PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA

(PANITIKAN NG PILIPINAS)

1|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

TALAAN NG NILALAMAN
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Prelim
KABANATA 1: KATUTURAN NG PANITIKAN
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….3
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….4
Gawain 3…………………………………………………………………………………5
KABANATA 2: PANITIKAN SA PANAHON NG PRE-KOLONYAL
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….6-7
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….8
KABANATA 3: PANITIKAN SA PANAHON NG KOLONYALISMONG ESPANYOL
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….9
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….10
KABANATA 4: PANITIKAN SA KILUSANG PROPAGANDA
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….11
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….12

MIDTERM
KABANATA 5: ANG PANITIKAN SA PANAHON NG HIMAGSIKANG PILIPINO
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….13
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….14
KABANATA 6: PANITIKAN SA PANAHON NG MGA AMERIKANO
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….15
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….16
Gawain 3…………………………………………………………………………………16
KABANATA 7: PANITIKAN SA PANAHON NG MGA HAPONES
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….17
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….18

FINAL
KABANATA 8: ANG PANITIKAN SA PANAHON NG BATAS MILITAR
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….19
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….20
KABANATA 9: PANITIKAN SA PANAHON NG MAPAYAPANG REBOLUSYON
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….21
KABANATA 10: KONTEMPORARYONG PANITIKAN
Gawain 1…………………..…………………………………………………………….22
Gawain 2…………………………………………………………..…………………….23

2|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 1: KATUTURAN NG PANITIKAN

a. Natutukoy ang kahulugan ng panitikan;

b. Naiisa-isa ang mga anyo ng panitikan;
c. Napapahalagahan ang pamahalaan sa pamamagitan ng pagbuo ng isang
sulating pormal.

KATUTURAN NG PANITIKAN

Ang panitikan ay anumang bagay na naisulat ng tao na nagpapahayag ng kaniyang

saloobin sa kinalalagyan niyang kapaligiran. Ito ay isinulat ng mga tao upang magparating
ng mga impormasyon. Mayroon itong dalawang anyo, tuluyan at patula. Ang panitikan ay
isa sa mga kayamanan ng ating bansa at nakakaimpluwensiya sa pamumuhay at kultura
ng mga Pilipino.

PANUTO: Ilista sa pamamagitan ng Book Chart ang mga panitikan na nauuri

sa anyong tuluyan at mga panitikan na nauuri sa anyong patula.

Mga Mga
Panitikan Panitikan
sa sa
anyong anyong
tuluyan patula

3|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

PANUTO: Katulad ng nabanggit sa konsepto ng aralin, ang panitikan ay isa sa mga

yaman ng bansa. Ikaw ba ay sumasang-ayon o di-sumasang-ayon? Ipaliwanag ito
sa loob ng kahon ng saloobin sa ibaba.

4|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Panuto: Para sa iyo, ano ang iyong depinisyon ng salitang “panitikan” ilagay mo
ito sa kahon ng kahulugan.

5|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 2: PANITIKAN SA PANAHON NG PRE-KOLONYAL

a. Nasusuri ang mga panitikan sa panahon ng pre-kolonyal

b. Naisasagawa ang pagpapakitang – turo sa mga alamat
c. Nakagagawa ng big book para sa mito o alamat
d. Nakagagawa ng islogan na naglalaman ng mga salawikain o kasabihan
e.
PANITIKAN SA PANAHON NG PRE-KOLONYAL

Ang Pilipinas ay mayaman sa kultura sa panahon ng pre-kolonyal. Ito ang nagiging

bahagi ng libangan ng mga sinaunang Pilipino sa tuwing wala silang magawa o sa
panahon ng “siesta time”. Sa mga anyong patula, ito ang mga sumusunod: salawikain,
kasabihan, bugtong, bulong, at epiko. Habang sa mga nasa anyong tuluyan ay mga
sumusunod: mito at alamat.

PANUTO: Suriin ang sumusunod na buod ng isang alamat na pinamagatang “Kung

Bakit naging Pulu-pulo ang ating lupain. (Pinagkunan: Bagong Filipino)

6|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Gamitin ang Data Retrieval Chart sa Pagsusuri ng akdang ito:

PAGSUSURI SA AKDANG
“KUNG BAKIT PULU-
PULO ANG ATING LUPAIN

Aral at Pag-uugnay sa
Tauhan at Tagpuan
Buhay

Sariling Reaksyon sa
Buod ng mga Pangyayari
akdang Binasa

7|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Panuto: Gumawa ng isang Salawikain o kaya naman ay kasabihan at gumawa ka

ng isang slogan na ang laki ay katulad ng 1/8 illustration board - pahiga mo ito
gagawin. Lagyan mo ito ng disenyo at/o kulay na may kinalaman sa iyong islogan.
Narito ang mga sumusunod na pamantayan sa paggawa ng islogan.

SALAWIKAIN 1

SALAWIKAIN 2

SALAWIKAIN 3

8|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 3: PANITIKAN SA PANAHON NG KOLONYALISMONG ESPANYOL

a. Naiisa-isa ang mga akdang pampanitikan na nalikha sa panahon ng

kolonyalismong Espanyol
b. Nakapagsasadula ng mga akdang pampanitikan sa Kolonyalismong Espanyol
gaya halimbawa ng Senakulo.
c. Nakabubuo ng mga malikhaing poster na naglalaman ng mga panalangin na
maaring ipakita sa klase.
PANITIKAN SA PANAHON NG KOLONYALISMONG ESPANYOL

Nang dumating ang kolonyalismong Espanyol ay hinikayat ang mga Pilipino na umanib
sa relihiyong Kristyanismo. Dahil dito ay tinalikuran ng mga Pilipino ang kinagisnang
relihiyon – ang animism. Kasabay nito, ay naibaon na ang mga akdang pampanitikan sa
panahon ng pre-kolonyal at umusbong ang mga pagbabago sa panitikan na karaniwang
nakasalig sa Kristyanismo.

PANUTO: Hanapin sa loob ng mga Hanap-Salita ang lima (5) uri ng panitikan na
lumaganap sa panahon ng Kolonyalismong Espanyol.

9|
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Panuto: Tukuyin at ilahad kung ano ang nauunawan sa litrato. Ito ay isa sa mga
panama ng Kolonyalismong Espanyol na isinasagawa pa rin sa Pilipinas.

PAGKAKAUNAWA SA LARAWAN

10 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 4: PANITIKAN SA KILUSANG PROPAGANDA

a. Nakagagawa ng islogan patungkol sa pagpapatibay ng diwa ng nasyonalismo sa

panahon ngayon.
b. Nasusuri ang mga akda ng mga kilalang propagandista
c. Nakagagawa ng isang Virtual na Pagpapakitang-Turo patungkol sa mga piling
akda sa panahon ng pagtatatag ng Kilusang Propaganda.

PANITIKAN SA KILUSANG PROPAGANDA

Umusbong ang diwa ng nasyonalismo sa bansa noong panahon ng ika-19 na siglo. Ang
nasyonalismo ay ang pagmamahal sa bayan o bansa. Nang lumaganap ang
nasyonalismo sa bansa dahil sa mga iba’t-ibang pangyayari ay nabuksan ang mata ng
mga Pilipino at nakita ang kanilang sarili sa loob ng hawla ng pagkakasakop ng Kastila.
Kung kaya ang mga Pilipino ay lumaban sa mga Kastila sa pamamagitan ng digmaan at
sa panitikan. Sa ating aralin ngayon ay ipopokus ang ating sarili sa mga panitikan na
ginawa ng mga kilalang propagandista sa bansa.

Panuto: Suriin ang slogan. Ibigay sa sariling interpretasyon kung ano ang nais ipabatid
ng slogan na may temang NASYONALISMO.

INTERPRETASYON
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________

11 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Panuto: Pumili at suriin ang akdang napili.

a. “Fray Botod” ni Graciano Lopez Jaena

b. “Dasalan at Tocsohan” ni Marcelo H. Del Pilar

Narito ang data retrieval chart sa pagsusuri ng inyong akda:

Pamagat ng Akda
at ang May akda

MENSAHE NG
AKDA PARA SA Uri ng Akda
PILIPINO

GAWAIN 2

Nagpagising ba
ito sa Teoryang
Nasiyonalismong Pampanitikan
Pilipino? Bakit.

Sariling Reaksiyon
sa Akda

12 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 5: ANG PANITIKAN SA PANAHON NG HIMAGSIKANG PILIPINO

a. Nakapagpapakitang turo ng ilan sa mga piling akda sa panahon ng Himagsikang

Pilipino.
b. Nakagagawa ng malikhaing poster ng Lupang Hinirang at Panatang Makabayan
na siyang idinidikit sa bawat silid-aralan.
c. Nasusuri ang mga piling akda sa panahon ng Himagsikang Pilipino

ANG PANITIKAN SA PANAHON NG HIMAGSIKANG PILIPINO

Matapos malaman sa mga Espanyol ang Katipunan ay tuluyan nang inilantad ni Andres
Bonifacio ang Kilusan at nagpahayag ng paghihimagsik sa mga Kastila noong 1896.
Bunsod nito, iba’t-ibang mga digmaan ang naganap sa pagitan ng mga Pilipino at
Espanyol. Sa huli, noong 1898 ay idineklara ni Hen. Emilio Aguinaldo ang ating Kalayaan
sa kamay ng malupit na pamamahala ng mga Kastila sa ating bansa.

Panuto: Suriin ang akdang, “Kartilya ng Katipunan” ni Emilio Jacinto.

KARTILYA NG KATIPUNAN

1. PAMAGAT NG AKDA AT MAY

AKDA.
2. URI NG AKDA
3. SARILING REAKSYON SA
AKDA
4. TEORYANG PAMPANITIKAN
5. NAGPAGISING BA ITO SA
NASYONALISMONG PILIPINO?
BAKIT?
6. MENSAHE NG AKDA PARA SA
PILIPINO.

13 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Panuto: Suriin ang Tulang : “ “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa” ni Andres Bonifacio

at Akdang: “ “Kartilya ng Katipunan” ni Emilio Jacinto. Gamitin ang chart upang
maisakatuparan ang gawain.

14 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 6: PANITIKAN SA PANAHON NG MGA AMERIKANO

a. Nasusuri ang mga piling akda sa Panahon ng mga Amerikano

b. Nakikilala ang mga manunulat sa Panahon ng mga Amerikano
c. Nakagagawa ng isang Accordion na nagpapakilala sa mga manunulat sa
panahon ng mga Amerikano

PANITIKAN SA PANAHON NG MGA AMERIKANO

Sa isang Kasunduan sa Paris ay “naipagbili” ng mga Espanyol ang kanilang Karapatan

sa pamamahala sa bansa sa mga Amerikano. Kung kaya ang mga Amerikano naman
ang sunod na nanakop at namahala sa ating bansa. Ginawang modern ng mga
Amerikano ang ating bansa sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga Sistema at
pagtatayo ng mga imprastraktura. Gayunpaman, ang mga Pilipino ay naghahangad pa
rin na maging Malaya ang ating bansa kung kaya sumulat sila ng mga akda para dito.

Panuto: Magbigay ng mga tanyag na ginawang akda ng mga sumusunod na

manunulat.

15 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Panuto : Pumili ng isang tanyag na Nobela, at ibigay ang sariling opinyon kung anong
emosyon ang ipinapakita ng may-akda.

OPINYON SA EMOSYONG IPINAKITA NG MAY-AKDA

Panuto: Ibigay ang hinihiling ng mga sumusunod:

16 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 7: PANITIKAN SA PANAHON NG MGA HAPONES

a. Nasusuri ang mga piling panitikan sa panahon ng mga Hapones

b. Nakalilikha ng mga haiku
c. Nakagagawa ng mga islogan na pinili mula sa mga manunulat sa panahon ng
mga Hapones

Naitatag ang pamahalaang Komonwelt sa ating bansa upang patunayan sa Amerika na

kaya na nating magsarili ng pamamahala. Ibibigay ang ating Kalayaan sa taong 1946.
Ang patuloy na pag-unlad ng ating bansa ay naudlot dahil sa pagsiklab ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig. Kasabay nito ang pananakop ng bansang Hapon sa ating bansa
sa loob ng maikling panahon.

Panuto: Pumili at suriin ang akda na umiral sa panahon ng pananakop ng mga

Hapones. Gagamitin ang chart sa pagsusuri ng akda.

1: “Uhaw ang Tigang na Lupa” ni Liwayway Arceo

2: “Sa Pula, Sa Puti” ni Francisco Soc Rodrigo

17 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Panuto: Sumulat ng isang Haiku na pumapaksa sa kahit na anumang bagay.

18 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 8: ANG PANITIKAN SA PANAHON NG BATAS MILITAR

a. Nasusuri ang mga akdang umiral sa panahon ng Batas Militar

b. Nakagagawa ng isang “gallery exhibit” kung saan maipapakita ang magaganda
at di-magagandang pangyayari sa panahon ng batas militar.
c. Nakagagawa ng “timeline” ng mga akdang naisulat sa panahon ng pagpapairal
ng Batas Militar (1972-1981)

ANG PANITIKAN SA PANAHON NG BATAS MILITAR

Ibinigay na mag-uli ang Kalayaan sa mga Pilipino galing sa mga Amerikano noong
Hulyo 04, 1946. Sa panahon na iyon iba’t-ibang mga pangulo ang namahala sa ating
bansa at nagpatupad ng iba’t-ibang reporma. Hanggang sa dumating ang pamamahala
ni Ferdinand Marcos kung saan ay binago niya ang ating kasaysayan. 21 taon siyang
namahala sa ating bansa at ang malaking bahagdan na iyon ay dahil sa kaniyang
pagpapatupad ng Batas Militar sa ating bansa.

Panuto: Suriin ang akda na umiral sa panahon ng Batas Militar. “Bata, Bata Paano
ka Ginawa?” ni Liwayway Arceo. Gagamitin ang chart sa pagsusuri ng akda.

PAMAGAT NG AKDA URI NG AKDA SARILING REAKSYON

AT MAY AKDA SA AKDA

•1 •2 •3

TEORYANG NAGPAGISING BA ITO SA MENSAHE NG AKDA

PAMPANITIKAN NASYONALISMONG PARA SA PILINO.
PILIPINO?

•4 •5 •6

19 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

Panuto: Saliksikin ang mga akdang nailimbag sa publiko sa panahon ng

pamamahala ng Batas Militar simula noong taong 1972 hanggang 1981.
Pagkatapos at gumawa ng isang malikhaing timeline para dito.

20 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 9: PANITIKAN SA PANAHON NG MAPAYAPANG REBOLUSYON

a. Nasusuri ang mga akda sa panahon ng Mapayapang Rebolusyon (simula sa

taong 1986
b. Naisasagawa ang sabayang pag-awit sa mga piling kanta sa panahon ng
Mapayapang Rebolusyon
c. Naisasadula ang mga Piling akda sa panahon ng Mapayapang Rebolusyon

PANITIKAN SA PANAHON NG MAPAYAPANG REBOLUSYON

Matapos ang di-umano’y naging dayaan sa Snap Election noong 1986, ipinakita ng mga
Pilipino ang kanilang pakikiisa sa pakikilahok sa Mapayapang Rebolusyon na naging
wakas ng pamamahala ng rehimeng Marcos. Iba’t-ibang mga hamon ang kinaharap ng
mga sumunod na pangulo ng ating bansa magmula kay Dating Pangulong Corazon
Aquino.

Panuto: Pakinggan ang kantang, “Magkaisa” ni Virna Lisa at ibigay ang mensahe
ng awitin. Gamitin ang chart.

Mensahe

MAGKAISA Mensahe

Mensahe

21 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

KABANATA 10: KONTEMPORARYONG PANITIKAN

a. Nakabubuo ng sariling akda tulad ng tula at maikling kuwento

b. Nakasusulat ng sanaysay / editorial hinggil sa mga nangyayari sa lipunan
c. Nakabubuo ng isang pahayagan

KONTEMPORARYONG PANITIKAN

Sa panahon ngayon ang mga tao ay nakakahiligan ang pagbuo ng mga tula at kuwento
na kanilang ipinapaskil sa mga social media sites. Gayundin naman, nakakahiligan pa rin
ng mga tao ang panonood ng mga isinalin sa Wikang Tagalog na mga K-Drama at ng
mga pelikula sa ibang bansa. Subalit, hindi pa rin patatalo ang Diyaryo sapagkat
maraming mga Pilipino pa rin ang umaasa sa mga balita na nagmumula sa mga
pahayagan.

Panuto: Ilahad ng iyong reaksiyon at nalalaman hinggil sa editoryal.

REAKSIYON:

22 |
PROFEE 03 PAGTUTURO NG FILIPINO SA ELEMENTARYA
(PANITIKAN NG PILIPINAS)

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

Panuto: Buuin ang puzzle tungkol sa bahagi ng pamayagan.

23 |