204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่

Web-based Information
Click toสารสนเทศบนเว็
edit Master title
บ style
ผศ.ดร.อารีรตั น์ ตรงรัศมีทอง
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 2

Outline
• การสืบค้นข้อมูล (Search)
• การประเมินเนื้ อหาบนเว็บ (Critical Evaluation)
• ลิขสิทธ์ ิ (Copyright)
Click to edit Master title style
• การป้ องกันข้อมูล (Data Protection)
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 3

Search
• เครื่องมือค้นหา (Search Engine) คือ เครือ่ งมือทีใ่ ช้สำหรับกำรค้นหำ
ข้อมูลบนเวิลด์ไวด์เว็บ (www)
• ผลลัพธ์จำกกำรค้นหำมักจะนำเสนอรำยกำรยอดนิยม (รำยกำร Hit)
Click
• ตัวอย่างเครื ่องมือทีto
่ใช้สedit Master
าหรับการค้ นหาข้อtitle style
มูลบนเว็
บ
• Google
• Bing
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 4

ผลลัพธ์จากการค้นหาด้วย Search Engine

• การค้นหาข้อมูลด้วย Search Engine ที่แตกต่างกัน
• อำจจะได้ผลลัพธ์แตกต่ำงกัน
• อำจจะนำเสนอลำดับ (Ranking) ของผลลัพธ์แตกต่ำงกัน
• ทัง้ นี้เนื่องจำกเครือ่ งมือค้นหำแต่ละตัวใช้เกณฑ์ในกำรเรียงลำดับผลลัพธ์
Click to edit Master title style
แตกต่ำงกัน
• ผลลัพธ์จำกกำรค้นหำ อำจจะแสดงด้วยคำอธิบำยสัน้ ๆเกีย่ วกับคำสำคัญ
ทีใ่ ช้ในกำรค้นหำ ซึง่ อำจจะไม่ตรงกับสิง่ ทีเ่ รำต้องกำรค้นหำ
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 5

สิ่งที่ควรทราบเมื่อใช้ Search Engine

• คาสาคัญ (Keyword)
• กำรสืบค้นข้อมูลสำรสนเทศด้วย Search Engine ใช้คำสำคัญในกำรค้นหำ
• กำรระบุคำสำคัญเพือ่ เพิม่ ประสิทธิภำพในกำรค้นหำ
• ใช้คำค้นมำกกว่ำ 2 คำค้น หรือ วลีสนั ้ ๆในกำรค้นหำข้อมูลสำรสนเทศ
• พยำยำมใช้คำเฉพำะ หรือคำทีเ่ ป็ นเอกลักษณ์ ทีเ่ กีย่ วข้องโดยตรงกับสิง่ ทีก่ ำลังค้นหำ ยกตัวอย่ำง
Click to edit Master title style
เช่น หำกต้องกำรค้นหำเกีย่ วกับ ไวรัส ชื่อ โคโรนำ
• ให้คน้ หำด้วยคำค้น โคโรนำไวรัส
• ไม่ควรใช้แค่คำว่ำ ไวรัส เนื่องจำกจะได้ไวรัสชนิดอื่นปนมำด้วย
• หากต้องการได้ผลลัพธ์ที่เฉพาะเจาะจงมากขึน้
• ให้ใส่เครือ่ งหมำย อัญประกำศ หรือเครือ่ งหมำยคำพูด “” เช่น
• หำกต้องกำรทรำบวิธปี ้ องกันโคโรน่ำไวรัส ให้คน้ ด้วยวลี “การป้ องกันโคโรนาไวรัส”
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 6

การค้นหาขัน้ สูงด้วย Google’s Advanced Search

ใส่ชื่อ URL ของ Search Engine ในเว็บ พิมพ์ www.google.com และกดปุ่ ม Enter
เบราว์เซอร์ และกดปุ่ ม Enter หลังจากนัน้ Search
Engine ดังกล่าวจะปรากฎบนเว็บเบราว์เซอร์ ค้นหาโดยใช้การค้นหาแบบทัวไป
่
ค้นหาแบบทั ่วไปก่อน เพื่อให้เห็น
ผลลัพธ์ในมุมกว้าง และนาผลลัพธ์ที่
ได้มาคัดกรองเพิ่มเติม
Click to edit Master title style
กรองข้อมูลตามที่ Google มีให้ เช่น กรองผลลัพธ์
ข้อมูลทัง้ หมด ข้อมูลภาพ
ข้อมูลวีดีโอ ข้อมูลข่าว เป็ นต้น

ใช้ Advanced Search ของ Google เพื่อ กดปุ่ ม Settings และกด

กรองผลลัพธ์ตามความต้องการของผูส้ ืบค้น Advanced search
Google’s Advanced Search 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 7

มีคำเหล่ำนีท้ กุ คำ โดยใส่คำที่สนใจ คั่นด้วย วรรค

มีคำ หรือวลีท่ีตรงกันเท่ำนัน้ ใส่คำหรือวลีในเครื่องหมำย “”
มีคำเหล่ำนีค้ ำใดคำหนึ่ง โดยใส่คำที่สนใจ เชื่อมแต่ละคำด้วย OR
ไม่มีคำเหล่ำนี ้ โดยใส่เครื่องหมำย - ไว้หน้ำคำแต่ละคำ
ตัวเลขตัง้ แต่ x ถึง y โดยใส่ x..y
หลังจากนั้น กรองข้อมูลให้แคบลง
แสดงเฉพำะเว็บที่ใช้ภำษำที่ระบุ

Click to edit Master title style

แสดงเฉพำะเว็บที่อยู่ในภูมภิ ำคที่ระบุ
แสดงเฉพำะเว็บที่มีกำรปรับปรุงข้อมูลตำมระยะเวลำที่ระบุ
แสดงเฉพำะเว็บที่อยู่ในประเภทองค์กรที่ระบุ เช่น .org .com
แสดงเฉพำะเว็บที่พบคำค้นในส่วนต่ำงๆบนหน้ำเว็บ เช่น ที่ใดๆ หรือ Page
Title เป็ นต้น
ช่วยกรองเนือ้ หำเกี่ยวกับทำงเพศที่แสดงอย่ำงชัดเจนในผลลัพธ์
แสดงเฉพำะเว็บที่มีรูปแบบไฟล์ท่ีระบุ เช่น .pdf .ppt เป็ นต้น
แสดงเฉพำะเว็บที่ใช้งำนฟรี (เช่น รูปภำพ วีดีโอ) หรือแชร์ต่อได้
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 8

ค้นหาข้อมูลสารานุกรม (Encyclopedia)
• สารานุกรม (Encyclopedia) ออนไลน์ มีหลำกหลำยประเภทบนเว็บ ตัวอย่ำงเช่น
• ข้อมูลทัวไป
่ (General Reference) เช่น Wikipedia (https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia)
• ข้อมูลชีวประวัติ (Biography) เช่น Oxford Dictionary of National Biography
(https://www.oxforddnb.com/)
• ข้อมูลโบรำณวัตถุศลิ ปะและวรรณคดี (Antiquities, Arts, Literature) เช่น Dictionary of Greek and
Roman Geography
(https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0064)
Click to edit Master title style
• ข้อมูลคณิตศำสตร์ (Mathematics) เช่น MathWorld (http://mathworld.wolfram.com/)
• ข้อมูลดนตรี (Music) เช่น Oxford Music Online (https://www.oxfordmusiconline.com/)
• ในแต่ละเว็บทีใ่ ห้บริกำรสืบค้นข้อมูลสำรำนุกรม จะมีเครือ่ งมือสำหรับใช้ค้นหำข้อมูลให้บริกำร
เรำสำมำรถสืบค้นคำนิยำมในสำรำนุกรมออนไลน์ได้โดยใช้คำสำคัญ “define:” ตัวอย่ำงเช่น

ทีม่ า: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_online_encyclopedias
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 9

ค้นหาข้อมูลพจนานุกรม (Dictionary)
• พจนานุกรมออนไลน์ (Online Dictionary): มีเว็บทีใ่ ห้บริกำรพจนำนุกรม
ออนไลน์สำหรับค้นหำควำมหมำยของศัพท์ต่ำงๆฟรี มำกมำยบนเว็บ
ตัวอย่ำงเช่น
• Dictionary.com: https://www.dictionary.com/
• Longman Dictionary: https://www.ldoceonline.com/dictionary
Click to edit Master title style
• สำหรับพจนำนุกรมออนไลน์ มีเครือ่ งมือสำหรับใช้คน้ หำคำนิยำมศัพท์ เรำ
สำมำรถระบุคำศัพท์ทต่ี อ้ งกำรค้นหำคำนิยำมได้ผำ่ น กล่องค้นหำ ตัวอย่ำงเช่น
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 10

การประเมินเนื้ อหา (Critical Evaluation)

การประเมินเนื้ อหาบนระบบออนไลน์
• มีเนื้อหำจำนวนมหำศำลทีน่ ำเสนอบนระบบออนไลน์ ซึง่ อำจจะมีเนื้อหำทัง้ ทีเ่ ป็ นจริงหรือไม่
เป็ นจริง ดังนัน้ เรำจะต้องมีวจิ ำรณญำณในกำรอ่ำน ดู หรือฟั งข้อมูล วิธที จ่ี ะช่วยให้เรำสำมำรถ
ประเมินควำมถูกต้องของเนื้อหำได้คอื การรู้จกั เว็บไซต์ประเภทต่างๆ และวัตถุประสงค์
ของเว็บไซต์
• พืน้ ฐานของเว็บไซต์
• การให้ข้อมูล ข้อมูลทีเ่ ว็บไซต์นำเสนอมักจะให้ขอ้ มูลผูเ้ ยีย่ มชมในลักษณะ ประเภทธุรกิจ ที่ตงั ้ เวลา
Click to edit Master title style
ทาการ ช่องทางการติดต่อบริษทั ใครเป็ นเจ้าของบริษทั และอื่นๆ ซึง่ ข้อมูลเหล่ำนี้สำมำรถใช้
ประกอบในกำรประเมินเนื้อหำว่ำ มีความเป็ นจริงและน่ าเชื่อถือหรือไม่ หำกผูเ้ ยีย่ มชมสงสัย
สำมำรถติดต่อเพือ่ สอบถำมข้อมูลได้
• เว็บสารานุกรมออนไลน์
• เว็บไซต์ทใ่ี ห้ขอ้ มูล เช่น Wikipedia ข้อมูลทีเ่ ว็บไซต์นำเสนอ ใช้เป็ นข้อมูลอ้ำงอิงในหัวข้อต่ำงๆ
มำกมำย ซึง่ เนื้อหำถูกเขียนและแก้ไขโดยใครก็ได้ทอ่ี ยำกมีสว่ นร่วม ทัง้ นี้ให้เรำประเมินจำก เนื้ อหาที่
นาเสนอจากผูเ้ ขียนหลายๆคนมีความเกี่ยวข้องและนาเสนอถูกต้องตรงกันหรือไม่
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 11

Critical Evaluation (Cont.)

• เว็บไซต์สาหรับให้ความบันเทิง
• YouTube มีจุดประสงค์เพือ่ กำรศึกษำและให้ขอ้ มูลสำรสนเทศ แต่สว่ นใหญ่ถกู เปลีย่ นมำใช้เพือ่ ให้ควำมบันเทิง
• เว็บไซต์สาหรับแสดงความคิดเห็น
• ถูกเขียนโดยนักเขียนบล็อก ใช้สำหรับเสนอควำมคิดเห็นในหัวข้อเฉพำะซึง่ ส่วนใหญ่จะเป็ นเรือ่ งรำวทีเ่ กีย่ วข้องในเวลำ
นัน้ โดยธรรมชำติแล้วเว็บไซต์ควำมคิดเห็น เช่น บล็อก มีแนวโน้ มที่จะแสดงความคิดเห็นส่วนตัว ดังนัน้ เวลำอ่ำน
ควรใช้วิจารณญาณในการวิเคราะห์
• เว็บไซต์เชิงพาณิชย์
Click to edit Master title style
• ใช้สำหรับโฆษณำ และขำยสินค้ำหรือบริกำรของบริษทั เป็ นหลัก เช่น Amazon, eBay, Lazada, Shopee เป็ นต้น
ดังนัน้ ในการพิจารณาเลือกซื้อสินค้าทางออนไลน์ ควรจะซื้อจากบริษทั ที่มีความน่ าเชื่อถือ โดยพิจำรณำจำก
• การรับประกันสินค้า เช่น รับประกัน 15 วัน หำกสินค้ำชำรุด สำมำรถปลีย่ นได้ ซึง่ จะช่วยเพิม่ ควำมเชือ่ มันให้
่ แก่
ลูกค้ำ
• ระบบรักษาความปลอดภัยของข้อมูล
• ระบบชาระเงินมีความเป็ นสากล เช่น เลือกใช้บตั รเครดิตทีม่ ชี อ่ื เสียง หรือ Payment Gateway (ระบบจ่ำยเงิน)
ทีน่ ่ำเชือ่ ถือ
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 12

การวินิจฉัยความน่ าเชื่อถือของเว็บไซต์
• การวินิจฉัยความน่ าเชื่อถือของเว็บไซต์ (Judging Website Credibility)
• ในขณะทีบ่ นระบบอินเทอร์เน็ตเป็ นแหล่งข้อมูลข่ำวสำรทีน่ ำเสนอในรูปแบบออนไลน์อนั มีคำ่ สิง่ สำคัญคือ
• ต้องระมัดระวังเมื่อเราอ้างถึงหรืออ้างอิงเว็บไซต์ เนื่องจำกข้อมูลทีเ่ รำนำมำอ้ำงอิง อำจเป็ นเท็จ หรือไม่ถกู ต้อง
• ปัจจัยที่ใช้สาหรับพิจารณาและวินิจฉัยความน่ าเชื่อถือของเว็บไซต์และเนื้ อหาของเว็บไซต์

Click
• ผูเ้ ขียน (Author)
to
• ต้องรู้ว่าผูเ้ ขียนคือใคร
edit Master title style
• ผูเ้ ขียนเป็ นมืออำชีพและมีความเชี่ยวชาญในเนื้ อหาที่เขียนหรือไม่
• ในกรณีทไ่ี ม่ได้ระบุช่อื ผูเ้ ขียน หรือใช้คำว่ำ “Anonymous” จะไม่น่าเชื่อถือเป็ นอย่างมาก
• กำรค้นหำเนื้อหำอื่น ๆ ทีผ่ เู้ ขียนเขียน เป็ นวิธที ด่ี ใี นกำรตรวจสอบว่ำผูเ้ ขียนมีควำมน่ำเชื่อถือ
หรือไม่
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 13

Judging Website Credibility (Cont.)

• การอ้างอิง (Referencing)
• หำกผูแ้ ต่งหรือเว็บไซต์อำ้ งถึง บุคคล ค่ำสถิติ หรือข้อเท็จจริงอื่น ๆ ควรมีกำรอ้ำงอิงทีช่ ดั เจนเกีย่ วกับ
แหล่งทีม่ ำของข้อมูลทีอ่ ำ้ งถึง
• หำกมีกำรอ้ำงอิงทีไ่ ม่ชดั เจนของแหล่งทีม่ ำของข้อมูล จะทำให้ขอ้ มูลทีอ่ ำ้ งอิงมีควำมไม่น่ำเชื่อถือ

Click to edit Master title style

• เนื้ อหาที่ทนั สมัย (Up-To-Date Content)
• เว็บไซต์ทน่ี ำเสนอข้อมูลสกุลเงิน ข้อมูลต้องทันสมัย และมีกำรปรับปรุงข้อมูลบนเว็บไซต์ให้เป็ นปั จจุบนั
ให้ดจู ำก วันทีท่ บ่ี นั ทึกข้อมูล หรือวันทีท่ ป่ี รับปรุงข้อมูลล่ำสุด เพือ่ ให้แน่ใจว่ำเนื้อหำเป็ นปั จจุบนั หรือไม่
• พิจารณาความเหมาะสมของเนื้ อหาบนเว็บไซต์
• หำกเว็บไซต์ถกู ออกแบบสำหรับเด็ก เนื้อหำ โครงสร้ำง และกำรปฏิสมั พันธ์ ต้องเหมำะสมกับวัยเด็ก
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 14

ข้อมูลลิขสิทธ์ ิ (Copyright)
• ลิขสิทธ์ ิ (Copyright)
• เป็ นทรัพย์สนิ ทำงปั ญญำประเภทหนึ่งทีม่ อบสิทธิทำงกฎหมำยให้ผสู้ ร้ำงสรรค์งำนแต่เพียง
ผูเ้ ดียวในกำรเผยแพร่ ทำซ้ำ หรือดัดแปลงงำนทีส่ ร้ำงสรรค์
• งำนทีไ่ ด้รบั ควำมคุม้ ครองลิขสิทธิเป็์ นงำนสร้ำงสรรค์ทำงปั ญญำทุกรูปแบบ เช่น งำนเขียน
งำนดนตรี งำนนำฏศิลป์ งำนศิลปะ ภำพถ่ำย ภำพยนตร์ โปรแกรมคอมพิวเตอร์ เป็ นต้น
Click to edit Master title style
• เจ้ำของลิขสิทธิสำมำรถมอบสิ
์
บำงส่วนก็ได้ เช่น สิทธิกำรตี
ทธิให้
์ แก่บุคคลอืน่ ได้ โดยอำจจะมอบสิทธิทั์ ง้ หมดหรือเพียง
์ พมิ พ์ สิทธิกำรแปล
์ สิทธิกำรดั
์ ดแปลง เป็ นต้น
• ลิขสิทธิมี์ ระยะเวลำจำกัด ระยะเวลำของลิขสิทธิโดยทั์ วไปคื่ อ เริม่ ตัง้ แต่กำรสร้ำงสรรค์งำน
และสิน้ สุด 50 ถึง 100 ปี หลังจำกผูส้ ร้ำงสรรค์เสียชีวติ ขึน้ อยูก่ บั กฎหมำยของแต่ละเขต
อำนำจ
ทีม่ า: https://th.wikipedia.org/wiki/ลิขสิทธิ์, https://www.digitalbusinessconsult.asia/view/393/
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 15
Copyright (Cont.)
• เนื้ อหาที่นาขึน้ บนระบบออนไลน์
• ภาพ หมำยถึง ภำพถ่ำยกรำฟิ ก โลโก้ เครือ่ งหมำยกำรค้ำ ของบุคคลอื่น
• เสียง หมำยถึง ซำวน์ประกอบ หรือเพลงต่ำงๆ รวมทัง้ เสียงประกอบวีดโี อ
• วีดีโอ หมายถึง วีดีโอที่จดั ทาขึน้ เอง วีดีโอเพลง วีดีโอภาพยนต์
• บทความ โดยเฉพำะ บทควำมเชิงวิชำกำร
• หำกนำเสียง (ซำวน์) จำกแหล่งต่ำง ๆ มำ หรือแม้แต่เพลงต่ำงๆ มำใส่ในวีดโี อ มีโอกำสเสีย่ งทีจ่ ะละเมิด พระรำชบัญญัติ
(พรบ.) ลิขสิทธิ ์ บทลงโทษของกำรนำภำพและเสียงทีล่ ะเมิดลิขสิทธิ ์มำใช้ในงำนของเรำ
Click to edit Master title style
• ค่ำปรับ หรือโทษสูงสุดคือ จำคุก ดังนัน้ ต้องระมัดระวังในกำรนำเสนอเนื้อหำต่ำงๆบนระบบออนไลน์
• เนื้ อหาที่ต้องระวังหากนามาใช้ประกอบในการทาเว็บ
• ข้อควำม และเนื้อหำทีป่ รำกฏบนเว็บไซต์ ต้องถูกทำขึน้ มำใหม่ ไม่ควรลอกเลียนแบบเว็บอื่น
• รูปภำพทีใ่ ช้บนเว็บ ควรสร้ำงขึน้ มำใหม่ หรือเลือกซือ้ จำกเว็บขำยภำพ
• ห้ำมนำรูปภำพทีส่ บื ค้นด้วย Google Search Engine แล้วนำมำวำงบนเว็บของเรำ
• ห้ำมนำบทควำมบนเว็บคนอื่นมำวำงบนเว็บของเรำโดยไม่ได้มกี ำรอ้ำงอิง
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 16

การป้ องกันข้อมูล (Data Protection)

• ความเป็ นเจ้าของ (Information Property)
• ในสังคมของโลกอินเทอร์เน็ต มักจะมีกำรละเมิดลิขสิทธิ ์ โดยเฉพำะ ลิขสิทธิเพลง ์ ภำพยนตร์ รูปภำพ วิดโี อ
และข้อมูลข่ำวสำร ซึง่ ผูท้ เ่ี ป็ นเจ้ำของย่อมมีสทิ ธิในกำรปกป้
์ องควำมเป็ นเจ้ำของ
• การป้ องกันข้อมูล
• เป็ นกำรป้ องกันกำรเข้ำไปดำเนินกำรกับข้อมูลของผูใ้ ช้ทไ่ี ม่มสี ว่ นเกีย่ วข้อง และเป็ นกำรรักษำควำมลับของ
ข้อมูล ตัวอย่ำงสิทธิในกำรใช้งำนระบบ ทีจ่ ะต้องระบุรำยละเอียดส่วนบุคคล เช่น
• กำรซือ้ สินค้ำด้วยบัตรเครดิต
Click
• กำรสังจองสิ
่ นค้ำ to edit Master title style
• กำรเข้ำถึงข้อมูลของผูอ้ ่นื โดยไม่ได้รบั ควำมยินยอม ถือว่ำเป็ นกำรผิดจริยธรรมเช่นเดียวกับกำรละเมิดข้อมูล
ส่วนตัวในกำรใช้งำนคอมพิวเตอร์และเครือข่ำยร่วมกัน
• การพัฒนาเว็บ
• ต้องมีกำรออกแบบระบบรักษำควำมปลอดภัยในกำรเข้ำถึงข้อมูลของผูใ้ ช้ และ
• ต้องมีกำรป้ องกันกำรเข้ำถึงข้อมูลของผูอ้ ่นื โดยไม่ได้รบั ควำมยินยอม
ทีม่ า: https://sites.google.com/a/bicec.ac.th/e-learning/thiphy-war-hnwy-1-hna-2
 204100 เทคโนโลยีสารสนเทศและชีวิตสมัยใหม่ 17

References
• Google, “Google Search Engine”, https://www.google.com/
• ICDL Foundation (2016), “ECDL ONLINE ESSENTIAL”, http://ecdl.org/about-ecdl/online-essentials
• Wikipedia (25 February 2020), “List of online encyclopedias”,
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_online_encyclopedias
• Wikipedia (6 กุมภำพันธ์ 2563), “ลิขสิทธิ ์”, https://th.wikipedia.org/wiki/ลิขสิทธิ ์
Click to edit Master title style
• Udomtipok (18 พฤษภำคม 2018), “ลิขสิทธิ ์”, https://www.digitalbusinessconsult.asia/view/393/
• Ku Pong, “กำรป้ องกันข้อมูล”, https://sites.google.com/a/bicec.ac.th/e-learning/thiphy-war-hnwy-1-hna-2