YBS106

Veri ve Bilgi
Yönetimi
Arş. Gör. Esra CENGİZ
TIRPAN
 Veri Yönetimi Nedir?
ORACLE

Verilerin güvenli, verimli ve uygun maliyetli bir şekilde toplanması,

saklanması ve kullanılması uygulamasıdır. Veri yönetiminin amacı;
insanların, kurumların ve bağlantılı araçların, verilerin politika ve düzenleme
sınırları kapsamında kullanımını optimize etmelerine yardımcı olmaktır.
Böylece, kuruma en yüksek düzeyde fayda sağlayacak kararlar alabilir ve
bunları hayata geçirebilirler. Kuruluşlar değer yaratmak için giderek daha
fazla maddi olmayan varlıklara yöneldiklerinden, güçlü bir veri yönetimi
stratejisi her zamankinden daha önemli hale gelmektedir.
 Veri Yönetimi Nedir?
SAP

Veri yönetimi; verimliliği ve karar almayı desteklemek için veri toplama,

düzenleme ve verilere erişme uygulamasıdır. Günümüzde iş dünyasında
önemli rol oynayan veriler göz önüne alındığında, büyüklük veya sektörden
bağımsız olarak her şirket için sağlam bir veri yönetimi stratejisi ve modern
bir veri yönetim sistemi esastır.
 Veri yönetiminin temel
öğeleri

Verilerin toplanması, işlenmesi, doğrulanması ve saklanması

 Veri Yönetimi Çalısmaları

Bir kurumdaki dijital verileri yönetmek; çok çeşitli görev, kural, süreç ve uygulamalar
gerektirir. Veri yönetimi çalışmaları, aşağıdakiler de dâhil olmak üzere geniş bir kapsama
sahiptir:

Çeşitli veri katmanlarında veri oluşturma, verilere erişme ve verileri güncelleme

Verileri birden fazla bulut ortamında ve işletme içinde depolama
Yüksek erişilebilirlik ve olağanüstü durum kurtarma sağlama
Verileri giderek daha çeşitli hâle gelen uygulama yazılımlarında, analitiklerde ve algoritmalarda
kullanma
Veri gizliliği ve güvenliği sağlama
Verileri saklama programları ve mevzuat uyum gereklilikleri uyarınca arşivleme ve imha etme
 VERİ YÖNETİMİ STRATEJİSİ

Resmi bir veri yönetimi stratejisi, kullanıcıların ve

yöneticilerin faaliyetlerini, veri yönetimi
teknolojilerinin becerilerini, yasal gereklilikleri ve
kurumun verilerden değer elde etme ihtiyaçlarını
kapsar.
 Veri Sermayesi İşletme Sermayesidir

Günümüzün dijital ekonomisinde veri, dijital ürün ve servislerin üretiminde

ekonomik bir faktör olan bir sermaye türüdür. Bir otomobil üreticisi gerekli
finansal sermayeye sahip olmadan yeni bir modeli nasıl üretemezse gömülü
algoritmaları besleyecek verilere sahip olmadan kendi kendine giden
araçları da üretemez. Verilerin üstlendiği bu yeni rol, bilişimin geleceği
kadar rekabetçi stratejileri de etkiler.

Verilerin bu merkezi ve misyon kritik rolü göz önüne alındığında büyüklükleri

veya türleri ne olursa olsun, her kurum güçlü yönetim uygulamalarına ve
güçlü bir yönetim sistemine sahip olmalıdır.
Bir işte kullanılan her uygulama, analitik çözüm ve algoritma verilere sorunsuz
erişime bağlıdır. Temel olarak, bir veri yönetimi sistemi verilerin güvenli,
kullanılabilir ve doğru olmasını sağlamaya yardımcı olur. Ancak veri yönetiminin
faydaları burada sona ermez.
 Büyük Verileri yüksek değerli bir işletme
varlığına dönüştürme

Düzgün bir şekilde yönetilmemişse çok fazla veri ezici (ve kullanışsız)
olabilir. Şirketlere müşterilerin ne istediğini daha iyi anlayabilir ve
şirketlerin öğrenim verilerine dayalı olağanüstü müşteri deneyimleri
sunmasına yardımcı olabilir. Aynı zamanda gerçek zamanlı Nesnelerin
İnterneti (IoT) ve sensör verilerine dayalı hizmet teklifleri gibi yeni veri
odaklı iş modellerinin desteklenmesine yardımcı olabilir. Bu modeller, büyük
verileri analiz etme ve yorumlama olanağı olmadan belirgin veya net olmaz.
Büyük Veri, genellikle V’ler ile karakterize edilen büyük veri kümeleridir: toplanmış veri hacimleri, veri
türlerinin çeşitliliği, verinin oluşturulma hızı ve değeri.
Veri odaklı kuruluşların büyük bir rekabet avantajına sahip olduğu sır değil. Gelişmiş araçlarla şirketler her
zamankinden daha fazla kaynaktan daha fazla veri yönetebiliyor. Ayrıca IoT cihaz verileri, video ve ses
dosyaları, İnternet tıklama akışı verileri ve sosyal medya yorumları dahil olmak üzere yapılandırılmış ve
yapılandırılmamış birçok veri türünden de yararlanabilir. Bu da verilerden gelir elde etmek ve varlık olarak
kullanmak için daha fazla fırsat sunar.
 Dijital dönüşüm için veri altyapısını
düzenleme

Genellikle verilerin dijital dönüşümün can damarı

olduğu söylenir ve bu doğrudur. Yapay zeka (yapay
zeka), makine öğrenimi, Endüstri 4.0, gelişmiş
analitikler, Nesnelerin İnterneti ve akıllı otomasyonun
tümü, yaptıklarını yapmak için zaman, doğru ve
güvenli veriler gerektiriyor.
Verilere ve veriye dayalı teknolojilerin önemi ancak COVID-19 salgınından bu yana arttı.
Birçok işletme, verilerinden şimdi daha iyi yararlanmak için yoğun bir baskı hissediyor;
gelecekteki olayları tahmin etmek, hızla pivot yapmak ve planlar ile iş modellerine
dayanıklılık oluşturmak için bunu kullanıyor.

Örneğin, makine öğrenmesi karmaşık örnekleri belirlemek, sorunları çözmek, modellerini ve

algoritmalarını güncel tutmak ve etkili bir şekilde çalıştırmak için çok büyük ve çeşitli veri
kümelerine ihtiyaç duyar. Gelişmiş analitik (genellikle makine öğrenmesinden yararlanır),
güvenle hareket edilebilecek ilgili ve eyleme dönüştürülebilir öngörüler üretmek için
yüksek kaliteli veri miktarlarına da bağlıdır. IoT ve Endüstriyel IoT, makine ve sensör
verilerinden oluşan sabit bir akış üzerinde çalışır ve dakika içinde bir milyon mil uçar.

Herhangi bir dijital dönüşüm projesindeki ortak payda veridir. İşletmelerin süreçleri
dönüştürebilmesi, yeni teknolojilerden yararlanabilmesi ve akıllı işletmeler haline
gelebilmesi için sağlam bir veri altyapısına ihtiyaçları vardır. Kısacası modern bir veri
yönetim sistemine ihtiyaçları var.
Herhangi bir işletmenin sürekli hayatta
kalması, sürekli değişim oranına yanıt veren
çevik, veri merkezli bir mimariye bağlı
olacaktır.
Donald Feinberg, Gartner'da başkan yardımcısı
 Veri Yönetimi Platformları
Veri yönetim platformu bir kurumda büyük hacimlerde veri toplamak ve analiz etmek için
temel sistemdir. Ticari veri platformları genellikle, veritabanı satıcısı veya üçüncü taraf
satıcılar tarafından geliştirilen yönetim yazılım araçlarını içerir. Bu veri yönetimi çözümleri, BT
ekiplerinin ve veritabanı yöneticilerinin aşağıdakiler gibi tipik görevleri gerçekleştirmesine
yardımcı olur:

Veritabanı sistemindeki veya altyapıdaki arızaları tespit etmek, haber vermek, tanılamak ve
çözmek
Veritabanı belleği ve depolama kaynaklarını tahsis etmek
Veritabanı tasarımında değişiklikler yapmak
Daha hızlı uygulama yazılımı performansı için veritabanı sorgularına verilen yanıtları optimize
etmek
Gittikçe daha popüler hale gelen bulut veritabanı platformları, işletmelerin hızlı ve düşük
maliyetli bir şekilde aşağı veya yukarı yönde ölçeklenmesini sağlar. Bu çözümlerden bazıları,
kurumların daha da fazla tasarruf etmesini sağlayan bir servis olarak sunulur.
 Veri Yönetiminin Zorlukları

Günümüzde veri yönetimindeki zorlukların çoğu, işlerin daha hızlı

ilerlemesinden ve veri artışının hızlanmasından kaynaklanıyor.
Erişebildikleri verilerin çeşitliliği, hızı ve hacmi sürekli büyürken, kurumlar
duruma ayak uydurmak için daha etkili yönetim araçları aramak zorunda
kalıyor. Kurumların karşılaştığı en büyük zorluklardan bazıları şunlardır:
 Veri içgörülerinin eksikliği

Sensörler, akıllı cihazlar, sosyal medya ve video kameralar gibi veri

kaynaklarının sayısı ve çeşitliliği artarken gelen veriler toplanıyor ve
kaydediliyor. Ancak kurum, hangi verilere sahip olduğunu, bunların nerede
bulunduğunu ve bunları nasıl kullanacağını bilmezse bu verilerden fayda
sağlanamaz. Veri yönetimi çözümlerinin anlamlı içgörüleri zamanında
sunabilmesi için ölçeğe ve performansa ihtiyacı vardır.
 Veri yönetimi performans düzeylerini
koruma konusundaki zorluk

Kurumlar sürekli daha fazla veri topluyor, depoluyor ve kullanıyor. Bu

genişleyen katmanda en yüksek yanıt sürelerini korumak için kurumların,
veritabanının yanıtladığı soru türlerini sürekli izlemesi ve sorgular
değiştikçe performansı etkilemeden dizinleri değiştirmeleri gerekir.
 Değişen veri gereksinimlerine uyum
sağlama konusundaki zorluklar

Mevzuat uyum düzenlemeleri karmaşıktır, çok sayıda ülkenin yasalarının

dikkate alınması gerekir ve bunlar sürekli değişir. Kurumların verileri
kolayca gözden geçirebilmeleri, yeni veya değiştirilmiş tüm koşulları
tanımlayabilmeleri gerekir. Özellikle, giderek daha katı hâle gelen küresel
gizlilik düzenlemelerine uymak amacıyla kişileri tanımlayan bilgiler (PII)
tespit edilmeli, takip edilmeli ve izlenmelidir.
 Verileri kolayca işleme ve
dönüştürme ihtiyacı

Verileri toplamak ve tanımlamak değer sağlamaz. Kurum bu verileri

işlemelidir. Analiz için verileri dönüştürmek için çok zaman ve çaba
gerekiyorsa bu analiz gerçekleşmez. Sonuç olarak, bu verilerin potansiyel
değeri kaybolur.
 Verileri sürekli olarak verimli bir
şekilde depolama ihtiyacı

Veri yönetiminin yeni dünyasında kurumlar, veri ambarları ve her türlü

biçimdeki tüm verileri tek depoda saklayan yapılandırılmamış veri havuzları
da dâhil olmak üzere birden fazla sistemde veri depoluyor. Bir kurumun veri
bilimcileri, verileri orijinal biçiminden çeşitli analizler için ihtiyaç
duyacakları şekil, biçim veya modele hızla ve kolayca dönüştürmenin bir
yolunu bulmak zorunda.
 BT çevikliğini ve maliyetlerini
sürekli optimize etme talebi

Bulut veri yönetim sistemlerinin kullanıma sunulmasıyla, organizasyonlar

artık verileri şirket içi ortamlarda, bulutta veya ikisinin hibrit bir karışımında
saklamayı ve analiz etmeyi tercih edebilir. BT organizasyonlarının
maksimum BT çevikliğini korumak ve maliyetleri düşürmek için şirket içi ve
bulut ortamları arasındaki özdeşlik düzeyini değerlendirmeleri gerekir.