TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN

XUẤT HUYẾT TIÊU HOÁ

BS HÀ VŨ
BỘ MÔN NỘI - ĐHQG
 NỘI DUNG
1. Định nghĩa
2. Triệu chứng lâm sàng XHTH
3. Chẩn đoán phân biệt
4. Đánh giá mức độ XHTH
5. Nguyên nhân XHTH
6. Tiên lượng
 ĐỊNH NGHĨA
• Xuất huyết tiêu hoá là tình trạng máu thoát
ra khỏi mạch máu chảy vào đường tiêu
hoá và thải ra ngoài bằng cách nôn ra
máu hoặc tiêu ra máu.
• XHTH trên : từ thực quản đến góc Trietz.
• XHTH dưới : từ góc Trietz trở xuống.
 XHTH trên

Góc Trietz

XHTH dưới
- Phöông phaùp chaån ñoaùn töông ñoái an toaøn hieän nay ñöôïc aùp
duïng laø Noäi soi caáp cöùu ñöôøng tieâu hoùa tröôùc 24h keå töø
luùc baét ñaàu coù bieåu hieän XHTH vì:

+ Khoâng laøm chaûy maùu naëng hôn

+ Phaàn lôùn tìm ñöôïc nguyeân nhaân chaûy maùu chính xaùc ñeå
ñöa ra phöông phaùp ñieàu trò thích hôïp.

+ Coù theå keát hôïp can thieäp ñieàu trò caàm maùu qua noäi soi.

Vaäy ñònh nghóa XHTH laø: hieän töôïng chaûy maùu ñoå vaøo
ñöôøng oáng tieâu hoùa

5
 TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
• NÔN RA MÁU
– Vị trí XHTH trên

– Tính chất đỏ tươi , đỏ bầm, lẫn máu cục, dịch nâu

đen, lẫn thức ăn

• TIÊU PHÂN ĐEN

– Vị trí XHTH trên hoặc dưới

– Tính chất như hắc ín, sệt bóng dính.

• TIÊU MÁU ĐỎ
– Vị trí XHTH dưới, hoặc XHTH trên lượng nhiều (10%)
 TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
• Triệu chứng mất máu cấp
– Tri giác : tỉnh, mệt, li bì, vật vã.
– Sinh hiệu : Mạch nhanh, nhẹ, khó bắt. HA tụt.
– Da niêm : xanh, niêm nhợt.
– Nghiệm pháp thay đổi HA theo tư thế.

• Triệu chứng bệnh căn nguyên

– Đau thượng vị
– Dấu hiệu của bệnh lý gan mạn (Xơ gan)
– Dấu hiệu suy kiệt trong bệnh lý ác tính ( K)
– Toucher Rectal.
 CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
• Ho ra máu
– Vị trí khí quản, phế quản, phế nang
– Tính chất : đỏ tươi, có bọt khí , không lẫn thức
ăn, PH kiềm
• Chảy máu cam
• Ói thức ăn có màu đỏ hoặc đen
• Tiêu phân đen do thuốc
• Tiêu phân đỏ do Rifampicin.
 ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ XHTH
• Lượng máu mất
• Triệu chứng toàn thân
• Sinh hiệu
• Nồng độ Hemoglobin
• Các bệnh lý đi kèm Suy tim, Bệnh gan mạn,
Ung thư
 NHẸ TRUNG BÌNH NẶNG

Lượng máu < 10% thể tích > 10% _ < 40% > 40% thể tích
mất máu 500 ml- 1500 ml máu
< 500 ml > 1500 ml

Triệu chứng Giảm tưới máu cơ Giảm tưới máu cơ Giảm tưới máu cơ
toàn thân quan ngoại biên quan trung ương quan trung ương
có khả năng chịu không có khá
được năng chịu đựng
được

Sinh hiệu M < 100l/p M 100-120 l/p M > 120 l/p

HAtt > 100 mmHg HA tt 90 – 100 HAtt < 90 mmHg
mmHg

Nồng độ Hb > 10 g/dl 7-10 g/dl < 7 g/dl

< 8 g/dl BN lớn
tuổi, có bệnh lý đi
kèm
 THANG ĐIỂM ROCKALL

Thang ñieåm Rockall đầy đủ từ 0 – 11 điểm, thang điểm lâm sàng từ

0-7. Nếu điểm số thang điểm Rockall < 2, hoặc số điểm Rockall lâm
sàng bằng 0 (không) thì tiên lượng nguy cơ chảy máu tái phát và tỉ
lệ tử vong thấp.
12
13
 THANG ĐIỂM
BLATCHFORD

Thang ñieåm
Blatchford ñöôïc tính
töø 0-23 ñieåm,
ñieåm soá caøng cao
thì nguy cô chaûy
maùu taùi phaùt
caøng lôùn.

14
• Thang điểm Blatchford được tính từ 0-23 điểm, điểm số càng
cao thì nguy cơ chảy máu tái phát càng lớn.
( ĐÁNH GIÁ CẦN CAN THIỆP)

• Thang điểm Rockall đầy đủ từ 0 – 11 điểm, thang điểm lâm

sàng từ 0-7. Nếu điểm số thang điểm Rockall < 2, hoặc số
điểm Rockall lâm sàng bằng 0 (không) thì tiên lượng nguy cơ
chảy máu tái phát và tỉ lệ tử vong thấp.

15
ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ NẶNG THEO CHỈ SỐ ROCKALL
ĐÁNH GIÁ DIỄN TiẾN VÀ NGUY
CƠ TÁI PHÁT
• Nhu động ruột
• Sinh hiệu, da niêm, mức độ khát, nước tiểu

• Dung tích hồng cầu, hình ảnh nội soi

CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN
• XHTH trên
• NN thường gặp
– Loét dạ dày tá tràng 50%
– Vỡ tĩnh mạch thực quản dãn 10%
– Hội chứng Mallory Weiss 7%
– Viêm chợt dạ dày xuất huyết 23%
• NN ít gặp
– Thoát vị hoành, Viêm thực quản (6%), Ung thư
dạ dày, Chảy máu đường mật, Túi thừa tá
tràng,...
 CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY XHTH TRÊN

19
 LOÉT THỰC QUẢN DÃN TMTQ
LOÉT DẠ DÀY DO K LOÉT DẠ DÀY VIÊM CHỢT DẠ DÀY XH
 PHÂN ĐỘ FORREST
IA Phun thành tia IB Maú chảy rỉ rả IIA Mạch máu lộ

IIB Có cục máu đông IIC Có cặn máu III Đáy sạch
HÌNH ẢNH NỘI SOI THEO
FORREST

Forrest Ia Forrest Ib Forrest IIa

23

Forrest IIb Forrest IIc Forrest III23

24
25
26
 27
FORREST IIA
FORREST IIB

28
29
CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN
• XHTH dưới
– Ung thư đại tràng 9%
– Polyp đại tràng
– Viêm loét đại trực tràng xuất huyết 9%
– Bệnh Crohn
– Viêm đại tràng thiếu máu cục bộ
– Túi thừa đại tràng 43%
– Loạn sản mạch máu 20%
– Lao ruột
– Lỵ amibe
– Trĩ biến chứng xuất huyết
CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY XHTH DƯỚI

31
Túi thừa đại tràng Viêm loét đại trực Bệnh crohn
tràng xuất huyết
Trĩ
K đại tràng Polyp đại tràng
 ĐỀ NGHỊ CẬN LÂM SÀNG
• Các cận lâm sàng thường quy
• Cận lâm sàng chẩn đoán nguyên nhân
– Nội soi dạ dày, nội soi đại trực tràng
– Các phương tiện hình ảnh học khác DSA,
MSCT dựng hình mạch máu
• Cận lâm sàng giúp theo dõi, tiên lượng.
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Bệnh học Nội Khoa _ Bộ môn Nội Tổng
Quát 2009
• Gastrointestinal /Liver Secrets
• Atlas Nội soi các bệnh lý Tiêu Hoá _
www.gatrosource.com