LOEÙT DAÏ DAØY –TAÙ TRAØNG

MUÏC TIEÂU HOÏC TAÄP:

1.Keå ñöôïc nguyeân nhaân vaø cô cheá nhaân gaây loeùt daï daøy – taù traøng.
2.Trình baøy ñöôïc trieäu chöùng laâm saøng vaø bieán chöùng cuûa beänh.
3. Trình baøy ñöôïc caùch ñieàu trò noäi khoa vaø ngoaïi khoa cuûa beänh

NOÄI DUNG:
I. ÑÒNH NGHÓA:
Loeùt daï daøy- taù traøng (DD-TT) laø nhöõng choã truõng saâu naèm ôû DD-TT do
söï tieáp xuùc cuûa nieâm maïc vôùi acid vaø pepsin. Nhöõng oå loeùt coù khuynh höôùng aên
saâu qua lôùp nieâm maïc vaø cô nieâm tôùi lôùp döôùi nieâm maïc, lôùp cô vaø lôùp thanh
maïc.
II. DÒCH TEÅ HOÏC:
➢ Loeùt daï daøy taù traøng laø beänh raát thöôøng gaëp, chieám tyû leä khoaûng 7
– 15% daân soá.
➢ Nam gaëp nhieàu hôn nöõ vôùi tyû leä khoaûng 65 % - 35%.
➢ Löùa tuoåi deã maéc nhaát laø 30 – 50 tuoåi.
➢ Tyû leä loeùt daï daøy/taù traøng laø: ¼.
III. NGUYEÂN NHAÂN VAØ CÔ CHEÁ GAÂY LOEÙT:
1. Do Helicobacter Pylori: laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây loeùt haøng
ñaàu hieän nay, khoaûng 20% ngöôøi bình thöôøng coù nhieãm HP, 75% beänh nhaân
loeùt daï daøy coù HP(+).
2. Do thuoác khaùng vieâm Non Steroid (NSAID): loeùt thöôøng xaûy ra ôû daï
daøy
3. Do u tieát Gastrin vaø tình traïng taêng tieát acid khaùc: loeùt thöôøng xaûy ra ôû
haønh taù traøng
4. Loeùt khoâng roõ nguyeân nhaân: chieám khoaûng 20% caùc tröôøng hôïp
5. Loeùt do Stress caáp tính
6. Caùc yeáu toá thuaän lôïi gaây loeùt:
- Yeáu toá xaõ hoäi – thaàn kinh.
- Yeáu toá ngoaïi lai:
+ Aên uoáng khoâng ñeàu ñoä, ñuùng thôøi gian.
+ Thuoác laù, caø pheâ, röôïu; caùc thöùc aên chua, cay, noùng….
 Helicobacter Pylori NSAID U tieát gastrin

Taêng gastrin huyeát thanh

Vieâm DD maõn hoaït ñoäng ÖÙc cheá COX-1

Phoùng thích Histamin

Loeùt Giaûm Prostaglandin
(ÔÛ TT nhieàu hôn ôû DD)
Taêng tieát HCl, pepsin
Loeùt
(ÔÛ DD nhieàu hôn TT)
Loeùt
( ÔÛ TT nhieàu hôn ôû DD)

IV.TRIEÄU CHÖÙNG LAÂM SAØNG:

Trieäu chöùng laâm saøng raát ña daïng coù nhöõng beänh nhaân coù bieåu hieän ñieån
hình, nhöng cuõng coù nhöõng beänh nhaân hoaøn toaøn khoâng coù daáu hieäu gì.
1.Theå ñieån hình:
a.Trieäu chöùng cô naêng:
- Ñau buïng laø trieäu chöùng chính vôùi nhöõng ñaëc ñieåm sau:
+ Ñau vuøng thöôïng vò, ñau aâm æ suoát ngaøy, coù khi ñau döõ doäi.
+ Ñau theo böõa aên: loeùt daï daøy ñau khi no; coøn loeùt taù traøng ñau
nhieàu luùc ñoùi aên vaøo giaûm ñau.
+ Ñau coù chu kyø: ñau vaøi ngaøy hoaëc vaøi tuaàn roài heát ñau, sau ñoù
côn ñau laïi xuaát hieän
+ Ñau theo muøa: kòch phaùt veà muøa thu, ñoâng vaø luùc trôøi trôû laïnh
 Cô cheá phaùt sinh côn ñau:
+ Taêng tröông löïc cô DD-TT
+ Taêng aùp suaát beân trong DD-TT
+ Tình traïng co thaét cuûa DD-TT
- Caùc trieäu chöùng keøm theo: Ôï chua, ÔÏ hôi,buoàn noân vaø noân,maát caûm
giaùc ngon mieäng.
b.Trieäu chöùng thöïc theå: raát ít, khaùm buïng coù theå coù chöôùng hôi, aán vuøng
thöôïng vò beänh nhaân ñau.
 2.Theå khoâng ñieån hình:
Beänh tieán trieån im laëng, beänh nhaân hoaøn toaøn khoâng coù trieäu chöùng gì.
Vaø bieåu hieän ñoät ngoät bôûi moät bieán chöùng nhö chaûy maùu tieâu hoaù hoaëc thuûng oå
loeùt.
V.CAÄN LAÂM SAØNG.
1.Chuïp X-quang daï daøy coù caûn quang: coù theå phaùt hieän oå loeùt trong moät
soá tröôøng hôïp.
2.Noäi soi daï daøy: laø bieän phaùp toái öu nhaát hieän nay giuùp chuùng ta coù theå
nhìn thaáy tröïc tieáp oå loeùt, ñaùnh giaù möùc ñoä toån thöông vaø laøm caùc thuû thuaät
khaùc.
3.Caùc xeùt nghieäm chöùng minh coù nhieãm HP hay khoâng.
4.XN dòch vò: noàng ñoä acid taêng trong loeùt TT, giaûm trong loeùt DD

VI.TIEÁN TRIEÅN VAØ BIEÁN CHÖÙNG.

Neáu ñöôïc ñieàu trò sôùm vaø ñuùng phaùc ñoà, beänh loeùt daï daøy – taù traøng coù
theå khoûi, song tyû leä taùi phaùt raát cao.
Moät soá bieán chöùng coù theå xaûy ra:
 Xuaát huyeát tieâu hoùa
 Heïp moân vò
 Thuûng oå loeùt
 Ung thö hoaù.
VII.ÑIEÀU TRÒ:
1. Ñieàu trò noäi khoa:
1.1. Cheá ñoä aên uoáng:
Trong ñôït ñau neân aên loûng (chaùo, suùp, …), aên laøm nhieàu cöû. ngoaøi ñôït ñau
aên uoáng bình thöôøng. Song neân kieâng röôïu, cafeâ, thuoác laù….
1.2. Thuoác:
Muïc tieâu ñieàu trò laø trung hoaø acid dòch vò, taêng yeáu toá baûo veä nieâm maïc
daï daøy, choáng tieát HCL.
• Nhoùm trung hoaø acid dòch vò: Phosphagel, maalox, mylanta…
• Nhoùm khaùng H2: Cimetidin, Ranitidin, Famotidin, Nizatidin, Roxatidin
• Nhoùm öùc cheá bôm Proton: Omeprazole, Esomeprazon, Lansoprazon,
Pantoprazon vaø Rabenprazon
• Nhoùm giaûm co thaét: buscopan, Spasmaverin…..
 • Khaùng sinh dieät Helicobacterpylori neáu coù.

Phaùc ñoà ñieàu trò Helicobacter Pylori

Cheá ñoä ñieàu trò 4 thuoác 14 ngaøy Pepto Bismol 2v uoáng 4 laàn/ ngaøy
Metronidazole 250mg uoáng 4 laàn/ ngaøy
Tetracyclin 500mg uoáng 4 laàn/ ngaøy
H2RA 8 tuaàn hoaëc PPI 4-6 tuaàn
Cheá ñoä ñieàu trò 3 thuoác PPI 2 laàn/ ngaøy Omeprazole 20mg uoáng 2 laàn/ ngaøy
10 – 14 ngaøy Amoxicillin 1g uoáng 2 laàn/ ngaøy
Clarithromycin 500mg uoáng 2 laàn/ ngaøy
Cheá ñoä ñieàu trò 3 thuoác PPI 2 laàn/ ngaøy Rapeprazole 20mg uoáng 2 laàn/ ngaøy
7 ngaøy Amoxicillin 1g uoáng 2 laàn/ ngaøy
Clarithromycin 500mg uoáng 2 laàn/ ngaøy
Cheá ñoä ñieàu trò 3 thuoác PPI 2 laàn/ ngaøy Esomeprazole 40mg moãi ngaøy
10 ngaøy Amoxicillin 1g uoáng 2 laàn/ ngaøy
Clarithromycin 500mg uoáng 2 laàn/ ngaøy
2. Ñieàu trò ngoaïi khoa:
- Loeùt khaùng trò
- Coù bieân chöùng heïp, thuûng vaø nghi loeùt aùc tính
- Coù XHTH ñieàu trò noäi khoa khoâng ñöôïc