-1-

ใบงานที่ 1 เรื่อง การลำเลียง ารเข้าและออกจากเซลล์

ชื่อ ……………………………………………………………………………………………ชั
ด.ญ.สิริกร ศรีทอง ้น ม.2/ …….. 35
10 เลขที่ …………………………..
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
จุดประ งค์การเรียนรู้
1. อธิบายและเปรียบเทียบการแพร่ ออ โมซิ การแพร่แบบฟาซิลิเทต และแอคทีฟทราน ปอร์ต
2. ืบค้นข้อมูลอธิบายและเขียนแผนภาพ การลำเลียง ารโมเลกุลใ ญ่ออกจากเซลล์ด้วยกระบวนการเอกโซ
ไซโทซิ และการลำเลียง ารโมเลกุลใ ญ่เข้า ู่เซลล์ด้วยกระบวนการเอนโดไซโทซิ

ใ ้นักเรียน ึก าภาพต่อไปนี้
จากภาพถ่าย มองจากการตรวจวินิจฉัย ลอดเลือดด้วยเทคนิค MRI (Magnetic Resonance Imaging)
ซึ่งจะเ ็น ลอดเลือดชัดเจนเนื่องจากมีการฉีด ารเข้า ู่ ลอดเลือดเพื่อเพิ่มความแตกต่างจากพื้น ลังและความ
ชัดเจนของ ลอดเลือด Brain

คำถาม
1. เพราะเ ตุใด ารที่ฉีดเข้าไปจึงคงอยู่ใน ลอดเลือดและไม่ ามารถลำเลียงเข้า ู่เซลล์
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
เยื่อหุมเซลลไมยอมใหสารที่ฉีดเขาไปผานเขาสูเซลล
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. โครง ร้างใดของเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมการผ่านเข้าออกของ ารในเซลล์
เยื่อหุมเซลล
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
 -2-

3. จากภาพ มบัติขององค์ประกอบของเยื่อ ุ้มเซลล์ ัมพันธ์กับการเป็นเยื่อเลือกผ่านอย่างไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1.นํ ้า ออกซิเจน คารบอนไดออกไซด จะผานเยื่อหุมเซลลไดงาย
2.สารที่ละลายในไขมันไดดี และสารอินทรียที่ไมมีขั้วจะผานเขาออกไดงาย
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3.ไอออนตางๆ จะผานไดชามาก เชน ไฮโดรเจนไอออน
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4.สารที่มีโมเลกุลใหญ ไมมีขั้ว เชน กลูโคส และนํ้าตาลอื่นๆ ผานเยื่อหุมเซลลไดยาก
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
 -3-

4. ใ ้นักเรียนเขียนแผนผังแ ดงกระบวนการนำ ารเข้า ู่เซลล์

การลำเลียง ารผ่านเข้าออกเซลล์

การลำเลียงสารผานเยื่อหุมเซลล การลำเลียงสารดวยวิธีการสราง vesicle

Phagocytosis
แบบไมใชพลังงานจากเซลล passive transport แบบใชพลังงานจากเซลล Active transport Pinocytosis
Receptor-
medieated
การแพร Simple diffusion endocytosis
การออสโมซิส osmosis exocytosis
การแพรแบบฟาซิลิเทต facited diffusion
 -4-

กลไกการลำเลียง ารเข้าและออกจากเซลล์
1. จากภาพ เป็นวิธีการลำเลียง ารเข้า ู่เซลล์ด้วยวิธีการใด ……………………………………………………………………
การแพรแบบธรรมดา Simple diffusion
นอก
เซล

kinetic energy
พ งงาน จล
↓
่

} เ ย
ม เซล

③ ของ การ แพ
① ② ก สม ล
ใน เซล eguilibrium

1.1 วิธีการนี้ เซลล์ใช้ลำเลียง ารประเภทใดเข้า ู่เซลล์ ……………………………………………………………………..

ใชลำเลียงสารที่มีโมเลกุลขนาดเล็ก
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1.2 ทิศทางของการลำเลียง จาก ………………………………………………
บริเวณที่มีคขข.มาก ไป ………………………………………………
บริเวณที่มีคขข.นอย
1.3 ตัวอย่างการลำเลียงด้วยวิธีนี้ พบใน …………………………………….……………………………………………………
การลำเลียง H O , O , CO เขาสูเซลล
2 2 2

……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………
2. จากภาพ เป็นวิธีการลำเลียง ารเข้า ู่เซลล์ด้วยวิธีการใด ……………………………………………………………………
การออสโมซิส

2.1 วิธีการนี้ เซลล์ใช้ลำเลียง ารประเภทใดเข้า ู่เซลล์

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
นํ้า ผานเยื่อเลือกผาน
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2.2 ทิศทางของการลำเลียง จาก ………………………………………………
นํ้ามาก ไป ………………………………………………
นํ้านอย
2.3 ตัวอย่างการลำเลียงด้วยวิธีนี้ พบใน …………………………………….……………………………………………………
รากพืชดูดนํ้า
……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
มี
กื
หุ้
จุ
ขี่
ลั
ดุ
น์
ล์
ล์
ร่
ล์
 -5-

3. จากภาพ เซลล์เม็ดเลือดแดงแช่อยู่ใน ารละลาย a, b และ c เป็นเวลา 1 ชั่วโมง ได้ผลการทดลองดังภาพ

3.1 ารละลาย a เป็น ารละลาย …………………………………………………………………………………………………..

Hypotonic solution
เพราะ …………………………………………………………………………………………………………………………………
คขข.นอยกวาเซลล นํ้าจึงออสโมซิสเขาเซลล
3.2 ารละลาย b เป็น ารละลาย …………………………………………………………………………………………………..
Isotonic solution
เพราะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………
เซลลมีรูปรางปกติเพราะนํ้าออสโมซิสเขาและออกเทาๆกัน
3.3 ารละลาย c เป็น ารละลาย …………………………………………………………………………………………………..
Hypertonic solution
เพราะ เซลล
……………………………………………………………………………………………………………………………………
เหี่ยวเนื่องจากนํ้าออสโมซิสออกจากเซลล

4. จากภาพ เป็นวิธีการลำเลียง ารเข้า ู่เซลล์ด้วยวิธีการใด การแพร

……………………………………………………………………
แบบฟาซิลิเทต

4.1 วิธีการนี้ เซลล์ใช้ลำเลียง ารประเภทใดเข้า ู่เซลล์…glucose

…………………………………………………………………….
, glycerol , aminoacid
4.2 ทิศทางของการลำเลียง จาก ………………………………………………
คขข.มาก ไป ………………………………………………
คขข.นอย
4.3 ตัวอย่างการลำเลียงด้วยวิธีนี้ พบใน …………………………………….……………………………………………………
ลำไสเล็ก และ ตับ
……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………
4.4 การแพร่แบบธรรมดากับการแพร่แบบฟาซิลิเทต วิธีไ นที่มีอัตราการแพร่เร็วกว่า เพราะอะไร
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
แบบฟาซิลิเทตเร็วกวาเพราะมีโปรตีนตัวพาชวยในการลำเลียงสาร
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
 -6-

5. จากภาพ เป็นวิธีการลำเลียง ารเข้า ู่เซลล์ด้วยวิธีการใด ……………………………………………………………………

Active transport

สารเคลื่อนที่จาก คขข.นอย ไป คขข.มาก

5.1 วิธีการนี้ เซลล์ใช้ลำเลียง ารประเภทใดเข้า ู่เซลล์

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
สารที่มีความเขมขนนอยกวาในเซลล
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5.2 ทิศทางของการลำเลียง จาก ………………………………………………
ความคขข.นอย ไป ………………………………………………
ไปคขข.มาก
5.3 ตัวอย่างการลำเลียงด้วยวิธีนี้ พบใน …………………………………….……………………………………………………
การดูดสารที่มีประโยชนกลับคืนที่ทอของ หนวยไต Loop of Henle
……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
6. การแพร่แบบธรรมดา การแพร่แบบฟาซิลิเทต และการแอกทีฟทราน ปอร์ตเ มือน รือต่างกันอย่างไร
……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………
1.การแพรแบบธรรมดาและแบบฟาซิลิเทตไมตองใชพลังงาน แต active transport ตองใชพลังงาน
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2.การแพรแบบธรรมดาและแบบฟาซิลิเทต เคลื่อนที่จากคขข.มากไปนอย แตactive transport เคลื่อนที่จากคขข.นอยไปมาก
……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………
3.Active transportและการแพรแบบฟาซิลิเทต ตองใชโปรตีนตัวพาแตการแพรแบบธรรมดาไมตองใช
 -7-

การลำเลียง ารโดยการ ร้างเ ิเคิล

ใ ้นักเรียนตอบคำถาม

ธิ ีที่ 1 ิธีที่ 2 ิธีที่ 3

7. การลำเลียง ารเข้า ู่เซลล์ดังรูป คือวิธีการใด และพบที่ใด ตามลำดับ
……………………………………………………………………………………………….……………………………………………………
วิธีที่ 1 คือ ฟาโกไซโทซิส พยที่ การกินอาหารของอะมีบา , การกินเชื้อโรคของเม็ดเลือดขาว
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
วิธีที่ 2 คือ พิโนไซโทซิส พบที่ การนำของเหลวเขาสูเซลล
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
วิธีที่ 3 คือ recepter mediated endocytosis พบที่ การนำฮอรโมนเขาสูเซลล
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………