Η Χάγθ δεν παράγει νζα, οφτε λζει κάλαντα!

Ακανάςιοσ Πιτςιόρλασ
δικθγόροσ Θεςςαλονίκθσ
pitsiorlaw@hotmail.com

Αξθεηά από όζα αθνύγνληαη μαλά θαη απμεηηθά ηειεπηαία γηα ην Αηγαίν, αθόκε θαη από
αλζξώπνπο πνιύ κνξθσκέλνπο, είλαη αλππόθνξα. Κάπνηνη είπαλ πξώηνη πξάγκαηα πεξίεξγα θαη
πξνθάιεζαλ μαλά ηελ θαρππνςία θαη ηνπο θόβνπο πνιηηώλ. Ραδηνθσληθόο παξαγσγόο πνιύ
πξόζθαηα ζπκπέξαλε, «Η Χάγε είλαη ην κόλν ζίγνπξν».

Εθόζνλ ηόζνη επαλαθέξνπλ ην ζέκα Χάγε, επαλέξρεηαη θαη ε παξαθάησ επηζηνιή, κεηά από
θόληεκα. Σνλ Ιαλνπάξην 2022, εζηάιε ζηνλ θαζεγεηή Πάλν Ισαθεηκίδε κεηά από ζρεηηθά γξαπηά
ηνπ θαη ζε κεξηθνύο αθόκε. Θέιεζα λα κελ ηελ δεκνζηεύζσ αιιά δελ ζε αθήλνπλ λα αγηάζεηο.
Καζώο ην πεξηερόκελό ηεο εμαξηάηαη από ό,ηη γξάθεθε πξηλ, ε επηζηνιή, ην ιέεη, δελ είλαη
θείκελν κε πιήξε ζεώξεζε ηνπ δεηήκαηνο, ηα όξηα ηνπ νπνίνπ είλαη ηεξάζηηα. ΢ην ρξόλν πνπ
κεζνιάβεζε, είρε απνηειέζκαηα. Ειπίδσ λα βνεζήζεη λα κεησζεί έζησ ιίγν αθόκε ε νκίριε ζην
δήηεκα θαη ίζσο λα κεησζνύλ όζνη θαη όζα αθνύγνληαη.

***
Αγαπθτζ κακθγθτά,

Μετά τθν επίςκεψθ του ζλλθνα υπουργοφ Εξωτερικϊν ςτθν Άγκυρα πζρυςι το Μάρτιο
μασ ηθτιςατε να «Δϊςουμε ςτθν διπλωματία μία ευκαιρία».1 Αντιδράςεισ άλλων
τράβθξαν τθν προςοχι μου, ενϊ κυμόμουν ιδθ δφο άλλα γραπτά ςασ ςε εφθμερίδεσ2
ςτθν αρχι τθσ χρονιάσ. Χρειαηόταν απελπιςτικά τόςοσ δα χρόνοσ για να κλείςω τότε τθν
επιςτολι. Επιτελουσ, τϊρα μπορϊ και κζλω να αντιδράςω λίγο κι εγϊ.

1. Εκτόσ από δικά ςασ, υπάρχουν κι άλλα ελλθνικά γραπτά3 τα οποία αποδζχονται, με τον
ζνα ι τον άλλο τρόπο, τουρκικζσ απόψεισ, όπωσ ότι οι κζςεισ τθσ Ελλάδασ είναι
«μαξιμαλιςτικζσ», και ότι «επζκταςθ των χωρικϊν υδάτων ςτα 12 ν.μ. μετατρζπει το
Αιγαίο ςε ελλθνικι λίμνθ», παρά το δικαίωμα αυτό των κρατϊν. Τζτοιεσ απόψεισ είναι
λυπθρζσ και μθ κατανοθτζσ. Αυτό είναι ζνα από τα παράδοξα: ενϊ οι Τοφρκοι δίνουν
μάχθ για να περάςουν τισ απόψεισ τουσ διεκνϊσ και ενδεχομζνωσ πλθρϊνουν, ςτθν
Ελλάδα πανεπιςτθμιακοί και άλλοι τουσ το κάνουν δωρεάν. Δεν μπορεί κάποιοσ παρά
να ενοχλείται όταν ακοφει ι διαβάηει Τοφρκουσ να επικαλοφνται ζλλθνεσ κακθγθτζσ ωσ
υποςτθρίηοντεσ τισ απόψεισ τουσ. Ομοίωσ ενοχλθτικό παράδοξο είναι να βλζπουμε
ζλλθνεσ κακθγθτζσ και άλλουσ να μθν είναι ςτθν ίδια γραμμι με το Ρολεμικό Ναυτικό
και τθν Αεροπορία ενϊ το κόςτοσ τθσ προςπάκειασ μεταξφ ςασ είναι δυςανάλογο.

1
[ https://www.eliamep.gr/wp-content/uploads/2021/04/ΔΩΣΤΕ-ΣΤΗ-ΔΙΡΛΩΜΑΤΙΑ-ΜΙΑ-ΕΥΚΑΙ΢ΙΑ_ΤΑ-ΝΕΑ_Σ14_2021-04-20.pdf ].
2
[ https://www.tanea.gr/print/2021/01/20/politics/xorika-ydata-to-kleidi-gia-proodo-sto-aigaio/ ] 20.01.2021,
[https://www.tovima.gr/2020/01/24/opinions/giati-fovomaste-toso-ti-xagi/ ], 24.01.2021.
3
[ https://www.kathimerini.gr/politics/561214249/se-anazitisi-toy-chamenoy-chronoy-gia-tis-synomilies/ ], 05.01.2021.
 2

2. Μετά από εκτεταμζνεσ ςπουδζσ, εμπειρία ςε αρκετζσ χϊρεσ και οικογενειακι

παράδοςθ, πανζξυπνοσ, πολφγλωςςοσ γνωςτόσ μου μελετοφςε για το διπλωματικό
ςϊμα. Ζνα μικρό περιςτατικό και μόνο ιταν θ αιτία ο διπλωμάτθσ πατζρασ του να του
πει ψυχρά, «δεν κάνεισ για διπλωμάτθσ». Ζκανε τότε ςτροφι ςε καριζρα κακθγθτι
πανεπιςτθμιακοφ. Εγϊ δεν χρειάηομαι άλλο από τα τρία μικρά γραπτά ςασ για το ευρφ
κοινό για να πω ότι κι εςείσ είςτε ακατάλλθλοσ για τθ διπλωματία. Το γιατί πιο κάτω.

3. Η παρζμβαςι ςασ πάνω ςτθ ςκόνθ τθσ υπουργικισ επίςκεψθσ ιταν αχρείαςτθ. Το να
«Δϊςουμε ςτθν διπλωματία μία ευκαιρία» όπωσ και τα άλλα 2 μποροφν να υποβλθκοφν
ςε ζλεγχο φράςθ τθ φράςθ. Θα το κάνω μόνο όςο εκτίκενται για ζλλειψθ ρεαλιςμοφ
ενϊ εννοείται ότι δεν είναι ολοςχερϊσ απορριπτζα. Εννοείται επίςθσ ότι θ ζκταςθ
αναφοράσ τθσ επιςτολισ μου (φιλοδοξίεσ) είναι εξαρτθμζνθ από τα δικά ςασ γραπτά.

4. Καταρχιν είναι αδφνατο να διαφφγει ο τίτλοσ του άρκρου ςασ. Πταν ζχουν προθγθκεί
62 διπλωματικοί γφροι, επί δεκαετίεσ, πόςο επιτυχισ μπορεί να είναι ςτα μάτια περίπου
του κακενόσ ο τίτλοσ «να δϊςουμε ςτθ διπλωματία μία ευκαιρία»; Ζπειτα, οι ευκαιρίεσ
είναι ευκαιρίεσ για τθν μοναδικότθτά τουσ! Εάν γνωρίηετε ότι οι 62 γφροι είχαν ουςία
και ζγινε πρόοδοσ, παρακαλϊ να μασ τθ δείξετε. Εάν δε οι 62 γφροι ςασ αφινουν
αιςιοδοξία δεν μασ ζχετε εκκζςει τθν πθγι τθσ. Με βάςθ ό,τι είναι δθμόςια γνωςτό,4
από το 1999 γίνονται όχι διαπραγματεφςεισ αλλά διερευνθτικζσ προσ αναηιτθςθ
εδάφουσ για διαπραγμάτευςθ. Δεν είναι περιζργωσ πολφσ αυτόσ ο χρόνοσ;

5. Αντιδράςατε για ό,τι ζγινε ςτθν Άγκυρα μπροςτά ςτα μικρόφωνα ενϊ θ άλλθ πλευρά, θ
οποία βάηει ςτθν διπλωματία πνεφμα και πρακτικζσ από το ποδόςφαιρο, το προκάλεςε.
Εφόςον δεν ςασ αρζςουν τα μικρόφωνα, πϊσ κα ανακόψετε τθν επικετικότθτα των
τοφρκων πολιτικϊν, ζςτω μπροςτά ςτα μικρόφωνα; Αυτό δεν μπορεί να γίνει με ευχζσ.
Δεν κα επικαλεςτϊ γεγονότα μεταγενζςτερα των γραπτϊν ςασ. Αν κζλετε κάνετό το
εςείσ. Ξεχάςατε τί ςυνζβθ ςτθν Ακινα τον Δεκζμβριο 2018 όταν οι πολιτικοί μασ κατ’
επίδειξθ βλακείασ κάλεςαν τον κ. Ερντογάν και ο πρόεδροσ τθσ Δθμοκρατίασ, νομικόσ,
προςπακοφςε να τον μαηζψει μπροςτά ςτα μικρόφωνα και τισ κάμερεσ; Ξεχάςατε αυτό
που ζπακε θ πρόεδροσ τθσ Ευρωπαικισ Επιτροπισ ςτο προεδρικό μζγαρο τθσ Τουρκίασ
εβδομάδεσ πριν δθμοςιεφςετε το άρκρο ςασ; Δφο είχαν ιδθ κακιςει ςτισ καρζκλεσ τουσ
και θ πρόεδροσ, εκπρόςωποσ διακρατικοφ κεςμοφ, παρζμενε ςίξυλθ ωςάν
δεκαπεντάχρονθ μακιτρια μθ ξζρωντασ τί να κάνει ενϊ ζπρεπε να ξζρει. Σε αυτό το ζνα
και μόνο απλό, ορατό περιςτατικό που ιταν θ διπλωματία του δικοφ ςασ ςτυλ για να το
αποφφγει, να το αποτρζψει ι να δϊςει τθ δζουςα απάντθςθ;

6. Ζχω τθν εξισ πολυτελι επικυμία: Θα ικελα να δω ςε μία ευκεία γραμμι όρκιουσ όλουσ

4
[ https://www.mfa.gr/zitimata-ellinotourkikon-sheseon/eidikotera-keimena/oriothetisi-yfalokripidas.html ].
 3

μαηί εκείνουσ τουσ ζλλθνεσ πολιτικοφσ και τουσ επιςτιμονεσ οι οποίοι ανά τισ δεκαετίεσ
είναι υπζρ τθσ «πολιτικισ του κατευναςμοφ».

7. Η υπουργικι εμφάνιςθ ςτθν Άγκυρα δεν μποροφςε να γίνει καλφτερθ εκεί που ζφταςαν
οι ελλθνοτουρκικζσ ςχζςεισ. Ο,τι είπε ο Νίκοσ Δζνδιασ ιταν αςφλλθπτθσ ακρίβειασ και
απόδοςθσ. Εκπλθκτικά προετοιμαςμζνοσ, ζκανε ό,τι ζπρεπε, όςο ζπρεπε. Εξζκεςε ςτα
μικρόφωνα τθν τουρκικι αλαηονία μαηί με μζροσ από τθν βάςθ των προβλθμάτων και
ζνα ρεαλιςτικό διάδρομο διαπραγμάτευςθσ, εάν τον κζλουν. Δεν μπορείσ να επιλφςεισ
προβλιματα αγνοϊντασ τθν πραγματικι βάςθ τουσ. Εάν το κάνεισ, κα τα ξαναβρείσ
μπροςτά ςου. Εάν τυχόν κάνεισ ςυμφωνία αγνοϊντασ τα κα αποδειχκεί άδικθ,
εξωπραγματικι, μθ λειτουργικι. Οι ςυμφωνίεσ πρζπει να μποροφν να εφαρμοςτοφν.
Κάποιεσ δε τρζχουν πολφ ςτο μζλλον ι είναι διθνεκείσ. Η ςυμφωνία των Ρρεςπϊν είναι
ςιμερα ντροπι για τθν Ελλάδα, τουσ πολιτικοφσ, τουσ διπλωμάτεσ τθσ, το υπουργείο
Εξωτερικϊν, για όλουσ μασ και διδάςκει όποιον ζχει τθν ικανότθτα να διδάςκεται.

8. Ιδζεσ όπωσ «δεν μποροφμε να κρφψουμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί» και
«ζχουμε πολφ δρόμο μπροςτά μασ …» με το ρεαλιςμό και τθν απλότθτά τουσ μποροφν
να λειτουργιςουν ωσ νζεσ πολιτικζσ και διπλωματικζσ αρχζσ αντιμετϊπιςθσ τθσ
Τουρκίασ, εάν είναι να υπάρξει κάποτε οδόσ κοινισ επίλυςθσ.

9. Εγϊ προςωπικά αμφιβάλλω εάν θ Τουρκία κζλει να επιλφςει ελλθνοτουρκικά ηθτιματα

ακόμθ και με διάλογο, ακόμθ κι αν κάποιοι Τοφρκοι ζχουν τελευταία αναφζρει τθ Χάγθ.
Δείτε το ωσ εξισ: ςτο ςθμείο που ζχουν φτάςει οι διεκδικιςεισ τουσ ζχουν ακόμθ ςχζςθ
με τθ νομολογία του Διεκνοφσ Δικαςτθρίου και το δίκαιο τθσ κάλαςςασ ι άλλο διεκνζσ
δίκαιο; Π,τι κάνει είναι να καταχράται το διάλογο παίηοντασ ςτα όρια ι μζςα ςτον κιπο
ςασ και δθμιουργϊντασ μικρά ςωρευόμενα τετελεςμζνα και καιροφυλακτϊντασ για πιο
μεγάλα. Ριο κάτω είναι μερικζσ ςκζψεισ μου μετά τα γραπτά ςασ.

10. [1] Η Τουρκία δεν είναι όπωσ άλλοι. Δεν είναι π.χ. Σουθδία, Ελβετία ι Μάλτα. Δεν είναι
μόνο μεγάλθ χϊρα εδαφικά, μζροσ τθσ οποίασ τα Στενά. Δεν είναι απλά χϊρα
δφςτροπθ, όπωσ γράψατε. Οι Τοφρκοι (πολιτικοί) λειτουργοφν με ηωώδθ ζνςτικτα. Εάν
κάποιοσ ζχει μόνιμα υπόψθ τςακάλια λίγο πριν μπουν ςτο κυνιγι ζχει τθ ςωςτι εικόνα.
Εάν τουσ αφιςεισ να κινθκοφν ελεφκερα κα καλφψουν όλο το χϊρο και κα ψάχνεισ να
βρεισ τι ζχεισ χάςει. Αυτό ζχουν επιτρζψει οι κιαςϊτεσ του «κατευναςμοφ». Απειλζσ,
εκβιαςμοί και παρανομίεσ είναι ςυνικθσ πρακτικι τουσ, όχι ςπάνια και οι ομθρίεσ. Οφτε
μπορεί να αγνοθκεί θ ςτακερι και δυνατι παράδοςθ διπλωματίασ τουσ. Επιπλζον εδϊ
και πάνω από ζνα αιϊνα ζχουν ςτρατθγικοφσ ςυμβοφλουσ (και ςυνεταίρουσ) τουσ
γερμανοφσ, τουσ οποίουσ αντιγράφουν εν γζνει. Π,τι ιςχφει για άλλουσ δεν ιςχφει για
τθν Τουρκία για να μπορείτε να κάνετε εφκολα ςυςχετίςεισ.
 4

11. [2] Οι Τοφρκοι δεν δζχονται τθν διεκνι ζννομθ τάξθ. Η Τουρκία δεν αρνείται απλά να
αναγνωρίςει τθ δικαιοδοςία του Διεκνοφσ Δικαςτθρίου (ΔΔ). Δεν δζχεται το ΔΔ, το πιο
απτό κομμάτι του διεκνοφσ δικαίου, ωσ τζτοιο. Εφόςον δεν το είδα γραμμζνο ςε βιβλίο,
ερεφνθςα πόςεσ φορζσ θ Τουρκία ζχει εμφανιςτεί ςτο ΔΔ. Ορίςτε το αποτζλεςμα: Από
το 1946, το ΔΔ ζχει κρίνει κατά αντιδικία ςυνολικά 138 (εκατό τριάντα οχτϊ) υποκζςεισ.
Ωσ διάδικοσ θ Τουρκία δεν εμφανίςτθκε ποτζ. Στθ δε υπόκεςθ του 1976 που προκάλεςε
θ Ελλάδα, προζβαλε ζλλειψθ δικαιοδοςίασ και το Δικαςτιριο δεν προχϊρθςε. Εάν πάμε
και πιο πίςω, ςτθ περίοδο 1922-1946 του Διαρκοφσ Δικαςτθρίου, επί εν γζνει 80
(ογδόντα) υποκζςεων θ Τουρκία επίςθσ δεν εμφανίςτθκε ωσ διάδικοσ, ενϊ είχε βγει από
τον πρϊτο παγκόςμιο πόλεμο. Άρα, για περίοδο 100 ετϊν και ςε ςφνολο περί τισ 200
υποκζςεισ, θ χϊρα αυτι ουδεμία εμφάνιςθ ζχει κάνει ςτο Διεκνζσ δικαςτιριο, ποτζ.

12. Ο χρόνοσ αυτόσ και οι αρικμοί αυτοί δίνουν βάςθ για ςυμπζραςμα ι όχι; Ρζρυςι, όταν
ζλλθνεσ πολιτικοί ανζφεραν τθ Χάγθ, ο Ερντογάν είπε «Άςτουσ να χτυπιοφνται!».

13. Ομοίωσ για χρόνια δεν κατανοϊ κάποιουσ ζλλθνεσ διεκνολόγουσ που φλυαροφν για τθ
Χάγθ ςθκϊνοντασ ςκόνθ. Μετά ζρχονται πολιτικοί και δθμοςιογράφοι. Άνευρθ ςτάςθ,
όπωσ αυτι που προτείνετε, δεν ζχει λειτουργιςει ςτθν διπλωματία με τουσ τοφρκουσ.
Συνεχίηουμε.

14. [3] Εφαρμοςτζο δίκαιο; Ραρά τθν εκτίμθςι μου ότι κατά τθν ωσ τϊρα ροι πραγμάτων
δεν μπορεί να υπάρξει διεκνζσ δικαςτιριο για τισ ελλθνοτουρκικζσ διαφορζσ, εςείσ
υποκζςτε ότι κα υπάρξει. Και τότε, εφόςον μία ελλθνοτουρκικι καλάςςια διαφορά
φτάςει ςτθ Χάγθ, ποιο δίκαιο κα εφαρμόςει το Διεκνζσ Δικαςτιριο; Η παγκόςμια
ςφμβαςθ UNCLOS δεν μπορεί να εφαρμοςτεί, διότι θ Τουρκία δεν τθν ζχει καν
υπογράψει. Άρα, το ΔΔ κα ζψαχνε για άλλο εφαρμοςτζο δίκαιο. Το ΔΔ δεν μπορεί να
εφαρμόςει οφτε τισ ςυμβάςεισ τθσ Γενεφθσ του 1958 διότι θ Τουρκία απουςιάηει ολικά
και από αυτζσ. Η Ελλάδα κφρωςε μόνο τθ μία. Άρα μασ μζνουν το εκιμικό δίκαιο και τα
κεωρθτικά γραπτά. Δεν είναι κινδυνολογία ότι τζτοιεσ νομικζσ πθγζσ ακόμθ κι αν δεν
εμφανίςουν κενά αφινουν αρκετό ζδαφοσ για ερμθνεία. Ρϊσ μπορεί να γίνει δεκτό ότι
το Διεκνζσ Δικαςτιριο κα ζπρεπε να αφιςει ςτθν άκρθ τθ ςφγχρονθ, παγκόςμια,
τεράςτια ςφμβαςθ, γεμάτθ εκιμικό δίκαιο, επειδι μία χϊρα, θ Τουρκία, δεν τθν δζχεται
και να προχωριςει με κάτι άλλο που κα ζπρεπε να ψάξει πρϊτα να βρει;

15. Η Τουρκία λοιπόν απουςιάηει ολικά και από το Διεκνζσ Δικαςτιριο και από το διεκνζσ
καλάςςιο δίκαιο. Ακόμθ περιμζνω να ρωτιςει κάποιοσ τουσ τοφρκουσ να πουν δθμόςια
ποιο διεκνζσ δίκαιο εννοοφν. Τα γραπτά ςασ επιδζχονται κριτικισ και ωσ προσ τα εξισ:

16. Πίεςθ χρόνου: Ροιο είναι το νόθμα τθσ πίεςθσ χρόνου που υπάρχει ςτα γραπτά ςασ;
Μιπωσ είναι να δει ζνα πρόςωπο όςο ηει ιδζεσ του να εφαρμόηονται και να καυμάηει
 5

αλλά ςε βάροσ τθσ δίκαιθσ επίλυςθσ κρατικισ ι εκνικισ υπόκεςθσ; Εκτόσ άλλων, θ
διάρκεια ηωισ μιασ κυβζρνθςθσ είναι περιοριςμζνθ, ζνα ςοβαρό πρόβλθμα για
διακρατικζσ διαπραγματεφςεισ. Η ηωι των κρατϊν όμωσ πάει ςτο διενεκζσ. Ραράδειγμα:
Μεταξφ Γουιάνασ και Βενεηουζλασ εκκρεμεί επί πολφ προσ επίλυςθ ςτο ΔΔ διαφορά επί
διαιτθτικισ απόφαςθσ του 1899. Είμαςτε 122 (εκατό είκοςι δφο) ζτθ μετά! Από πουκενά
δεν προκφπτει ότι μία διακρατικι διαφορά πρζπει να τθ λφςει με το ηόρι μία, μοναδικι
κυβζρνθςθ. Ασ δϊςει τθν λφςθ θ κυβζρνθςθ εκείνθ, εάν και όταν οι ςυνκικεσ είναι
ϊριμεσ και κατάλλθλεσ. Π,τι οφείλει θ κάκε κυβζρνθςθ είναι να προχωριςει εάν και
όςο μπορεί και να παραδϊςει τθν υπόκεςθ ςτθν επόμενθ να τθ ςυνεχίςει. Δεν πρζπει
κάποιοσ να ςπρϊχνει τουσ πολιτικοφσ να προχωριςουν ςε λφςθ ςε λανκαςμζνθ
κατεφκυνςθ, με λανκαςμζνο βθματιςμό ι ακόμθ χωρίσ γνϊςθ του εδάφουσ.

17. Παρουςία ςοβαρών εμποδίων και απουςία προαπαιτοφμενων: Πταν υπάρχουν πολφ
ςοβαρά προβλιματα με τθν Τουρκία, όπωσ ότι επί δεκαετίεσ δεν αναγνωρίηει τθν
Kφπρο, κυρίαρχο κράτοσ μζλοσ του ΟΗΕ και τθσ ΕΕ, ότι αγνοεί τθ ςφμβαςθ UNCLOS, ότι
ζχει κεςπιςμζνο casus belli εναντίον τθσ Ελλάδοσ κατά παραβίαςθ του Χάρτθ του ΟΗΕ,
ότι προβάλλει αυξανόμενα ότι τα ελλθνικά νθςιά δεν δικαιοφνται καλάςςιεσ ηϊνεσ,
τϊρα και ότι δεν δικαιοφνται κυριαρχίασ, όταν ςτθν άλλθ κατεφκυνςθ ζχει χαράξει
αυκαίρετα καλάςςια ηϊνθ με τθ Λιβφθ, ότι κάκε φορά που γίνεται ελλθνοτουρκικι
ςυνάντθςθ γίνεται μαηί με αεροπορικζσ ι άλλεσ παραβιάςεισ, προτείνετε να προχωρι
ςουμε ςε ουςιαςτικό διάλογο αγνοϊντασ τα; Με παρόντα τζτοια ςοβαρά ι κομβικά
προβλιματα, πϊσ μπορείτε να προτείνετε και να ξαναπροτείνετε τελικζσ λφςεισ;

18. Παραβίαςθ δομθμζνθσ διαδικαςίασ και ουςίασ: Ππωσ θ Αλφαβιτα, κάποιοσ οφείλει να
ακολουκιςει δομθμζνθ διαδικαςία επίλυςθσ διαφοράσ. Για να πάει ςτο επόμενο βιμα
πρζπει να ζχει εξαςφαλίςει το προθγοφμενο. Υπό τθ δικι ςασ οπτικι τθσ πίεςθσ χρόνου
–ζχετε ιδθ προτείνει τελικζσ λφςεισ– εάν κάποιοσ περάςει ςτο επόμενο και κάκε άλλο
βιμα, χωρίσ να ζχει εξαλείψει ςοβαρά προβλιματα και εξαςφαλίςει τα προαπαιτοφμε
να, αυτό που κα ςυμβεί, ςε υπόκεςθ δφςκολθ με τθ δυςπιςτία παροφςα, κα είναι να
πζςει μζςα ςε κάποια από τισ τρφπεσ που άφθςε πριν. Μετά, οι ζλλθνεσ πολίτεσ δεν κα
μποροφν να καταλάβουν τι ςυνζβθ και κα μαντεφουν! Το να προτείνετε τελικζσ λφςεισ -
-και δθ διαφοροποιθμζνεσ ηϊνεσ ςτο Αιγαίο-- με τόςα ςοβαρά εμπόδια παρόντα και
ςοβαρά προαπαιτοφμενα απόντα λυπάμαι αλλά δεν είναι διπλωματία. Εφόςον δζχεςτε
ότι θ επίλυςθ των ελλθνοτουρκικϊν καλάςςιων διαφορϊν είναι πολφπλοκθ γιατί
παραλείπετε να μετριςετε το βακμό και μόνο τθσ πολυπλοκότθτασ μιασ επίλυςθσ με
διαφοροποιθμζνεσ ηϊνεσ; Δεν κζλω οφτε να το ςκζφτομαι.

19. Εάν με όλα τα ςοβαρά προβλιματα παρόντα, θ διπλωματία ςασ ξεκινά προτείνοντασ
τελικζσ λφςεισ οι οποίεσ περιζχουν παραχωριςεισ, όπωσ θ δραματικι μετακίνθςι ςασ
 6

από τισ προβλζψεισ τθσ ςφμβαςθσ UNCLOS, από τθν ιςτορία, από το status quo και
διαφοροποίθςθ ορίων των καλάςςιων ηωνϊν ςτο Αιγαίο, κα ζχει άραγε κάποιοσ ακόμθ
τα ςϊβρακά του ωσ τθ μζςθ τθσ διαπραγμάτευςθσ; Ραρακαλϊ δοκιμάςτε να
εφαρμόςετε τισ προτάςεισ ςασ για ηϊνεσ με διαφοροποιθμζνα όρια ςτα ελλθνικά νθςιά
κοντά ςτθ Τουρκία και μετά ςυγκρίνετε το αποτζλεςμα με τθν Ιερουςαλιμ.

20. Τα ελλθνοτουρκικά ηθτιματα με τθν ζνταςθ που ζχουν δεν μποροφν να είναι
αντικείμενο ςυχνισ δθμόςιασ φιλολογίασ. Το καλφτερο κα ιταν να αφιςουμε εν ςιωπι
τα αποτελζςματα τθσ εμφάνιςθσ Δζνδια να λειτουργιςουν.

21. Πταν αρκρογραφιςετε ξανά, παρακαλϊ να ζχετε ςτο νου όλα τα ςοβαρά ηθτιματα
μαηί: θ Τουρκία δεν αναγνωρίηει το Διεκνζσ Δικαςτιριο, δεν κυρϊνει τθν διεκνι
ςφμβαςθ για το δίκαιο τθσ κάλαςςασ, προβάλλει αυξθτικά επικετικι ρθτορικι για τα
ελλθνικά νθςιά ωσ ςφνολο και όχι μόνο, ζχει κάνει παράνομθ ςυμφωνία χάραξθσ
καλάςςιασ ηϊνθσ εντόσ ελλθνικισ ηϊνθσ, ζχει κεςπιςμζνο casus belli, ενάντια ςτθν
δικαιωματικι κζςπιςθ ελλθνικϊν καλάςςιων ηωνϊν. Δεν είναι τα μόνα. Εάν είςτε
οπαδόσ του διεκνοφσ δικαίου όπωσ νομίηω, ςασ προτείνω να φιλολογίςετε για τθ ςχζςθ
Τουρκίασ - UNCLOS και Διεκνοφσ Δικαςτθρίου. Οι τοφρκοι πρζπει να μπουν ςτο κουτί
του διεκνοφσ δικαίου και να καταγγζλλονται ςτακερά όςο μζνουν εκτόσ, μακριά. Μετά
πρζπει να αρκοφν τα άλλα ςοβαρά εμπόδια και να υπάρξουν τα προαπαιτοφμενα.
Αλλιϊσ γιατί να χάνουμε τα λόγια μασ;

22. Φαντάηει περιττό να πω ότι νόθμα των παραπάνω είναι ότι το ερϊτθμα εάν θ χϊρα
πρζπει να προςφφγει ι όχι με τθ Τουρκία ςτθ Χάγθ δεν ζχει τθν ελάχιςτθ ωριμότθτα για
να απαςχολεί δθμόςια πρόςωπα δθμόςια ι για να απαντθκεί. Ρροθγείται ςαφϊσ θ
διαφορά με τθν Αλβανία, από πολλζσ απόψεισ. Αφιςτε να διαβάςουμε πρϊτα αυτι τθν
απόφαςθ του Διεκνοφσ Δικαςτθρίου θ οποία κα βοθκιςει πολφ, πολλοφσ…