•

Walec

Pb = 2π rh
P = 2π r ( r + h )
h
V = π r 2h

gdzie r jest promieniem podstawy, h – wysokością

r
walca
O

• Stożek

Pb = π rl
P = π r (r + l )
l
h 1
V = π r 2h
3

r gdzie r jest promieniem podstawy, h – wysokością,

O l – długością tworzącej stożka

• Kula

P = 4π r 2
4
r V = π r3
3
O

gdzie r jest promieniem kuli

12. TRYGONOMETRIA
• Definicje funkcji trygonometrycznych kąta ostrego w trójkącie prostokątnym

B a b
sin α = c sin β =
β c
c b a
a cos α = cos β = c
c
a b
α tg α = tg β =
b a
A b C

14
• Definicje funkcji trygonometrycznych
y y
sin α =
r
M =(x, y)
y x
cos α =
r
r y
tg α = , gdy x ≠ 0
x
gdzie r = x 2 + y 2 > 0 jest
α
x O x
promieniem wodzącym punktu M

• Wykresy funkcji trygonometrycznych

y
1 y
4
−π −π 0 π π 3π 2π x 3
2 2 2
−1
2
y = sin x 1

−π −π 0 π π 3π 2π x
2 2 2
y −1
1
−2
−π −π 0 π π 3π 2π x −3
2 2 2
−1
−4
y = cos x y = tg x

• Związki między funkcjami tego samego kąta

sin 2 α + cos 2 α = 1
sin α π
tg α = dla α≠ + kπ , k − całkowite
cos α 2
• Niektóre wartości funkcji trygonometrycznych

0° 30° 45° 60° 90°

α π π π π
0
6 4 3 2

1 2 3
sin α 0 1
2 2 2

3 2 1
cos α 1 0
2 2 2

3 nie
tg α 0 1 3
3 istnieje

15
• Funkcje sumy i różnicy kątów
Dla dowolnych kątów α, β zachodzą równości:
sin ( α + β ) = sin α cos β + cos α sin β sin ( α − β ) = sin α cos β − cos α sin β
cos ( α + β ) = cos α cos β − sin α sin β cos ( α − β ) = cos α cos β + sin α sin β

Ponadto mamy równości:

tg α + tg β tg α − tg β
tg ( α + β ) = tg ( α − β ) =
1 − tg α ⋅ tg β 1 + tg α ⋅ tg β

które zachodzą zawsze, gdy są określone i mianownik prawej strony nie jest zerem.

• Funkcje podwojonego kąta

sin 2 α = 2 sin α cos α
cos 2 α = cos 2 α − sin 2 α = 2 cos 2 α − 1 = 1 − 2 sin 2α
2 tg α
tg 2 α =
1 − tg 2α

• Sumy, różnice i iloczyny funkcji trygonometrycznych

α+β α−β 1
sin α + sin β = 2 sin cos sin α sin β = − (cos( α + β ) − cos( α − β ))
2 2 2
α +β α−β 1
sin α − sin β = 2 cos sin cos α cos β = (cos( α + β ) + cos( α − β ))
2 2 2
α +β α− β 1
cos α + cos β = 2 cos cos sin α cos β = (sin( α + β ) + sin( α − β ))
2 2 2
α+β α− β
cos α − cos β = −2 sin sin
2 2
• Wybrane wzory redukcyjne
α α α α
α α α α
α α α α α α
α α α α α α
• Okresowość funkcji trygonometrycznych
sin ( α + k ⋅ 360° ) = sin α cos ( α + k ⋅ 360° ) = cos α tg ( α + k ⋅180° ) = tg α , k – całkowite

13. KOMBINATORYKA
• Wariacje z powtórzeniami
Liczba sposobów, na które z n różnych elementów można utworzyć ciąg, składający się z k niekoniecznie
różnych wyrazów, jest równa nk.

• Wariacje bez powtórzeń

Liczba sposobów, na które z n różnych elementów można utworzyć ciąg, składający się z
różnych wyrazów, jest równa
n!
n ⋅ ( n − 1) ⋅ ... ⋅ ( n − k + 1) =
( n − k )!
16