TINGKATAN 2 - BAB 3: SOSIOBUDAYA MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU (马来世界王国社会的社会

文化)

3.1 Bahasa dan Tulisan（语言和文字）

- Perkembangan bahasa 语言发展 berkait rapat 密切 dengan perkembangan sistem tulisan 文字系统发展.

- Sifat keterbukaan 开放特性 masyarakat kerajaan Alam Melayu membolehkan sistem tulisan 文字系

统 berkembang 发展 dalam kerajaan Funan 扶南王国, Champa 占婆王国, Srivijaya 室利佛逝王国,
Angkor 吴哥王国, Majapahit 满者伯夷王国 dan Kedah Tua 老吉打王国.

- Penggunaan bahasa 语言的使用 turut mengalami situasi yang sama 一样的情况.

(A) Kerajaan Funan 扶南王国 

- Kerajaan Funan 扶南王国 menjadikan bahasa Sanskrit 梵语 sebagai bahasa utama 主要语言.

- Hal ini dibuktikan 被证明 dengan penemuan 发现 batu bersurat 石碑 Funan bertarikh abad kedua.

- Tulisan 文字 masyarakat Funan berasaskan 基于 tulisan orang Hu yang menggunakan tulisan orang India

印度人文字.

- Funan menggunakan kalendar Saka  yang berasal dari 来自于 India.

(B) Kerajaan Champa 占婆王国

 - Masyarakat  kerajaan Champa 占婆王国            menuturkan 口操 bahasa Melayu Champa 占婆马

来语 dan bahasa Sanskrit 梵语.

- Hal ini dibuktikan 被证明 dengan penemuan 发现 batu bersurat 石碑 dalam kedua-dua bahasa 两种语言.

- Dalam aspek tulisan 文字,   masyarakat kerajaan Champa 占婆王  menggunakan tulisan

Palava dan tulisan Champa Kuno.

- Penggunaan 使用 tulisan Palava dibuktikan 被证明 dengan penemuan 发现 inskripsi 碑

文 bertarikh abad keenam yang ditulis oleh Raja Sambhuvarman.

- Agama Islam 伊斯兰教 tersebar 传播 di Champa sejak abad kelapan.

- Oleh itu, bahasa Melayu Champa menjadi bahasa utama 主要语言 seiring dengan perkembangan 发展

tulisan Jawi 爪哇字.

(C) Kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国

- Masyarakat kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国 menggunakan bahasa Melayu 马来语 sebagai bahasa

utama 主要语言 dalam urusan pentadbiran 行政事务 dan harian 日常.

- Bahasa ini menerima pengaruh 影响 daripada bahasa Sanskrit 梵语.

- Hal ini dibuktikan 被证明 dengan  penemuan 发现 batu-batu bersurat 石碑 seperti Kedukan Bukit, Kota

Kapur, Telaga Batu dan Talang Tuwo di Sumatera bertarikh abad ketujuh.
- Batu bersurat 石碑 ini ditulis dalam bahasa Melayu 马来语 dengan pengaruh bahasa Sanskrit 梵语
menggunakan tulisan Palava.

(D) Kerajaan Angkor 吴哥王国

- Masyarakat kerajaan Angkor 吴哥王国 menggunakan bahasa Sanskrit 梵语 dan Khmer 高棉语.

- Hal ini dibuktikan 被证明 dengan penemuan 发现 inskripsi 碑文 pada dinding candi 庙墙.

- Terdapat dua            jenis tulisan yang ditemukan 被发现 pada dinding candi 庙墙, iaitu tulisan

Palava dan tulisan Khmer.

(E) Kerajaan Majapahit 满者伯夷王国

- Bahasa utama 主要语言 masyarakat kerajaan Majapahit 满者伯夷王国 ialah Jawa Kuno 古爪哇.

- Masyarakat kerajaan ini menggunakan tulisan Kawi 卡维字.

- Hal ini dibuktikan 被证明 dengan penemuan 发现 inskripsi 碑文 dan persuratan 文学 bertarikh abad ke-
14.

- Selepas tersebarnya 传播 agama Islam 伊斯兰教,  masyarakat kerajaan Majapahit 满者伯夷王国 mula

menggunakan huruf-huruf Arab 阿拉伯字母 dalam sistem tulisan 文字系统 mereka.

- Tulisan 文字 yang menggunakan huruf Arab 阿拉伯字母 bagi menulis bahasa Jawa 爪哇语 dikenali

sebagai tulisan Pegon.

(F) Kerajaan Kedah Tua 老吉打王国

- Penemuan 发现 batu-batu bersurat 石碑 menunjukkan penggunaan 使用 bahasa Sanskrit 梵语

dan tulisan Palava di Kedah Tua 老吉打.

- Buktinya 证明, melalui penemuan 发现 batu bersurat 石碑 di Sungai Mas dan Cherok Tok Kun yang
bertarikh abad kelima.

Kepentingan Bahasa dan Tulisan 语言和文字的重要性

- Bahasa 语言 dan tulisan 文字 penting 重要 kepada perkembangan masyarakat 社会发展 kerajaan

Alam Melayu 马来王国.                                 

- Di samping menjadi alat komunikasi utama 主要沟通工具, bahasa 语言 dan tulisan 文字 berfungsi 有功

用 untuk menyimpan rekod-rekod 收存记录 pemerintahan 行政, perundangan 法律, perdagangan 贸易 d
an keagamaan 宗教.

- Pada hari ini, hasil tulisan masyarakat kerajaan tersebut menjadi sumber rujukan 参考资
料 dan dokumentasi 文档 kepada ahli sejarah 历史学家 untuk memahami 了解 ketamadunan
masyarakat silam 过去的社会文明.

3.2 Persuratan（文学）
- Sebelum sistem tulisan 文字系统 digunakan dengan meluas, masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世
界王国 terkenal dengan tradisi lisan 言语传统.

- Tradisi lisan 言语传统 lahir berdasarkan alam sekeliling 周围环境.

- Tema utama 主要主题 tradisi lisan ini bertemakan asal-usul 来源, binatang 动物, nasihat 劝告, seloka 五
行打油诗, teladan 榜样 dan adat 习俗. 

- Apabila sistem tulisan 文字系统 lahir 诞生, persuratan 文学 berkembang 发展 dalam kalangan

masyarakat.

- Persuratan 文学 merupakan antara bukti 证明 keintelektualan 知识分子 masyarakat kerajaan Alam

Melayu 马来世界王国.

- Bukti 证明 kegiatan persuratan awal 早期文学 kerajaan Alam Melayu yang ditemukan 被发现 adalah

dalam bentuk batu bersurat 石碑.

(A) Kerajaan Funan 扶南王国 

- Kegiatan persuratan 文学活动 masyarakat kerajaan Funan 扶南王国 dibuktikan 被证明 dengan

penemuan 发现 batu bersurat terawal 最早的石碑 di Alam Melayu 马来世界王国 yang bertarikh abad
kedua.

(B) Kerajaan Champa 占婆王国

- Kegiatan persuratan 文学活动 masyarakat kerajaan Champa 占婆王国 dibuktikan 被证明 dengan

penemuan 发现 batu bersurat tertua 最老的石碑 di Kauthara bertarikh 192 M.

- Di Champa 占婆  juga ditemukan 被发现 sebanyak 206 buah batu bersurat 石碑.

- Selain itu, ditemukan 被发现 bukti 证明 persuratan 文学 Champa 占婆 dalam bentuk manuskrip 手

稿 sejak abad ke-13.

- Karya sastera 文学作品 yang masyhur 著名 ialah Akayet Inra Patra dan Akayet Deva Mano.

(C) Kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国

- Kegiatan persuratan 文学活动 masyarakat kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国 dibuktikan 被证明 dengan

penemuan 发现 beberapa batu bersurat 石碑 seperti Karang Brahi dan Palas Pasemah bertarikh abad
ketujuh.

- Batu bersurat 石碑 ini memerihalkan 描述 pengukuhan 巩固 kerajaan terutama kepentingan taat setia

忠诚重要性 terhadap raja 国王.

(D) Kerajaan Angkor 吴哥王国

- Kegiatan persuratan 文学活动 masyarakat kerajaan Angkor 吴哥王国 dibuktikan 被证明 dengan

penemuan 发现 batu bersurat 石碑 Sdok Kok Thom di barat laut 西南 Kemboja yang mengisahkan
pemerintahan  Jayavarman II.

- Inskripsi 碑文 yang terpahat 被雕刻 pada dinding-dinding candi 庙墙 pula menggambarkan 描绘 aspek

keagamaan 宗教方面 dan pemerintahan 政权.
(E) Kerajaan Majapahit 满者伯夷王国

- Kegiatan persuratan 文学活动 masyarakat kerajaan Majapahit 满者伯夷王国 dibuktikan 被证明 dengan

penemuan 发现 batu bersurat 石碑 Trowulan bertarikh 1358 yang ditulis dalam bahasa Jawa Kuno 老爪哇
语 bertulisan kawi 卡维文字.

- Selain itu, ditemukan bukti   persuratan 文学 dalam bentuk manuskrip 手稿形式.

- Karya sejarah 历史作品 termasyhur 最著名 ialah Nagarakertagama yang dikarang 被编

写 oleh Prapanca pada tahun 1365.

- Karya lain yang terkenal 出名 ialah Pararaton  dan Tantu Panggelaran.

(F) Kerajaan Kedah Tua 老吉打王国

- Kegiatan persuratan 文学活动 masyarakat kerajaan Kedah Tua 老吉打王国 dibuktikan 被证明 dengan

penemuan 发现 batu bersurat 石碑.

- Antaranya termasuklah di Bukit Choras dan Bukit Meriam bertarikh abad kelima.

- Ditemukan juga inskripsi 碑文 yang ditulis di atas pinggan tanah liat 粘土盘子, kepingan emas 金

片 dan kepingan perak 银片.

- Sebahagian besar inskripsi 碑文 menyentuh tentang doa 祈祷 dan amalan dalam agama Buddha 佛教.

Kedatangan Islam terhadap Persuratan Kerajaan Alam Melayu 伊斯兰教的到来对于马来世界王国文学

- Persuratan 文学 kerajaan Alam Melayu 马来世界王国 mendapat pengaruh 得到影响 epik 史

诗 dan sastera India 印度文学 yang terkenal 著名 seperti Ramayana, Mahabhrata,
Purana  dan  Jataka  yang disadurkan 被复述 ke dalam bahasa tempatan 本地语言 di Alam Melayu 马来世
界.

- Apabila Islam 伊斯兰教 tersebar ke Alam Melayu 马来世界, sastera Islam 伊斯兰文学 yang

berbentuk syair 诗歌, gurindam, cerita hikayat 年史故事 dan nazam mula mempengaruhi 影响 persuratan
Melayu 马来文学.

- Kisah kehidupan 生活故事 nabi-nabi 先知 seperti Nabi Sulaiman dan Nabi Muhammad SAW ditulis ke

dalam bahasa Melayu 马来语.

- Antara karya kisah nabi 先知故事作品 yang terkenal 出名 termasuklah Hikayat Nabi Bercukur, Hikayat

Nabi Wafat, Hikayat Bulan Berbelah dan Hikayat Nabi Yusof.

- Karya epik 史诗作品 pula yang banyak mengisahkan 叙述 perjuangan pahlawan Islam 伊斯兰勇士战争

diterjemahkan 被翻译 ke bahasa Melayu 马来语 seperti Hikayat Amir Hamzah, Hikayat Iskandar
Zulkarnain dan Hikayat Muhammad Ali Hanafiah.

- Kemudian, tokoh Islam 伊斯兰教人物 seperti nabi 先知 dan pahlawan 勇士 ini menjadi elemen 组成部

分 yang mempengaruhi 影响 persuratan Melayu 马来文学.
3.3 Seni Bina（建筑）

- Seni bina 建筑 merupakan suatu seni 艺术 mereka bentuk 形成 sesebuah binaan 建筑物 yang

mempunyai fungsi-fungsi tertentu 特定功能.

- Oleh itu, kecemerlangan 辉煌 masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世界王国 dapat dilihat

melalui hasil seni bina 建筑成果 mereka.

- Antaranya termasuklah seni bina candi 庙宇建筑, perkapalan 航运 dan sistem pengairan 灌溉系统.

(A) Kerajaan Funan 扶南王国 

- Masyarakat kerajaan Funan 扶南王国 mampu 能够 membina 建造 kapal besar 大船 yang

boleh memuatkan 装载 sehingga 700 orang dan 1000 tan kargo 一千吨货物 barangan.

-  Mereka juga terkenal dengan perahu panjang 长舟 yang boleh membawa 100 orang penumpang 乘客.

- Sistem pengairan 灌溉系统 dibina untuk mengawal 控制 limpahan 溢出 air dan mengalirkan 传导 air

masin 盐水 keluar dari tanah pertanian 农业地.

- Candi 庙宇 telah dibina 被建造 sebagai rumah ibadat 祈祷屋, pusat pendidikan 教育中

心 dan pertemuan masyarakat 社会见面.

- Tinggalan 遗留 candi 庙宇 masyarakat kerajaan Funan yang ditemukan 被发现 ialah Candi Go Cay

Thi di Oc Eo.

(B) Kerajaan Champa 占婆王国

- Seni bina 建筑 masyarakat  kerajaan Champa 占婆王国 dapat dilihat melalui binaan candinya 庙宇建组.

- Antara candi 庙宇 kerajaan Champa yang masyhur 著名 termasuklah kompleks candi 庙宇广场

di Lembah Mi Son, Dong Duong dan Po Nagar.

(C) Kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国

- Masyarakat kerajaan Srivijaya 室利佛逝王国 turut membina 建造 candi 庙宇.

- Antara candi yang masyhur 著名 termasuklah Candi Muara Takus dan Candi Muara Jambi di Sumatera.

- Ibu kota 首都 Srivijaya menjadi pusat binaan kapal 造船中心.

- Rekod 记录 kerajaan China 中国政府 mencatatkan 记录 Palembang sebagai pusat binaan kapal-kapal

Melayu 马来船只造船中心 (Kun-lun-po) yang besar 大, boleh belayar 航行 hingga pelabuhan
Tonkin dan tenggara China 中国东南部.

(D) Kerajaan Angkor 吴哥王国

- Masyarakat kerajaan Angkor 吴哥王国 mempunyai seni bina 建筑 yang berkait rapat 密切关联
dengan kegiatan pertanian 农业活动.

- Mereka membina 建造 baray 水堤 berukuran 2 x 8 kilometer yang dapat menampung 容纳 30 juta

meter padu air 水 untuk disalurkan 被传送 ke sawah-sawah padi 稻田 di sekitarnya.

- Seni bina 建筑 kerajaan Angkor 吴哥王国 yang masyhur 著名 ialah Angkor Wat 吴哥窟 dan Angkor Thom
吴哥城.

- Angkor Wat 吴哥窟 dibina 被建造 oleh Raja Suryavarman II pada abad ke-12.

- Angkor Wat 吴哥窟 dibina dengan keluasan 208 hektar 公顷.

- Binaan menara utama 主要塔建筑  di tengah-tengah 中间 candi ini ialah setinggi 高达 65 meter 米.

- Masyarakat kerajaan Angkor 吴哥王国 turut membina kapal 造船 untuk kegunaan perdagangan 贸易用

途 dan peperangan 战争.

(E) Kerajaan Majapahit 满者伯夷王国

- Masyarakat kerajaan Majapahit 满者伯夷王国 membina 建造 banyak   candi 寺庙 semasa era

kegemilangannya 辉煌时代.

- Antaranya termasuklah Candi Tikus di Jawa Timur 东爪哇 dan Candi Cetho di Jawa Tengah 中爪哇.

- Selain candi 寺庙, masyarakat kerajaan Majapahit 满者伯夷王国 membina 建造 pintu gerbang 大拱

门 seperti Gapura Wringin Lawang, iaitu pintu gerbang laluan raja 王的通道 dan Gapura Bajang Ratu,
iaitu pintu masuk 进门 ke dalam sebuah bangunan suci 圣殿 di Jawa Timur 东爪哇. 

(F) Kerajaan Kedah Tua 老吉打王国

- Seni bina 建筑 kerajaan Kedah Tua 老吉打王国 banyak tertumpu 集中 kepada binaan candi 寺庙建筑
物 bagi agama Hindu 兴都教 dan Buddha 佛教 di Lembah Bujang.

- Antara tinggalan candi Buddha 佛教寺庙遗留物 yang masyhur 著名 termasuklah di Bukit Choras, Bukit

Pendiat dan Bukit Meriam.

- Tinggalan candi Hindu 兴都教寺庙遗留物 yang masyhur 著名 adalah di Bukit Batu Pahat dan Bendang

Dalam.

- Kedua-dua candi ini mendapat 得到 pengaruh 影响 seni bina kerajaan Cola, India.

- Seni bina arca 雕像建筑物 Hindu 兴都教 dan Buddha 佛教 turut ditemukan 被发现 di lokasi 地点

candi tersebut.

(G)  Kerajaan Gangga Nagara 刚迦王国

- Penemuan 发现 patung Buddha 佛教神像 yang diperbuat daripada gangsa 青铜 setinggi 18

meter di Tanjung Rambutan merupakan antara bukti 证明 seni bina 建筑 masyarakat kerajaan Gangga
Nagara 刚迦王国.

- Turut ditemukan 被发现 beberapa binaan patung Buddha 佛教神像建筑物 lain

di Sungai      Siput dan Pangkalan.    
- Seni bina arca 雕像建筑物 tersebut menerima pengaruh 影响 daripada kerajaan Gupta, India.

3.4 Struktur Sosial（社会结构）

- Masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世界王国 terikat 被约束 dengan struktur sosial 社会结构

yang hampir sama 接近相同.

- Asas struktur 基本结构 ini terbahagi kepada kelas atasan 上层阶级 yang dikenali sebagai golongan

pemerintah 领导者 dan kelas bawahan 下层阶级  dikenali sebagai golongan diperintah 被领导者.

- Struktur sosial 社会结构 masyarakat kerajaan Alam Melayu 马来世界王国 yang tersusun 有条

理 memperkukuh 巩固 sistem politik 政治系统 dan kedudukan pemerintah 统治者地位.

- Kelas atasan 上层阶级 memainkan peranan 扮演角色 menjaga 照顾 dan melindungi rakyatnya 保护人

民, manakala kelas bawahan 下层阶级 memberikan taat setia 给予忠诚 kepada golongan pemerintah 领
导者.

- Peranan kedua-dua golongan ini mengukuhkan 巩固 sistem masyarakat 社会系统 dan menyumbang 贡

献 kepada kestabilan kerajaan 国家稳定.

i. Golongan Pemerintah 领导者

a) Golongan Diraja 王室

-  Status tertinggi 最高地位.

- Terdiri daripada Raja 王 dan kerabat diraja 王室 (permaisuri 皇后, putera 王子, puteri 公主, adik-beradik
兄弟姐妹, ibu bapa 父母 dan ahli keluarga 家庭成员).

b) Bangsawan 贵族

- Mendukung 支持 sistem pentadbiran kerajaan 国家行政系统.

- Terdiri daripada pembesar 大臣, ilmuwan 科学家, golongan agama 宗教家, pujangga 诗人作
家 dan pendeta istana 皇宫祭司.

ii. Golongan Diperintah 被领导者

a) Rakyat Merdeka 自由人民

-  Mengukuhkan 巩固 sistem beraja 王室系统 melalui konsep taat setia 忠诚概念 dan menjana ekonomi

kerajaan 生产国家经济.

-  Terdiri daripada pekerja istana 皇宫工人, askar 士兵, petani 农民,  penternak 饲养员, pedagang 贸易者,
nelayan 渔夫 dan artisan 工匠.

b) Hamba 奴隶

- Berkhidmat 服务 dalam sektor sosioekonomi 社会经济部门 dan meningkatkan 提高 status pemiliknya

主人地位.
- Terdiri daripada tawanan perang 战争俘虏, hamba berhutang 欠债奴隶 dan rela 心甘情愿 menjadi 成为
hamba 奴隶.