Gospodarka II RP Daniel Czajkowski 3tb2

1) Budowa portu w Gdynii

Na jesieni 1920 roku rząd polski podjął decyzję o budowie w Gdyni "Tymczasowego Portu
Wojennego i Schroniska dla Rybaków", wg projektu inż. Wendy. Datą uznawaną za formalny
początek Portu Gdynia jest 23 września 1922 roku, kiedy to Sejm uchwalił ustawę, której art. 1
stwierdzał: "Upoważnia się Rząd do poczynienia niezbędnych zarządzeń celem wykonania
budowy portu morskiego przy Gdyni na Pomorzu, jako portu użyteczności publicznej". Otwarcie
portu i jego rozbudowa, której drugi etap rozpoczęto w 1924 roku, spowodowały dynamiczny
rozwój Gdyni. 10 lutego 1926 roku Rada Ministrów ogłosiła rozporządzenie, zgodnie z którym
gmina wiejska Gdynia otrzymywała z dniem 4 marca 1926 roku status miasta. Gdynia liczyła
wówczas 12 tys. mieszkańców, a jej powierzchnia wynosiła 14 km kw. W 1938 roku Gdynię
odwiedziło prawie 6,5 tys. statków, a przeładunki w porcie wyniosły 9,2 mln ton. W chwili
wybuchu II wojny światowej była ona jednym z największych i najnowocześniejszych portów w
Europie, wokół którego powstało miasto liczące ponad 120 tys. mieszkańców.

2) Centralna Magistrala Kolejowa

Największą i najnowocześniejszą inwestycją infrastrukturalną II Rzeczpospolitej była

zbudowana w latach 1926-33 kolejowa magistrala węglowa łącząca polski Górny Śląsk
z budowanym portem w Gdyni. Uroczyste oddanie do użytku środkowego odcinka magistrali
nastąpiło 1 marca 1933 r. na stacji kolejowej Karsznice. Połączone to było z rozpoczęciem
tymczasowej eksploatacji tej linii, zaś normalny ruch na całej długości magistrali węglowej
nastąpił dopiero w 1937 r. Długość magistrali  od Katowic do Gdyni wynosiła 552 km. Długość
nowo wybudowanych linii wynosiła natomiast 458 km. Od samego początku w marcu 1933 r.
przedsięwzięcie przynosiło znaczące dochody kolejom skarbowi państwa (dochody podatkowe
5,2 mln zł w 1938 r.)

3) Centralny Okręg Przemysłowy

Realizacja COP wypełniała trzy zadania: po pierwsze, wpływała na uprzemysłowienie Polski,

zwłaszcza w przemyśle ciężkim i zbrojeniowym; po drugie, pozwalała zredukować bezrobocie.
Po trzecie wreszcie, była sukcesem propagandowym – podsycała w opinii europejskiej, ale też
wewnętrznej, mit Polski jak kraju rozwijającego się i nowoczesnego. COP obejmował obszary
Podkarpacia, Lubelszczyzny, regionu świętokrzyskiego, Małopolski, zahaczał także o kawałek
Mazowsza. Stanowiło to ok. 15 proc. terytorium II RP. Jego centralnym punktem był
Sandomierz, wokół którego koncentrowało się najwięcej zakładów i fabryk. W Kraśniku, Jawidzu
i Nowej Dębie produkowano amunicję, w Stalowej Woli – broń ciężką; podobnie w Radomiu,
Pionkach i Starachowicach. W Mielcu konstruowano samoloty, a w Niedomicach pod Tarnowem
– celulozę do wyrobu prochu.

4) Bank Polski

Bank Polski został założony 15 kwietnia 1924. Głównymi zadaniami Banku Polskiego było:
emisja pieniądza, regulowanie obiegu pieniężnego i ułatwianie kredytu. Powołanie Banku było
jednym z etapów reformy pieniądza Władysława Grabskiego.
5) złoty - pieniądz

Złoty wprowadzony został do obiegu 29 kwietnia 1924 roku w wyniku reformy pieniężnej
przeprowadzonej przez ministra finansów Władysława Grabskiego i zastąpił zdewaluowaną
markę polską, walutę Królestwa Polskiego.

6) Wojna celna z Niemcami

Do połowy lat 1920. handel z Niemcami stanowił blisko połowę polskiego handlu
zagranicznego, przy czym Niemcy były odbiorcą blisko 80% wydobywanego w Polsce węgla. W
styczniu 1925 wygasła nałożona na Niemcy w traktacie wersalskim klauzula najwyższego
uprzywilejowania wobec towarów z państw Ententy, w tym z Polski. W czerwcu zakończyło się
zwolnienie z cła produktów z województwa śląskiego, głównie wydobywanego tam węgla
kamiennego, które regulowała Konwencja genewska o Górnym Śląsku z 1922 r. W połowie
1925 roku strona niemiecka wystosowała do Polski szereg roszczeń politycznych, które rząd
Władysława Grabskiego stanowczo odrzucił. Polska odmówiła także przyznania Niemcom
zniżek celnych na ich towary, ze względu na brak zgody Niemiec na przyznanie takich ulg na
polskie produkty w Niemczech. W odwecie Niemcy jednostronnie wstrzymały import polskiego
węgla z województwa śląskiego, przyczyniając się w ten sposób do znaczących strat
ekonomicznych strony polskiej. Kryzys wywołany wojną celną objawiał się 20-proc. spadkiem
produkcji przemysłowej, spadkiem wartości złotego, inflacją, wysokim deficytem budżetowym i
wysokim bezrobociem (szczególnie w woj. śląskim). Kryzys był jedną z przyczyn fali strajków i
protestów w Polsce, które doprowadziły do przewrotu majowego w 1926 roku.

7) Polskie linie lotnicze LOT

W 1928 r. wydział Lotnictwa Cywilnego w Ministerstwie Komunikacji opracował program

gruntownych zmian polskiej komunikacji lotniczej, którego celem i skutkiem była likwidacja
wszystkich prywatnych firm lotniczych w Polsce. W ich miejsce 29 grudnia 1928 utworzono
jedno państwowo-samorządowe przedsiębiorstwo o nazwie Linje Lotnicze LOT Sp. z o.o.
Pierwszą flotę stanowiło 21 samolotów pasażerskich: 15 sztuk Junkersów F 13 i 6 sztuk
Fokkerów F.VIIa/1m. Od 1 stycznia 1929 realizowano loty na sześciu trasach krajowych:
Warszawa–Łódź–Poznań, Gdańsk–Warszawa, Warszawa–Lwów, Warszawa–Katowice,
Warszawa–Bydgoszcz, Katowice–Kraków oraz jednej międzynarodowej: Katowice–Brno–
Wiedeń. 1 kwietnia 1930 uruchomiono trasę do Bukaresztu z lotniska mokotowskiego, a
kolejnymi kierunkami były: Ateny, Bejrut i Helsinki.