СЕТУГС”МИХАЈЛО ПУПИН “-СКОПЈЕ

-ПРОЕКТНА ЗАДАЧА ЗА ДРЖАВНА МАТУРА-

предмет

СПОРТ И СПОРТСКИ АКТИВНОСТИ

Тема
СВЕТСКО ПРВЕНСТВО ВО КОШАРКА НИЗ ГОДИНИТЕ

Професор: Изработил:

Илија Ристовски. Алден Османовски.

Скопје,2023
СОДРЖИНА

Вовед. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

ФИБА Светско Првенство. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Историја на ФИБА Светско Првенство . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Квалигикации на ФИБА Светско Првенство . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Формат на ФИБА Светско Првенство. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8

Трофејот Најсмит . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Резултати на ФИБА Светски Првенства . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

Заклучок . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

Користена литература . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Вовед

Кошарка — екипен спорт во кој пет играчи од два различни екипи се обидуваат да постигнат

што повеќе поени преку давање кош, односно преку уфрлување на топката низ хоризонтално

поставен обрач на височина од 305 сантиметри. Од едната страна на теренот до другата, топката

се пренесува преку тапкање и подавање на останатите членови на екипата.

Меѓународната кошаркарска федерација е здружение на национални организации кои

управуваат со спортот на кошарка ширум светот. Во 1989 година го исфрли зборот аматер од

своето име, но го задржа акронимот. ФИБА ги дефинира правилата на кошарката, ја

специфицира потребната опрема и капацитети, организира меѓународни натпревари, регулира

трансферот на спортисти низ земјите и го контролира назначувањето на меѓународни судии.

Сега членуваат вкупно 212 национални федерации, организирани од 1989 година во пет зони:

Африка, Америка, Азија, Европа и Океанија.ФИБА организира и Светски олимписки

квалификациски турнир на ФИБА за мажи и жени и кошаркарски турнир на Летните олимписки

игри, кои се санкционирани од МОК.[5] Светскиот куп во кошарка ФИБА е светски турнир за

машки репрезентации што се одржува на секои четири години. Тимовите се натпреваруваат за

трофејот Нејсмит, именуван во чест на американско-канадскиот креатор на кошарката Џејмс

Нејсмит. Структурата на турнирот е слична, но не идентична со онаа на Светското првенство на

ФИФА во асоцијациски фудбал; овие турнири се случија во истата година од 1970 до 2014

година, но почнувајќи од 2019 година, Светското првенство во кошарка ќе се пресели во

годината по Светското првенство на ФИФА. Паралелен настан за женските тимови, Светскиот

куп во кошарка на ФИБА за жени, исто така се одржува четиригодишно; од 1986 до 2014

година, се одржа во истата година како и машкиот настан, но во друга земја.

ФИБА Светско Првенство

-Светското првенство во кошарка во 1950 годинабило одржано

во Аргентина во периодот од 22 октомвридо 3 ноември.

-Светско првенство во кошарка 1954 — Светско првенство во

кошарка организирано од страна на ФИБА, кое се одиграло во градот, Рио де

Жанеиро, Бразил во периодот од 23 октомври до 5 ноември 1954година. На

турнирот учествувале 12 репрезентации. Победник на турнирот бил САД.

-Светско првенство во кошарка 1959 —  Светско првенство во

кошарка организирано од страна на ФИБА, кое се одиграло во Чиле во

периодот од 16 до 31 јануари 1959 година. На турнирот учествувале 13

репрезентации. Победник на турнирот бил Бразил.

-Светското првенство во кошарка 1963 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин на

натпреварот беше Бразил.

-Светското првенство во кошарка 1967 година беше светско првенство на

ФИБА, меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин

на истиот беше Монтевидео, Уругвај од 27 мај до 11 јуни 1967 година.

-Светското првенство во кошарка 1970 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин на

Југославија беше во Сараево, Сплит, Карловац, Скопје Љубљана, од 10 до ,7мај

1970 година.Тоа беше првото Светско првенство на ФИБА организирано надвор

од Јужна Америка.

-Светското првенство на ФИБА во 1974 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин на

истиот беше Порторико од 3 до 14 јули 1974 година. Турнирот го освои

Советскиот Сојуз.

-Светското првенство на ФИБА во 1978 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин на

турнирот беше Филипините од 1 до 14 октомври 1978 година во Ризал

Меморијалниот Колосеум во Манила и Колосеумот Аранета во Кезон Сити

(двата града во Метро Манила).

-Светското првенство на ФИБА во 1982 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин на

турнирот беше Колумбија од 15 до 28 август 1982 година.

-Светското првенство на ФИБА во 1986 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин на

истиот беше Шпанија и се одржа од 5 до 20 јули 1986 година. Тие беа

класифицирани како официјален машки кошаркарски настан на Игрите на

добра волја во 1986 година, одржани истовремено во Москва. Ова беше

завршен турнир за Западна Германија, која не учествуваше на следниот турнир

пред обединувањето со Источна Германија.

-Светското првенство на ФИБА во 1990 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин на

истиот беше Аргентина од 8 до 19 август 1990 година. Финалната фаза од

натпреварот се одржа во Луна паркот, Буенос Аирес.

-Светското првенство на ФИБА во 1994 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки тимови. Домаќин на

турнирот беше Канада од 4 до 14 август 1994 година. Турнирот се одржа во

SkyDome[1] и Maple Leaf Gardens во Торонто како и во Coops Coliseum во

Хамилтон.[2] Домаќинските должности првично беа доделени на Белград,

Југославија, но по ограниченото учество на Обединетите нации на спортски

настани во Југославија, Торонто се вклучи како опција за замена во 1992 година.

-Светското првенство на ФИБА во 1998 година Светско првенство на ФИБА,

меѓународен кошаркарски турнир што го одржа Меѓународната кошаркарска

федерација и беше домаќин во Грција од 29 јули до 9 август 1998 година. На

турнирот учествуваа 16 нации и натпреварите се играа на две локации во Атина

и Пиреја.

-Светското првенство на ФИБА во 2002 година издание на

натпреварувањето сега познато како Светско првенство во кошарка ФИБА,

меѓународно светско првенство за машки кошаркарски тимови. Турнирот што

го одржа Меѓународната кошаркарска федерација во Индијанаполис, Индијана,

САД, од 29 август до 8 септември 2002 година.

-Светското првенство на ФИБА 2006 година светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка за машки национални тимови. Домаќин на

турнирот беше Јапонија и се одржа од 19 август до 3 септември 2006 година. Тој беше

ко-организиран од Меѓународната кошаркарска федерација (ФИБА), Јапонската

кошаркарска асоцијација (ЈАББА) и Организацискиот комитет од 2006 година.

- Светското првенство на ФИБА во 2010 година Светско првенство на ФИБА,

меѓународно светско првенство во кошарка на кое се натпреваруваа машките

репрезентации. Турнирот се одржа од 28 август до 12 септември 2010 година.

Тој беше коорганизиран од Меѓународната кошаркарска федерација (ФИБА),

Турската кошаркарска федерација и Организацискиот комитет за 2010 година.

Се сметаше за престижно натпреварување како и Олимпискиот кошаркарски

турнир.[1] Домаќин на турнирот беше Турција.

- Светското првенство во кошарка ФИБА 2014 година Светското првенство

во кошарка на ФИБА, турнирот претходно познат како Светско првенство на

ФИБА.[1] Домаќин на Шпанија, тоа беше последниот турнир што се одржа на

тогашниот четиригодишен циклус. Следното Светско првенство на ФИБА се

одржа пет години подоцна, во 2019 година, за да се ресетира четиригодишниот

циклус во различна година од Светското првенство на ФИФА.

-Светското првенство во кошарка ФИБА 2019 година Светското првенство во

кошарка на ФИБА за машките кошаркарски репрезентации. Турнирот беше

домаќин во Кина и беше презакажан од 2018 на 2019 година, со што стана прв

од 1967 година што не се одржа во истата година како и Светското првенство на

ФИФА (што се одржа претходната година). Турнирот се прошири од 24 на 32

екипи.
- Светското првенство во кошарка на ФИБА во 2023 година Светското

првенство во кошарка на ФИБА за машките кошаркарски репрезентации.

Турнирот ќе биде втор на кој ќе учествуваат 32 екипи. За прв пат во својата

историја, Светското првенство ќе биде домаќини на повеќе нации во Азија,

Филипини, Јапонија и Индонезија, од 25 август до 10 септември 2023 година.

Историја на ФИБА светско првенство

Светското првенство во кошарка на ФИБА беше замислено на состанокот на Светскиот

конгрес на ФИБА на Летните олимписки игри 1948 година во Лондон.

Долгогодишниот генерален секретар на ФИБА, Ренато Вилијам Џонс, ја повика ФИБА

да усвои Светско првенство, слично на Светското првенство на ФИФА, кое ќе се

одржува на секои четири години помеѓу Олимпијадите. Конгресот на ФИБА, гледајќи

колку беше успешен олимпискиот турнир со 23 тима таа година, се согласи на

предлогот, почнувајќи со турнир во 1950 година. Аргентина беше избрана за домаќин,

најмногу затоа што таа беше единствената земја подготвена да ја преземе задачата.

Аргентина ја искористи предноста на селекцијата на домаќинот, победувајќи ги сите

нивни натпревари на пат да стане првиот светски шампион на ФИБА.

Првите пет турнири се одржаа во Јужна Америка, а тимовите од Америка доминираа

на турнирот, освојувајќи осум од девет медали на првите три турнири. Меѓутоа, до

1963 година, тимовите од Источна Европа (Советскиот Сојуз) и Југоисточна Европа

(Југославија), особено - почнаа да ги достигнуваат тимовите од американските

континенти. Помеѓу 1963 и 1990 година, на турнирот доминираа Соединетите

Американски Држави, Советскиот Сојуз, Југославија и Бразил, кои заедно учествуваа

со секој медал на турнирот.

Светското првенство на ФИБА во 1994 година одржано во Торонто го означи

почетокот на новата ера, бидејќи моментално активните американски играчи во НБА за

прв пат учествуваа на турнирот (пред тоа само европските и јужноамериканските

професионалци можеа да учествуваат бидејќи тие сè уште беа класифицирани како

аматери),] додека Советскиот Сојуз и Југославија се поделија на многу нови држави.

САД доминираа таа година и освоија злато, додека поранешните држави СССР

Југославија, Русија и Хрватска освоија сребро и бронза. Светското првенство на

ФИБА во 1998 година, одржано во Грција (Атина и Пиреја), изгуби дел од својот сјај

кога локаутот од 1998-1999 година НБА ги спречи играчите на НБА да учествуваат.

Новиот југословенски тим, кој сега го сочинуваат поранешните југословенски

републики Србија и Црна Гора, го освои златниот медал над Русија, додека САД, со

професионални кошаркари кои играат во Европа и двајца играчи од колеџ, завршија на

третото место.

Во 2002 година, другите нации на крајот стигнаа до четирите моќни земји и нивните

држави наследници. СР Југославија, предводена од Пеја Стојаковиќ од Сакраменто

Кингс и Дејан Бодирога од ФК Барселона го добија последниот натпревар против

Аргентина, додека Дирк Новицки, кој беше МВП на турнирот, ја предводеше

Германија до бронзата, нејзиниот прв медал на Светското првенство. Во меѓувреме,

тимот на Соединетите Американски Држави, овојпат составен од играчи од НБА, се

бореше до шестото место. Оваа нова ера на паритет ја убеди ФИБА да го прошири

турнирот на 24 тима за изданијата на турнирот во 2006, 2010 и 2014 година.

Во 2006 година, новата моќна моќ Шпанија ја победи Грција во првиот настап во

финалето за двата тима. Шпанија стана само седмиот тим (Југославија и СР

Југославија се вбројуваат одделно во записите на ФИБА)[9] што освоила злато на

Светското првенство. САД, кои загубија од Грција во полуфиналето, победија против

Аргентина во мечот за третото место и ја освоија бронзата.

Во финалето на Светското првенство во ФИБА во 2010 година, САД ја победија

Турција и го освоија златото за прв пат по 16 години, додека Литванија ја победи

Србија и ја освои бронзата. Соединетите Американски Држави станаа третата земја

што го одбранила шампионатот, победувајќи против Србија на изданието на турнирот

во 2014 година. Франција ја победи Литванија во натпреварот за бронзен медал.

По изданието во 2014 година, ФИБА воведе значителни промени во Светското

првенство. Финалниот натпревар беше проширен од 24 на 32 екипи. Исто така, за прв

пат од 1967 година, натпреварувањето повеќе нема да се преклопува со Светското

првенство на ФИФА. За да се приспособи на оваа промена, Светскиот куп на ФИБА во

2014 година беше проследен со издание во 2019 година во Кина, ] и ќе биде

проследено со издание во 2023 година на Филипините, Јапонија и Индонезија.[11]

Квалификации на ФИБА светско првенство

Светското првенство во кошарка користеше различни форми на квалификации преку

пет турнири одржани во Јужна Америка и учеството беше доминирано од тимови од

Америка. На првиот турнир ФИБА имаше намера да се натпреваруваат тројцата

олимписки медалисти, плус домаќинот Аргентина и по две селекции од Европа, Азија

и Јужна Америка. Сепак, ниту еден азиски тим не сакаше да патува на настанот, така

што шест од десетте тимови беа од Америка (сите тројца олимписки медалисти беа од

Америка, плус зоната доби две континентални лежајни и едно место за Азија).

Поранешниот европски моќник Советски Сојуз, подоцна го направи својот прв турнир

во 1959 година, откако ги пропушти првите два настани.

Во раните години на турнирот, само Европа и Јужна Америка имаа воспоставено

континентални турнири, така што учеството на турнирот беше главно со покана.

Подоцна, Азија додаде континентално првенство во 1960 година, проследено со

Африка во 1962 година, Централна Америка во 1965 година и Океанија во 1971 година.

Како резултат на овие промени, квалификациите станаа поофицијализирани

почнувајќи од турнирот во 1967 година. Во таа година, азискиот шампион доби

автоматско учество на турнирот, приклучувајќи им се на најдобрите европски и

јужноамерикански тимови. Во 1970 година, африканскиот и океанскиот шампион

добија по едно место, додека шампионот и вицешампионот во Центробаскетот беа

поканети. Поголемиот дел од овие години, домаќинот на турнирот, бранителот на

титулата светски шампион и најдобрите олимписки кошаркарски турнири, исто така,

се квалификуваа за настанот.

Од 1970 до Светското првенство 2014 година, квалификациите продолжија да се

засноваат на континенталните натпреварувања и олимпискиот турнир. Единствената

голема промена дојде во Светското првенство на ФИБА во 1990 година, кога турнирот

почна да ги зема квалификациите од ново редизајнираниот шампионат на ФИБА

Америка, наместо од Северна, Централна и Јужна Америка поединечно. Откако

турнирот се прошири на 24 екипи во 2006 година, турнирот ги додели квалификациите

како што следува

Формат на ФИБА светско првенство

Светското првенство во кошарка постоеше во неколку различни формати низ

годините, бидејќи се прошири и се намали помеѓу 10 и 24 екипи. Првиот
турнир, во 1950 година, започна со турнир со двојна елиминација со десет тима,
по што следеше коло со шест тима за да се одреди шампионот. Помеѓу 1954 и
1974 година, секој турнир започнувал со прелиминарна рунда од групната фаза;
првопласираните тимови во секоја група од прелиминарното коло потоа
преминаа во последната круг-робин група за да се одреди шампионот. Во 1978
година, ФИБА додаде игра за златен медал меѓу првите двајца финалисти во
последната група и игра за бронзен медал помеѓу третото и четвртото место.
Во секоја година помеѓу 1959 и 1982 година, тимот домаќин добиваше збогум
во последната група. Од седумте екипи домаќини во оваа ера, само три освоија
медали и покрај стартот со глава. Како резултат на тоа, ФИБА го натера тимот
домаќин да се натпреварува во прелиминарната рунда почнувајќи од 1986
година.

Во 1986 година, турнирот накратко се прошири на 24 екипи. Во групната фаза

од прелиминарното коло се натпреваруваа четири групи од по шест екипи.
Првопласираните три тима во секоја група потоа се натпреваруваа во втората
групна фаза, по што следеше нокаут турнир со четири тима меѓу првите две
финалисти во секоја група. Шампионатот се намали на 16 екипи за турнирот во
1990 година. Трите турнири помеѓу 1990 и 1998 година, секој имал две групни
фази проследени со нокаут турнир со четири тима за да се одредат освојувачите
на медали. Турнирот во 2002 година ја прошири нокаут рундата на осум екипи.

Во 2006 година, ФИБА донесе одлука да се прошири на 24 тимови и го воведе

форматот што беше во сила до 2014 година.[7] Според тој формат, тимовите беа
поделени во четири групи од прелиминарната рунда од по шест екипи.

Во 2019 година, завршниот турнир се прошири на 32 екипи.Доколку тимовите

треба да бидат изедначени на крајот од прелиминарната рунда, нерешените се
прекинуваат според следните критериуми по редослед

Трофејот Најсмит

Од 1967 година, на шампионот на секој турнир му се доделува трофејот Нејсмит,

именуван во чест на пронаоѓачот на кошарката, Џејмс Нејсмит. Трофејот беше
планиран уште од првото Светско првенство во 1950 година, но не се оствари
се додека ФИБА конечно не нарача трофеј во 1965 година, откако доби
донација од 1.000 американски долари. Оригиналниот трофеј се користеше од
1967 до 1994 година. Воведен е ажуриран трофеј за Светското првенство на
ФИБА во 1998 година, а оригиналот сега се наоѓа во Фондацијата Педро
Ферандиз во Шпанија.

Вториот трофеј е дизајниран во форма на лотос инспирирана од Египет, на која

има врежани мапи на континентите и скапоцени камења кои ги симболизираат
петте континенти (ФИБА Америка ги претставува и Северна Америка и Јужна
Америка). Името на д-р Нејсмит е врежано на сите четири страни со латински,
арапски, кинески и египетски хиероглифи. Трофејот е висок 47 сантиметри (18,5
инчи) и тежок девет килограми (дваесет фунти).

Најновиот дизајн на трофејот Нејсмит беше откриен на церемониите за

извлекување на квалификациите за Светското првенство на ФИБА во 2019
година, последен на 7 мај 2017 година. , а во основата се наоѓаат имињата на
претходните шампиони на светските купови. На „обрачот“ на трофејот е
врежано и оригиналното име на ФИБА (Federation Internationale de Basketball
Amateur). Трофејот е дизајниран од Radiant Studios Ltd, а рачно изработен од
сребрениот Томас Лајт.