საგანი - ენათმეცნიერების შესავალი (დასკვნითი გამოცდა), 2022-2023 - გაზაფხულის სემესტრი

დასკვნითი წერითი გამოცდა მოიცავს 2 თემას (თითოეული 10 ქულიანი) და 4 კითხვას (თითოეული 5

ქულიანი), სულ - 40 ქულა.
ხანგრძლივობა- 3 საათი

თემები (10 ქულიანი)

1. ენის რაობა და ფუნქციები. [1. ეშ, გვ.8-22; 2.ეშს, გვ.6-11; 3.თეკ, გვ.17-20];
2. ენის ოთხი ძირითადი თავისებურება და ფ. დე სოსიურის 4 გარემოება ენობრივ ნიშანთა
ცვლილების შესახებ. [1.ეშ, გვ.31-36; 2.ეშს, გვ.16-21; 3.თეკ, გვ. 23-26];
3. ქართული ენის ხმოვანთა და თანხმოვანთა კლასიფიკაცია. [1.ზფს, გვ.67-75; 80-94; 2.ეშს, გვ.48-52, 60-63;
65-67; 3.ეშ, გვ. 68-70, 90-94];
4. ენა და მეტყველება. სინქრონია და დიაქრონია. [1.ეშ, გვ.28-31, 37-41; 2.ეშს, გვ.11-12, 28-32; 3.თეკ, გვ.21, 27];
5. ენა, დიალექტი და იდიოლექტი; ქართული ენის დიალექტები. ქართველური ენები.
[1.ეშ, გვ.41-48; 2.ეშს, გვ.21-24; 27-28; 3. ეშ(ა.ჩ.) - II თავი - §13, §15, გვ. 301-303];
6. ბგერათშეერთებები. ბგერათშეერთების III წესი. ჰარმონიული კოპლექსები.
[1.ზფს, გვ.101-103,111-113; 2.ეშს, გვ.74-77];
7. სტრუქტურული სინტაქსი: ზმნის ვალენტობა, პირიანობა და აქტანტები. [1. თეკ, გვ. 250-257];
8. ქართული დამწერლობის წარმოშობის თეორიები. [1. ეშ, გვ. 124-129; 2.თეკ, გვ.515-519];
9. ფონემის ცნება. ფონოლოგიური ანალიზის 3 წესი.[1.თეკ, გვ. 121-124; 2.ეშ, გვ. 77-84];
10. მორფი. ალომორფი. მორფემა.მორფოლოგიური ანალიზის პრინციპები.
[1.ეშ, გვ. 132-141; 2.თეკ, გვ. 178-185, 189];
11. ანბანური დამწერლობა. [1.თეკ, გვ.507-509; 2. ეშ, გვ. 129-131];
12. უშუალო შემადგენლური ანალიზი. ტრანსფორმაციულ-წარმომშობი გრამატიკა.
[1. თეკ, გვ. 237-242; 266-268; 2. ეშ, გვ. 155-163];
13. ისტორიულ-შედარებითი მეთოდი. მაგალითები ქართველური ენებიდან.
[1. ეშ, გვ. 273-287; 2. თეკ, გვ. 524-526];
14. ფლექსია-დერივაცია; აფიქსთა სახეობები. აფიქსთა მაგივრობის გამწევი საშუალებები.
[1.ეშ, გვ. 141-146; 2.თეკ, გვ.180-183];
15. ენათა მორფოლოგიური კლასიფიკაცია; [1. ეშ, გვ. 287-290; 2. თეკ, გვ. 409-413];
16. ენათა გენეალოგიური კლაციფიკაცია; [1. ეშ, გვ. 249-273; 2. თეკ, გვ. 613-614];
17. ფონეტიკის შესწავლის საგანი და ობიექტი; [1.ზფს, გვ.3-11; 2.ეშს, გვ.38-41; 3.ეშ, გვ.66];
18. ასიმილაცია. სინჰარმონიზმი. უმლაუტი. [1. ეშ, გვ. 107-110; 2. ეშს, გვ. 81, 83-84;3. ზფს, გვ.120-124, 200-202];
19. სემიოტიკა. ნიშანთა ტიპები. ნიშანთა სისტემის შესწავლის ასპექტები.
[1. ეშ , გვ.36; 2. თეკ, გვ.29-31; 32-33. 3. ფ. დე სოსიური, ზოგადი ენათმეცნიერების კურსი გვ. 27-29];
20. ობიექტი-ენა და მეტაენა. ენობრივი სისტემის დუალობა და პროდუქტიულობა. [1.თეკ, გვ. 22-23; 28-29];
21. სინტაქსის შესწავლის ობიექტი და საგანი. ტრადიციული სინტაქსი.
[1. თეკ, გვ. 246-247; 2. ეშ, გვ. 149-152; 3. ეშს, გვ. 216-219];
22. ლექსიკოლოგია. სემანტიკური სამკუთხედი. პოლისემია, ეტიმოლოგია, ევფემიზმი.
[1. თეკ - გვ. 335-336, 356, 362-369; 2. ეშ, გვ. 210-216, 222-224, 230-231, 245-246]

კითხვები: (5 ქულიანი)
1. დაასახელეთ დინამიკური მახვილის სახეობები. [1. ეშ, გვ. 103-106];
2. რას აღნიშნავს სილაბოგრამა? [ 1.თეკ, გვ.495];
3. რას აღნიშნავს გრაფემა ანბანურ სისტემაში? [1.თეკ, გვ.495];
4. განმარტეთ ტერმინები: ფონემა-ალოფონი. [1.თეკ, გვ.123-124; 2. ეშ, გვ. 77-78];
5. რას აღნიშნავს გრაფემა ლოგოგრაფიულ სისტემაში? [1.თეკ, გვ.495];
6. განმარტეთ ტერმინი - ჰაპლოლოგია. [1. ეშ, გვ. 112;2. ეშს, გვ. 85 ];

1
7. განმარტეთ არტიკულაციურად და აკუსტიკურად ტერმინი: პალატალიზაცია.
[1. ეშ, გვ. 108-109; 2. ეშს, გვ. 79];
8. დაასახელეთ ერთ-ერთი გადაშენებული ენა სემიტურ ენათაგან. [1. ეშ, გვ. 260; 2. ეშს, გვ. 306 ];
9. რა განსხვავებაა სონორსა და სონანტს შორის? [1. ეშ, გვ. 99-100; 2.თეკ, გვ. 151];
10. განმარტეთ ტერმინი დისიმილაცია და დაასახელეთ სამი მაგალითი. [1. ეშ, გვ. 111-112];
11. განმარტეთ ტერმინი ასიმილაცია და დაასახელეთ სამი მაგალითი.
[1. ეშ, გვ. 107-108, 2. ეშს, გვ. 81; 3. ზფს, გვ.120-124];
17. განმარტეთ ტერმინები: მორფემა-ალომორფი.
[1.ეშ, გვ. 132-134; , 2. ეშს, გვ. 176-179; 3. თეკ, გვ. 178-179, 189];
18. განმარტეთ არტიკულაციურად და აკუსტიკურად ტერმინი: ველარიზაცია.
[ზფს, გვ.118-120; 2. ეშს, გვ. 79];
19. რა განსხვავებაა ცნებასა და წარმოდგენას შორის? [1. ეშ, გვ. 8-14];
20. განმარტეთ ტერმინი - ადსტრატული ენა. [1.თეკ, გვ. 602];
21. განმარტეთ ტერმინი - ინტერფერენცია. [1.თეკ, გვ. 604];
22. განმარტეთ ტერმინი - სუბსტრატი ენა. [1.თეკ, გვ. 604];
23. განმარტეთ ტერმინი - სინონიმია.[1.თეკ, გვ. 365; 2. ეშ, გვ. 218];
24. განმარტეთ ტერმინი - ომონიმია. [1.თეკ, გვ. 362; 2. ეშ, გვ. 220];
25. განმარტეთ ტერმინი - ანტონიმია. [1.თეკ, გვ. 369; 2. ეშ, გვ. 225];
26. განმარტეთ ტერმინი - ტაბუ. [1.თეკ, გვ. 368; 2. ეშ, გვ. 230];
27. რა არის პარონიმები? [1.თეკ, გვ. 364];
28. რაარის ალოგლოტოგრაფია? [1. თეკ, გვ. 520-521];
29. რა განისაზღვრება გლოტოქრონოლოგიის მეთოდის საშუალებით? [1. თეკ - გვ.; 589-591; 592-597];
30. რა განსხვავებაა რელაციურ (ფლექსიურ) და დერივაციულ აფიქსებს შორის?
[1. ეშ, გვ. 141–144; 2. ეშს, გვ. 192–193; 3. თეკ, გვ. 180–183]
31. განმარტეთ ტერმინი - ჰომორგანულობა, დაასახელეთ მაგალითები. [1. ზფს, გვ. 48];
32. განმარტეთ ტერმინი - ჰეტერორგანულობა, დაასახელეთ მაგალითები. [1. ზფს, გვ. 48];
33. განმარტეთ ტერმინი - ჰეტეროგენურობა, დაასახელეთ მაგალითები. [1. ზფს, გვ. 48];
34. განმარტეთ ტერმინი - ჰომოგენურობა, დაასახელეთ მაგალითები. [1. ზფს, გვ. 48];
35. კავკასიის ენათა რომელ ქვეჯგუფს ეკუთვნის აფხაზური ენა? [1. ეშ, გვ. 264; 2. ეშს, გვ. 311];
36. ენათა რომელ ოჯახს ეკუთვნის სომხური ენა? [1. ეშ, გვ. 259; 2. ეშს, გვ. 303];
37. კავკასიის ენათა რომელ ჯგუფს ეკუთვნის ხუნძური (ავარიული)ენა? [1. ეშ, გვ. 265; 2. ეშს, გვ. 312];
38. ენათა რომელ ოჯახს ეკუთვნის ბალყარული ენა? [1. ეშ, გვ. 262;2. ეშს, გვ. 309];
39. ინდოევროპულ ენათა ოჯახის რომელ ჯგუფს ეკუთვნის ოსური ენა? [ 1. ეშ, გვ. 251;2. ეშს, გვ. 293 ];
40. კავკასიის ენათა რომელ ჯგუფს ეკუთვნის ინგუშური ენა? [1. ეშ, გვ. 264; 2. ეშს, გვ. 312];
41. ინდოევროპულ ენათა ოჯახის რომელ ჯგუფს ეკუთვნის ინგლისური ენა? [1. ეშ, გვ. 254; 2. ეშს, გვ. 297 ];
42. ინდოევროპულ ენათა ოჯახის რომელ ჯგუფს ეკუთვნის პროვანსული ენა? [1. ეშ, გვ. 256; 2. ეშს, გვ. 300 ];
43. ენათა რომელ ოჯახს ეკუთვნის აისორული ენა? [1. ეშ, გვ.260; 2. ეშს, გვ. 306 ]
44. ენათა რომელ ოჯახს ეკუთვნის ქურთული ენა? [1. ეშ, გვ.251; 2. ეშს, გვ. 293]
45. ინდოევროპულ ენათა ოჯახის რომელ ჯგუფს ეკუთვნის ნორვეგიული ენა? [1. ეშ, გვ.254;2. ეშს, გვ. 298]
46. ინდოევროპულ ენათა ოჯახის რომელ ჯგუფს ეკუთვნის მოლდავური ენა? [1. ეშ, გვ.257;2. ეშს, გვ. 301]
47. ინდოევროპულ ენათა ოჯახის რომელ ჯგუფს ეკუთვნის შოტლანდიური ენა? [1. ეშ, გვ.258;2. ეშს, გვ. 302]
48. ენათა რომელ ოჯახს ეკუთვნის იაკუტური ენა? [1. ეშ, გვ.263; 2. ეშს, გვ. 310]
49. ენათა რომელ ოჯახს ეკუთვნის აზერბაიჯანული ენა? [1. ეშ, გვ.262;2. ეშს, გვ. 308]
50. კავკასიის ენათა რომელ ქვეჯუფს ეკუთვნის ყაბარდოული ენა? [1. ეშ, გვ.264; 2. ეშს, გვ. 312]
51. კავკასიის ენათა რომელ ჯუფს ეკუთვნის თაბასარანული ენა? [1. ეშ, გვ. 265; 2. ეშს, გვ. 313]
52. კავკასიის ენათა რომელ ქვეჯუფს ეკუთვნის უდიური ენა? [1. ეშ, გვ.266; 2. ეშს, გვ. 314]
53. დაასახელეთ ერთ-ერთი გადაშენებული ენა ირანულ ენათა ჯგუფიდან [1. ეშ, გვ.251-2; 2. ეშს, გვ. 293-4]
54. დაასახელეთ ერთ-ერთი გადაშენებული ენა რომანულ ენათა ჯგუფიდან [1. ეშ, გვ.257; 2. ეშს, გვ. 301]
55. დაასახელეთ 2 განკერძოებული (იზოლირებული) ენა. [1. თეკ, გვ. 614]
2
56. დაასახელეთ მეგრული ენის დიალექტები. [1. ეშ(ა.ჩ.) გვ. 301-303; 2. XIII ლექციის სლაიდშოუ]
57. დაასახელეთ სვანური ენის დიალექტები. [1. ეშ(ა.ჩ.) გვ. 301-303; 2. XIII ლექციის სლაიდშოუ]
58. დაასახელეთ ლაზური ენის დიალექტები. [1. ეშ(ა.ჩ.) გვ. 301-303; 2. XIII ლექციის სლაიდშოუ]
59. ჩამოთვალეთ საქართველოს ფარგლებს გარეთ არსებული დიალექტები.
[1. ეშ, გვ.44; 2. ეშს, გვ. 23; 3. ეშ(ა.ჩ.) გვ. 28]
57. სად და როდის შეიქმნა რაციონალური ანუ ზოგადი გრამატიკა? [1. ეშ(ა.ჩ.) გვ. 7-9]; 2. ეშს, გვ. 249-250]
58. რა განსხვავებაა ლექსიკოლოგიასა და ლექსიკოგრაფიას შორის?
[1. ეშ, გვ. 210, 247; 2.ეშს, გვ. 117, 170; 3. თეკ, გვ.348, 398].
59. ვინ არის ტრანსფორმაციულ-წარმომშობი გრამატიკის თეორიის ავტორი? [1. თეკ, გვ.266].
60. რა ეწოდება ადამიანის აზროვნებას ცნებებით? [1. ეშ, გვ.8-22; 2.ეშს, გვ. 112-14]
61. რას აღნიშნავს უშუალო შემადგენლებში VP? [1. თეკ, გვ. 237-242; 266-268; 2. ეშ, გვ. 155-163];
62. რას აღნიშნავს უშუალო შემადგენლებში NP? [1. თეკ, გვ. 237-242; 266-268; 2. ეშ, გვ. 155-163];
63. დაშალეთ მორფემებად სიტყვა: გგგგგგგგგგგ
64. რამდენვალენტიანია ზმნა ჰჰჰჰჰჰჰჰ და რამდენი პირია გამოხატული ამ ზმნურ ფორმაში.