!"#$%&'(')(*+,(&,&(+
- .// 
0!
*%
1 
 / 
02.." ..2.*%
 
 /3.4.    
 3  .3  . / 
5
6
 . 78%''

7 
  .$/ 3 3 / ..5 .    
5  .   3  /   
/ /3 5 3   .  3.

     /3. .  .
3
/.39/   
./ 
0*83"7
7 
  .

:/    ;$    /  <

3
==/3 == =/ = 3 
: /.> 
4>5
4>5  ;/ 
>; <45
3/.= 
/   ==/3 =
: ?/=><>  ;  4 
3>.@  <

7  :. 2A!1$.; B53  

=>;  =3/ $3 >=. ; .=
./. <    5  >  
 / / 3  7  :. 2A!1$
/> C;; .=./. <  .
     =  >;
6 
D
E;F?>;?5 = =/. . 
KWWSVHQVXVSOXVHURSLQLH"P\WZRBHERRN
; / F=
5/ ; 5 =?
:. 2A!1$
G<85++(8HA!:!2
)**)8**8%5)**)%',)
( VHQVXV#VHQVXVSO
:::KWWSVHQVXVSOI?
   5  
>;J

 . .

x Poleć książkę na Facebook.com x Księgarnia internetowa

x Kup w wersji papierowej x Lubię to! » Nasza społeczność
x Oceń książkę
 1–3
minuty

Dla Alison, Melanie, Jima i Toma

 1–3
minuty
 1–3
minuty

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE Jak myśleć kreatywnie 6

ŁATWE łamigłówki Rozgrzewka 11

ŚREDNIO TRUDNE łamigłówki Trening 29

TRUDNE łamigłówki Wysiłek 49

WYZWANIE 67

ODPOWIEDZI 73
Zalecana lektura i bibliografia 92

Notatki 93

O autorze 96
 1–3
minuty
Jak myśleć kreatywnie
WPROWADZENIE

Chcesz lepiej wyrażać siebie? Chcesz być bardziej kreatywny? Ta książka po-
każe Ci, jak to osiągnąć. Poznasz proste strategie, które uwolnią Twój twórczy
umysł, a także dowiesz się, w jaki sposób wykorzystać jego siłę w pracy, nauce
oraz codziennym życiu.

Ludzie często nie doceniają potęgi własnej kreatywności. Niektórzy nigdy

tak naprawdę nie próbują z niej korzystać lub natrafiają na problemy, gdy są
zmęczeni, w związku z czym są przekonani, że kreatywne myślenie i korzyści
z niego płynące są zastrzeżone dla innych. W rzeczywistości jednak każdy z nas
może wyćwiczyć dowolny rodzaj aktywności umysłowej, a twórcze myślenie
nie stanowi tu wyjątku.

Każdy z nas posiada niezwykle potężny i elastyczny umysł i wszyscy dysponu-

jemy zadziwiającą umiejętnością przystosowywania się do zmian i uczenia się.
Ludzki mózg składa się z około stu miliardów komórek mózgowych (neuro-
nów), a każdy neuron może nawiązać połączenie z tysiącami lub dziesiątkami
tysięcy innych neuronów. W ciągu jednej sekundy umysł wykonuje milion
nowych połączeń — jeśli więc zaprzęgniemy je do wytrwałej pracy, będziemy
zdolni do oszałamiających postępów!

Jeżeli jesteś przekonany, że twórcze myślenie jest dla innych, najwyższy czas,
abyś uświadomił sobie, że Ty także możesz wyćwiczyć tę umiejętność. Jeśli
uważasz, że całkiem dobrze sobie radzisz, możesz jeszcze bardziej rozwinąć
swoją kreatywność. Zacznij od dziś i skorzystaj ze starannie dobranych łamigłó-
wek oraz wskazówek i strategii, które znajdziesz w tej książce.

Oczywiście twórcze pomysły oraz pragnienie wyrażenia siebie bywają silniejsze

lub słabsze. Z pewnością są dni, w których jesteś bardziej kreatywny niż zwy-
kle. Możesz jednak pobudzać swoją kreatywność na wiele różnych sposobów.
Czytaj więc dalej…

MYŚL POZYTYWNIE. Pierwszym i najważniejszym krokiem jest uznanie

faktu, że podobnie jak każdy inny człowiek jesteś z natury kreatywny
i możesz nauczyć się technik i metod, które wzmacniają tę umiejętność.
Myśl pozytywnie — jedną z największych blokad kreatywności jest obawa
6 przed popełnianiem błędów.
 1–3
minuty
Uwierz w siebie. Ucisz ten krytyczny głos wewnętrzny, który paraliżu-
je Twoją wynalazczość. A jeśli zarządzasz lub kierujesz ludźmi w pracy

WPROWADZENIE
lub w innej sytuacji i chcesz pobudzić ich kreatywność, wspieraj ich
i udzielaj pozytywnych informacji zwrotnych na temat ich pomysłów i pracy.

KORZYSTAJ ZE ZMIAN. Dobrym sposobem na zwiększenie kreatyw-

ności jest pobudzanie się poprzez zmiany. Nawet najdrobniejsza rzecz stymu-
luje myślenie. Przestaw biurko w pracy lub na uczelni, zmień swoje poranne
zwyczaje, jeśli możesz, i zrezygnuj z samochodu, a zamiast tego idź pieszo lub
pojedź autobusem tam, gdzie dojeżdżasz, spróbuj zmienić fryzurę lub wygląd
albo zrób sobie krótką przerwę.

I ROZMAWIAJ! Naukowcy twierdzą, że nasze umysły są bardziej aktywne,

gdy pracujemy w grupie. Skorzystaj z zalet wspólnego myślenia. Rozmawiaj
w każdej możliwej sytuacji — z innymi ludźmi na zakupach, z przyjaciółmi lub
rodziną w czasie kolacji, a nawet z samym sobą, gdy pracujesz.

Psycholog i pisarz Edward de Bono opracował strategie zadawania pytań,

które pobudzają do pracy różne strefy mózgu. Mogą one na przykład skłaniać
do rozwijania pomysłów przez wspieranie perspektywicznego myślenia i opty-
mizmu, gdy mówisz sobie: „Sporządzę listę pozytywnych aspektów tego po-
mysłu”. Jeśli chcesz pobudzić emocjonalną część siebie, możesz powiedzieć:
„Co w tym pomyśle wydaje mi się ekscytujące lub przerażające?”. Możesz
też zakwestionować swoje przywiązanie do logiki: „Czy jestem pewien, że
zdarzenie A wynika z B?”.

ROZLUŹNIJ SIĘ I SZUKAJ ZABAWNYCH ASPEKTÓW ZDA-

RZEŃ. Rozluźnienie pozytywnie wpływa na zdolność twórczego myślenia.
Proste ćwiczenia oddechowe lub medytacja pomogą Ci w rozbudzaniu kre-
atywności. Natomiast śmiech działa jak katalizator twórczego myślenia. Żartuj
sobie, szukaj książek i filmów, które Cię bawią, oraz — jeśli tylko masz taką
możliwość — spędzaj czas z zabawnymi ludźmi. Neurolodzy zgodnie przyzna-
ją, że śmiech oraz rozluźnienie, które z niego wynika, przestawia Twój umysł
z krótkich fal o wysokiej częstotliwości na dłuższe i wolniejsze fale, które zwykle
występują w czasie kreatywnego myślenia.

ŁAMIGŁÓWKI W TEJ KSIĄŻCE. W tej książce znajdziesz łamigłówki

o trzech poziomach trudności. Poszczególne poziomy różnią się czasem, w ja-
kim powinieneś je rozwiązać. Ograniczenie czasowe wywiera pewną presję, 7
 1–3
minuty
a większość ludzi lepiej myśli, gdy ma jakiś ściśle określony cel, na przykład
WPROWADZENIE

zmieszczenie się w pewnym czasie. Nie martw się jednak — jeśli odkryjesz,
że potrzebujesz więcej czasu niż ten „zalecany”, rozluźnij się. Na niektóre
łamigłówki trafisz ponownie w trudniejszej wersji, co zapewni Ci dodatkową
gimnastykę umysłową.

Zwróć uwagę na łamigłówki oznaczone jako „Więcej czasu”. Ich rozwiązanie

potrwa trochę dłużej, lecz nie dlatego, że są trudniejsze, ale dlatego, że wy-
magają więcej pracy, zanim je rozszyfrujesz. Tam, gdzie uznałem, że przyda Ci
się odrobina pomocy, zamieściłem wskazówkę, a na końcu książki znajdziesz
„Notatki”, gdzie możesz robić notatki i bazgrolić! W rozdziale „Wyzwanie”
znajdziesz łamigówkę, która zapewni solidny trening Twoim nowo nabytym
umiejętnościom. Sugerowany czas wynosi 10 – 15 minut, abyś miał możliwość
przemyślenia problemu wzdłuż i wszerz oraz ewentualnie zrobienia notatek
na marginesie.

Nie śpiesz się. Jeśli natrafisz na wyjątkowo złożony problem, poświęć na niego
tyle czasu, ile będzie konieczne — najważniejsze jest to, abyś myślał w zasuge-
rowany sposób, który pobudza Twoją kreatywność. Wraz z rozwojem swoich
umiejętności zauważysz efekty w pracy lub nauce oraz w innych sferach życia.
Zaczniesz być bardziej zaradny, elastyczny i łatwiej przyjdzie Ci pokonywanie
wyzwań. Przewróć więc stronę i obudź swoją kreatywność!

POZIOM TRUDNOŚCI ŁAMIGŁÓWKI CZAS NA ROZWIĄZANIE

ŁATWY = ROZGRZEWKA 1 – 2 MINUTY

ŚREDNI = TRENING 3 – 4 MINUTY

TRUDNY = WYSIŁEK 5 – 6 MINUT

WIĘCEJ CZASU 6 LUB WIĘCEJ MINUT

WYZWANIE 10 – 15 MINUT

8
 1–3
minuty

50 łamigłówek na
KREATYWNE
MYŚLENIE
Pamiętaj:
Rozluźnij się i myśl pozytywnie!
Nie popadaj w rutynę.
Mów do siebie i rozmawiaj z innymi.
Uwierz w możliwości swojego
umysłu i uwolnij jego kreatywność.

9
 1–3
minuty

10
 1–3
minuty

ŁATWE
łamigłówki na
KREATYWNE
MYŚLENIE
Łamigłówki z pierwszej części książki stanowią rozgrzewkę
dla Twojej kreatywności. Umiejętność myślenia obrazami
jest jej kluczowym elementem, dlatego mają one za zada-
nie rozwijać Twoje umiejętności obserwacji i wizualizacji.
Oglądaj je bardzo uważnie i wypatruj także tego, czego nie
widać na pierwszy rzut oka. Staraj się podchodzić do prob-
lemów ze świeżym spojrzeniem i z nietypowych punktów
widzenia. Nie bój się brać pod uwagę tego, co niemożliwe,
i starannie rozpatruj wyzwania. Wykrocz poza utarte ścieżki
i sam siebie zaskocz.

11
 1–2
minuty
BAGIETKOWA BONANZA
ŁAMIGŁÓWKA 1. ROZGRZEWKA

Krzysztof, piekarz z Francji, pedałował przez przepiękną wioskę z koszem

świeżych bagietek, nucąc przy tym „Marsyliankę”. Zatrzymała go jedna z jego
najlepszych klientek, Brygida, która kupiła połowę jego wypieków i dodatko-
wo pół bagietki. Następny był ksiądz, który zrobił to samo — kupił połowę
zapasów Krzysztofa plus pół bagietki. W końcu młody chłopak, Wincenty,
złożył takie samo zamówienie — połowę wypieków Krzysztofa plus pół
bagietki. Krzysztof był zachwycony — sprzedał wszystkie bagietki i żadnej nie
musiał przełamywać. Czy potrafisz wyjaśnić, jak to możliwe, oraz określić, ile
bagietek miał Krzysztof na początku?

WSKAZÓWKA Przelicz wszystko, lecz myśl kreatywnie o liczbach

jak pojawiających się w łamigłówce.
myśleć
12
 1–2
minuty
PUŁKOWNIK OLIWIER

ŁAMIGŁÓWKA 2. ROZGRZEWKA
Który z czterech portretów pułkownika Oliwiera w ramce po prawej,
oznaczonych literami A – D, powinien znaleźć się na pustym miejscu z pytaj-
nikiem?

?
D

WSKAZÓWKA Pomyśl o tym, jak zmienia się wygląd twarzy

jak pułkownika.
myśleć
13
 1–2
minuty
ŚCIEŻKA TRÓJEK
ŁAMIGŁÓWKA 3. ROZGRZEWKA

Jak u Ciebie z liczeniem w pamięci? Czy potrafisz znaleźć drogę z dowol-

nego kwadratu w górnym rzędzie do dowolnego kwadratu w dolnym,
przechodząc wyłącznie przez liczby podzielne przez trzy? Ukośne ruchy są
zabronione.

WSKAZÓWKA Jeśli suma cyfr danej liczby jest podzielna przez trzy,
jak to liczba także jest podzielna przez trzy.
myśleć
14
 1–2
minuty
LITEROWA KOSTKA DO GRY

ŁAMIGŁÓWKA 4. ROZGRZEWKA
Jeśli poskładasz siatkę znajdującą się poniżej w sześcian, uzyskasz jedną
z kostek oznaczonych literami A – E. Którą?

WSKAZÓWKA Pomyśl, jakie litery znajdą się na sąsiednich polach

jak gotowej kostki. Gdy rozwiążesz tę łamigłówkę,
myśleć spróbuj wymyślić jakąś ciekawą grę, do której
potrzebny będzie zestaw kostek z literami.

15
 1–2
minuty
NIEZWYKŁA WAZA
ŁAMIGŁÓWKA 5. ROZGRZEWKA

Jedna z waz jest inna niż pozostałe. Czy potrafisz ją wskazać? Umiejętność
skupienia uwagi i szybkiego dostrzegania różnic stanowi kluczowy aspekt
każdego sposobu myślenia.

WSKAZÓWKA Przyjrzyj się uważnie — a potem jeszcze raz. Możesz

jak też spróbować policzyć gwiazdki.
myśleć
16
 1–2
minuty
FIGURY PANI KOZŁOWSKIEJ 1

ŁAMIGŁÓWKA 6. ROZGRZEWKA
Ośmioletni uczniowie pani Kozłowskiej potrafią bardzo dokładnie wycinać
nożyczkami różne figury. Pani Kozłowska trzyma ich dzieła w szufladzie
biurka. Gdy zbliżała się wywiadówka, postanowiła pokazać rodzicom doko-
nania ich dzieci, lecz nie chciała, żeby jakakolwiek figura się powtarzała. Kiedy
wysunęła szufladę, zobaczyła to, co na rysunku poniżej. Czy potrafisz pomóc
jej znaleźć jedną figurę, która się powtarza?

WSKAZÓWKA Aby rozwiązać tę łamigłówkę i zmieścić się w czasie,

jak musisz mieć bystry wzrok, ponieważ niektóre figury
myśleć nakładają się na inne.

17
 1–2
minuty
ADAM CZUJE PIZZĘ
ŁAMIGŁÓWKA 7. ROZGRZEWKA

Adam pojechał z rodzicami na wieś, gdzie zwiedzał z nimi ogromny dwór

z labiryntem w ogrodzie. Gdy jego rodzice weszli do labiryntu, on biegał
jeszcze z psem między drzewami. W końcu także wszedł do środka. Czy
potrafisz pomóc mu znaleźć przejście z lewego górnego wejścia do wyj-
ścia po prawej stronie na dole? Chciałby przejść jak najszybciej, ponieważ
naprzeciw wyjścia znajduje się knajpa dla turystów, z której dochodzi zapach
smakowitej pizzy, dlatego musisz znaleźć najkrótszą trasę.

WSKAZÓWKA Przechodząc przez pierwszy labirynt w tej książce,

jak możesz pomóc sobie ołówkiem, zamiast polegać
myśleć wyłącznie na swoim wzroku.

18
 Więcej
czasu
SUDOKU Z FIGURAMI 1

ŁAMIGŁÓWKA 8. ROZGRZEWKA
Czy potrafisz tak wypełnić diagram, żeby w każdym rzędzie i w każdej
kolumnie znajdowały się wszystkie z sześciu figur? Ta łamigłówka rządzi się
tymi samymi regułami co zwykłe sudoku, lecz cyfry zostały zastąpione sześ-
cioma różnymi figurami.

WSKAZÓWKA Zacznij od przeanalizowania rzędów i kolumn, aby

jak znaleźć miejsca, w których brakująca figura jest
myśleć oczywista.

19
 1–2
minuty
PROBLEMATYCZNY ZEGAREK
ŁAMIGŁÓWKI 9.

Zegarek Darka śpieszy o cztery minuty w ciągu godziny. Darek nastawił go

o 11 rano. Teraz jest 16.15. Którą godzinę pokazuje jego zegarek?
I
10. ROZGRZEWKA

CZAS PRASOWANIA

Małgosia nie znosi prasować, ale odkryła, że ta praca jest nawet znośna, jeśli
prasuje przez dziesięć minut, potem robi pięć minut przerwy, po czym pra-
suje przez dziesięć minut i znowu robi pięć minut przerwy — itd. Wczoraj
prasowała łącznie przez dwie godziny (nie licząc przerw). Zaczęła o 11.15.
O której skończyła?

20
 1–2
minuty
ŚCIANA Z DOMINA

ŁAMIGŁÓWKA 11. ROZGRZEWKA

Damian chciał przetestować swojego brata Dawida i zbudował ścianę
z domina, po czym zakrył siedem kości. Czy potrafisz pomóc Dawidowi
umieścić brakujące kości we właściwych miejscach? Pamiętaj o tym, że
Damian wyznaczył następujące reguły: po pierwsze, każde cztery liczby
oczek w pionie (a także dwie liczby oczek w pionowych liniach po obu brze-
gach ściany) muszą w sumie dawać osiem; po drugie, suma oczek w drugim
poziomym rzędzie musi wynosić siedemnaście; po trzecie, suma oczek
w trzecim poziomym rzędzie musi wynosić pięć.

WSKAZÓWKA Kiedy będziesz już pewny pozycji jakiejś kości,

jak zaznacz ją, aby nie umieścić jej na ścianie po raz drugi.
myśleć
21
 Więcej
czasu

WĘŻE I DRABINY
ŁAMIGŁÓWKA 12. ROZGRZEWKA

W trakcie podróży koleją Sylwia i Augustyn postanowili zagrać w węże i dra-

biny. Musieli jednak obmyślić specjalną wersję gry, bo mieli tylko planszę,
bez pionków i kostki. Poprosili więc kolegę, Stefana, aby wyobraził sobie,
że rzucają kostką, i zapisał wyniki. Stefan zaplanował całą grę i stwierdził, że
dla ich umiejętności myślenia najlepiej będzie, gdy zagrają w wyobraźni, bez
użycia pionków. Niestety, gra skończyła się zażartą kłótnią, która zniszczyła
spokój innych podróżnych, ponieważ Sylwia i Augustyn nie potrafili dojść do
porozumienia w kwestii tego, kto wygrał.

Czy potrafisz im pomóc w określeniu zwycięzcy? Oto reguły i rzuty wyzna-

czone przez Stefana.

Augustyn w pierwszym ruchu wyrzuca szóstkę, więc przesuwa swój pionek

na pole numer sześć. Po jego ruchu kolejne ruchy Sylwii wypadają zgod-
nie z sekwencją 6, 4, 2, 5, 3, 1, więc najpierw przesuwa swój pionek na
pole numer sześć, potem na pole numer dziesięć itd. Ruchy Augustyna po
pierwszym rzucie były zgodne z sekwencją 2, 4, 6, 1, 3, 5, więc w drugim
ruchu przesunął się na pole numer osiem, w trzecim na pole dwanaście itd.
Przestrzegali też normalnych reguł gry: za każdym razem, gdy pionek wylą-
duje na kwadracie z dolną częścią drabiny, należy go przesunąć (w wyob-
raźni) na najwyższy szczebel; natomiast gdy wyląduje na kwadracie z głową
węża, zostaje przesunięty do jego ogona. Gra toczy się dopóty, dopóki jedna
z osób nie dotrze do pola numer sto.

22
 1–3
minuty

ŁAMIGŁÓWKA 12. ROZGRZEWKA

WSKAZÓWKA Ta łamigłówka jest oznaczona ikoną „Więcej czasu”,

jak ponieważ będziesz się musiał trochę natrudzić,
myśleć zanim ją rozwiążesz. Najlepiej, jeśli — jak Sylwia
i Augustyn — będziesz wykonywał poszczególne
ruchy w wyobraźni, lecz nawet gdy posłużysz się
normalnymi pionkami, łamigłówka stanowi świetne 23
ćwiczenie pamięci oraz umiejętności wizualizacji.
 1–2
minuty
PIĘĆ RÓŻNIC
ŁAMIGŁÓWKA 13. ROZGRZEWKA

Aleksander uwielbia swój motor. Oto pięć rysunków przedstawiających go

na motocyklu, które tworzą nieco zmodyfikowaną łamigłówkę typu „znajdź
różnicę”. Twoje zadanie nie polega na znalezieniu jednego rysunku, który nie
pasuje — w tej wersji każdy rysunek Aleksandra ma jeden szczegół, który
różni go od pozostałych. Czy potrafisz znaleźć te różnice?

WSKAZÓWKA Zacznij od przyjrzenia się dwóm rysunkom motocykli,

jak aby Twój umysł i oczy miały czas na przyswojenie
myśleć sobie różnych elementów obrazu.

24
 1–2
minuty
CAŁA NAPRZÓD

ŁAMIGŁÓWKA 14. ROZGRZEWKA

Anna rysowała pociąg z lokomotywą w książeczce Cała naprzód, którą
napisała wspólnie z siostrą, Marią. Gdy Maria poprosiła ją o dwa identyczne
rysunki, Anna jeden dokładnie skopiowała. Niestety, nagle upuściła cały plik
rysunków. Czy potrafisz pomóc jej znaleźć dwa takie same?

WSKAZÓWKA Dobrym punktem wyjścia jest wykluczenie tych

jak obrazków, które są w oczywisty sposób różne,
myśleć a następnie skupienie się na tych, których różnice
są bardziej subtelne. W ten sposób nie będziesz
przytłoczony ilością obrazków.
25
 1–2
minuty
GRA W OKRĘTY 1
ŁAMIGŁÓWKA 15. ROZGRZEWKA

To pierwsza w tej książce z serii łamigłówek opartych na popularnej grze

w okręty, znanej przynajmniej od czasów pierwszej wojny światowej.
W naszej wersji liczby z boku i pod spodem siatki wskazują ilość zajętych
sąsiadujących ze sobą pól w danej kolumnie lub danym rzędzie. Czy potrafisz
zapełnić siatkę tak, by znalazły się na niej trzy krążowniki, trzy okręty i trzy
boje zgodnie z poszczególnymi liczbami?
Boja
Okręt
Krążownik

WSKAZÓWKA Pomyśl o tym, na ile sposobów możesz zająć cztery

jak sąsiadujące pola za pomocą dostępnych obiektów.
myśleć
26
 1–2
minuty
FIGURY PANI KOZŁOWSKIEJ 2

ŁAMIGŁÓWKA 16. ROZGRZEWKA

Pani Kozłowska jest wciąż zajęta przygotowaniami do wywiadówki (zobacz
łamigłówkę 6). W drugiej szufladzie znalazła koła, kwadraty, trójkąty i gwiaz-
dy, które zostały wycięte przez dzieci podczas kreatywnej lekcji matematyki.
Tym razem kolega pani Kozłowskiej, pan Rybicki, poprosił ją o przedzielenie
szuflady dwoma cienkimi patyczkami, jednym sięgającym od góry do dołu,
a drugim z lewego boku na prawy. W każdej z powstałych czterech stref
powinny znaleźć się cztery różne czarne figury (gwiazda, koło, trójkąt i kwa-
drat) oraz cztery różne białe figury (gwiazda, koło, trójkąt i kwadrat). Jak pani
Kozłowska podzieliła szufladę?

WSKAZÓWKA Skup się najpierw na figurach, na przykład kwadratach,

jak i spróbuj stworzyć cztery strefy, tak aby każda
myśleć zawierała jedną figurę.

27
28
 ŚREDNIO
TRUDNE
łamigłówki na
KREATYWNE
MYŚLENIE
Ta część zawiera łamigłówki o średnim poziomie trudności,
które mają Ci zapewnić bardziej wymagający trening dla sza-
rych komórek. Przypuszczalnie coraz bardziej przekonujesz
się do swojej kreatywności i zdolności właściwego prze-
myślenia problemu. Nie zapominaj o korzyściach rozmowy
— mów do siebie, jeśli możesz, to na głos! Szukając rozwią-
zania, zadawaj sobie pytania typu „co będzie, jeśli” oraz „dla-
czego nie”. Werbalizacja pomaga się skupić, a takie osobiste
rozmowy stanowią świetny sposób na wymyślanie nowych
pomysłów. W końcu, jak to bywa z kreatywnym myśleniem,
nagle dostrzeżesz właściwe rozwiązanie.

29
 3–4
minuty
CIASTKA PROFESORA GINTROWSKIEGO
ŁAMIGŁÓWKA 17. TRENING

Profesor Gintrowski ma dwie największe pasje: geometrię i pieczenie.

Czerpie także przyjemność z testowania inteligencji wizualnej odwiedza-
jących go znajomych. Właśnie upiekł dość sporo ciasteczek o różnych
kształtach i ułożył je starannie w kolejne schematy na swoich pięciokątnych
formach do pieczenia. Następnie ukrył jedną formę i narysował cztery rzuty
(A, B, C, D) pokazane poniżej. „Który z czterech rzutów — zapytał zaprzy-
jaźnionego dr. Brodzkiego — przedstawia ukrytą formę?”.

WSKAZÓWKA Gdy dr Brodzki przeczesał brodę, przyjrzał się

jak ustawieniu poszczególnych figur.
myśleć
30
 3–4
minuty
LEŚNY KEMPING

ŁAMIGŁÓWKA 18. TRENING

Leśny Kemping ma dobrze rozplanowaną przestrzeń. Każdy turysta ma
sporo cienia i jest zadowolony mimo potwornego upału. Przyjrzyj się
schematycznej mapie kempingu, która pokazuje lokalizację poszczególnych
drzew. Narysuj namiot obok każdego z nich. Powinien się on znajdować
bezpośrednio nad, pod lub obok swojego drzewa, a jednocześnie nie może
sąsiadować z żadnym innym namiotem (nawet ukośnie). Liczby obok mapy
wskazują na ilość namiotów w danym rzędzie lub kolumnie.

WSKAZÓWKA Jak w wielu łamigłówkach na kreatywne myślenie,

jak warto rozważyć następstwa, zanim wyciągniesz
myśleć wnioski.

31
 3–4
minuty
LABIRYNT LICZBOWY PANA RYBICKIEGO
ŁAMIGŁÓWKA 19. TRENING

Pan Rybicki, który pracuje w tej samej szkole, co pani Kozłowska (zobacz
łamigłówkę 16), uczy klasę, która uwielbia matematykę. Aby dać uczniom
zajęcie w czasie przerwy, narysował na dziedzińcu szkoły labirynt liczbowy,
a następnie powiedział im: „Przejdźcie od góry na dół, nie wchodząc dwa razy
na to samo pole, tak aby wynik na ostatnim polu był prawdziwy”. Zwycięzca
miał otrzymać koszyk truskawek. Nagrodę zdobyła jedna z najzdolniejszych
uczennic, Alina. Czy potrafisz pokazać, jaką ścieżką przeszła przez labirynt?

WSKAZÓWKA Ścieżka niekoniecznie musi prowadzić prosto do

jak wyniku — bądź przygotowany na kluczenie.
myśleć
32
 Więcej
czasu
LUSTRZANE ODBICIE 1

ŁAMIGŁÓWKA 20. TRENING

Gdy dokończysz ten rysunek, będzie idealnie symetryczny według pionowej
linii przebiegającej dokładnie przez jego środek. Czy potrafisz uzupełnić obie
połowy?

WSKAZÓWKA Ta łamigłówka to prosty test logicznego myślenia

jak połączonego z wizualizacją — gdy zidentyfikujesz
myśleć środkową linię, wystarczy jedynie dorysować
kwadraty, które są symetryczne względem tych już
zarysowanych.
33
 3–4
minuty
ADAM WYGRYWA LODY
ŁAMIGŁÓWKA 21. TRENING

Po zjedzeniu pizzy (zobacz łamigłówkę 7) Adam odkrył z rodzicami drugi,

bardziej skomplikowany labirynt po drugiej stronie dworu, który zwiedzali.
Rodzice postanowili odpocząć w słońcu z psem, ale Adam bardzo chciał
sprawdzić zakamarki labiryntu, więc ojciec złożył mu ofertę: jeśli przejdzie
przez labirynt w 3 – 4 minuty, otrzyma w nagrodę loda z budki nad jeziorem.
W tym labiryncie wejście znajduje się na górze z prawej strony, a wyjście jest
niemal dokładnie pod nim, w prawym dolnym rogu.

WSKAZÓWKA Odłóż ten długopis! Spróbuj prześledzić trasę

jak Adama wyłącznie wzrokiem, aby wyostrzyć tę część
myśleć kreatywnego umysłu.

34
 3–4
minuty
WAZY ANNY

ŁAMIGŁÓWKA 22. TRENING

Garncarka Anna dostarczała cztery identyczne wazy do nowo otwartej
restauracji U Giovanniego oraz jedną nieznacznie inną do galerii sztuki
Magenta. W ostatniej chwili, gdy jej pojazd zablokował jeden pas ruchliwej
ulicy pod galerią, a inni kierowcy zaczęli na nią trąbić, odkryła, że wazy się
pomieszały. Czy możesz pomóc jej znaleźć tę nieznacznie inną, którą powin-
na dostarczyć do galerii?

WSKAZÓWKA Prześledź kontury każdej wazy i sprawdź

jak poszczególne płytki.
myśleć
35
 3–4
minuty
FIGURY PANI KOZŁOWSKIEJ 3
ŁAMIGŁÓWKA 23. TRENING

Pani Kozłowska znalazła jeszcze jedną szufladę pełną figur do poukładania

(zobacz łamigłówki 6 i 16). Tym razem chciałaby znaleźć pary figur, aby
umieścić je na gazetce szkolnej. Czy potrafisz pomóc jej znaleźć jedyną figu-
rę, która pojawia się w poniższym układzie dwukrotnie? Rodzice zjawią się
lada chwila, więc powinna wykonać zadanie przed upływem 3 – 4 minut, aby
zdążyła przywitać w drzwiach tych, którzy przyjdą najwcześniej!

WSKAZÓWKA Pamiętaj, aby sprawdzić kształty, które się nakładają.

jak
myśleć
36
 3–4
minuty
KAFELKI NORBERTA

ŁAMIGŁÓWKA 24. TRENING

Norbert układał podłogę z kosztownych, ręcznie zdobionych kafelków
w pewnej meksykańskiej knajpce. Nagle jednak otrzymał informację o wypad-
ku w jego domu i musiał przerwać pracę, aby to sprawdzić. Polecił więc
swojemu asystentowi Henrykowi dokończyć pracę. Henryk musi wybrać
właściwy zestaw z czterech po prawej stronie (oznaczonych literami A – D),
aby uzupełnić rozpoczęty przez Norberta wzór. Czy potrafisz mu pomóc?

WSKAZÓWKA Zastanów się, czy powinieneś zwrócić uwagę na

jak rzędy, na kolumny, czy na jedno i drugie.
myśleć
37
 3–4
minuty
KOSTKA Z CYFRAMI
ŁAMIGŁÓWKA 25. TRENING

Z poniższej siatki możesz uzyskać tylko jeden z pięciu pokazanych obok

sześcianów. Który?

WSKAZÓWKA Spróbuj sobie wyobrazić, które cyfry znajdą się na

jak sąsiednich ściankach kostki.
myśleć
38
 3–4
minuty
ŻYCIE

ŁAMIGŁÓWKA 26. TRENING

W edukacyjnej grze Grzesia o nazwie Życie szalony naukowiec wynalazł
nowe środowisko zwane wodowietrzem, które łączy cechy wody i powie-
trza. W poniższym wodowietrzu ryby bezkonfliktowo żyją z mrówkami
i motylami. Twoim zadaniem jest podzielenie przestrzeni za pomocą trzech
prostych linii na pięć części, aby w każdej znalazł się jeden motyl, jedna
mrówka i jedna ryba.

WSKAZÓWKA Czy linie powinny się krzyżować? Jak myślisz?

jak
myśleć
39
 Więcej
czasu
UKRYTY OBRAZEK 1
ŁAMIGŁÓWKA 27. TRENING

Czy potrafisz znaleźć sposób na rozwiązanie tej łamigłówki? Musisz zama-

lować wybrane pola w poniższej siatce, aby utworzyły obrazek. Liczby na
zewnątrz siatki wskazują na ilość kolejno zamalowanych pól, a każdy zestaw
zamalowanych pól jest oddzielony od następnego przynajmniej jednym
białym polem. Na przykład 3, 2 może oznaczać rząd, który zaczyna się od
żadnego, jednego lub większej ilości białych pól, następnie zawiera trzy czar-
ne pola, potem przynajmniej jedno białe, dwa czarne oraz dowolną liczbę
białych pól.

40
 Więcej
czasu
SUDOKU Z FIGURAMI 2

ŁAMIGŁÓWKA 28. TRENING

Oto kolejne zmodyfikowane sudoku z figurami. Tak jak w łamigłówce 8,
Twoim zadaniem jest uzupełnienie siatki tak samo, jak w normalnym sudo-
ku, lecz za pomocą figur, a nie liczb. Aby było trudniej, tym razem masz do
dyspozycji dziewięć figur, a nie sześć, jak w łamigłówce 8. Zadanie polega
na tym, aby tak wypełnić wszystkie pola, żeby każdy rząd i każda kolumna
zawierały dziewięć różnych figur.

WSKAZÓWKA Jak w każdym sudoku, najpierw wypełnij najbardziej

jak oczywiste pola, a reszta także stopniowo się zapełni.
myśleć
41
 3–4
minuty
ZAGADKA DAWIDA Z DOMINEM
ŁAMIGŁÓWKA 29. TRENING

Tym razem Dawid wymyślił test dla Damiana (zobacz łamigłówkę 11).
Narysował poniższy układ i zapytał Damiana: „Potrafisz ułożyć w poniższym
kwadracie cztery kości domina tak, aby liczba oczek na pionowych i pozio-
mych bokach wynosiła siedem?”. Po chwili dodał: „Umieściłem dwie kości
w prawidłowych pozycjach, ale zakryłem ilość oczek na ich drugich połowach
(i nie są one puste). Musisz do tego dojść tak samo, jak do umiejscowienia
pozostałych kości”.

WSKAZÓWKA Ta łamigłówka jest pozornie prosta, ponieważ

jak wykorzystuje tylko cztery kości. Nie zniechęcaj się,
myśleć jeśli nie znajdziesz rozwiązania od razu.

42
 3–4
minuty
ZEGARY W SALI LEKCYJNEJ H

ŁAMIGŁÓWKA 30. TRENING

Profesor Androwicz lubi salę lekcyjną H, ponieważ na ścianie za biurkiem
znajduje się aż pięć zegarów. Na dzisiejszej lekcji matematyki profesor
ustawił pierwsze cztery zegary tak, jak widać poniżej. Następnie zapytał
uczniów: „Która godzina powinna być na piątym zegarze, aby dokończyć
tę sekwencję?”. Tylko jedna uczennica, Ula, udzieliła właściwej odpowiedzi.
Którą podała godzinę?

WSKAZÓWKA Na lekcjach profesora Androwicza czas najwyraźniej

jak płynie do tyłu.
myśleć
43
 3–4
minuty
ZAGADKOWE KLOCKI JANA
ŁAMIGŁÓWKA 31. TRENING

Jan jest artystą i wykonał dla swojego syna, Krzysia, zestaw klocków z lite-
rami, w których część klocków jest subtelnie inna. Ustawił pięć stosów po
trzy klocki, jak na rysunku poniżej, a w każdym stosie jeden klocek jest
nieznacznie inny od pozostałych. Czy potrafisz pomóc Krzysiowi dostrzec
różnicę w każdym stosie?

WSKAZÓWKA Jak z Twoją zdolnością obserwacji? Przyjrzyj się nie

jak tylko literom, lecz także krawędziom i tłom.
myśleć
44
 3–4
minuty
LALKI IZABELI

ŁAMIGŁÓWKA 32. TRENING

Izabela ma kolekcję dziewięciu różnych szmacianych lalek. Przyjaciel Tomek
podarował jej na urodziny kolejną lalkę, która jest identyczna z jedną z jej
kolekcji. Izabela trzymała je oddzielnie, ale pewnego dnia jej matka sprzątała
dom i wrzuciła wszystkie do jednego pudła. Czy potrafisz pomóc Izie znaleźć
w pudle dwie identyczne lalki?

WSKAZÓWKA Nie zniechęcaj się ilością lalek — skup się na jednej

jak cesze, aby łatwiej było zacząć, na przykład na kolorze
myśleć włosów. Gdy już część wyeliminujesz, łamigłówka
będzie łatwiejsza do ogarnięcia.

45
 3–4
minuty
GRA W OKRĘTY 2
ŁAMIGŁÓWKA 33. TRENING

Masz kolejną okazję do zmierzenia się z naszą wersją gry w okręty (zobacz
łamigłówkę 15). Tak jak poprzednio, liczby z boku i z dołu siatki wskazują
ilość zajętych sąsiednich pól w danym rzędzie lub kolumnie. Czy potrafisz
wypełnić siatkę trzema krążownikami, trzema okrętami i trzema bojami
zgodnie z liczbami na brzegach?
Boja
Okręt
Krążownik

WSKAZÓWKA Myśl zarówno poziomo, jak i pionowo.

jak
myśleć
46
 3–4
minuty
MACIEJ I MISZKA

ŁAMIGŁÓWKA 34. TRENING

Nadzwyczaj ekscentryczny Maciej Miączyński, hrabia Miączyna, odszedł
w pokoju. Zanim umarł, zapisał w testamencie dwadzieścia jeden parówek
swojej ciężarnej suczce rasy golden retriever o imieniu Miszka. Zgodnie
z testamentem, jeśli suczka urodzi psa, powinna otrzymać siedem parówek,
a młody piesek pozostałe czternaście. Jeśli natomiast urodzi suczkę, powinna
otrzymać czternaście parówek, a młoda suczka pozostałe siedem. Gdy doszło
do rozwiązania, okazało się, że Miszka urodziła suczkę i pieska. I jak teraz
skrupulatni adwokaci mają podzielić parówki zgodnie z wolą zmarłego?

WSKAZÓWKA Maciej najwyraźniej bardziej cenił sobie psy niż suczki.

jak Tylko o ile bardziej?
myśleć
47
48
 TRUDNE
łamigłówki na
KREATYWNE
MYŚLENIE
Aby rozwiązać łamigłówki z trzeciej części książki, które
wymagają największej kreatywności, będziesz musiał się
trochę wysilić. Paradoksalnie jednak najlepiej zrobisz, jeśli
wyrzucisz z głowy myśl o „ciężkiej pracy”, zanim zabierzesz
się za ich rozwiązywanie. Pamiętaj o korzyściach płynących
z rozluźnienia i właściwego sposobu rozumowania. Zamknij
oczy i weź kilka głębokich oddechów. Skup się, lecz nie sta-
raj się zbyt mocno. Dąż do tego, aby obudzić swoją intuicję.
Starannie rozpatrz swoją pierwszą reakcję lub jakąkolwiek
odpowiedź, która zjawi się nieproszona w Twojej głowie.
Nawet jeśli okaże się nieprawidłowa, może sugerować trop,
który doprowadzi Cię do celu.

49
 5–6
minut
RESTAURACJA POD GWIAZDĄ
ŁAMIGŁÓWKA 35. WYSIŁEK

Piotr jest projektantem, który zrobił karierę, projektując serie gwiezdnych

symboli wykorzystywanych na koszulkach i czapkach baseballowych. Dla
kolejnego klienta wykonał serię gwiazd, które miały upiększyć ścianę jego
eleganckiej restauracji. Projekty — razem z kilkoma dodatkowymi — zosta-
wił menedżerowi baru, Patrykowi. Patryk jednak nieumyślnie pomieszał
jeden z elementów sekwencji z tymi dodatkowymi. Który z czterech kwa-
dratowych projektów (oznaczonych jako A – D) stanowi następny element
sekwencji?

WSKAZÓWKA Celem Piotra było uzyskanie podświadomego

jak wrażenia niecodzienności i „odlotowości”, dlatego
myśleć odwracał część symboli.

50
 5–6
minut
ADAM ZDOBYWA SZKOLNĄ NAGRODĘ

ŁAMIGŁÓWKA 36. WYSIŁEK

Adam, pełen przyjemnych wspomnień ze zwiedzania ogromnego dworku
na wsi (zobacz łamigłówki 7 i 21), opracował labirynt, pokazany poniżej,
w związku z pracą domową z matematyki. Oto instrukcja, jakiej udzielił:
„Znajdź drogę z góry na dół labiryntu, tak aby suma napotkanych liczb wynio-
sła 20 oraz abyś ani razu nie przekroczył swoich śladów”.

WSKAZÓWKA Wykorzystaj umiejętność myślenia obrazami wraz

jak ze zwykłą matematyką. Labirynt łączy te aktywności
myśleć mózgu, dlatego stanowi różnorodny trening dla
umysłu, co naukowcy uznają za wysoce stymulujące
i wspierające skuteczność myślenia.
51
 Więcej
czasu
LABIRYNT MEHNDI
ŁAMIGŁÓWKA 37. WYSIŁEK

Joanna zainspirowała się sztuką mehndi (czyli robieniem zmywalnych tatuaży

z henny, zazwyczaj na dłoniach i stopach) i stworzyła skomplikowany labirynt
pokazany poniżej jako projekt łączący plastykę z matematyką. „Cel jest taki
jak w tradycyjnym labiryncie — powiedziała do nauczycielki, pani Jones —
trzeba jak najszybciej znaleźć drogę od wejścia do wyjścia”. Wejście znajduje
się w pobliżu prawego górnego rogu.

WSKAZÓWKA Znalazłeś wyjście? Znajduje się w pobliżu prawego

jak dolnego rogu. To łamigłówka, na którą masz więcej
myśleć czasu, ponieważ wymaga wielu prób i błędów oraz
cierpliwości. Przyda się także długopis lub ołówek.

52
 5–6
minut
LUSTRZANE ODBICIE 2

ŁAMIGŁÓWKA 38. WYSIŁEK

Podobnie jak w łamigłówce 20, gdy skończysz poniższy rysunek, będzie on
idealnie symetryczny wzdłuż pionowej linii przebiegającej przez jego środek.
Znajdź tę linię, a następnie zarysuj brakujące pola, aby dokładnie odtworzyć
po drugiej stronie te już istniejące. Gdy będziesz to robił, przed Twoim
wzrokiem powoli wyłoni się obrazek.

WSKAZÓWKA Najpierw znajdź linię symetrii, a reszta już pójdzie

jak gładko.
myśleć
53
 5–6
minut
GWIAZDY W KOŚCIELE
ŁAMIGŁÓWKA 39. WYSIŁEK

Piotr wykonał kilka innych projektów z motywem gwiazdy (zobacz łami-

główkę 35), tym razem w związku z akcją charytatywną w jego parafii.
Zrobił duże wydruki pięciu gwiazd, a zgromadzonym obwieścił, że ich zada-
nie polega na wskazaniu gwiazdy, która nie pasuje do pozostałych.

WSKAZÓWKA Podchodź do tej łamigłówki pod różnymi kątami.

jak
myśleć
54
 5–6
minut
FIGURY PANI KOZŁOWSKIEJ 4

ŁAMIGŁÓWKA 40. WYSIŁEK

To już ostatnia wizyta w klasie pani Kozłowskiej (zobacz łamigłówki 6,
16 i 23), która znalazła jeszcze jedną szufladę z figurami do posortowania.
Tak jak poprzednio, chciałaby znaleźć figurę, która pojawia się w szufladzie
dwukrotnie.

WSKAZÓWKA Tak jak poprzednio, wypatruj odwróconych figur.

jak Przyjrzyj się szufladzie bardzo dokładnie. Czasami
myśleć pomaga, gdy spojrzysz na bok, weźmiesz kilka
głębokich oddechów i pozwolisz odpocząć oczom,
po czym ponownie skupisz się na obrazku.
55
 5–6
minut
TŁUM BAŁWANÓW
ŁAMIGŁÓWKA 41. WYSIŁEK

Pewnego zimowego dnia Dominika, Edward, Ela, Rysio i Hanka urządzili

sobie na szkolnym podwórku zawody w lepieniu bałwanów śniegowych.
Woźny Antoni pożyczył dzieciom kapelusze i miotły. „Spójrzcie! — krzyknęła
Ela. — Ulepiliśmy tłum bałwanów!”. Każdy bałwan jest inny. Czy potrafisz
wskazać różnicę w każdym przypadku?

56
 5–6
minut
SZYBKI ZYSK

ŁAMIGŁÓWKA 42. WYSIŁEK

Pewnej nocy okradziono posiadłość pana Szydłowieckiego. Włamywacze
musieli być specjalistami, ponieważ jedyną rzeczą, którą zabrali, był mało
znany, lecz bezcenny obraz Wyspiańskiego. Dwa dni później pan Szydłowiecki
otrzymał informację o możliwości okupu. Wynikało z niej, że miał kupić bry-
lant za sto tysięcy złotych i o północy przynieść go do budki telefonicznej
w pobliskim parku, w przeciwnym razie nigdy już nie zobaczy swojego
Wyspiańskiego. Był przygotowany na wykonanie poleceń, lecz najpierw
dopilnował, aby park był otoczony przez zamaskowanych policjantów, goto-
wych schwytać złodziei, gdy będą próbowali odejść z brylantem. O północy
wziął brylant i poszedł do budki telefonicznej. Gdy otworzył drzwi, natych-
miast zrozumiał, że policja nie złapie złodziei.

Skąd o tym wiedział? I co znalazł w budce?

WSKAZÓWKA Złodzieje wykorzystali swoje umiejętności

jak kreatywnego myślenia, aby rozwiązać problem
myśleć bezpiecznego wydostania brylantu z parku.

57
 5–6
minut
CZEKOLADOWE ZADANIE PROFESORA
ŁAMIGŁÓWKA 43. WYSIŁEK

GINTROWSKIEGO

Profesor Gintrowski, który uwielbia łączyć geometrię z pieczeniem (zobacz

łamigłówkę 17), przygotował cztery wzory z okrągłych ciasteczek z białej
i ciemnej czekolady na bożonarodzeniowe przyjęcie dla kadry nauczyciel-
skiej. Czwarty wzór ukrył, po czym narysował cztery możliwości (A – D)
i poprosił kolegów o odgadnięcie, która z nich dopełni rozpoczętą sekwen-
cję. Zwycięzca miał otrzymać owe czekoladowe ciasteczka. Na poprawną
odpowiedź najszybciej wpadła anglistka, dr Malinowska. Zgodnie z duchem
świąt podzieliła się nagrodą z wszystkimi kolegami z grona nauczycielskiego.
Jak brzmiała jej odpowiedź?

WSKAZÓWKA Być może przyda Ci się wiedza o tym, że profesor

jak Gintrowski lubi schematy tak samo, jak figury.
myśleć
58
 5–6
minut
LITEROWA KOSTKA DO GRY 2

ŁAMIGŁÓWKA 44. WYSIŁEK

Oto kolejny sprawdzian Twoich umiejętności myślenia w trzech wymiarach.
Podobnie jak w łamigłówkach 4 i 25, Twoim zadaniem jest wyobrażenie
sobie kostki, która powstanie z poniższej siatki. Którą z pięciu kostek ozna-
czonych literami A – E uzyskasz?

WSKAZÓWKA Spróbuj rozwiązać łamigłówkę, wykorzystując

jak wyłącznie wyobraźnię. Lecz jeśli utkniesz w martwym
myśleć punkcie, możesz spróbować faktycznie złożyć tę
kostkę!

59
 Więcej
czasu
UKRYTY OBRAZEK 2
ŁAMIGŁÓWKA 45. WYSIŁEK

Teraz będziesz mógł wykorzystać umiejętności rysowania i wizualizowania,

które rozwinąłeś w łamigłówce 27. Ta jest nieco trudniejsza i wymaga
cierpliwej pracy, dlatego także została oznaczona symbolem „Więcej czasu”.
Zasady są takie jak poprzednio. Liczby na zewnątrz siatki wskazują na ilość
kolejno zamalowanych pól, a każdy zestaw zamalowanych pól jest oddzielo-
ny od następnego przynajmniej jednym białym polem. Na przykład 3, 2 może
oznaczać rząd, który zaczyna się od żadnego, jednego lub większej ilości
białych pól, następnie zawiera trzy czarne pola, potem przynajmniej jedno
białe, dwa czarne oraz dowolną liczbę białych pól.

60
 Więcej
czasu
SUDOKU Z FIGURAMI 3

ŁAMIGŁÓWKA 46. WYSIŁEK

Po raz trzeci masz możliwość zmierzenia się z naszym intrygującym, zmody-
fikowanym sudoku z figurami. Podobnie jak w łamigłówkach 8 i 28, Twoim
zadaniem jest uzupełnienie kratek tak jak w normalnym sudoku z liczbami,
lecz za pomocą figur. Wypełnij diagram, żeby w każdym rzędzie i w każdej
kolumnie znajdowało się wszystkie dziewięć figur.

WSKAZÓWKA Skopiowanie rysunku na kartkę nie zajmie Ci zbyt

jak wiele czasu, a dzięki temu będziesz mógł próbować,
myśleć zachowując oryginał na kolejne próby. Warto wracać
do łamigłówek w tej książce, a dobrym ćwiczeniem
na kreatywność jest opracowanie własnych wersji dla
znajomych. 61
 5–6
minut
GRA W OKRĘTY 3
ŁAMIGŁÓWKA 47. WYSIŁEK

Podobnie jak łamigłówki 15 i 33, ta także oparta jest na tradycyjnej grze

w okręty, wymagającej jedynie kartki i ołówka. Zapewnia ona cenny trening
zarówno wnioskowania, jak i zdolności wizualizacyjnych. Tak jak poprzednio,
liczby z boku i pod spodem siatki wskazują ilość zajętych sąsiadujących ze
sobą pól w danej kolumnie lub danym rzędzie. Czy potrafisz zapełnić siatkę
tak, by znalazły się na niej trzy krążowniki, trzy okręty i trzy boje zgodnie
z poszczególnymi liczbami?
Boja
Okręt
Krążownik

WSKAZÓWKA Pamiętaj o tym, aby myśleć zarówno poziomo, jak

jak i pionowo.
myśleć
62
 5–6
minut
CIASTKA Z FOREMEK PROFESORA GINTROWSKIEGO

ŁAMIGŁÓWKA 48. WYSIŁEK

Profesor Gintrowski znowu oddaje się swojej pasji (zobacz łamigłówki 17
i 43) i wprowadza geometrię do kuchni. Tym razem upiekł dwadzieścia
cztery ciasteczka, wykorzystując formy w kształcie gwiazdy, koła i kwadratu.
Wśród nich jest dwanaście ciemnych (pokrytych czekoladą) i dwanaście bia-
łych (z lukrem waniliowym). Ułożył je starannie na swojej ulubionej formie
(która ma kształt elipsy) i zapytał swojego gościa z Francji, Henriego, czy
potrafi podzielić elipsę za pomocą dwóch prostych linii na trzy części, aby
w każdej znalazło się jedno białe kwadratowe ciastko, dwie ciemne gwiazdki,
dwa ciemne okrągłe ciastka i trzy białe okrągłe ciastka. A Ty potrafisz?

WSKAZÓWKA Wyznaczając linie, pomóż sobie linijką i ołówkiem.

jak
myśleć
63
 5–6
minut
ZEGARY NAD ZALEWEM
ŁAMIGŁÓWKA 49. WYSIŁEK

Lekcje matematyki profesora Androwicza (zobacz łamigłówkę 30) cieszą się

dużą popularnością. Dwóch jego uczniów, Janek i Tomek, opracowało dla
niego zadanie, wykorzystując zegary nad szkolnym jeziorem, gdzie profesor
każdego ranka przychodził popływać na łódce. Piąty zegar z sekwencji jest
zepsuty, więc usunęli jego wskazówki, po czym zapytali profesora: „Jeśli
prześledzi pan sekwencję godzin od lewej do prawej, to którą godzinę powi-
nien pokazywać zegar w dolnym rzędzie po prawej stronie?”.

WSKAZÓWKA Czy czas może płynąć zarówno w przód, jak

jak i wstecz?
myśleć
64
 5–6
minut
LITEROWE PŁYTKI

ŁAMIGŁÓWKA 50. WYSIŁEK

Marek jest dekoratorem wnętrz i projektantem płytek. Poniższe wzory
zaprojektował na potrzeby biblioteki w domu swojego klienta, Juliana.
Asystent Marka, Adam, anglista z wykształcenia, nadał porządek kolejnym
literom. Tak jak w grze, ułożył cztery warianty oznaczone A – D i zapytał
Marka, który z nich uzupełni rozpoczętą sekwencję.

WSKAZÓWKA Czy sekwencje różnią się od siebie w różnych

jak rzędach?
myśleć
65
66
 WYZWANIE
W ostatniej części książki będziesz miał okazję sprawdzenia
w praktyce kreatywności, którą trenowałeś, mierząc się
z wyzwaniami, które symulują codzienne zdarzenia z życia.
Na tym poziomie twórczego myślenia pomocne jest trakto-
wanie zadania i sytuacji z życia jak gry. Zastanów się, jakie są
jej reguły i czy możesz je zmienić. W tej łamigłówce, a także
ogólnie w kreatywnym podejściu, dobrze jest analizować
swoje myślenie. Popatrz na siebie z boku i zadaj sobie pyta-
nia: W jaki sposób myślę? Czy jestem kreatywny? Czy mogę
mieć bardziej swobodne i intuicyjne podejście?

67
 10 – 15
minut
WYZWANIE

PRACOWITE URODZINY

Poniższy scenariusz zawiera kilka niezobowiązujących testów Twoich umie-

jętności kreatywnego myślenia. Stanowi przy tym okazję do wypróbowania
strategii i wskazówek, które przyswoiłeś sobie w trakcie lektury książki.
Doświadczasz w nim niepokojącej interwencji, w efekcie której tracisz
wszystko poza chęcią przetrwania. Twoim zadaniem jest wymyślenie krea-
tywnych rozwiązań problemów, które pojawiają się w trakcie tego skrajnie
wymagającego poranka. Pod koniec powinieneś być w stanie dociec, dlacze-
go i przez kogo została sprowokowana ta interwencja.

W czasie lektury kolejnych stron pamiętaj, żeby patrzeć głębiej niż na

powierzchnię zdarzeń. Przeczytaj tekst trzy lub cztery razy, notując na mar-
ginesie wskazówki i pomysły. Nie bój się dwuznaczności i rozważaj także
niewiarygodne rozwiązania. Pożyteczną strategią może być „rozpatrzenie
czegoś przeciwnego” — określenie odwrotności swojej pozycji lub celowe
przemyślenie czegoś, do czego nie jesteś przekonany. Zadawaj sobie mnó-
stwo pytań i bądź elastyczny. Nie bój się zmienić strategii i rusz w innym
kierunku, jeśli poprzednie podejście jest nieskuteczne. Warto ćwiczyć tego
typu postawy, ponieważ dzięki temu znacznie lepiej będziesz sobie radził
z wyzwaniami (i szybciej znajdziesz rozwiązanie) w pracy, szkole i innych
sytuacjach z życia. Weź głęboki oddech, nastaw się na kreatywne myślenie
i czytaj dalej…

68
 10 – 15
minut
To mogły być najgorsze urodziny

WYZWANIE
w Twoim życiu. NOTATKI

Zostałeś zmuszony do odwołania

spotkania w restauracji ze swoimi sio-
strami, Małgosią, Olą i Sylwią, ponie-
waż w ostatniej chwili okazało się,
że musisz służbowo wyjechać, aby
przedstawić usługi doradcze swojej
firmy, Creative Business Solutions,
potencjalnemu klientowi — SYLOMA
Developments. Gdy idziesz na stację
kolejową, obok Ciebie zatrzymuje
się limuzyna z napisem SYLOMA na
boku. Wyskakuje z niej kierująca nią
kobieta i mówi, że przysłano ją, aby
zawiozła Cię na prezentację.
Jesteś tak zaskoczony, że oddajesz
jej swoją teczkę, mimo że trzymasz
w niej wszystkie swoje osobiste rze-
czy. Gdy wrzuca ją do bagażnika,
przez głowę przebiega Ci myśl: „Czy
ja ją skądś znam?”. Następnie kobie-
ta pomaga Ci wejść do limuzyny,
a potem zamyka kluczem tylne drzwi
i wsiada do przodu.
Włącza się do ruchu. Zadajesz jej
różne pytania, ale ignoruje Cię. Po
chwili dojeżdżacie do tej części mia-
sta, w której mieści się siedziba firmy
SYLOMA, lecz kobieta nagle skręca
i kieruje się w nieznane Ci rejony.
„Zgubiliśmy się?” — pytasz. Ona
włącza muzykę. Słyszysz klasyczny
utwór Armstronga „Moon River”.
Jedziecie przez biedne dzielnice.
Dostrzegasz ćwiczącego deskorolka-
rza w workowatych spodniach i pod- 69
 10 – 15
minut
koszulku. Dwóch mężczyzn patrzy
WYZWANIE

NOTATKI się na Ciebie; jeden z nich tańczy

do rytmów granych przez drugie-
go. Limuzyna kieruje się w stronę
opuszczonego wielopoziomowego
parkingu i zjeżdża w dół. Jedzie bar-
dzo szybko po najniższym poziomie,
aż wreszcie hamuje z piskiem opon
obok windy, dokładnie w momencie,
gdy kończy się piosenka.
Kobieta wyłącza silnik, rzuca: „Do
zobaczenia na górze!”, po czym
szybko wychodzi przednimi drzwia-
mi, zabiera Twoją teczkę z bagażnika
i znika w mroku parkingu.
Próbujesz wyjść, aby pobiec za nią,
lecz Twoje drzwi są zamknięte.
Rozglądasz się w panice. Parking jest
kompletnie opuszczony. Próbujesz
zachować spokój, zamykasz oczy na
kilka chwil, po czym zaczynasz stu-
diować otoczenie.
Z przodu na siedzeniu pasażera
dostrzegasz kopertę zaadresowa-
ną do Ciebie. W środku znajdujesz
kartkę z nagłówkiem SYLOMA, na
której jest napisane: „Czekamy na
spotkanie o 11 rano, tak jak się
umawialiśmy. Proszę przynieść pro-
pozycje modernizacji olbrzymiego
wielopoziomowego parkingu znaj-
dującego się w biedniejszej części
ścisłego centrum miasta”. Do kartki
przyczepiono zszywaczem coś, co
wygląda na numerek z szatni z napi-
sem „Moon River”.
Rzucasz okiem na zegarek — jest
70 10.30. Masz trzydzieści minut, aby
 10 – 15
minut
dotrzeć na spotkanie. Na zewnątrz,

WYZWANIE
w ścianie przy wejściu do windy, NOTATKI
dostrzegasz klawiaturę, która przy-
puszczalnie służy do wstukiwania
kodu. Nad nią znajduje się niewielki
ekran LCD, po którym bez końca
przesuwają się zielone litery układa-
jące się w pytania: „Jak się tu dosta-
łeś? Dlaczego tu jesteś?”.
W jaki sposób wydostaniesz się
z samochodu? Jak trafisz do biura? Jaki
plan nowego wykorzystania parkingu
możesz wymyślić, jeśli dotrzesz na
spotkanie? Co zrobisz, a raczej — jak
będziesz myślał?

71
72
ODPOWIEDZI
Staraj się traktować tę część książki jako źródło inspiracji.
Każdemu z nas zdarza się utknąć w miejscu, gdy skończą
się nam pomysły i potrzebujemy pomocy. Jeśli ugrzązłeś na
dobre, nie krępuj się i zajrzyj do odpowiedzi, a następnie
prześledź w myślach poszczególne etapy procesu kreatyw-
nego myślenia, które doprowadziłoby do takiego rozwiąza-
nia. Dzięki temu przyswoisz sobie strategię, którą będziesz
mógł wykorzystać w innych łamigłówkach oraz w życiu.
Jak we wszystkich łamigłówkach, jest taka możliwość, że
znajdziesz alternatywne rozwiązanie. Jeśli tak — cóż, dobra
robota, to jest właśnie kreatywność w praktyce!

73
ODPOWIEDZI

ŁAMIGŁÓWKA 1. BAGIETKOWA BONANZA

Krzysztof miał na początku siedem bagietek. Cztery sprzedał Brygidzie,
dwie księdzu Albertowi i jedną Wincentemu.

ŁAMIGŁÓWKA 2. PUŁKOWNIK OLIWIER

Prawidłowa odpowiedź to A. Każdy rząd
i kolumna w tym zestawie zawiera jeden
portret pułkownika z białym monoklem,
jeden z czarnym oraz jeden bez mono-
klu. Każdy rząd i kolumna zawiera także
dwa portrety z włosami (gdy pułkownik
zakłada tupecik) oraz jeden z łysą czasz-
ką (pułkownika w pełnej krasie).
Poza tym każdy rząd i kolumna zawie-
ra dwa portrety z brodą i jeden bez.
Wynika z tego, że brakuje portretu
pułkownika z jego ulubionym czarnym monoklem, tupecikiem na głowie
i z bródką.

ŁAMIGŁÓWKA 3. ŚCIEŻKA TRÓJEK

Prawidłowa trasa została
pokazana na rysunku obok.
Warto ćwiczyć liczenie
w pamięci, ponieważ gdy kal-
kulujesz różne możliwe roz-
wiązania zadania na kreatywne
myślenie, często przydaje się
umiejętność manipulowania
liczbami.

74
 ODPOWIEDZI
ŁAMIGŁÓWKA 4. LITEROWA KOSTKA DO GRY
Odpowiedź D. Litera B będzie miała H i E na sąsiednich
polach. Ta łamigłówka sprawdza Twoją zdolność wizualiza-
cji i odczytywania informacji w trzech wymiarach. Często
będziesz jej potrzebował w zadaniach na kreatywność,
podobnie jak umiejętności liczenia w pamięci.

ŁAMIGŁÓWKA 5. NIEZWYKŁA WAZA

Waza A jest inna. Pozostałe mają dodatkową gwiazdę
na lewym boku, jak zaznaczono na rysunku. Łamigłówki
z szukaniem różnic wyostrzają wyczulenie na szczegóły
i wzmacniają umiejętność obserwacji, która jest przydat-
na w kreatywnym myśleniu.

ŁAMIGŁÓWKA 6. FIGURY PANI KOZŁOWSKIEJ 1

Jedyną figurą, która pojawia się dwukrotnie, jest trójzęb-
ny kształt, pokazany na rysunku obok. Jeśli znalazłeś go
w określonym czasie, nieźle się spisałeś. Potrafisz się skupić
i patrzyć uważnie, a te cechy są bardzo przydatne w zada-
niach na kreatywne myślenie — zarówno książkowych, jak
i tych z codziennego życia, na przykład gdy w pracy lub szkole musisz
szybko opanować i poukładać w głowie jakieś dane obrazkowe.

75
ODPOWIEDZI

ŁAMIGŁÓWKA 7. ADAM CZUJE PIZZĘ

Najszybsza droga przez labirynt
do knajpki została zaznaczona
na rysunku obok. Kiedy Adam
dotarł do celu, okazało się, że
w menu są trzy pizze: Pepperoni
Plus, Uczta Wegetariańska
i Meksykański Labirynt. Wybrał tę
trzecią i wspaniałomyślnie podzie-
lił się z Bartkiem i jego rodzicami.

ŁAMIGŁÓWKA 8. SUDOKU Z FIGURAMI 1

Uzupełnione sudoku z figurami
znajduje się na rysunku obok.
Kreatywne myślenie często
wymaga elastycznego podejścia
i szukania nietypowych kombi-
nacji, a ta zmodyfikowana wersja
sudoku stanowi świetny trening
takich umiejętności.

ŁAMIGŁÓWKA 9. PROBLEMATYCZNY ZEGAREK

Zegarek Darka pokazywał 16.36. Od 11 rano do 16.15 upłynęło pięć
godzin i kwadrans, a skoro zegarek Darka śpieszy o cztery minuty na godzi-
nę, to w pięć godzin i kwadrans przyspieszy o 21 minut, co daje 16.36.

76
 ODPOWIEDZI
ŁAMIGŁÓWKA 10. CZAS PRASOWANIA
Dwie godziny prasowania Małgosi to dwanaście dziesięciominutowych sesji,
co oznacza, że Małgosia zrobi sobie jedenaście pięciominutowych przerw.
W sumie wychodzi dwie godziny i pięćdziesiąt pięć minut. Skoro zaczęła
o 11.15, musiała skończyć o 14.10.

ŁAMIGŁÓWKA 11. ŚCIANA Z DOMINA

Ściana z domina Damiana wyglądała jak ta na poniższym rysunku. Ta łami-
główka, podobnie jak łamigłówka 3, stanowi świetny przykład gry rozwijają-
cej umiejętność szybkiego przeprowadzania prostych obliczeń. Jak wykazał
japoński neurofizjolog dr Ryuta Kawashima, stymulujesz w ten sposób pracę
mózgu, a tym samym poprawiasz swoją jakość rozumowania.

ŁAMIGŁÓWKA 12. WĘŻE I DRABINY

Sylwia wygrała. Wykonała dwadzieścia dwa rzuty, a jej kolejne ruchy to:
6, 10, 12, 17, 20, 21/39, 45, 49, 51, 56, 59, 60, 66, 70, 72, 77, 80/62, 63,
69/89, 93, 95, 100. Ruchy Augustyna to: 6, 8, 12, 18, 19, 22, 27, 29, 33,
39, 40, 43, 48, 50, 54/48, 54/48, 49, 52, 57, 59, 63, 69/89, 90, a w tym
momencie Sylwia dotarła do końca.

ŁAMIGŁÓWKA 13. PIĘĆ RÓŻNIC

Na rysunku A motor Aleksandra ma numer 61, natomiast na pozostałych
62. Na rysunku B jego buty są szare, a nie białe. Na rysunku C kurtka ma
jeden pasek, a nie dwa. Na D brakuje przedniego błotnika, a na E brakuje
blasku na rurze wydechowej.

77
ODPOWIEDZI

ŁAMIGŁÓWKA 14. CAŁA NAPRZÓD

Dwa jednakowe rysunki Anny to C i G. Pilnuj limitu czasu, gdy rozwiązujesz
tego typu zadania, ponieważ umiejętność szybkiego dostrzegania różnic to
cenna zaleta Twojego umysłu.

ŁAMIGŁÓWKA 15. GRA W OKRĘTY

Uzupełniona siatka znajduje się
obok. Jak widzisz, w pierwszej
kolumnie z lewej zajęte jest jedno
pole, a następnie trzy sąsiednie, co
jest zgodne z cyframi na dole.

ŁAMIGŁÓWKA 16. FIGURY PANI KOZŁOWSKIEJ 2

Pani Kozłowska podzieliła szufladę
tak, jak widać na rysunku obok. Jest
matematycznym geniuszem i poszło
jej bardzo szybko, lecz niektórym
ludziom sprawia trudności wyobra-
żanie sobie stref z różnymi figurami,
więc to zadanie stanowi dobry test
w dość napiętym limicie czasu.
Rozwijanie umiejętności dostrzega-
nia schematów i grup przedmiotów
w taki sposób pomaga Twojej inteli-
gencji wizualnej.

78
 ODPOWIEDZI
ŁAMIGŁÓWKA 17. CIASTKA PROFESORA GINTROWSKIEGO
Odpowiedź A. Dr Brodzki z prawdziwą przyjemnością rozszyfrował
schemat. „Białe ciasteczka wykonują za każdym razem ćwierć obrotu
w przeciwną stronę niż wskazówki zegara” — powiedział. — „Nie dam się
nabrać, panie Gintrowski”. Profesor uśmiechnął się lekko i poczęstował
dr. Brodzkiego ciastkiem. „Spotkania z panem to prawdziwa przyjemność”
— odparł.

ŁAMIGŁÓWKA 18. LEŚNY KEMPING

Uzupełniona mapa znajduje się na
rysunku obok. Ta łamigłówka stanowi
kolejną okazję do rozwijania umiejętno-
ści dedukowania informacji i jednoczes-
nej wizualizacji wzajemnych połączeń.
Zapewne dość szybko się nauczyłeś, że
nie zawsze warto wyciągać pochopne
wnioski?

ŁAMIGŁÓWKA 19. LABIRYNT LICZBOWY PANA RYBICKIEGO

Rysunek obok przedstawia ścieżkę
wybraną przez Alinę. Działania, które
przeprowadziła, to: 4 + 6 – 5 + 3 – 6 +
2 = 4. Łamigłówka jednocześnie spraw-
dza umiejętność liczenia w pamięci oraz
logikę wizualną. Stymulowanie więcej niż
jednego procesu myślowego w mózgu
tworzy nowe połączenia między neuro-
nami i poprawia szybkość rozumowania.

79
ODPOWIEDZI

ŁAMIGŁÓWKA 20. LUSTRZANE ODBICIE 1

Uzupełniony rysunek przedstawia
twarz człowieka pokazaną obok.
Łamigłówki wizualne stymulują różne
obszary mózgu. Bodźce wzrokowe
stymulują płat potyliczny z tyłu mózgu,
lecz inne strefy uaktywniają się, gdy
oceniasz kształty, próbujesz je do sie-
bie dopasować itd.

ŁAMIGŁÓWKA 21. ADAM WYGRYWA LODY

Ścieżkę Adama przedstawia rysu-
nek obok. To dość wymagający test
umiejętności kreatywnej wizualizacji.
Możesz sobie pogratulować, jeśli
zmieściłeś się w limicie 3 – 4 minut.
Adam potrzebował 5 minut, lecz
ojciec był na tyle dumny z jego wysił-
ku, że i tak kupił mu lody.

ŁAMIGŁÓWKA 22. WAZY ANNY

Jedyna inna to C. Sfera tuż poniżej szyjki (którą zakre-
ślono kółkiem) ma inne kolory. W procesie kreatywnego
myślenia ważne są szczegóły. Miej pewność zebranych
informacji, zanim poddasz się impulsom intuicji lub myśle-
nia lateralnego.

80
 ODPOWIEDZI
ŁAMIGŁÓWKA 23. FIGURY PANI KOZŁOWSKIEJ 3
Figura o czterech główkach, pokazana obok, jest jedyną,
która pojawia się w szufladzie dwukrotnie. To świetny
sprawdzian umiejętności obserwacji. Pani Kozłowska znalazła
parę figur tuż przed przyjściem pierwszych rodziców.

ŁAMIGŁÓWKA 24. KAFELKI NORBERTA

Odpowiedź D. Każdy rząd
i kolumna zawiera jeden zestaw
z jednym szarym kafelkiem, jeden
z dwoma szarymi i jeden z trze-
ma szarymi kafelkami. Każdy rząd
i kolumna zawiera jeden zestaw
z jednym brakującym kafelkiem,
jeden z dwoma i jeden z trzema
brakującymi kafelkami.
Poza tym każdy rząd i kolumna
zawiera jeden zestaw z szarą
kropką w środku, jeden z białą
i jeden z czarną. Brakujący
zestaw musi zawierać trzy szare kafelki, jedno puste miejsce oraz szarą
kropkę w środku. Henryk dobrał właściwy wzór, a Norbert kupił mu
później piwo.

ŁAMIGŁÓWKA 25. KOSTKA Z CYFRAMI

Odpowiedź A. To trudniejsza wersja Literowej kostki do
gry (łamigłówka 4). Moim zdaniem jest tak dlatego, że
odgadnięcie pozycji cyfr jest bardziej skomplikowane niż
liter — na przykład łatwo się zgubić, zastanawiając się,
w jakich pozycjach są cyfry „2”. To dobry test kreatywnej
wizualizacji.

81
ODPOWIEDZI

ŁAMIGŁÓWKA 26. ŻYCIE

Linie powinny przebiegać tak, jak na
rysunku obok, aby stworzyć pięć różnych
stref „wodowietrza” z jednym motylem,
jedną mrówką i jedną rybą. Czy potrafisz
wymyślić inne środowisko podobne do
„wodowietrza”, stanowiącego połączenie
wody z powietrzem? Czy którykolwiek
z Twoich pomysłów może mieć prak-
tyczne zastosowanie?

ŁAMIGŁÓWKA 27. UKRYTY OBRAZEK 1

Trafiłeś do domu? Uzupełniony obrazek
jest pokazany obok. Zgodnie z cyframi
obok najwyższy rząd zawiera tylko dwa
czarne pola (które formują komin), a dwie
skrajne kolumny zawierają po jednym
czarnym polu (tworząc orynnowanie).

ŁAMIGŁÓWKA 28. SUDOKU Z FIGURAMI 2

Uzupełnione sudoku znajduje się na
rysunku obok. Wiele testów na kreatyw-
ne myślenie wiąże się z koniecznością
dedukowania informacji, a następnie roz-
poznawania, tworzenia lub odtwarzania
schematów. Ta łamigłówka oferuje dość
złożony trening tych rodzajów myślenia.

82
 ODPOWIEDZI
ŁAMIGŁÓWKA 29. ZAGADKA DAWIDA Z DOMINEM
Rozwiązanie znajduje się na rysunku obok.
Kropki sumują się do siedmiu we wszystkich
pionowych i poziomych krawędziach kwadratu.

ŁAMIGŁÓWKA 30. ZEGARY W SALI LEKCYJNEJ H

Prawidłowa godzina to 5.35. Ula porównała czas na drugim, trzecim
i czwartym zegarze z tym na pierwszym i zauważyła, że pokazują one kolej-
no czas cofnięty o godzinę i dziesięć minut, godzinę i dwadzieścia minut
oraz godzinę i trzydzieści minut. Ostatni zegar powinien więc pokazywać
czas cofnięty o godzinę i czterdzieści minut. Na czwartym zegarze jest
7.15, co po odjęciu godziny i czterdziestu minut daje 5.35.

ŁAMIGŁÓWKA 31. ZAGADKOWE KLOCKI JANA

W stosie A literka „b” na górnym klocku znajduje się na białym tle. W stosie
B jedna z liter na górnym klocku została zmieniona z „p” na „d”. W stosie C
literka „q” na dolnym prawym klocku jest czarna. W stosie D jedna z liter
na lewym dolnym klocku została zmieniona z „q” na „b”. W stosie E literka
„b” na górnym klocku została zmieniona na białą.

ŁAMIGŁÓWKA 32. LALKI IZABELI

Lalka A i I. Gdy trenujesz kreatywne myślenie, kluczową sprawą jest pod-
ważanie własnych założeń. Sprawdzaj, czy dostrzegasz to, co naprawdę
jest, a nie to, co wydaje Ci się, że powinno gdzieś być. Testy na czas stano-
wią świetny trening dostrzegania najdrobniejszych detali.

83
ODPOWIEDZI

ŁAMIGŁÓWKA 33. GRA W OKRĘTY 2

Uzupełniona siatka znajduje się
obok. Na przykład w najwyższym
rzędzie krążownik zajmuje cztery
sąsiednie pola, a boja jedno, co zga-
dza się z cyframi 4, 1 obok rzędu.
Gra w okręty stanowi dobry trening
wyobrażania sobie grup kształtów i ich
kombinacji w ograniczonej przestrze-
ni, stymulując prawą półkulę mózgu,
która jest odpowiedzialna za krytyczne
myślenie.

ŁAMIGŁÓWKA 34. MACIEJ I MISZKA

Spadkobiercy Macieja Miączyńskiego wydedukowali, że chciał on, aby
Miszka otrzymała dwukrotnie więcej parówek niż suczka i o połowę mniej
od pieska. Dali więc Miszce sześć parówek, jej pieskowi dwanaście, a sucz-
ce trzy.

ŁAMIGŁÓWKA 35. RESTAURACJA POD GWIAZDĄ

Odpowiedź C. Każdy rząd i kolumna zawiera
wzór z jednym szarym kwadratem i dwoma
czarnymi. Każdy rząd i kolumna zawiera także
jedną czarną gwiazdę i dwie szare. Każdy rząd
i kolumna zawiera jedną przekrzywioną gwiazdę
i dwie we właściwej pozycji. Poza tym każdy
rząd i kolumna zawiera jedną szarą kropkę
w środku i dwie czarne oraz dwa wzory z czar-
nymi okręgami i jeden bez. Brakujący wzór musi
więc zawierać czarny kwadrat, szarą gwiazdę we właściwej pozycji,
szarą kropkę i czarny okrąg.

84
 ODPOWIEDZI
ŁAMIGŁÓWKA 36. ADAM ZDOBYWA SZKOLNĄ NAGRODĘ
Wymyślona przez Adama
trasa została pokazana obok.
Działanie matematyczne wyglą-
da tak: 1 + 1 + 4 + 3 + 6 +
5 = 20. Nauczyciel Adama, pan
Karwowski, był pod wrażeniem
i pod koniec semestru przyznał
mu szkolną nagrodę za osiągnię-
cia w matematyce.

ŁAMIGŁÓWKA 37. LABIRYNT MEHNDI

Droga przez labirynt Joanny
została pokazana na rysun-
ku obok. Wytrwałość, jakiej
potrzebujesz, aby przejść
jej labirynt, jest kluczową
cechą w twórczym myśleniu.
Kreatywne zadania często
wymagają wypróbowania jednej
strategii, a potem następnej
i następnej — bez poczucia
zniechęcenia.

85
ODPOWIEDZI

ŁAMIGŁÓWKA 38. LUSTRZANE ODBICIE 2

Uzupełniony i idealnie symetryczny rysunek
ćmy lub motyla znajduje się obok. To zada-
nie, podobnie jak łamigłówka 37, wymaga
koncentracji i skupienia na najdrobniejszych
detalach.

ŁAMIGŁÓWKA 39. GWIAZDY W KOŚCIELE

Odpowiedź D. Projekty A, B, C i E są identyczne, tylko
odwrócone. Ponieważ mimo odwracania prezentowały
się całkiem dobrze, Piotr doszedł do wniosku, że nada-
ją się na nadruk na środku płyty winylowej. Nawiązał
nawet kontakty z kilkoma wytwórniami płytowymi,
ponieważ winyle znowu są w modzie.

ŁAMIGŁÓWKA 40. FIGURY PANI KOZŁOWSKIEJ 4

Jedyną powtarzającą się figurą jest mały równoległobok
pokazany z boku. Pani Kozłowska wyciągnęła parę figur,
aby pokazać je rodzicom zainteresowanym rozmową na
temat rozpoznawania schematów. Szybkie znajdywanie
powtarzających się kształtów stanowi umiejętność, którą
możesz rozwijać przez trening.

ŁAMIGŁÓWKA 41. TŁUM BAŁWANÓW

Bałwan A, zrobiony przez Dominikę, ma nieznacznie krótszy wiecheć miot-
ły. Bałwan B, ulepiony przez Edwarda, nie ma dolnego guzika. Bałwanowi
C, zrobionemu przez Elę, brakuje jednego końca szala. Bałwan D, ulepiony
przez Rysia, ma nieco mniejsze usta. Natomiast bałwan E, zrobiony przez
Hankę, ma trochę inny szal — z dwoma paskami innego koloru.

86
 ODPOWIEDZI
ŁAMIGŁÓWKA 42. SZYBKI ZYSK
Pan Szydłowiecki zobaczył w budce gołębia pocztowego oraz kartkę, na
której było napisane, aby włożył brylant do sakiewki przywiązanej do nóżki
gołębia, a następnie go wypuścił.

ŁAMIGŁÓWKA 43. CZEKOLADOWE ZADANIE PROFESORA

GINTROWSKIEGO
Odpowiedź D. Dr Malinowska zauważyła, że idąc od lewej do prawej
i licząc wyłącznie ciemne ciasteczka, co czwarte ciemne ciasteczko zostało
zamienione na białe.

ŁAMIGŁÓWKA 44. LITEROWA KOSTKA DO GRY 2

Odpowiedź E. Gdy złożysz siatkę, dwie litery „N” znajdą
się we wzajemnym takim położeniu jak na rysunku obok,
natomiast w kostce C litery „N” są ułożone niewłaściwie.
Czy potrafisz opracować inną łamigłówkę, które sprawdza
podobne umiejętności?

ŁAMIGŁÓWKA 45. UKRYTY OBRAZEK 2

Wypełniona siatka utworzy pokazany
obok obrazek. Spróbuj podać kreatywne
propozycje, co znajduje się na tym obraz-
ku. To może być krzyżowiec trzymający
olbrzymi klucz. A może to wcale nie jest
osoba, tylko plan jakiejś katedry? Czy
łamigłówka nie jest łatwiejsza (a nie trud-
niejsza), gdy nie potrafisz od razu rozpo-
znać wyłaniającego się kształtu? Zwróć
uwagę na założenia, które mogą odwieść
Cię od tego, co naprawdę znajduje się na
obrazku.

87
ODPOWIEDZI

ŁAMIGŁÓWKA 46. SUDOKU Z FIGURAMI 3

Uzupełnione sudoku przedsta-
wia rysunek obok. Czy mimo że
kolejne sudoku są coraz bardziej
złożone, ich wypełnianie staje się
coraz łatwiejsze i szybsze wraz
z praktyką? Zarówno takie łami-
główki, jak i tradycyjne sudoku sta-
nowi świetny sposób na tworzenie
nowych połączeń między neurona-
mi i poprawianie myślenia.

ŁAMIGŁÓWKA 47. GRA W OKRĘTY 3

Uzupełniona siatka znajduje się
obok. Znalezienie jedynego właś-
ciwego rozwiązania tego typu
łamigłówek daje błysk przyjem-
ności i radość z osiągniętego suk-
cesu. Od najdawniejszych czasów
ludzie musieli mierzyć się z prak-
tycznymi i umysłowymi proble-
mami, aby przeżyć i się rozwijać.
Pragnienie rozwiązywania łamigłó-
wek i pokonywania wyzwań jest
więc na trwałe wpisane w nasze
umysły.

88
 ODPOWIEDZI
ŁAMIGŁÓWKA 48. CIASTKA Z FOREMEK PROFESORA
GINTROWSKIEGO
Po kilku chwilach głębokiego namysłu
Henri podzielił elipsę tak jak
na rysunku obok. Jeśli roz-
wiązałeś tę łamigłówkę,
mieszcząc się w czasie
5 – 6 minut, zrobiłeś
znaczne postępy i poważnie
rozwinąłeś swoją inteligencję
wizualną. Jeśli takie testy spra-
wiają, że utykasz w martwym punkcie,
spróbuj zająć się przez chwilę czymś innym, a następnie wróć do nich ze
świeżym spojrzeniem. Oczywiście gdy zajmujesz się czymś innym, możesz
„zatrzymać zegar”!

ŁAMIGŁÓWKA 49. ZEGARY NAD ZALEWEM

Ostatni zegar powinien pokazywać 7.05. Profesor Androwicz porównał
czasy na zegarach 1, 2, 3 i 4 i doszedł do wniosku, że zegar numer 2 poka-
zuje czas o godzinę i pięćdziesiąt minut późniejszy niż zegar 1, zegar 3
pokazuje czas o dwie godziny i czterdzieści minut wcześniejszy niż zegar 2,
a zegar 4 pokazuje czas o godzinę i trzydzieści minut późniejszy niż zegar 3.
Wynika z tego, że ostatni zegar powinien pokazywać czas o dwie godziny
i dwadzieścia minut wcześniejszy niż zegar 4. Zegar numer 4 pokazuje 9.25,
więc po odjęciu dwóch godzin i dwudziestu minut wychodzi 7.05.

ŁAMIGŁÓWKA 50. LITEROWE PŁYTKI

Odpowiedź B. Aby złamać kod, Marek potrzebował nieznacznej pomocy ze
strony swojego klienta, który jest pisarzem. Razem doszli do tego, że litery
w górnym rzędzie zmieniają się o dwa miejsca w przód w alfabecie, nato-
miast te w środkowym i dolnym rzędzie o jedno miejsce w tył.

89
ODPOWIEDZI

WYZWANIE: PRACOWITE URODZINY

Przede wszystkim musisz się wydostać z samochodu. To dość proste — po

kilku chwilach dociera do Ciebie, że możesz sprawdzić drzwi kierowcy,
ponieważ kobieta wybiegła w pośpiechu i przypuszczalnie ich nie zabloko-
wała. Są otwarte.

Jesteś na zewnątrz. Masz list i bilet z szatni. Co powinieneś zrobić?

Przypominasz sobie słowa kobiety: „Do zobaczenia na górze!”. To nie było
zwykłe pożegnanie, więc z pewnością miało znaczenie. Patrzysz na windę
i dochodzisz do wniosku, że wjechanie na górę może być całkiem rozsąd-
nym pomysłem.

Podchodzisz do windy i przyglądasz się klawiaturze obok drzwi. Zawiera

zarówno litery, jak i cyfry. Możesz spróbować przyciskać przypadkowe
litery, a nawet wpisać swoje imię, lecz drzwi pozostaną zamknięte. Na
wyświetlaczu wciąż przesuwa się napis: „Jak się tu dostałeś? Dlaczego tu
jesteś?”. Jedna z możliwych odpowiedzi brzmi, że przyjechałeś limuzyną.
Przyglądasz się jej i dostrzegasz rejestrację „5 DEE 467”.

Zadowolony wpisujesz tę kombinację na klawiaturze. I nic. Nie tracisz

jednak spokoju. Ponownie zastanawiasz się nad pytaniem i tym, dlaczego
tu jesteś. Czy odpowiedź brzmi, że chcesz się spotkać z przedstawicielem
SYLOMA? To samo słowo jest wypisane na limuzynie, więc wpisujesz na
klawiaturze SYLOMA, a drzwi windy się otwierają.

W windzie są dwa przyciski: „W górę” i „W dół”. Wciskasz „W górę”.

W czasie długiej jazdy masz czas, aby przemyśleć kwestię modernizacji
parkingu. Jedną z możliwości podsuwa Ci wspomnienie deskorolkarza
i młodych ludzi tańczących na ulicy oraz ramp parkingowych. Przecież całe
to miejsce można zamienić w tor dla deskorolkarzy ze strefami do tańca
i budkami z jedzeniem.

Kiedy drzwi windy się otwierają, widzisz poczekalnię luksusowej restaura-

cji „Moon River”. Na wprost znajduje się szatnia. Podchodzisz i podajesz
numerek.
90
 ODPOWIEDZI
Ku Twemu zaskoczeniu szatniarz wręcza Ci Twoją teczkę. W tym momen-
cie podchodzi kobieta, która Cię tu przywiozła, tym razem ubrana w kosz-
towny biznesowy żakiet. Twoje zaskoczenie jest tym większe, że przed-
stawia się jako dyrektor naczelny SYLOMY. Pyta o Twój plan modernizacji
parkingu i wygląda na zadowoloną Twoją odpowiedzią. Mimo to pyta:
„Jesteś pewien, że wiesz, dlaczego tu jesteś?”.

Prowadzi Cię do stolika, przy którym czekają Twoje siostry. Wykrzykują

razem: „Wszystkiego najlepszego!” i wyjaśniają, że zaplanowały cały sce-
nariusz jako „urodzinową przygodę”. Ale kontakt z firmą SYLOMA jest
prawdziwy, ponieważ dyrektorka naczelna jest od dawna ich przyjaciółką,
a nazwa firmy została zbudowana z pierwszych liter ich imion. Całują Cię
i podają kieliszek wyśmienitego szampana.

Wtedy dyrektorka naczelna gratuluje Ci opanowania i kreatywnego myśle-

nia w stresie, docenia Twoje sugestie modernizacyjne i oferuje kontrakt na
doradztwo. Wznosicie toast szampanem za umowę oraz Twoje urodziny.
Co za dzień!

91
 Gaurav Suri & Hartosh Singh Bal, A Certain Ambiguity: A Mathematical
ZALECANA

Novel, Princeton University Press 2007

James Webb Young, A Technique for Producing Ideas, McGraw-Hill
Professional 2003
Roger Von Oech, Kreatywność — możesz być bardziej twórczy, Galaktyka,
Łódź 2009
Michael Michalko, Cracking Creativity: The Secrets of Creative Genius for
Business and Beyond, Ten Speed Press 2001
Alan Lightman, Sny Einsteina, Limbus, Bydgoszcz 1993
LEKTURA

Tony Buzan, Make the Most of Your Mind, Fireside 1984

Edward de Bono, Sześć kapeluszy myślowych, Sensus, Gliwice 2007
Dave Allan, Matt Kingdon, Kris Murrin, and Daz Rudkin, Sticky Wisdom,
Capstone 2002
Eknath Easwaran, Take Your Time, Nilgiri Press 2006
Terry Horne, Simon Wootton, Teach Yourself: Training Your Brain, Hodder
Headline 2007
Twyla Tharp, The Creative Habit, Simon & Schuster 2008
Win Wenger, The Einstein Factor, Crown Publications 2002
Niezwykłe przygody majora Browna w: G.K. Chesterton, Klub niezwykłych
zawodów, Pax, Warszawa 1961 Opowiadanie (oraz całą książkę) można
także przeczytać lub ściągnąć za darmo na wielu stronach internetowych.
Michael Michalko, Thinkertoys: A Handbook of Creative-Thinking Techniques,
Ten Speed Press 2006
Film: Podaj dalej (Pay It Forward, 2001), reżyseria Mimi Leder, oparty na
powieści Catherine Ryan Hyde pod tym samym tytułem (Libros 2001).
Strony internetowe:
www.creativethinking.net
www.creativethinkingwith.com
www.edwdebono.com
www.imagineitproject.com
www.michaelgelb.com
www.payitforwardfoundation.org
www.winwenger.com
www.kreatywnosc.witryna.org

92
NOTATKI

93
NOTATKI

94
NOTATKI

95
O
AUTORZE

Charles Philips jest autorem dwudziestu książek oraz współautorem

dwudziestu pięciu, w tym The Reader’s Digest Compendium of Puzzles and
Brain Teasers (2001). Charles analizował indiańskie poglądy na inteligencję
i świadomość w książce Ancient Civilizations (2005), zgłębiał mechanizm
wytwarzania snów przez umysł w My Dream Journal (2003) i badał, jak
postrzegamy i reagujemy na barwy w Color for Life (2004). Jest także zapalo-
nym kolekcjonerem gier i łamigłówek.

96
 1–3
minuty