
Asker! S!stem!n Bozulması
şehzadeler yaşlı ve
arasında en
•

Yen!çer! ocağının bozulması en olgun üyen!n tahta geçmes!d!r .

◦
Tımar topraklarının !lt!zam topraklarına
dönüştürülmes" Eğ"t"m S!stem!n!n Bozulması
•
Asker! teknoloj! eks!kl!ğ! •

Beş"k ulemalığı 'n!n ortaya çıkması

Beş"k ulema/ığ, Poz!t!f b!l!mlerden uzaklaşılması
ʰ •

" "
Al!m!n oğlu al!md!r .

Meslek babadan oğula geçer .

Duraklamanın DIŞ
Nedenler!

Ekonom!n!n Bozulması •
T!caret yollarının değ"şmes"
•
Imar s!stem!n!n bozulması •

Kap!tülasyonlar
◦
Uzun süren savaşlar
•

Doğal sınırlara ulaşılması

°

Saray masraflarının artması

°

Haçlı düşünces"n"n yen!den oluşması

•

Enflasyon •
Reform ve rönesans hareketler!
ka

Osmanlı Devlet! bu gel!şmelere

◦

Coğraf" keş"fler !le Avrupa'nın

ayak uyduran adı zeng!nleşmes!
 Ferhatpaşa
Antlaşması
•
G!r!t'!n
Doğu'da en gen!ş Feth!
Karlofça ulaşıldı
ʰ
sınırlara . •
Akden!z
Antlaşması
?≈ hak!m!yet!
•
İlk toprak kaybı .
Duraklama Dönem!
Ger!lemen!n başlangıcı .
S!yas! Gel!şmeler!n!n
En Öneml!ler! Kasrı Ş"r"n

Z!tvatorok
Antlaşması
° Antlaşması

Günümüz
Bucaş Türk-İran
•

Avusturya karşısında Antlaşması sınırı .

üstünlük g!tt! *
.

Batıda en

gen!ş sınırlara
ulaşıldı .

DURAKLAMA DÖNEMİ ISYANLARI

İstanbul İsyanları
Nedenler! sonuçları
•

Yen!çer!ler !le s!pah!ler!n maaşlarının düşük ◦

Merkez! otor!te zayıfladı .

ayarlı parayla ver!lmes! •

Yönet!mde yen!çer!ler!n
"
çnaroay "
,
•

Kapıkulu askerler!n!n cülus bahş"ş" / Vakay! Vakvak!ye etk!s! arttı .

,
almak !ç!n sık sık pad!şah değ"ş"kl"ğ" !stemeler! •
◦
Halkın devlete olan
-

Genç Osman'ın yen!çer!ler tarafından öldürülmes! güven! azaldı .

◦
Yen!çer!ler!n !steğ! üzer!ne 36 devlet adamının •
Toplum düzen! bozuldu .

çınar ağaçlarına asılarak öldürülmes!

 Celâl! / Anadolu ) İsyanları
Nedenler!

◦
Ekonom!n!n bozulması → temel neden! •
Sonuçları
◦
İlt"zam s!stem!n!n yaygınlaştırılması
◦
Merkez! otor!te zayıfladı .

◦
Imar s!stem!n!n bozulması sonucunda tarımın
•

Eyalet yönet!m! bozuldu .

ger!lemes! ve İran ve Avusturya !le yapılan

◦
Halkın can güvenl!ğ! kalmadı .

savaşların harcamalarını karşılamak !ç!n halktan

°
Devlete olan güven azaldı .

ağır verg!ler!n alınması ◦

Üret!m azaldı .

Verg!ler düzenl! toplanamadı .

Eyalet İsyanları
Nedenler!

•
◦
Merkez! otor!ten!n zayıflamasıyla b!rl!kte
merkezden uzak eyaletlerde de ayaklanmalar Sonuçları
çıkmıştır Eflâk Bağdat
BU !syanların bazılarında
.

Boğdan Kırım •

•
Bu ayaklanmaları
Trablusgarp Yemen devlet , !syancılara karşı tav!zler
bazı yerel yönet!c!ler!n !syanları !zlem!şt!r .

vermek zorunda kaldı .

•
Vardar Al! Paşa !syanı ,

Abaza Mehmet Paşa !syanı

◦

Eyalet !syanları merkez!

g!b!
otor!tey! zayıflattı .

•
Bu !syanların temel sebeb! eyaletlerde

devlet denet!m!n! azaltmaktır .

 Yüzyıl Islahatları

Islahatların Genel Özell!kler!

◦
Baskı ş"ddet
,
ve korkuya dayalıdır .

◦
Islahatlar da Avrupa örnek alınmadı .

•
Sadece asker! ve ekonom!k alanlarda ıslahat yapıldı .

◦
Köklü ıslahatlar yapılmadı yüzeysel,
kaldı .

•
İsyanları önlemeye yönel!k olduğu !ç!n asker! n!tel!kl!d!r .

Islahatların merkez! otor!tey! arttırmaktır

Sancağa
•
amacı .

◦
Topluma !n!lemecl!ğ!nden kalıcı olamadı tahta çıkmadan
.

geçen !lk
pad!şah
a

I. Ahmet Dönem!

III. Mehmet Dönem! ◦

Sancak s!stem!n!n kaldırılmasından

◦
Sancak s!stem!n! kaldırdı .
sonra onun yer!ne kafes S!stem! get!r!ld! .

◦
Oda haps! anlamına gel!r .

II. Genç Osman Dönem! ◦

Yönet!m tecrübes!nden yoksun

"
deney!ms!z k!ş!ler!n pad!şah
Şeyhül"slamın fetva
"
◦
vermek
olmasına yol açtı .

dışındak" tüm yetk!ler!n! el!nden aldı .

•
Ekber ve Erşed Kanunu
İlm"ye sınıfının devlet !şler!ne
Veraset s!stem!nde değ"ş"kl"ğe
karışması önlenmeye çalışıldı .

g!d!ld! Tahta geçecek k!ş!ler !ç!n

İlk
.

◦
kez saray dışından evlenerek saray " "
en büyük ve olgun olan Ekber ve

kadınlarının etk!nl!ğ! azaltılmaya

c.at?lldl.Ers.ed kuralı get!r!ld! Amaç taht .

kavgalarını önlemekt!r .
 IV. Murat Dönem!
IV. Mehmet Dönem!
◦
İstanbul'da gece sokağa çıkma yasağı !çk! ,
◦
Tarhuncu Ahmet Paşa ve

ve tütün yasağı get!rd! Kahvehaneler! kapattı

. .
Köprülü Mehmet Paşa g!b! öneml!
◦
İlk kez devlet adamlarına çeş"tl" rapor devlet adamlarına sadrazamlık

hazırlattı En öneml!s!
. Koç!bey R!sales! görev! ver!p otor!tes!n! Sağlamtaş -

ölümünden dolayı uygulanamadı .

t!rmak !sted! .

Köprülü Mehmet Paşa

✓
İç sorunlara yöneld! .

✓
Yönet!m konusunda !hmaller! olanlar cezalandırıldı .

✓
S!pah! ayaklanmalarını bastırdı .

Duraklama Dönem! s!yas! Gel!şmeler

1611 Serav
-

1639 Kasrı
-

Ş"r"n
Antlaşması Antlaşması
d

Bugünkü
Ş"" -
Sünn! rekabet! Türk İran -

ve Doğu Anadolu Sınırı

!le Azerbaycan hak!m!yet! OSMANLI İRAN -

1611 Nasuh Paşa

-

Mücadelen!n
•

Antlaşması
temel neden!
Doğuda
•
1590 -

Ferhatpaşa !lk toprak

kaybı
Antlaşması
ö

Doğuda en gen!ş
sınır
 •

1593-1606 Savaşları Haçova Zafer!

Z!tvatorok
Osmanlının kazandığı son

Antlaşması
büyük meydan zafer! 1664 Vasvar
-

•
Avusturya kralı Antlaşması
s!yas!
Osmanlı Pad!şahına üstünlük g!tt!
Osmanlı'nın
_

eş"t sayılacak Üs
asker! üstünlüğü
.

son
OSMANLI
1683 II. V!yana
AVUSTURYA
-

Kuşatması
.

1699 Karlofça Antlaşması

.
-

Osmanlı'nın batıda

/
Batıda !lk Macar!stan vusturya 'ya
ger! çek!lmes! başladı
,
.

toprak kaybı
Podolya Leh!stan 'a
.

Ger!lemen!n
1700 -
İstanbul Mora Vened!k'e ver!ld!
başlangıcı
.

Antlaşması
.

↳
Antlaşma 25ytl süre !le
Azak Kales! Rusya'ya bırakıldı
Avusturya'nı kat!ll!ğ!ne bırakıldı
-

Rusya Karaden!z'e !nme fırsatı •

Garantör devlet sıfatı !le s!yas!
,
•

yakaladı üstünlük Avusturya'ya geçt!

.

OSMANLI -
LEHİSTAN OSMANLI VENEDİK -

OSMANLI -
RUSYA

Bucaş Antlaşması G!r!t'!n Feth! •

Bahçesaray / Çehr!n)
Batıda 25 yıl süren G!r!t'!n Feth! Antlaşması
•
• en gen!ş sınır

Podolya ve Ukrayna mal! ve ekonom!k anlamda

"

Rusya !le yapılan

Osmanlı topraklarına
devlet! sarstı !lk antlaşma
katıldı
.

•
Mücadelen!n temel Donanmanın güç •
◦
Mücadelen!n temel
neden! neden!
kaybett!ğ!n!n !spatıdır .

Kırım
•

Doğu Avrupa a.

hak!m!yet! hak!m!yet!d!r .
OSMANLI
GERİLEME
DÖNEMİ
 ✗ VIII. YÜZYILDA DEĞİŞİM VE DİPLOMASİ
Osmanlı Devlet!n!n Ger!leme Dönem!

◦
Yen!lg!ler ve toprak kayıpları arttı . Savaşlar b!r gel!r kaynağı olmaktan çıkıp
öneml! b!r g!der kaynağı hal!ne geld!
Toplumsal ekonom!k sorunlar arttı
.

ve
◦
.

◦
Merkez! otor!te sarsıldı .

" "

üçgen.gg?as.rada
Ayan den!len eşraf tabakasının g!derek güçlenmes! ,

pad!şahların devlet yönet!m!ne bütünüyle hak!m olmalarını engelled! .

•
Kap!tülasyonlar sürekl! hale gelerek yaygınlaştı
"
Osmanlı ülkes! Batılıların
.%e#;g.ga
.

◦
Osmanlı ,
"

büyük
"

devlet olma özell!ğ!n! öneml! pazar alanı hal!ne geld! .

ölçüde kaybett! .

•
18 . yüzyılın !k!nc! yarısından !t!baren Osmanlı Devlet! Ortodoksları koruyucu b!r

güç olmaktan çıktı ; bu güç Rusya'nın el!ne geçt! .

*
anlık sorunları bahane ed!lerek Osmanlı Devlet!'n!n

!ç!şler!ne karışmaya başlandı .

Dönem!n Genel Pol!t!ka "

Avusturya'nın Pol!t!kası
Rusya'nın Pol!t!kası ◦
Balkanlarda yayılma s!yaset! !zled! .

◦
Karaden!z'! kontrolüne almak .
°
Belgrat ve Bosna'yı almaya çalıştı .

Boğazları alarak Akden!z'e !nmek .

•
Osmanlı'ya karşı Rusya !le !şb!rl!ğ!

◦
Kırım ve Orta Asya'yı ele geç!rmek yaptı .

◦
Ortodoksların h!mayes!n! üstlenmek .
°
Leh!stan topraklarını Rusya !le paylaştı .

•
Balkanlarda etk!nl!ğ!n! arttırmak .
°
ransız İht"lal"nden sonra , !ç

sorunlara ağırlık vererek Osmanlı !le

savaşlarına son verd! .

 İng"ltere'n"n Pol!t!kası
Fransa'nın Pol!t!kası
◦
Akden!z'de hak!m!yet kurmaya ve
•
Osmanlı'dak! t!car! çıkarlarını korumak !sted! .

sömürgeler!ne g!den yolların

◦

D!plomat!k alanda Osmanlı'ya verd!ğ! destek

güvenl!ğ!n! sağlamaya çalıştı .

sayes!nde kap!tülasyonları sürekl! hale get!rd! .

◦
Osmanlı'dak! t!car! !mt!yazlarını
•
Dönem!n sonlarında ,
İng"ltere'n"n Doğu
korumak !sted! .

Akden!z'dek! çıkarlarını engellemek üzere

Mısır'ı !şgal ett! .

Osmanlı'nın Pol!t!kası
◦
Karlofça ve İstanbul antlaşmalarıyla kaybed!len yerler! ger! almak !sted! .

◦
Yen!lg!ler sonrası Avrupa'nın asker! ve tekn!k üstünlüğü kabul ed!ld! .

•
Yen!çer! !syanlarından dolayı yen!l!klerden !sten!len sonuç alınamadı .

Batılılaşma sürec! başlatıldı

0%7
◦
.

Dönem!n s!yas! Gel!şmeler!

Osmanlı Rusya -

Osmanlı Rus Savaşı -

1724 İstanbul Antlaşması

-

• arasındak!
%lk dostluk
1711 Prut
-

Antlaşması ✓ İran'ın Kafkasya toprakları antlaşmasıdır .

✓ Azak Kales! ger! alındı .

Osmanlı ve Rusya arasında paylaşıldı .

Rusya İstanbul'da elç!

,
1739 -

Belgrat Antlaşması
bulun duramayacak tı .
✓ Karaden!z yen!den
Türk gölü oldu Yaş Ant
üçe kaybed!len toprakların ger! "

KIMMI %
.

↳%%
alınab!leceğ! düşünces" arttı :

Rusya'ya
bırakıldı .
i
Küçük Kaynarca Antlaşması 1774
• Sonuç ve Önem!
18
◦

Rusya !lk kez ,

.

yüzyılın
en
ağır
°
Rusya Osmanlı'nın !ç!şler!ne
,

Ortodoksları h!maye etme , antlaşması

karışma ve Balkan halklarını kışkırtma
Karaden!z'de donanma bulundurma ,

!mkanı elde ett! .

Kap!tülasyonlardan faydalanma ve
•
Osmanlı'nın Karaden!z'dek!
savaş tazm!natı alma haklarına
üstünlüğü sona erd! .

kavuştu .

•
Karaden!z Türk gölü olmaktan çıktı .

•
Rusya İstanbul'da
,
sürekl! elç!l!k açab!lecek .

NOT : yaş Ant . .

✓ Osmanlı , d!n! yönden Kırımlı kend!s!ne bağlayarak kültürel ÜGG

Kırım , %
Âşığa Rusya'ya
bağlarını korumaya çalıştı .

bırakıldı
•
.

✓ Osmanlı uluslararası s!yas! alanda hal!fel!k m!syonunu !lk kez kullandı

, .

Osmanlı -

Avusturya Savaşı
1718 -

Pasarofça Antlaşması kaybed!len toprakların ger!

çaba
✓ Belgrat kaybed!ld! .
!ᵈ%ʰ alınab!leceğ! umudu sona erd! .

✓ Batı'da savunma durumuna geç!ld! .

1739 -

Belgrat Antlaşması

☆
✓ Avrupa'yı yakından tanıma çabasına
✓ Belgrat ger! alındı .
18 yüzyılın
.

g!r!ş!ld! . en kârlı

İlk batılılaşma antlaşması

✓ hareket! başlatıldı .

Osmanlı Vened!k Savaşı

-

1718 -

Pasarofça Antlaşması

✓ Mora , Osmanlı'ya ger! ver!ld! .

 ✗ VIII. Islahatları
•
Batı'nın asker! ve tekn!k üstünlüğü kabul ed!ld! .

◦
İlk kez batılı uzmanlardan yararlanıldı .

◦
B!r öncek! yüzyıla göre daha köklü yen!l!kler yapıldı Fakat !syanlarla kes!nt!ye uğradı
. , .

◦
Yen!l!kler!n sonuçsuz kalmasında ulemanın yen!l!klere cephe alması da etk!l! oldu .

◦
Matbaa yaygınlaştı .
D!n! eserler matbaada basılmadı .

◦
M!mar!de Avrupa'nın etk!s! arttı Res!m . ve mus!k!ye !lg! arttı .

ya DEVRI
LALE
•
III. Ahmet ve Nevşeh"rl" Damat İbrah"m
Paşa
öncülüğünde !lk batılılaşma hareket! başlatıldı .

•
Elç!l!k Batı'dak! gel!şmeler! yakından tak!p
: etmek üzere Fransa'ya !lk

sürekl! elç! gönder!ld! .

•
Matbaa İbrah"m Müteferr!ka tarafından !lk özel Türk matbaası
:
açıldı .

Osmanlı'ya get!r!len !lk tekn!k yen!l!k .

Basılan !lk eserler Vankulu :

Lügat! ve Na!ma Tar!h!

•
B!l!m Doğu
: ve Batı'dak! eserler!n çevr!lmes! !ç!n Tercüme Encümenl!ğ! kuruldu .

•
İtfa"ye : İlk !tfa!ye örgütü Tulumbacılar Ocağı kuruldu .

•
Atölyeler :
kağıt ç!n! ,
ve kumaş atölyeler! açıldı .

•
Ç!çek : Lale ç!çeğ! yet!şt!r!ld! Ç!çek .
aşısı uygulandı .

•
M!mar! Eğlence yerler!
:
, saray , köşk yapıldı M!mar!de Avrupa
.

%
Barok tarzı uygulandı .

Islahatlar Patrona Hal!l İsyanı !le sona erd! .

I. Mahmut Dönem!
* Humbaracı Ahmet Paşa'ya
◦
Humbaracı Ocağı
( Kont de Bonevall asker! alanda
◦
Kara subayı yet!şt!rmek amacıyla ıslahatları yapma görev! ver!ld! .

Hendese hane / Kara Mühend!shanes! ) adıyla

okul açıldı .

III. Mustafa Dönem! I. Abdülham!d Dönem!

◦
Sürat Topçuları ocağı kuruldu .
◦
İst"hkâm okulu açıldı .

◦
Den!z subayı yet!şt!rmek !ç!n ◦
Yen!çer! sayımı yapıldı .

Den!z Mühend!shanes! kuruldu .

°

Ulufe alım satımı yasaklandı .

III. Sel!m Dönem!

◦
Avrupa'nın öneml! başkentler"nde da!m! elç!l!kler açıldı .

◦
N!zam -1 Ced!t ordusu kuruldu Askerler! Avrupa tarzında
. eğ"t"ld" .

◦
İrad" Ced!t haz!nes! kuruldu N!zam -1 Ced!t ordusunun g!derler!
.

karşılanmaya çalışıldı .

Subay yet!şt!rmek amacıyla Mühend!shane ! Bahr! hümayun kuruldu

-

◦
Ilk devlet matbaası kuruldu lmatba -1 Am!ral .

Kabakçı Mustafa İsyanı !le bu dönem sona erd! .

 EN
UZUN
YÜZYIL
 EN UZUN YÜZYIL 11800 -19221
Osmanlı Devlet!'n!n Dağılma ve Çöküş Dönemler!
Osmanlı Devlet!'nde m!ll!yetç!l!k Hareketler! ve Isyanlar
Avrupa Devletler!'n!n Sömürgec! Pol!t!kaları
•

Fransız İht"lal" ve M!ll!yetç!l!k Akımı

•

""
Osmanlı Devlet!'nde Azınlık Ayaklanmaları bağımsız,µ
İsyanı kazanan
Sırp İsyanı Yunan
topluluk
"
Bağımsızlık Aşamaları kaynak Bağımsızlık AIamaları
kazanan
✓ İlk
✓ Osmanlı Rus savaşları
-

azınlık !syan Eflak 'ta başladı .

sonunda !mzalanan topluluk ✓ Mora 'da yen!den !syan ett!ler .

◦
1812 Bükreş Ant . Ayrıcalık kazandılar .
✓ Mısır val!s! Mehmet Al! Paşa ,

•
1829 Ed!rne Ant .
Özerkl!k kazandılar . !syanı bastırdı .

•
1878 Berl!n Ant .
Tam bağımsız oldular .
✓
Avrupa devletler! ,
Navar!n 'de

Osmanlı donanmasını yaktılar .

•
1829 Ed!rne Ant →
Bağımsız
Mısır sorunu , Boğazlar sorunu .

ve Antlaşmalar oldular .

◦
Kütahya / 18331 Mısır : ◦
Baltal!manı / 18381 :

sorunu , Avrupa sorunu İng"ltere'ye ver!len kap!tülasyonlar

hal!ne geld! . gen!şlet!ld! .

◦
Hünkar İskeles" 118331 : ◦
Londra Ant . 118401 Sur!ye
:
,

Boğazlar sorunu ortaya çıktı .

Adana ve G!r!t Osmanlı yönet!m!ne
,

Osmanlı Devlet! , Boğazlar bırakıldı Mısır .

sorunu çözümlend! ,

üzer!ndek! egemenl!k hakkını Mısır özerk oldu .

son kez kullandı .

◦
Londra Boğazlar Sözleşmes" 118411 Boğazlar : !lk defa uluslararası b!r statü

kazandı . Rusya'nın Akden!z'e !nmes! engellend! .

Kırım Savaşı (1853-1856)

Nedenler! :
Gel!ş!m! :

Rusya'nın Osmanlı üzer!ndek! emeller! -

Rusya !stekler! kabul ed!lmey!nce

,

-
Kutsal yerler sorunu S!nop 'ta Osmanlı donanmasını yaktı .

Macar Mültec!ler!n!n Osmanlı'ya Eflak.Bog-dan!!s.ca/ett!.Kars.Rus-

sığınması ların el!ne geçt! Bunun üzer!ne
. İnc"l -

Temel neden! :
tere.Fransavep!yomentelsmanh.mn
-
Osmanlı'nın g!derek güç kaybetmes! , yanında savaşa g!rd! _ Müttef!kler!n

Ortadoğuda s!yas! ve asker! boşluğun Kırım 'da Rusya'yı yenmeler! üzer!ne

oluşması bu boşluğun doldurulması

,
Par!s'te konferans düzenlend! ve Par!s

konusunda büyük devletler arasındak! Antlaşması !mzalandı .

çıkar çalışmalarıdır
Osmanlı Avrupa
.

,
•

devlet! sayılacak .

Karaden!z tarafsız olacak .

Par!s Osmanlı ve Rusya tersane

Antlaşması ve donanma bulundurmayacak .

118561
Boğazlar bütün savaş
•

gem!ler!ne kapatılacak .

•
Rusya'nın Akden!z'e !nmes! engellend! .

İng"ltere sömürge yollarının güvenl!ğ!

sağlandı .
 1877 -1878 Osmanlı Rus -

Savaşı 193 Harb! )

•
Rusya'nın Karaden!z'!n tarafsızlığı !lkes!n! bozması

◦
Balkan bunalımı
◦
Osmanlı'nın İstanbul Konferansı kararlarına uymaması
-
1876 İstanbul konferansına tüm Avrupa Devletler! katıldı .

Amaç : Balkan bunalımını çözmekt!r .

Alınan kararlar ; Osmanlı bu

,

kararları kabul
-

Sırb!stan ve Karadağ'dan Osmanlı askerler!n! çıkarılacak .

etmey!nce
Rusya savaş
-

Bulgar!stan'da Doğu ve Batı Bulgar!stan adıyla !k! ayrı

!lan ett! .

eyalet kurulacak
-

Bosna-Hersek'e muhtarlık ver!lecek .

Berl!n Antlaşması -1878 Berl!n Antlaşması

☆ Osmanlı !ç!n
Antlaşmaya göre ; •
dönüm noktasıdır
Bulgar!stan toprakları ayrılacak
.

◦
üçe .

◦
Kars Ardahan , Batum
,
Rusya'ya ; Doğubeyazıt Osmanlı Devlet!'ne bırakılacak .

* Sırb!stan Karadağ
,
ve Romanya bağımsız oldu .

◦
Bosna Hersek Osmanlı topraklarında sayılacak ancak yönet!m! b!r süre

!ç!n Avusturya'ya bırakılacak .

Rusya'nın sıcak
den!zlere !nmes!
kaybed!len yerler engellend!
•

Doğu Rumel! Bulgar!stan'a bağlandı .

go.ba Ermen! sorunu

•••£•â Bulgar!stan bağımsızlığını !lan ett!
.

tekrar gündeme geld! .

•
G!r!t Yunan!stan'a bağlandı
, .

•
Bosna-Hersek Avusturya'ya bağlandı .
 ✗ IX. Yüzyıl Islahatları

II. Mahmut Dönem! Islahatları

① Batının b!l!m ve tekn!ğ! ülkeye get!r!lmeye çalışıldı .

② Yönet!m eğ"t"m hukuk toplumsal asker!

, , , ,
vs. alanda yen!l!kler yapıldı .

③ Amaç ; Batının Osmanlı'nın !ç!şler!ne karışması engellenmek !stend!

, .

Fakat başarılı olamadı .

Asker! Alanda Yapılanlar

Idar! Alanda Yapılanlar
◦
N!zam -
ı Ced!t kaldırıldı yer!ne ,
•
Sened! İtt"fak 118081 : II. Mahmut !le
Sekban -
ı Ced!t kuruldu .

Ayanlar arasında !mzalandı .

Bu belge !le
◦
Yen!çer!ler!n baskısı !le kaldırıldı .

!lk kez pad!şahın mutlak otor!tes! sınırlandı .

Yer!ne Eşk"nc" Ocağı açıldı .

ayanların hakları ve varlığı tanındı .

Yen!çer! ocağı kaldırıldı 118261

◦
.

◦
D!van örgütü kaldırıldı Hazırlıklar ,

Vakayı hayr!ye olayı den!r .

( Bakanlıklar ) kuruldu .

◦
Asak!r! Mansure -
! Muhammed!ye
◦
Müsadere kaldırıldı .

kuruldu
Ölen vatandaşın
.

,
memurun mallarına

devlet tarafından el konulması kültürel Alanda Yapılanlar

◦
Re!sülküttaplık dış"şler" bakanlığına
◦
İstanbul'da !lköğret!m zorunlu hale
çevr!ld! .

geld! .

◦
Tımar ve Zeamet kaldırıldı devlet ,
◦

Avrupa'ya !lk kez öğrenc" gönder!ld! .

memurları maaşa bağlandı .

•
Medreseler!n yanında batı anlayışıyla
Açılan Okullar :

Mekteb! Tıbb!ye ( Tıp ) eğ"t"m yapan okullar açıldı .

Mekteb! Harb!ye / Harp ) ◦

İlk resm! gazete Takv!m! Vakay!
-

Mnıkayıhümayunl Müz!k 1 çıkarıldı .

 Sosyal Alanda Yapılanlar
◦
Bektaş" tar!katı yasaklandı .
Ekonom!k Alanda Yapılanlar
◦
İlk nüfus sayımı yapıldı / asker! amaçlı ) ◦
Yerl! malı kullanımı teşv"k ed!ld! .

◦
Posta , pasaport karant!na !şlemler!
,
◦
İstanbul'da kumaş fabr!kası açıldı .

düzenlend!
T!car! yol yapımına önem ver!ld!
.

◦
.

•
Memurlara fes takma zorunluluğu

get!r!ld! .
Amaç :

1840 Londra Konferansı'nda azınlık

sorununun gündeme gelmes!n!

Müslüman ve Gayr!müsl!m önlemek ve Mısır val!s! Mehmet Al! Paşa

halkın can ve mal !syanı konusunda Osmanlı leh!ne karar
alınmasını sağlamak
güvenl!ğ!nde .

devlet garant!s! olacak

.
•
Önem! :
on

la!k ve anayasal
düzene geç!ş!n
Rüşvet kalkacak !lk aşamasıdır
•

. .
.

herkes kanun Tanz!mat Fermanı

önünde ( Gülhane Hattıhümayunul Önem!
•

eş"t olacak .
Tar!h :3 Kasım 1839 İlk kez pad!şah kend!
Pad!şah I. Abdülmec!t
:
gücünün üzer!nde kanun
üstünlüğü olduğunu
Her Osmanlı -
kabul etm!şt!r .

vatandaşı
•

askerl!k yapacak .

Mahkemeler herkese Verg!ler herkes!n

açık olacak gel!r!ne göre

h!ç k!mse yargılanmadan eş"t olacak .

cezalandırılma yacak .
 Amaç :
Gayr!müsl!m halka
Par!s Barış
d!n ve v!cdan
Konferansı'nda
özgürlüğü
Osmanlı leh!ne karar
sağlanacaktır .

alınmasını sağlamak Gayr!müsl!mler

amacıyla yayınlandı .
•
• nakd! bedel ödeyerek
askerl!kten muaf
olab!lecek
Önem! :
•
.

Gayr!müsl!mler!n
Müslümanlarla
Islahat Fermanı
eş"t haklara sah!p Herkes ş"rket ve
vatandaş olmaları Tar!h :/ 8 Şubat 1856 banka g!b!
sağlandı .

Pad!şah : I. Abdülmec!t kurumlar

kurab!lecek .

Gayr!müsl!mler
°

c.

devlet memuru

olab!lecek . •
C!zye verg!s! !le
v

!lt!zam usulü

Verg!ler ,
herkes!n Gayr!müsl!mler kaldırılacak .

kend! okul
gel!r!ne göre
ve

hastaneler!n!
toplanacak .

açab!lecek .

I. Meşrut"yet"n lkanunuesas!l İlanı 123 Aralık 18761

◦
İstanbul Tersane Konferansı'nda Osmanlı aleyh!ne karar alınmasını engellemek

amacıyla Genç Osmanlılar / Jöntürk ler ) tarafından !lan ett!r!ld! .

Kanunlar ,

◦
Yasama yetk!s! Mebusan Mecl!s! ve Ayan Mecl!s!'ne a!tt!r .
pad!şahın
Onayından
Üyeler! dört yılda b!r yapılan seç!mle göreve gel!r .
sonra

yürürlüğe g!rer
Erkekler!n seçeceğ" m!lletvek!ller!nden oluşur
.

◦
Mecl!s! açma ve kapatma yetk!s! pad!şaha a!t Hükümet pad!şaha karşı .
,

sorumludur .
 I. Meşrut"yet"n Önem! II. Meşrut"yet"n !lanı
124 Temmuz 19081
◦
Türk tar!h!n!n !lk yazılı anayasası
Pad!şah II. Abdülham!t
:

◦
II. Abdülham!t Osmanlı Rus -

savcı -

İlan ett!ren Itt!hat

: ve Terakk! Cem!yet!
s.!nt gerekçe göstererek Mebusan
Reval Görüşmes"nde İng"ltere
Mecl!s!'n! süres!z kapattı .

q
ve Rusya'nın Osmanlı ülkes!n!
°
1878 'den 1908 'e kadar devlet!
Parçalamaya karar vermeler!ne
tek başına yönett!ğ! ISTIBDAT
tepk! olarak !lan ed!ld!

/
.

( Baskı Rej!m! ) yaşandı .

'
II. Meşrut"yet !n !lanı sırasında yaşanan bazı gel!şmeler :

¥Â
◦
Bulgar!stan bağımsızlığını !lan ett! .

◦
Yunan!stan G!r!t'! !lhak ett!
, .

Avusturya Macar!stan Bosna-Hersek'! !lhak

-

,
ett! .

Ö II. meşrut"yet"n !lanının sonuçları

İtt"hat ve Terakk! yönet!m üzer!ndek! gücünü artırdı .

Turancılık f!k!r akımı önem kazanmaya başladı .

Osmanlı Devlet!'nde !lk kez çok part!l! hayat başladı .

Osmanlı'da s!yas! part!ler !lk defa Meşrut"yet dönem!nde oluştu .

 OSMANLI
KÜLTÜR
VE
UYGARLIĞI
 OSMANLI DEVLETİ'NDE KÜLTÜR VE UYGARLIK

merkez Teşk"latı

1.Murat dönem! Fat!h dönem!

Devlet bütünlüğünü
Devlet yönet!m!

hükümdar korumak !ç!n kardeş katl!

ve oğullarına
pad!şahlar kardeşler"n" gelenek hal!ne
a!tt!r .

geld! .

öldüreb!l!r
Bu döneme kadar I. Ahmet 'e kadar
.

Ülke
"
devam ett!
"
hanedanın ortakmalıdır •
.

anlayışı vardı .

v!. Mehmet
Hükümdar
Ahmet 'ten Şehzadeler"n
1.
"
Yönet!m hanedanın
!t!baren sancağa çıkmasına

en yaşlı üyes!n!n son ver!yorum .

"
hakkıdır .
•

Para bastırmak
-

Hutbe okutmak Hükümdarlık

Ekber ve Erşed
•

Ktl14 kuşanmak alametler!

s!stem!

Ekber
"

Erşed s!stem!nden şehzadeler sarayda kafes

"
ve sonra

hayatı yaşamış ve güçlü hükümdarlar dönem! sona erd! .

 Saray
TOPKAPI SARAYI

B!run! Dış saray) Enderun 1 İç saray )

◦
Devlet !şler! burada yürütülür .
°

Devş"rmelere eğ"t"m veren saray

Elç!ler burada kabul ed!l!r .

okuludur .

Doğrudan pad!şaha bağlı yen!çer! .

Devş"rmelerden devlet memuru

ağası burada bulunur .

yet!şt!r!l!r .

Harem
◦

Pad!şah ve a!les! burada yaşar .

Saray kadınları burada eğ"t"m -

öğret"m görür .

D!van-ı Hümayun
◦
Devlet !şler!n!n görüşülüp karara bağlandığı danışma Mecl!s!d!r.

◦
Bugünün bakanlar kuruludur .

En
◦
Orhan bey dönem!nde kuruldu II. Mahmut dönem!
.
öneml!
yasama
kaldırıldı
,
yürütme
ve
.

◦
D!vanda alınan kararlar Arz Odasında pad!şaha Yara organ
,

pad!şahtır
sunulur .
.

◦
Yasama yürütme yargı yetk!s!ne sah!pt!r
- -

◦
Yüksek Mahkeme özell!ğ! sah!pt!r .

°
Halkın ş"kayetler" d!nlen!l!r .
 D!vanı hümayun Üyeler!
① Vez!r!azam ( sadrazam )
Günümüz
-

Pad!şahın mutlak vek!l!d!r .

başbakanıdır .

Pad!şahtan sonra en yetk!l! devlet

adamıdır . ② Kubbealtı Vez!rler!
Günümüz
•

Pad!şahın mührünü taşır ◦

Devlet !şler!nde Sadrazama
başbakan
.

Pad!şah sefere çıkmadığında yardımcıları yardımcı olurlar .

( bakanlar )
Serdar -1 Ekrem unvanıyla ordu .

nun başında sefere çıkar . ③ Kazasker Günümüz

Adalet ve
Eğ"t"m
• ◦
D!vandak! büyük
④ Defterdar Günümüz Bakanıdır .

davalara bakar
Mal!ye
.

◦
Bütün mal! !şlerden
Bakan ,

sorumludur .
⑥ Re!sülküttap
⑤ N!şancı •

Kat!pler!n re!s!d!r .

•
Ferman ve Berat g!b! belgelere °
✗ VII. yüzyıldan sonra devlet!n dış

pad!şahın tuğrasını çeker . !şler!nden sorumlu hale geld! .

•
Devlet!n !ç ve dış yazışmalarından
⑦ Şeyhül"slam ( Müftü )
sorumludur
D!vanda alınan kararların İslam
.

Günümüz
°

⑧ Kaptan -1 Derya Den!z Kuvvetler!

"

uygunluğuna da!r fetva ver!r

"
d!n!ne
Komutanı
.

◦
Donanma !şler!nden

sorumlu ⑨ Yen!çer! Ağası

◦

Yen!çer!ler!n genel komutanı

•
İstanbul'un güvenl!ğ!nden sorumlu Emn!yet
Genel Müdürüdür .
 Taşra ve Eyalet Yönet!m!

salyane / IIYIIIIKIII
Eyaletler
◦
Bu eyaletler devlet merkez!nden Salyanes!z / Yıllıksız )
uzak olduğu !ç!n d!rl!k / tımar / s!stem! Eyaletler
uygulanmaz verg!ler! !lt!zam
,
s!stem!ne ◦
B!rl!kltımart s!stem!n!n uygulandığı
göre toplanır . eyaletlerd!r .

◦
Eyalet gel!rler! buradak! devlet ◦

Eyaletler!n gel!rler! ,
buradak! devlet

görevl!ler!n!n maaşları çıktıktan sonra görevler!n!n maaşı ve asker yet!şt!r!lmes!

merkeze gönder!l!r .
!ç!n ayrılır .

Özel Yönet!ml! Eyaletler

•
Osmanlı Devlet!n!n hak!m!yet!n! kabul eden !ç!şler!nde serbest , ,

özel statü b!r!mler!d!r .

Verg! ver!rler , gerekt!ğ!nde seferlere asker gönder!l!r .

Ordu Teşk"latı

a. Kapıkulu Askerler!
Ordunun temel!n! Orhan
Penç!k ve daha sonra Devş"rme s!stem!yle
Bey atmıştır Yen!çer! .

yet!şt!r!l!rler Pad!şaha bağlı

. ve haz!neden üç
ocağının temel!n! !se A
aydab!rmaas.lu/ufelahrlar.Pad!s.ah değ"ş"kl"k -

1. Murat atmıştır Ordu .

-

ler!nde bahş"ş / cülus/ alırlar

/
.

nun temel! kara ordusudur .

 Kapıkulu süvar!ler!

S!lahtar ve sağ -
Sol sağ Gar!pler ,

s!pah!ler Ulufec!ler 501 Gar!pler

savaş sırasında ordu Saltanat savaş sırasında ordu

pad!şahın çadırını sancaklarını ağırlıklarını ve

korurlar .
korurlar . haz!ney! korurlar .

b. Eyalet Askerler!

Tımarlı S!pah!ler Maaşları : d!rl!klerden karşılanır Cebelü adı ver!len

.

asker yet!şt!r!rler .

Akıncılar sınır : ve uçlarda bulunan atlı b!rl!klerd!r .

Gönüllüler sınırlardak! şeh"r : ve kasabaların korunmasından sorumlu

askerler .

Beşl"ler : Sınır boylarında bulunan kaleler! korurlar .

Azaplar Bekar erkeklerden oluşur savaşlarda yen!çer!ler!n

:
,
önünü açarlar .

Yayalar ve Müsellemler Yolları açarlar

: ve köprüler! tam!r ederler .

Del!ler : Sınırları koruyan haf!f süvar! b!rl!klerd!r .

Sakalar Ordunun : su !ht!yacını karşılarlar .

 Osmanlı Devlet!'nde Hukuk

kuran sünnet Icma Töre Gelenek Görenek

kaynakları kaynakları
9 .
•
.

Şer" Hukuk Orf! Hukuk

Hukuk

Adalet !şler!n!n başıdır .

Rumel! kazasker!
Anadolu kazasker!
D!vanı
hümayuna
Tay!n Eder
Mahkeme
Kadı kararlarına
!t!raz
Dereceler!
mı

• • •

TAÎT Eyalet sancak Nah!ye

kadılığı kadılığı kadılığı kadılığı

Loncalar aynı
Lonca Teşk"latı
0%¥
mesleğe mensup esnafın b!r araya geld!ğ! b!rl!klerd!r .

✓
F!yatları bel!rleyen ,

✓
Üyeler!ne kred! sağlayan
Meslek! eğ"t"m •
✓
Kal!te kontrolü yapan ,

✓ Usta Kalfa çırak eğ"t"m"n" üstlenen çok

- -

yönlü b!r örgüttür .

 OSMANLI EKONOMİSİ

Mülk Araz! : Mülk!yet! k!ş!lere a!t toprak

'

& •

Öşr" Araz! : Harac! Araz! :

Müslümanlara a!t toprak Gayr!müsl!mlere a!t toprak

M!r! Ara Mülk!yet! devlete a!t toprak

¥y
Ocaklık Gel!rler!
:

yurtluk Gel!rler!
:

kale muhafızlarına
sınır boylarındak!
Mal!kane : Üstün askerlere

h!zmet gösteren devlet

Mukataa :
Doğrudan
devlet haz!nes!ne
adamlarına

Vakıf Gel!rler!
:

D!rl!k Gel!rler! h!zmet

:

sosyal kurumlara
veren devlet memurlarına

ve s!pah!lere
Tımar sah!pler!
kalan gel!rlerle
"
Cebelü den!len
"

D!rl!k Topraklar attı asker beslerler .

Has Zeamet Tımar

Yıllık gel!r! 100.000 Yıllık gel!rler! Yıllık gel!rler!

akçeden fazla 20.000-100.000 3000 -20.000

arası arası
 !mar / B!rl!k s!stem!
☆

✓ B!r yer!n verg! toplama hakkının ,

Selçuklu
◦
h!zmet karşılığında
İktader
yönet!c!lere tımar sah!pler!ne
.

◦
asker yet!şt!rmek şartıyla
bırakılmasıdır .

ASAYİŞ
Güvenl!k sağlanır .
EKONOMİK
• Tarımsal üret!m!n
İDARİ devamlılığını sağlar .

Imar
•

sah!pler!n!n
•

aynı Imarln

zamanda yönet!c! Faydaları

•
ASKER
Hazır b!r ordu
MALİ •
W

Maaş ödenmez .

OTORİTE
Verg!ler toplanır .
En ücra noktaya
devlet ulaşır .

Mülk!yet
Devlet!n
Tımar
s!stem!nde Organ!zatör
T!mar bey!
oprak

k!racı oprağı Ç!tbozan verg!s!

köylü ekmeıse Toprak el!nden alınır
.
 XX.YÜZYIL
BAŞLARINDA
OSMANLI
DEVLETİ
 ✗ A. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETI
Trablusgarp Savaşı
(1911-1912)
Nedenler! :
Gel!ş!m! :

◦
Italya'nın hammadde ve pazar
◦
Deme ve Tobruk 'ta İtalyanları
arayışına g!rmes! yend!ler .

Trablusgarp '!n Italya'ya yakınlığı °

Osmanlı Balkan Savaşı'nın başlamasıyla
,

barış !lan etmek durumunda kaldı .

Sonuçları :

•
◦
Uş" Antlaşması'yla Trablusgarp Talya 'ya bırakıldı
, .

Osmanlı'nın
◦
Balkan Savaşları'nın sonuna kadar On İk" Ada Kuzey Afr!ka'dak!
İtalya'ya bırakıldı .
son toprağı
elden çıktı .

"

Osmanlı bu savaşta
,
I. Balkan Savaşı
Ege'dek! üstünlüğünü 11912-1913 )
Bulgar!stan Yunan!stan
kaybett!
-
-

Sırb!stan-Karadağ
.

Nedenler! sonuçları
0smanhdevlet!nekars.!o
: :

Fransız İht"lal" Arnavutluk !le b!rl!kte

savaşmıştır ◦
.

m!ll!yetç!l!k akımının Osmanlı bağımsızlığını !lan ett! .

Devlet!'ne olumsuz etk!s! .

Arnavutluk Osmanlı Devlet!'nden ayrılan
,

son Balkan devlet!d!r

•
Avrupa'nın Osmanlı !çer!s!nde .

azınlıkları kışkırtması Londra Antlaşması'yla Osmanlı Devlet!

°

yaşayan

Rusya'nın Panslav!zm pol!t!kası M!dye Enez hattının doğusuna çek!ld!

-

◦
Osmanlı'nın asker! b!rl!kler!n!n BĞB -1 Al! Bask!n ,
Londra Konferansı sürerken İtt"hat ve
b!r kısmını etmes!d!r .
Terakk! Part!s! hükümet darbes! !le yönet!m!
doğrudan ele geç!rd! / 19131 .
 II. Balkan Savaşı 119131
Nedenler! :

◦
Londra Antlaşması'na göre en fazla toprağı Bulgar!stan'ın alması .

Büyük b!r Bulgar!stan Devlet!n!n ortaya çıkması ve topraklarını

Ege Den!z!'ne kadar gen!şletmes! .

Sırp Yunan !tt!fakına yol açtı

-

Kısacası !
Osmanlı Devlet!'nden alınan toprakların paylaşımı Balkan

ulusları arasında İk"nc" Balkan Savaşı'na neden oldu .

Sonuçları :

• İstanbul Antlaşması

Bulgar!stan Ed!rne ve çevres!n! Osmanlı Devlet!'ne bıraktı

◦
.
,

Mer!ç nehr! !k! ülke arasında sınır kabul ed!ld! .

◦
At!na Antlaşması
◦
Selan!k , Yanya ve G!r!t Yunan!stan'a bırakıldı .

I. DÜNYA SAVAŞI

İt"laf Devletler! !tt!fak Devletler!

İng"ltere ABD Almanya

Fransa Romanya Avusturya Macar!stan
-

Rusya Japonya Osmanlı

Italya Yunan!stan Bulgar!stan

Sırb!stan
 I. Dünya Savaşı'nın Nedenler! ve savaşın Gel!ş!m!

görünen
savaşın Genel Nedenler! :

sebep
savaşın Başlama Neden!
savaşın başlaması an meseles! !d!
◦
M!ll!yetç!l!k akımı
.

savaşın başlamasına Saraybosna gez!s!ne

•
Sömürgec!l!k yarışı

◦
Hammadde çıkan Avusturya Macar!stan !mparatorluğu
-

ve
pazar arayışı
'

Vel!ahtı b!r Sırplı tarafından öldürülmes!

◦
Devletlerarası blok taşma nın

◦
S!lahlanma yarışı üzer!ne I. Dünya Savaşı başladı .

Vel!ahtın öldürülmes! sadece savaşın bahanes! d!r .

Bu nedenle buna görünen sebep den!r .

•

Savaşın Özel Nedenler! :

•
Japonya'nın Uzak Doğu'da sömürgeler elde etmek !stemes!

•
Fransa'nın Sedan Savaşı'nda Almanya'ya kaptırdığı kömür yatakları
,

açısından zeng!n olan Alsace Lorra!ne '! 1 Alsas Loren / ger! almak !stemes!

•
Avusturya Macar!stan'ın
-
kend!s! !ç!n tehl!ke olarak gördüğü Sırb!stan'ı

ortadan kaldırıp Doğu'ya doğru gen!şlemek ve Rusya'yı Balkanlar'dan

uzaklaştırmak !stemes!
•
Almanya ve İtalya'nın s!yas! b!rl!kler!n! tamamlaması ve sömürgec!l!k
rekabet!ne katılmaları

•
İng"ltere ve Almanya arasındak! s!yasal ve ekonom!k rekabet

•
İtalya'nın Akden!z ve çevres!nde yen! sömürgeler ele geç!rmek !stemes!
2YMIDevlet!l.D!!nyasavas.!naNedenf!rc.l!?-
Kaybett!ğ! toprakları ger! almak

s!yas! yalnızlıktan kurtulmak

Itt!hat ve Terakk! 'n!n Alman hayranlığı

•

2-N-manyatveo-enman!e.c!?/
Osmanlı Devlet!'n!n jeopol!t!k konumu

cephelerdek! yükünü haf!fletmek !stemes!

Hal!fel!k ve !nsan gücünden faydalanma !steğ!

•

2t!-la-Devletler!-Nedenmanytem.gr?/
Osmanlı topraklarını aralarında paylaştılar .

Osmanlı tekn!k ,
ekonom!k ve asker! açıdan güçsüz .

CEPHELER

Kafkas Cephes!
Amaç Batum 'u ger! almak Rus esaret!nde k!
Türklerle
: Rus !şgal!ndek! Kars Ardahan
,
ve .

bağlantı kurmak .

Sonuç Enver Paşa'nın planladığı Sarıkamış Harekâtı başarısız oldu

:
.

•
Muş ve B!tl!s ger! alındı .

• Ermen!lere Tehc!r Kanunu çıkartıldı .

 Kanal Cephes!

İng"ltere'den
Amaç İng"l"zler"n
: H!nd!stan'a g!den sömürge bağlantısını kesmek Mısır'ı .

ger! almak .

Sonuç : Osmanlı ordusu Sur!ye'ye kadar ger! çek!ld! .

Çanakkale Cephes!
İt"laf Devletler!n!n :
•
Boğazlar yoluyla Rusya'ya yardım •
İt"laf Devletler! hem den!z hem kara

götürmek !stemes! savaşlarında başarısız oldu .

•
Savaşı kısa sürede b!t!rmek !stemes! •
Bulgar!stan İtt"fak Devletler!ne katıldı .

•
Osmanlı'yı safdışı bırakmak !stemes! •
Savaşın süres! uzadı .

•
Yardım alamayan Rusya'da !ht!lal •
Mustafa Kemal yurt çapında tanındı .

çıktı .

İran -
Irak Cephes!
İt"laf Devletler!n!n :

•
Irak petroller!n! ele geç!rmek !stemes!

• İran üzer!nden Rusya'ya yardım götürmek !stemes!

•
Kutülamare 'de Osmanlılar tar!h! b!r zafer kazandı .

Iran Irak
-

Cephes!
•
Sur!ye ve F!l!st!n ele geç!r!ld! .

•
İt"laf Devletler! amaçlarına ulaştı .

H!caz Yemen
-

Cephes!
• Osmanlı Devlet! kutsal toprakları koruyamadı .

•
İng"l"zler kutsal toprakları ele geç!rd! .

☆ Kutsal C!hat ve

etk!l! olamadı
!slamcılık

• f!kr! .
 r

Bulgar!stan
Almanya Nöyy!
Versay Antlaşması
Antlaşması ""
""
,µN"
•
•

µ
Bakü
Savaş sonu da
Macar!stan
Avusturya yapılan barış .
Tr!annon
Sen -7ermen •
antlaşmaları Antlaşması
Antlaşması
M

Osmanlı
Sevr
Antlaşması

WİLSON İLKELERİ

ABD Cumhurbaşkanı Woodrow W!lson 1. Dünya Savaşı sonrasında yapılacak

barışın esaslarını yayınladığı on dört !lke !le açıklamış .
İt"laf devletler! de

ABD'y! yanlarında tutmak !sted!kler!nden dolayı bu !lkeler! kabul etm!şlerd!r .

1. Gal!p devletler yen!len devletlerden toprak ve savaş tazm!natı almayacak .

EIa.at?Bumadde yen! sömürgeler oluşmasına karşıdır Mağlup devletler!n

.
mütakere
!mzalamasını hızlandırdı Savaştan
. sonra !mzalanan antlaşmalar bu maddeye uymadı .

2. Devletlerarası antlaşmalarda açık d!plomas! esası uygulanacak .

÷âüüa G!zl! antlaşmalar hukuken geçers!z sayıldı .

3. S!lahlanmanın azaltılması yolunda karşılıklı güvenler ver!lecekt!r .

¥üüöa 1k s!lahsızlanma
çağrısıdır.
4. Devletlerarası anlaşmazlıkları barış yoluyla çözecek uluslararası b!r örgüt
kurulacak .

şafağa M!lletler
>
Cem!yet!'n!n
kurulması !stend! Bu madde W!lson Prens!pler!n!n .

uyulan tek maddes!d!r Savaş uluslararası meseleler!n çözülmes!nde araç

.

olmaktan çıkarılmak !stend! .

5. Osmanlı Devlet!'n!n Türk nüfusunun yoğun olduğu bölgelerde Türklere kes!n ,

egemenl!k tanınacaktı Ancak ; Türk egemenl!ğ! altında

.
yaşayan d!ğer m!lletlere
kend! kend!n! yönetme hakkı ver!lecekt! .

ÂᵗFÎüa Osmanlı
> Devlet!'n!n devam edeceğ" fakat parçalanacağı vurgulandı Bu madde
, .

Mondros Mütakeres! nden sonra Anadolu'da başlayan !şgaller!n hukuk dışı bu ,

durum karşısında Türk Kurtuluş Savaşının !se hukuka uyduğunu göster!r .

6. Alsas Loren Fransa'ya ger! ver!lecekt!r .

→ İâF Bu madde savaştan sonra mağlup devletlerden toprak alınmayacaktır

maddes! !le çel!ş!r .

WİLSON'UN ÖNEMİ :

W!lson !lkeler! İt"laf devletler!n!n çıkarlarına ters düşmüştür .

Bu nedenle kabullenm!ş
çıkarları doğrultusunda yorumladılar İmzalanan
g!b! göründükler! bu !lkeler! kend! .

â¥@&&
antlaşmalarda da prens!plere uyulmadı W!lson prens!pler! . amacına ulaşamadı .

I. Dünya Savaşı'nın sonuçları

•
Osmanlı Devlet! , Avusturya -
Macar!stan , Alman İmparatorlukları ve Rus

Çarlığı yıkıldı .

•
Çekoslovakya Avusturya
, ,
Macar!stan , Polonya L!tvanya Ukrayna Estonya
, , ,

ve
Yugoslavya devletler! kuruldu .
 •
M!lletler Cem!yet! ( Cem!yet! Akvaml oluşturuldu .

•
Yen! rej!mler ortaya çıktı / Rusya'da komün!zm , Almanya'da Naz!zm ,

Italya'da Faş"zm g!b! 1 .

Sömürgec!l!k değ"şerek mandacılık ortaya çıktı .

Mondros Ateşkes Antlaşması 130 Ek!m 19181

•
İt"laf Devletler! , güvenl!kler!n! tehd!t edecek b!r durum olduğunda herhang!
b!r stratej!k noktayı !şgal edeb!lecekt!r .

Yorum Ateşkes"n bu 7. maddes! !le tüm Osmanlı toprakları

: ve Anadolu İt"laf
Devletler!'n!n !şgal!ne açık hale get!r!lm!şt!r .

Doğudak" altı !lde ( v!layet !s!ttell Erzurum Van B!tl!s D!yarbakır Elazığ ve S!vas )
•

, , , ,

herhang! b!r karışıklık Ilk çıkarsa İt"laf Devletler! buraları !şgal

,
edeb!lecekt!r .

Yorum : Ateşkes"n bu 24 .
maddes! !le !ler!de kurulması tasarlanan Ermen!

devlet!ne zem!n hazırlanmıştır .

•
Osmanlı orduları terh!s ed!lecek tüm s!lah , ve cephanes! tesl!m ed!lecekt!r .

Yorum : Anadolu s!lahsız ve savunmasız bırakılmıştır .

Boğazlar İt"laf Devletler!'ne açılacak ve buralardak! !st!hkâmlar y!ne

,
bu

devletler tarafından !şgal ed!lecekt!r .

Yorum : İstanbul'un güvenl!ğ! tehl!keye düşmüş Osmanlı Hükümet! baskı altına ,

alınmıştır .

•
Haberleşme ve ulaşıma a!t bütün araç gereçler anlaşma devlet!n!n denet!m!nde
bırakılacaktır .

Yorum :
İşgalc# devletlere karşı topyekün b!r mücadelen!n başlatılması engellenmeye

çalışıldı .
 MİLLİ
MÜCADELE
DÖNEMİ
 MILLI MÜCADELE 'NIN HAZIRLIK DÖNEMİ
1- Samsun'a Çıkış 6- Amasya Görüşmeler" / Protokolü /
2- Havza Genelges! 7- Tems!l Heyet!n!n Ankaraya Gel!ş!
3- Amasya Genelges! 8- M!sakı M!ll! kararları 'nın kabulü

4- Erzurum Kongres! 9- Son Osmanlı Mebusan Mecl!s!'n!n Toplanması

5- S!vas Kongres! 10 -
İstanbul'un resmen !şgal!

CEMİYETLER
YARARLI ZARARLI

CEMİYETLER CEMİYETLER

¥Lfoöföö-&
Cem!yetler
öGöeaöga
kurduğu cem!yetler
•

•
Maur! M!ra
Trakya Paşael" Cem!yet!
•

İzm"r Müdafaa!
•
Pontus Rum Cem!yet!
•
Hukuk Cem!yet!
•
Redd! İlhak Cem!yet! ◦
Etn!k ! -

Eterya Cem!yet!
•
Trabzon Muhafaza -
% Hukuk Cem!yet! •
Hınçak Cem!yet!
•
K!l!kyalılar Cem!yet! •
Taşnak Cem!yet!
•
Şark V!layetler! Müdafaa! Hukuk Cem!yet!
•
Alyans ve İsra"l"t Cem!yet!

☐←öaaaa Düşman cem!yetler

•
Teal! İslam Cem!yet! •

•
sulhve.se/amat!Osman!yetTrkas!
•
Kürt Teal! Cem!yet!
•
İng"l"z Muh!pler Cem!yet!
•
W!lson Prens!pler! Cem!yet!
 Ned!r ? Özell!kler! Neler ?
Mondros 'tan sonra başlayan !şgallere •
Vatansever

karşı halkın kend! oluşturduğu yerel •

D!ren!şç!
d!ren!ş örgütüdür .
•
⇐Ğ •
M!ll!yetç!
KUVAYI MİLLİYE •
Bölgesel güçler . . .

İlk Nerede Ortaya Çıktı ? •

✓
İç !syanlara ve düşman !şgal!ne
Önce Güney Cephes!'nde Fransız ve karşı savaştı .

Ermen!lere daha ,
sonra Batı Cephes!'nde
✓
D!s!pl!n organ!ze topyekûn
, ,
mü -

Yunanlılar a karşı .
cadde ve hukuka uyma YOK ! / Bunlar

kaldırılma gerekçeler! ) .

Mustafa Kemal'!n Samsun'a Çıkışı 119 Mayıs 19191

Doğu Karaden!z 'de Pontusça Rumlar !le Türk M!ll! d!ren!şç!ler! arasındak!

çatışmaların
dağıtılması
durdurulması !le Türkler tarafından kurulan savunma b!rl!kler!n!n

amacıyla Istanbul Hükümet! tarafından asker! ve s!v!l makama yaptırım gücü

bulunan 9. Ordu Müfett!şl!ğ!ne atanmıştır .

Havza Genelges! 128 Mayıs 19191

• İzm"r'"n Yunanlılar tarafından !şgal! ; İstanbul Hükümet!'ne ve İt"laf Devletler!'ne

karşı düzenlenecek m!t!nglerle ve çek!lecek telgraflarla protesto ed!lmel!d!r .

Yorum :
İşgaller karşısında M!ll! b!l!nc!n güçlend!r!lerek yurt genel!nde yaygınlaştırılması
amaçlanmıştır .

•
İşgallere tepk! olarak azınlıklara kötü davranlmamalıdır .

Bu madde !le !şgaller! haklı gösterecek / Mondros un 7. maddes!n!n uygulanmasına

zem!n oluşturacak ) gerekçeler!n ortadan kaldırılması amaçlanmıştır .

 Amasya Genelges! 122 Haz!ran 19191
•
Vatanın bütünlüğü ve m!llet!n bağımsızlığı tehl!keded!r .

• İstanbul Hükümet! üzer!ne düşen görevler! yer!ne get!rmemekted!r .

Yorum Bu !k! maddeyle Kurtuluş Savaşı'nın gerekçes! bel!rlenm!şt!r İstanbul

:
.

Hükümet!'ne !lk kez karşı çıkılmıştır .

◦
M!llet!n bağımsızlığını y!ne m!llet!n az!m ve kararı kurtaracaktır .

Bu madde !le Kurtuluş Savaşı'nın yöntem! bel!rlenm!şt!r M!llet egemenl!ğ! .

!lkes!nden !lk kez söz ed!lm!şt!r

.

•
Her türlü denet!mden uzak m!ll! b!r kurul oluşturulacaktır / Tems!l Heyet! )
.

Erzurum Kongres! 123 Temmuz -7 Ağustos 19191

• Ermen!ler!n saldırılarına karşı Doğu Anadolu'nun geleceğ"n" bel!rlemek amacıyla

toplandı .

Erzurum Kongres! bölgesel n!tel!kl! b!r Kongre olmasına rağmen kararlarının

vatanın bütünlüğünü esas alması yönüyle M!ll! b!r Kongre olmuştur .

•
M!ll! sınırlar !ç!nde vatan b!r bütündür bölünemez , .

Yorum İlk kez m!ll! sınırlardan bahsed!lm!şt!r

:
.
Bölgesel toplanıldı
fakat alınan
•
Manda ve h!maye !lk kez redded!ld! .

kararlar ulusaldır
.

• İlk kez M!ll! sınırlardan söz ed!ld! .

S!vas Kongres! 14 -11 Eylül 19191

•
Bütün d!ren!ş cem!yetler! Anadolu ve Rumel! Müdafaa -
!
S!vas Kongres! hem
Hukuk Cem!yet! adıyla b!rleşt!r!ld! hem de aldığı
.

toplanışı
kararlar yönünden M!ll!
M!ll! güçler b!rleşt!r!l!p Kurtuluş Savaşı'nın
b!r program n!tel!ğ!
tek elden yönet!lmes! sağlanmıştır .

taşımaktadır
 •
Tems!l Kurulu Al! Fuat Paşa'yı Batı Cephes! Kuvayı m!ll!ye
, Komutanlığı'na tay!n
etm!şt!r .

Yorum Bu atamayla Tems!l Heyet!

" "
:
yürütme yetk!s!n! !lk kez yer!ne get!rm!şt!r .

•
Seç!mle gelen delegelerden oluşmuştur .

• Manda ve h!maye kes!n olarak redded!ld! .

yük S!vas Kongres!'n!n toplanmasını engelleyemeyen M!ll! Mücadele karşıtı Damat

Eko Fer!t Paşa Hükümet! !st!fa etm!şt!r Bu gel!şme Tems!l
.
. Heyet!n!n İstanbul
Hükümet!'ne karşı kazandığı !lk s!yas! zafer! olmuştur .

Amasya Görüşmes" 120 -22 Ek!m 19191

Damat Fer!t '!n yer!ne sadrazamlık görev!ne atanan Al! Rıza Paşa Bahr!ye
,

Nazırı Sal!h Paşa'yı Mustafa Kemal'le görüşmek üzere Amasya 'ya gönderd! .

'
•
Mondros un !mzalandığı günkü sınırlardan tav!z ver!lmeyecekt!r .

Azınlıklara s!yas! hak!m!yet! m!z! zedeley!c! sosyal denge m!l! bozucu

ayrıcalıklar
•
ve

ver!lmeyecekt!r .

•
Anadolu ve Rumel! Müdafa! Hukuk Cem!yet! İstanbul hükümet! tarafından
tanınacaktır .

Mebusan Mecl!s! İstanbul dışında toplanacaktır Seç!mler serbestçe

yapılacaktır
•
.

•
Barış görüşmeler"ne Tems!l Heyet!n!n de onayını alan k!ş!ler gönder!lecekt!r
.

Amasya Görüşmes" !le İstanbul Hükümet! !lk kez Tems!l Heyet! 'n! tanımıştır .
 Tems!l Heyet!n!n Ankara'ya Gelmes! 117 Aralık 19191

Mustafa Kemal Tems!l , Heyet! !le Ankara'ya gelm!şt!r .

Ankara !l! , Erzurum ve S!vas'tan
'
sonra M!ll! Mücadele n!n yen! merkez! olmuştur .

Ankara'nın Merkez seç!lmes!n!n Nedenler! :

•
Ülken!n doğusunun ve batısının Ankara'dan kontrol ed!leb!l!r olması

•
Düşman tehl!kes!nden uzak bulunması .

•
Asıl savaşın olduğu Batı Cephes!'ne yakın olması .

•
Dem!ryolu ulaşım ve haberleşmen"n elver!şl! olması .

•
İstanbul'dak" gel!şmeler! daha yakından !zleme !mkanının bulunması .

•
Ankara'nın Al! Fuat Paşa'nın kontrolü altında olması .

Son Osmanlı Mebusan Mecl!s! ve M!sakı m!ll!

Mustafa Kemal'!n M!lletvek!ller!nden Istekler!

Ben! mecl!se başkan Mecl!ste Müdafaa -
% M!sakım!ll! kararlarını

seçt!r!r .
Hukuk Grubu oluşturun .
kabul ett!r!n .

Amaç : Mecl!s çalışmalarını Amaç : Mecl!ste organ!ze Amaç Kongre kararlarını

:

yönlend!reb!lmek .
olmak .
hukuk! hâle get!rmek .

M!sakı M!ll! kararları

kap!tülasyonlar : Ekonom!k bağımsızlık İstanbul'un İşgal# : M!sakı m!ll!

Azınlıklar Uluslararası eş"tl"k

:
kararları üzer%ne İt"laf Devletler!
16 Mart 1910 'de Istanbul'u resmen
Boğazlar !şgal ett!ler 20 Mart tar!h!nde
. de

Mecl!s! basarak b!rçok m!lletvek!l!n!

sınırlar Mondros önces! sınırları ülke bütünlüğü
Malta'ya
:

tutuklayıp sürgüne
Araplar gönderd!ler .

Referandum Kars Ardahan Batum

:
, ,
ve Batı Trakya'da
halkoylaması Ulusal egemenl!k
:
 TBMM
DÖNEMİ
 TBMM'NİN AÇILMASI
VE AYAKLANMALAR

Türk!ye Büyük M!llet Mecl!s!'n!n Açılması

123 N!san 19201
TBMM'n!n İlk kararları

GGGGGGGGGGGGGG.CI/II.
yoktur
↳
JFBMM'n!nuer!ndeh!.b
.

Res!m! açıkça bel!rtmese de yen!

Türk devlet! kurulmuştur .
b!r
✓Hükümet kurmak gerekl!d!r
↳ Istanbul Hükümet!
yok sayılmıştır
.

GGGGGGGGGGGGGG.CI

|JTeçbüümtbaşatama f)
ya da pad!şah vek!l! çıkarmak doğru
değ"ld"r .

↳TBMM'n!n sürekl! olduğu aldığı kararlar

,

da bağımsız olması gerekt!ğ! vurgulanmıştır .

Yasama
✓

↳ Güçler b!rl!ğ!
ve yürütme TBMM'ye
!lkes! ben!msenm!şt!r
a!tt!r

.
.

¥tjqjᵈaⁿᵈᵈa
Yasama ve Yürütme Anayasa'nın bu hükmü !le TBMM'ye olağanüstü şartlar -

" çabuk karar alma" "e hemen umutayab%lmes%

" "

ııııııı / 1111 ! !ç!n güçler b!rl!ğ! yetk%s% ver!lm!şt!r .

µ, %

:÷÷::÷:*
Türk!ye Devlet! ,

Büyük m!llet
Mecl!s!nce
:÷÷÷ü:
yönet!l!r ve
şartsız m!llet!nd!r .
Teşk"latı
" adını alır .

•
Anayasa'nın bu hükmü
Bu hükümler egemenl!ğ!n Türk

a
!le m!llet egemenl!ğ!ne dayalı
ulusuna geçt!ğ!n! göster!r Aynı
.

¥.f!?;! .k,. m.!j-.m. j! j!za.mando!med!s

yen% Türk Devlet!n!n kuruluşu
"
Hükümet!
hükümet!n de başkanıdır s%stem%n%n ben!msend!ğ! vurgulanır
s%yas% yönden belgelenm!şt!r
.

ve .

•
 TBMM'ye karşı Ayaklanmalar
•
Anzavur Ayaklanması
•
Kuvayı İnz"bat"ye Ayaklanması
•
Çerkez Ethem ve Dem!rc! Mehmet Efe Ayaklanmaları

( Kuvay! M!ll!yec! Ayaklanması /

İsyanlara karşı Alınan Önlemler

{
Böylece yara gücü
•
Hıyanet ! Vatan!ye Kanunu çıkarıldı
-

TBMM'ye geçt! .
•
!st!klal mahkemeler! kuruldu .

•
Düzenl! orduya geç!ş sağlandı .

•
İstanbul !le haberleşme kes!ld! .

Sevr Barış Antlaşması

110 Ağustos 19201
Kanun! esas! 'ye göre b!r antlaşmanın !mzalana b!lmes! !ç!n Mecl!s! Mebusan '!n onayının

alınması gerek!rd! Sevr antlaşması

.
bu yönüyle hukuka aykırı olduğu g!b! ,
Mecl!s!

aldığı M!sakı M!ll! kararları !le çel!şt!ğ! !ç!n m!ll! !radeye de aykırıdır
'

Mebusan ın .

MUHAREBELER DÖNEMİ
DOĞU CEPHESİ Bu savaşta ordu değ"l ,

•
Ermen!ler !le savaşıldı .
halk savaşmıştır .

•
TBMM !le M!sakı M!ll! 'y! !lk tanıyan Ermen!lerd!r .

• Gümrü Antlaşması !mzalandı .

•
TBMM'n!n !lk s!yas! başarısı
• TBMM'n!n !lk !mzaladığı antlaşma
• Anadolu'dak! Ermen! sorunu sona erd! .

•
Kars , Sarıkamış Iğdır ger!
,
alındı .
 GÜNEY CEPHESİ ordu değ%l .
BATI CEPHESİ
halk savaşmıştır
Fransa !le savaşıldı Yunanlılar İng"l"zlerle
.

•
.

•
•
ve !şb!rl!kç!
savaşılmıştır
Ankara Antlaşması !mzalandı
.

•
.

Savunma Savaşları
◦
Fransa , Anadolu'yu boşaltacak .

•
I. İnönü Savaşı
◦
Sur!ye sınırı ç!z!ld! .

•
II. İnönü Savaşı
•
TBMM Antep'e gaz! : Maraş'a kahraman ;

Urfa'ya şanlı unvanı verd! .

•
Kütahya Esk!şeh!r Savaşları
-

•
Sakarya Meydan Muharebes!
Taarruz
I. İnönü Savaşı
16 -10 Ocak 1921 )
•
Büyük Taarruz
•
Yunan!stan !le savaşıldı .

•
Düzenl! ordunun !lk başarısıdır .

• İlk anayasal Teşk"latı Esas!ye / kabul ed!ld! .

◦ İst"klal Marşı kabul ed!ld! .

Afgan!stan !le Dostluk Ant : Londra Konferansı :

•
TBMM'y! tanıyan !lk müslüman ◦
İt"laf Devletler! TBMM
,
ve Istanbul

devlet Afgan!stan'dır .
Hükümet! arasında gerçekleşm"şt"r .

Moskova Antlaşması :
• Amaç TBMM ,
ve Istanbul Hükümet!'n!
•
Sovyet Rusya !le !mzalanmıştır .
b!rb!r!ne düşürmek ve Yunan ordusunun

•
TBMM'y! tanıyan !lk Avrupa devlet! toparlanmasına zaman kazandırmaktır .

Sovyet Rusya'dır .
◦
M!sakı M!ll! !lk defa uluslararası b!r

◦
Antlaşmaya göre ,
b!r!n!n tanıma -
konferansta tanındı .

dığı devlet! d!ğer! de tanımayacaktır .

( Ortak hareket )
 II. Inönü Savaşı
123 Mart -1 N!san 19211
•
Türk ordusu b!r zafer daha Esk!şeh!r Kütahya -
Muharebeler!
110 -14 Temmuz 19211
kazanmıştır .

◦
TBMM'n!n !lk yen!lg!s!d!r
•
Üst üste kazanılan bu savaşlar ,
.

◦
Başkomutanlık yetk!s! 3 aylığına
halkın düzenl! orduya ve TBMM'ye
M Kemal'e ver!lm!şt!r
olan güven!n! arttırmıştır
. .

•
Yasama yürütme
,
ve yargı M .
Kemal'e

Sakarya meydan Muharebes! ver!lm!şt!r .

113 Ağustos -13 Eylül 19211

◦
Tekal!f! M!ll!ye Em!rler! çıkarıldı .

•
Son savunma savaşıdır •

Bu em!rle vatandaşların yurdun kur

.

M Kemal'e gaz!l!k tutuşu !ç!n eller!nde k!n! Ordu'ya

•
.
unvanı ve vermes!n!

mareşall"k rütbes! ver!ld! .

!sted! Bu b!r bakıma Türk halkını
.
topyekün
genel seferberl!ğe çağırma ktı
Kars Antlaşması Türk!ye'n!n
.

• :

doğu sınırı son hal!n! aldı .

•
Ankara Antlaşması Hatay :
Büyük Taarruz
ve
126 Ağustos -9 Eylül 19211
İskenderun 'un Sur!ye'ye bırakılması
•
Yunanlılar büyük b!r yen!lg!ye uğradılar .

M!sak! m!ll!'den başka b!r tav!z oldu

•
Anadolu'nun kes!n olarak Türklere

Mudanya Ateşkes Antlaşması a!t olduğu ve asla ger! alınamayacağı

11 Ek!m 19121
anlaşılmıştır
Savaşlar
.

erm!ş d!plomat!k
•
sona .

dönem başlamıştır .

• İstanbul ve Boğazların yönet!m! TBMM'ye bırakılmıştır .

Osmanlı Devlet! hukuken

"

sona erm!şt!r
.
 Saltanatın kaldırılması 11 Kasım 19221 la!kl!k yolunda

TBMM !lk öneml!

çıkardığı kanunla önce hal!fel!k ve saltanat
adım atıldı .

kurumlarını b!rb!r!nden ayırdı Sonra saltanata

. son verd! .

① Boğazlar ③ Ülke bütünlüğü

Başkanı Türk olan ② İstanbul'un durumu Buna !z!n ver!lmed! .

uluslararası b!r kom!syon TBMM hükümet!ne Ülke bütünlüğünden

kurulacak bırakıldı
.
.
tav!z ver!lmed! .

Egemen devlet _
İstanbul egemenl!ğ!n!
,
•

anlayışına aykırıdır .
altına kaldı .

•
ee

⑤ Kap!tülasyonlar
④ Sınırlar
Bütünüyle kaldırıldı
Musul har!ç
.

Hatay ve
IOIAN
Ekonom!k
'

ülke bütünlüğü sağlandı bağımsızlık

ANTLAŞMASI
.

adına kazanım elde

Toprak bütünlüğü büyük &

124 Temmuz 1g , }, ed!ld!

ölçüde korundu
.

⑦ Ordu
⑥ Azınlıklar *
•
Herhang! b!r sınırlama get!r!lmed!
Türk vatandaşı sayıldılar
.

Asker! alanda herhang! b!r

İç !şler!m!ze karışmasının önüne

geç!ld! Ulusal b!rl!k

. ve beraberl!k kısıtlamaya g!d!lmed! .

korunmaya çalışıldı .

•
Irak sınırı ,
Lozan 'da çözüme kavuştu tutamayan tek meseled!r .

•
Hatay M!ll! sınırımızın dışında kaldığından dolayı M!sak! m!ll!'den ödün

verd!ğ!n!z! kabul etm!ş olduk .

•
Boğazların uluslararası b!r kom!syona bırakılması Türk!ye'n!n egemenl!k
haklarını kısıtlamıştır .
İNKILAPLAR
 TÜRK İNKILABI

s!yas! Alanda Yapılan İnkılaplar

cumhur!yet!n İlanı 129 Ek!m 19231

Res!m!n ve devlet!n adı bell! oldu .

Devlet başkanlığı sorunu çözüldü

Hal!fel!ğ!n kaldırılması 13 Mart 19241
.

Kab!ne s!stem!ne geç!ld! .

Hal!fel!ğ!n kaldırıldığı gün :

• Tevh!d ! Tedr!sat Kanunu
Hal!fel!ğ!n kaldırılmasıyla
-

,
devlette

d!n! otor!teden kaynaklanan ( Eğ"t"m-öğret"m b!rl!ğ! ) kabul ed!ld!

s!yas! ve
.

!k! başlılık ortadan kaldırıldı .

•
Şer"yye ve Evkaf Vekalet! kaldırıldı .

Cumhur!yet res!m! ve la!kl!k güven -

Vakıflar Genel Müdürlüğü ve D!yanet İşler#

ceye alındı M!ll!
.
egemenl!k pek!şt!r!ld! .

Başkanlığı kuruldu .

• Erkanı Harb!ye Vekalet! kaldırılarak yer!ne Genelkurmay Başkanlığı ve M!ll!

savunma Bakanlığı oluşturuldu .

Hukuk Alanında Yapılan Inkılaplar

1924 Anayasası •
1928 'de
"

Türk!ye Cumhur!yet!'n!n resm!

"

Türk!ye Cumhur!yet!'nde d!n! !slam dır maddes! anayasadan çıkarıldı

"
•
en uzun .

süre yürürlükte kalan anayasadır .

Böylece anayasa la!kleşt!r!ld! .

•
1934 'te kadınlara seçme ve seç!lme •
1937 'de Atatürk'ün altı temel !lkes!
haklarının ver!lmes! !le s!yas! alanda anayasaya g!rd! .

kadın erkek eş"tl"ğ" sağlandı .

•
Seçmen yaşı 18 'den 22 'ye çıkarıldı .

Meden! Kanun'un kabulü 117 Şubat 19261

•
İsv"çre Meden! Kanunu örnek alındı .

•
Resm! n!kah zorunluluğu get!r!ld! .
Çok eşl"l"k yasaklandı .

•
M!ras hukukunda kadın erkek eş"tl"ğ" sağlandı
-
.
 Eğ"t"m ve kültür Alanında Yapılan İnkılaplar
Tevh!d !tedr!sat Kanunu
-

.
Maar!f Teşk"latı Kanunu
13 Mart 19241 12 Mart 19261
m!u.ve La!k
•
Bütün eğ"t"m kurumları MEB'e eğ"t"m"n •
Devlet !zn! olmadan okul açılması
temeller!
atıldı yasaklandı
bağlandı .
.

◦
Azınlık okullarının zararlı faal!yetler!

durduruldu .
Türk Tar!h kurumunun kurulması
115 N!san 19311
•
Medreseler kapatıldı .

•
M Kemal , Türk tar!h!n!n der!nl!kler!n!n
_

Yen! Türk Harfler!n!n kabulü

araştırılması !ç!n TDK 'n!n kurulmasını sağladı
11 Kasım 19281
.

Türk D!l kurumunun kurulması

•
Arap yer!ne Lat!n alfabes! kabul ed!ld!
112 Temmuz 19321
.

↳ Okuma -

yazma öğretmek amacıyla m!llet

•
Amaç : Türkçey! yabancı d!ller!n etk!s!nden
Mektepler! kuruldu .

kurtarmak , konuşmad"l""leyan d!l! arasındak!

Türk Tar!h KurumuveTürk
farkları g!dermek Türkçey! b!l!m ,
d!l! hal!ne
D!l Kurumunun açılması
M!ll!yetç!l!k !lkes!yle !lg!l!d!r .
get!reb!lmekt! .

Tekke.lav!y.c!/eT!!rbeler!n Takv!m Saat . ve

•

Ölçülerde Değ"ş"kl"k
•

kapatılması
•

Tar!kat unvanları kaldırıldı .

M!lad! takv!m kabul ed!ld! .

Toplumsal
Metre ve k!logram c!ns! get!r!ld! .

• Alanda
kılık -

Kıyafet Yapılan
•

Düzenlemes! İnkılaplar Soyadı Kanunu'nun

kabulü
1925 'te Şapka Kanunu
çıkarıldı .
Toplumda ayrıcalık !fade eden

unvanların kaldırılması hedeflend! .

 Ekonom!k Alanda Yapılan İnkılaplar
İzm"r İkt"sat Kongres!
•
117 Şubat 19231 Bu kongrede M!sak!
•
Hammaddes! yurt!ç!nde yet!şen ve İkt"sad" / Ekonom! Andıl
Kararları kabul ed!ld!
yet!şt!r!leb!len sanay! dallarının kurulması
.

Bu kararlarda ekonom!k
•
Küçük !malattan süratle fabr!kaya geç!lmes! bağımsızlık vurgulandı .

•
Özel sektöre yapılamayan teşebbüsler"n
devletçe gerçekleşt"r"lmes" Tarım Alanında Gel!şmeler
•
Özel teşebbüse kred! sağlayacak b!r •
Aşar verg!s!ne son ver!ld! .

devlet bankası kurulması •

Tohum ıslah !stasyonları ,
numune

◦
İşç#ler#n durumunun düzelt!lmes! g!b! ç!ftl!kler! kuruldu .

kararlar alınmıştır .
•
Tarım kred! Kooperat!fler! kuruldu .

•
Z!raat Bankası'nın ç!ftç!ye verd!ğ!
T!caret Alanında Gel!şmeler
kred! artırıldı .

•
Kabotaj Kanunu çıkarılarak
•
Yüksek Z!raat Enst!tüsü açılarak
kend! l!manlarında gem! !şletme
tarım !ç!n uzmanlar yet!şt!r!ld! .

hakkı Türk vatandaşlarına ver!ld! .

•
İş Bankası kuruldu .
Sanay! Alanında Gel!şmeler
•
•
Özel teşebbüsü teşv"k amacıyla
•
Sümerbank Et!bank Maden Tetk!k
, , Teşv"k" Sanay! Kanunu çıkarıldı .

Arama Enst!tüsü kuruldu .

•
Başarıya ulaşamayınca Devletç!l!k İlkes"
•
Dokuma fabr!kaları der! ,
ve kundura , uygulanmaya başlandı .

cam fabr!kaları açıldı .

•
I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul ed!ld! .

◦
Karabük 'te !lk dem!r -

çel!k Bu plan başarı !le uygulandı .

fabr!kamız açıldı .
ATATÜRK
İLKELERİ
 ATATÜRK DÜŞÜNCE SİSTEMİ
VE ATATÜRK İLKELERİ

cumhur!yetç!l!k
Anahtar kel!meler
Devlet!n res!m şekl"d"r .

Halk egemenl!ğ!n! esas alır

Ulusal !rade egemenl!k
Ulusal
.

Demokrat!kt!r M!ll!Egemenl!k Cumhur!yetç!l!k

Çok part!l! hayat S!yas! part!ler
.

seçme ve seç!lme hakkı tüm seç!lme seçme

Demokras! Mecl!s
vatandaşlara ver!l!r .

M!ll!!radeherz
Hükümet !le m!llet arasında kopukluk yoktur .

Mustafa Kemal'!n part! tartışmalarının LköTTLEC@

◦
Saltanatın kaldırılması
dışında tuttuğu b!r !lked!r .

Anayasanın değ"şt"r"lemez ve değ"şt"r"lmes"

◦
Cumhur!yet!n !lanı

tekl!f ed!lemez maddes!d!r .

◦
Hal!fel!ğ!n kaldırılması

Devletç!l!k

Devlet!n ekonom!k sosyal

,
ve kültürel alanlarda daha

İmaek%m

L|
hızlı b!r gel!şme sağlamak amacıyla yaptığı uygulamalardır

|
.

Bu !lke halkçılığı tamamlayıcısıdır .

Devletç!l!k Ekonom!
Ekonom!de planlı Kalkınma hedeflenm!şt!r .
Banka Fabr!ka
Karma ekonom!y! esas alır Yatırım
Para
.

Müdahalec!d!r katı
. değ"ld"r .
Kalkınma
Zamanın şartlarına göre değ"şm"şt"r .

.
 M!ll!yetç!l!k

Kurtuluş Savaşının yapılmasında veTürk Devlet!'n!n kurulmasında temel !lke oldu .

""{
" " " " """"" " " """ """ "" " "

Irkçılık ve ümmet .c!/!g-!reddeder .

Anahtar

Türk!ye Cumhur!yet!'n! ben!mseyen M!ll! Eğ"t"m Türklük şuuru

"
Türküm d!yen herkesTürk 'tür
" "

ve .

m!sak.mu , m!ll!yetç!l!k
M!ll! b!rl!k ve beraberl!k esastır .
M!ll! b!l!nç M!ll! d!l

Ben!msed!ğ! eş"tl"k !lkes! !le Faş"zm

ve Naz!mden ayrılır .

TBMM'n!n açılması Saltanatın kaldırılması Hal!fel!ğ!n kaldırılması

, , ,

Cumhur!yet yönet!m!n!n kurulması Tevh!d !ledr!sat Kanununun çıkarılması

,
-

Türk harfler!n!n kabulü .TT/LveTDK kurulması

İnkılapçılık
→
Kel!meler

| çağdaşlaşmaya
Çağın değ"şen şartlarına göre değ"ş"m" ve
Gel!ş!µ İnkılapçılık alır
modernleşmey" esas .

, yp.mm.n!nawma.!ebauayany.w.!nwa.mn

|yMuy
.

D!nam!zm devam ett!ğ!n! göster!r .

Değ"ş"m Durağan değ"ld"r

Batılılaşma .
?⃝
 Halkçılık

""
" " " " " "" " " " " " """ " " " "" " " "" "° ""

{
Halkın eş"tl"ğ" esastır .
Eş"tl"k kel!meler
Halkın yararı
Halkın menfaatler! önplandadır .
Topluma h!zmet
Adalet
Sınıf mücadeles! değ"l sosyal dayanışma esastır

ˢ°ˢ%YÎ
.
,

sınıfçılık olmadığı !ç!n komün!zmden ayrılır .

TBMM'n!n açılması Saltanatın kaldırılması Cumhur!yet!n !lanı

, , .

Hal!fel!ğ!n kaldırılması Türk Meden! Kanununun kabulü

, ,

Aşarın kaldırılması kılık kıyafet devr!m! Soyadı Kanunu

,
-

. ,

kadınlara s!yasal hakların ver!lmes! Türk Harfler!n!n kabulü

,

la!kl!k

D!n devlet !şler!n! b!rb!r!nden ayırır

.m!l/etegemenl!g-!esast!r&Aktk#
ve .

efv!cdan! gj!rj!g.!q#qy
M.kemal.!n tav!z vermed!ğ! !lked!r

{
.

D!n egemenl!ğ! değ"l la!kl!k

"" " "
" "" "" "" """ " " " "" " "" "" " "%

karışmasını önlem!şt!r .

M!ll! b!rl!k ve beraberl!k !ç!n öneml!d!r Yen!l!k B!l!msell!k

Anahtar
.
?⃝
ATATÜRK
DÖNEMİ
İÇ
POLİTİKA
 ATATÜRK DÖNEMİ İÇ POLİTİKA
II. TBMM'n!n Açılması 111 Ağustos 1923)
•
II. TBMM'n!n açılmasında Lozan görüşmeler"n"n kes!nt!ye
:
İnkılapçı
uğraması Mecl!s!n yasal çalışma süres!n!n dolmuş olması ve
Mecl!s
,

I.TBMM'n!n savaş süres!nce yıpranmış olması etk!l! olmuştur .

Cumhur!yet Halk Part!s!

( 9 Eylül 19231

◦
Türk!ye Cumhur!yet!'n!n !lk s!yas!

part!s!d!r .

Terakk!perver Cumhur!yet
◦
Mustafa Kemal tarafından !nkılapları Fırkası 117 Kasım 19241
b!r kadro el!yle gerçekleşt"rmek amacıyla ◦
Ilk genel başkanlığını Kâzım ,

kuruldu Karabek!r
'
.
!n yaptığı part!n!n
◦
Başkanlığını Cumhurbaşkanlığı !le
, başlıca kurucuları ;
b!rl!kte 1938 'e kadar M Kemal .
yürüttü .

◦
Kâzım Karabek!r
•
Al! Fuat Cebesoy
◦
Refet Bele
◦
İlk muhalefet part!s!d!r
Adnan Adıvar
.

◦
Cumhur!yetç! l!beral -
b!r part!d!r
Rauf Orbay
.

◦
Serbest Ekonom! / l!beral!zm) pol!t!kasını

ben!msem!şt!r .

Part! ger!c! akımları besleyen b!r örgüt konumuna gelm!şt!r

◦
.
,

◦
Şeyh Sa!t İsyanıyla !lg!s! olduğu gerekçes!yle kapatıldı .
 İsyana karşı Alınan Önlemler İsyanın sonuçları
◦
Takr!r -
! Sükun Kanunu'yla ◦ İlk çok part!l! hayat denemes!

sıkıyönet!m başlatıldı .
başarısız oldu .

◦
Bölgesel seferberl!k !lan !lan ed!ld! .
◦
Musul meseles! İng"ltere leh!ne

◦
İst"klal Mahkemeler! yen!den kuruldu .
sonuçlandı .

Şeyh Sa!t Cumhur!yete karşı

l!derl!ğ!nde çıktı çıkarılan !lk büyük

Şeyh Sa!t İsyanı
.

113 Şubat 19231 !syandır .

İslam"
n!tel!kl!d!r
İng"l"zler de destekled! .

Ayrı b!r devlet

Ortadoğu'dak" petroller
kurma
>

ve Musul konusunda
amacıyla çıkartıldı .

kârlı çıkmak !ç!n

Mustafa Kemal'e su!kast İst"klal Mahkemeler!n!n Görev

G!r!ş!m! 115 Haz!ran 19261
Yaptığı Olaylar
◦
İtt"hatçı kökenl! bazı k!ş!ler su!kast ◦
TBMM'ye karşı çıkan ayaklanmalara
g!r!ş!m!nde bulundu .
karşı / !lk kez/
◦
Su!kastç!ler İst"klal Mahkemeler!nde •
Esk!şeh!r Kütahya
-
Muharebeler!

yargılandılar .
sırasında asker kaçakları !ç!n

İst"klal Mahkemeler!n!n görev

◦
Tekal!f! M!ll!ye Em!rler! 'n!n uygulan .

sırasında
aldığı son gel!şme Izm!r Su!kastı %ması

Olayı'd!r .
°
Şeyh Sa!t İsyanı sonrasında

◦
İzm"r su!kastı sonrasında / son kez)
 Serbest Cumhur!yet Fırkası

( 12 Ağustos 19301
'
◦
1929 Dünya Ekonom!k kr!z! n!n olumsuz

etk!ler!ne çözüm bulunmasını kolaylaştırmak

ve !kt!dar part!s!n!n denetlenmes! amacıyla
kuruldu .

◦
İk"nc" muhalefet part!s!d!r .

◦
Cumhur!yetç! l!beral -
b!r part!d!r .

Temel amaç ; la!k ve

çağdaş düzen! yıkmak ,

Cumhur!yet rej!m!ne
saltanat ve h!lafet!
ve la!k düzene •

ger! get!rmekt!r .

karşı çıkan •

!k!nc! !syandır .

Menemen

Olayı
123 Aralık 19301

İsyancılar
Çok part!l! hayata geç!ş
D!vanı Harp 'te
denemeler! !k!nc! kez
yargılandı .

kes!nt!ye uğradı .
ATATÜRK
DÖNEMİ
DIŞ
POLİTİKA
 ATATÜRK DÖNEMİ DIŞ POLİTİKA
Yabancı Okullar

Yabancı okullar meseles!n! !ç meseles!

sayan Türk!ye yabancı devletler! Irak sınırı ve Musul Sorunu

!ç!şler!ne karıştırmadı .
•
İng"ltere , zeng!n petrol yataklarına
•

sah!p olmasından dolayı Musul'u

◦
Bugünkü Türk!ye Irak -
sınırı ç!z!ld! .
Türk!ye'ye bırakmak !stemed! Bu konuyu
.

◦
Türk -

İng"l"z !l!şk!ler! düzelmeye kend! leh!ne çözümleyeb!lmek !ç!n her

başladı .
problem! çıkardı .

◦
M!sakı M!ll! 'den tav!z ver!ld! .
•

Şeyh Sa!t İsyanı çıkınca müdahale

gerçekleşmed" .

Balkan Antantı

19 Şubat 19341
Bu antant devletler!n toprak Türk!ye'n!n M!lletler Cem!yet!'ne
bütünlüğüne saygı gösterme ve !ç G!r!ş! 118 Temmuz 19321
!şler!ne karışmama esasına dayanır .
M!lletler Cem!yet!'ne katılmakla Türk!ye
uluslararası !şb!rl!ğ!ne katılarak
katılan Devletler resmen ,

◦
Türk!ye dünya barışının korunmasında çabalarını

artırdı
•
Yunan!stan .

Yugoslavya •
Türk!ye Yunan ,
sınırını güvence altına aldı .

Romanya ◦
Türk!ye bölgede l!der konumunda olduğunu gösterd! .

Türk!ye uluslararası barışa katkıda bulunmak

!sted!ğ!n! gösterd! .

◦
Montrö Ant !ç!n . Türk!ye taraftar buldu .
Montrö Boğazlar sözleşmes"
120 Temmuz 19361
◦
Türk!ye'n!n uluslararası güç denges!nde önem! arttı .

◦
SSCB kend!s!n! Karaden!z'de güvende h!ssett!
,
.
Boğazlarda Türk

◦
Türk!ye'n!n Doğu Akden!z'dek! durumu güçlend! .
egemenl!ğ!n! ve kontrolünü

•
Türk!ye'n!n egemenl!k haklarını tekrar ger! get!rd! . esas alan b!r düzenleme

◦
Türk!ye'n!n s!yas! durumunu güçlend!rd! .
yapıldı .

Sadabat Paktı
sebeb! İtalya'nın Akden!z Havzası
katılan Devlet ve
:

,q Ortadoğu'ya yönel!k saldırgan tutumu

◦

Türk!ye
◦
İran ürk!ye İran ve
İk"nc" Dünya Savaşı
.

Irak güvence
◦

Afgan!stan sınırını
başlayınca pakt dağılmıştır .

•
Irak altına aldı .

Hatay'ın Anavatan 'a katılması

130 Haz!ran 19391
Hatay Türk%ye'ye
,

katılan
İtalya'nın yayılmacı
son
◦

Almanya ve toprak parçasıdır .

pol!t!kaları Fransa'yı Hatay konusunda

İskenderun ve Antakya ÖNEMİ!
anlaşmaya zorladı .

•
M!sakı M!ll! yönünde son adım atıldı .

( Hatay ) !ç!şler!nde tam bağımsız dış

Güney
,
◦
sınırı son hal!n! aldı .

!şler!nde Sur!ye'ye bağlı hale get!r!ld!

M Kemal İk"nc" Dünya Savaşı
.

.
.
,
önces!

gel!şmeler!n! Türk!ye'n!n leh!ne kullanarak

doğru b!r s!yaset !zled!ğ!n! gösterd! .