Gabriela Rupik

Terapia skoncentrowana na emocjach (EFT)

- Rola emocji: zapewniają podstawowy tryb przetwarzania informacji, szybką i automatyczną ocenę
sytuacji ze względu na jej znaczenie dla naszego dobrostanu, uruchamiają działania mające na celu
zaspokojenie naszych potrzeb (charakter adaptacyjny),
- według EFT doświadczenie to synteza wrodzonych reakcji sensorycznych i nabytych schematów
emocjonalnych zabarwionych abstrakcyjnymi wspomnieniami, z których wszystkie zostały
uaktywnione przez tą samą sytuację  te same bodźce (wyzwalacze) pobudzają różne wzorce
aktywności neuronalnej (schematy), które tworzą złożone, skoordynowane pole wewnętrzne
zapewniające osobie poczucie wewnętrznej złożoności,
- „Ja” to sprawczy aspekt siebie, człowiek nie posiada koncepcji „Ja”, ale aktywnie dokonuje narracji
swojego doświadczenia (autonarracyjny głos) budując i stale rewidując pogląd na to, kim jest on sam i
kim są inni  człowiek w każdej chwili jest ekspresją jednego z wielu możliwych „Ja”,
- spójne poczucie siebie = zsyntezowana na różnych poziomach przetwarzania całość doświadczenia,
nawet tego wcześniej niesformułowanego, w koherentną całość, z którą można się utożsamić
(równoczesność procesów odkrywania doświadczenia i formułowania znaczeń),
- dialog z drugą osobą (terapeutą), wspólne konstruowanie nowego znaczenia oraz potwierdzanie „Ja”
klienta przez terapeutę jako aktywny składnik procesu zmiany  terapeuta pomaga klientowi w
wyjaśnianiu doświadczenia i nadawaniu mu sensu, przez co pobudza jego tendencję do wzrostu,
- według EFT człowiek jest jednostką sprawczą, intencjonalnie kierującą interakcjami społecznymi,
dążącą do przetrwania i wzrostu, a głównym aspektem jego motywacji jest regulacja afektu, celem nie
jest wyłącznie odczuwanie przyjemności i unikanie bólu  to doświadczenie cierpienia, poświęcenie
w imię wyższych wartości pozwala na odnalezienie znaczenia,
- główna zasada EFT: każdemu uczuciu odpowiada potrzeba/życzenie, a każda aktywacja schematu
emocjonalnego ukierunkowuje działanie na zaspokojenie tej potrzeby,
- schematy emocjonalne  wewnętrzne struktury pamięci emocjonalnej reprezentujące wydarzenie,
które wywołało silną emocję w doświadczeniu osobistym danej jednostki + bezsłowny skrypt w
formie narracji tego, jakie emocjonalne skutki wywołuje – wrażenia cielesne, wzrokowe, węchowe itp.
(innymi słowy: proceduralne wspomnienie tego, co się wydarzyło i jak było to odczuwane),
- schematy te są uruchamiane w pierwszej kolejności i automatycznie w procesie generowania emocji
w odpowiedzi na bodziec, stąd głównym celem interwencji w EFT jest próba zwerbalizowania ich i
stworzenie nowego znaczenia w miejsce starego, dezadaptacyjnego,
- dialektyczno-konstruktywistyczny model funkcjonowania „Ja”  ewaluacja I rzędu – automatyczna,
bez udziału języka, ocena zagrożenia, nowości, straty itp., ewaluacja II rzędu – świadoma refleksja
nad rezultatem pierwszej ewaluacji; dwa strumienie świadomego doświadczenia = wewnętrzny,
uwarunkowany biologicznie, o charakterze afektywny oraz zewnętrzny, uwarunkowany językowo, o
charakterze kulturowym  wchodzą w ciągłą interakcję z otoczeniem, dialektyczny dialog ma na celu
tworzenie znaczeń,
- doświadczenie, działanie człowieka powstają w wyniku jednoczesnej aktywacji wielu schematów
emocjonalnych i ich dialektycznej syntezy w jedną z wielu możliwych organizacji „ja” („ja” jest stale
dynamicznie konstruowane) – terapia to praca nad tym, by te chwilowe doświadczenia i poczucia
interpretować, organizować i porządkować w spójną narrację (procesy wyższego rzędu)
- zasadniczy aspekt zmiany w EFT: uznanie, że każde wewnętrzne zjawisko ma charakter cząstkowy a
nie całościowy, poznanie każdej części jako aspekt siebie samego, z którym mogę nawiązać kontakt
zamiast w pełni się z nim identyfikować  zaakceptowanie trudnych uczuć, uznanie blokujących
aspektów swojego doświadczenia, jako część siebie (np. „łatwiej jest mi pozwolić sobie na nienawiść
wobec rodziców skoro wiem, że jest we mnie część, która ich kocha”),
- przyczyny zaburzeń według EFT: brak akceptacji doświadczenia, unikanie bolesnych emocji, brak
umiejętności regulacji emocji (przytłoczenie emocjami lub dystansowanie się od nich), nieadaptacyjne
reakcje emocjonalne oparte o uczenie się w wyniku traumy lub deficyty rozwojowe, chronienie
poczucia własnej wartości przed zranieniem, wewnętrzny konflikt i blokady w rozwoju znaczenia,
- fenomenologiczne ujęcie zaburzenia  praca z bieżącym doświadczeniem, procesualna diagnoza
stanu w trakcie sesji, by określić ukryte determinanty i czynniki leżące u podstaw każdego z jego
problemów