διεθνής αμνηστία

Ελληνική Επιτροπή Σίνα 30, 106 72 Αθήνα, τηλ.: 36.00.628, 36.31.532, φαξ: 36.38.016
Kατούνη 4, 546 25 Θεσσαλονίκη, τηλ.: (031) 521303, φαξ: 521307

Αθήνα, 15 Νοεμβρίου 2001

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ
Ο ΦΟΒΟΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΙΚΗΣΕΙ: Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΤΙΣ 11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
Λίγο πριν τη σύνοδο του Συμβουλίου επί θεμάτων Δικαιοσύνης και Εσωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η
Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Αϊρίν Χαν –που βρίσκεται στις Βρυξέλλες για συνομιλίες με τους
ιθύνοντες της πολιτικής της Ε.Ε.– απηύθυνε ισχυρή έκκληση προς την Ε.Ε. να αναλάβει παγκόσμιο ηγετικό ρόλο
στις προσπάθειες για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
«Ο φόβος δεν πρέπει να νικήσει», δήλωσε η Αϊρίν Χαν, μιλώντας σήμερα το πρωί σε δημοσιογράφους στις
Βρυξέλλες. «Η συζήτηση περί ασφάλειας καλπάζει, όμως δεν πρέπει να επιτρέψουμε, στην παρούσα ατμόσφαιρα
παγκόσμιας κρίσης, αυτή η μονομανής επιμονή στην ασφάλεια να θέσει σε κίνδυνο βασικούς κανόνες των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
«Δεν χρειάζεται να θυσιαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα για να αποκτήσουμε ασφάλεια», δήλωσε η Αϊρίν Χαν.
«Τα μέτρα ασφαλείας της Ε.Ε. δεν πρέπει να υπονομεύσουν τα ίδια τα δικαιώματα που επιδιώκει να
περιφρουρήσει η Ε.Ε., ούτε και να θέσουν σε κίνδυνο τις αρχές πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε. Οι υποχρεώσεις
της Ε.Ε. και ο ρόλος της ως παράγοντα παγκόσμιας εμβέλειας θα πρέπει, στη συζήτηση για την ασφάλεια και το
άσυλο, να έχουν προτεραιότητα έναντι των πολιτικών σκοπιμοτήτων».
Ασφάλεια και Άσυλο
Συγκεκριμένα, η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει την ανησυχία της για το ότι:
 Οι φόβοι για ενδεχόμενη είσοδο «τρομοκρατών» στην Ε.Ε. ενθαρρύνουν να γίνει ακόμα πιο κλειστό το
«Ευρωπαϊκό Φρούριο». Οι πολιτικές που έχουν ήδη μπει στο τραπέζι αντιβαίνουν στο δικαίωμα των
προσφύγων να έχουν πρόσβαση στο έδαφος της Ε.Ε. ώστε να ζητήσουν άσυλο.
 Τα νέα σκληρά αντιτρομοκρατικά μέτρα κινδυνεύουν να ποινικοποιήσουν συνειρμικά τους πρόσφυγες και να
καλλιεργήσουν ατμόσφαιρα ρατσισμού και ξενοφοβίας.
 Η προτεινόμενη Απόφαση-Πλαίσιο του Συμβουλίου για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης δεν περιέχει καμία
ρητή διάταξη για το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους σχετικούς κανόνες,
περιλαμβανομένης της προστασίας των προσφύγων.
 Οι πολιτικές της Ε.Ε. για το άσυλο προκαλούν θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τη συμμόρφωσή τους με το
διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους πρόσφυγες.
 Η προτεινόμενη Απόφαση-Πλαίσιο του Συμβουλίου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας περιέχει
ορισμούς τόσο ευρείς και ασαφείς, ώστε ενδέχεται να οδηγήσει σε παραβιάσεις των δικαιωμάτων στο
συνεταιρίζεσθαι, στην ειρηνική συνάθροιση και στην ελευθερία της έκφρασης.
«Ως καίριος παράγοντας στο παγκόσμιο στερέωμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δίνει, πρώτη αυτή,
ξεκάθαρη και ρητή προοπτική ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρο το φάσμα των ενεργειών της, από
τα μέτρα ασφαλείας μέχρι τις στρατιωτικές ενέργειες», δήλωσε η Αϊρίν Χαν.
Ανοικτή Επιστολή προς τους Ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας απηύθυνε στους Αρχηγούς Κρατών και Κυβερνήσεων της
Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανοικτή Επιστολή, η οποία περιέχει Έκκληση προς τη Διάσκεψη Κορυφής του Λέκεν,
ζητώντας τους να επιβεβαιώσουν εκ νέου την κατηγορηματική τους δέσμευση στο δικαίωμα του ασύλου στην
Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για περισσότερες πληροφορίες ή συνεντεύξεις:
Ευρωπαϊκό Γραφείο Διεθνούς Αμνηστίας (Βρυξέλλες):
Τηλ: 0032-2-5021499, Φαξ: 0032-2-5025686
Κινητό (κυρία Χουντίτ Αρένας): 0044-7778-472188

Η Διεθνής Αμνηστία είναι μια παγκόσμια ανεξάρτητη οργάνωση που εργάζεται για την απελευθέρωση των κρατουμένων συνείδησης, τη δίκαιη και έγκαιρη πα-
ραπομπή σε δίκη όλων των πολιτικών κρατουμένων και την κατάργηση των βασανιστηρίων και της ποινής του θανάτου. Χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τις
συνδρομές και τις δωρεές των μελών και των υποστηρικτών της. Έχει συμβουλευτική σχέση με τα Ηνωμένα Έθνη, την Unesco, το Συμβούλιο της Ευρώπης, τον
Οργανισμό των Αμερικανικών Κρατών και τον Οργανισμό Αφρικανικής Ενότητας. Έχει τιμηθεί με τα βραβεία Νόμπελ και Ωνάση.
Email: amnesty-eu@aieu.be, Διαδίκτυο: www.amnesty-eu.org
Βρυξέλλες, 15 Νοεμβρίου 2001

ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΡΧΗΓΟΥΣ ΚΡΑΤΩΝ Ή ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ
ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Ασφάλεια και προστασία των προσφύγων:
η ατζέντα της Διάσκεψης Κορυφής του Λέκεν
σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα
Έκκληση της Διεθνούς Αμνηστίας

Η Διεθνής Αμνηστία παρακολουθεί στενά εδώ και χρόνια τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης
στον τομέα του ασύλου. Εν όψει της συζήτησης για το ζήτημα αυτό που θα πραγματοποιηθεί στη
διάσκεψη κορυφής τον Δεκέμβριο, θα ήθελα να σας εκφράσω τις ανησυχίες της Διεθνούς Αμνηστίας
αναφορικά με τις επιπτώσεις που έχει στην προστασία των προσφύγων αυτή η εξέλιξη. Οι ανησυχίες
αυτές, οι οποίες εκτίθενται λεπτομερώς στην έκθεσή μας με τίτλο “The Asylum Crisis: a Human Rights
Challenge for the EU” («Η Κρίση του Ασύλου: Πρόκληση για την Ε.Ε. στον τομέα των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων»), της 25ης Σεπτεμβρίου 2001, την οποία σας αποστείλαμε τότε, μπορούν ουσιαστικά να
συνοψισθούν στην παρατήρηση ότι οι περιορισμοί λαμβάνουν προτεραιότητα έναντι της προστασίας.
Η διάσκεψη κορυφής του Τάμπερε, το 1999, η οποία καθιέρωσε τις κατευθυντήριες γραμμές για την
ανάπτυξη ενός κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, διακήρυξε ότι το σύστημα αυτό θα βασιζόταν
στην «πλήρη και περιεκτική εφαρμογή της Σύμβασης της Γενεύης». Η διάσκεψη κορυφής του Λέκεν,
που θα επιθεωρήσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί προς ένα κοινό σύστημα ασύλου, έχει την ευκαιρία
να αναπτύξει το πνεύμα του Τάμπερε στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα ότι η εναρμόνιση δεν θα έχει ως
τελικό αποτέλεσμα τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με το να παραμείνει
προσκολλημένη στους διεθνείς κανόνες προστασίας προσφύγων που υπάρχουν και που
αναπτύσσονται, θα συμβάλει στην ακεραιότητα του διεθνούς συστήματος προστασίας των προσφύγων,
την ίδια στιγμή που η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες επιδίδεται, με την
ευκαιρία της 5οης επετείου της Σύμβασης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σε διεθνείς διαβουλεύσεις με
στόχο ακριβώς να επιβεβαιωθεί εκ νέου και να δοθεί νέα πνοή σε αυτό το σύστημα.
Στο πλαίσιο που θέτουν τα διεθνή γεγονότα μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η ανάγκη να διασφαλισθεί η
προστασία των προσφύγων αποκτά νέα σημασία. Η Διεθνής Αμνηστία αναγνωρίζει ότι η Ε.Ε. και τα
Κράτη-Μέλη της νομιμοποιούνται να προνοούν για την ασφάλεια των πολιτών τους και όσων άλλων
βρίσκονται στο έδαφός τους. Διαβιβάζοντάς σας την έκκληση που ακολουθεί, σας ζητώ να φροντίσετε
ο σκοπός της ασφάλειας να μην υπονομεύσει τα ίδια τα δικαιώματα που επιδιώκει να διασφαλίσει η
Ε.Ε. και να μην διακυβευτούν οι αρχές και οι αξίες πάνω στις οποίες έχει θεμελιωθεί η Ένωση.

διεθνής αμνηστία -2- Δελτίο Τύπου

 ΕΚΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΟΥ
ΛΕΚΕΝ
 Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τη Διάσκεψη Κορυφής του Λέκεν να αναπτύξει περιεκτική προσέγγιση στην πραγμάτωση
του πλήρους φάσματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρόκειται για πρόκληση μεγαλύτερη παρά ποτέ και πρέπει να
βασίζεται στην πλήρη, περιεκτική και αδιαπραγμάτευτη εφαρμογή ολόκληρου του σώματος του διεθνούς δικαίου για
τα ανθρώπινα δικαιώματα, του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου για τους πρόσφυγες, ως μέσο
για την αποτροπή των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που κάνουν τους ανθρώπους να τρέπονται σε φυγή
και να αναζητούν άσυλο αλλού.
 Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τους Αρχηγούς Κρατών και Κυβερνήσεων της Ε.Ε. που θα συναντηθούν στο Λέκεν να
φέρουν τη συζήτηση για το άσυλο μέσα στα όρια της προοπτικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να αναλάβουν
παγκόσμιο ηγετικό ρόλο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των προσφύγων, ως ένα από τα θεμέλια
της «Ευρώπης του Μέλλοντος».
 Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τη Διάσκεψη Κορυφής του Λέκεν να εκφράσει σαφή, ρητή και κατηγορηματική δέσμευση
στο δικαίωμα ασύλου στην Ε.Ε., όπως αυτό διαφυλάσσεται στον Καταστατικό Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ως
δέσμευση ουσιώδους σημασίας για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διασφαλίζοντας ότι οποιοδήποτε
σύστημα ασύλου καθιερωθεί σε επίπεδο Ε.Ε. θα διασφαλίζει όντως την πρόσβαση των προσφύγων στο έδαφός της,
καθώς και την πρόσβασή τους σε δίκαιες και ικανοποιητικές διαδικασίες ασύλου, οι οποίες να εγγυώνται την πλήρη
και περιεκτική εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και των άλλων διεθνών συμφώνων για τα
ανθρώπινα δικαιώματα.
 Συγκεκριμένα, η Διεθνής Αμνηστία καλεί τη Διάσκεψη Κορυφής του Λέκεν να διασφαλίσει ότι οι ακόλουθες αρχές θα
διαφυλάσσονται ρητά σε οποιοδήποτε μελλοντικό κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου:
1. Η ρητή αφοσίωση στους διεθνείς κανόνες για την προστασία των προσφύγων, έτσι ώστε να γίνονται
πλήρως σεβαστές οι υποχρεώσεις των Κρατών-Μελών βάσει του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα
δικαιώματα και τους πρόσφυγες.
2. Απτές ενέργειες για την καταπολέμηση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και ιδίως ο
αποτελεσματικός έλεγχος των εξαγωγών, προς τρίτες χώρες, όπλων, τα οποία ενδέχεται να
χρησιμοποιηθούν για να διαπραχθούν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να εξαναγκαστούν
άνθρωποι σε φυγή.
3. Η πρόσβαση στο έδαφος της Ε.Ε. και στις διαδικασίες, έτσι ώστε τα μέτρα ελέγχου της μετανάστευσης να
μην εμποδίζουν στην πράξη τους αιτούντες άσυλο να αποκτούν πρόσβαση στο έδαφος της Ε.Ε. και σε
δίκαιες και ικανοποιητικές διαδικασίες ασύλου.
4. Η μη επαναπροώθηση (non-refoulement), έτσι ώστε κανείς να μην μπορεί να επιστραφεί σε μία
κατάσταση όπου ενδέχεται να κινδυνεύει να υποστεί σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων.
5. Η αποτελεσματική και ανθεκτική προστασία των προσφύγων για όσο χρόνο συνεχίζουν να κινδυνεύουν
στη χώρα απ’ όπου διέφυγαν.
6. Η προστασία για όλους όσους την χρειάζονται, με τη διασφάλιση της πλήρους και περιεκτικής εφαρμογής
της Σύμβασης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
7. Η διεθνής αλληλεγγύη και η από κοινού συμμετοχή στην ευθύνη για την προστασία των προσφύγων σε
ολόκληρο τον κόσμο.
8. Η διεθνής λογοδοσία, με τη συμβολή στην ίδρυση ενός ανεξάρτητου, αμερόληπτου μηχανισμού για να
ενισχυθεί η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην ευθύνη της να
παρακολουθεί τη συμμόρφωση των Κρατών-Μελών ως προς τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες
και το Πρωτόκολλό της του 1967.
 Τέλος, η Διεθνής Αμνηστία καλεί τη Διάσκεψη Κορυφής του Λέκεν να φροντίσει ώστε τα όποια μέτρα ασφαλείας να
διασφαλίζουν ρητά την προστασία όσων προσπαθούν να διαφύγουν από διώξεις και βίαιες συγκρούσεις.
Συγκεκριμένα, κανείς δεν πρέπει να εμποδίζεται να υποβάλει αίτηση ασύλου, ενώ κάθε απόφαση να αποκλειστεί ένα
άτομο από την ιδιότητα του πρόσφυγα θα πρέπει να λαμβάνεται μόνο αφού εξεταστούν πλήρως οι ισχυρισμοί του με
μία δίκαιη και ικανοποιητική διαδικασία. Η Διεθνής Αμνηστία αντιτίθεται στην κράτηση ατόμων που θεωρούνται
απειλή για την εθνική ασφάλεια, εκτός αν κατηγορούνται για αναγνωρίσιμο ποινικό αδίκημα ή αν απελαθούν μέσα σε
εύλογο χρονικό διάστημα. Αν ένας αιτών άσυλο διαπιστωθεί, μετά από δίκαιη διαδικασία, ότι είναι ύποπτος ή ύποπτη
για τη διάπραξη εγκληματικών πράξεων βάσει του διεθνούς δικαίου, τότε θα πρέπει να διωχθεί ποινικά σύμφωνα με το
διεθνές δίκαιο και τους διεθνείς κανόνες.
Με σεβασμό και τιμή,
Αϊρίν Χαν, Γενική Γραμματέας

διεθνής αμνηστία -3- Δελτίο Τύπου