– 4 –
τούς διωγμούς καί φόνους τῶν Χριστιανῶν, ἐνῶ συνέβαινε τό ἀντίθετο! Τί
τρομερό, ἀλήθεια, νά ζεῖς στό ψεῦδος καί νά αὐταπατᾶσαι νομίζοντας ὅτι
εὐαρεστεῖται μαζί σου ὁ Θεός τῆς ἀγάπης καί ἁγιότητος, ἐνῶ εἶναι Ἐκεῖνος
δυσαρεστημένος μαζί σου! Γιά τή συμπεριφορά τους αὐτή ὀνομάζονταν
οἱ Ἰουδαῖοι ἀπό τόν Θεό, ὅπως ἀναφέρει συχνά ὁ προφήτης Ἰεζεκιήλ,
«λαός παραπικραίνων»· λαός δηλαδή πού μέ πικραίνει πολύ.
Ὑπάρχει κίνδυνος νά συμβεῖ κάτι ἀνάλογο μέ ἐμᾶς; Μάλιστα, ἐάν
δέν ἐκτιμήσουμε τίς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ σέ μᾶς, ὅπως συνέβη καί μέ
τόν πρώην ἐκλεκτό λαό τοῦ Θεοῦ· καί ἐάν τρέφουμε ψευδαισθήσεις ὡς
πρός τήν πνευματική μας ζωή, ἀρκούμενοι σέ μία ἐξωτερική, τυπική
θρησκευτικότητα.
Χαρακτηρίζονται μάλιστα καί ὡς «ἐναντίοι πάντων ἀνθρώπων» καί ὡς
«κωλύοντες» τούς Ἀποστόλους νά κηρύξουν πρός σωτηρίαν τοῦ κόσμου.
«Ἦσαν ἐναντίοι εἰς τά πολυτιμότερα συμφέροντα τῆς ἀν­θρωπότητος ἤτοι
εἰς τήν διά τοῦ Χριστοῦ σωτηρίαν αὐτῆς» (Π. Ν. Τρεμπέλας). «Κοινοί τῆς
οἰκουμένης εἰσίν ἐχθροί», τονίζει ὁ ἱερός Χρυ­σόστομος (ΕΠΕ 22, 402).
Ὁ δέ π. Εὐσέβιος ἑρμηνεύει τή φράση «εἰς τό ἀναπληρῶσαι αὐτῶν τάς
ἁμαρτίας πάντοτε» ὡς ἑξῆς: «Πεισμόνως ἀνθίστανται εἰς τό θέλημα τοῦ
Θεοῦ... ἀείποτε εἰς ὅλας τάς ἐποχάς ἁμαρτάνοντες καί γεμίζουσιν ἕως
ἐπάνω τάς ἁμαρτίας αὐτῶν καί δέν εὑρίσκονται ἐλλιπεῖς εἰς αὐτάς, ἀλλ᾿
εὑρίσκονται τέλειοι εἰς τό κακόν». Ἰσχύουν ἄραγε καί γιά τήν ἐποχή
μας αὐτά; Μάλιστα, διότι πίσω ἀπό κάθε διωγμό κατά τῆς Ἐκκλησίας
μας βρίσκεται συνήθως ὁ διεθνής Σιωνισμός. Ἑβραιοκίνητοι μήπως δέν
εἶναι καί οἱ Μασσῶνοι, οἱ Χιλιαστές καί πολλοί ἄλλοι αἱρετικοί;
Μποροῦν νά συμπεριληφθοῦν στούς «κωλύοντας λαλῆσαι» τόν
σωτήριο θεῖο λόγο καί ὅσοι παρεμποδίζουν ἤ δυσχεραίνουν τήν
κυκλοφορία τῶν Ὀρθοδόξων Περιοδικῶν καί ὅσοι παραθεωροῦν τήν
θρησκευτική διδασκαλία τῶν μαθητῶν μας.
Ἄς δοῦμε καί τή φράση «ἔφθασεν ἡ ὀργή εἰς τέλος». Ἀναφέρεται στήν
τιμωρία τῶν Ἰουδαίων ἀπό τόν Θεό. Τί εἴδους ἦταν καί εἶναι αὐτή ἡ
τιμωρία; Τιμωρήθηκαν καί τότε μέ τήν καταστροφή τῶν Ἱεροσολύμων
ἀπό τούς Ρωμαίους, τιμωροῦνται ὅμως διαρκῶς καί μέ τήν ἀπέχθεια πού
ἐκδηλώνουν πρός αὐτούς ὅλοι οἱ λαοί καί μέ τό ὅτι δέν βρίσκουν οἱ ἴδιοι
ποτέ ἡσυχία. Διδασκόμαστε ἀπό τό παράδειγμά τους; Εἶναι αἰώνιο
ἀρνητικό παράδειγμα πρός ἀποφυγή, καί ἰσχυρή παρόρμηση πρός
μετάνοια καί θεάρεστη ζωή.
ΣΥΝΘΗΜΑ: Προσοχή, νά μή μᾶς ἀποδοκιμάσει ὁ Θεός σάν τούς
Ἰουδαίους!
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΚΛΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΕΩΣ
ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ
«Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ»
Μαυρομιχάλη 32 - 106 80 ΑΘΗΝΑ 2022 - 2023
Τομεύς Ἐπιστημόνων, Ἐκπαιδευτικῶν καί Φοιτητῶν Θέμα 6ο
Ἡ σημερινή συμμελέτη μας θά μᾶς δώσει τήν εὐκαιρία νά στρἐψουμε
τήν προσοχή μας καί στό θέμα τῶν διωγμῶν χάριν τῆς Πίστεως, καί
νά διακρίνουμε ποιοί κρύβονται πίσω ἀπό τούς διωγμούς. Εἶναι γνω­
στή ἐξάλλου ἡ φράση «ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβάνεται», ἡ ὁποία καί ἀπο­
δεικνύεται ἀληθινή διαχρονικά.
Μελέτη περικοπῆς: Α΄ Θεσ. β΄ 13-16.
1. Στήν ἀρχή τῆς περικοπῆς ὁ ἀπόστολος Παῦλος εὐχαριστεῖ τόν
Θεό γιά τόν ζῆλο πού ἐπέδειξαν οἱ Θεσσαλονικεῖς ὡς πρός τήν πίστη
καί παραδοχή τοῦ κηρύγματός του ὡς λόγου τοῦ Θεοῦ καί ὄχι τῶν
ἀνθρώπων, καί γιά τούς καρπούς πού εἶχε ὁ λόγος αὐτός μεταξύ τους.
(Γι᾿ αὐτά μιλήσαμε ἤδη σέ προηγούμενη συμμελέτη μας).
Στή συνέχεια (στίχ. 14) ὁ Ἀπόστολος λέει ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Θεσ­
σαλονίκης μιμήθηκε τίς Ἐκκλησίες τῶν διάφορων περιοχῶν τῆς Ἰουδαίας.
Πρίν ὅμως συζητήσουμε τό τί ἀκριβῶς εἶχε μιμηθεῖ, ἄς προσέξουμε
ὁρισμένες λέξεις πού ἔχουν βαθύτατο νόημα:
Ἀρχικά τή λέξη «ἀδελφοί», μέ τήν ὁποία ὀνομάζει τούς Θεσ­
σαλονικεῖς. Τήν ἀκοῦμε πολύ συχνά στήν ἀρχή τῶν περισσότερων
Ἀποστολικῶν ἀναγνωσμάτων, πού ἀναγινώσκονται στούς ἱερούς μας
Ναούς, καί ἴσως τή συνηθίσαμε. Τί νόημα λοιπόν ἔχει αὐτή ἡ λέξη;
Πῶς ἦταν ἀδελφός τῶν Θεσσαλονικέων ὁ καταγόμενος ἀπό τήν
Ταρσό Ἀπόστολος; Τί συγγένεια εἶχαν μεταξύ τους; Πρόκειται γιά
τήν πνευματική συγγένεια, ἡ ὁποία συνδέει ὅλους, ὅσοι πιστεύουν στόν
Κύριο καί ζοῦν σύμφωνα μέ τόν λόγο Του. Πῶς ἀντιλαμβάνεσθε τήν
ἀλήθεια αὐτή, ὅτι εἴμαστε ὅλοι ἀδελφοί μεταξύ μας; Ἐφόσον ἔχουμε
βαπτισθεῖ καί ἀναγεννηθήκαμε διά τοῦ «λουτροῦ τῆς παλιγγενεσίας»,
ὅπως ὀνομάζεται τό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος (Τίτ. γ΄ 5), καί εἴμαστε
ἐνσωματωμένοι στό μυστικό σῶμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τήν Ἐκκλησία
Του, ἔχουμε Ἐκεῖνον ὡς συνδετικό παράγοντα μεταξύ μας. Ὁ Κύριος
ὀνομάζεται «πρωτότοκος ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς» (Ρωμ. η΄ 29) καί δέν
«ἐπαισχύνεται» νά μᾶς ὀνομάζει «ἀδελφούς» Του (Ἑβρ. β΄ 11-12). Ἀφοῦ
λοιπόν εἴμαστε ἀδελφοί τοῦ Κυρίου, εἴμαστε ἀδελφοί καί μεταξύ μας. Τί
 – 2 –
ἀπάντησε ὁ Κύριος, ὅταν Τοῦ εἶπαν, ἐνῶ μιλοῦσε μέσα σέ μία οἰκία,
ὅτι ἔστεκαν ἔξω καί Τόν ζητοῦσαν ἡ Μητέρα Του καί οἱ ἀδελφοί
Του; «Ὅστις ἄν ποιήσῃ τό θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς,
αὐτός μου ἀδελφός καί ἀδελφή καί μήτηρ ἐστίν» (Ματθ. ιβ΄ 46-50).
Εἶναι ἰσχυρή αὐτή ἡ πνευματική συγγένεια; Κάποτε ὑπερνικᾶ καί
τή συγγένεια τοῦ αἵματος. Ἔχουμε Μάρτυρες πού θυσίασαν τή συγγένεια
τοῦ αἵματος χάριν τῆς συγγένειας τοῦ Πνεύματος.
Τί σημαίνει ὅμως γιά τή ζωή μας ἡ ἀλήθεια αὐτή; Ὅτι πρέπει
νά αἰσθανόμαστε μεταξύ μας ὡς ἀδελφοί καί νά ζοῦμε μέ ἁπλότητα
καί ἀγάπη. Ἐάν ἡ ἀλήθεια αὐτή κατανοηθεῖ καί βιωθεῖ, ὅπως πρέπει,
κάνει Παράδεισο τή γῆ καί παρέχει ἄριστη λύση σέ ὅλα τά κοινωνικά
προβλήματα τῶν ἀνθρώπων. Νά λοιπόν ἡ μεγάλη προσφορά τῆς
Ἐκκλησίας στόν κόσμο. Οἱ ἀρχαῖοι Ρωμαῖοι ἔλεγαν: «Ὁ ἄνθρωπος
γιά τόν ἄνθρωπον εἶναι λύκος». Οἱ ἄθεοι διακήρυσσαν: «Ὁ ἄλλος, ὁ
συνάνθρωπος, εἶναι ἡ κόλασή μου» (Σάρτρ). Τό Εὐαγγέλιο ὅμως
διδάσκει ὅτι ὁ ἄλλος εἶναι ἀδελφός μας!
2. Νά προσέξουμε ὅμως καί τούς λόγους «μιμηταί ἐγεννήθητε...
τῶν ἐκκλη­σιῶν τοῦ Θεοῦ τῶν οὐσῶν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»
τοῦ 14ου στίχου. Τί ἐννοεῖ ὁ Ἀπόστολος μέ τή φράση αὐτή; Τίς
χριστιανικές κοινότητες διάφορων περιοχῶν τῆς Ἰουδαίας τίς ὀνομάζει
«Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ». Τίς ἀντιδιαστέλλει μέ τόν
τρόπο αὐτό ἀπό τίς ἰουδαϊκές Συναγωγές. Στή δογματική διδασκαλία
τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ συναθροίσεις τῶν πιστῶν πού βρίσκονται κατά
τόπους ὀνομάζονται «τοπικαί Ἐκκλησίαι»· μπορεῖ νά βρίσκονται καί σέ
διαφορετικές χῶρες, ὅπου ζοῦν ἀλλόγλωσσοι καί ἀλλόφυλοι, ἀποτελοῦν
ὅμως ὅλες μαζί τή «μία, ἁγία καθολική καί ἀποστολική Ἐκκλησία».
Αὐτό εἶναι μυστήριο, πράγματι· μᾶς βοηθεῖ κάπως στήν κατανόησή
του ἡ φράση «ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ», πού προσθέτει ὁ θεῖος Ἀπόστολος.
Ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὡς ἀόρατη κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας εἶναι παρών
σέ καθεμία τοπική Ἐκκλησία. Κάθε τοπική Ἐκκλησία, μέ ἐπικεφαλῆς
τόν Ἐπίσκοπό της, εἶναι ὅλη ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Συγχρόνως
δέ εἶναι καί μέλος τῆς «ἀπό περάτων ἕως περάτων τῆς οἰκουμένης»
ἐκτεινόμενης καθολικῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι πολύ χαρακτηριστικές οἱ
γνῶμες τῶν ἱερῶν Πατέρων. Ὁ Μέγας Βασίλειος γράφει: «Εἷς λαός
πάντες οἱ εἰς Χριστόν ἠλπικότες, καί μία Ἐκκλησία νῦν οἱ Χριστοῦ, κἄν
ἐκ διαφόρων τόπων προσαγορεύηται» (ὀνομάζεται, π.χ. Ἐκκλησία
τῆς Ἑλλάδος, τῆς Ἀλβανίας, τῆς Σερ­βίας κ.λπ.) (PG 32, 629). Ὁ δέ
ἱερός Χρυσόστομος προσθέτει: «Οἱ πανταχοῦ τῆς οἰκουμένης πιστοί
καί ὄντες καί γενόμενοι... ἕν σῶμά εἰσι» (τό τῆς Ἐκκλησίας). Οἱ τοπικές
– 3 –
Ἐκκλησίες εἶναι ἑνωμένες μεταξύ τους, ἀλλά μποροῦν νά εἶναι καί
αὐθυπόστατα πολλά τμήματα συγχρόνως.
Ἡ σπουδαία αὐτή ἐκκλησιολογική ἀλήθεια, ὅτι δηλαδή ὅλη ἡ
Ἐκ­κλησία τοῦ Χριστοῦ βρίσκεται μέσα στά σύνορα μιᾶς χώρας, ἤ μιᾶς
Μητροπολιτικῆς περιφέρειας, ἀλλά ταυτόχρονα καί πέραν τῶν συνόρων
σέ ὅλο τόν κόσμο, ἔχει ἄραγε κάποια πρακτική συνέπεια γιά μᾶς;
Αἰσθανόμαστε καλύτερα τήν ἔννοια τῆς πνευματικῆς συγγένειας, στήν
ὁποία ἀναφερθήκαμε προηγουμένως. Ἀνήκουμε στή μεγάλη οἰκογένεια
τοῦ Κυρίου καί τήν «πολιτείαν τοῦ Θεοῦ», ὅπως ὀνομάζει ὁ ἱερός
Αὐγουστῖνος τήν Ἐκκλησία, ἔστω καί ἄν εἴμαστε πολίτες διαφόρων
κρατῶν. Ἐφόσον πιστεύουμε Ὀρθόδοξα καί κοινωνοῦμε τῶν ἴδιων ἱερῶν
Μυστηρίων, εἴμαστε ἕνα σῶμα. Ἔχουμε κοινό Σύνταγμα, τόν Νόμο
τοῦ Κυρίου, καί μία Πατρίδα, τή Βασιλεία Του. Ἐάν τό ζούσαμε ὅλοι τό
Μυστήριο αὐτό τῆς ἑνότητας τῆς Ἐκκλησίας, οὔτε πόλεμοι, οὔτε διεθνεῖς
ἀδικίες καί καταπατήσεις τῶν ἀνθρώπινων δικαιωμάτων θά ὑπῆρχαν.
Δέν θά μέναμε ἐπίσης ἀδιάφοροι μπροστά στά προβλήματα καί τῶν
ἄλλων κατά τόπους Ἐκκλησιῶν.
3. Ἄς δοῦμε ὅμως καί τούς ὑπόλοιπους στίχους τῆς περικοπῆς μας.
Τί γράφει ὁ Ἀπόστολος στούς στίχους 14-16; Ὅτι ἔπαθαν καί οἱ
Θεσσαλονικεῖς ὅσα ἔπαθαν καί οἱ πιστοί τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν τοῦ
Χριστοῦ τῆς Ἰουδαίας ἀπό τούς συμφυλέτες τους Ἰουδαίους, πού δέν
πίστεψαν στόν Χριστό.
Τί λέει ὁ Ἅγιος γιά τούς Ἰουδαίους, πού δίωκαν τούς τότε
Χριστιανούς; Τά ἀναφέρει στούς στίχους 15-16. Φόνευσαν τόν Κύριο
Ἰησοῦ καί τούς δικούς τους, τούς συμπατριῶτες τους Προφῆτες. Πολλοί
Προφῆτες (Ἡσαΐας, Ἱερεμίας, Ἰεζεκιήλ κ.λπ.) φονεύθηκαν ἀπό τούς Ἰου­
δαίους, πού δέν δέχονταν τούς ἐλέγχους τους. «Ἐδίωξαν καί ἡμᾶς»,
προσθέτει ὁ Ἀπόστολος, συμπεριλαμβάνοντας μέ τόν πληθυντικό ἀριθμό
καί τούς συνεργούς του.
Στή συνέχεια ἀλλάζει ὁ χρόνος τῶν ρημάτων· ἀπό ἀόριστος («ἀπο­
κτεινάντων... ἐκδιωξάντων») γίνεται ἐνεστώτας («Θεῷ μή ἀρε­σκόν­των...
κωλυόντων ἡμᾶς... λαλῆσαι»). Ὁ ἐνεστώτας χρόνος φανερώνει διάρκεια,
κάτι πού συμβαίνει στό παρόν καί διαιωνίζεται.
Φοβεροί πράγματι οἱ χαρακτηρισμοί τοῦ Ἀποστόλου, ἑνός πρώην
Ἰουδαίου, γιά τούς συμπατριῶτες του ἄπιστους Ἰουδαίους. Μήπως εἶναι
ἄραγε ὑπερβολικοί; Ὄχι, διότι δέν γράφει ἐκφράζοντας προσωπική
του ἄποψη, ἀλλά ὅσα τοῦ ἐνέπνεε τό Πανάγιο Πνεῦμα, πού εἶναι «τό
Πνεῦμα τῆς ἀληθείας». Δέν σᾶς κάνει ἐντύπωση ἡ φρά­ση «καί Θεῷ
μή ἀρεσκόντων»; Νόμιζαν ὅτι ἦταν εὐχαριστημένος μαζί τους ὁ Θεός μέ