Jadwiga Jagiellonka (1457–1502)

Jadwiga Jagiellonka (ur. 21 września 1457 w Jadwiga Jagiellonka

Krakowie[1][2][3], zm. 18 lutego 1502 w Burghausen[4][5]) –
królewna polska i księżniczka litewska, księżna bawarska.
Czterokrotnie (w latach 1468–1471) starania o jej rękę
podejmował Maciej Korwin, jednak spotykał się z odmową.
14 listopada 1475 poślubiła księcia bawarskiego Jerzego
Bogatego. W nawiązaniu do ich wystawnego wesela
organizuje się festiwal Wesele w Landshut (Landshuter
Hochzeit). Przypuszcza się, że Jadwiga podjęła się
spisywania historii rodu Wittelsbachów.

Pochodzenie i dzieciństwo
Była drugim dzieckiem, a zarazem najstarszą córką Portret Jadwigi Jagiellonki autorstwa
Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki[1]. Zgodnie Maira von Landshut
z tradycją dynastii Jagiellonów jako najstarsza córka, Księżna Bawarii-Landshut
otrzymała imię na cześć Jadwigi Andegaweńskiej[2]. Braćmi Okres od 1479
Jadwigi byli Władysław II Jagiellończyk, święty Kazimierz,
do 18 lutego 1502
Jan I Olbracht, Aleksander Jagiellończyk, Zygmunt I Stary i
Fryderyk Jagiellończyk, a siostrami: Zofia, Elżbieta, Jako żona Jerzego Bogatego
Elżbieta, Anna, Barbara i Elżbieta[6]. Została ochrzczona w Dane biograficzne
katedrze krakowskiej[2]. Nie zachowały się informacje na Dynastia Jagiellonowie
temat jej wykształcenia[1].
Data 21 września 1457
i miejsce
Kraków
Plany małżeńskie związane z urodzenia
Data 18 lutego 1502
Jadwigą i miejsce
Burghausen
śmierci

W 1468 starania o jej rękę podjął Maciej Korwin, król Ojciec Kazimierz IV
Węgier. 8 kwietnia 1468 do Krakowa przybył węgierski poseł Jagiellończyk
– biskup ołomuniecki Protazy. Proponował, aby to Matka Elżbieta Rakuszanka
małżeństwo umocniło przyszły sojusz skierowany przeciwko
czeskiemu królowi Jerzemu z Podiebradów. Sugerował Mąż Jerzy Bogaty
wydanie drugiej córki Kazimierza – Zofii Jagiellonki – za Dzieci Ludwik,
Maksymiliana, syna cesarza Fryderyka III. Królewny miały Ruprecht (Rupert),
przekazać swoim mężom prawa matki – Jadwiga do Węgier, Elżbieta,
a Zofia do Austrii[7][8][2][9][10]. W ten sposób Kazimierz Małgorzata,
uzyskałby gwarancję, że w przyszłości w Austrii i na Wolfgang
Węgrzech będą rządzić jego wnukowie po kądzieli. Starania
Macieja popierał – obok cesarza – także papież Paweł II[11].

Kazimierz od 1462 pozostawał w przymierzu z Jerzym z Podiebradów, a papieżowi Pawłowi II był

niechętny za to, że w czasie wojny trzynastoletniej popierał Krzyżaków. Dodatkowo mariażowi
córki przeciwna była Elżbieta Rakuszanka. Miała stwierdzić: Matyasz chłop, kurczek, Wołoszyn,
pies, niegodziem jej[11][8]. Odmowę złagodzono tym, że Protazy został ojcem chrzestnym
urodzonego 27 kwietnia 1468 syna Kazimierza IV, który otrzymał imię Fryderyk na cześć
cesarza[12].

W 1469 stronnictwo katolickie w Czechach obrało królem Macieja Korwina. Jerzy z Podiebradów
szukał poparcia w Polsce, obiecując następstwo po sobie Władysławowi, najstarszemu synowi
Kazimierza IV. Korwin, nie chcąc dopuścić do ścisłego sojuszu polsko-czeskiego, ponownie
poprosił o rękę Jadwigi. I ponownie spotkał się z odmową[13][9].

20 października 1470 w Grazu Fryderyk III zawarł przymierze z Kazimierzem IV; przy okazji
rozważano możliwość wydania Jadwigi za syna cesarza – Maksymiliana[13][9].

Maciej Korwin prosił o rękę Jadwigi jeszcze w lipcu 1471 i we wrześniu 1473. W ostatnim
przypadku na odmowę Kazimierza IV wpłynęła jego żona Elżbieta[13][14][2][15]. Na początku 1473
przybyli do Polski dwaj radcy Albrechta IV Mądrego, księcia bawarskiego z Monachium,
proponując małżeństwo Jadwigi ze swoim mocodawcą. Kazimierz odmówił, gdyż liczył na
związanie najstarszej córki z Jerzym Bogatym, synem Ludwika IX Bogatego, księcia bawarskiego z
Landshut[16].

Ślub z Jerzym Bogatym

Kazimierz Jagiellończyk, chcąc zabezpieczyć południowo-
zachodnie granice Czech (będących przedmiotem rywalizacji
między jego synem Władysławem a Maciejem Korwinem),
postanowił zawrzeć ściślejsze porozumienie z Bawarią. W 1473
polscy posłowie – Stanisław Kurozwęcki i Paweł Jasieński –
rozpoczęli rozmowy w sprawie małżeństwa Jadwigi Jagiellonki
i Jerzego Bogatego. W efekcie 7 lub 10 września 1474 Ludwik
IX Bogaty wysłał poselstwo z prośbą o rękę Jadwigi dla swojego
syna Jerzego. Negocjacje toczyły się w Łęczycy i Radomiu. W Jadwiga Jagiellonka podczas
tym ostatnim mieście, 30 grudnia 1474, Jadwiga wyraziła wesela w Landshut – rekonstrukcja
historyczna wyglądu postaci
zgodę na poślubienie Jerzego. 31 grudnia 1474 podpisano
umowę małżeńską. Jadwiga miała otrzymać posag w wysokości
32 tysięcy złotych węgierskich, płatnych w 5 ratach w ciągu 5
lat[17][18][19]. Wartość wyprawy polskiej królewny sięgała 100
tysięcy złotych[20].

Przyszli małżonkowie byli ze sobą spokrewnieni: dziadek Ratusz w Landshut. Na ścianach

Jadwigi – Albrecht II Habsburg – był bratem Małgorzaty tzw. Sali Wystawnej znajdują się
Habsburżanki, babki Jerzego. W 1475 do Rzymu po dyspensę sceny wesela książęcego z roku
udał się kanclerz koronny Uriel Górka – papież Sykstus IV 1475. Zdjęcie przedstawia wóz
wystawił ją 26 maja 1475[21]. księżnej Jadwigi Jagiellonki. Obok,
na koniu, jedzie syn władcy Bawarii,
Rodzina odprowadziła Jadwigę do Poznania. Tam 10 Jerzy Bogaty. Malowidło powstało
października 1475 pożegnała się z rodzicami. Wraz z licznym pod koniec XIX w. i zostało
orszakiem (ok. 1200 konnych) dotarła do Wittenbergi 23 wykonane przez Augusta Spießa,
października. Towarzyszyła jej m.in. Anna, wdowa po Rudolfa Seitza, Ludwiga Löfftza i
cieszyńskim księciu Bolesławie II[21][4][22]. Konrada Weiganda

14 listopada 1475 wjechała wraz z orszakiem do bawarskiego

Landshut[1][4][22], dając początek świętowanemu do dzisiaj w Niemczech Weselu w Landshut.
Wesele zgromadziło wielu niemieckich władców: przybyli m.in. cesarz Fryderyk III, jego syn
Maksymilian, elektor brandenburski Albrecht III Achilles, Zygmunt Habsburg, elektor Palatynatu
Filip Wittelsbach, margrabia badeński Albrecht, hrabiowie wirtemberscy Ulryk i Eberhard,
landgraf leuchtenberski Ludwik oraz hrabia henneberski Otto. Ślub odbył się w dniu przyjazdu
Jadwigi, w kościele św. Marcina[23][24]. Następnego dnia nastąpiła właściwa uczta weselna, w
której brało udział 9 tysięcy osób[25].

Jadwiga jako księżna bawarska

Jadwiga w 1479 została księżną bawarską. W tym roku zmarł
jej teść Ludwik IX Bogaty, a kolejnym księciem bawarskim na
Landshut został Jerzy Bogaty. Małżeństwo Jadwigi okazało się
nieudane – jej mąż znany był jako hulaka, pijak i rozpustnik. W
1485 Jerzy oddalił żonę z Landshut i osadził ją na zamku w
Burghausen. Jadwiga mieszkała tam z dworem i liczną służbą,
jednak – jak pisze kronikarz – pozbawiona wszelkich uciech
światowych, miała młoda księżna jedyną pocieszycielkę
Herb Jerzego i Jadwigi, na bramie
swoją: samotność[26]. Nie wiadomo czy – a jeżeli tak, to przez
zamku Burghausen
jaki czas – towarzyszyły jej dzieci[27].

Jadwiga, choć podpisywała się „geborene Königin von Polen”

(urodzona królowa Polski), nie utrzymywała bliższych kontaktów ze swoją rodziną. 31 stycznia
1503 jej brat, Aleksander Jagiellończyk, pisząc do jej męża, nie wiedział, że Jadwiga nie żyła już od
roku[28].

Pojawiła się informacja, że Jadwiga w Burghausen zajmowała się spisywaniem dziejów

Wittelsbachów. Kwestia, czy tak było, naprawdę nie została jeszcze zbadana przez literaturę[29].

Jadwiga zmarła dość niespodziewanie. Została pochowana w klasztorze cystersów w

Reitenhaslach, w pobliżu Burghausen. Jej grobowiec został zniszczony w 1803, gdy opactwo uległo
sekularyzacji. Jednak w podłodze kościoła znajduje się do dzisiaj płyta kamienna upamiętniająca
miejsce pochówku księżnej[29][4].

Potomstwo
Dziećmi Jadwigi Jagiellonki i Jerzego Bogatego byli:

Ludwik, ur. 1476, zm. przed 1496,

Ruprecht (Rupert), ur. 1477, zm. w dzieciństwie,
Elżbieta, ur. 1478, zm. 1504, od 10 lutego 1499 żona Ruprechta z Palatynatu,
Małgorzata, ur. 1480, zm. 1531, zakonnica w Neuburgu
Wolfgang, ur. 1482, zm. jako niemowlę[30].

Starsza literatura znała tylko czworo najstarszych dzieci Jadwigi. Przyjmowała dodatkowo, że jej
najstarszy syn Ludwik zmarł w 1500 roku, jednak w testamencie z 1496 Jerzy Bogaty zaznaczył, że
nie posiada ślubnych synów i obecnie przyjmuje się, że Ludwik zmarł przed 1496 rokiem[31].
Kronikarz Angelus Rumpler podał, że Jadwiga i Jerzy Bogaty
mieli – obok Ludwika, Ruprechta, Elżbiety i Małgorzaty – piąte
dziecko: syna Jerzego. Nowsze ustalenia Margo i Hansa Rallów
wykazały, że piątym i ostatnim dzieckiem bawarskiej pary
książęcej był syn Wolfgang[25].

Genealogia

Fragment okna ratuszowego w

Landshut przedstawiający Jerzego
Bogatego i jego małżonkę Jadwigę
Jagiellonkę

Albrecht II
Władysław II Zofia
Habsburg Elżbieta
Jagiełło Holszańska
ur. 16 VIII Luksemburska
ur. ok. ur. ok. 1405
1397 ur. 1409
1362(?) zm. 21 IX
zm. 27 X zm. 1442
zm. 1 VI 1434 1461
1439
         
     
Kazimierz IV Elżbieta
Jagiellończyk Rakuszanka
  ur. 30 XI ur. 1436
1427 zm. 30 VIII
zm. 7 VI 1492 1505
     
   
Jadwiga
Jerzy Bogaty
Jagiellonka
ur. 15 VIII 1455
ur. 21 IX 1457
zm. 1 XII 1503
zm. 18 II 1502
OO  14 XI 1475
                   
                   
                   
Ludwik Ruprecht Elżbieta Małgorzata Wolfgang
 ur. 1476  ur. 1477  ur. 1478  ur. 1480  ur. 1482
 zm. przed 1496  zm. w dzieciństwie  zm. 15 IX 1504  zm. 6 I 1531  zm. w okresie
        niemowlęcym
 
Przypisy
1. Duczmal 1996 ↓, s. 281. 15. Rudzki 1990 ↓, s. 139.
2. Wdowiszewski 2005 ↓, s. 98. 16. Duczmal 1996 ↓, s. 283–284.
3. Rudzki 1990 ↓, s. 134. 17. Duczmal 1996 ↓, s. 284–285.
4. Wdowiszewski 2005 ↓, s. 99. 18. Wdowiszewski 2005 ↓, s. 98–100.
5. Rudzki 1990 ↓, s. 154. 19. Rudzki 1990 ↓, s. 139–140.
6. Duczmal 1996 ↓, s. 21, 37, 103, 185, 319, 20. Duczmal 1996 ↓, s. 285.
365, 435, 495. 21. Duczmal 1996 ↓, s. 286.
7. Duczmal 1996 ↓, s. 281–282. 22. Rudzki 1990 ↓, s. 140.
8. Baczkowski 1999 ↓, s. 230. 23. Baczkowski 1999 ↓, s. 238.
9. Rudzki 1990 ↓, s. 138. 24. Duczmal 1996 ↓, s. 287.
10. Elżbieta Rakuszanka, żona Kazimierza IV 25. Duczmal 1996 ↓, s. 288.
Jagiellończyka i matka Jadwigi, była siostrą
26. Duczmal 1996 ↓, s. 289.
Władysława Pogrobowca, zmarłego
bezpotomnie w 1457 roku, króla Czech i 27. Duczmal 1996 ↓, s. 289–290.
Węgier, księcia Austrii. 28. Duczmal 1996 ↓, s. 291.
11. Duczmal 1996 ↓, s. 282. 29. Duczmal 1996 ↓, s. 290.
12. Duczmal 1996 ↓, s. 231. 30. Duczmal 1996 ↓, s. 288, 290, 565, 566,
13. Duczmal 1996 ↓, s. 283. 661.
14. Baczkowski 1999 ↓, s. 236. 31. Duczmal 1996 ↓, s. 288, 290.

Bibliografia
Krzysztof Baczkowski: Dzieje Polski późnośredniowiecznej (1370–1506). Kraków: 1999.
ISBN 83-85719-40-7.
Małgorzata Duczmal: Jagiellonowie. Leksykon biograficzny. Poznań – Kraków: 1996.
ISBN 83-08-02577-3.
Edward Rudzki: Polskie królowe. T. 1. Kraków: 1990.
Zygmunt Wdowiszewski: Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce. Kraków: 2005.

Linki zewnętrzne
Wesele Landshuckie (http://www.landshuter-hochzeit.de/).

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jadwiga_Jagiellonka_(1457–1502)&oldid=70339987”