ChuongXI Nhiem 1

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
CHƯƠNG XI
NHIỄM
571 572
PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2
VIÊM MÀNG NÃO MỦ - Ở TRẺ NHŨ NHI:

SỐT LIÊN TỤC TRÊN TRẺ: MỆT MỎI, BUỒN NGỦ, NGỦ GÀ, RÊN RỈ
LÊ THỊ KIM
(KHÓC KHI BỒNG ẲM; BỎ BÚ, ÓI, NHỢN ÓI, RỐI LOẠN TRI GIÁC, THÓP
PHỒNG (KHÁM Ở TƯ THẾ NGỒI VÀ NGOÀI CƠN KHÓC), CO GIẬT,
VIÊM MÀNG NÃO MỦ (VMNM) LÀ MỘT KHẨN CẤP NỘI KHOA, LÀ HIỆN
GIẢM TRƯƠNG LỰC CƠ (MỀM NHŨN) HOẶC TĂNG TRƯƠNG LỰC CƠ,
TƯỢNG VIÊM CỦA MÀNG NÃO DO SỰ XÂM LẤN VÀ TĂNG SINH CỦA VI
DẤU THẦN KINH ĐỊNH VỊ (CÓ THỂ CÓ HOẶC KHÔNG), TỬ BAN CÓ THỂ
TRÙNG TRONG DỊCH NÃO TỦY, ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG SỰ HIỆN DIỆN
CÓ HOẶC KHÔNG.
CỦA TẾ BÀO VIÊM TRONG DỊCH NÃO TỦY.
3.2. DẤU HIỆU NẶNG
1. NGUYÊN NHÂN - CÓ TỬ BAN (LAN NHANH VÀ HỌAI TỬ)
- TRẺ < 3 THÁNG TUỔI: - RỐI LOẠN HUYẾT ĐỘNG HỌC:
+ STREPTOCOCCUS NHÓM B.  NHỊP TIM NHANH.
+ LISTERIA MONOCYTOGÈNES.  THỜI GIAN HỒI PHỤC SẮC DA TĂNG.
+ TRỰC TRÙNG GRAM (-) (E. COLI).  HUYẾT ÁP GIẢM, TRỤY MẠCH, CHI LẠNH.
- TRẺ NHŨ NHI > 3 THÁNG TUỔI:  RỐI LOẠN TRI GIÁC HOẶC CO GIẬT (TĂNG ÁP LỤC NỘI SỌ, HÔN
+ PHẾ CẦU. MÊ).
+ NÃO MÔ CẦU. - CHỌC DÒ TỦY SỐNG:
+ HEMOPHILUS INFLUENZAE TYPE B. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH DỰA VÀO TỦY SỐNG.
+ E. COLI.  DỊCH NÃO TỦY LỜ ĐỤC (HOẶC NHƯ NƯỚC VO GẠO  PHẢI ĐIỀU
TẦN SUẤT MẮC HEMOPHILUS INFLUENZAE GIẢM NHIỀU TỪ KHI CÓ TRỊ NGAY KHÔNG CHẬM TRỄ).
CHỦNG NGỪA.
 NẾU DỊCH NÃO TỦY HƠI MỜ HOẶC TRONG, CÓ THỂ CHỜ KẾT QUẢ
2. SINH LÝ BỆNH HỌC NHUỘM GRAM (1/2 GIỜ SAU).
- HẦU HẾT TÁC NHÂN ĐI VÀO MÀNG NHỆN QUA ĐƯỜNG MÁU THÊM VÀO  TẾ BÀO TĂNG ĐA SỐ LÀ ĐA NHÂN (ĐÔI KHI PHẢN ỨNG ĐƠN NHÂN
ĐÓ CHÚNG CÓ THỂ XUYÊN QUA NHỮNG TỔN THƯƠNG CƠ HỌC, NHƯ ĐI TRƯỚC SỰ XUẤT HIỆN ĐA NHÂN HOẶC DO XÉT NGHIỆM RẤT
KHI VỠ SÀN SỌ, HOẶC SỰ LAN TRỰC TIẾP TỪ NHIỄM TRÙNG TAI SỚM HOẶC BỆNH NHÂN ĐÃ SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRƯỚC [VIÊM
GIỮA, SÀO BÀO, XOANG, HỐC MẮT HOẶC NHỮNG CẤU TRÚC LÂN MÀNG NÃO MỦ CỤT ĐẦU]).
CẬN.  ĐẠM DỊCH NÃO TỦY TĂNG TRÊN 0,5G/L.
- NGÀY NAY NGƯỜI TA NGHĨ RẰNG PHẦN LỚN TỔN THƯƠNG GÂY  ĐƯỜNG DỊCH NÃO TỦY GIẢM.
NÊN BỞI NHIỄM TRÙNG MÀNG NÃO LÀ KẾT QUẢ TỪ SỰ ĐÁP ỨNG  TỶ LỆ ĐƯỜNG (DỊCH NÃO TỦY)/ĐƯỜNG HUYẾT < 0,4 (THỬ CÙNG
CỦA HỆ THỐNG MIỄN DỊCH CỦA KÝ CHỦ ĐỐI VỚI SỰ NHIỄM TRÙNG LÚC).
CHỨ KHÔNG PHẢI DO CHÍNH VI KHUẨN. SỰ PHÓNG THÍCH CHẤT  LACTATE > 3MMOL/L.
TRUNG GIAN GÂY VIÊM, SỰ KÍCH HOẠT TẾ BÀO ĐA NHÂN ĐI ĐÔI VỚI  XÉT NGHIỆM TRỰC TIẾP: SOI VÀ NHUỘM GRAM:
TỔN THƯƠNG NỘI MẠC DẪN ĐẾN PHÙ NÃO, TĂNG ÁP LỰC NỘI SỌ VÀ  TRỰC TRÙNG GRAM (-): HAEMOPHILUS INFLUENZAE.
LÀM GIẢM TƯỚI MÁU NÃO.  SONG CẦU GRAM (-): MENINGOCOQUE.
3. CHẨN ĐOÁN  SONG CẦU GIAM (+): PNEUMOCOQUE.
DỰA VÀO TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG VÀ CHỌC DÒ TỦY SỐNG.  CẤY DỊCH NÃO TỦY – KHÁNG SINH ĐỒ.
3.1. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG  KHÁNG THỂ HÒA TAN (MÁU, NƯỚC TIỂU) DỄ DÀNG CÓ CHẨN
- Ở TRẺ LỚN TRÊN 3 TUỔI: ĐOÁN NHANH.
SỐT, NHỨC ĐẦU, ÓI, BỎ ĂN, SỢ ÁNH SÁNG, RỐI LOẠN TRI GIÁC VÀ - CHỐNG CHỈ ĐỊNH CHỌC DÒ:
HỘI CHỨNG MÀNG NÃO: CỔ CỨNG, DẤU KERNIG (TRẺ NẰM NGỬA  HUYẾT ĐỘNG HỌC KHÔNG ỔN ĐỊNH.
CHÂN DUỖI THẲNG, KHI NÂNG CHÂN LÊN GẬP HÁNG VÀO THÂN, TRẺ  DẤU THẦN KINH KHU TRÚ.
ĐAU LƯNG), BRUDZINSKI (+) (TRẺ NẰM NGỬA GẬP CỔ SẼ GÂY CO  DẤU HIỆU TĂNG ÁP LỰC NỘI SỌ (HÔN MÊ, HUYẾT ÁP CAO, NHỊUP
GỐI VÀ HÁNG). TIM CHẬM VÀ PHÙ GAI).
 RỐI LOẠN ĐÔNG MÁU.
573 574

 NHIỄM TRÙNG TẠI VỊ TRÍ CHỌC DÒ. - CẤY LAO THỜI GIAN LÂU:
3.3. CÁC XÉT NGHIỆM ĐỊNH HƯỚNG TÌNH TRẠNG NHIỄM TRÙNG 1-2 THÁNG
- CÔNG THỨC MÁU: BẠCH CẦU TĂNG, ĐA NHÂN TRUNG TÍNH. X QUANG PHỔI: ĐÔI KHI
- CRP TĂNG > 20MG/L, CRP MÁU ĐẠT NỒNG ĐỘ ĐỈNH Ở 36 – 50 GIỜ THẤY TỔN THƯƠNG LAO
SAU KHI VIÊM BẮT ĐẦU. KÊ, HẠCH RỐN PHỔI
- CẤY MÁU. VIÊM - GIỐNG VIÊM MÀNG NÃO MỦ DỊCH NÃO TỦY: TRONG
- ION ĐỒ. MÀNG - ĐẠM BÌNH THƯỜNG
3.4. CÁC XÉT NGHIỆM KHÁC NÃO HOẶC TĂNG NHẸ
- X QUANG PHỔI, PCR, VS. SIÊU VI - ĐƯỜNG BÌNH THƯỜNG
- SIÊU ÂM XUYÊN THÓP. CÓ KHI GIẢM: ÍT
- SOI ĐÁY MẮT. - TẾ BÀO: (GIỐNG LAO)
- KHÁM TAI MŨI HỌNG. LYMPHÔ > ĐA NHÂN (VÀI
- CHỤP CT SCAN HOẶC MRI (CHỤP CỘNG HƯỞNG TỪ). CHỤC, VÀI TRĂM)
4. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT - CẤY (-)
BỆNH LÂM SÀNG, DỊCH TỄ, BỆNH CÁC XÉT NGHIỆM CẬN LÂM VIÊM - SỐT CAO ++, CO GIẬT, DIỄN DỊCH NÃO TỦY: BÌNH
SỬ, DIỄN TIẾN BỆNH SÀNG NÃO TIẾN Ồ ẠT THƯỜNG CÓ KHI ĐẠM TĂNG
VIÊM - SỐT CAO, NHỨC ĐẦU, ÓI DỊCH NÃO TỦY: LỜ ĐỤC, - BABINSKI (), DẤU THẦN NHẸ, ĐƯỜNG BÌNH
KINH ĐỊNH VỊ () THƯỜNG, TẾ BÀO KHÔNG
MÀNG VỌT ĐỤC, MỦ, TRONG
NÃO - KERNIG (+) - ĐẠM > 0,4G/L - RỐI LOẠN TRI GIÁC (HÔN TĂNG, ÁP LỰC TĂNG.
MỦ - BRUDZINSKI (+) - ĐƯỜNG < ½ ĐƯỜNG MÊ)
- CO GIẬT () HUYẾT VIÊM - SỐT CAO, HỘI CHỨNG DỊCH NÃO TỦY: TẾ BÀO
- DIỄN TIẾN NHANH, Ồ ẠT - BẠCH CẦU ĐA NHÂN > NÃO MÀNG NÃO (+) GIỐNG LAO HOẶC SIÊU VI
TRONG VÒNG 1-2 NGÀY, LYMPHO MÀNG - CO GIẬT VÀ HÔN MÊ - ĐẠM BÌNH THƯỜNG
XUẤT HIỆN DẤU MÀNG NÃO - VI TRÙNG NHUỘM GRAM, NÃO - DẤU THẦN KINH ĐỊNH VỊ () HOẶC TĂNG NHẸ
RÕ. SOI TRỰC TIẾP, CẤY (+), - BABINSKI () - ĐƯỜNG BÌNH THƯỜNG
KHÁNG SINH ĐỒ (+) 5. ĐIỀU TRỊ
- CRP > 20MG/L 5.1. KHÁNG SINH
KHÁNG NGUYÊN HÒA TAN 5.1.1. NHŨ NHI VÀ TRẺ DƯỚI 5 TUỔI
(DỊCH NÃO TỦY, NƯỚC A) TRONG TRƯỜNG HỢP VI TRÙNG ĐƯỢC XÁC ĐỊNH (XÉT NGHIỆM SOI
TIỂU, HUYẾT THANH) TRỰC TIẾP NHUỘM GRAM VÀ KHÁNG NGUYÊN HÒA TAN), KHÁNG SINH
VIÊM - SỐT NHẸ, SỐT KÉO DÀI DỊCH NÃO TỦY: TRONG, CHO NHƯ SAU:
MÀNG - XUẤT HIỆN DẤU MÀNG NÃO VÀNG CHANH, LỜ ĐỤC - S. PNEUMONIAE: ĐƯỢC NHẬN RA TRONG 75% TRƯỜNG HỢP XÉT
NÃO CHẬM SO VỚI SỐT - ĐẠM TĂNG CAO 1-2G/L NGHIỆM TRỰC TIẾP BẰNG NHUỘM GRAM
LAO - HÔN MÊ (+) HOẶC HƠN NỮA  CEFOTAXIM 200 – 300MG/KG/NGÀY CHIA 4 LẦN TMC.
- BABINSKI THƯỜNG (+) - ĐƯỜNG: GIẢM RÕ CÓ KHI  HOẶC CEFTRIAXONE 100 – 200MG/KG/NGÀY CHIA 1 - 2 LẦN TMC.
- DẤU THẦN KINH ĐỊNH VỊ CÒN VẾT + VACOMYCIN 60MG/KG/NGÀY CHIA 4 LẦN TRUYỀN TM TRONG
THƯỜNG (+), CO GIẬT (+) - TẾ BÀO LYMPHO > ĐA 1 GIỜ.
- TIẾP XÚC LAO (+) NHÂN (VÀI CHỤC, VÀI - MENINGOCOQUE:
TRĂM.  CEFOTAXIM 200MG/KG/24GIỜ CHIA 4 LẦN TIÊM TM CHẬM.
- CẤY THƯỜNG (-), SOI TÌM  HOẶC CEFTRIAXONE 100 – 150MG/KG/24 GIỜ CHIA 1 - 2 LẦN TMC.
VI TRÙNG KHÁNG CỒN, - H. INFLUENZAE (TRẺ CHƯA CHÍCH NGỪA):
TOAN (NHUỘM) ZIEHL  CEFOTAXIM 200MG/KG/24 GIỜ CHIA 4 LẦN TIÊM TM CHẬM.
NEELSEN  HOẶC CEFTRIAXONE 100 – 150MG/KG/24 GIỜ CHIA 1 -2 LẦN TMC.
575 576

B. TRONG TRƯỜNG HỢP KHÔNG XÁC ĐỊNH ĐƯỢC VI TRÙNG HOẶC DỰA VÀO KHÁNG SINH ĐỒ, KHẢ NĂNG NHẠY CẢM VÀ KHÁNG THUỐC
VIÊM MÀNG NÃO CỤT ĐẦU (ĐÃ ĐIỀU TRỊ Ở TUYẾN TRƯỚC) VÌ CỦA VI TRÙNG.
PNEUMOCOQUE KHÁNG THUỐC CAO NÊN ĐIỀU TRỊ: - THỜI GIAN ĐIỀU TRỊ KHÁNG SINH:
 CEFOTAXIM 200 – 300MG/KG/24 GIỜ  MENINGOCOQUE 7 – 10 NGÀY.
+ VANCOMYCIN
 HOẶC CEFTRIAXONE 150 – 200MG/KG/GIỜ  HIB 10 – 14 NGÀY.
5.1.2. TRẺ LỚN HƠN 5 TUỔI 60MG/KG/GIỜ  PNEUMOCOQUE ÍT NHẤT LÀ 10 NGÀY.
- DO SỰ GIA TĂNG KHÁNG THUỐC CỦA MENINGOCOQUE (VI TRÙNG  STAPHYLOCOQUE AUREUS 14 – 21 NGÀY.
THƯỜNG GẶP TRONG LỨA TUỔI NÀY) ĐỐI VỚI AMOXICILLIN (TRÊN - TRẺ < 3 THÁNG TUỔI 14 – 21 NGÀY.
20%) NÊN DÙNG:  XÉT NGHIỆM DỊCH NÃO TỦY SAU KHI NGƯNG ĐIỀU TRỊ KHÁNG
 CEFOTAXIM 200MG/KG/GIỜ. SINH LÀ KHÔNG CẦN THIẾT NẾU DIỄN TIẾN LÂM SÀNG VÀ CRP
 HOẶC CEFTRIAXONE 100MG/KG/GIỜ. TRỞ VỀ BÌNH THƯỜNG.
- ĐỐI VỚI VIÊM MÀNG NÃO DO HIB Ở TRẺ KHÔNG CHÍCH NGỪA CŨNG  NẾU ĐƯỜNG DỊCH NÃO TỦY KIỂM SOÁT CÒN THẤP, TIÊN LƯỢNG
ĐIỀU TRỊ NHƯ TRÊN. RẤT NẶNG, THÁI ĐỘ ĐIỀU TRỊ PHẢI PHÙ HỢP VÀ THEO DÕI
- TRƯỜNG HỢP GỢI Ý VIÊM MÀNG NÃO DO PNEUMOCOQUE (TIỀN NGHIÊM NGẶT (XÉT NGHIỆM DỊCH NÃO TỦY VÀ CHỤP SỌ NÃO
CĂN CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO, HOẶC CÓ VIÊM MÀNG NÃO MỦ, VIÊM CẮT LỚP).
TAI GIỮA, VIÊM PHỔI, DẤU THẦN KINH NẶNG, CO GIẬT…) ĐIỀU TRỊ
NHƯ Ở TRẺ NHŨ NHI. GIÁ TRỊ DỊCH NÃO TỦY BÌNH THƯỜNG
5.2. ĐIỀU TRỊ TRIỆU CHỨNG SƠ SINH NON SƠ SINH ĐỦ TRẺ LỚN
- HẠN CHẾ NƯỚC VÀO (80ML/KG/NGÀY) NẾU NGHI NGỜ CÓ TIẾT ADH THÁNG THÁNG
KHÔNG THÍCH HỢP VÀ PHÙ NÃO. TẾ BÀO 9 (0 – 25) 8 (0 – 22) 0 -7
- CHỐNG PHÙ NÃO NẾU CÓ (MẠCH CHẬM, HUYẾT ÁP TĂNG, PHÙ GAI 57% ĐA NHÂN 61% ĐA NHÂN 0% ĐA NHÂN
THỊ, THAY ĐỔI TRI GIÁC VÀ TĂNG TRƯƠNG LỰC CƠ…) (XEM BÀI PHÙ ĐƯỜNG 24 – 63MG/ DL 34 -119MG/DL 24 – 80MG/ L
NÃO). (TRUNG BÌNH (TRUNG BÌNH
- TRỤY MẠCH SỬ DỤNG CAO PHÂN TỬ VÀ THUỐC VẬN MẠCH (XEM XỬ 52) 52)
TRÍ SỐC). ĐƯỜNG 55 – 105% 44 – 129% 50%
- CO GIẬT (XEM PHÁC ĐỒ CHỐNG CO GIẬT). DNT/ĐƯỜNG
- ĐIỀU CHỈNH RỐI LOẠN NƯỚC ĐIỆN GIẢI, CHÚ Ý HỘI CHỨNG TĂNG MÁU
TIẾT ADH KHÔNG THÍCH HỢP (HẠN CHẾ NƯỚC). ĐẠM 65 – 150MG/ DL 20 – 170MG/ DL 5 – 40MG/ DL
- CORTICOIDES CÒN BÀN CÃI: CÓ THỂ CHO CORTICOIDES SỚM
(TRUNG BÌNH (TRUNG BÌNH
TRƯỚC KHI DÙNG LIỀU KHÁNG SINH ĐẦU TIÊN VÀ NGẮN (4 NGÀY).
115) 90)
- DEXAMETHASONE 0,6MG/KG/NGÀY CHIA 2 HAY 4 LẦN TM, LÀM GIẢM
ÁP LỰC NỘI SỌ, GIẢM PHÙ NÃO VÀ GIẢM NỒNG ĐỘ LACTATE TRONG
DỊCH NÃO TỦY, VÀ CÓ THỂ CÓ LỢI TRONG VIÊM MÀNG NÃO DO
HAEMOPHILUS INFLUENZAE B HOẶC PNEUMOCOQUE ĐỂ GIẢM DI
CHỨNG ĐIẾC VÀ THẦN KINH.
5.3. DINH DƯỠNG
- BỆNH NHÂN TỈNH ĂN BẰNG ĐƯỜNG MIỆNG THEO NHU CẦU.
- BỆNH NHÂN MÊ: ĐẶT SONDE DẠ DÀY NUÔI ĂN.
- BỆNH NHÂN MÊ: CO GIẬT LIÊN TỤC HOẶC CÓ XUẤT HUYẾT TIÊU
HÓA: NUÔI ĂN TĨNH MẠCH.
5.4. THỜI GIAN ĐIỀU TRỊ
- CHỈ VIÊM MÀNG NÃO DO PNEUMOCOQUE, HAEMOPHILUS
INFLUENZAE CẦN KIỂM TRA DỊCH NÃO TỦY 48 GIỜ VÀ CẦN ĐỔI
KHÁNG SINH KHI DỊCH NÃO TỦY VÀ LÂM SÀNG KHÔNG CẢI THIỆN,
577 578

MỘT SỐ KHÁNG SINH CHÍCH DÙNG TRONG ĐIỀU TRỊ
XUYÊ
N QUA
LIỀU
HÀNG LẦN
TÊN THUỐC LƯỢNG/KG/CÂ PHỔ
RÀO CHÍCH
N NẶNG/NGÀY
MÁU
NÃO
AMPICILLINE 20 - 4 200MG - STREPTOCOCCU
AMOXICILLINE 30% S NHÓM B VÀ D
- PHẾ CẦU
- HI 60%
- NÃO MÔ CẦU
CEFOTAXIME 10 – 4 200 – 300MG - COCCI GRAM +
20% - BACILLE GRAM -
CEFTRIAXONE 10 – 2 100 - 200MG - COCCI GRAM +
20% - BACILLE GRAM -
CEFTAZIDIME 10 – 4 100 – 150MG - COCCI GRAM +
20% - BACILLE GRAM –
- PSEUDOMONAS
IMIPÉNÈME ≤ 20% 4 80 – 100MG LOẠI TIẾT
CILASTATINE CEPHALOSPORINA
SE
METRONIDAZOL 30 – 3 22 - 50MG KỴ KHÍ
E 50% KHÁNG
PENICILLINE
OXACILLINE ≤ 20% 3–4 200MG TỤ CẦU CÒN NHẠY
VỚI METHICILLINE
PENICILLINE G < 20% 3-4 100.000 - - PHẾ CẦU
400000 UI - NÃO MÔ CẦU
RIFAMPICINE < 20% 2 10MG - PHẾ CẦU
- NÃO MÔ CẦU
VANCOMYCINE ≤ 10% TRUYỀ 60MG - TỤ CẦU VÀ PHẾ
N LIÊN CẦU KHÁNG
TỤC PENICILLINE
HỢP CỘNG VỚI 
LACTAMINE
GENTAMYCINE ≤ 10% 3 6 – 7,5 NT
NÉTILMICINE ≤ 10% 3 6 – 7,5 NT
NHIỄM TRÙNG HUYẾT NÃO MÔ CẦU
579 580
THỂ TỐI CẤP 1.6. YẾU TỐ TIÊN LƯỢNG

LÊ THỊ THANH THỦY - TIÊU CHUẨN STIEHL DAMROSCH:
+ TỬ BAN LAN TỎA NHANH < 12H TỪ LÚC BẮT ĐẦU SỐT.
LÀ BỆNH NHIỄM TRÙNG DO SONG CẦU GRAM ÂM NEISSERIA + SỐC.
MENINGITIDIS GÂY RA, DIỄN TIẾN CẤP TÍNH ĐẾN SUY TUẦN HOÀN VÀ TỈ + DỊCH NÃO TỦY: BÌNH THƯỜNG.
LỆ TỬ VONG RẤT CAO TRONG VÒNG 24 GIỜ. + BC MÁU DƯỚI 10.000/MM3.
+ VS KHÔNG TĂNG.
1. CHẨN ĐOÁN NẾU CÓ HAI TIÊU CHUẨN ĐẦU CỘNG VỚI MỘT TRONG BA TIÊU
1.1. LÂM SÀNG CHUẨN SAU, TỈ LỆ TỬ VONG HƠN 90%.
- SỐT CAO ĐỘT NGỘT 390C – 400C. - THANG ĐIỂM F. LECLERC(SAMU).
- TỬ BAN: XUẤT HIỆN SỚM 1-2 NGÀY SAU SỐT, LÚC ĐẦU CÓ DẠNG K+ MÁU LAN ĐẦU: NẾU K+ TĂNG CAO HƠN 3.1 MEQ/L.
CHẤM SAU ĐÓ LAN NHANH NHƯ HÌNH BẢN ĐỒ HAY DẠNG BÓNG
NƯỚC, KÍCH THƯỚC 1-2MM ĐẾN VÀI CM. TỬ BAN CÓ MÀU ĐỎ THẪM 2. ĐIỀU TRỊ
HOẶC TÍM THẪM, BỜ KHÔNG ĐỀU, BỀ MẶT PHẲNG ĐÔI KHI CÓ HOẠI 2.1. NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ
TỬ TRUNG TÂM, THƯỜNG TẬP TRUNG Ở VÙNG HÔNG VÀ HAI CHI - KHÁNG SINH.
DƯỚI. - CHỐNG SỐC (NẾU CÓ).
- SỐC: XẢY RA RẤT SỚM TRONG 12 GIỜ ĐẦU CỦA BỆNH. DA XANH TÁI, 2.2. CHỐNG SỐC
LẠNH ĐẦU CHI, LƠ MƠ, NÓI SẢNG. MẠCH NHANH NHẸ HAY KHÔNG - THỞ OXY ẨM.
BẮT ĐƯỢC. HUYẾT ÁP KẸP HAY KHÔNG ĐO ĐƯỢC. THIỂU NIỆU HAY - TRUYỀN DỊCH L/R 20ML/KG/GIỜ. NẾU MẠCH, HUYẾT ÁP ỔN TA DUY
VÔ NIỆU. TRÌ 10ML/KG/GIỜ TRONG NHỮNG GIỜ SAU TÙY THUỘC VÀO TÌNH
1.2.CẬN LÂM SÀNG TRẠNG MẠCH, HUYẾT ÁP.
- HUYẾT ĐỒ, CẤY MÁU, PHẾT TỬ BAN TÌM SONG CẦU GRAM (-). - NẾU SAU KHI TRUYỀN 20ML/KG/GIỜ LẦN ĐẦU MÀ MẠCH, HUYẾT ÁP
- CRP, CN GAN THẬN, ION ĐỒ MÁU, ĐƯỜNG MÁU, KHÍ MÁU. KHÔNG ỔN, THAY BẰNG DUNG DỊCH ĐPT(GELATINE) 20ML/KG/GIỜ.
- CDTS: KHI NGHI NGỜ CÓ VMN KÈM THEO. - DOPAMINE: NÊN SỬ DỤNG SỚM NGAY LÚC BÙ DỊCH, LIỀU TĂNG DẦN
1.3. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH 3-10G/KG/PHÚT ĐẾN KHI HUYẾT ÁP ỔN ĐỊNH.
SỐT VÀ MỘT TRONG BA DẤU HIỆU SAU: - DOBUTAMINE: KHI ĐÃ DÙNG DOPAMINE LIỀU TỐI ĐA NHƯNG HUYẾT
 TỬ BAN ĐIỂN HÌNH: HÌNH BẢN ĐỒ, LAN NHANH, HOẠI TỬ TRUNG ÁP CHƯA ỔN, LIỀU TĂNG DẦN ĐẾN 20G/KG/PHÚT.
TÂM. - ĐO CVP SAU KHI BÙ GELATINE 20ML/KG/GIỜ MÀ TÌNH TRẠNG MẠCH,
 PHẾT TỬ BAN CÓ SONG CẦU GR(-). HUYẾT ÁP CHƯA ỔN, ĐỂ THEO DÕI VÀ ĐIỀU CHỈNH LƯỢNG DỊCH
 CẤY MÁU DƯƠNG TÍNH: NEISSERIA MENINGITIDIS. NHẬP.
1.4. CHẨN ĐOÁN CÓ THỂ - HYDROCORTISONE: 10-15MG/KG/LIỀU DÙNG MỖI 6 GIỜ, DÙNG
CHẤM XUẤT HUYẾT DẠNG TỬ BAN XUẤT HIỆN SỚM N1 –N2 SAU KHI TRONG 2-3 NGÀY.
SỐT. BẠCH CẦU MÁU TĂNG ĐA SỐ DA NHÂN TRUNG TÍNH. - CẦN THEO DÕI SÁT MẠCH, NHIỆT ĐỘ, HUYẾT ÁP, NƯỚC TIỂU
1.5. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT (SONDE TIỂU) TRONG 24- 48H ĐẦU.
- NHIỄM TRÙNG HUYẾT DO VI TRÙNG (HAEMOPLILLUS INFLUENZAE, 2.3. KHÁNG SINH: ĐIỀU TRỊ KHÁNG SINH 7-10 NGÀY
PSEUDOMONAS AERUGINOSA): DỰA VÀO CẤY MÁU. - PENICILLINE: 300.000 – 400.000 UI/KG/NGÀY CHIA LÀM 4-6 LẦN TIÊM
- SỐT XUẤT HUYẾT: CHẤM XUẤT HUYẾT, XUẤT HUYẾT, GAN TO, HCT TM.
TĂNG, TIỂU CẦU GIẢM. - CEFOTAXIME 200MG/K/NGÀY CHIA LÀM 4 LẦN TIÊM TMC HAY
- XUẤT HUYẾT GIẢM TIỂU CẦU: KHÔNG SỐT, CHẤM XUẤT HUYẾT XEN CEFTRIAXON 100MG/KG CHIA 2 LẦN TIÊM TMC.
KẼ MẢNG XUẤT HUYẾT, TIỂU CẦU GIẢM. - NẾU DỊ ỨNG NHÓM LACTAMINE CÓ THỂ DÙNG CHLORAMPHENICOL
75-100MG/KG/NGÀY CHIA 2 LẦN TIÊM TMC.
3. PHÒNG NGỪA
CHO NHỮNG NGƯỜI TRONG GIA ĐÌNH HOẶC NHÂN VIÊN Y TẾ TIẾP
XÚC VỚI TRẺ BỆNH:
581 582

- RIFAMPICINE: NGƯỜI LỚN 600MG/NGÀY X 2-3 NGÀY. LỴ TRỰC TRÙNG
TRẺ EM 20MG/KG/NGÀY X 2-3 NGÀY. ĐOÀN MINH QUANG
- HOẶC CIPROFLOXACINE: 500MG UỐNG LIỀU DUY NHẤT.
1. ĐẠI CƯƠNG
- GỒM 4 NHÓM: SHIGELLA DYSENTERIA, SHIGELLA FLEXNERI,
SHIGELLA BODYII VÀ SHIGELLA SONNEI.
- LIỀU GÂY BỆNH CỰC KỲ NHỎ, KHOẢNG 10 VI KHUẨN S. DYSENTERIA
CÓ THỂ GÂY NÊN BỆNH, TƯƠNG TỰ NHƯ VẬY LÀ 100 – 200 VI KHUẨN
ĐỐI VỚI S. SONNEI HOẶC S. FLEXNERI.
- THỜI GIAN Ủ BỆNH TỪ 12 GIỜ CHO ĐẾN 7 NGÀY, NHƯNG THÔNG
THƯỜNG TỪ 2 – 4 NGÀY VÀ TỶ LỆ NGHỊCH VỚI LƯỢNG VI KHUẨN BỊ
NHIỄM VÀO.
- ĐƯỢC LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG PHÂN – MIỆNG.
- MẶC DÙ BỆNH CÓ THỂ GẶP Ở MỌI LỨA TUỔI, NHƯNG HIẾM KHI Ở
TRẺ SƠ SINH VÀ < 6 THÁNG TUỔI. THƯỜNG GẶP NHẤT Ở TRẺ TỪ 2 –
4 TUỔI.
2. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
2.1. HỎI BỆNH
- KHỞI PHÁT ĐỘT NGỘT CƠN CO THẮT Ở BỤNG, SỐT CAO, ÓI MỬA,
CHÁN ĂN VÀ TIÊU CHẢY PHÂN LỎNG NHIỀU NƯỚC. CO GIẬT CÓ THỂ
LÀ MỘT BIỂU HIỆN SỚM CỦA BỆNH.
- ĐAU BỤNG, MÓT RẶN VÀ ĐI CẦU PHÂN CÓ NHẦY ĐÀM KÈM MÁU ĐỎ
TƯƠI VỚI KHỐI LƯỢNG PHÂN ÍT, CÓ THỂ XUẤT HIỆN KẾ TIẾP.
- THAY ĐỔI TRI GIÁC.
2.2. THĂM KHÁM
- CÁC DẤU HIỆU SINH TỒN.
- ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG MẤT NƯỚC.
- KHÁM PHÁT HIỆN BIẾN CHỨNG:
 THẦN KINH: RỐI LOẠN TRI GIÁC, CO GIẬT, CỔ CỨNG.
 NHIỄM TRÙNG NHIỄM ĐỘC: QUAN SÁT TỔNG TRẠNG.
 RỐI LOẠN ĐIỆN GIẢI: LI BÌ, CHƯỚNG BỤNG, CO GIẬT, GIẢM
TRƯƠNG LỰC CƠ.
 RỐI LOẠN KIỀM TOAN: THỞ NHANH SÂU.
3. CẬN LÂM SÀNG
3.1. HUYẾT ĐỒ
- TĂNG BC, VỚI BC ĐA NHÂN TRUNG TÍNH CHIẾM ƯU THẾ.
- NẾU NGHI NGỜ CÓ HỘI CHỨNG TÁN HUYẾT URÊ HUYẾT CAO: LÀM
THÊM PHẾT MÁU, ĐẾM TIỂU CẦU VÀ CHỨC NĂNG THẬN.
3.2. CẤY MÁU
ÍT CẦN THIẾT DO NHIỄM TRÙNG HUYẾT HIẾM KHI XẢY RA, NGAY CẢ
NHỮNG CA NẶNG
3.3. XÉT NGHIỆM PHÂN
583 584

- BẠCH CẦU VÀ HỒNG CẦU TRONG PHÂN.  MỘT SỐ NGHIÊN CỨU GỢI Ý AZITHROMYCINE LÀ THUỐC CÓ THỂ
- CẤY PHÂN VÀ KHÁNG SINH ĐỒ. LỰA CHỌN.
3.4. SIÊU ÂM BỤNG - LIỀU LƯỢNG:
KHI CẦN LOẠI TRỪ LỒNG RUỘT  NALIDIXIC ACID:
3.5. ION ĐỒ 55 MG/KG/NGÀY CHIA THÀNH 2 – 3 CỮ, TRONG 5 NGÀY.
KHI CÓ RỐI LOẠN TRI GIÁC, TRIỆU CHỨNG THẦN KINH, CHƯỚNG  TRIMETHOPRIME-SULFAMETHOXAZOLE:
BỤNG, GIẢM TRƯƠNG LỰC CƠ. 8 – 10 MG/KG/NGÀY CHIA THÀNH 2 CỮ, TRONG 5 NGÀY.
4. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH KHÔNG SỬ DỤNG CHO TRẺ < 2 THÁNG
SỐT + TIÊU ĐÀM MÁU + MÓT RẶN + CẤY PHÂN SHIGELLA DƯƠNG  CEFIXIME:
TÍNH 8 MG/KG/NGÀY CHIA THÀNH 1 – 2 CỮ, TRONG 5 NGÀY.
 CEFTRIAXONE:
5. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
50 MG/KG/NGÀY TMC HAY TB, DÙNG 1 LẦN/NGÀY, TRONG 5 NGÀY.
- NHIỄM CAMPYLOBACTER.
 CIPROFLOXACINE:
- NHIỄM E.COLI.
30 MG/KG/NGÀY CHIA THÀNH 2 CỮ, TRONG 5 NGÀY.
- NHIỄM SALMONELLA.
- LỴ AMIBE.  AZITHROMYCIN:
- TIÊU MÁU DO POLYPE TRỰC TRÀNG. NGÀY 1: 12 MG/KG UỐNG, 1 LẦN/NGÀY, KHÔNG QUÁ 500
MG/NGÀY.
- LỒNG RUỘT.
- BỆNH CROHN. NGÀY 2 – 5: 6 MG/KG UỐNG, 1 LẦN/ NGÀY, KHÔNG QUÁ 250
MG/NGÀY.
5.ĐIỀU TRỊ
- ĐIỀU TRỊ TÍCH CỰC CO GIẬT (NẾU CÓ).
- ĐIỀU TRỊ TÌNH TRẠNG MẤT NƯỚC.
- ĐIỀU TRỊ RỐI LOẠN ĐIỆN GIẢI.
- ĐIỀU TRỊ NÂNG ĐỠ: CHẾ ĐỘ ĂN GIÀU ĐẠM VÀ BỔ SUNG VITAMINE A,
KẼM.
- KHÁNG SINH:
 RẤT NHIỀU LOẠI KHÁNG SINH CÓ HIỆU QUẢ, TUY NHIÊN SỰ LỰA
CHỌN NGÀY CÀNG BỊ GIỚI HẠN LẠI DO TÌNH TRẠNG KHÁNG
THUỐC TRÊN TOÀN CẦU. DO ĐÓ, SULFONAMIDES,
TETRACYCLINES, AMPICILLINE, VÀ TRIMETHOPRIM-
SULFAMETHOXAZOLE KHÔNG ĐƯỢC KHUYẾN CÁO SỬ DỤNG NHƯ
KHÁNG SINH ĐẦU TAY.
 FLUOROQUINOLONES (CIPROFLOXACINE, OFLOXACINE) THƯỜNG
KHÔNG SỬ DỤNG CHO TRẺ DƯỚI 18 TUỔI TRỪ KHI NHỮNG
KHÁNG SINH KHÁC KHÔNG THÍCH HỢP.
 LỰA CHỌN ĐẦU TAY TRONG NHỮNG CA NGHI NGỜ NHIỄM
SHIGELLA LÀ KHÁNG SINH CEPHALOSPORINE THẾ HỆ 3, NHƯ
CEFTRIAXONE. CEPHALOSPORINE THẾ HỆ 3 DẠNG UỐNG (NHƯ
CEFIXIME) CŨNG HIỆU QUẢ.
 TRẺ DỊ ỨNG CEPHALOSPORINE THẾ HỆ 3 HOẶC NHIỄM SHIGELLA
KHÁNG CEPHALOSPORINE THẾ HỆ 3, CÓ THỂ SỬ DỤNG
FLUOROQUINOLONES.
585 586
CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ SỐT DENGUE - SỐC: THƯỜNG XẢY RA VÀO N3 ĐẾN N6 CỦA BỆNH, ĐA SỐ CA XẢY RA
TRONG GIAI ĐOẠN HẠ SỐT.
SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE - BỨT RỨT, MỆT LÃ
- TAY CHÂN LẠNH, ẨM, RỊN MỒ HÔI.
NHIỄM SIÊU VI DENGUE LÀ MỘT BỆNH CẤP TÍNH DO SIÊU VI DENGUE
- THỜI GIAN PHỤC HỒI SẮC DA > 2 GIÂY.
VỚI 4 TYPE HUYẾT THANH GÂY RA VỚI BIỂU HIỆN LÂM SÀNG ĐA DẠNG
- MẠCH NHANH, NHẸ, KHÓ BẮT HOẶC KHÔNG BẮT ĐƯỢC.
TỪ NHẸ, VỪA, ĐẾN NẶNG: SỐT DENGUE, SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE
- HUYẾT ÁP TỤT (SO VỚI TUỔI ) HOẶC KẸP ( HIỆU SỐ HA ≤ 2) HOẶC
KHÔNG SỐC VÀ CÓ SỐC.
KHÔNG ĐO ĐƯỢC.
CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ SỐT DENGUE/SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE
- TIỂU ÍT < 1ML/KG/GIỜ.
DỰA TRÊN HƯỚNG DẪN CỦA WHO NĂM 1997 VÀ PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ CỦA
2.2. CẬN LÂM SÀNG
BỘ Y TẾ VIỆT NAM NĂM 2006.
- BIỂU HIỆN THẤT THOÁT HUYẾT TƯƠNG:
1. CHẨN ĐOÁN SỐT DENGUE  CÔ ĐẶC MÁU:HCT TĂNG ≥ 20 % GIÁ TRỊ BÌNH THƯỜNG.
1.1. LÂM SÀNG  TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI (PHẾ ÂM PHỔI GIẢM, X QUANG PHỔI).
- SỐT 2 - 7 NGÀY KÈM ÍT NHẤT HAI TRIỆU CHỨNG SAU:  TRÀN DỊCH MÀNG BỤNG (GÕ, SIÊU ÂM BỤNG).
 ĐAU ĐẦU. - TIỂU CẦU GIẢM ≤ 100 000/MM3.
 ĐAU SAU HỐC MẮT. - RỐI LOẠN ĐÔNG MÁU.
 ĐAU CƠ/ĐAU KHỚP. - CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH:
 HỒNG BAN.  PHÂN LẬP SIÊU VI.
 XUẤT HUYẾT TỰ NHIÊN: PETECHIAE, CHẢY MÁU MŨI, CHẢY MÁU  NS 1 AG DENGUE.
CHÂN RĂNG, XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA, CÓ KINH BẤT THƯỜNG …  PCR.
HOẶC DẤU DÂY THẮT (+). - HUYẾT THANH CHẨN ĐOÁN: ELISA TÌM IG M, IG G, HI TEST.
 BẠCH CẦU MÁU GIẢM. - CÁC XN CẦN LÀM:
1.2. CẬN LÂM SÀNG  HUYẾT ĐỒ, HCT, TIỂU CẦU.
- HCT BÌNH THƯỜNG.  CHỨC NĂNG ĐÔNG MÁU.
- BẠCH CẦU GIẢM.  CHỨC NĂNG GAN, THẬN.
- TIỂU CẦU BÌNH THƯỜNG HOẶC GIẢM NHẸ ( >100.000).  N1 – N4: NS1AG DENGUE, PCR, PHÂN LẬP SIÊU VI.
- PCR DENGUE: (+).  TỪ N5 TRỞ ĐI: ELISA DENGUE.
- NS1 AG DENGUE: (+). - SIÊU ÂM BỤNG: TÌM DẤU HIỆU GAN TO, TÚI MẬT PHÙ NỀ, TRÀN DỊCH
- ELISA DENGUE: IG M (+). MB.
2. CHẨN ĐOÁN SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE - X QUANG PHỔI: TDMP, TRÀN DỊCH MÔ KẺ.
2.1. LÂM SÀNG PHÂN ĐỘ LÂM SÀNG THEO WHO 1997:
- SỐT CAO ĐỘT NGỘT, LIÊN TỤC TỪ 2 -7 NGÀY ĐỘ I: SỐT + DẤU DÂY THẮT (+).
- DẤU HIỆU XUẤT HUYẾT: ĐỘ II: SỐT + DẤU XUẤT HUYẾT TỰ NHIÊN.
 DẤU DÂY THẮT (+). ĐỘ III: ĐỘ II + SỐC BIỂU HIỆN BỞI CHI LẠNH, MẠCH NHANH NHẸ, HA
 CHẤM XUẤT HUYẾT DƯỚI DA, MẢNG XUẤT HUYẾT, BẦM CHỖ KẸP HOẶC TỤT.
CHÍCH ĐỘ IV: ĐỘ II + SỐC SÂU BIỂU HIỆN BỞI CHI LẠNH, MẠCH VÀ HA
 CHẢY MÁU MŨI, CHẢY MÁU CHÂN RĂNG. KHÔNG ĐO ĐƯỢC.
 XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA TRÊN, DƯỚI. LƯU Ý: CẢ 4 ĐỘ LÂM SÀNG ĐỀU PHẢI CÓ KÈM HCT TĂNG (HOẶC TRÀN
 TIỂU RA MÁU. DỊCH MP, MB) VÀ TIỂU CẦU GIẢM.
 XUẤT HUYẾT ÂM ĐẠO BẤT THƯỜNG: CÓ KINH SỚM, KÉO DÀI… 3. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
- GAN TO, ĐAU. - SỐT DENGUE: HCT BÌNH THƯỜNG.
- ÓI, NHỢN ÓI. - SXH DENGUE: HCT TĂNG > 20 % GIÁ TRỊ BT KÈM CÁC BIỂU HIỆN CỦA
- ĐAU BỤNG, NHIỀU NHẤT VÙNG HẠ SƯỜN PHẢI VÀ THƯỢNG VỊ. THẤT THOÁT HUYẾT TƯƠNG NHƯ TDMP, TDMB.
587 588

4. ĐIỀU TRỊ LƯU ĐỒ 1
CHƯA CÓ THUỐC ĐIỀU TRỊ ĐẶC HIỆU. CHỦ YẾU LÀ ĐIỀU TRỊ TRIỆU SƠ ĐỒ TRUYỀN DỊCH TRONG SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE ĐỘ I, II
CHỨNG, PHÁT HIỆN SỚM GIAI ĐOẠN CHUYỂN ĐỘ, ĐIỀU TRỊ KỊP THỜI
SỐC ĐỂ GIẢM TỶ LỆ TỬ VONG.
4.1. ĐIỀU TRỊ SỐT DENGUE/SXH ĐỘ I, II
ĐA SỐ BN ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ, ĐƯỢC THEO DÕI, TÁI KHÁM
VÀ XÉT NGHIỆM MÁU MỖI NGÀY.
4.1.1. ĐIỀU TRỊ TRIỆU CHỨNG
- HẠ SỐT: PARACETAMOL 10 -15 MG/KG/LẦN NGÀY 4 LẦN.
- LAU MÁT VỚI NƯỚC ẤM.
- CHO UỐNG NHIỀU NƯỚC: NƯỚC CHÍN ĐỂ NGUỘI, NƯỚC SUỐI,
NƯỚC TRÁI CÂY, NƯỚC CÓ CHẤT ĐIỆN GIẢI.
- HƯỚNG DẪN GIA ĐÌNH CÁCH CHĂM SÓC VÀ THEO DÕI, PHÁT HIỆN
CÁC DẤU HIỆU CHUYỂN ĐỘ ĐỂ KỊP THỜI ĐƯA TRẺ VÀO BV.
LƯU Ý:
 KHÔNG CHO TRẺ UỐNG CHẤT CÓ MÀU ĐỎ HOẶC ĐEN (SẼ KHÓ
PHÂN BIỆT VỚI CHẤT ÓI LÀ MÁU).
 KHÔNG DÙNG ASPIRIN, CHẤT AINS (NHƯ IBUPROFEN).
4.1.2. CHỈ ĐỊNH NHẬP VIỆN
- KHI CÓ CÁC DẤU HIỆU CHUYỂN ĐỘ:
 MỆT LÃ, LỪ ĐỪ, BỨT RỨT, TAY CHÂN LẠNH, RỊN MỒ HÔI.
 ÓI NHIỀU HOẶC ÓI RA MÁU, TIÊU RA MÁU, CHẢY MÁU CHÂN
RĂNG.
 ĐAU BỤNG NHIỀU, GAN TO.
 CÔ ĐẶC MÁU NHIỀU, HCT TĂNG NHANH.
 NHÀ Ở XA BV.
 GIA ĐÌNH QUÁ LO LẮNG.
4.1.3. CHỈ ĐỊNH TRUYỀN DỊCH TRONG SXH KHÔNG SỐC (ĐỘ I, II)
- ÓI NHIỀU.
- XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA, CHẢY MÁU MŨI NHIỀU, CHẢY MÁU CHÂN
RĂNG.
- ĐAU BỤNG NHIỀU, GAN TO NHANH.
- DẤU HIỆU TIỀN SỐC.
- CÔ ĐẶC MÁU NHIỀU, HCT TĂNG NHANH. - CÁC LOẠI DỊCH DÙNG: NATRI CHLORIDE 0,9 %, LACTATE RINGER.
- CẢI THIỆN: BN HẾT ÓI, GIẢM ĐAU BỤNG, HCT GIẢM, MẠCH VÀ HA ỔN
ĐỊNH, NƯỚC TIỂU >1ML/KG/GIỜ.
- THỜI GIAN TRUYỀN DỊCH: 24 – 48 GIỜ.
4.2. ĐIỀU TRỊ SXH ĐỘ III: (CHI LẠNH, MẠCH NHANH, HUYẾT ÁP KẸP
HOẶC TỤT )
NGUYÊN TẮC CHÍNH TRONG ĐIỀU TRỊ SỐC SXH LÀ BỒI HOÀN THỂ
TÍCH HUYẾT TƯƠNG THẤT THOÁT. PHÁT HIỆN SỐC SỚM, ĐIỀU TRỊ
ĐÚNG, THEO DÕI SÁT BN ĐỂ TRÁNH CÁC BIẾN CHỨNG TÁI SỐC, SỐC
KÉO DÀI, SUY HÔ HẤP, DIC, TỔN THƯƠNG ĐA CƠ QUAN.
589 590

LƯU ĐỒ 2 - DUNG DỊCH ĐIỆN GIẢI THƯỜNG DÙNG: NATRI CLORID 0,9%,
SƠ ĐỒ TRUYỀN DỊCH TRONG SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE ĐỘ III LACTATE RINGER.
- DUNG DỊCH CAO PHÂN TỬ: DEXTRAN 40, DEXTRAN 70, GELATIN,
HEMOHES 6%.
LƯU Ý: NẾU BN ĐÃ ĐƯỢC TRUYỀN 1.000ML DD ĐIỆN GIẢI MÀ DẤU SINH
TỒN CHƯA CẢI THIỆN  KIỂM TRA HCT:
HCT TĂNG ĐỔI CPT.
HCT GIẢM  XEM XÉT KHẢ NĂNG TRUYỀN MÁU TƯƠI.
4.3. ĐIỀU TRỊ SXH ĐỘ IV (SỐC SÂU, M = 0, HA = 0)
LƯU ĐỒ 3
4.4. CHỈ ĐỊNH ĐO CVP (ÁP LỰC TĨNH MẠCH TRUNG ƯƠNG )
- SXH ĐỘ III, IV KÈM CÁC TÌNH HUỐNG SAU:
 ĐÃ DÙNG CPT 2 LẦN MÀ TÌNH TRẠNG M, HA CHƯA CẢI THIỆN.
 SỐC KÉO DÀI, TÁI SỐC.
 CÓ DẤU HIỆU QUÁ TẢI.
 CÓ BỆNH LÝ TIM, PHỔI, THẬN, BÉO PHÌ KÈM THEO.
4.5. CÁC ĐIỀU TRỊ KÈM THEO
- ĐIỀU CHỈNH RỐI LOẠN ĐIỆN GIẢI, THĂNG BẰNG KIỀM TOAN: DÙNG
NATRI BICARBONATE KHI:
 TOAN CHUYỂN HÓA NẶNG VỚI PH < 7,2 VÀ HCO3 <12 MEQ/L.
 DẤU HIỆU TOAN KÈM PACO2 < 25 MMHG.
LIỀU DÙNG BICARBONATE ƯU TRƯƠNG: 1 - 2 MEQ/KG/LẦN
- NHÉT MECHE MŨI NẾU CHẢY MÁU MŨI NHIỀU. NGẬM ĐÁ LẠNH HOẶC
CẮN CHẶT GẠC TẨM OXY GIÀ NẾU CHẢY MÁU CHÂN RĂNG NHIỀU.
- CHỈ ĐỊNH TRUYỀN MÁU VÀ CHẾ PHẨM CỦA MÁU:
 TRUYỀN MÁU TOÀN PHẦN KHI:
591 592

 XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA Ồ ẠT. - TỐC ĐỘ TRUYỀN: SỐ ML/GIỜ = SỐ G/KG/PHÚT.
 XHTH KÈM HCT GIẢM < 30%. 4.7.3. PHỐI HỢP DOPA 3 - 5G/KG/PHÚT + DOBU 3 - 10G/KG/PHÚT
 SỐC KÉO DÀI KÈM HCT < 35% HOẶC GIẢM NHANH.
5. CÁC DẤU HIỆU BÌNH PHỤC
 >20% CỦA TRỊ SỐ BAN ĐẦU.
- DẤU SINH TỒN ỔN ĐỊNH: MẠCH, HA, NHỊP THỞ.
 HCT > 40% NHƯNG LÂM SÀNG KHÔNG CẢI THIỆN DÙ ĐÃ ĐƯỢC
- HẾT SỐT.
BÙ ĐỦ DỊCH.
- KHÔNG CÒN DẤU HIỆU XUẤT HUYẾT ĐANG TIẾN TRIỂN.
 LIỀU: 20 ML/KG.
- THÈM ĂN.
 TRUYỀN PLASMA TƯƠI ĐÔNG LẠNH KHI:
- HẾT ÓI.
 RỐI LOẠN ĐÔNG MÁU NẶNG. - TIỂU TỐT.
 XHTH Ồ ẠT. - HCT ỔN ĐỊNH.
 LIỀU: 10-20 ML/KG. - NỔI RASH PHỤC HỒI.
- TRUYỀN TIỂU CẦU ĐẬM ĐẶC KHI:
 XHTH Ồ ẠT KHÔNG KIỂM SOÁT ĐƯỢC BẰNG TRUYỀN MÁU TƯƠI. 6. TIÊU CHUẨN XUẤT VIỆN
TC < 50.000. - HẾT SỐT ÍT NHẤT 24 GIỜ MÀ KHÔNG CẦN DÙNG THUỐC HẠ NHIỆT.
 NHŨ NHI CÓ TC < 10.000 (NGUY CƠ XH NÃO). - THÈM ĂN.
 LIỀU: 1 ĐƠN VỊ TC ĐẬM ĐẶC/5-10 KG CÂN NẶNG. - LÂM SÀNG CẢI THIỆN RÕ.
- TRUYỀN KẾT TỦA LẠNH KHI: - TIỂU TỐT.
 XHTH KÈM FIBRINOGEN < 1G - RA SỐC TỐI THIỂU 3 NGÀY.
- KHÔNG SUY HÔ HẤP DO TDMP, TDMB.
 LIỀU: 1 TÚI / 6KG CÂN NẶNG.
- HCT ỔN ĐỊNH, TIỂU CẦU > 50.000.
4.6. ĐIỀU TRỊ SUY HÔ HẤP
- DẤU HIỆU SUY HÔ HẤP: 7. CÁC BIẾN CHỨNG CỦA SXH - D: NGUYÊN NHÂN, PHÁT HIỆN, ĐIỀU TRỊ
 THỞ NHANH, CO LÕM NGỰC, TÍM TÁI. 7.1. SỐC KÉO DÀI
 SAO2 < 92%. 7.1.1. NGUYÊN NHÂN
 PAO2 < 60%, PACO2 > 45%. - PHÁT HIỆN TRỄ TIỀN SỐC, SỐC NÊN DIỄN TIẾN NẶNG HƠN  SỐC
- BIỆN PHÁP: SÂU  SỐC KHÔNG PHỤC HỒI.
 THỞ OXY QUA CANULLA (FIO 2 = 40%). - KHÔNG THEO ĐÚNG PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ, CHỌN LOẠI DỊCH TRUYỀN
 NẾU THẤT BẠI  NCPAP (FIO2 BAN ĐẦU:100%, PEEP = 6CMH2O KHÔNG THÍCH HỢP, LIỀU LƯỢNG DỊCH TRUYỀN KHÔNG ĐÚNG.
SAU ĐÓ GIẢM FIO2, TĂNG ÁP LỰC ĐỂ SAO2 = 92 - 96%). - KHÔNG THEO DÕI SÁT BN: DẤU SINH TỒN, THĂM KHÁM, HCT.
 NẾU THẤT BẠI  CHỌC HÚT DỊCH MÀNG PHỔI, DỊCH MÀNG BỤNG 7.1.2. ĐÁNH GIÁ, PHÁT HIỆN
NẾU TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI, TRÀN DỊCH MÀNG BỤNG NHIỀU. - NGÀY VÀO SỐC
- ĐỘ NẶNG (CẤP III, IV)
 NẾU SAU CDMP, CDMB, BN NGƯNG THỞ HOẶC THỞ KHÔNG HIỆU
- DIỄN TIẾN ĐIỀU TRỊ: THỜI GIAN RA SỐC, THỜI ĐIỂM TÁI SỐC, CÓ
QUẢ VỚI NCPAP  ĐẶT NỘI KHÍ QUẢN GIÚP THỞ QUA MÁY.
4.7. ĐIỀU TRỊ THUỐC VẬN MẠCH XHTH?
- TÍNH LƯỢNG DỊCH XUẤT, NHẬP, LOẠI DỊCH DÙNG.
- CHỈ ĐỊNH: ĐỦ DỊCH, CVP BÌNH THƯỜNG + SỐC
4.7.1. DOPAMINE - LƯỢNG NƯỚC TIỂU.
- DIỄN BIẾN CỦA HCT, TC
- CHỌN LỰA, TĂNG TƯỚI MÁU, TĂNG CO CƠ TIM, ÍT TĂNG NHỊP TIM.
- KHÁM:
- BẮT ĐẦU 3 - 5G/KG/PHÚT () TĂNG MỖI 15 – 30 PHÚT
4.7.2. DOBUTAMINE: QUÁ TẢI, OAP, THẤT BẠI DOPAMINE  TRI GIÁC: TỈNH, NẰM YÊN? BỨT RỨT? HÔN MÊ?
 HÔ HẤP: SUY HÔ HẤP? NHỊP THỞ? RAN Ở PHỔI?
- BẮT ĐẦU 3 - 5G/KG/PHÚT ( 1) TĂNG MỖI 15 – 30 PHÚT.
 HUYẾT ĐỘNG HỌC: M, HA, THỜI GIAN PHỤC HỒI SẮC DA?
- TỐI ĐA 10G/KG/PHÚT ( 1).
- CÁCH PHA:  BỤNG ASCITE CĂNG? GAN TO?
SỐ MG DOPAMINE = 3 X CÂN NẶNG (KG) PHA DEXTROSE 5% ĐỦ
50ML.
593 594

 XN: HUYẾT ĐỒ, ION ĐỒ, DEXTROTIX, CHỨC NĂNG GAN, THẬN, - BÙ DỊCH ĐẦY ĐỦ.
CHỨC NĂNG ĐÔNG MÁU, KHÍ MÁU, X QUANG NGỰC, SIÊU ÂM - CHỈ ĐỊNH SỚM TRUYỀN MÁU TƯƠI, TIỂU CẦU ĐẬM ĐẶC, HUYẾT
BỤNG, NGỰC. TƯƠNG TƯƠI ĐÔNG LẠNH.
7.1.3. XỬ TRÍ SỐC KÉO DÀI LƯU Ý:
- RẤT KHÓ ĐÁNH GIÁ TÌNH TRẠNG XUẤT HUYẾT NỘI NHẤT LÀ XHTH
NẾU BN KHÔNG ÓI RA MÁU HOẶC TIÊU RA MÁU VÀ HCT CÒN CAO VÌ
CÔ ĐẶC MÁU.
- CÂN NHẮC CHỈ ĐỊNH ĐẶT THÔNG DẠ DÀY VÌ CÓ THỂ GÂY CHẤN
THƯƠNG THÊM CHO NIÊM MẠC DẠ DÀY.
- NẾU XHTH XẢY RA TRONG GIAI ĐOẠN TÁI HẤP THU, MẶC DÙ HCT
GIẢM NHƯNG KHÔNG CÓ DẤU HIỆU MẤT MÁU CẤP VÀ LÂM SÀNG
VẪN ỔN ĐỊNH THÌ KHÔNG CÓ CHỈ ĐỊNH TRUYỀN MÁU.
7.3. QUÁ TẢI
7.3.1. NGUYÊN NHÂN
- TRUYỀN DỊCH NHIỀU, NHẤT LÀ CPT.
- TRUYỀN DỊCH TỐC ĐỘ QUÁ NHANH.
- SỐC SÂU, SỐC KÉO DÀI PHẢI TRUYỀN DỊCH NHIỀU NHẤT LÀ CPT VÀ
MÁU DỄ DẪN ĐẾN TÌNH TRẠNG QUÁ TẢI TRONG GIAI ĐOẠN TÁI HẤP
THU.
- TRUYỀN DỊCH NHƯNG KHÔNG THEO DÕI SÁT Ở CÁC BN CÓ SẴN
BỆNH LÝ TIM, PHỔI, THẬN ĐI KÈM.
7.3.2. BIỂU HIỆN
- NGÀY CỦA BỆNH > N6 (GIAI ĐOẠN TÁI HẤP THU).
- LƯỢNG DỊCH THƯỜNG > 120 ML/KG/24 G.
- LÂM SÀNG:
 THỞ ẬM ẠCH, THỞ NHANH, CO KÉO, TÍM TÁI …
LƯU Ý:  GIẢM PHẾ ÂM HAI PHỔI, RAN ẨM, RAN RÍT.
- SỐC KÉO DÀI THƯỜNG KÈM ĐMNMLT NẶNG GÂY XHTH NẶNG. CẦN  BỤNG ASCITE NHIỀU.
CHỈ ĐỊNH SỚM TRUYỀN MÁU TƯƠI, TRUYỀN TIỂU CẦU ĐẬM ĐẶC,  SAO2 GIẢM.
PLASMA TƯƠI ĐÔNG LẠNH.  CVP TĂNG CAO.
- SỐC KÉO DÀI  TOAN CHUYỂN HÓA. ĐIỀU TRỊ TỐT SỐC KD  GIẢI - CẬN LÂM SÀNG:
QUYẾT ĐƯỢC TOAN CHUYỂN HÓA.
 HCT GIẢM HOẶC BT
- CẦN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ THÔNG KHÍ TRƯỚC KHI TRUYỀN
 KHÍ MÁU PAO2 GIẢM
BICARBONATE CHO BN SUY HÔ HẤP (Ứ KHÍ CO2).
7.2. XUẤT HUYẾT TIÊU HÓA  X QUANG PHỔI, SIÊU ÂM BỤNG  TRÀN DỊCH NHIỀU.
7.2.1. NGUYÊN NHÂN: XHTH LÀ BIẾN CHỨNG CỦA SỐC KD, TOAN 7.3.3. XỬ TRÍ
CHUYỂN HÓA, SUY TẾ BÀO GAN NẶNG. - NGƯNG DỊCH TRUYỀN NGAY.
7.2.2. CHẨN ĐOÁN - NẰM ĐẦU CAO.
- ĐAU BỤNG NHIỀU, BỤNG CHƯỚNG, ÓI MÁU HOẶC TIÊU RA MÁU. - XỬ TRÍ SUY HÔ HẤP.
- MẠCH NHANH, DA NIÊM NHỢT NHẠT. - NẾU CÓ DẤU HIỆU PHÙ PHỔI CẤP: FUROSEMID 1 - 2MG/KG/LIỀU TMC,
- HCT GIẢM < 30%, HOẶC HCT > 35% NHƯNG LÂM SÀNG KHÔNG CẢI CÓ THỂ LẶP LẠI MỖI 15 PHÚT NẾU CẦN.
THIỆN DÙ ĐÃ CHUYỂN SANG TRUYỀN CPT. - NẾU KHÔNG CÓ DẤU HIỆU OAP; FUROSEMID 0,5 - 1 MG/KG/ LẦN TB
7.2.3. XỬ TRÍ HOẶC UỐNG.
- KIỂM TRA HCT, TC, CHỨC NĂNG ĐÔNG MÁU, CHỨC NĂNG GAN. - NẾU CÓ KÈM SỐC: ĐO CVP VÀ DÙNG VẬN MẠCH.
7.4. SỐT XUẤT HUYẾT DẠNG NÃO
595 596

- PHÙ NÃO, XUẤT HUYẾT NÃO, THIẾU MÁU NUÔI NÃO.
- SUY GAN.
- GIẢM NATRI/MÁU.
- TOAN CHUYỂN HÓA.
- TỔN THƯƠNG TRỰC TIẾP DO SIÊU VI TẤN CÔNG TRỰC TIẾP LÊN HỆ
THẦN KINH TƯ.
7.4.2. CHẨN ĐOÁN
- CÓ THỂ GẶP Ở BN CÓ SỐC HAY KHÔNG SỐC.
- ĐAU ĐẦU, ÓI, RỐI LOẠN TRI GIÁC (LỪ ĐỪ, LÚ LẪN, LA HÉT, HÔN MÊ..)
- CO GIẬT, LIỆT NỬA NGƯỜI, LIỆT TỨ CHI, BABINSKI (+).
- XN DỊCH NÃO TỦY BÌNH THƯỜNG.
- CHỨC NĂNG GAN: SGOT, SGPT TĂNG CAO, BILIRUBIN CÓ THỂ TĂNG.
- PROTHROMBIN GIẢM.
7.4.3. XỬ TRÍ
- CHĂM SÓC BN HÔN MÊ.
- HẠ NHIỆT, CHỐNG CO GIẬT.
- XỬ TRÍ SUY HÔ HẤP, BẢO ĐẢM CUNG CẤP ĐỦ OXY CHO NÃO VÀ CÁC
MÔ.
- ĐIỀU TRỊ SỐC.
- CHỐNG PHÙ NÃO KHI CÓ DẤU HIỆU PHÙ NÃO.
- ĐIỀU CHỈNH RỐI LOẠN KIỀM TOAN, RỐI LOẠN ĐIỆN GIẢI, HẠ ĐƯỜNG
HUYẾT.
7.5. SỐT XUẤT HUYẾT CÓ BIẾN CHỨNG VIÊM GAN TỐI CẤP
VIÊM GAN TỐI CẤP  SUY GAN TỐI CẤP  XUẤT HUYẾT TRẦM TRỌNG
 SXH DẠNG NÃO
- VIRUS DENGUE TẤN CÔNG TRỰC TIẾP GÂY HOẠI TỬ TẾ BÀO GAN.
- SỐC KÉO DÀI, XUẤT HUYẾT  THIẾU MÁU NUÔI  HOẠI TỬ GAN,
THẬN.
- HỘI CHỨNG REYE.
- NGỘ ĐỘC THUỐC: PARACETAMOL, SALICYLATES, THUỐC CHỐNG ÓI.
- BỆNH GAN CÓ SẴN.
7.5.2. XỬ TRÍ
- TRUYỀN DỊCH, TRUYỀN MÁU, TRUYỀN PLASMA, TRUYỀN TIỂU CẦU.
- DUY TRÌ ĐƯỜNG HUYẾT BÌNH THƯỜNG.
- VITAMIN K1.
- THAY MÁU (ĐANG CÒN TRANH CÃI).
597 598
VIÊM NÃO CẤP  TẾ BÀO BÌNH THƯỜNG HOẶC TĂNG, CHỦ YẾU LÀ BẠCH CẦU ĐƠN
TRẦN THỊ VIỆT NHÂN.
 PROTEIN BÌNH THƯỜNG HOẶC TĂNG NHẸ.
1. ĐẠI CƯƠNG  ĐƯỜNG BÌNH THƯỜNG KHÔNG GIẢM.
- LÀ BỆNH NHIỄM KHUẨN CẤP TÍNH HỆ THẦN KINH TRUNG ƯƠNG. CHỐNG CHỈ ĐỊNH CHỌC DÒ TỦY SỐNG KHI CÓ DẤU HIỆU TĂNG ÁP
- NGUYÊN NHÂN CHỦ YẾU DO VIRUS. LỰC NỘI SỌ, ĐANG SỐC, ĐANG SUY HÔ HẤP NẶNG.
- MÁU:
2. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH DỰA VÀO
 CÔNG THỨC MÁU: BẠCH CẦU TĂNG NHẸ HOẶC BÌNH THƯỜNG.
2.1. DỊCH TỄ HỌC
 KÝ SINH TRÙNG SỐT RÉT ÂM TÍNH.
DỊCH TỄ HỌC  ION ĐỒ, GLYCEMIE BÌNH THƯỜNG.
VIÊM NÃO DO 2.3.2. CÁC XÉT NGHIỆM TÌM NGUYÊN NHÂN
VIÊM NÃO DO
VIÊM NÃO NHẬT BẢN VIRUS ĐƯỜNG RUỘT - PHÂN LẬP VIRUS TỪ DỊCH NÃO TỦY, MÁU, PHÂN, DỊCH BÓNG NƯỚC
HERPES SIMPLEX
(ENTEROVIRUS) Ở DA.
- BỆNH XẢY RA - BỆNH XẢY RA QUANH - BỆNH RẢI RÁC - MAC ELISA.
QUANH NĂM HAY NĂM THƯỜNG VÀO QUANH NĂM - PHÂN LẬP VIRUS TỪ MÔ NÃO BỆNH NHÂN TỬ VONG.
THÀNH DỊCH VÀO CÁC THÁNG 3, 4, 5, 6. - LÂY TRUYỀN QUA - CHỤP CT SCANNER SỌ NÃO PHÁT HIỆN TỔN THƯƠNG THÙY THÁI
THÁNG 5, 6, 7. - LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG HÔ HẤP. DƯƠNG, KÈM THEO ĐIỆN NÃO ĐỒ TRONG TRƯỜNG HỢP VIÊM NÃO
- LÂY TRUYỀN QUA ĐƯỜNG TIÊU HÓA. - THƯỜNG GẶP Ở DO HERPES SIMPLEX.
MUỖI ĐỐT. - THƯỜNG GẶP Ở TRẺ TRẺ > 2 TUỔI. - CHỤP MRI NÃO NẾU CÓ ĐIỀU KIỆN.
- GẶP Ở MỌI LỨA NHỎ. 3. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
TUỔI. NHẤT LÀ TỪ 2 - CO GIẬT: DO SỐT CAO, DO HẠ ĐƯỜNG HUYẾT, RỐI LOẠN CHUYỂN
– 8 TUỔI. HÓA ĐIỆN GIẢI.
2.2. LÂM SÀNG - NHIỄM KHUẨN CẤP TÍNH HỆ THẦN KINH TRUNG ƯƠNG DO CÁC
- SỐT. NGUYÊN NHÂN KHÁC (VIÊM MÀNG NÃO MỦ, VIÊM MÀNG NÃO LAO,
- NÔN ÓI. VIÊM MÀNG NÃO KÝ SINH TRÙNG…).
- CÁC TRIỆU CHỨNG THẦN KINH: NHỨC ĐẦU, QUẤY KHÓC, KÍCH - NGỘ ĐỘC CẤP.
THÍCH, KÉM LINH HOẠT, NGỦ GÀ, LI BÌ, LƠ MƠ, HÔN MÊ. - SỐT RÉT THỂ NÃO.
- CO GIẬT. - XUẤT HUYẾT NÃO MÀNG NÃO.
- KHÁM LÂM SÀNG THẤY CÁC DẤU THẦN KINH KHU TRÚ: LIỆT NỬA - ĐỘNG KINH.
NGƯỜI HOẶC TỨ CHI, TĂNG HOẶC GIẢM TRƯƠNG LỰC CƠ, CÁC
DẤU MÀNG NÃO: CỔ CỨNG, THÓP PHỒNG KERNIG (+), BABINSKI (+)… 4. ĐIỀU TRỊ: LÀ MỘT CẤP CỨU NỘI KHOA, CHƯA CÓ ĐIỀU TRỊ ĐẶC HIỆU,
- CÁC TRIỆU CHỨNG KHÁC: TRỪ VIÊM NÃO DO
 TIÊU CHẢY, PHÁT BAN. HERPES SIMPLEX.
 BÓNG NƯỚC Ở LÒNG BÀN TAY, BÀN CHÂN, LOÉT MIỆNG GẶP 4.1. NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ
TRONG VIÊM NÃO DO ENTEROVIRUA 71. - HẠ NHIỆT.
- CÓ THỂ CÓ SUY HÔ HẤP HOẶC SỐC. - CHỐNG CO GIẬT.
CÁC THỂ LÂM SÀNG - BẢO ĐẢM THÔNG KHÍ, CHỐNG SUY HỐ HẤP.
- THỂ TỐI CẤP: SỐT CAO LIÊN TỤC, HÔN MÊ SÂU, SUY HÔ HẤP, TRỤY - CHỐNG PHÙ NÃO.
MẠCH, TỬ VONG NHANH. - CHỐNG SỐC.
- THỂ CẤP TÍNH: DIỄN TIẾN VỚI CÁC THỂ LÂM SÀNG NẶNG ĐIỂN HÌNH. - ĐIỀU CHỈNH RỐI LOẠN NƯỚC, ĐIỆN GIẢI, ĐƯỜNG HUYẾT.
- THỂ NHẸ: RỐI LOẠN TRI GIÁC NHẸ, PHỤC HỒI NHANH CHÓNG. - ĐẢM BẢO CHĂM SÓC VÀ DINH DƯỠNG.
2.3. CẬN LÂM SÀNG - ĐIỀU TRỊ NGUYÊN NHÂN.
2.3.1. CÁC XÉT NGHIỆM CƠ BẢN - PHỤC HỒI CHỨC NĂNG.
- DỊCH NÃO TỦY: TRONG ÁP LỰC BÌNH THƯỜNG HOẶC TĂNG 4.2. ĐIỀU TRỊ CỤ THỂ
599 600

4.2.1. CHỐNG CO GIẬT - TẮM, LAU MÁT, HẠ NHIỆT.
- DIAZEPAM: DÙNG MỘT TRONG BA ĐƯỜNG: 4.2.4. CHỐNG PHÙ NÃO
 TIÊM BẮP: 0,2 – 0,3MG/KG. CHỈ ĐỊNH KHI CÓ PHÙ NÃO.
 TĨNH MẠCH CHẬM: 0,2 – 0,3MG/KG (DỄ NGƯNG THỞ). - DẤU HIỆU PHÙ NÃO:
 ĐƯỜNG HẬU MÔN: 0,5MG/KG.  NHỨC ĐẦU, KÍCH THÍCH.
SAU 10 PHÚT VẪN CO GIẬT CHO LIỀU DIAZEPAM LIỀU 2.  VẬT VÃ LI BÌ, HÔN MÊ, PHÙ GAI THỊ, ĐỒNG TỬ KHÔNG ĐỀU.
NẾU TIẾP TỤC CO GIẬT: CHO LIỀU DIAZEPAM THỨ 3.  LIỆT KHU TRÚ, GỒNG CỨNG, NHỊP THỞ KHÔNG ĐỀU.
- PHENOBERBITAL: 5 – 8MG/KG/24 GIỜ CHIA 3 LẦN TIÊM BẮP.  MẠCH CHẬM, HUYẾT ÁP TĂNG.
4.2.2. CHỐNG SUY HÔ HẤP - PHƯƠNG PHÁP:
- NGUYÊN NHÂN SUY HÔ HẤP TRONG VIÊM NÃO:  NẰM ĐẦU CAO 30O
 TỔN THƯƠNG THẦN KINH TRUNG ƯƠNG:  THỞ OXY.
 TRUNG TÂM HÔ HẤP (THÂN NÃO).  THỞ MÁY TĂNG THÔNG KHÍ:
 PHÙ NÃO. PAO2: 90 – L00 MMHG
 TẮC NGHẼN ĐƯỜNG THỞ DO ĐÀM NHỚT. PCO2: 25 – 30MMHG
 PHÙ PHỔI DO QUÁ TẢI HOẶC DO THẦN KINH.  DUNG DỊCH MANNITOL 20%: 0,5G/KG (2,5ML/KG) TĨNH MẠCH CHẬM
- HẬU QUẢ CỦA SUY HÔ HẤP: THIẾU OXY  TOAN CHUYỂN HÓA  15 – 30 PHÚT, LẶP LẠI MỖI 8 GIỜ.
NGƯNG THỞ, NGƯNG TIM. KHÔNG QUÁ 3 LẦN/24 GIỜ, KHÔNG QUÁ 3 NGÀY.
- XỬ TRÍ SUY HÔ HẤP: KHÔNG DÙNG MANNITOL TRONG TRƯỜNG HỢP SỐC, PHÙ PHỔI.
 THÔNG ĐƯỜNG HÔ HẤP: NẰM NGHIÊNG, NGỬA ĐẦU, HÚT ĐÀM. THEO DÕI LÂM SÀNG VÀ ĐIỆN GIẢI ĐỒ.
 HỖ TRỢ HÔ HẤP: DEXAMETHASONE KHÔNG HIỆU QUẢ TRONG CHỐNG PHÙ NÃO.
 THỞ OXY: CHỈ ĐỊNH: CO GIẬT, SUY HÔ HẤP, SAO2 < 92%. 4.2.5. ĐIỀU CHỈNH RỐI LOẠN ĐIỆN GIẢI, ĐƯỜNG HUYẾT:
PHƯƠNG PHÁP CANULLA 2 MŨI, MẶT NẠ 1 – 3 LÍT/PHÚT (THEO - DỊCH TRUYỀN:
TUỔI).  DUNG DỊCH MẶN NGỌT ĐẲNG TRƯƠNG (GLUCOSE 5% TRONG
 ĐẶT NỘI KHÍ QUẢN, THỞ MÁY: CHỈ ĐỊNH: LACTATE RINGER).
o NGƯNG THỞ, CƠN NGƯNG THỞ THẤT BẠI KHI THỞ OXY.  KHÔNG DÙNG GLUCOSE 5%  PHÙ NÃO.
o BÓP BÓNG QUA NỘI KHÍ QUẢN HOẶC MẶT NẠ 20 – 30 LÍT.  LƯỢNG DỊCH ¾ HOẶC BẰNG LƯỢNG DỊCH CƠ BẢN:
o THỞ MÁY: CÁC THÔNG SỐ BAN ĐẦU: 10KG ĐẦU: 100ML/KG
 CHẾ ĐỘ KIỂM SOÁT THỂ TÍCH. 10 – 20KG: 1000ML + 50ML/KG TỪ KG THỨ 11
 FIO2 BAN ĐẦU 100%. > 20KG : 1500ML + 20ML/KG TỪ KG THỨ 21.
 VT 10 – 15ML/KG. VÍ DỤ: TRẺ 3 TUỔI NẶNG 10KG = (10KG + 1000ML) X 0,7 =
 TS THỞ: 700ML/24 GIỜ
< 1 TUỔI : 25 LẦN/PHÚT  GLUCOZA 30%: 1 – 2ML/KG/TM NẾU CÓ HẠ ĐƯỜNG HUYẾT (<
1 – 3 TUỔI: 20 LẦN/PHÚT 45MG%).
> 5 TUỔI : 15 LẦN/PHÚT. - ĐIỀU CHỈNH RỐI LOẠN ĐIỆN GIẢI THEO ION ĐỒ.
 TỶ LỆ HÍT VÀO/THỞ RA I/E: ½ - ĐIỀU CHỈNH KIỀM TOAN THEO KHÍ MÁU.
 PEEP: 4CM H2O. 4.2.6. CHỐNG SỐC: SỐC THẦN KINH.
 ĐIỀU CHỈNH THÔNG SỐ DỰA VÀO LÂM SÀNG, SO2 VÀ KHÍ MÁU. - DOPAMINE BẮT ĐẦU TỪ 3-5G/KG/PHÚT, TĂNG DẦN MỖI 10 -15 PHÚT,
 RÚT NỘI KHÍ QUẢN KHI BỆNH NHÂN TỰ THỞ, HẾT CO GIẬT, TỐI ĐA 10G/KG/PHÚT DÙNG BƠM TIÊM ĐIỆN.
HUYẾT ĐỘNG HỌC ỔN ĐỊNH, X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG, FIO2 - CÁCH PHA:
< 40%, PEEP < 4CM H2O.  SỐ MG/50ML = 3 X CÂN NẶNG (KG).
4.2.3. HẠ NHIỆT  TỐC ĐỘ: SỐ ML/GIỜ = SỐ G/KG/PHÚT.
- PARACETAMOL 15MG/KG X 4 LẦN (UỐNG HOẶC ĐẶT HẬU MÔN).
VÍ DỤ: BỆNH NHÂN 20KG TRUYỀN DOPAMINE 5G/KG/PHÚT:
- PRODAFALGAN 25MG/KG X 4 LẦN (TB HOẶC TMC).
SỐ MG DOPAMINE PHA TRONG GLUCOSE 5% 50ML LÀ: 3 X 20 = 60MG
601 602

TỐC ĐỘ BƠM TIÊM: 5ML/GIỜ.
4.2.7. ĐẢM BẢO DINH DƯỠNG, CHĂM SÓC PHỤC HỒI CHỨC NĂNG
- DINH DƯỠNG: NĂNG LƯỢNG 50 – 60 CALO/KG/NGÀY.
 ĐẢM BẢO CHO BÚ MẸ. NẾU TRẺ BÚ KÉM, MẸ VẮT SỮA ĐỔ TỪNG
MUỖNG HOẶC BƠM HOẶC BƠM QUA SONDE DẠ DÀY CHẬM HOẶC
NHỎ GIỌT LIÊN TỤC.
 BỆNH NHÂN HÔN MÊ: CHO ĂN QUA SONDE MŨI DẠ DÀY HOẶC
DINH DƯỠNG QUA ĐƯỜNG TĨNH MẠCH.
- BỔ SUNG VITAMIN B, C.
- CHĂM SÓC, THEO DÕI:
 CHĂM SÓC BỆNH NHÂN HÔN MÊ, CHỐNG LOÉT, TRÁNH XẸP PHỔI.
 HÚT ĐÀM.
 CHỐNG TÁO BÓN.
 CHỐNG BÍ TIỂU, HẠN CHẾ ĐẶT THÔNG TIỂU, DỄ GÂY BỘI NHIỄM.
 THEO DÕI DẤU SINH TỒN, TRI GIÁC, PHÙ NÃO, SAO2, ION ĐỒ,
ĐƯỜNG HUYẾT.
 PHỤC HỒI CHỨC NĂNG SỚM KHI LÂM SÀNG ỔN ĐỊNH HOẶC KHI
CÓ DI CHỨNG.
4.2.8. THUỐC
- KHÁNG VIRUS.
- VIÊM NÃO DO HERPES SIMPLEX:
 ACYCLOVIR 20MG/KG/8 GIỜ, TRUYỀN TĨNH MẠCH TRONG 1 GIỜ X
14 NGÀY.
 NÊN ĐIỀU TRỊ SỚM.
- THUỐC KHÁNG SINH KHI:
 CHƯA LOẠI ĐƯỢC VIÊM MÀNG NÃO MỦ.
 KHÔNG CHỌC DÒ ĐƯỢC DỊCH NÃO TỦY.
 BỘI NHIỄM.
LƯU ĐỒ XỬ TRÍ VIÊM NÃO
603 604

ChuongXI Nhiem 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

ChuongXI Nhiem 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ChuongXI Nhiem 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

VIÊM MÀNG NÃO MỦ - Ở TRẺ NHŨ NHI:

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

NHIỄM TRÙNG HUYẾT NÃO MÔ CẦU

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

THỂ TỐI CẤP 1.6. YẾU TỐ TIÊN LƯỢNG

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

3.3. XÉT NGHIỆM PHÂN

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ NHI KHOA-2008 BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

You might also like