Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 12

fVi.

kh %&
fOk”k; %& dq- dk- d- 43@63 [kkyhy fodzh ijokuxh
feG.ksdkeh
Jh- ukjk;.k inw ikVhy
jk- fHkaxkj rk- iuosy ft- jk;xM ;kapk vtZ
lfou; lknj
1- Jh- ukjk;.k inw ikVhy] jk- fHkaxkj rk- iuosy ft- jk;xM ;kauh
[kkyhy o.kZukph tfeu Jh- -------------------ukjk;.k ikVhy] jk-
fHkaxkj rk- iuosy ft- jk;xM ;kauk c{khli= dj.ksdkeh vkiys
dk;kZy;kdMs fnukad ---------- @-------- @2021 jksth vtZ nk[ky
dsyk vkgs-
tfeuhps o.kZu
xkokpk uko Rkkyqdk ftYgk %&
& fHkaxkj %& iuosy jk;xM
la-ua- @ x- fg-ua- {ks= ¼gs-vkj- vkdkj ¼:-iS-½
ua- ½
64 5 0&27&10 6-25

2- lnjgw vtkZdkeh rgflynkj iuosy @ mj.k @ dtZr @


[kkykiqj ;kapsdMwu vgoky bdMhy i= dzekad VsUkUlh@fodzh
ijokuxh @ ,l- vkj- & --------------------- fnukad %&
-------------------------------------- vUo;s vgoky ekxfo.ksr vkyk vlrk
R;kauh R;kaps i= dzekad ------------------------------------------------
fnukad %& -------------------- vUo;s vgoky lknj dsyk vkgs- lnj
vgoky o izdj.kh ekfxy dkxni= igkrk [kkyhy izek.ks ifjfLFkrh
fnlwu ;srs-

QsjQkj dzekad ---------------------------- vUo;s Jh-


--------------------------------------- gs dqG Bjfoys vkgsr- QsjQkj
dzekad ------------------------- vUo;s Jh-
------------------------------------------------- ;kaps ukos dqG dk;nk
dye 32 x uqlkj fdaer Bjfo.;kr vkyh vkgs- QsjQkj dzekad
----------------------- vUo;s [kjsnh fdaer QsM dsysyh vkgs o
QsjQkj dzekad -----------------------------vUo;s okjlkus @ okVikus
vtZnkj ;kaph ukaos nk[ky >kysyh vkgsr-

3- tfeu fodr ?ks.kkj tfeuhpk okij ‘ksrh @ fcu’ksrh fuoklh


dkj.kklkBh dj.kkj vkgsr-

4- tfeu [kjsnh ns.kkj g vkfnoklh [kkrsnkj ukghr- lcc egkjk”Vª


vuqlqfpr tfeuhrh tfeu dj.kkjs vf/kfu;r 1974 P;k rjrqnh ykxw
ukghr-

5- izdj.kkrhy tfeu Hkqlaiknukr lekfo”V ukgh-

6- tfeu fodzh ijokuxh fnY;kl eqacbZ /kkj.k tfeuhps rqdMs


ikM.;kl izfrca/k dj.;kckcr R;kaps ,df=dj.k dj.;kckcr vf/kfu;e 1974
P;k rjrqnhapk Hkax gksr ukgh-

7- Hkkjrh; ou vf/kfu;e 1927 vFkok egkjk”Vª [kktxh ous laiknu


vf/kfu;e 1975 e/khy rjrqnhapk Hkax gksr ukgh-

8- tehu brj dks.kkl fodzh vxj gLrkarj.k dsysyh ukgh- dksVkZrs


LFkxhrh vkns’k ukghr-

9- tehu fodzhps dkj.k tehu dl.;kl vleFkZ vlY;kus tehu fodr


vkgsr-

10 lnjph tehu [kjsnh dsY;kl R;kaps ukaos


------------------------------ ,dw.k ,so<h tfeu gks.kkj vlY;kus
tfeps ,dw.k {ks= deky tfeu /kkj.kk dk;|kuqlkj fu/kkZjhr
dsysY;k {ks=kis{kk tkLr gksr ukgh-

11- tfeuhoj cka/kdke d:u vd`ihd okij lq: dsysyk ukgh-


12- tehu fod.kkj [kjsnhnkj ;kaps izdj.kh tckc fnukad
---------------------------------- jksth uksanfo.;kr vkysys vkgsr-

13- miyC/k dkxni=kao:u izLrwr izdj.kh dks.kkphgh gjdr vxj


rdzkj vtZ nk[ky >kY;kps fnlwu ;sr ukgh-
-------------------------------------------------------------------------
-------------------

----------------------------------

tehu [kjsnh ?ks.kkj ekSts ---------------------xkokps ‘ksrdjh


vlY;kckcr ekSts ----------------rk- ----------------------------ft-
jk;xM ;sFkhy [kkrsdzekad ---------------------------- pk mrkjk
izdj.kh lkfey dsysyk vkgs-

ojhy oLrwfLFkrh fopkjkr ?ksowu eqacbZ dqGoghokV o


‘ksrtfeu vf/kfu;e 1948 ps dye 43 vUo;s eqacbZ dqGofgokV o
‘ksrtehu vf/kfu;e 1956 ps fu;e 25 vs o 36 uqlkjj utjk.kk Qh Hk:u ?
ksowu tfeu fodzh ijokuxh ns.ksl gjdr ukgh-

VsUkUlh vOoy dkjdwu

mi foHkkxh;
vf/kdkjh iuosy

dzekad gDduksan @dkr &4@,lvkj &


230@09
rgflynkj iuosy ;kaps dk;kZy;]
iuosy] fnukad % @ @2021
izfr]
ek- mifoHkkxh; vf/kdkjh
iuosy foHkkx iuosy]
fo”k; %& eqacbZ dqGofgokV o ‘ksrtehu vf/kfu;e] 1948 ps
dye 43@63
uqlkj tehu fodzh ijokuxh feG.ksckcr-
Jh- -----------------------------------------------------------
jk- ---------------------
rk- iuosy] ft- jk;xM-
lanHkZ %& vkiysdMhy i= dz- VsUkUlh @ fo- i- ,lvkj &
521@09]
fn- @ @2021
ojhy fo”k;kdkeh Jh-
------------------------------------------------------------ jk- -----------------rk-
iuosy] ft- jk;xM- ;kaps v[kR;kjh Jh- fcihu nks’kh jk- eqacbZ ;kauh [kkyh
uewn dsysyh tfeu es- OgWU;q,cy izkWiVht izk- fy- ps lapkyd Jh- ujsanz
gsVs- jks- eqacbZ ;kauk fcu’ksrh dkj.kklkBh fodj.;kl ijokuxh
feG.ksckcrps izdj.k lanfHkZ; i=kUo;s ;k dk;kZy;kl izkIr >kys vkgs- lnj
izdj.kh eaMG vf/kdkjh iuosy ;kapsekQZr LFkkfud pkSd’kh d:Uk
[kkyhyizek.ks vgoky lknj dj.;kar ;sr vkgs-
¼v½ Xkko %& Hksjys] rk- iuosy] ft- jk;xM
1½fodzh djko;kP;k l-u-@fg-ua- 46@0 {ks= 0&32&6 gs- vkj-
tfeuhpk ri’khy vkdkj 5&39 iSls-
2½ vtZnkjkps ukoa o Jh- ikaMqjax ‘kadj ikVhy] jk- Hksjys] rk-
IkRrk iuosy ;kaps v[kR;kjh Jh- fcihu nks’kh] jk-
eqacbZ
3½ vtZnkjkl izLrqr tfeu dsOgk o d’kh feGkoh R;kckcr QsjQkj uksanhpk
ri’khy
ckc QsjQkj dz- o fn FkksMD;kr ri’khy
i½ dqGkus ukao &&
nk[kyckcr
ii½ 32 & x izek.ks fdaer 712@17&6&69 ikaMwjax ‘kadj ikVhy ;kaps
fdaer Bjyh-
iii½ 32 & e izek.ks 1045@29&1&0 ikaMwjax ‘kadj ikVhy ;kaps
fdaer QsM 5 fdaer Bjyh-
iv½ okjl uksanahckcr && &&
v½ onhZ o okVi && &&
uksanhckcr
4½ vtZnkj dks.kR;k dkj.kkLro tfeuhph fodzh ?kjxqrh vkfFkZd dkj.k-
djhr vkgsr\
5½ izLrqr tfeu fodzheqGs vtZnkj Hkwehghu xko uequk ua- 8 v ikgrk
gksrks vxj dls\ vtZnkj Hkwehghu gksr
vlY;kps fnlqu ;sr ukgh-
6 tehu fodj.kkjs vtZnkj gs vkfnoklh [kkrsnkj vtZnk vkfnoklh [kkrsnkj
vkgsr vxj dls\ ukghr
7½ vlY;kl] egkjk”Vª vuqlwfpr tekrhauk ukgh-
tfeuh izR;kfiZr dj.ks vf/kfu;e] 1974 P;k
rjrqnh ykxw gksrkr vxj dls\
c½ tehu [kjsnh ?ks.kkÚ;kpk ri’khy
1½ tehu [kjsnhnkjkps uko o iRrk es-OgWY;q,cy
izkWiVhZt izk- fy- ps-
lapkyd Jh- ujsanz gssVs
jk- eqacbZ-
2½ tehu [kjsnh ?ks.kkjs tfeuhpk okij fo'ks”k olkgr izdYiklkBh
dks.kR;k iz;kstuklkBh dj.kkj vkgsr-
3½ tehu [kjsnh ?ks.kkj ‘ksrdjh vkgsr dk;\ &&
vlY;kl] R;kauh /kkj.k dsysY;k tfeuhpk
ri’khy-
4½ iz’uk/khu O;ogkjkeqGs ?ks.kkjs ukgh-
‘ksrtehu /kkj.ksph deky e;kZnk dk;|kuqlkj
BjfoysY;k izek.kHkwr {ks=kis{kk tkLr {ks=
/kkjj.k djhr vkgsr dk;\
5½ tehu [kjsnhnkj ;kauh /kkj.k dsysY;k ukgh-
tfeuhpk xk- u- ua- 7@12 o 8v pk mrkjk
izdj.kh lkehy dsyk vkgs dk; \

¼d½ loZlk/kkj.k vko’;d dkxni= o vfHkizk;


1½ iz’uk/khu tfeuhps lu 1956 & 57 iklwu vkrki;Zarps xk-u-ua- 7@12 ps
mrkjs o xk- ua- 8v mrkjk lkehy dsyk vkgs dk;\
gks;-
2½ tehu Hkwlaiknukr lekfo”V vkgs vxj dls\
Tkehu Hkwlaiknukr lekfo”V ukgh-
3½ tehu rqdMk {ks=kiSdh vkgs vxj dls\
ukgh-
4½ tehu fodzheqGs tfeuhpk rqdMk iMrks dk;\ vkf.k eqacbZ /kkj.k
tfeuhps rqdMs ikM.;kl izfrca/k dj.;kkckcr o R;kps ,df=dj.k dj.;kckcr
vf/kfu;e] 1974 P;k rjrqnhapk Hkax gksrks vxj dls\
laiw.kZ {ks= fodr vkgsr R;keqGs tfeuhpk rqdMk iMr ukgh-
5½ Hkkjrh; ou vf/kfu;e] 1927 vFkok egkjk”Vª [kktxh ous
¼laiknu½ vf/kfu;e] 1975 e/khy rjrqnhapk Hkax gksrks dk;\
ukgh-
6½ fodzh tfeuhckcr dks.kR;kgh dksVkZr okn pkyw vkgs vxj dksVkZus
LFkfxrh vkns’k fnys vkgsr vxj dls\
v'kh ckc ukgh- ;kckcr vtZnkj ;kauh izfrKki=kr uewn dsys vkgs-
7½ iz’uk/khu tfeuhoj cka/kdke d:u vkd`f”kd okij lq: dsyk vkgs vxj dls\
vlY;kl] ri’khy n;kok-
v'kh ckc ukgh-
8½ vkt jksth tehu dks.kkP;k rkcsdCtkr vkgs\ rlsp lnj tfeuh’kh brj
dks.kkpk fgrlaca/k vkgs dk;\
tfeu vtZnkj ;kaP;kp rkcsdCtkr vlwu brj dks.kkpk fgrlaca/k ulY;kps vtZnkj
;kauh tckckr uewn dsys vkgs-
9½ tfeuhr tk.ks & ;s.;klkBh jLrk miyC/k vkgs dk;\
tfeuhr tk.ks ;s.kslkBh [kjsnhnkj Lor%P;k [kpkZus jLrk miyC/k dj.kkj
vkgsr-
10½ iz’ukFkhu tfeu ekFksjku bdks lsUlsfVOg >ksue/;s lekfo”V vkgs dk;\
va'kr% lekfo”V vkgs-
11½ lnj tfeuhl ukxjh deky tfeu /kkj.k (ULC) dk;nk ykxw vkgs dk;\
ukgh-
12½ lnjps {ks= eqacbZ egkuxj izns’k fodkl izkf/kdj.k (MMRDA)e/;s
lekfo”V vkgs dk; \
lekfo"V vkgs-
13½ v½ ljdkjh ;s.ks ckdh ul.ks] c½ vtZnkj vkfnoklh [kkrsnkj ul.ks] d½
tfeu Hkwlaiknu lekfo”V uls.k] M½ ou vf/kfu;ekP;k rjrqnh ykxq ul.ks
bR;knhckcr rykBh nk[kys
nk[kys izdj.kh lkehy dsys vkgsr-
14½ iz’uk/khu tfeuh lanHkkZr brj dks.krhgh uksan.khd`r vFkok
vuksan.khd`r O;ogkj dsyk ulY;kps rlsp R;kp tfeuhckcr vk.k[kh osxGs
izdj.k nk[ky dsys ulY;kps vtZnkj ;kauh tckcr uewn dsys vkgs- rlsp
v[kR;kji= fygw.k ns.kkj O;Drh g;kr vlY;kph [kk=h dsyk vkgs-
15
½ vtZnkj ;kauh tfeu fodr ?ks.kkj o tfeu fodzh dj.kkj ;kaph lR;izfrKki=s
izdj.kh lkehy dsysyh ukghr- lnjph izfrKiki=s ijLij vkiys dk;kZy;kdMs
lknj dj.kkj vkgsr-
rgflynkj ;kaps vfHkizk; %& lnjgq izdj.kh iz’ukf/ku tfeu fo’ks”k olkgr
izdYiklkBh fodzh gksr vlY;kus lgk¸;d lapkyd uxjjpuk jk;xM vfyckx ;kaps
vfHkizk; ikgqu rlsp eqn~nk dz- 15ph iqrZrk gksÅu izdj.kh eqacbZ
dqGofgokV o ‘ksrtfeu vf/kfu;e] 1948 ps dye 63 o eqacbZ dqG ofgokV o
‘ksrtfeu fu;e] 1956 ps fu;ekuqlkj fodzh ijokuxh ns.ksl gjdr ukgh vls er
vkgs-

Rkgflynkj iuosy

Jh-
-------------------------------------------
--------------
iRrk
-------------------------------------------
--------------
izfr]
ek- mif/kdkjh vf/kdkjh]
iuosy mifoHkkx] ft- jk;xM

fOk”k; %& eqacbZ dqGofgokV vkf.k ‘ksrtfeu vf/kfu;e


1948 ps dye 43 vUo;s
ijokuxh feG.kslkBh djko;kpk vtZ
1½ --------------------------------------------------- 2½
---------------------------------------------------
3½ --------------------------------------------------- 4½
---------------------------------------------------
5½ --------------------------------------------------- 6½
---------------------------------------------------
7½ --------------------------------------------------- 8½
---------------------------------------------------

iq.kZ ] iRrk & jk- ---------------------------------------- rkyqdk


%&---------------------------------
ft- ---------------------------------------------------
2½ vtZnkjkP;k dqVqackrhy brj O;Drhapk ri’khy
va-ua - o; vtZnkjk’kh ukrs

3½ T;k tfeuh cn~ny ijokuxh ekxhryh vkgs R;k tfeuhpk ri’khy


%&
¼ xsys 10 o”kkZph fid igk.kh ifjfLFkrh n’kZfodkjs 7@12 ps
mrkjs½
xkaokps ukao l-ua- fg- ua- {ks= vkdkj
gs& vkj & :- & iS-
ikW-

v½ tehu 32 x uqlkj [kjsnh fdearhpk dsOgk Hkjyh


32 e [kkyhy lfVZfQdsV vkgs vxj dls\
vlY;kl izr tksM.ks- ulysl lacaf/kr uksan >kysyk xka- ua- 6
pk mrkjk tksM.ks-

c½ vtZnkj /kkj.k djhr vlysys {ks=


¼lkscr xka- ua- 8 v pk mrkjk tksMkok½

6½ tehu fodj.;kps dkj.k %& eh @ vkEgh ojhy tfeuhyk fodzh


[kkyhy uewn dsysY;k dkj.kkLro o ifjfLFkrheqGs djhr vkgksr @
vkgs- ¼ uewn dkj.k vuqdzekad fjdkE;k tkxh Hkjkos o R;k
dkj.kkleksj v’kh [kw.k djkoh½
v½ tehu vkS|ksfxd fdaok O;kikj fo”k;d ^midzekal* v’kk
midzekdMwu rh e/ks pkyfo.;kr ;s.kkÚ;k dks.kR;kgh vkS|
ksfxd fdaok O;kikj fo”k;d dkekP;k laca/kkr ‘ksrhP;k
iz;kstuklkBh fodr vkgs-
c½ tehu fodzh ‘kS{kf.kd @ /kekZnk; laLFksP;k Qk;|klkBh
djhr vkgs-
d½ tehu lgdkjh ‘ksrh laLFkslkBh fodr vkgs-
M½ tfeu fnok.kh U;k;ky;kP;k gqdweUkkE;kph vaeyctko.kh
fdaok tehu eglwy vf/kfu;ekaP;k rjrqnhuqlkj tehu eglqykph
Fkdckdh olwy dj.;klkBh fodr vkgs-
bZ½ tehu izkekf.kd vkd`f”kd iz;kstuklkBh fod.;kr ;sr vkgs-
Q½ ¼,d½ eh ‘ksrhpk O;olk; dk;epk lksMwu nsr vkgs
Eg.kwu fodzh djr vkgs-
¼nksu½ eh] Lor% tehu dj.;kl dk;epk vleFkZ vkgs Eg.kwu
fodzh djhr vkgs-
x½ brj dks.krsgh dkj.k %& dkj.kkpk ri’khy

7½ tehu fodr ?ks.kkjkps ukao o iRrk %&

8½ tehu fodr ?ks.kkj ‘ksrdjh vkgsr dk; %&


v½ vlY;kl /kkj.k dsysys {ks= ¼lkscr xk- ua- u- 8 v pk mrkjk
tksMkok½
c½ ulY;kl ‘ksrdjh gks.ksckcr ijokuxh ekfxryh vkgs dk;\
lnjph tehu ;kiwohZ dks.kklgh dks.kR;kgh izdkjkus
gLrkarjhr dsysyh ukgh eh utjk.kk jDde ‘kklukl Hkj.;kl r;kj vkgs-
ojhy ijokuxhlkBh fu;ekizek.ks vlYksY;k vVh o ‘krhZ eyk ekU;
jkgrhy-

ukao Lok{kjh @ vaxBk

vf/kdkjh]
mifoHkkx] ft-jk;xM fn- @
@ 2021
fod.kkj vtZnkj %&
-----------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------
;kapsdMwu fouarhiwoZd vtZ dh]
fo"k; %& tehu fodr ?ks.;kl ijokuxh feG.ksckcr-
egksn;]
eh [kkyh n’kZfoysyh tfeu
-------------------------------------------------------- O;olk;kdjhrk dk;e
fodr ?ks.kkj vkgs- ek>s ukos ekSts
------------------------------------- rk- ------------------------- ft-
jk;xM ;sFks [kkyhy o.kZukph ‘ksrtehu vkgs- R;kpk 8 v mrkjk
lkscr tksMyk vkgs- ;k tfeuh O;frjhDr ek>s ukos vUo; dksBsgh
tfeu ukgh-
[kjsnh dj.kkjs ;kaps ukos l/;k vlysY;k tfeuhps o.kZu
xko rkyqdk ftYgk l-ua-@fg- {ks= gs- vkdkj
ua- vkj-ikW-

[kkyhy o.kZukph tfeu fodr ?ksrY;kl deky tehu /kkj.k dk;|kps


mYya?ku gksr ukgh- lnjph tehu fodr ns.ksl ijokuxh feG.ksckn~ny
tehu ekyd Jh
------------------------------------------------------------- ;kapk
vtZ ;klkscr fnyk vkgs] rjh lnjph tfeu eyk ‘ksrh@ fcu’ksrh
dkj.kklkBh fodr ?ks.ksl ijokuxh feGkoh v’kh fouarh vkgs-
ijokuxhlkBh fu;ekizek.ks vlysY;k vVh o ‘krhZ eyk ekU; jkgrhy-
fodr ?ksÅ bfPNr vlysY;k tfeuhps o.kZu
xko rkyqdk ftYgk l-ua-@fg- {ks= gs- vkdkj
ua- vkj-ikW-

vkiyk fo’oklw]
lgh

gDdkps i=d xk-u-ua- 6


ekSts %& ---------------------- rglhy %& iuosy
ftYgk %& jk;xM
uksan gDdkps izdkj QsjQkj ‘ksjk
hpk >kysys
vuqdz lOgsZ ua-
e ua- vkf.k
iksV fgLls
450 Rkk- 24 lIVascj 1960 Jh- flrkjke 46@0
jketh xk;dj gs rkjh[k 28 tkusokjh
1960 jksth e;r >kys vkgsr- R;kal
okjl eqyxs nksu 1½ xtkuu flrkjke
o; 21 o 2½ ek:rh flekjke xk;dj o;
12 v-ik- d- vkbZ flrkckbZ
flrkjke ,-dq-d- eq- oMhy- eqyxk
xtkuu flrkjke xk;dj ok- j-ua 73
izek.ks-
712 rk- 10@6@69 46@0
es- ‘ksrtfeu U;k;kf/kdj.k dza- 4
ekeysnkj iuosy ;kaps dMwu
gqdwe dz0 32 x ---------------
cktwl nk[ky dsysys tfeu Jh- dqy
Jh- ikaMwjax ‘kadj-------- g;kauh
j-:0 766-40 oj okf”kZd gIrs 5
g;kauh QsM.;kpk vVhoj dq-dk-
d- 43 izks- vkgs- dCtsnkj lnjh Jh-
------------------------ g;kaps uko
nk[ky dsys o tfeu ekyd g;kaps
ukao brj gDdkr tfeuhph fdaer
Eg.kwu dsys-
803 rkjh[k 30@9@91 jksth cktwl 46@0
nk[ky dsysY;k tfeuhoj iuosy dks-
vkW-vcZu cWad fy- ;kaP;k
dtkZpk j-:- 15000@& pk ckstk
cWadsP;k i=ko:u o Jh-
--------------------
jk---------- ;kaP;k ys[kh tckc ?
ksÅu brj gDdkar Bsoyk vkgs-
1045 QsjQkj fnukad 29@1@2005 46@0
cktwl nk[ky dsysY;k tfeuhP;k brj
gDdkar vlysyk 32 x pk ckstk Jh-
------------------------------ ;kauh
jDde :- 766-40 QsM dsY;keqGs
brj gDdkarhy 32 x pk ckstk deh
dsyk- ek- vIij rgflynkj o ‘ksrtfeu
U;k;kf/kdj.k iuosy ;kaP;k dMhy
vkns’k dza- vs-,y-Vh- @ dkr%1
@32 x ckstk 201@84 fn-
29@1@2005 o:u uksan dsyh-
1046 QsjQkj fnukad 29@01@2005
cktwl nk[ky dsysY;k tfeuhP;k brj
gDdkar vlysyk fn- iuosy dks-
vkWi-vCkZu- cWad fy- ;kapk
jDde :- 15000@& pk ckstk Jh-
--------------------------- ;kauh
laiw.kZ QsM dsY;kpk
cWadsdMhy fn- 2@06@2003
P;k i=ko:u o rk- gq- dzekad
gDdkukasn dkr 1157@07 fn-
3@6@2003 o:u brj gDdkarhy
ckstk deh dsyk-

You might also like